Báo cáo nghiên cứu khoa học " KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU BƯỚC ĐẦU VỀ THIÊN ĐỊCH CHÂN KHỚP TRÊN CÂY THANH TRÀ Ở THỪA THIÊN HUẾ "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ở Thừa Thiên Huế đã hình thành một số vùng chuyên canh trồng Thanh trà theo hướng sản xuất hàng hóa thực hiện chủ trương phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, hiện nay cây Thanh trà ở nhiều nơi còn gặp nhiều vấn đề về sâu bệnh và sự suy thoái môi trường do sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU BƯỚC ĐẦU VỀ THIÊN ĐỊCH CHÂN KHỚP TRÊN CÂY THANH TRÀ Ở THỪA THIÊN HUẾ "

85 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU BÖÔÙC ÑAÀU VEÀ THIEÂN ÑÒCH CHAÂN KHÔÙP TREÂN CAÂY THANH TRAØ ÔÛ THÖØA THIEÂN HUEÁ Lê Trọng Sơn, Nguyễn Thị Thanh Nhung* I. Ñaët vaán ñeà ÔÛ Thöøa Thieân Hueá ñaõ hình thaønh moät soá vuøng chuyeân canh troàng Thanh traø theo höôùng saûn xuaát haøng hoùa thöïc hieän chuû tröông phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh. Tuy nhieân, hieän nay caây Thanh traø ôû nhieàu nôi coøn gaëp nhieàu vaán ñeà veà saâu beänh vaø söï suy thoaùi moâi tröôøng do söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät. Ñeå coù cô sôû khoa hoïc höôùng tôùi muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng loaøi caây aên quaû coù giaù trò naøy vaø goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng, caàn phaûi tieán haønh ñaùnh giaù nguoàn taøi nguyeân thieân ñòch cuûa saâu haïi, tieán tôùi vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp sinh hoïc baûo veä caây troàng [3]. ÔÛ nöôùc ta höôùng nghieân cöùu naøy ñaõ ñöôïc thöïc hieän treân moät soá loaøi caây aên quaû thuoäc chi Citrus vaø ñaõ ñaït ñöôïc moät soá keát quaû khaû quan, tuy nhieân ôû Thöøa Thieân Hueá vieäc nghieân cöùu thieân ñòch treân caây Thanh traø (Citrus grandis Osbeck) vaãn coøn môùi meû. II. Phöông phaùp nghieân cöùu Chuùng toâi taäp trung nghieân cöùu caùc loaøi thieân ñòch chaân khôùp (Arthropoda) thuoäc nhoùm baét moài aên thòt vaø kyù sinh tieâu dieät saâu haïi treân caây Thanh traø. Tieán haønh nghieân cöùu ôû 4 vuøng troàng Thanh traø chính ôû Thöøa Thieân Hueá: - Thoân Löông Quaùn, xaõ Thuûy Bieàu, thaønh phoá Hueá (192ha). - Thoân Laïi Baèng, xaõ Höông Vaân, huyeän Höông Traø (154ha). - Xaõ Döông Hoøa vaø xaõ Thuûy Baèng, huyeän Höông Thuûy (138ha). - Xaõ Phong Thu vaø xaõ Phong An, huyeän Phong Ñieàn (112ha). Ñieàu tra theo phöông phaùp choïn ñieåm, ñònh kyø, söû duïng caùc phöông phaùp thu maãu, xöû lyù maãu vaät thöôøng quy [2]. Söû duïng chæ tieâu taàn suaát xuaát hieän (TSXH) cuûa thieân ñòch theo %, ñoù laø tyû soá giöõa soá caây Thanh traø xuaát hieän thieân ñòch vaø toång soá caây Thanh traø ñöôïc quan saùt: +: xuaát hieän ít; ++: xuaát hieän trung bình; +++: xuaát hieän nhieàu; ++++: xuaát hieän raát nhieàu. Phaân tích maãu vaät theo caùc taøi lieäu J. Borror and Dwight M. Delong (1963) [5]; W.S. Bristowe (1976) [7]; Wise, David H. (1993) [6], Nguyeãn Thò Thu Cuùc (2002) [1]. III. Keát quaû nghieân cöùu vaø thaûo luaän 1. Thaønh phaàn loaøi thieân ñòch chaân khôùp treân caây Thanh traø Ñaõ xaùc ñònh ñöôïc 29 loaøi thuoäc 17 hoï, 5 boä, trong ñoù lôùp Coân truøng Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Hueá. *
86 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010 (Insecta) coù 19 loaøi vaø lôùp Nheän (Arachnida) coù 10 loaøi. Danh saùch loaøi vaø taàn suaát xuaát hieän (TSXH) ñöôïc trình baøy ôû baûng 1. Baûng 1: Thaønh phaàn loaøi thieân ñòch tieâu dieät saâu haïi caây Thanh traø TSXH TT Teân Vieät Nam Teân loaøi Con moài/ kyù chuû (%) I Boä Caùnh maøng Hymenoptera Telenomus cyrus (Nixon) 1 Ong ñen kyù sinh boï xít Boï xít ñen + Vespa cincta Fabricius 2 Ong chuùa vaøng Saùt saùnh, saâu non böôùm ++ Prosevania punctata (Brulle) 3 Ong kieán ñen Tröùng saâu veõ buøa + Vespa bicolor Fabricius 4 Ong vaèn naâu ñen Reäp saùp meàm + Sphex luctuosa Smith 5 Ong chaân ñen vaøng Caøo caøo ++ Aphidius colemani 6 Ong ñaàu ñen Saâu non veõ buøa + Solenopsis geminata Fabricius 7 Kieán aên thòt Tröùng vaø saâu non böôùm ++ Oecophylla smaragdina (Fab.) 8 Kieán vaøng Caâu caáu xanh, saâu non ++++ II Boä Hai caùnh Diptera Leucopis simplex Loew 9 Ruoài xanh Tröùng böôùm phöôïng + Chrysanthrax dimidiata W. 10 Ong ruoài Saâu non böôùm, boï xít naâu + Temnostoma balyras Walker 11 Ruoài vaèn vaøng ñen Saâu non saùt saùnh + Sphaerophoria analis Macquart 12 Ruoài ñen vaøng Reäp saùp meàm + Condylostylus viridis Parent 13 Ruoài xanh nhoû Raày choång caùnh + Thevenetimyia californica Bigot 14 Ruoài traâu (Moøng) Boï xít naâu, caâu caáu, reäp +++ III Boä Caùnh cöùng Coleoptera Cicindela striolata Illig 15 Hoå truøng vaïch ñoû cam Caøo caøo, reäp saùp, raày +++ Micraspis sp. 16 Boï ruøa ñoû Reäp hoa cuùc ++ Micraspis crocea 17 Boï ruøa vaøng Reäp saùp meàm ++ Harmonia octomaculata Fab. 18 Boï ruøa 8 chaám Reäp vaûy + IV Boä Boï ngöïa Mantodea Paratenodera sinensis Saussura Caøo caøo, saùt saùnh, nheän ñoû 19 Boï ngöïa Trung Hoa +++ V Boä Nheän lôùn Araneae Platycryptus californicus (Pec.) 20 Nheän naâu hung Caùc loaøi caùnh cöùng, reäp +++ Keijia tincta (Walckenaer) 21 Nheän nhoû traéng Reäp saùp + Theridion sisyphium (Cleck) 22 Nheän nhoû hoå phaùch Reäp vaûy + Tidarren sisyphoides (Wal.) 23 Nheän luøn Boï aên laù +++ Gasteracantha fornicata (Fab.) 24 Nheän vaøng Reäp meàm, boï xít, nheän ñoû + Latrodectus geometricus Koch 25 Nheän naâu nhoû Saâu non veõ buøa + Enoplognatha ovata (Clerck) 26 Nheän vaøng chaân daøi Caâu caáu xanh nhoû ++ Episinus angulatus (Blackwall) 27 Nheän naâu hai caøng Caâu caáu naâu + Steatoda nobilis (Thorell) 28 Nheän ñaàu hoå phaùch Saâu non böôùm phöôïng + Cheiracanthium punctorium (V.) 29 Nheän traéng vaøng Saâu non boï voøi voi + Keát quaû nghieân cöùu veà söï ña daïng cuûa caùc taxon caùc loaøi chaân khôùp (Arthropoda) thieân ñòch cho thaáy thaønh phaàn loaøi coù söï sai khaùc: boä Nheän lôùn (Araneae) chieám öu theá (34,48%), sau ñoù laø boä Caùnh maøng (Hymenoptera) chieám 27,58%, boä Hai caùnh (Diptera) chieám 20,68%, boä Caùnh cöùng (Coleoptera) chieám 13,79%, boä Boï ngöïa (Mantodea) chæ chieám 3,44%. Keát quaû neâu treân ñaõ khaúng ñònh ñöôïc nguoàn taøi nguyeân thieân ñòch ôû caùc vuøng troàng Thanh Traø laø raát quan troïng, neáu baûo veä toát thì seõ goùp phaàn haïn cheá söï phaùt sinh cuûa saâu haïi.
87 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010 2. Caùc loaøi thieân ñòch chaân khôùp chuû yeáu caàn ñöôïc baûo veä Caùc loaøi thieân ñòch chuû yeáu caàn ñöôïc baûo veä laø nhöõng loaøi coù theå tieâu dieät ñöôïc nhieàu loaøi saâu haïi phoå bieán, chuùng xuaát hieän vôùi taàn suaát cao vaø coù möùc ñoä gaây haïi lôùn. Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc 9 loaøi thieân ñòch caàn ñöôïc baûo veä treân caây Thanh traø: 1) Ong ñen kyù sinh boï xít Telenomus cyrus (Nixon); 2) Ong chuùa vaøng-ong boø veõ Vespa cincta Fabricius; 3) Ong chaân ñen vaøng Sphex luctuosa Smith; 4) Ong ruoài Chrysanthrax dimidiata Wiedemann; 5) Nheän naâu hung Platycryptus californicus (Pec.); 6) Hoå truøng vaïch ñoû cam Cicindela striolata Illig; 7) Ruoài traâu (Moøng aên saâu) Thevenetimyia californica Bigot; 8) Nheän vaøng Gasteracantha fornicata (Fab.) vaø 9) Kieán vaøng Oecophylla smaragdina (Fabricius). 2.1. Ong ñen kyù sinh boï xít Telenomus cyrus (Nixon) Kích thöôùc cô theå nhoû, daøi, maûnh, chieàu daøi khoaûng 4,5-5mm, chieàu roäng khoaûng 1,5mm, maøu ñen (Hình 1). Chuû yeáu laø kyù sinh trong tröùng boï xít treân thaân caây Thanh traø, öa kyù sinh loaøi Tessaratoma papillosa Drury. Tröùng Hình 1. Ong ñen kyù sinh boï xít Telenomus cyrus (Nixon) bò kyù sinh thöôøng xaùm maøu hôn tröùng thöôøng. 2.2. Ong chuùa vaøng - ong boø veõ (Vespa cincta Fabricius) Coù kích thöôùc trung bình, chieàu daøi coù theå ñaït tôùi 23mm, chieàu roäng töø 5-6mm, toaøn thaân coù maøu vaøng saùng xen laãn nhöõng vaïch vaøng saãm (Hình 2). Laøm toå treân caønh caây Thanh traø. Bay khoûe vaø tìm baét saâu non cuûa boä Caùnh thaúng, Caùnh vaûy ñöa veà toå laøm thöùc aên nuoâi con non, öa aên thòt caùc loaøi Orphulella punctata De Geer, Papilio polytes Linnaeus... Theo keát quaû ñieàu tra trong moät vöôøn troàng Thanh traø (khoaûng 1.000-2.000m2) coù töø 3-5 toå. 2.3. Ong chaân ñen vaøng Sphex luctuosa Smith Kích thöôùc cô theå trung bình, chieàu daøi coù theå ñaït tôùi 40mm, chieàu roäng töø 4-5mm, thaân coù maøu ñen (Hình 3). Thöôøng laøm toå baèng ñaát, coù theå gaëp treân thaân caây Thanh traø laâu naêm. Maät ñoä trung bình laø 1,5 toå/1 vöôøn 1000m2. Tröôûng thaønh bay khoûe, saên baét caùc loaøi saâu haïi thuoäc caùc boä Caùnh thaúng, Caùnh vaûy, Caùnh gioáng... ñeå laøm thöùc aên cho saâu non, öa thích aên thòt caùc loaøi Neoconocephalus triops L., Chilasa clytia L., Diaphorina citri Kwayama... 2.4. Ong ruoài Chrysanthrax dimidiata Wiedemann Kích thöôùc cô theå trung bình, chieàu daøi 20-21mm, chieàu roäng 5-6mm, maøu vaøng naâu, loâng raäm ôû tröôùc cô theå (Hình 4). AÁu truøng kyù sinh vaø aên
88 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010 Hình 2. Ong chuùa vaøng Hình 3. Ong chaân ñen vaøng Hình 4. Ong ruoài-Chrysanthrax Vespa cincta Fabricius Sphex luctuosa Smith dimidiata Wiedemann thòt caùc coân truøng Caùnh thaúng vaø Caùnh cöùng, öa kyù sinh caùc loaøi Orphulella punctata De Geer, Phyllobius pomaceus Gyll... 2.5. Nheän naâu hung Platycryptus californicus (Pec.) Kích thöôùc trung bình, daøi 25-35mm, maøu naâu toái (Hình 5). Öa hoaït ñoäng, saên moài baèng caùch voà moài, khoâng giaêng tô. Thöôøng aån mình döôùi taùn laù vaø voû caây. Baét nhieàu loaøi coân truøng caùnh cöùng (caâu caáu naâu, caâu caáu xanh) vaø reäp... 2.6. Hoå truøng vaïch ñoû cam Cicindela striolata Illig Kích thöôùc cô theå töông ñoái lôùn, chieàu daøi 30-34mm, Hình 5. Nheän naâu hung chieàu roäng 6-7mm, maøu xanh saùng. Chaân daøi vaø Platycryptus californicus (Pec.) nhoû, chaïy nhanh (Hình 6). Thöôøng saên baét caùc coân truøng khaùc nhau, thích hoaït ñoäng döôùi naéng, coù khaû naêng bay töøng quaõng ngaén vaø boø nhanh döôùi maët ñaát. Trong vöôøn Thanh traø chuùng saên baét caùc loaøi Leptocorisa variconis Fabricius, Phyllobius pyri Linnaeus, Agelastica alni Linnaeus... Thevenetimyia 2.7. Ruoài traâu-moøng aên saâu californica Bigot Kích thöôùc cô theå trung bình, chieàu daøi tôùi 21mm, Hình 6. Hoå truøng vaïch ñoû cam Cicindela striolata Illig chieàu roäng 4mm, maøu ñen. Cô theå phuû nhieàu loâng raäm (Hình 7). Tröôûng thaønh aên thòt coân truøng Caùnh thaúng vaø Caùnh cöùng, aáu truøng kyù sinh hoaëc aên thòt caùc coân truøng Caùnh thaúng vaø Caùnh cöùng. Öa thích caùc loaøi Neoconocephalus triops Linnaeus, Aulacophora indica Gmelin, Papilio demoleus Linnaeus, Phyllocniestis citrella Station... 2.8. Nheän vaøng Gasteracantha fornicata (Fab.) Kích thöôùc nhoû hay trung bình, daøi 14-23mm, roäng Hình 7. Ruoài traâu-moøng aên saâu 27-35mm, hình thuø ñaëc bieät raát deã nhaän, coù maøu Thevenetimyia californica Bigot
89 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010 Hình 8. Nheän vaøng Hình 9. Kieán vaøng Oecophylla smaragdina (Fabricius): Gasteracantha fornicata (Fab.) Toå treân caây Thanh traø (traùi) vaø kieán vaøng ñang aên thòt loaøi caâu caáu xanh lôùn Hypomesec squamosus Fab. vaøng vôùi 2 vaïch ñen roõ raøng (Hình 8). Thöôøng aån naáp döôùi laù caây, voû caây Thanh traø, khoâng giaêng tô baét moài. Laø loaøi aên thòt nhieàu loaøi gaây haïi nhö reäp meàm, boï xít, nheän ñoû... trong vöôøn Thanh traø. 2.9. Kieán vaøng Oecophylla smaragdina (Fabricius) Kích thöôùc cô theå nhoû, chieàu daøi 9-10mm, chieàu roäng 1-2mm, maøu vaøng saùng (Hình 9). Laøm toå treân caønh caây baèng caùch xeáp caùc laù laïi vôùi nhau. Coù ñôøi soáng xaõ hoäi, soá löôïng caù theå trong 1 toå kieán vaøng coù theå ñaït ñeán 4.000- 5.000 con/1 toå. Trong toå coù 4 daïng kieán: kieán chuùa coù kích thöôùc lôùn, khi môùi vuõ hoùa coù caùnh; kieán ñöïc coù kích thöôùc nhoû thöôøng coù maøu naâu ñen vaø coù caùnh; kieán chuùa vaø kieán ñöïc coù nhieäm vuï sinh saûn, phaùt trieån ñaøn. Theo keát quaû ñieàu tra cuûa chuùng toâi, kieán vaøng aên thòt nhieàu loaøi saâu haïi trong thaân caây, treân laù vaø quaû caây Thanh traø nhö Diaphorina citri Kwayama, Phyllobius pomaceus Gylleenhal, Chenlidorium argentatum Dalas, Agelastica alni Linnaeus, Papilio memnon Limmaeus, Homona coffearia Nietner... 3. Ñeà xuaát bieän phaùp söû duïng hôïp lyù nguoàn thieân ñòch ôû caùc vuøng troàng Thanh traø 3.1. Ñaùnh giaù veà vieäc söû duïng bieän phaùp sinh hoïc baûo veä Thanh traø Hieän nay vieäc söû duïng bieän phaùp sinh hoïc ñeå phoøng tröø saâu haïi ôû caùc vuøng troàng Thanh traø chöa ñöôïc aùp duïng nhieàu, do söï hieåu bieát ngöôøi daân coøn haïn cheá vaø chöa coù ñieàu kieän ñeå aùp duïng. Keát quaû ñieàu tra treân 65 hoä troàng Thanh traø chæ coù 2 hoä nuoâi kieán vaøng, tuy ñöôïc ñaùnh giaù laø raát toát nhöng vieäc trieån khai roäng raõi vaãn chöa ñöôïc nhö yù muoán. 3.2. Bieän phaùp toång hôïp ñeå baûo veä vöôøn caây Thanh traø Phoøng tröø toång hôïp laø moät xu höôùng taát yeáu hieän nay ôû vuøng troàng Thanh traø taïi Thöøa Thieân Hueá khi maø bieän phaùp hoùa hoïc ngaøy caøng boäc loä nhieàu nhöôïc ñieåm, coøn bieän phaùp sinh hoïc tuy ñaõ coù quan taâm nhöng coøn khoù khaên trong vieäc thöïc hieän vaø trieån khai roäng raõi. Xuaát phaùt töø yeâu caàu thöïc tieãn saûn xuaát hieän nay, chuùng toâi maïnh daïn ñeà xuaát caùc bieän phaùp phoøng tröø toång hôïp dòch haïi treân caây Thanh traø, trong ñoù chuù troïng hôn nöõa ñeán vieäc söû duïng bieän phaùp sinh hoïc taïi caùc vuøng chuyeân canh:
90 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010 - Nghieân cöùu vaø naém vöõng moái quan heä giöõa nguoàn thieân ñòch vaø dòch haïi. Tröôùc heát caàn quan taâm baûo veä nguoàn taøi nguyeân thieân ñòch baèng caùch haïn cheá vaø chæ söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät khi thaät caàn thieát [4]. Taäp huaán vaø trieån khai aùp duïng bieän phaùp sinh hoïc cho caùc hoä troàng Thanh traø baèng vieäc nuoâi kieán vaøng Oecophylla smaragdina (Fabricius). Theo soá lieäu ñieàu tra cuûa chuùng toâi ôû 2 hoä ñaõ nuoâi kieán vaøng trong toång soá 65 hoä ñieàu tra thì hoï khaúng ñònh laø nhieàu naêm nay hoï khoâng heà söû duïng thuoác hoùa hoïc maø vöôøn Thanh traø vaãn cho naêng suaát cao, phaåm chaát toát. - Laøm giaøu theâm heä thieân ñòch trong sinh quaàn nhö cung caáp thöùc aên, caây troàng coù maät hoa trong khu vöïc canh taùc, haøng raøo caây troàng baûo veä. Coù theå thu thaäp vaø thaû moät soá loaøi thieân ñòch coù vai troø kieåm soaùt saâu haïi lôùn nhöng chöa xuaát hieän trong caùc vuøng troàng Thanh traø. Saûn xuaát vaø söû duïng caùc cheá phaåm sinh hoïc (phaân boùn vi sinh, thuoác tröø saâu thaûo moäc, chaát kích thích sinh tröôûng…). 3.3. Bieän phaùp nhaân nuoâi kieán vaøng trong caùc vuøng Thanh traø Trong caùc vuøng troàng Thanh traø ôû Thöøa Thieân Hueá, kieán vaøng coù maët khaù phoå bieán, tuy nhieân maät ñoä vaø soá löôïng cuûa chuùng thöôøng khoâng cao ôû caùc vöôøn phun nhieàu thuoác tröø saâu. Muoán phaùt trieån ñaøn kieán vaøng, ngoaøi vieäc phaûi giaûm toái ña söû duïng thuoác tröø saâu ñeå baûo veä soá kieán vaøng hieän coù, caàn thu thaäp theâm kieán vaøng ôû nhöõng caây khaùc ñem veà thaû vaøo vöôøn. Caùch nuoâi kieán vaøng: Caét laáy toå kieán ñem veà thaû leân caây baèng caùch treo caùc toå kieán leân caùc chaïc caây vaø phaûi gaàn taùn laù. Tröôùc khi thaû caàn chuù yù, neáu treân caây ñang coù toå kieán hoâi hay caùc loaøi kieán khaùc thì phaûi thaû kieán môùi töø treân ngoïn caây ñeå kieán vaøng môùi di chuyeån daàn töø treân ngoïn xuoáng xua ñuoåi kieán cuõ boø xuoáng goác roài boø sang caây khaùc. Ñeå “giöõ chaân” soá kieán môùi naøy neân boå sung theâm thöùc aên nhaân taïo (ruoät gaø, ruoät vòt, ñaàu caù, ñaàu toâm) leân caây ñeå kieán coù thöùc aên theâm. Sau khi thaû kieán, duøng daây nilon giaêng giöõa caùc caây vôùi nhau ñeå kieán coù theå di chuyeån sang caây khaùc kieám moài. Trong caùc coâng trình nghieân cöùu gaàn ñaây ôû caùc vuøng troàng Thanh traø ôû Thöøa Thieân Hueá ñaõ khaúng ñònh bieän phaùp nhaân nuoâi kieán vaøng ñeå haïn cheá saâu haïi laø raát hieäu quaû. Qua moät naêm trieån khai, keát quaû ñieàu tra ñaùnh giaù cho thaáy caùc vöôøn Thanh traø ôû Döông Hoøa ñaõ nhaân nuoâi kieán vaøng vaø ñaït hieäu quaû phoøng tröø saâu haïi cao (15/30 hoä). IV. Keát luaän - Böôùc ñaàu ñaõ xaùc ñònh ñöôïc 29 loaøi thieân ñòch chaân khôùp thuoäc 17 hoï, 5 boä; trong ñoù lôùp Coân truøng (Insecta) coù 19 loaøi vaø lôùp Nheän (Arachnida) coù 10 loaøi. Ñoàng thôøi ghi nhaän ñöôïc 9 loaøi thieân ñòch quan troïng caàn ñöôïc baûo veä. - Ñaõ giôùi thieäu caùc daãn lieäu veà ñaëc ñieåm hình thaùi vaø sinh hoïc cuûa 9 loaøi thieân ñòch coù ích caàn ñöôïc baûo veä.
91 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010 - Trong caùc bieän phaùp söû duïng ñeå baûo veä caây Thanh traø ôû Thöøa Thieân Hueá, caàn aùp duïng quy trình phoøng tröø toång hôïp. Ñeà xuaát vieäc söû duïng bieän phaùp nuoâi kieán vaøng laø coù hieäu quaû nhaát giuùp ngöôøi laøm vöôøn phoøng tröø caùc loaøi saâu haïi treân caây Thanh traø. LTS-NTTN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Nguyeãn Thò Thu Cuùc. 2008. “Kieán vaøng Oecophylla smaragdina (Hym. : Formicidae) vaø hieäu 1. quaû söû duïng treân caây coù muùi taïi ñoàng baèng soâng Cöûu Long”. Baùo caùo khoa hoïc Hoäi nghò Coân truøng hoïc toaøn quoác laàn thöù 6, Nxb Noâng nghieäp, Haø Noäi, tr. 606 - 611. Phaïm Vaên Laàm. 1997. Phöông phaùp ñieàu tra thu thaäp thieân ñòch cuûa saâu haïi caây troàng noâng 2. nghieäp. Phöông phaùp nghieân cöùu baûo veä thöïc vaät, taäp 1. Vieän Baûo veä thöïc vaät, Nxb Noâng nghieäp, Haø Noäi. 3. Leâ Troïng Sôn, Phaïm Minh Huøng, Nguyeãn Thò Thuøy Dung. 2005. “Nghieân cöùu ñaëc ñieåm hình thaùi, söï phaù haïi vaø thaêm doø bieän phaùp phoøng tröø sinh hoïc loaøi xeùn toùc haïi caây Thanh traø (Citrus grandis Osbeck) ôû Thöøa Thieân Hueá”. Baùo caùo khoa hoïc Hoäi nghò Coân truøng hoïc toaøn quoác laàn thöù 5, Nxb Noâng nghieäp, Haø Noäi, tr. 457-462. 4. Nguyeãn Thò Thaùi Sôn vaø Nguyeãn Thò Thu Cuùc. 2007. “Söï ña daïng vaø phong phuù cuûa coân truøng thieân ñòch treân vöôøn caây cam quyùt taïi moät soá ñòa baøn thuoäc thaønh phoá Caàn Thô”. Thoâng tin Khoa hoïc, Ñaïi hoïc An Giang, soá 29, tr. 2-5. Donald J. Borror and Dwight M. Delong. 1963. An introdustion to the stydy of insects. Rinehart 5. and Winston. USA. Wise, David H. 1993. Spiders in Ecological Webs. Cambridge University Press. Great Britain. 6. W. S. Bristowe. 1976. The World of Spiders, Taplinger Pub Co. 7. TOÙM TAÉT Ñeå nghieân cöùu caùc loaøi thieân ñòch chaân khôùp treân caây Thanh traø, chuùng toâi duøng caùc phöông phaùp tieâu chuaån ñeå ñieàu tra taïi 4 vuøng troàng Thanh traø chính ôû Thöøa Thieân Hueá töø thaùng 7/2007 ñeán thaùng 5/2009. Keát quaû ñaït ñöôïc nhö sau: Xaùc ñònh ñöôïc 30 loaøi thieân ñòch chaân khôùp thuoäc 17 hoï, 5 boä. Trong soá ñoù coù 8 loaøi thuoäc boä Caùnh maøng (Hymenoptera), 6 loaøi thuoäc boä Hai caùnh (Diptera), 4 loaøi thuoäc boä Caùnh cöùng (Coleoptera), 1 loaøi thuoäc boä Boï ngöïa (Mantodea) vaø 10 loaøi thuoäc lôùp Nheän (Araneae). Ghi nhaän ñöôïc 9 loaøi thieân ñòch quan troïng caàn ñöôïc baûo veä vôùi taàn suaát xuaát hieän cuûa chuùng treân caây Thanh traø dao ñoäng töø 9,3-27,5%. Chuùng toâi cuõng ñeà xuaát moät vaøi bieän phaùp sinh hoïc coù hieäu quaû nhaát, nhaèm giuùp ngöôøi laøm vöôøn phoøng tröø caùc loaøi saâu haïi treân caây Thanh traø. ABSTRACT THE RESULT OF THE SURVEYS ON ENEMIES OF DAMAGING INSECTS ON THANH TRAØ POMELO IN THÖØA THIEÂN HUEÁ PROVINCE The study carried out at 4 zones culturing Thanh traø pomelo in Thöøa Thieân Hueá province from 7/2007 to 5/2009, using standard methods in plant protection to investigate showed the following results: There are 30 species enemy belonging to 17 families and 5 orders of arthropods has been recorded at the studysite. Among them there are 8 species belonging to Hymenoptera, 6 species belonging to Diptera, 4 species belonging to Coleoptera, 1 species belonging Mantodea and 10 species belonging to spiders (Araneae). There were recorded 9 enemy species, that play the importance role in control on insects to damage on Thanh traø pomelo, that their medium frequency of appearance varied 9,3-27,5%. We proposed some solutions applying biological methods to protect Thanh traø pomelo.