intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Kết quả điều tra sơ bộ các loài ếch nhái và bò sát ở huyện Quỳ hợp, Nghệ An"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

75
lượt xem
10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 10. Đậu Quang Vinh, Hoàng Ngọc Thảo, Kết quả điều tra sơ bộ các loài ếch nhái và bò sát ở huyện Quỳ hợp, Nghệ An.Sinh học là một môn khoa học về sự sống (từ tiếng Anh: biology bắt nguồn từ Hy Lạp với bios là sự sống, và logos là môn học). Nó là một nhánh của khoa học tự nhiên, tập trung nghiên cứu các cá thể sống, mối quan hệ giữa chúng với nhau và với...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Kết quả điều tra sơ bộ các loài ếch nhái và bò sát ở huyện Quỳ hợp, Nghệ An"

  1. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 1A-2009 tr−êng §¹i häc Vinh kÕt qu¶ ®iÒu tra s¬ bé c¸c loµi Õch nh¸i vµ bß s¸t ë huyÖn Quú hîp, NghÖ An §Ëu Quang Vinh , Ho ng Ngäc Th¶o (a) (b) Tãm t¾t. Qua ®iÒu tra nghiªn cøu ®· x¸c ®Þnh khu hÖ Õch nh¸i, bß s¸t huyÖn Quú Hîp cã 74 loµi (gåm 18 loµi Õch nh¸i vµ 56 loµi bß s¸t) thuéc 21 hä, 3 bé. Trong ®ã cã 19 loµi Õch nh¸i, bß s¸t quý, hiÕm vµ cã gi¸ trÞ b¶o tån. Bªn c¹nh ®ã, kÕt qu¶ nghiªn cøu còng chØ ra ph©n bè cña c¸c loµi Õch nh¸i, bß s¸t theo sinh c¶nh còng nh− theo c¸c khu vùc cã tÇm quan träng vÒ b¶o tån. §Æc biÖt ®· ghi nhËn 29 loµi ë khu vùc nói ®¸ v«i, lµ d¹ng ®Þa h×nh ®Æc tr−ng cho huyÖn Quú Hîp. HuyÖn Quú Hîp thuéc khu vùc T©y B¾c NghÖ An cã to¹ ®é ®Þa lý 19010’ - 19029’ vÜ ®é B¾c, 104056’ - 105021’ kinh ®é §«ng, tiÕp gi¸p víi 6 huyÖn Quú Ch©u, T−¬ng D−¬ng, Con Cu«ng, Anh S¬n, T©n Kú vµ NghÜa §µn. §©y lµ khu vùc cã ®Þa h×nh gåm rõng nói ®Êt, nói ®¸ v«i vµ mét phÇn ®ång b»ng. §Æc biÖt, ngoµi khu vùc nói ®¸ v«i r¶i r¸c lµ c¸c ®åi nói thÊp cã ®é cao tõ 200 - 300 m. DiÖn tÝch toµn huyÖn lµ 94.177,8 ha, trong ®ã cã mét phÇn cña khu B¶o tån Thiªn nhiªn (BTTN) Pï Huèng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã mét sè nghiªn cøu vÒ ®éng vËt cã x−¬ng sèng ®−îc tiÕn hµnh, chñ yÕu tËp trung vµo khu b¶o tån hoÆc c¶ khu vùc T©y B¾c NghÖ An (Hoµng Xu©n Quang vµ cs., 1993, 2005, 2006... [3], [4], [5]). Bµi b¸o nµy dÉn ra kÕt qu¶ nghiªn cøu thµnh phÇn loµi Õch nh¸i, bß s¸t huyÖn Quú Hîp, tØnh NghÖ An. I. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1.1. §Þa ®iÓm vµ thêi gian C¸c ®ît ®iÒu tra kh¶o s¸t ®−îc tiÕn hµnh tõ th¸ng 10/2006 ®Õn th¸ng 11/2007 t¹i thÞ trÊn Quú Hîp vµ c¸c x· V¨n Lîi, Ch©u §×nh, Ch©u Quang, Yªn Hîp, Ch©u Léc, Liªn Hîp, Ch©u Th¸i, Ch©u Lý, B¾c S¬n, Nam S¬n, Ch©u C−êng, Ch©u Thµnh, Ch©u Hång, Ch©u TiÕn. 1.2. T− liÖu vµ ph−¬ng ph¸p Thµnh phÇn loµi ®−îc x¸c ®Þnh qua ph©n tÝch 540 mÉu vËt thu ®−îc ë thùc ®Þa; quan s¸t ngoµi tù nhiªn hoÆc t¹i c¸c ®iÓm thu mua ®éng vËt; pháng vÊn ng−êi d©n vµ thî s¨n ®Þa ph−¬ng. Ngoµi ra cßn tham kh¶o tµi liÖu cña c¸c nghiªn cøu tr−íc ®©y [3], [4], [5]. MÉu vËt ®−îc b¶o qu¶n t¹i Phßng thÝ nghiÖm §éng vËt, khoa Sinh häc, tr−êng §¹i häc Vinh. §Æc ®iÓm h×nh th¸i vµ ®Þnh tªn khoa häc cña c¸c loµi dùa vµo tµi liÖu cña Bourret R. (1942, 1943) [2]; Smith M. A. (1943) [7]; Taylor E. H. (1963) [8]. Tªn phæ th«ng vµ tªn khoa häc cña c¸c loµi theo NguyÔn V¨n S¸ng, Hå Thu Cóc, NguyÔn Qu¶ng Tr−êng (2005) [6]. NhËn bµi ngµy 27/06/2008. Söa ch÷a xong 25/10/2008. 81
  2. §. Q. Vinh, H. N. Th¶o kÕt qu¶ ®iÒu tra s¬ bé c¸c lo i Õch nh¸i ..., Tr. 81-86 II. KÕt Qu¶ Nghiªn Cøu 2.1. Thµnh phÇn loµi Õch nh¸i, bß s¸t ë huyÖn Quú Hîp, NghÖ An KÕt qu¶ ®iÒu tra nghiªn cøu ®· ghi nhËn ë huyÖn Quú Hîp cã 74 loµi Õch nh¸i, bß s¸t thuéc 21 hä, 3 bé (b¶ng 1), trong ®ã cã 46 loµi ®−îc x¸c ®Þnh b»ng mÉu vËt, qua quan s¸t ®iÒu tra 6 loµi vµ qua t− liÖu 22 loµi [3], [4]. Ngoµi ra cßn cã 1 phenon thuéc gièng Gekko ch−a ®−îc ®Þnh danh. Nh− vËy, sè loµi hiÖn biÕt ë huyÖn Quú Hîp chiÕm 84,09% sè loµi cña khu vùc T©y B¾c NghÖ An [4] vµ chiÕm 63,19% sè loµi cña NghÖ An [3], [4], [5], [6]. B¶ng 1. Thµnh phÇn loµi Õch nh¸i, bß s¸t ë huyÖn Quú Hîp TT Tªn khoa häc Tªn phæ th«ng T− liÖu Ph©n bè ANURA Bé Kh«ng ®u«i I. Megophryidae Hä Cãc bïn 1. Leptolalax pelodytoides (Boulenger, 1893) Cãc mµy bïn TL 2 2. Megophrys lateralis (Anderson, 1871) Cãc m¾t bªn TL 2 II. Bufonidae Hä Cãc 3. Bufo galeatus Gunther, 1864 * Cãc rõng TL 2 4. Bufo melanostictus Schneider, 1799 Cãc nhµ M(8) 2,3,4,5,6 III. Hylidae Hä Nh¸i bÐn 5. Hyla simplex Boettger,1901 Nh¸i bÐn nhá M(1) 6 IV. Ranidae Hä Õch nh¸i 6. Hoplobatrachus rugulosus (Weigmann, Õch ®ång M(11) 2,5,6 1835) 7. Limnonectes limmocharis (Boie, 1834) NgoÐ M(112) 1,3,4,5,6 8. Occidozyga laevis (Gunther, 1859 "1858") Cãc n−íc nh½n TL 5 9. Occidozyga lima (Gravenhorst, 1829) Cãc n−íc sÇn M(9) 2,5 10. Rana guentheri Boulenger, 1882 ChÉu chuéc M(1) 1,2,5,6 11. Rana macrodactyla (Gunther, 1859 Chµng hiu M(2) 2,5 "1858") 12. Rana nigrovittata (Blyth, 1855) Õch suèi TL 2 13. Rana taipehensis Van Denburgh, 1909 Chµng ®µi b¾c M(4) 3,4,5 V. Rhacophoridae Hä Õch c©y 14. Polypedates leucomystax (Gravenhorst, ChÉu chµng mÐp M(7) 1,2,3,5,6 tr¾ng 1829) VI. Microhylidae Hä nh¸i bÇu 15. Kaloula pulchra Gray, 1831 Ônh −¬ng th−êng §T 3,4,5,6 16. Microhyla heymonsi Vogt, 1911 Nh¸i bÇu h©y m«n TL 2 17. Microhyla ornata (Dumeril and Bibron, Nh¸i bÇu hoa M(15) 1,3,4,5,6 1841 ) 18. Microhyla pulchra (Hallowell, Nh¸i bÇu v©n M(7) 1,2,3,4,5,6 1861"1860") 82
  3. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 1A-2009 tr−êng §¹i häc Vinh TT Tªn khoa häc Tªn phæ th«ng T− liÖu Ph©n bè SQUAMATA Bé Cã v¶y VII. Gekkonidae Hä T¾c kÌ 19. Gekko gecko (Linnaeus, 1758) * T¾c kÌ M(1) 2,3,4,6 20. Gekko palmatus Boulenger, 1907 T¾c kÌ ch©n vÞt TL 2 21. Gekko sp. T¾c kÌ M(23) 1 22. Cyrtodactylus chauquangensis Hoang et Th¹ch sïng ngãn M(4) 1 ch©u quang al., 2007 23. Hemidactylus frenatus Schlegel, in Th¹ch sïng ®u«i sÇn M(149) 1,3,4 Dumeril et Bibron, 1836 VIII. Agamidae Hä Nh«ng 24. Acanthosaura lepidogaster (Cuvier, 1829) ¤ r« v¶y M(1) 2,6 25. Calotes versicolor (Daudin, 1802) Nh«ng xanh TL 2 26. Calotes emma Gray, 1845 Nh«ng emma M(5) 1,4,5,6 27. Draco maculatus (Gray,1845) Th»n l»n bay ®èm TL 2 28. Physignathus cocincinus Cuvier, 1829 * Rång ®Êt M(2) 2,4,6 IX. Scincidae Hä Th»n l»n bãng 29. Eumeces quadrilineatus (Blyth, 1853) Th»n l»n eme chØ M(1) 5 30. Eumeces tamdaoensis Bourret, 1937 Th»n l»n eme tam M(2) 1,6 ®¶o 31. Mabuya chapaensis (Bourret, 1937) Th»n l»n bãng sapa M(1) 1 32. Mabuya longicaudata (Hallowell, 1856) Th»n l»n bãng ®u«i M(1) 1,2,5,6 dµi 33. Mabuya multifasciata (Kuhl, 1820) Th»n l»n bãng hoa M(37) 1,3,4,5,6 34. Tropidophorus baviensis Bourret, 1939 Th»n l»n tai ba v× M(7) 1 35. Tropidophorus berdmorei (Blyth, 1853) Th»n l»n tai bÐc m¬ TL 2 36. Scincella reevesii (Gray, 1838) Th»n l»n cæ rive M(3) 1,3,5 X. Lacertidae Hä Th»n l»n thùc 37. Takydromus sexlineatus Daudin, 1802 Liu ®iu chØ M(2) 2,4 38. Takydromus wolteri Fischer, 1885 Liu ®iu v«n te M(2) 4 XI. Varanidae Hä Kú ®µ 39. Varanus salvator (Laurenti, 1786) * Kú ®µ hoa §T XII. Typhlopidae Hä R¾n giun 40. Ramphotyphlops braminus (Daudin, R¾n giun th−êng M(2) 3,4,5 1803) XIII. Xenopeltidae Hä R¾n mèng 41. Xenopeltis unicolor Reinwardt, in Boie, R¾n mèng M(8) 4,6 1827 XIV. Boidae Hä Tr¨n 42. Python molurus (Linnaeus, 1758) * Tr¨n ®Êt §T 1,4 XV. Colubridae Hä R¾n n−íc 83
  4. §. Q. Vinh, H. N. Th¶o kÕt qu¶ ®iÒu tra s¬ bé c¸c lo i Õch nh¸i ..., Tr. 81-86 TT Tªn khoa häc Tªn phæ th«ng T− liÖu Ph©n bè 43. Ahaetulla prasina (Reinwardt, in Boie, R¾n roi th−êng M(2) 1,2,3,4 1827) 44. Amphiesma stolata (Linnaeus, 1757) R¾n s·i th−êng M(2) 2 45. Dendrelaphis pictus (Gmelin, 1789 ) R¾n leo c©y M(5) 1,3,4,6 46. Boiga multomaculata (Reinwardt, in Boie,R¾n rµo ®èm M(3) 1,6 1827) 47. Elaphe moellendorffii (Boettger, 1886) * R¾n säc ®u«i khoanh §T 1 48. Elaphe radiata (Schlegel, 1837) * R¾n säc d−a M(4) 1,3,4 49. Enhydris plumbea (Boie, 1827) R¾n bång ch× M(27) 3,5,6 50. Enhydris chinensis (Gray, 1842) R¾n bång trung quèc M(7) 5 51. Oligodon chinensis (Gunther, 1888) R¾n khiÕm trung TL 2 quèc 52. Oligodon cinereus (Gunther, 1864) R¾n khiÕm x¸m M(1) 1,2 53. Ptyas korros (Schlegel, 1837) * R¾n r¸o M(3) 1,3,4,5,6 54. Rhabdophis chrysargus (Schlegel, 1837) R¾n hoa cá vµng TL 2 55. Rhabdophis subminiatus (Schlegel, 1837) R¾n hoa cá nhá M(11) 4,5 56. Sibynophis collaris (Gray, 1853) R¾n rång cæ ®en TL 2 57. Xenochrophis piscator (Schneider, 1799) R¾n n−íc M(37) 3,5,6 58. Sinonatrix percarinata (Boulenger, 1899) R¾n hoa c©n v©n ®en TL 2 XVI. Elapidae Hä R¾n hæ 59. Bungarus fasciatus (Schneider, 1801) * R¾n c¹p nong §T 1,3,5,6 60. Bungarus multicinctus Blyth, 1861 R¾n c¹p nia b¾c TL 6 61. Naja atra Cantor, 1842 * R¾n hæ mang M(5) 1,3,4,5,6 62. Ophiophagus hannah (Cantor, 1836) * R¾n hæ chóa §T 1,4 XVII. Viperidae Hä r¾n lôc 63. Trimeresurus albolabris (Gray, 1842) R¾n lôc mÐp tr¾ng M(1) 4 64. Trimeresurus mucrosquamatus (Cantor, R¾n lôc c−êm M(1) 1,2 1839) 65. Trimeresurus stejnegeri K. Schmidt, 1925 R¾n lôc xanh M(1) 4 66. Trimeresurus cornutus Smith, 1930 R¾n lôc sõng M(1) 1 TESTUDINATA Bé Rïa XVIII. Platysternidae Hä rïa ®Çu to 67. Platysternon megacephalum Gray, 1831 * Rïa ®Çu to TL 2 XIX. Emydidae Hä rïa th−êng 68. Cuora galbinifrons Bourret, 1939 * Rïa hép tr¸n vµng TL 2 69. Cyclemys tcheponensis (Bourret, Rïa ®Êt sª p«n TL 2 1939) 70. Geoemyda spengleri (GmÐlin, 1789) Rïa ®Êt spengle M(1) 1,2 71. Sacalia quadriocellata (Siebenrock, 1903) Rïa bèn m¾t TL 2 XX. Testudinidae Hä rïa nói 72. Indotestudo elongata (Blyth, 1853) * Rïa nói vµng TL 2 84
  5. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 1A-2009 tr−êng §¹i häc Vinh TT Tªn khoa häc Tªn phæ th«ng T− liÖu Ph©n bè XXI. Trionychidae Hä ba ba 73. Palea steindachneri (Siebenrock, 1906) Ba ba gai TL 2 74. Pelodiscus sinensis (Weigmann, 1834) Ba ba tr¬n TL 2 Ghi chó: (*): C¸c loµi ®−îc ghi trong S¸ch §á ViÖt Nam (2007). Cét 4: §T. ®iÒu tra; QS. quan s¸t; M (). mÉu vµ sè mÉu; TL. tµi liÖu [4]. Cét 5: C¸c sinh c¶nh: 1. Nói ®¸ v«i; 2. Rõng nói ®Êt; 3. Rõng trång; 4. Rõng phôc håi sau n−¬ng rÉy; 5. §ång ruéng; 6. Lµng b¶n vµ khu d©n c−. 2.2. NhËn xÐt - VÒ c¸c loµi quý, hiÕm cã gi¸ trÞ b¶o tån: Trong tæng sè 74 loµi Õch nh¸i vµ bß s¸t cña khu hÖ cã 15 loµi (chiÕm 20,27% tæng sè loµi) quý, hiÕm cã gi¸ trÞ b¶o tån ®−îc ghi trong S¸ch §á ViÖt Nam (2007), gåm 5 loµi ë møc VU (sÏ nguy cÊp): Bufo galeatus, Gekko gecko, Physignathus cocincinus, Elaphe moellendorffii, Elaphe radiata; 7 loµi ë møc EN (nguy cÊp): Varanus salvator, Ptyas korros, Bungarus fasciatus, Naja atra, Platysternon megacephalum, Cuora galbinifrons, Indotestudo elongata, 2 loµi ë møc CR (rÊt nguy cÊp): Python molurus vµ Ophiophagus hannah. - VÒ ph©n bè theo sinh c¶nh: Trong c¸c sinh c¶nh nghiªn cøu, gÆp nhiÒu nhÊt lµ rõng nói ®Êt víi 37 loµi (chiÕm 50% tæng sè loµi), tiÕp ®Õn lµ nói ®¸ v«i 29 loµi (39,19%). Khu vùc rõng phôc håi sau n−¬ng rÉy, ®ång ruéng, lµng b¶n vµ khu d©n c− cã 25 loµi (33,78%), thÊp nhÊt lµ khu vùc rõng trång 20 loµi (27,03%). Cã 5 loµi chØ gÆp ë sinh c¶nh nói ®¸ v«i lµ Cyrtodactylus chauquangensis, Mabuya chapaensis, Tropidophorus baviensis, Elaphe moellendorffi, Trimeresurus cornutus. III. KÕt luËn KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· x¸c ®Þnh khu hÖ Õch nh¸i, bß s¸t huyÖn Quú Hîp cã 74 loµi (gåm 18 loµi Õch nh¸i vµ 56 loµi bß s¸t) thuéc 21 hä, 3 bé. Trong ®ã cã 15 loµi (chiÕm 20,27% tæng sè loµi) Õch nh¸i, bß s¸t quý, hiÕm cã trong S¸ch §á ViÖt Nam (2007). Sinh c¶nh rõng nói ®Êt gÆp nhiÒu loµi nhÊt víi 37 loµi (50%), sinh c¶nh nói ®¸ v«i gÆp 29 loµi (39,19%), trong ®ã 5 loµi ch−a gÆp ë c¸c khu vùc kh¸c trong vïng nghiªn cøu. T i liÖu tham kh¶o [1] Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng, S¸ch §á ViÖt Nam (phÇn §éng vËt), NXB Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi, 2007, tr. 7-21. [2] Bourret R., Les Batraciens de l'Indochine, Mem. Inst. Ocean - Indoch, Hanoi, 1942, pp. 517. 85
  6. §. Q. Vinh, H. N. Th¶o kÕt qu¶ ®iÒu tra s¬ bé c¸c lo i Õch nh¸i ..., Tr. 81-86 [3] Hoµng Xu©n Quang, Hoµng Ngäc Th¶o, Cao TiÕn Trung, KÕt qu¶ ®iÒu tra s¬ bé c¸c loµi Õch nh¸i vµ bß s¸t ë khu B¶o tån Thiªn nhiªn Pï Huèng, tØnh NghÖ An, T¹p chÝ Sinh häc, Hµ Néi, TËp 27, sè 4A (2005), tr. 109-116. [4] Hoµng Xu©n Quang vµ cs., B¶o vÖ ®a d¹ng ®éng vËt cã x−¬ng sèng (c¸, l−ìng c−, bß s¸t) hÖ sinh th¸i rõng khu vùc T©y B¾c NghÖ An, §Ò tµi KHCN cÊp Bé, M· sè B 2005-42-84, Vinh, 2006. [5] Hoang Xuan Quang et all., Description of a new species of the genus Cyrtodactylus Gray, 1827 (Squamata: Sauria: Gekkonidae) from the karst of North central Vietnam, Russian Journal of Herpetology, Folium Publishing Company, Vol. 14, No. 2, 2007, pp. 98-106. [6] NguyÔn V¨n S¸ng, Hå Thu Cóc, NguyÔn Qu¶ng Tr−êng, Danh lôc Bß s¸t vµ Õch nh¸i ViÖt Nam, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi, 2005. [7] Smith M. A., The Fauna of British India, Ceylon and Burma, including the whole of the Indo-Chinese subregion, Reptilia and Amphibia, Vol. 3 - Serpents, London, 1943. [8] Taylor E. H., The Lizards of Thailand, The University of Kansas Science Bulletin, Vol. XLIV, No. 14, 1963. SUMMARY results of the preliminary survey of Amphibian and Reptiles species in quy hop district, Nghe An Province The surveys have defined 74 species (include 18 amphibians species and 56 reptiles species) belonging to 21 families of 3 orders in Quy Hop. Among them, 19 species are valuable, rare and they need to be conserved. The results of survey show that distribution of amphibians and reptiles species in habitats and importance conservation areas. Especially, 29 species have been recorded in the karts, which are specific topography form of Quy Hop district. (a) Cao häc 14, chuyªn ng nh §éng vËt, Tr−êng §¹i häc Vinh (b) Bé m«n §éng vËt, Khoa Sinh, Tr−êng §¹i häc Vinh. 86
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2