intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Lý giải một số tập quán của người H'Mông ở Việt Nam theo quan điểm địa lý"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST
Báo xấu
101
lượt xem 17
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh tác giả. 3. Đào Khang, Lý giải một số tập quán của người H'Mông ở Việt Nam theo quan điểm địa lý...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Lý giải một số tập quán của người H'Mông ở Việt Nam theo quan điểm địa lý"

  1. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4A-2007 Lý gi¶i mét sè tËp qu¸n cña ng−êi H'm«ng ë viÖt nam Theo quan ®iÓm ®Þa lý § o Khang Tãm t¾t. Ng−êi H'M«ng ®Õn ViÖt Nam muén h¬n mét sè d©n téc Ýt ng−êi kh¸c vµ sèng t¸ch biÖt trªn nói cao nªn c¸c tËp qu¸n cña ng−êi H'M«ng Ýt cã sù pha trén. C¸c nÐt ®Æc tr−ng nhÊt cña ng−êi H'M«ng ë ViÖt Nam lµ: hay di c− tù do; lu«n thÓ hiÖn sù h−íng vÒ céi nguån; trång c©y anh tóc, chÕ luyÖn thuèc phiÖn vµ sö dông tµi nguyªn rõng rÊt l·ng phÝ. Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i nghiªn cøu vµ lý gi¶i mét sè tËp qu¸n cña ng−êi H'M«ng ë ViÖt Nam. Ng−êi H'M«ng sinh sèng t¹i nhiÒu I. §Æt vÊn ®Ò quèc gia: Trung Quèc 7.383.622 ng−êi D©n téc H'M«ng ®· ®−îc c¸n bé (0,65% d©n sè, theo tæng ®iÒu tra d©n sè ViÖn B¶o tµng D©n téc häc vµ mét sè TQ n¨m 1990); Lµo kho¶ng 313 ngµn t¸c gi¶ thuéc nhiÒu lÜnh vùc nghiªn cøu, ng−êi (6,1% d©n sè); Th¸i Lan 124 ngµn ®Ò cËp ®Õn nh− nhµ b¸o H÷u Thä, nhµ ng−êi (0,21% d©n sè); Mianma 2.656 d©n téc häc NguyÔn V¨n Huy, nhµ sö ng−êi (0,01% d©n sè); ViÖt Nam 787.604 häc Hoµng L©n... Nh÷ng bÝ Èn vÒ mét ng−êi (1% d©n sè, theo Tæng ®iÒu tra téc ng−êi cã nguån gèc xa x«i, lÞch sö bi d©n sè n¨m 1999). Ngoµi ra cßn cã gÇn hïng, mét thêi g¾n víi chèn th©m s¬n 20 v¹n ng−êi H'M«ng sèng r¶i r¸c ë cïng cèc, ph¸ rõng lµm rÉy, canh t¸c kho¶ng 25 quèc gia vµ vïng l·nh thæ c©y anh tóc trªn c¸c d¶i nói cao B¾c Bé trªn thÕ giíi, trong ®ã, ë Mü lµ 170.000 vµ Thanh - NghÖ, nay ®· cã mét bé ng−êi; Ph¸p 15.000 ng−êi; Guyana phËn di c− vµo T©y Nguyªn... ®ang rÊt 1.800 ng−êi; Australia 1.600 ng−êi; cÇn ®−îc tiÕp tôc nghiªn cøu. Canada 1.200 ng−êi; Arhentina 250 II. Nghiªn cøu v lý gi¶i ng−êi; New Zeelan 150 ng−êi. HiÖn nay vÉn cßn nhiÒu tranh c·i mét sè tËp qu¸n cña ng−êi vÒ nguån gèc ng−êi H'M«ng ë ViÖt Nam, H'M«ng ë ViÖt Nam nh−ng nh×n chung t−¬ng ®èi thèng nhÊt 2.1. Ng−êi H'M«ng vµ lÞch sö lµ ®Õn tõ 2 nguån: chuyÓn c− vµo ViÖt Nam - Nguån ®Õn tõ Trung ¢u Vµo thÕ kû VII tr−íc C«ng nguyªn, NhiÒu ng−êi H'M«ng ë MÌo V¹c, Hµ cã mét céng ®ång ®−îc nãi ®Õn trong Giang cã m¾t xanh, tãc vµng, da tr¾ng côm tõ Tam Miªu, ng−êi H¸n ®Æt ra ®Ó nh− ng−êi Ch©u ¢u. Theo F. M. Savina chØ téc ng−êi trång lóa n−íc trªn ruéng. trong LÞch sö d©n téc MÌo (1924) th× H'M«ng lµ do téc ng−êi nµy tù gäi, cã mét bé phËn ng−êi H'M«ng cã quª nghÜa lµ “ng−êi". Tam xuÊt xø tõ 3 mµu h−¬ng cæ ®¹i ë Trung ¢u, trªn cao trang phôc Hång, B¹ch, Thanh, Miªu nguyªn Inan vµ vïng Caucase, di c− nghÜa lµ "mÇm" ®−îc viÕt b»ng bé qua Sibir, l−u vùc s«ng Hoµng Hµ, ®Õn "th¶o" ®Æt trªn ch÷ "®iÒn". ViÖt Nam tõ 300 n¨m tr−íc. NhËn bµi ngµy 22/11/2007. Söa ch÷a xong 11/01/2008. 19
  2. … ng−êi H'm«ng ë viÖt nam Theo quan ®iÓm ®Þa lý, tr. 19-24 § o Khang - H'M«ng §¬ (H'M«ng, MÌo, M¸n - Nguån ®Õn tõ Trung Quèc Tr¾ng). Nguån ®Õn tõ Trung Quèc lµ hËu - H'M«ng LÒnh (H'M«ng, MÌo Hoa, duÖ cña nh÷ng ng−êi H'M«ng cæ ®¹i ë H'M«ng Sü). Trung Nguyªn tõ thêi Xu©n Thu chiÕn - H'M«ng §en (cã n¬i gäi lµ H'M«ng quèc, bÞ xua ®uæi suèt tõ ®êi nhµ §á). Th−¬ng ®Õn tËn nhµ Thanh. Mé «ng - H'M«ng Sóa (H'M«ng H¸n). vua H'M«ng cuèi cïng ë Trung Quèc lµ Ng−êi H'M«ng sinh sèng ë miÒn nói Tr−¬ng Tu Mi hiÖn cßn ë thµnh phè c¸c tØnh phÝa B¾c, giíi h¹n cuèi cïng lµ Quý D−¬ng, tØnh Quý Ch©u. Téc ng−êi NghÖ An, kh«ng kÓ sè di d©n vµo T©y nµy ph¶i phiªu b¹t nhiÒu ph−¬ng, trong Nguyªn gÇn ®©y. ®ã cã mét bé phËn tõ tØnh Hå Nam, trªn 2.2. Lý gi¶i mét sè tËp qu¸n cña vïng ®Êt gi÷a hå Bµnh L·i vµ §éng ng−êi H'M«ng ë ViÖt Nam §×nh ®· ch¹y vÒ ViÖt Nam. Ng−êi H'M«ng ë ViÖt Nam cã nhiÒu Mét sè tµi liÖu nãi r»ng ng−êi tËp qu¸n kh¸c h¼n víi c¸c d©n téc kh¸c. H'M«ng cã nguån gèc tõ d©n téc S¸ng. Qua nghiªn cøu vµ qua thùc tÕ chung D©n téc nµy chia thµnh c¸c nh¸nh Dao, sèng víi ng−êi H'M«ng, chóng t«i xin H'M«ng, H¸n, T¹ng. Ng−êi Dao vµ trao ®æi, lý gi¶i mét sè trong nhiÒu tËp ng−êi H'M«ng cã quan hÖ gÇn h¬n, qu¸n rÊt riªng ®ã. cïng vµo ViÖt Nam, ®−îc t¸ch lµm hai 2.2.1. Ng−êi H'M«ng hay di c− tù do vµo kho¶ng thÕ kû VII - IX. Tõ thÕ kû §©y lµ tËp qu¸n rÊt ®Æc tr−ng cña IX - XVI, ng−êi H'M«ng di c− sang miÒn ng−êi H'M«ng. TËp qu¸n nµy h×nh T©y Nam Trung Quèc. ThÕ kû XVII, thµnh vµ kÐo dµi cho ®Õn tËn ngµy nay ng−êi H'M«ng næi dËy chèng triÒu ®×nh lµ do nh÷ng nguyªn nh©n sau: trung −¬ng nh−ng thÊt b¹i ë l−u vùc - Ng−êi H'M«ng ®Õn ViÖt Nam khi s«ng Hoµng Hµ. (Mé «ng vua H'M«ng c¸c thung lòng mµu mì ®· cã chñ. Cã cuèi cïng Tr−¬ng Tu Mi hiÖn cßn ë thÓ v× sî ®ông ch¹m hoÆc sî bÞ ®ång hãa thµnh phè Quý D−¬ng, Quý Ch©u, víi c¸c téc ng−êi kh¸c nªn hä cø lÇn Trung Quèc). Tõ ®ã, ng−êi H'M«ng lÇn theo ®Ønh nói cao mµ ®i - sèng - ®i cho theo nói cao vÒ §«ng Nam ¸ vµ ®Õn ®Õn tËn ngµy nay. §iÓm dõng cuèi cïng ViÖt Nam vµo c¸c thêi ®iÓm c¸ch ®©y lµ miÒn nói NghÖ An (sau khi phÇn lín trªn 300 n¨m, 200 n¨m vµ 150 n¨m ®· qua Lµo). Tuy vËy, hä vÉn gi÷ tËp b»ng 2 ng¶ ®−êng: ng¶ thø nhÊt qua Hµ qu¸n du canh du c− cho ®Õn khi cßn cã Giang, tËp trung ë MÌo V¹c; ng¶ thø thÓ. Hä kh«ng ®i tiÕp vÒ phÝa Nam hai qua Lµo Cai. Cã tµi liÖu nãi lµ ng−êi NghÖ An lµ do khÝ hËu vïng nói Hµ H'M«ng vµo ViÖt Nam vµo c¸c thêi Nhµ TÜnh kh«ng cßn phï hîp víi hä (v× ®é Minh, Nhµ Thanh, sau khi phong trµo cao cña vïng nói ë ®©y kh«ng lín nªn Th¸i b×nh thiªn quèc thÊt b¹i. nÒn nhiÖt cao). ë ViÖt Nam, H'M«ng cã nhiÒu tªn - Trªn ®−êng di dêi, lóc ®Çu ng−êi gäi kh¸c. Khi phiªn ©m ch÷ Miªu, ng−êi H'M«ng lîi dông nh÷ng ®¸m ch¸y rõng x−a ®äc thµnh Mieo, quen gäi thµnh vèn vÉn xÈy ra trong tù nhiªn, nhÊt lµ MÌo. Ng−êi xø NghÖ ph¸t ©m thµnh vµo mïa kh«, mïa hay di chuyÓn cña MÑo. Ng−êi H'M«ng ë ViÖt Nam cã 4 hä, ®Ó gieo trång. D©n sè t¨ng lªn, nhu nhãm: cÇu l−¬ng thùc thùc phÈm t¨ng theo, hä 20
  3. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4A-2007 ®èt thªm rõng bªn c¹nh c¸c ®¸m ch¸y. dïng sinh ho¹t, c¸c lo¹i h¹t gièng, vËt §Êt b¹c mµu dÇn, hä du canh ®Õn vïng nu«i, l−¬ng thùc (kh«ng cßn nhiÒu). §Õn ®Êt míi. DiÔn thÕ s¶n xuÊt l−¬ng thùc - n¬i míi, thuèc phiÖn cã gi¸ trÞ trao ®æi du c−: nói cao s−ên dèc + m−a nhiÒu → cao lÊy l−¬ng thùc víi c¸c d©n téc kh¸c ®Êt sím b¹c mµu → s¶n l−îng gi¶m, nªn an ninh l−¬ng thùc ®−îc b¶o ®¶m. l−¬ng thùc kh«ng ®ñ → cÇn nh÷ng vïng V× vËy ng−êi H'M«ng Ýt gÆp khã kh¨n ®Êt míi mµu mì h¬n → du canh → du ban ®Çu h¬n mét sè d©n téc kh¸c còng c−. cã tËp qu¸n du c−. §ã còng lµ mét trong - Mét lo¹i c©y trång quan träng cña nh÷ng nguyªn nh©n t¹o ra tËp qu¸n ng−êi H'M«ng dïng ®Ó lÊy nhùa chÕ hay di c− cña ng−êi H'M«ng. luyÖn thuèc phiÖn lµ c©y anh tóc, cÇn - ViÖc chuyÓn c− cña ng−êi H'M«ng trång trªn rÉy míi ®èt lÇn ®Çu. V× vËy ®−îc tiÕn hµnh vµo mïa kh«. Tr−íc khi ng−êi H'M«ng lu«n cÇn rÉy míi. DiÔn muèn chuyÓn ®Õn vïng míi, ng−êi thÕ s¶n xuÊt thuèc phiÖn - du c−: trång H'M«ng cö mét sè ng−êi kháe m¹nh c©y anh tóc → n−¬ng rÉy gi¶m dinh trong gia ®×nh ®Õn tr−íc, lµm nhµ t¹m, d−ìng → rÉy cò trång lóa, hoa mµu, ph¸t rÉy, trång l−¬ng thùc. §Õn mïa rau qu¶ → thiÕu rÉy míi trång anh tóc thu ho¹ch míi chuyÓn c¶ nhµ ®Õn vµ → ph¸t rÉy míi → du canh → du c−. lµm nhµ míi. Vïng ®Êt míi ®−îc chän - Mét nguån sèng rÊt quan träng bao gåm ®Êt ph¸t rÉy vµ ®Êt lËp b¶n cña ng−êi H'M«ng tr−íc ®©y lµ thó míi, kh«ng qu¸ gÇn nhau ®Ó tr¸nh sù rõng. S¨n b¾n, bÉy thó ®em l¹i nguån ph¸ ho¹i cña gia sóc nh−ng còng kh«ng lîi nhanh nªn rÊt ®−îc chó träng. §µn qu¸ xa nhau ®Ó tiÖn ®i vÒ. Vïng ®Êt míi «ng H'M«ng ph¶i biÕt lµm vµ sö dông ®−îc chän ph¶i héi tô ®ñ sù thuËn lîi sóng, ná. BÇy thó c¹n dÇn nªn hä dêi cho c¶ s¶n xuÊt vµ c− tró vÒ chÊt ®Êt, b¶n ®Õn n¬i cã nhiÒu thó h¬n. DiÔn thÕ ®é dèc, nguån n−íc, h−íng ph¬i cña s¨n b¾t - du c−: s¨n b¾t nhiÒu → bÇy s−ên nói...DiÔn thÕ chuyÓn c−: nh÷ng thó gi¶m → t×m b·i s¨n míi → du c−. ng−êi khoÎ m¹nh ®Õn khu rõng míi → - Qu¸ tr×nh thuÇn hãa, ch¨n nu«i chän ®Êt lµm nhµ, ®Êt ph¸t rÉy → lµm ph¸t triÓn. VËt nu«i cho thùc phÈm dåi nhµ, ph¸t rÉy → trång s½n c©y l−¬ng dµo (tr©u, bß), ph−¬ng tiÖn vËn t¶i thùc, rau qu¶ → ®−a c¶ nhµ ®Õn. (ngùa), ®å cóng ma (lîn, gµ) nh−ng l¹i - Ngoµi ra, viÖc di c− tù do cña ph¸ n−¬ng rÉy nªn ng−êi H'M«ng ng−êi H'M«ng cßn do hiÒm khÝch víi c¸c chuyÓn n−¬ng rÉy ra xa b¶n. Nguån téc ng−êi kh¸c, do chiÕn tranh, dÞch thøc ¨n cho gia sóc c¹n dÇn, hä ph¶i bÖnh hoÆc muèn t×m n¬i c− tró míi cã chuyÓn gia sóc ®Õn b·i ch¨n th¶ míi, ®iÒu kiÖn sèng tèt h¬n. sau ®ã chuyÓn b¶n ®Õn gÇn b·i ch¨n Tr−íc ®©y, ng−êi H'M«ng chØ di dêi th¶. DiÔn thÕ ch¨n th¶ - du c−: vËt nu«i trong néi tØnh, néi vïng hay sang n−íc ph¸ n−¬ng rÉy → chuyÓn b·i ch¨n th¶ b¹n. Ngµy nay hä cßn vµo tËn T©y ra xa n−¬ng rÉy → b·i ch¨n th¶ c¹n Nguyªn, lµm thay ®æi c¬ cÊu ®Þa bµn c− thøc ¨n → t×m b·i ch¨n th¶ míi → du tró c¸c d©n téc Ýt ng−êi ë ViÖt Nam. c−. 2.2.2. Ng−êi H'M«ng rÊt coi träng - Khi di dêi, ng−êi H'M«ng mang ng−êi cïng huyÕt thèng theo thuèc phiÖn, c«ng cô lao ®éng, ®å 21
  4. … ng−êi H'm«ng ë viÖt nam Theo quan ®iÓm ®Þa lý, tr. 19-24 § o Khang Ng−êi H'M«ng kh«ng kÕt h«n víi nhæn ®¸ vµ rÔ c©y. Nh÷ng l−ìi cµy nµy ng−êi cïng xªnh (dßng hä) cho dï c− tró ngµy nay tuy cßn Ýt nh−ng ng−êi rÊt xa nhau. §iÒu nµy gãp phÇn t¹o ra H'M«ng vÉn sö dông vµo nh÷ng ®Þa nh÷ng thÕ hÖ khoÎ m¹nh, chèng chÞu h×nh kh¶ dÜ nhÊt. Nh÷ng chiÕc cµy lo¹i mäi trë ng¹i cña téc ng−êi sèng n¬i rÎo nµy ®−îc b¶o qu¶n ngoµi chøc n¨ng s¶n cao l¹i hay di chuyÓn chç ë. xuÊt cßn ®−îc coi nh− lµ tµi s¶n truyÒn Ng−êi H'M«ng Ýt khi kÕt h«n víi thèng cña gia ®×nh. ng−êi d©n téc kh¸c ®Ó tr¸nh sù rµng Nguyªn nh©n cã thÓ lµ do sù t−ëng buéc mçi khi di dêi. Hä s½n sµng di dêi nhí tæ tiªn tõng sèng ë ®ång b»ng víi ®Õn ë víi ng−êi cïng xªnh ®Ó cã ®«ng nghÒ trång lóa (bé "th¶o" trong ch÷ anh em, lµm cho b¶n ng−êi H'M«ng ®«i Miªu) trªn ruéng n−íc (ch÷ "®iÒn" trong khi cã sè d©n thay ®æi rÊt nhanh trong ch÷ Miªu) nh− ®· nãi ë trªn. thêi gian ng¾n. 2.2.4. Ng−êi H'M«ng ë nhµ trÖt lµm Ng−êi H'M«ng th−êng sèng theo chÕ b»ng gç P¬mu ®é gia ®×nh lín gåm nhiÒu thÕ hÖ. Khi ng−êi chång chÕt, nÕu vî cña ng−êi chÕt ®ång ý, ng−êi anh hay em trai cã thÓ lÊy lµm vî. Hái vÒ tôc nµy, giµ lµng gi¶i thÝch r»ng: ®Ó con cña ng−êi qu¸ cè kh«ng bÞ khæ khi vî ®i lÊy chång kh¸c mang theo con. Cuéc sèng hay di chuyÓn cùc khæ, trÎ nhá cÇn ®−îc ch¨m sãc bëi chÝnh ng−êi ruét thÞt. 2.2.3. Ng−êi H'M«ng lu«n thÓ hiÖn sù h−íng vÒ cçi nguån 2.2.3.1. Tôc mÆc v¸y ¸o ®µn bµ cho ng−êi chÕt Khi ch«n cÊt ng−êi chÕt, ng−êi H'M«ng mÆc v¸y ¸o ®µn bµ ®· bÞ xÐ Ng−êi H'M«ng ë nhµ trÖt trong khi r¸ch cho thi thÓ dï ng−êi chÕt lµ ®µn nhiÒu d©n téc kh¸c ë miÒn nói ViÖt «ng hay ®µn bµ vµ b¾n sóng tiÔn ®−a Nam ë nhµ sµn. Nguyªn nh©n cã thÓ lµ ng−êi chÕt. TËp tôc nµy cã thÓ liªn quan do: ®Õn qu¸ khø tranh giµnh quyÒn lùc vµ - Ng−êi H'M«ng sèng trªn nói cao, ®Êt ®ai víi c¸c téc ng−êi kh¸c. B¾n sóng giã m¹nh vµ l¹nh, cã thãi quen kh«ng ®Ó xua ®uæi kÎ thï. Ho¸ trang phô n÷ ®Ó bÕp t¾t löa. Hä rÊt coi träng nghÒ ®Ó tr¸nh sù tr¶ thï cña ®èi ph−¬ng ®èi rÌn, nhµ nµo còng cã lß rÌn. §iÒu kiÖn víi chiÕn binh H'M«ng. QuÇn ¸o bÞ xÐ ®ã thÝch hîp víi nhµ trÖt h¬n nhµ sµn. r¸ch ®Ó tr¸nh bÞ c−íp lµm chiÕn lîi - Cuéc sèng hay di dêi nªn ng−êi phÈm vµ / hoÆc ®Ó c¶i trang, chuyÖn H'M«ng sèng theo chÕ ®é gia ®×nh lín. th−êng xÈy ra trong c¸c cuéc chiÕn. Anh em lËp gia ®×nh råi vÉn sèng 2.2.3.2. §óc l−ìi cµy to b¶n chung. Khi sè ng−êi trong nhµ t¨ng lªn, L−ìi cµy cña ng−êi H'M«ng to b¶n, ph¶i nèi nhµ dµi ra. Nèi nhµ trÖt dÔ h¬n phï hîp víi s¶n xuÊt lóa n−íc h¬n lµ canh t¸c n−¬ng rÉy trªn ®Êt dèc læn nhµ sµn. 22
  5. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4A-2007 - Ng−êi H'M«ng cã t¸c phong vµ bu«n b¸n thuèc phiÖn gÆp nhiÒu khã nhanh. Nhµ sµn lªn xuèng chËm. Sè kh¨n do ®Þa h×nh hiÓm trë. ng−êi trong nhµ ®«ng, b¶n tÝnh dòng - Gi¸ trÞ quy thµnh tiÒn cña c©y m¹nh, lu«n cã sóng trong nhµ nªn thuèc phiÖn cao gÊp hµng chôc lÇn c¸c kh«ng sî thó d÷ tÊn c«ng. Nói cao khÝ lo¹i c©y kh¸c, lîi nhuËn bu«n b¸n lín, hËu trong lµnh Ýt bÖnh... còng lµ tiªu thô dÔ dµng. nguyªn nh©n kh«ng cÇn lµm nhµ sµn. - Thuèc phiÖn chØ trång ®−îc trªn - Nguyªn liÖu lµm nhµ trªn nói cao nh÷ng vïng ®Êt cao tho¸ng Èm l¹nh trë cña ng−êi H'M«ng ph¶i kh«ng mèi mät thµnh mÆt hµng ®éc quyÒn cña nh÷ng ®Ó cã tuæi thä cao, ph¶i mÒm ®Ó dÔ thi téc ng−êi sèng trªn nói cao nh− Hµ Nh×, c«ng, ph¶i nhÑ ®Ó dÔ vËn chuyÓn; vËt Dao, M«ng. liÖu lîp ph¶i dÔ chÎ vµ bÒn, cã mïi th¬m - Trong quan niÖm xa x−a cña ng−êi dÔ chÞu ®èi víi ng−êi nh−ng l¹i cã kh¶ H'M«ng, quy m« së h÷u rÉy thuèc phiÖn n¨ng xua ®uæi ruåi muçi... Gç P¬mu cã lµ biÓu t−îng søc m¹nh. Thuèc phiÖn lµ ®ñ c¸c ®Æc tÝnh ®ã. Nh÷ng n¬i ng−êi cña c¶i trong nhµ thÓ hiÖn sù giµu cã. H'M«ng sèng th−êng s½n gç P¬mu. 2.2.6. Ng−êi H'M«ng rÊt l·ng phÝ 2.2.5. Ng−êi H'M«ng hay trång c©y tµi nguyªn rõng anh tóc lÊy nhùa chÕ luyÖn thuèc phiÖn Do hay di dêi vµ thiÕu hiÓu biÕt vÒ lµm hµng ho¸ trao ®æi vµ ch÷a bÖnh. tµi nguyªn vµ thiÕu hiÓu biÕt vÒ sö Nguyªn nh©n cña tËp qu¸n nµy cã thÓ dông hîp lý tµi nguyªn, coi rõng do trêi lµ do: sinh ra, rõng lµ v« tËn, nªn ng−êi - MÖt mái, l¹nh, bÖnh tËt lu«n ®ång H'M«ng rÊt l·ng phÝ tµi nguyªn. Khi hµnh víi ng−êi H'M«ng trªn ®−êng di lµm nhµ, ng−êi H'M«ng sö dông rÊt chuyÓn, cÇn mét thø ®Ó gi¶i quyÕt nhiÒu gç. C¸c bé phËn trong ng«i nhµ nhanh nh÷ng th¸ch thøc ®ã; kh«ng thø ®Òu b»ng gç, kÓ c¶ v¸ch (t−êng nhµ), g× h¬n thuèc phiÖn. Hót thuèc phiÖn m¸i lîp. §iÒu ®¸ng nãi lµ mçi khi lµm vµo xua tan ®−îc mÖt mái, ®Èy lïi ®−îc nhµ, hä vµo rõng, chia thµnh nhiÒu tèp, gi¸ l¹nh, c¸c bÖnh th«ng th−êng t¹m chÆt h¹ rÊt nhiÒu c©y, kh«ng tÝnh to¸n thêi biÕn mÊt. C©y anh tóc non lµ ®Ó tËn dông gç. ë NghÖ An cã mét ng«i nguån rau xanh. Hoa anh tóc nhiÒu tr−êng 5 phßng häc gåm 10 gian dµi mµu, ®Ñp, gièng mµu chØ thªu v¸y ¸o 30m, toµn b»ng gç p¬mu, kÓ c¶ v¸ch vµ cña phô n÷ M«ng... m¸i lîp. Sè gç nµy chØ lµ mét phÇn sè gç - C©y anh tóc chØ bÞ cÊm trång tõ bá thõa l¹i trong rõng sau khi lµm xong n¨m 1989. Tr−íc ®ã, nhiÒu tØnh cßn mét ng«i nhµ cña mét gia ®×nh ng−êi giao chØ tiªu thuèc phiÖn cho c¸c hîp H'M«ng ë b¶n M−êng Lèng, x· Tri LÔ t¸c x· ng−êi H'M«ng nh− lµ mét thø huyÖn QuÕ Phong. HuyÖn ®· huy ®éng thuÕ. LÖnh cÊm ®Õn víi nh÷ng d©n téc nh©n lùc ®i tËn thu ®Ó lµm tr−êng cho sèng biÖt lËp trong c¸c khu rõng cao xa c¸c ch¸u ë b¶n ®ã. cã hiÖu qu¶ thÊp vµ chËm. 2.2.7. Ng−êi H'M«ng rÊt thÝch cËp - C©y thuèc phiÖn dÔ trång, thu nhËt th«ng tin. Trªn nói cao sãng kháe ho¹ch nhanh, s¶n phÈm gän nhÑ, vËn nªn hä th−êng sö dông ra®i«, kÓ c¶ khi chuyÓn dÔ, cã thÓ trång ë rÉy rÊt xa ®i lµm n−¬ng. Hä th−êng xuyªn nghe b¶n, thËm chÝ trªn ®Êt b¹n (mÆc dï ë ®©u còng cÊm trång). KiÓm tra s¶n xuÊt c¸c buæi ph¸t thanh tiÕng H'M«ng, kÓ 23
  6. … ng−êi H'm«ng ë viÖt nam Theo quan ®iÓm ®Þa lý, tr. 19-24 § o Khang c¶ c¸c buæi ph¸t thanh cña n−íc ngoµi t©m lµ nhiÒu tËp qu¸n cã liªn quan ®Õn tËp qu¸n tiÒn ®Ò: ng−êi H'M«ng hay di b»ng tiÕng H'M«ng. c−. Gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò di c− tù do Trªn ®©y chØ lµ mét sè trong nhiÒu sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc tËp qu¸n cña ng−êi H'M«ng ë ViÖt hiÖn nhiÖm vô ®ã. Nam. HÇu nh− c¸c tËp qu¸n nµy ®Òu Do ®Æc ®iÓm t©m lý ham hiÓu biÕt, liªn quan, thËm chÝ b¾t nguån tõ tËp cËp nhËt th«ng tin cña ng−êi H'M«ng, qu¸n hay di c− tù do cña ng−êi H'M«ng. ngµnh v¨n hãa th«ng tin cÇn t¨ng III. KÕt luËn c−êng c¸c biÖn ph¸p truyÒn th«ng b»ng Nh÷ng tËp qu¸n cña ng−êi H'M«ng tiÕng H'M«ng. CÇn tuyªn truyÒn phæ gãp phÇn lµm phong phó b¶n s¾c v¨n biÕn ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, hãa c¸c d©n téc ViÖt Nam. Mét sè tËp ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, phæ biÕn c¸c qu¸n cÇn ®−îc nghiªn cøu thªm ®Ó c¸c gi¶i ph¸p chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång c¬ quan chøc n¨ng cã nh÷ng h−íng dÉn vËt nu«i nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ - x· ®Ó b¶o tån, c¶i tiÕn hay vËn ®éng tõ bá. héi... ®Ó ng−êi H'M«ng kh«ng bÞ kÎ xÊu §©y lµ viÖc lµm khã v× c¸c tËp qu¸n ®Òu lîi dông trong bèi c¶nh hiÖn nay. cã lÞch sö l©u ®êi, ®· tr¶i nghiÖm vµ tån t¹i ®Õn tËn ngµy nay. §iÒu ®¸ng quan T i liÖu tham kh¶o [1] Ninh ViÕt Giao, §Þa chÝ huyÖn T−¬ng D−¬ng, NXB Khoa häc X· héi 2003. [2] NguyÔn V¨n Huy (Chñ biªn), Bøc tranh v¨n hãa c¸c d©n téc ViÖt Nam, NXBGD, 2005. [3] HuyÖn uû Kú S¬n, §Æc tr−ng v¨n ho¸ vµ truyÒn thèng c¸ch m¹ng c¸c d©n téc ë Kú S¬n - NghÖ An, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 1995. [4] Th¸i H− (biªn dÞch), T¶n m¹n v¨n ho¸ phßng the Ph−¬ng §«ng, T¹p chÝ Tri thøc trÎ, sè 150 th¸ng 5 n¨m 2005. [5] §µo Khang, V× sao ng−êi M«ng ë NghÖ An hay di c− tù do, Kû yÕu Héi nghÞ Khoa häc Ngµnh §Þa lý, Tr−êng §HSP-§HQGHN, 1999, 126-129. [6] Bïi Minh ThuËn, VÒ nguyªn nh©n vÊn ®Ò di c− tù do cña ng−êi H'M«ng ë NghÖ An, Th«ng tin Khoa häc & C«ng nghÖ NghÖ An, 3, 2007, 40-44. Summary interpreting some customs of H'M«ng people in Vietnam according to geographical opinion The H'M«ng people came to Vietnam later than other ethnic minority. They live separately in the high moutains. So their habits have a little mixture. Their specific characteristics are: free migration, geting back to their orgins planting drug and using the forest resources wastefully. In this paper, we studied and interpreted some customs of H'M«ng people in Vietnam. (a) Khoa §Þa lý, Tr−êng §¹i häc Vinh. 24
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2418 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2