Báo cáo nghiên cứu khoa học " LỜI THÌ THẦM CỦA NGUYỄN DU VỚI CHÚNG TA QUA ĐOẠN TRƯỜNG TÂN THANH "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

64 nghiên cứu trung quốc số 2(60) - 2005 Đoạn TrƯờng Tân Thanh là một kiệt tác, “một khúc nam âm tuyệt x-ớng. Lời lẽ xinh xắn mà văn hoa, âm điệu ngân vang mà tròn trịa. Nói tình thì vẽ đ-ợc hình trạng, hợp ly, cam khổ, mà tình không rời cảnh; tả cảnh thì bày hết thú vị tuyết nguyệt phong hoa, mà cảnh thì tự v-ớng tình, khiến ng-ời c-ời, khiến ng-ời khóc, khiến ng-ời giở đi giở lại ngàn lần, càng đọc thuộc, lại càng không biết chán” (Đào Nguyên Phổ), từ hàng vua quan, khoa bảng đến...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " LỜI THÌ THẦM CỦA NGUYỄN DU VỚI CHÚNG TA QUA ĐOẠN TRƯỜNG TÂN THANH "

nghiªn cøu trung quèc sè 2(60) - 2005 64 NguyÔn Th¹ch Giang* dùa dÉm than thë cho c¸i tµi, c¸i t×nh o¹n Tr−êng T©n Thanh lµ § theo thãi quen trùc gi¸c cña nh÷ng t©m mét kiÖt t¸c, “mét khóc nam hån vèn ®a sÇu ®a c¶m ®ã. ©m tuyÖt x−íng. Lêi lÏ xinh x¾n mµ v¨n hoa, ©m ®iÖu ng©n vang mµ Chóng ta bÞ cuèn hót vµo tõng ®o¹n trßn trÞa. Nãi t×nh th× vÏ ®−îc h×nh tr¹ng, v¨n KiÒu. Ta bÞ th«i miªn mµ kh«ng hîp ly, cam khæ, mµ t×nh kh«ng rêi c¶nh; thÊy ®−îc toµn côc truyÖn KiÒu, kh«ng t¶ c¶nh th× bµy hÕt thó vÞ tuyÕt nguyÖt tù hái cô NguyÔn Du t¶ mét c« KiÒu hay phong hoa, mµ c¶nh th× tù v−íng t×nh, nh− vËy ®Ó lµm g×? Còng nh− chóng ta, khiÕn ng−êi c−êi, khiÕn ng−êi khãc, cô NguyÔn Du còng t×m ®−îc m×nh trong khiÕn ng−êi gië ®i gië l¹i ngµn lÇn, cµng nh÷ng m¶nh ®êi cña KiÒu, göi ®−îc t©m ®äc thuéc, l¹i cµng kh«ng biÕt ch¸n” sù m×nh vµo ®ã! Nh−ng Cô lµ t¸c gi¶, Cô (§µo Nguyªn Phæ), tõ hµng vua quan, ph¶i cã ý ®å cao xa thiÕt kÕ cuèn truyÖn khoa b¶ng ®Õn ng−êi d©n ®Òu nhiÖt liÖt cña Cô, kh«ng chØ ®Ó göi g¾m t©m sù, ca ngîi. béc b¹ch lÝ do c©n ®ai ¸o mò ra phông sù Cuéc ®êi Thóy KiÒu ®· tr¶i qua hÇu t©n triÒu cña m×nh. hÕt nh÷ng ®au khæ cña con ng−êi trÇn C¸c t¸c gia Trung Hoa, kÓ tõ khi thÕ, nªn chi ai còng cã thÓ t×m thÊy mét Thiªn Hoa Tµng chñ nh©n ngÉm ®Ò bµi phÇn ®êi cña m×nh trong nh÷ng c¶nh tùa cuèn Kim V©n KiÒu truyÖn cña ngé kh¸c nhau cña th©n phËn Thóy Thanh T©m Tµi Nh©n, còng chØ loanh KiÒu, khi yªu ®−¬ng tr«ng ngãng, hy quanh trong c¸i t×nh vµ c¸i tµi “c¶m v× väng, ®îi chê, khi ho¹n n¹n bÞ chµ ®¹p t×nh nµng, t¹m viÕt vµi hµng, thay lêi phò phµng. ng−ìng mé. NÕu lÊy t×nh cña thÕ tôc nãi Tõ khi Méng Liªn §−êng chñ nh©n r»ng hµnh vi nµng lµ ®ª tiÖn nh¬ nhuèc viÕt lêi tùa §o¹n Tr−êng T©n Thanh: con ng−êi, th× t«i ®©y sÏ v× nµng mµ khãc “Cã tµi mµ kh«ng gÆp ®−îc tµi, cã t×nh lãc th¶m thiÕt trong ngµn x−a vËy”. Vµ mµ kh«ng h¶ ®−îc t×nh. Trong mét tËp c¶ bµi tõ ®Çu cuèn truyÖn còng chØ thë thuû chung lÊy bèn ch÷ “T¹o vËt ®è tµi” than riªng cho sè phËn giai nh©n ®eo tãm c¶ mét ®êi Thóy KiÒu. Vui, buån, mÖnh b¹c, hång nhan gÆp sù kh«ng may, tan hîp m−êi mÊy n¨m trêi, trong mét ch¼ng qua lµ t¹o ho¸ ghÐt sù hoµn toµn, cuèn v¨n t¶ ra nh− hÖt, kh«ng kh¸c g× h¬n ®iÒu nä tÊt ph¶i kÐm ®iÒu kia. mét bøc tranh vËy”. Tõ ®ã bao nhiªu th¬ v¨n viÕt vÒ §o¹n Tr−êng T©n Thanh ®Òu * GS. Nhµ xuÊt b¶n ThÕ giíi.
65 Lêi th× thÇm cña NguyÔn Du víi chóng ta… C¸c t¸c gia ViÖt Nam còng theo ®iÖu nh¾n göi cña t¸c gi¶ ®»ng sau nh÷ng tõ ®ã mµ than thë cho tµi, t×nh cña th©n ng÷ hay c¸i ý ë ngoµi lêi cña nã. Ta thö phËn Thóy KiÒu, vµ hÇu nh− §o¹n xÐt l¹i Tµi vµ T×nh cña Thóy KiÒu. Tµi Tr−êng T©n Thanh ®−îc viÕt ra lµ ®Ó th× cã tµi th¬ vµ tµi ®µn. Nãi vÒ tµi th¬ minh ho¹ cho chñ ®Ò ®ã. Tõ Cô Ph¹m cña KiÒu, theo nh÷ng bµi ®· cã chÐp Quý ThÝch cho r»ng: trong Kim V©n KiÒu truyÖn, chØ trõ mét sè rÊt Ýt bµi cã ý t−ëng riªng, cßn l¹i hÇu “§o¹n tr−êng méng tÝnh c¨n duyªn liÔu hÕt lµ th¬ c©u l¹c bé, tµi ®µn còng vËy, B¹c mÖnh cÇm chung o¸n hËn tr−êng ch¾c lµ còng “u, liu, xÕ, cång, liu”. Vµ c¶ NhÊt phiÕn tµi t×nh thiªn cæ lôy hai tµi ®Òu mang tr¹ng th¸i t©m hån sÇu T©n thanh ®¸o ®Ó vÞ thuú th−¬ng” th¶m, n·o nuét bi th−¬ng. Mét c« g¸i Tr−íc ®ã, Tiªn Phong Méng Liªn míi lín mµ ®· “®o¹n tr−êng, t¹o vËt ®è §−êng chñ nh©n còng ®· cã ý Êy: tµi, ngh×n thu b¹c mÖnh mét ®êi tµi “Xem ®Õn chç giÊc méng ®o¹n tr−êng hoa…”. BÊy nhiªu ®iÒu ®Òu ph¶i ®−îc tØnh dËy mµ c¨n nguyªn vÉn gì ch−a råi, n¶y mÇm tõ nh÷ng h¹t gièng gia ®×nh khóc ®µn b¹c mÖnh g¶y xong, mµ o¸n mÊy ®êi tr−íc truyÒn l¹i, nh− KiÒu hËn vÉn cßn ch−a h¶”. ®· nãi: Cø cho c¸c cô viÕt ®óng nh− thÕ, th× “Nhí tõ n¨m h·y th¬ ng©y c¸c cô còng chØ nh×n thÊy tõng m¶nh ®êi Cã ng−êi t−íng sÜ ®o¸n ngay mét lêi. Thóy KiÒu, xÐt toµn côc truyÖn KiÒu mµ Anh hoa ph¸t tiÕt ra ngoµi, viÕt nh− vËy lµ kh«ng tho¶ ®¸ng. Theo Ngh×n thu b¹c mÖnh mét ®êi tµi hoa… Kim V©n KiÒu truyÖn cña Thanh T©m Tµi, s¾c nh− vËy mµ thêi tr−íc chØ Tµi nh©n vµ §o¹n Tr−êng T©n Thanh ®Õn ®−îc víi mét anh th− sinh Kim cña NguyÔn Du, th× tõ sau khi trÉm Träng, nªn chi thùc tÕ th× tµi s¾c Êy còng m×nh, ®êi Thóy KiÒu ®· kh¸c: chØ ë møc khiªm tèn. “Tõ khiªn ®· röa l©ng l©ng s¹ch råi, Qu¶ thùc, §o¹n Tr−êng T©n Thanh … ®−îc viÕt ra ®Ó minh ho¹ cho “tµi mÖnh NhÑ nhµng nî tr−íc ®Òn båi duyªn t−¬ng ®è, t¹o vËt ®è tµi” nh− quan niÖm sau…” th«ng tôc d©n gian qua mét c« KiÒu khæ Vµ tiÕng ®µn còng vËy, ®· kh¸c x−a: ®au, ®µy ®äa; mét vÊn ®Ò tÇm th−êng “X−a sao sÇu th¶m, nay sao vui vÇy, nh− vËy th× kh«ng lµm nªn ®−îc mét c¸i … g× c¶. §»ng nµy §o¹n Tr−êng T©n Thanh cña NguyÔn Du h¼n ph¶i cã mét TÎ vui còng bëi lßng nµy c¸i g× ®ã s©u réng h¬n míi lµm nªn mét Hay lµ khæ tËn ®Õn nµy cam lai. kiÖt t¸c. Nh− vËy lµm g× cã chuyÖn: “®o¹n Trêi xanh, t¹o vËt ®è tµi trong Thóy tr−êng méng tØnh, c¨n nguyªn vÉn gì KiÒu, thùc chÊt lµ x· héi, lµ nh÷ng con ch−a råi, khóc ®µn b¹c mÖnh g¶y xong ng−êi b»ng da b»ng thÞt, v× ghen t mµ mµ o¸n hËn vÉn cßn ch−a h¶… lµm khæ nhau, mµ chµ ®¹p KiÒu… PhÈn trªn lµ c¸ch nh×n cña nhµ Nho NguyÔn Du nhiÒu lÇn nãi ®Õn ý t−ëng: vèn quen t− duy trùc gi¸c, chØ thÊy c¸i Phóc häa ®¹o trêi tr−íc m¾t kh«ng thÊy c¸i chñ ý muèn
nghiªn cøu trung quèc sè 2(60) - 2005 66 LÇn thø ba ë am bªn s«ng, tu víi Gi¸c Cçi nguån còng ë lßng ng−êi mµ ra Duyªn, Thóy KiÒu thuËt l¹i: Trong tÊt c¶ c¸c khæ n¹n cña KiÒu §· ®em m×nh bá am m©y ®Òu cã phÇn cña con ng−ßi, cña KiÒu t¹o ra. NguyÔn Du nhÊn m¹nh ®Õn ý nµy Tuæi nµy göi víi cá c©y còng võa nhiÒu lÇn mµ trong Kim V©n KiÒu Mïi thiÒn ®· bÐn muèi d−a truyÖn cña Thanh T©m Tµi Nh©n kh«ng Mµu thiÒn ¨n mÆc ®· −a n©u sång cã. “ë lßng ng−êi mµ ra”, NguyÔn Du Sù ®êi ®· t¾t löa lßng muèn nãi cô thÓ râ rµng vÒ viÖc KiÒu tù Cßn chen vµo chèn bôi hång lµm chi. g©y ra khæ n¹n cho ®êi m×nh trong … nh÷ng lÇn KiÒu n−¬ng cöa PhËt. Trïng sinh ©n nÆng bÓ trêi LÇn ®Çu, KiÒu ë Quan ¢m C¸c: Lßng nµo nì døt nghÜa ng−êi ra ®i. … LÇn nµy, sau vô tù trÉm ë s«ng TiÒn PhËt tiÒn th¶m lÊp sÇu vïi §−êng “n¹n x−a trót s¹ch lÇu lÇu”, KiÒu Ngµy pho thñ tù ®ªm nhåi t©m h−¬ng. thùc sù tu häc cã kÕt qu¶, ®· chuyÓn ho¸ … ®−îc nghiÖp cña ®êi m×nh, t¹o nªn buæi Quan phßng then nhÆt l−íi mau ®oµn viªn. Theo Tam Hîp ®¹o c«, së dÜ cã Nãi lêi tr−íc mÆt r¬i ch©u v¾ng ng−êi nh− vËy lµ nhê: G¸c kinh viÖn s¸ch ®«i n¬i XÐt trong téi nghiÖp Thóy KiÒu Trong gang tÊc l¹i gÊp m−êi quan san. M¾c ®iÒu t×nh ¸i, khái ®iÒu tµ d©m Râ rµng ®au khæ g©y ra cho m×nh tõ LÊy t×nh th©m tr¶ nghÜa th©m sau lÇn ®i tu ë Quan ¢m C¸c lµ do KiÒu B¸n m×nh ®· ®éng hiÕu t©m ®Õn trêi tu mµ ch−a thùc t©m tu, cßn v−íng vÝu H¹i mét ng−êi, cøu mu«n ng−êi qu¸ nÆng nÒ trÇn lôy. Th¶m sÇu ph¶i BiÕt ®−êng khinh träng, biÕt lêi ph¶i ch¨ng ®−îc tu häc ®Ó tù chuyÓn ho¸ chø kh«ng Thöa c«ng ®øc Êy ai b»ng ph¶i lÊp vïi. LÊp vïi th× th¶m sÇu vÉn Tóc khiªn ®· röa l©ng l©ng s¹ch råi cßn nguyªn ®ã. Nãi lêi tr−íc mÆt khi gÆp Sau lÇn tu nµy, trong cuéc Kim – ng−êi kh¸c nh−ng khi mét m×nh ®èi diÖn KiÒu t¸i hîp, NguyÔn Du nhÊn m¹nh víi m×nh th× l¹i “r¬i ch©u”, nghÜa lµ cßn lµm næi râ sù tu häc cã kÕt qu¶ thùc sù thÊy m×nh bÞ tñi nhôc, vÉn cßn mong cña KiÒu: muèn gÆp ng−êi yªu cò Thóc Sinh. §au khæ cña KiÒu sinh ra tõ ®ã. Gi¸ nh− 1- §ªm “®éng phßng d×u dÆt chÐn KiÒu døt h¼n, cù tuyÖt t×nh yªu ®ã th× måi”, KiÒu cù tuyÖt viÖc m©y m−a mµ KiÒu vÉn ®−îc an toµn, yªn vui ë Quan Kim Träng ph¶i “mét lêi quyÕt h¼n ¢m C¸c. mu«n phÇn kÝnh thªm”. Trong nguyªn truyÖn, KiÒu nãi quyÕt liÖt h¬n: LÇn thø hai ë Chiªu Èn Am: NÕu “Song riªng chuyÖn m©y m−a non Vu KiÒu ë ®©y “göi th©n ®−îc chèn am m©y” ®Ønh Gi¸p th× th©n nµy ®· nh− vËt tµn mµ kh«ng cã chuyÖn ph¹m giíi “chu«ng vµng, kh¸nh b¹c”, th× lµm g× cã chuyÖn t¹, nÕu cßn coi nh− ®o¸ h¶i ®−êng m¬n bÞ lõa ®¶o bëi B¹c Bµ, B¹c H¹nh? mën ®Ó −ím thö th× Êy lµ ®· lµm thÑn
67 Lêi th× thÇm cña NguyÔn Du víi chóng ta… Vµ bµi thø 10, bµi cuèi: thiÕp,lµm nhôc thiÕp. ThiÕp quyÕt kh«ng sao tu©n mÖnh ®−îc”. Ngµy nay gÆp l¹i chµng “V¶, c¸i trinh cña thiÕp sau khi chÞu Kh«ng biÕt lµ cã chÕt nhôc, chØ cßn l¹i mét chót xÝu nµy, nÕu Xin chµng sím ®Þnh t×nh chµng cø cè t×nh lµm « nhôc nèt chç chót Tr−íc sau cho gièng hÖt xÝu Êy th× thiÕp ®µnh ph¶i tan x−¬ng n¸t Tõ bµi 2 ®Õn bµi 9 tr×nh bµy lý do, thÞt, chø kh«ng cßn d¸m dù vµo viÖc thanh minh cho c¸c hµnh xö cña m×nh n©ng kh¨n söa tói n÷a”. trong tõng c¶nh ngé mét. Nh− vËy, KiÒu kh«ng cßn ph¶i tu gi÷ Cã thÓ nãi ®©y lµ lêi KiÒu tr×nh bµy c¶ giíi n÷a mµ giíi vÉn ®−îc gi÷ nghiªm qu¸ tr×nh ®au khæ tõng tr¶i qua cña ®êi nhê kÕt qu¶ tu häc, mét lßng theo PhËt. m×nh mµ bµi ®Çu nãi sù thËt lµ sèng 2- Trong buæi “thong dong l¹i hái theo dßng ®êi víi nh÷ng “hång nhan b¹c ngãn ®µn ngµy x−a”, tiÕng ®µn c« KiÒu mÖnh”, “tµi mÖnh t−¬ng ®è” nghÜa lµ b©y giê kh¸c h¼n, v× c¸i t©m ®· ®−îc gi¸c sèng ngôp lÆn theo thãi tôc mµ kh«ng ngé: biÕt tù do, h¹nh phóc, kh«ng biÕt cã sèng. Chµng r»ng: “Phæ Êy tay nµo? Vµ bµi cuèi lµ nãi cuéc sèng sau khi tu X−a sao sÇu th¶m, nay sao vui vÇy!” häc cã kÕt qu¶, ®· v−ît qua khái sù sèng TrÎ vui bëi t¹i lßng nµy, chÕt, nghÜa lµ sèng tù do, tù m×nh lµm Hay lµ khæ tËn ®Õn ngµy cam lai? chñ cuéc ®êi cña m×nh b»ng c¸ch t¹o ra 3- NguyÔn Du nhÊn m¹nh ý nghÜa nh÷ng thiÖn nghiÖp, n¨ng lùc chuyÓn kh«ng cã trong nguyªn truyÖn: ho¸ mäi c¸i thµnh c¸i tèt. NÆng v× chót nghÜa bÊy l©u, Ta quen nh×n tõng qu·ng ®êi KiÒu Trªn am cø gi÷ h−¬ng dÇu h«m mai nªn chØ thÊy cuéc ®êi vµ triÕt lý KiÒu cã NguyÔn Du muèn nãi trong suèt phÇn nhiÒu m©u thuÉn. Trong ®o¹n kÕt, ®êi cßn l¹i, KiÒu vÉn mét lßng tu PhËt: NguyÔn Du viÕt: 4- Sau khi ®µn lÇn cuèi cho Kim NgÉm hay mu«n sù t¹i trêi Träng nghe, Kim Träng cßn thßm thÌm Trêi kia ®· b¾t lµm ng−êi cã th©n kh«ng quªn ®−îc nghÖ thuËt cao siªu B¾t phong trÇn ph¶i phong trÇn cña KiÒu, KiÒu bÌn nãi: Cho thanh cao míi ®−îc phÇn thanh cao “Chµng kh«ng quªn thiÕp th× thiÕp §ã lµ thuyÕt ®Þnh mÖnh. Con ng−êi xin tr×nh bµy nghÖ thuËt kh¸c ®Ó ®æi vÞ hoµn toµn lµ thø ®å ch¬i trong tay t¹o cho chµng. BÌn ®Ò 10 bµi th¬ tÆng Kim Träng: “§©y lµ t×nh cña thiÕp, xin ho¸, cho sao ®−îc vËy. Nh−ng l¹i cã c¶ chuyÓn mèi t×nh cña chµng cho s¸t víi nghiÖp: t×nh cña thiÕp”. §· mang lÊy nghiÖp vµo th©n Bµi thø 1: Còng ®õng tr¸ch lÉn trêi gÇn trêi xa Nhí x−a gÆp qu©n tö ThiÖn c¨n ë t¹i lßng ta Kh«ng biÕt lµ cã sèng Ch÷ t©m kia míi b»ng ba ch÷ tµi Míi biÕt nhi n÷ tÝnh Trong mét ®o¹n kÕt mµ m©u thuÉn Thøc lµ nhi n÷ t×nh ®Õn kú l¹ cña hai kh¸i niÖm triÕt lý:
nghiªn cøu trung quèc sè 2(60) - 2005 68 ®êi ®· tu häc cã kÕt qu¶, thµnh t©m ®i ®Þnh mÖnh cña nhµ nho vµ nghiÖp cña theo PhËt mµ ®−îc sèng tù do, h¹nh nhµ PhËt. phóc, lµm chñ lÊy cuéc ®êi m×nh. §o¹n kÕt §o¹n Tr−êng T©n Thanh §o¹n tr−êng lµ nãi nçi ®au khæ do c¶ chóng ta ph¶i hiÓu r»ng: “ThÕ míi biÕt, hai nguyªn nh©n (x· héi, tu mµ kh«ng ng−êi ®êi th−êng cho r»ng: “mu«n sù t¹i thùc t©m tu) lµm ®µy ®äa KiÒu; cßn T©n trêi…” lµ kh«ng ®óng. Do chØ thÊy thanh lµ tiÕng míi, lµ lêi gi¶i thÝch míi, nh÷ng tr−êng hîp c¸ biÖt biÓu hiÖn ra lµ sù qu¸n chiÕu vÒ c¸i nguyªn nh©n chø bªn ngoµi. Con ng−êi tù t¹o ra nghiÖp, kh«ng ph¶i Trêi MÖnh nh− d©n gian chø kh«ng ai kh¸c, nghÜa lµ chÝnh m×nh th«ng tôc. C¶ hai nguyªn nh©n, Thanh lµ t¸c gi¶ cña ®êi m×nh, tù t©m ta c¶. T©m Tµi Nh©n vµ NguyÔn Du ®Òu cã, ThiÖn c¨n ë t¹i lßng ta, phóc ho¹ ®¹o song thi phÈm Tè Nh− c¶ hai ®Òu ®−îc trêi, céi nguån còng ë lßng ng−êi mµ ra kh¾c häa s¾c nÐt, ®Ëm ®µ h¬n vµ riªng c¶. §ã lµ lêi d¹y cña PhËt: Mçi chóng ta NguyÔn Du ý ®å s¸ng t¸c §o¹n Tr−êng lµ mét vÞ PhËt s¾p thµnh. Ph¶i trë vÒ víi T©n Thanh ®Ó nãi c¸i nguyªn nh©n Tu chÝnh ta, kh«ng cÇu mét c¸i g× ngoµi ta. lµ râ rÖt, s©u s¾c nh− mét ®iÒu t©m ®¾c Nh− vËy, viÕt §o¹n Tr−êng T©n cña c¶ ®êi tu häc cña m×nh. Thanh, NguyÔn Du muèn trao göi cho Qua §o¹n Tr−êng T©n Thanh, hËu thÕ sù tu häc t©m ®¾c cña m×nh: “Tu NguyÔn Du ®· th× thÇm ch©n lý vÜ ®¹i ®ã lµ câi phóc, t×nh lµ d©y oan”. Thùc t©m víi chóng ta, NguyÔn Du th× thÇm ®Ó theo PhËt, b¶n th©n ta ®−îc b¶o vÖ an chóng ta thªm thÊm thÝa lêi d¹y mµ toµn trong mäi hoµn c¶nh. chÝnh Cô ®· thÓ héi s©u s¾c qua cuéc ®êi V¨n KiÒu qu¸ hay, cuèn hót chóng ta phong trÇn cña Cô trong hoµn c¶nh ®Êt nªn chØ thÊy v¨n ch−¬ng mµ quªn t×m n−íc cÇn nhµ nho x©y dùng, kiÕn thiÕt, hiÓu c¸i hiÖn t−îng ®−îc ph« diÔn ngät trong mét m«i tr−êng xem PhËt gia ngµo ra ®ã môc ®Ých ®Ó nãi c¸i g×. V¨n tho¸t ly cuéc ®êi, trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm nghÖ §«ng ph−¬ng vèn gîi ý, chø kh«ng x· héi mµ l¸nh vµo cöa ThiÒn, kh«ng khóc chiÕt. §äc v¨n ph¶i lÜnh héi c¸i ý … biÕt r»ng PhËt gia v× ®êi mµ ®i tu theo ®−îc göi g¾m cña t¸c gi¶ ë ®»ng sau PhËt nhËp thÕ. nh÷ng tõ ng÷ mü miÒu ®ã. C¸i ý qu¸n L ý t−ëng thÈm mü PhËt gi¸o ®ãng xuyÕn mµ NguyÔn Du muèn trao göi cho vai trß chñ ®¹o trong khi diÔn t¸c chóng ta lµ: Muèn cã tù do vµ h¹nh phóc §o¹n Tr−êng T©n Thanh. Vµ nh− vËy thùc sù, chØ cã mét con ®−êng duy nhÊt chÝnh NguyÔn Du ®· tu häc ®êi m×nh lµ tu PhËt, v× chØ cã ®¹o PhËt míi d¹y ta theo Nho, theo §¹o, theo ThiÒn, tæng chuyÓn ho¸ nh÷ng c¸i kh«ng tèt ë ta hîp trong c¸i gäi lµ §¹o häc thµnh nh÷ng c¸i tèt, tù ta lµm chñ cuéc (neoconfucianisme), nguån c¶m høng ®êi ta, kh«ng mét thÕ lùc bªn ngoµi nµo cho s¸ng t¹o nghÖ thuËt cña nh÷ng kh¸c lµm thay ta. nghÖ sü lín ph−¬ng §«ng. LÊy mét ®êi KiÒu ra mµ xÐt th× mét T«i tin bÊy nhiªu ®iÒu mÇu nhiÖm phÇn ®êi tr−íc, KiÒu chØ sèng theo thãi nh− khi trÇm ng©m lÜnh héi c¸i ®Ñp trÝ tôc ngôp lÆn trong vßng tµi mÖnh t−¬ng tuÖ cña c©u th¬ KiÒu: ®è, hång nhan b¹c mÖnh, bÞ nh÷ng thÕ “Trêi cßn ®Ó cã h«m nay…” lùc x· héi ®µy ®äa. PhÇn ®êi sau lµ phÇn