Báo cáo nghiên cứu khoa học " hệ thống pháp luật của trung quốc 30 năm xây dựng và phát triển "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

163
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật là một trong những nội dung quan trọng của cải cách mở cửa tại Trung Quốc. Năm 1978, khi phát động cải cách mở cửa bằng việc ra quyết sách chiến l-ợc chuyển trọng tâm công tác vào xây dựng kinh tế, thực hiện hiện đại hoá đất n-ớc, Hội nghị Trung -ơng 3 Khoá XI Đảng Cộng sản Trung Quốc đã nhấn mạnh phải tăng c-ờng pháp chế XHCN và kiện toàn dân chủ XHCN. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " hệ thống pháp luật của trung quốc 30 năm xây dựng và phát triển "

ph¹m ngäc th¹ch ths. ph¹m ngäc th¹ch ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc ©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ X thèng ph¸p luËt lµ mét thèng ph¸p luËt Trung Quèc cã thÓ chia trong nh÷ng néi dung quan lµm bèn giai ®o¹n. träng cña c¶i c¸ch më cöa t¹i Trung Giai ®o¹n thø nhÊt diÔn ra tõ n¨m Quèc. N¨m 1978, khi ph¸t ®éng c¶i c¸ch 1978 ®Õn 1982. Trong giai ®o¹n nµy, rót më cöa b»ng viÖc ra quyÕt s¸ch chiÕn bµi häc tõ C¸ch m¹ng v¨n ho¸, Trung l−îc chuyÓn träng t©m c«ng t¸c vµo x©y Quèc b¾t ®Çu kh«i phôc l¹i hÖ thèng dùng kinh tÕ, thùc hiÖn hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt ph¸p luËt. Th¸ng 7-1979, §¹i héi ®¹i n−íc, Héi nghÞ Trung −¬ng 3 Kho¸ XI biÓu nh©n d©n toµn quèc Trung Quèc §¶ng Céng s¶n Trung Quèc ®· nhÊn (Quèc héi) ®· th«ng qua nh÷ng ®¹o luËt m¹nh ph¶i t¨ng c−êng ph¸p chÕ XHCN ®Çu tiªn cña thêi kú c¶i c¸ch më cöa, bao vµ kiÖn toµn d©n chñ XHCN. Cho ®Õn gåm LuËt H×nh sù, LuËt Tè tông H×nh nay, qua 30 n¨m c¶i c¸ch më cöa, Trung sù, LuËt Tæ chøc Toµ ¸n nh©n d©n, LuËt Quèc ®· b−íc ®Çu x©y dùng ®−îc mét hÖ Tæ chøc ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n, LuËt thèng ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa t−¬ng tæ chøc §¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n vµ ®èi hoµn chØnh. Bµi viÕt sÏ ®iÓm qua chÝnh quyÒn nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, LuËt nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn quan träng, bÇu cö ®¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n toµn ph©n tÝch nh÷ng chuyÓn biÕn c¨n b¶n vÒ quèc vµ ®Þa ph−¬ng, LuËt doanh nghiÖp mÆt chøc n¨ng, vµ cuèi cïng lµ t×m hiÓu liªn doanh… §Æc biÖt, HiÕn ph¸p 1982 vÒ mét sè thµnh tùu c¬ b¶n cña c«ng ®−îc ban hµnh ®· ghi nhËn l¹i nh÷ng cuéc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng quyÒn c¬ b¶n cña c«ng d©n, còng nh− c¸c ph¸p luËt cña Trung Quèc. nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng c¬ b¶n, 22 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008
HÖ thèng ph¸p luËt cña Trung Quèc … chøc n¨ng vµ tr¸ch nhiÖm cña hÖ thèng c¶i c¸ch kinh tÕ cña Trung Quèc lµ x©y c¬ quan toµ ¸n, kiÓm s¸t, cïng tæ chøc bé dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng x· héi chñ m¸y nhµ n−íc, x¸c lËp c¬ së ph¸p lý nghÜa víi môc tiªu gi¶i phãng vµ ph¸t quan träng cho viÖc b¶o ®¶m d©n chñ vµ triÓn søc s¶n xuÊt. LÇn ®Çu tiªn trong t¹o dùng nÒn mãng cho qu¸ tr×nh c¶i lÞch sö Trung Quèc hiÖn ®¹i, l·nh ®¹o c¸ch më cöa kinh tÕ diÔn ra sau ®ã. chÝnh trÞ cña Trung Quèc ®· c«ng nhËn mèi quan hÖ gi÷a chñ nghÜa x· héi vµ Giai ®o¹n thø hai diÔn ra tõ n¨m kinh tÕ thÞ tr−êng lµ cÇn thiÕt. §¹i héi 1983 ®Õn 1991, víi lËp ph¸p vÒ d©n sù XIV §¶ng Céng s¶n Trung Quèc n¨m vµ kinh tÕ ®−îc t¨ng tèc. V¨n b¶n toµn 1992 ®· coi ph¸t triÓn ph¸p luËt lµ mét diÖn nhÊt vÒ luËt d©n sù - Nh÷ng −u tiªn vµ cÇn ph¶i t¨ng tèc lµm luËt, nguyªn t¾c c¬ b¶n cña LuËt d©n sù - víi môc tiªu b¶o ®¶m cho c¶i c¸ch vµ ®−îc ban hµnh n¨m 1986, ®· x¸c lËp thóc ®Èy c¶i c¸ch kinh tÕ. Ph¸p luËt cña nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cho sù xuÊt nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung cÇn ph¶i hiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Ngµy ®−îc söa ®æi hoÆc xãa bá, vµ mét khung 13-4-1988,, LuËt Doanh nghiÖp nhµ n−íc ph¸p lý ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh cña Trung Quèc ®−îc th«ng qua t¹i Héi tÕ thÞ tr−êng cÇn ph¶i ®−îc x©y dùng(2). nghÞ lÇn thø nhÊt §¹i héi ®¹i biÓu nh©n Trong nh÷ng n¨m sau ®ã, Trung Quèc d©n toµn quèc lÇn thø. Kho¶n 2 ®iÒu 2 b¾t ®Çu thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn phÇn Nguyªn t¾c chung LuËt nµy ®· quy kinh tÕ thÞ tr−êng x· héi chñ nghÜa toµn ®Þnh “nguyªn t¾c t¸ch rêi chÝnh quyÒn diÖn vµ ®Ò cao ph¸p trÞ. N¨m 1997, §¹i vµ xÝ nghiÖp thùc hiÖn quyÒn së h÷u vµ héi XV §¶ng Céng s¶n Trung Quèc quyÒn kinh doanh.” Ngµy 25-6-1988, ®· quyÕt ®Þnh lÊy “ph¸p trÞ” lµ ph−¬ng “§iÒu lÖ t¹m thêi xÝ nghiÖp t− doanh l−îc c¬ b¶n vµ x©y dùng “nhµ n−íc CHND Trung Hoa” ®· ®−îc c«ng bè, x· héi chñ nghÜa ph¸p trÞ”, mét môc tiªu chÝnh thøc tuyªn bè Nhµ n−íc b¶o hé quan träng cho hiÖn ®¹i ho¸ x· héi chñ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña xÝ nghiÖp nghÜa, ®Æt ra nhiÖm vô quan träng x©y t− doanh(1). N¨m 1991, Quèc vô viÖn dùng thÓ chÕ ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa Trung Quèc lÇn ®Çu tiªn ®· ban hµnh ®Æc s¾c Trung Quèc. N¨m 1999, “CHND B¸o c¸o t×nh h×nh nh©n quyÒn t¹i Trung Trung Hoa thùc hiÖn dïng luËt trÞ n−íc, Quèc, chÝnh thøc chÊp nhËn kh¸i niÖm x©y dùng nhµ n−íc ph¸p trÞ x· héi chñ “nh©n quyÒn.” nghÜa” ®· ®−îc bæ sung vµo HiÕn ph¸p, Giai ®o¹n thø ba b¾t ®Çu tõ n¨m më ra ch−¬ng míi trong nç lùc cña 1992, khi §Æng TiÓu B×nh tiÕn hµnh Trung Quèc thóc ®Èy ph¸p trÞ(3). chuyÕn tuÇn du ph−¬ng Nam, ®Õn n¨m Giai ®o¹n thø t− b¾t ®Çu tõ n¨m 2000 1999, khi Trung Quèc söa ®æi HiÕn ph¸p. Trong chuyÕn tuÇn du ph−¬ng Nam nµy, ®Õn nay. X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ §Æng TiÓu B×nh ®· nhÊn m¹nh môc tiªu thèng ph¸p luËt víi träng t©m ®Æt vµo Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008 23
ph¹m ngäc th¹ch 2004, “nhµ n−íc t«n träng vµ ®¶m b¶o x©y dùng ph¸p trÞ cña Trung Quèc ®ang nh©n quyÒn” ®· ®−îc bæ sung vµo HiÕn tiÕp tôc ®−îc thóc ®Èy, trong ®ã viÖc hµi hoµ víi c¸c quy ®Þnh luËt ph¸p quèc tÕ, ph¸p. N¨m 2007, §¹i héi XVII §¶ng ®Æc biÖt lµ c¸c quy ®Þnh WTO ®−îc chó ý. Céng s¶n Trung Quèc ®· kªu gäi thùc Tæng kÕt kinh nghiÖm ®Êu tranh chèng thi toµn diÖn ph−¬ng l−îc c¨n b¶n trÞ chñ nghÜa b¶o hé ®Þa ph−¬ng vµ b¶o hé n−íc theo ph¸p luËt vµ ®Èy m¹nh x©y ngµnh, ®Ó tiÕp tôc gi¶i quyÕt tËn gèc vÊn dùng nhµ n−íc ph¸p trÞ x· héi chñ nghÜa, ®Ò t¨ng c−êng ph¸p chÕ trªn toµn quèc, cñng cè ph¸p trÞ mét c¸ch toµn diÖn. TÝnh tõ n¨m 1979 ®Õn th¸ng 8-2008, Quèc vô viÖn Trung Quèc ®· ban hµnh “§iÒu lÖ liªn quan tíi viÖc nghiªm cÊm ngoµi 4 lÇn söa HiÕn ph¸p, §¹i héi ®¹i thi hµnh nh÷ng rµo c¶n ®Þa ph−¬ng biÓu nh©n d©n toµn quèc Trung Quèc vµ trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ thÞ tr−êng” ñy ban th−êng vô §¹i héi ®¹i biÓu nh©n (cã hiÖu lùc tõ ngµy 21-4-2001). B¶n d©n toµn quèc ®· th«ng qua 380 v¨n b¶n §iÒu lÖ liÖt kª mét lo¹t nh÷ng lo¹i “rµo luËt, 14 v¨n b¶n gi¶i thÝch luËt vµ 140 c¶n ®Þa ph−¬ng” cô thÓ mµ c¸c ban quyÕt ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ngµnh chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng kh«ng ®Õn ph¸p luËt. Quèc vô viÖn (ChÝnh phñ ®−îc thùc hiÖn. B¶n §iÒu lÖ quy ®Þnh trung −¬ng) ®· chÕ ®Þnh 1110 ph¸p quy kh«ng mét chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng nµo hµnh chÝnh. Ngoµi HiÕn ph¸p, hiÖn t¹i ®−îc ban hµnh hoÆc ¸p dông nh÷ng quy cã 229 v¨n b¶n luËt, 663 ph¸p quy hµnh ®Þnh ng¨n c¶n hoÆc nh÷ng quy ®Þnh chÝnh cã hiÖu lùc thi hµnh, lÊy HiÕn chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè b¶o hé ®Þa ph¸p lµm h¹t nh©n cña hÖ thèng ph¸p ph−¬ng. §iÒu lÖ còng tËp trung quy ®Þnh luËt x· héi chñ nghÜa ®Æc s¾c Trung tr¸ch nhiÖm cña c¸c ban ngµnh chÝnh Quèc, h×nh thµnh nªn hÖ thèng ph¸p quyÒn trong viÖc viÖc kh¾c phôc, gi¶i luËt t−¬ng ®èi hoµn chØnh, ®iÒu chØnh quyÕt c¸c h×nh thøc kh¸c nhau cña viÖc toµn diÖn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, x· héi, (5) chØ ®¹o mang kiÓu chñ nghÜa b¶o hé, vµ v¨n ho¸ vµ chÝnh trÞ cña Trung Quèc . nh÷ng ban ngµnh cña ChÝnh phñ cã Trong sè 229 luËt cã hiÖu lùc hiÖn hµnh tr¸ch nhiÖm söa ®æi hoÆc b·i bá nh÷ng cña Trung Quèc, cã 79 luËt cã liªn quan tíi lÜnh vùc hµnh chÝnh, chiÕm 34.49%; quy ®Þnh ®ã(4). §¹i héi XVI §¶ng Céng s¶n Trung 54 luËt cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc kinh tÕ, Quèc ®−îc triÖu tËp n¨m 2002 ®· quyÕt chiÕm 23.58%; 39 luËt liªn quan ®Õn ®Þnh hoµn thiÖn h¬n n÷a nÒn d©n chñ HiÕn ph¸p, chiÕm 17,03%; 32 luËt liªn x· héi chñ nghÜa vµ hÖ thèng ph¸p luËt quan ®Õn lÜnh vùc d©n sù th−¬ng m¹i, chiÕm 13.97%. Sè l−îng luËt cã liªn quan x· héi chñ nghÜa, ph−¬ng l−îc c¨n b¶n ®Õn qu¶n lý x· héi kh¸ khiªm tèn, chØ 17 dïng luËt trÞ n−íc ®−îc v¹ch ra ®Çy ®ñ, luËt, chiÕm 7.42%. Tõ §¹i héi §¹i biÓu trë thµnh môc tiªu quan träng ®Ó x©y nh©n d©n toµn quèc khãa X n¨m 2003 dùng x· héi kh¸ gi¶ toµn diÖn. N¨m 24 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008
HÖ thèng ph¸p luËt cña Trung Quèc … trë ®i, lËp ph¸p luËt x· héi ®· ngµy cµng ®−îc tõng b−íc ®−îc gi¶i quyÕt trªn tinh ®−îc coi träng, vÊn ®Ò lËp ph¸p vÒ kinh thÇn ph¸t triÓn khoa häc lÊy d©n lµm gèc(6). tÕ vµ lËp ph¸p x· héi ch−a c©n ®èi ®ang B¶ng 1: Sè l−îng c¸c v¨n b¶n luËt ®−îc §¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n toµn quèc, Uû ban th−êng vô §¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n toµn quèc, Quèc vô viÖn vµ §¹i héi ®¹i biÓu c¸c ®Þa ph−¬ng ban hµnh LuËt ban h nh bëi V¨n b¶n d−íi luËt do §iÒu lÖ h nh C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt §¹i héi ®¹i biÓu nh©n §¹i héi ®¹i biÓu nh©n chÝnh do Quèc ®Þa ph−¬ng do §¹i héi N¨m d©n v Uû ban d©n v Uû ban th−êng vô viÖn ban ®¹i biÓu nh©n d©n ®Þa th−êng vô to n quèc vô to n quèc ban h nh h nh ph−¬ng ban h nh 1979-1986 56 51 1986 11 4 80 1986 1987 6 5 76 219 1988 9 12 45 242 1989 8 3 43 307 1990 13 7 45 326 1991 12 4 32 277 1992 12 5 27 258 1993 13 7 49 281 1994 11 7 40 722 1995 22 2 30 820 1996 19 3 25 577 1997 12 12 47 1362 1998 11 9 24 700 1999 16 8 29 699 2000 13 2 27 648 2001 19 4 46 2002 16 8 24 2003 10 5 28 2004 18 5 31 Nguån: Bin Liang, The Changing Chinese Legal System, 1978–Present: Centralization of Power and Rationalization of the Legal System, Routledge, New York 2008. (tr.44) Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008 25
ph¹m ngäc th¹ch Theo S¸ch tr¾ng vÒ x©y dùng ph¸p trÞ dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa t¹i Trung Quèc ®−îc ®· chuyÓn sang ®¸p øng nhu cÇu ph¸t c«ng bè th¸ng 2-2008, qua 30 n¨m c¶i triÓn kinh tÕ. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc c¸ch më cöa, Trung Quèc ®· thiÕt lËp kho¸ XIV §¶ng céng s¶n Trung Quèc ®−îc mét khung ph¸p luËt x· héi chñ (10-1992) khi nªu ra lý luËn x©y dùng nghÜa ®Æc s¾c Trung Quèc víi h¹t nh©n chñ nghÜa x· héi mang ®Æc s¾c Trung lµ HiÕn ph¸p. HÖ thèng ph¸p luËt Trung Quèc ®· x¸c ®Þnh “môc tiªu cña c¶i c¸ch Quèc hiÖn nay gåm ®Çy ®ñ c¸c ngµnh, thÓ chÕ kinh tÕ lµ x©y dùng vµ hoµn tÇng cÊp ph©n minh, kÕt cÊu phèi hîp, thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng x· héi thÓ lÖ khoa häc, chñ yÕu do 7 ngµnh vµ 3 chñ nghÜa trªn c¬ së kiªn tr× chÕ ®é c«ng tÇng cÊp quy ph¹m ph¸p luËt cÊu thµnh. h÷u vµ ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ 7 ngµnh ph¸p luËt lµ: HiÕn ph¸p vµ c¸c thÓ, thµnh phÇn kinh tÕ vµ ph−¬ng thøc kinh tÕ kh¸c lµ bæ sung”(8). Ngµy 29-3- luËt cã liªn quan tíi HiÕn ph¸p, luËt d©n sù vµ th−¬ng m¹i, luËt hµnh chÝnh, luËt 1993, t¹i kú häp thø nhÊt, §¹i héi ®¹i kinh tÕ, luËt vÒ x· héi, luËt h×nh sù, luËt biÓu nh©n d©n toµn quèc Trung Quèc tr×nh tù tè tông. Ba tÇng cÊp kh¸c nhau kho¸ VIII ®· th«ng qua HiÕn ph¸p söa lµ: LuËt, ph¸p quy hµnh chÝnh, ph¸p quy ®æi 1993, trong ®ã lÇn ®Çu tiªn ®· x¸c mang tÝnh ®Þa ph−¬ng, v¨n b¶n ph¸p nhËn vÒ mÆt ph¸p lý viÖc chuyÓn ®æi tõ luËt t¹i c¸c khu tù trÞ. HÖ thèng ph¸p “Nhµ n−íc thùc hiÖn nÒn kinh tÕ kÕ luËt ®uîc cho lµ phï hîp víi nguyªn t¾c ho¹ch trªn nÒn t¶ng c«ng h÷u” tr−íc ®©y tÝnh phæ biÕn cña ph¸t triÓn v¨n minh thµnh “Nhµ n−íc thùc hiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN”(9). Ngµy 14-11-1993, nh©n lo¹i, phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i c¨n b¶n cña Trung Quèc trong giai ®o¹n Héi nghÞ Trung −¬ng 3 §¶ng Céng s¶n ®Çu cña chñ nghÜa x· héi ®Æc s¾c Trung Trung Quèc kho¸ XIV ®· th«ng qua Quèc. B¶n chÊt cña hÖ thèng ph¸p luËt NghÞ quyÕt vÒ mét sè vÊn ®Ò x©y dùng nµy lµ ph¶n ¸nh ý chÝ chung cña nh©n thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN. NghÞ d©n, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých c¨n b¶n cña quyÕt chØ râ: “X©y dùng vµ hoµn thiÖn nh©n d©n. §©y lµ mét hÖ thèng ph¸p thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN cÇn luËt thÝch øng víi ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®−îc quy ph¹m vµ ®¶m b¶o b»ng ph¸p Trung Quèc, lÊy quan ®iÓm ph¸t triÓn chÕ hoµn chØnh. Ph¶i hÕt søc coi träng mét c¸ch khoa häc, ph¸t triÓn hµi hoµ, ph¸p chÕ, thùc hiÖn thèng nhÊt gi÷a c¶i ph¸t triÓn hoµ b×nh, vµ ®Ò cao b¶o vÖ c¸ch më cöa víi x©y dùng ph¸p chÕ”, ph¸p luËt(7). “môc tiªu cña x©y dùng ph¸p chÕ lµ: tu©n thñ c¸c quy ®Þnh trong HiÕn ph¸p ... Trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch më cöa, chøc ®Õn cuèi thÕ kû nµy b−íc ®Çu x©y dùng n¨ng cña ph¸p luËt ®· cã sù ®iÒu chØnh. hÖ thèng ph¸p luËt phï hîp víi kinh tÕ Tr−íc c¶i c¸ch, luËt ph¸p ®−îc coi lµ thÞ tr−êng x· héi chñ nghÜa, kiÖn toµn c¬ c«ng cô cña chuyªn chÝnh v« s¶n vµ ®−îc chÕ gi¸m s¸t hµnh ph¸p vµ c¬ cÊu b¶o vÖ sö dông ®Ó trõng trÞ kÎ thï giai cÊp. Sau ph¸p luËt...”. khi tiÕn hµnh c¶i c¸ch më cöa, viÖc x©y 26 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008
HÖ thèng ph¸p luËt cña Trung Quèc … LuËt ph¸p kh«ng chØ ®−îc sö dông ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hä tham gia s¶n ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn gi÷a xuÊt, kinh doanh, nh»m x©y dùng ®Êt nh©n d©n víi kÎ thï, mµ cßn c¶ nh÷ng n−íc giµu m¹nh. Song song víi x©y dùng m©u thuÉn trong nh©n d©n. Chøc n¨ng mét khung ph¸p lý phï hîp cho viÖc cña ph¸p luËt ®ang ®ãng vai trß thóc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, Nhµ n−íc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi, ®¶m Trung Quèc còng ®· ph¶i ra søc b¶o vÖ b¶o chÝnh nghÜa va c«ng b»ng x· héi, trËt tù kinh tÕ, x· héi ®ã. X¸c ®Þnh ph¸t b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña triÓn mét nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng x· héi ng−êi d©n. Sau khi x¸c ®Þnh chuyÓn chñ nghÜa ®ång nghÜa víi viÖc Trung träng t©m vµo ph¸t triÓn kinh tÕ, hiÖn Quèc ph¶i t¨ng c−êng h¬n n÷a viÖc sö ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, Nhµ n−íc Trung dông ph¸p luËt gi¶i quyÕt nh÷ng tranh Quèc ®· b»ng nhiÒu biÖn ph¸p tÝch cùc chÊp ph¸t sinh trong ®êi sèng kinh tÕ - më réng quyÒn d©n sù cho c«ng d©n, t¹o x· héi. B¶ng 2: Sè l−îng vô ¸n d©n sù s¬ thÈm do Toµ ¸n nh©n d©n xö lý 1978-2006 N¨m Sè vô d©n sù s¬ thÈm N¨m Sè vô d©n sù s¬ thÈm 1978 300787 1993 2089257 1979 389943 1994 2383764 1980 565679 1995 2718533 1981 673926 1996 3093995 1982 778941 1997 3277572 1983 756436 1998 3375069 1984 838307 1999 3519244 1985 846391 2000 3412259 1986 989409 2001 3459025 1987 1213219 2002 4420123 1988 1455130 2003 4410236 1989 1815385 2004 4332727 1990 1851897 2005 4380095 1991 1880635 2006 4385732 1992 1948786 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª Trung Quèc 1978-2007 Mét ®iÓm ®¸ng l−u ý lµ kh¸i niÖm t−, danh dù ®¹o ®øc cña c¸ nh©n, bÝ mËt “kh«ng gian t−” ®· h×nh thµnh, vµ ®¹t kinh doanh… trë thµnh néi dung b¶o hé ®−îc sù b¶o hé ph¸p luËt. Th«ng tin ®êi ph¸p luËt. T¹i Trung Quèc hiÖn nay, Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008 27
ph¹m ngäc th¹ch ph¸p luËt ®· níi réng “kh«ng gian t−” ®· trë thµnh nguyªn t¾c mang tÝnh hiÕn cña c¸ nh©n vµ xÝ nghiÖp, quyÒn lùc nhµ ®Þnh. HiÕn ph¸p söa ®æi n¨m 1999 cña n−íc kh«ng ®uîc can thiÖp. §iÒu nµy CHND Trung Hoa thÓ hiÖn râ tinh thÇn ®· më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸ ®−îc ®−a ra trong V¨n kiÖn chÝnh trÞ §¹i nh©n, khiÕn do kh«ng gian tù do cña c¸ héi XV §¶ng Céng s¶n Trung Quèc víi nh©n kh«ng ngõng më réng(10). quy ®Þnh: “N−íc CHND Trung Hoa qu¶n Rµng buéc vµ gi¸m s¸t sö dông quyÒn lý Nhµ n−íc theo ph¸p luËt, x©y dùng (13) lùc ®· ®−îc cñng cè b»ng ph¸p luËt. §¹i Nhµ n−íc ph¸p trÞ XHCN” . Nguyªn héi XII (1982) §¶ng Céng s¶n Trung t¾c nµy tiÕp tôc ®−îc kh¼ng ®Þnh qua Quèc còng nhËn thÊy “vÊn ®Ò hiÖn nay V¨n kiÖn §¹i héi XVII §CS Trung Quèc lµ kh«ng nh÷ng mét sè ®«ng quÇn chóng, n¨m 2007. ViÖc x©y dùng mét Nhµ n−íc mµ cã c¶ mét sè ®«ng ®¶ng viªn, kÓ c¶ ph¸p trÞ ®ßi hái ph¶i cã mét hÖ thèng mét sè c¸n bé phô tr¸ch ch−a nhËn thøc luËt ph¸p hoµn thiÖn. Trong ®ã, HiÕn ®Çy ®ñ tÇm quan träng cña viÖc x©y ph¸p vµ ph¸p luËt ph¶i ®−îc sö dông dùng ph¸p chÕ, hiÖn t−îng kh«ng tu©n nh− nh÷ng c«ng cô ®iÒu chØnh cña Nhµ theo, chÊp hµnh kh«ng nghiªm ph¸p n−íc víi mäi quan hÖ x· héi, ph¸p luËt luËt vÉn tån t¹i trªn mét sè mÆt, ph¸p ph¶i c«ng khai râ rµng víi mäi thµnh luËt ban hµnh ra vÉn ch−a ®−îc t«n viªn trong x· héi, c¸c c¬ quan t− ph¸p träng vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ. CÇn kiªn ®−îc ®éc lËp vµ chØ tu©n theo ph¸p luËt, quyÕt thay ®æi t×nh tr¹ng ®ã”. §¹i héi gi÷a c¸c c¬ quan Nhµ n−íc ph¶i cã sù ®· nªu lªn quan ®iÓm “tõ trung −¬ng ph©n ®Þnh thÈm quyÒn, chÕ −íc, gi¸m ®Õn c¬ së, ho¹t ®éng cña mäi tæ chøc s¸t lÉn nhau. §¶ng vµ cña ®¶ng viªn ®Òu kh«ng ®−îc §¶ng Céng s¶n Trung Quèc ®Ò cao tr¸i víi HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt Nhµ HiÕn ph¸p vµ kiªn tr× ph¸p trÞ, kh«ng n−íc. §¶ng lµ mét bé phËn cña nh©n ngõng n©ng cao nhËn thøc vµ quyÕt t©m d©n. HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt do §¶ng cña ®¶ng viªn vµ c¸n bé trong viÖc qu¶n l·nh ®¹o nh©n d©n ®Ò ra, vµ khi ®−îc c¬ lý ®Êt n−íc d©n chñ vµ khoa häc vµ theo quan quyÒn lùc Nhµ n−íc th«ng qua, ph¸p luËt. §¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n c¸c toµn ®¶ng ph¶i nghiªm chØnh tu©n cÊp thùc thi quyÒn gi¸m s¸t ®èi víi theo”(11). LÇn l−ît qua c¸c kú §¹i héi chÝnh phñ, toµ ¸n nh©n d©n vµ viÖn ®¶ng toµn quèc tiÕp theo, vai trß cña kiÓm s¸t nh©n d©n cïng cÊp. Héi nghÞ ph¸p luËt ®· ®−îc chó ý vµ n©ng cao râ ChÝnh trÞ hiÖp th−¬ng c¸c cÊp thùc hiÖn rÖt. §Æc biÖt, b¸o c¸o chÝnh trÞ §¹i héi vai trß gi¸m s¸t d©n chñ, vµ nh÷ng gi¸m XV (1997) §¶ng Céng s¶n Trung Quèc s¸t nh− vËy ®· kh«ng ngõng ®−îc thÓ chØ râ: “TiÕp tôc thóc ®Èy c¶i c¸ch thÓ chÕ ho¸ vµ tiªu chuÈn ho¸. Trung Quèc chÕ chÝnh trÞ, më réng h¬n n÷a d©n chñ ®· ®ang níi réng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt XHCN, kiÖn toµn ph¸p chÕ XHCN, dùa ®Ó ph¸t huy vai trß cña d− luËn x· héi vµo luËt trÞ n−íc, x©y dùng Nhµ n−íc vµ b¸o chÝ truyÒn th«ng trë thµnh ph¸p trÞ XHCN”(12). Ph¸p trÞ sau ®ã ph−¬ng tiÖn phæ biÕn vµ hiÖu qu¶ h¬n ®Ó 28 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008
HÖ thèng ph¸p luËt cña Trung Quèc … gi¸m s¸t ho¹t ®éng hµnh ph¸p vµ t− khuyÕn nghÞ ®Ó x©y dùng hÖ thèng ph¸p ph¸p(14). Tõ n¨m 1994, ñy ban Trung luËt. KÓ tõ ®ã, c¸c buæi häc tËp ph¸p −¬ng §¶ng Céng s¶n Trung Quèc b¾t luËt cña Trung −¬ng §¶ng ®−îc tæ chøc ®Çu tæ chøc c¸c buæi häc tËp vÒ ph¸p Ýt nhÊt 1 lÇn 1 n¨m, vµ ®Õn n¨m 2006, luËt ®Ó gióp n©ng cao nhËn thøc vÒ ph¸p tæng sè 18 buæi häc tËp ®· ®−îc tæ chøc(15). luËt cña c¸c ñy viªn, vµ ®Ó xuÊt c¸c B¶ng 3: C¸c bµi gi¶ng vÒ ph¸p luËt ®−îc tæ chøc bëi ñy ban Trung −¬ng §CS Trung Quèc STT Ngµy Chñ ®Ò 1 9/12/1994 HÖ thèng ph¸p luËt th−¬ng m¹i quèc tÕ v HiÖp −íc chung vÒ Th−¬ng m¹i v ThuÕ Quan 2 20/1/1995 Nh÷ng vÊn ®Ò trong x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng x· héi chñ nghÜa 3 8/2/1996 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn v thùc tiÔn trong x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa v ph¸p trÞ 4 9/12/1996 Chøc n¨ng cña luËt ph¸p quèc tÕ trong quan hÖ quèc tÕ 5 6/5/1997 “Mét ®Êt n−íc, hai chÕ ®é” v LuËt C¬ b¶n cña Hång K«ng 6 23/12/1997 TiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ v c«ng t¸c x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt 7 14/12/1998 An sinh x· héi v x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt 8 11/6/1999 C¶i c¸ch, ph¸t triÓn v æn ®Þnh n«ng th«n ®−îc ®¶m b¶o v thóc ®Èy bëi luËt ph¸p 9 26/11/1999 C¶i c¸ch v ph¸t triÓn doanh nghiÖp nh n−íc ®−îc ®¶m b¶o v thóc ®Èy bëi luËt ph¸p 10 22/9/2000 §¶m b¶o luËt ph¸p cña sù ph¸t triÓn cña miÒn T©y v t¨ng tèc ph¸t triÓn cña miÒn Trung v miÒn T©y 11 11/7/2001 TËn dông c¸c biÖn ph¸p ph¸p luËt ®Ó b¶o vÖ v thóc ®Èy sù ph¸t triÓn l nh m¹nh cña ng nh C«ng nghÖ th«ng tin 12 26/12/2002 Thùc hiÖn hiÕn ph¸p nh n−íc v x©y dùng x· héi tiÓu khang 13 29/9/2003 “Dïng luËt trÞ quèc” v x©y dùng v¨n minh chÝnh trÞ 14 26/4/2004 X©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt v nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng x· héi chñ nghÜa 15 20/12/2005 C¶i c¸ch h nh chÝnh v ho n thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ 16 26/5/2006 B¶o vÖ c¸c quyÒn t i s¶n trÝ tuÖ v x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt t i s¶n trÝ tuÖ 17 29/6/2006 §iÒu h nh chÝnh phñ khoa häc, d©n chñ v hîp ph¸p 18 30/11/2006 Nghiªn cøu x©y dùng d©n chñ x· héi chñ nghÜa ë c¸c cÊp ®Þa ph−¬ng Nguån: Bin Liang, The Changing Chinese Legal System, 1978–Present: Centralization of Power and Rationalization of the Legal System, Routledge, New York 2008. (tr.63) Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008 29
Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn ph¸p hµnh chÝnh vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®Æc s¾c XHCN kh«ng ngõng ®−îc t¨ng c−êng, hµnh cña m×nh, Trung Quèc ®· ®¹t ®−îc mét chÝnh chÝnh phñ theo ph¸p luËt ®−îc ®Èy sè thµnh tùu. Thø nhÊt, Trung Quèc m¹nh. C¸c c¬ quan c«ng an thùc hiÖn ®· x¸c lËp ®−îc viÖc thùc hiÖn dïng luËt nghÜa vô theo ph¸p luËt, ®¶m b¶o an trÞ n−íc, x©y dùng nhµ n−íc ph¸p trÞ ninh vµ trËt tù x· héi. Toµ ¸n vµ c¬ quan x· héi chñ nghÜa, trë thµnh ph−¬ng l−îc kiÓm s¸t thùc thi quyÒn n¨ng ®éc lËp c¨n b¶n cña nhµ n−íc vµ nhËn thøc theo ph¸p luËt, ra ph¸n quyÕt trªn c¬ së chung cña toµn x· héi. Trung Quèc ®ang thùc tÕ vµ theo ph¸p luËt, kiªn tr× tõng b−íc thiÕt lËp lÊy dïng luËt trÞ nghuyªn t¾c mäi c«ng d©n b×nh ®¼ng n−íc lµm néi dung nßng cèt, lÊy chÊp tr−íc ph¸p luËt, do ®ã b¶o vÖ vµ thùc thi ph¸p lµm yªu cÇu b¶n chÊt, lÊy c«ng t− ph¸p c«ng b»ng vµ quyÒn uy. Thø s¸u, b»ng chÝnh nghÜa lµm gi¸ trÞ theo ®uæi, c¬ cÊu rµng buéc vµ gi¸m s¸t viÖc sö lÊy phôc vô toµn côc lµm sø mÖnh träng dông quyÒn lùc ®· ®−îc thiÕt lËp vµ yÕu, lÊy sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n kh«ng ngõng cñng cè b»ng ph¸p luËt. Trung Quèc lµm lý luËn ph¸p trÞ x· héi §¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n c¸c cÊp thùc chñ nghÜa b¶o ®¶m c¨n b¶n. Thø hai, thi quyÒn gi¸m s¸t ®èi víi chÝnh phñ, toµ b¶n th©n §¶ng Céng s¶n Trung Quèc ¸n nh©n d©n vµ viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n ®· kh«ng ngõng n©ng cao nhËn thøc vµ cïng cÊp; chÝnh hiÖp c¸c cÊp thùc hiÖn quyÕt t©m trong viÖc trÞ n−íc theo c¸ch vai trß gi¸m s¸t d©n chñ, d− luËn x· héi thøc d©n chñ vµ khoa häc vµ theo ph¸p vµ b¸o chÝ truyÒn th«ng ®ang trë thµnh luËt. Thø ba, cïng víi viÖc lËp ph¸p mét ph−¬ng tiÖn ngµy mét phæ biÕn vµ ®· trë nªn khoa häc vµ d©n chñ h¬n, hiÖu qu¶ h¬n ®Ó gi¸m s¸t chÝnh phñ vµ c«ng t¸c t− ph¸p(16). chÊt l−îng ®−îc c¶i thiÖn, luËt ph¸p hiÖn ®ãng vai trß ngµy mét lín h¬n trong viÖc Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi, thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt Trung Quèc, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi vµ chÝnh mÆc dï ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu, song nghÜa, ®¶m b¶o quyÒn cña ng−êi d©n vµ vÉn cßn cã mét sè vÊn ®Ò mµ Trung Quèc thùc thi ®óng ®¾n quyÒn lùc nhµ n−íc. cÇn ph¶i tiÕp tôc nç lùc. Tr−íc tiªn, ®ã lµ Thø t−, c¸c quyÒn c¬ b¶n vµ tù do cña lËp ph¸p trong lÜnh vùc x· héi cßn ch−a ng−êi d©n ®−îc b¶o vÖ b»ng HiÕn ph¸p t−¬ng xøng. GS Giang B×nh, mét chuyªn vµ ph¸p luËt. Nh©n quyÒn ®· ®−îc b¶o gia luËt cña §¹i häc ChÝnh ph¸p Trung ®¶m tèt h¬n b»ng ph¸p luËt trong c«ng Quèc gÇn ®©y nhËn xÐt: “VÉn cßn nh÷ng t¸c thi hµnh ph¸p luËt, t− ph¸p vµ lÜnh vùc lín cÇn ph¶i ®−a vµo kh¸i niÖm nh÷ng lÜnh vùc kh¸c. Thø n¨m, lËp tù qu¶n x· héi, bao gåm c¸c tr−êng ®¹i Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008 30
HÖ thèng ph¸p luËt cña Trung Quèc … häc vµ bÖnh viÖn, n¬i mµ sù can thiÖp kh¸ng ¸n kÕt qu¶ vÉn khã mµ thay ®æi. cña nhµ n−íc cßn rÊt lín. C¸c tæ chøc C«ng t¸c kiÓm s¸t gÆp nhiÒu khã kh¨n x· héi còng cÇn ®−îc trao quyÒn ®Ó thùc trong lÜnh vùc tè tông d©n sù vµ tè tông thi c¸c quyÒn x· héi, nh− b¶o vÖ m«i hµnh chÝnh. Do ®©y lµ nh÷ng lÜnh vùc tr−êng vµ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng. míi ®−îc chó ý nªn nhiÒu nguyªn t¾c ChuyÓn chøc n¨ng cña nhµ n−íc sang cßn kh«ng ®Çy ®ñ, tr×nh tù kiÓm s¸t cô cho x· héi sÏ thÓ hiÖn mét sù thay ®æi thÓ cña ViÖn KiÓm s¸t kh«ng râ rµng, quan träng trong viÖc vËn hµnh chøc khiÕn cho c«ng t¸c kiÓm s¸t tu©n theo n¨ng cña chÝnh phñ. ChÝnh phñ “bÞ rµng ph¸p luËt khã ®−îc triÓn khai, bÊt lîi buéc” do ®ã sÏ ®Þnh h×nh, víi nh÷ng chøc cho viÖc b¶o ®¶m thùc hiÖn chÝnh x¸c vµ (17) n¨ng vµ quyÒn giíi h¹n.” hîp ph¸p c¸c ho¹t ®éng tè tông còng nh− b¶o ®¶m quyÒn vµ lîi Ých cña ®−¬ng ViÖc thùc thi vµ b¶o vÖ ph¸p luËt t¹i sù.. Trung Quèc còng ®ang gÆp nhiÒu th¸ch thøc. Chñ nghÜa b¶o hé ®Þa ph−¬ng vµ Ngoµi ra, Trung Quèc còng ®ang gÆp b¶o hé ngµnh ë Trung Quèc kh¸ nghiªm ph¶i vÊn ®Ò “ba kh«ng” trong lÜnh vùc xö träng, khiÕn cho c¸c toµ ¸n ®Þa ph−¬ng lý ¸n kiÖn hµnh chÝnh. “Ba kh«ng” ®−îc khã cã thÓ thùc thi quyÒn t− ph¸p ®éc sö dông ®Ó m« t¶ hiÖn t−îng nhiÒu lËp vµ khiÕn cho nhiÒu b¶n ¸n, quyÕt ng−êi kh«ng d¸m khëi kiÖn ¸n hµnh ®Þnh cña toµ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt chÝnh v× c¸c lý do: (1) Kh«ng d¸m kiÖn v× thi hµnh, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc kinh tÕ, sî bÞ chÝnh quyÒn tr¶ thï, (2) kh«ng s½n kh«ng thùc thi ®−îc. B¶n th©n c¸c c¬ sµng ®i kiÖn v× lo ng¹i vÒ phÝ tæn kiÖn quan Toµ ¸n vÉn tån t¹i t×nh tr¹ng tr−íc tông, hoÆc (3) kh«ng biÕt lµm thÕ nµo ®Ó khi ®−a vô ¸n ra xÐt xö, vô ¸n ph¶i ®−îc kiÖn bëi thiÕu tri thøc ph¸p lý vµ thiÕu c¸c tæ chøc néi bé cã liªn quan nghiªn s¸ng kiÕn ®Ó t×m lêi khuyªn ph¸p lý cøu, ®−a ra ý kiÕn vµ ph−¬ng h−íng gi¶i chuyªn nghiÖp. T¹i Trung Quèc, vÊn ®Ò quyÕt vô ¸n. V× thÕ phiªn toµ xÐt xö chØ ba kh«ng rÊt nghiªm träng, ®ã lµ nguyªn cßn lµ h×nh thøc khi thÈm ph¸n xÐt xö nh©n quan träng thø hai (sau sù can vô ¸n ®· cã s½n ý kiÕn chØ ®¹o tr−íc, thiÖp) dÉn tíi sè vô ¸n hµnh chÝnh ®−îc kh«ng chó ý tíi lý lÏ cña c¸c bªn. ThËm xö lý lµ thÊp(18). §©y cã thÓ lµ mét trong chÝ vÉn x¶y ra t×nh tr¹ng tßa ¸n xÐt xö nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh cña hiÖn xin thØnh thÞ toµ ¸n cÊp trªn cho ý kiÕn t−îng sè l−îng ¸n kiÖn hµnh chÝnh s¬ vÒ viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n, hoÆc toµ ¸n cÊp thÈm lµ t−¬ng ®èi thÊp trong tæng sè vô trªn can thiÖp ®−a ra ý kiÕn tr−íc. Do ¸n s¬ thÈm do toµ ¸n gi¶i quyÕt ë Trung vËy, dï c¸c bªn cã kh«ng ®ång ý víi b¶n Quèc. ¸n cña toµ ¸n cÊp d−íi, th× ®Õn khi Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008 31
ph¹m ngäc th¹ch B¶ng 3: Sè vô ¸n s¬ thÈm vµ ¸n hµnh chÝnh s¬ thÈm do toµ ¸n nh©n d©n gi¶i quyÕt (1983-2006) Sè ¸n s¬ thÈm Sè vô ¸n Hµnh chÝnh s¬ thÈm Tû lÖ % 1978 447755 1979 513789 1980 763535 1981 906051 1982 1024160 1983 1343164 527 0.0392 1984 1355460 983 0.0725 1985 1319741 916 0.0694 1986 1611282 632 0.0392 1987 1875229 5940 0.3168 1988 2290624 8573 0.3743 1989 2913515 9934 0.3410 1990 2916774 13006 0.4459 1991 2901685 25667 0.8846 1992 3051157 27125 0.8890 1993 3414845 27911 0.8173 1994 3955475 35083 0.8869 1995 4545676 52596 1.1571 1996 5312580 79966 1.5052 1997 5288379 90557 1.7124 1998 5410798 98350 1.8177 1999 5692434 97569 1.7140 2000 5356294 85760 1.6011 2001 5344934 100921 1.8882 2002 5132199 80728 1.5730 2003 5130760 87919 1.7136 2004 5072881 92613 1.8256 2005 5161170 96178 1.8635 2006 5183794 95617 1.8445 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª Trung Quèc 1978-2007 32 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008
HÖ thèng ph¸p luËt cña Trung Quèc … (7) Quèc vô viÖn CHND Trung Hoa, Tãm l¹i, sau 30 n¨m c¶i c¸ch më cöa, S¸ch tr¾ng vÒ x©y dùng ph¸p trÞ x· héi Trung Quèc ®· thiÕt lËp ®−îc mét khung chñ nghÜa t¹i Trung Quèc, 2008 ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa ®Æc s¾c (8) Giang Tr¹ch D©n, B¸o c¸o chÝnh trÞ Trung Quèc t−¬ng ®èi hoµn chØnh. HÖ t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XIV thèng ph¸p luËt nµy ®ang ph¸t huy t¸c §CS Trung Quèc, 10-1992. dông ®èi víi c¶i c¸ch, ph¸t triÓn vµ æn (9) §iÒu 15, HiÕn ph¸p CHND Trung ®Þnh cña Trung Quèc. MÆc dï ®Êt n−íc Hoa n¨m 1982 vµ HiÕn ph¸p Trung Quèc nµy cßn gÆp ph¶i mét sè vÊn ®Ò trong söa ®æi n¨m 1993. viÖc thùc thi, b¶o vÖ ph¸p luËt, nh−ng (10) , 30 建治法年放开革改国中龙文石 víi quyÕt t©m cao cña §¶ng céng s¶n , 日源来报日放解成形念概间空人私：设 Trung Quèc, nh÷ng vÊn ®Ò nµy sÏ ®−îc 2008-10-6 2008-10-6. ：期：间时布发站本 gi¶i quyÕt trong t−¬ng lai./. (11) Hå DiÖu Bang, B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc §CS Trung Quèc lÇn thø XII, 9/1982.. (12) Giang Tr¹ch D©n, B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc §CS Trung Quèc lÇn thø XV, 9-1997. (13) §iÒu 5, HiÕn ph¸p CHND Trung chó thÝch: Hoa (söa ®æi n¨m 1999) (14) Qu c v vi n CHND Trung Hoa, (1) 国中记事大展发制法国中年云子杨 ,30 , S¸ch tr ng v x©y d ng ph¸p tr x· h i ch 网革改 nghĩa t i Trung Qu c, 2008 (2) Wang Zhenmin, The Developing (15) Bin Liang, The Changing Chinese Rule of Law in China, The Asia Quarterly, Legal System, 1978–Present: Centralization Volume IV, No4, Autum 2000. of Power and Rationalization of the Legal (3) Quèc vô viÖn CHND Trung Hoa, System, Routledge, New York 2008. S¸ch tr¾ng vÒ x©y dùng ph¸p trÞ x· héi (16) Qu c v vi n CHND Trung Hoa, chñ nghÜa t¹i Trung Quèc, 2008 S¸ch tr ng v x©y d ng ph¸p tr x· h i ch (4) China Legal Change, sè 9/2001 nghĩa t i Trung Qu c, 2008 (5) 30 n¨m c¶i c¸ch më cöa, Trung Quèc (17) GS. Giang B×nh, TiÕn bé cña ph¸p ®· xem xÐt th«ng qua gÇn 400 v¨n b¶n trÞ t¹i Trung Quèc, xem t¹i . http://www. luËt, . 近过通议审大人国全年放开革改 30 china.org.cn/china/reform-opening-up/ node_ 日月年社华新源来律法件 400 , : 2008 10 09 7054978.htm ngµy 31/10/2008. 总以可致大，法立国中的来年思反 (6) 30 (18) Mei Ying Gechlik, Judicial Reform 报时习学验经本基法立条七下以出结 In China: Lessons From Shanghai, , http://www.ce.cn/xwzx/gnsz/gdxw/200808/1 Columbia Journal of Asian Law, Spring / 6/t20080816_16510055.shtml Fall, 2005 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 9(88) - 2008 33