intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Quan niệm nghệ thuật về con người trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh."

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST
Báo xấu
209
lượt xem 56
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 2. Đinh Trí Dũng, Quan niệm nghệ thuật về con người trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh.Hồ Biểu Chánh (1884–1958), tên thật là Hồ Văn Trung, tự Biểu Chánh, hiệu Thứ Tiên; là một nhà văn tiên phong của miền Nam Việt Nam ở đầu thế kỷ 20.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Quan niệm nghệ thuật về con người trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh."

  1. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 1B-2008 Quan niÖm nghÖ thuËt vÒ con ng−êi trong tiÓu thuyÕt Hå BiÓu Ch¸nh §inh TrÝ Dòng (a) Tãm t¾t. Hå BiÓu Ch¸nh lµ mét cét mèc trªn hµnh tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ cña tiÓu thuyÕt ViÖt Nam hiÖn ®¹i. §ãng gãp cña «ng ®−îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu ph−¬ng diÖn. Bµi b¸o ®i s©u chØ ra mét ®ãng gãp quan träng cña Hå BiÓu Ch¸nh: ®æi míi quan niÖm nghÖ thuËt vÒ con ng−êi trong tiÓu thuyÕt. ¤ng lµ c©y bót Nam Bé ®Çu tiªn ®· cã ®−îc mét quan niÖm kh¸ toµn diÖn vµ cã chiÒu s©u vÒ con ng−êi. H kh«ng ®ång nhÊt víi thÕ giíi quan nhµ å BiÓu Ch¸nh lµ mét cét mèc v¨n. Nã lµ c¸ch c¾t nghÜa, lµ ph−¬ng trªn hµnh tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ diÖn chñ quan trong c¸ch c¶m nhËn cña cña tiÓu thuyÕt ViÖt Nam hiÖn ®¹i. nhµ v¨n ®èi víi con ng−êi. Suy cho Trong mét thêi kú dµi, v× nhiÒu lý do cïng, gi¸ trÞ cña v¨n häc chÝnh lµ ë chç kh¸c nhau, c¸c t¸c phÈm cña «ng ch−a nã ®· hiÓu, ®· c¶m nhËn vµ chiÕm lÜnh ®−îc nh×n nhËn kh¸ch quan vµ tho¶ con ng−êi míi mÎ vµ s©u s¾c ®Õn møc ®¸ng. HiÖn nay sù ®æi míi vÒ quan ®é nµo. ®iÓm, ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu còng nh− nh÷ng t− liÖu míi ®−îc s−u tÇm, Víi tÇm quan träng nh− vËy, vÊn ®Ò c«ng bè cho phÐp chóng ta ®i s©u t×m quan niÖm vÒ con ng−êi ®· trë thµnh hiÓu ®Ó tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ mét ®Çu mèi chó ý cña nhiÒu nhµ trÝ kh«ng thÓ thay thÕ cña «ng trong nghiªn cøu phª b×nh v¨n häc trªn thÕ lÞch sö v¨n häc nãi chung vµ trong tiÕn giíi còng nh− ë n−íc ta. §i s©u vµo vÊn tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ tiÓu thuyÕt nãi riªng. ®Ò nµy còng cã nghÜa lµ ®i s©u kh¸m Víi tiÓu thuyÕt ViÖt Nam hiÖn ®¹i, «ng ph¸ mét ph−¬ng diÖn quan träng trong nh− c©y bót khai ph¸, më ®−êng. V× vËy thÕ giíi nghÖ thuËt cña nhµ v¨n, ®ãng qua c¸c tiÓu thuyÕt cña «ng, ng−êi ta cã vai trß chi phèi c¸c yÕu tè kh¸c cña néi thÓ thÊy ®−îc diÖn m¹o còng nh− qui dung vµ h×nh thøc nghÖ thuËt. luËt ph¸t triÓn cña tiÓu thuyÕt ViÖt Qua hµng lo¹t t¸c phÈm, cã thÓ nãi Nam ë chÆng ®Çu tiªn. Hå BiÓu Ch¸nh lµ c©y bót tiÓu thuyÕt HiÖn ®¹i ho¸ v¨n häc ®Çu thÕ kû XX ®Çu tiªn ë ViÖt Nam cã ®−îc mét quan diÔn ra trªn nhiÒu ph−¬ng diÖn cña néi niÖm võa cã nÐt kÕ thõa, võa cã nÐt míi dung vµ h×nh thøc v¨n häc. Trong v¨n mÎ vÒ con ng−êi. So víi nhiÒu nhµ v¨n xu«i nãi chung, tiÓu thuyÕt nãi riªng, Nam Bé lóc Êy, quan niÖm cña «ng yÕu tè ®Çu tiªn cã tÝnh quyÕt ®Þnh lµ ®æi kh«ng chØ kh¸ toµn diÖn mµ cßn thÓ míi quan niÖm nghÖ thuËt vÒ con hiÖn chiÒu s©u trong kh¸m ph¸ b¶n ng−êi. Hå BiÓu Ch¸nh kh«ng n»m ngoµi chÊt con ng−êi. qui luËt Êy. 1. Quan niÖm con ng−êi ®¹o lý Quan niÖm nghÖ thuËt vÒ con ng−êi ChÞu ¶nh h−ëng cña quan niÖm lµ mét kh¸i niÖm cña thi ph¸p häc, cã Nho gi¸o, quan niÖm nghÖ thuËt vÒ con sù g¾n bã víi thÕ giíi quan nh−ng NhËn bµi ngµy 25/3/2008. Söa ch÷a xong 7/4/2008. 13
  2. Quan niÖm nghÖ thuËt ... Hå BiÓu Ch¸nh, Tr. 13-18 §inh TrÝ Dòng ng−êi trong tiÓu thuyÕt Hå BiÓu Ch¸nh Ch¸nh. Hµnh ®éng nghÜa hiÖp khã hiÓu tr−íc hÕt lµ con ng−êi ®¹o lý. BiÓu hiÖn nµy ®· c¶m ho¸ ®−îc mét lóc c¶ hai ®¹o lý víi Hå BiÓu Ch¸nh lµ mét ng−êi: Tr−êng Xu©n vµ YÕn TuyÕt, ph−¬ng diÖn tù gi¸c trong ý thøc nghÖ khiÕn c¶ hai ®Òu “tØnh méng”, biÕt thuËt. Trong Bøc th− hèi hËn (1953), ®−êng chÝnh nÎo tµ. ë ®©y chóng ta «ng viÕt: “Ph¶i viÕt ®Æng ghi c¸i hay, c¸i nh×n thÊy dÊu Ên cña mét nhµ v¨n dë cña nh¬n t×nh, thÕ th¸i vÒ kho¶ng trung ®¹i: khi cÇn nhÊn m¹nh ph−¬ng ®êi truþ l¹c mµ ®Ó l¹i cho con ch¸u ®êi diÖn ®¹o lý, nhµ v¨n cã thÓ hy sinh sau ®−îc biÕt chç thÊp, chç cao. Ph¶i ph−¬ng diÖn hiÖn thùc. viÕt ®Æng tr¶i nçi −u sÇu cña m×nh vµ Lª V¨n §ã trong Ngän cá giã ®ïa lu«n dÞp ®Æng chØ ®−êng v¹ch lèi cho (tiÓu thuyÕt pháng theo Nh÷ng ng−êi con ch¸u trong nhµ ngã thÊy” [1]. khèn khæ cña Victor Hugo) lµ mét kiÓu §óng nh− nhËn xÐt cña TrÇn §×nh Jean Valjean cña ViÖt Nam. V× ¨n c¾p H−îu: “Nhµ v¨n nh×n nh÷ng vÊn ®Ò x· mét nåi ch¸o heo mµ anh ta ph¶i vµo tï. héi b»ng con m¾t ®¹o ®øc vµ víi con Sau khi ra tï, ®−îc hoµ th−îng Ch¸nh m¾t Êy, «ng chia thÕ giíi nh©n vËt cña T©m c¶m ho¸, anh trë thµnh mét kÎ tu «ng thµnh hai h¹ng ng−êi: cã nghÜa cã nh©n tÝch ®øc. Trë thµnh cù phó, ®−îc nh©n vµ bÊt nghÜa bÊt nh©n” [2]. phong t−íc thiªn hé v× cã c«ng nép lóa cho quan qu©n cña triÒu ®×nh, anh ra §äc c¸c tiÓu thuyÕt cña Hå BiÓu søc thi ©n bè ®øc b»ng c¸ch më tr−êng Ch¸nh, chóng ta b¾t gÆp hµng lo¹t mÉu häc, lËp nhµ d−ìng bÖnh, nhµ nu«i trÎ ng−êi ®¹o ®øc tiÕt h¹nh hoÆc tu nh©n må c«i vµ nh÷ng ng−êi giµ yÕu tËt tÝch ®øc: Kú T©m (TØnh méng), Lª V¨n nguyÒn. Khi biÕt cã ng−êi bÞ tï oan v× §ã, hoµ th−îng Ch¸nh T©m, Lý ¸nh m×nh tr−íc ®©y, anh cam ®¶m ra ®Çu NguyÖt (Ngän cá giã ®ïa), thÇy §µng thó. Tr−íc khi nh¾m m¾t, anh vÉn cè lo (Cay ®¾ng mïi ®êi)... ý h−íng ®¹o ®øc cho h¹nh phóc cña Thu V©n ®Ó lµm nhiÒu khi lÊn ¸t tÝnh chÊt hiÖn thùc cña trßn lêi høa víi mÑ c«. Ngän cá giã ®ïa c©u chuyÖn vµ tÝnh c¸ch nh©n vËt. kh«ng ph¶i lµ cuèn tiÓu thuyÕt m« Trong TØnh méng (1923), Kú T©m lµ pháng duy nhÊt cña Hå BiÓu Ch¸nh. mét nh©n vËt ®Æc biÖt. Khã cã thÓ gi¶i Nh−ng viÖc «ng chän cuèn tiÓu thuyÕt thÝch nh÷ng hµnh ®éng “ch©n ch¸nh cña V. Hugo ®Ó m« pháng th× ch¾c qu©n tö” cña anh ta b»ng lý lÏ th«ng kh«ng ph¶i lµ ngÉu nhiªn. KiÓu nh©n th−êng: nhËn “n«m” (lµm chång hê cho vËt ®øc ®é, vÞ tha nh− Jean Valjean - YÕn TuyÕt - mét g¸i con nhµ giµu chöa Madeleine ®· t×m ®−îc sù hoµ hîp víi hoang) ®Ó gióp mÑ con bµ Phñ gi÷ danh tinh thÇn vÞ nghÜa, tu nh©n tÝch ®øc mµ gi¸ vµ cã dÞp ®Ó hiÓu ®êi thªm, chø «ng mong muèn thÓ hiÖn ë c¸c nh©n vËt kh«ng cÇn tiÒn. Khi lµm tæng lý cho cña m×nh. c«ng ty bu«n lóa, anh ta ®Ó riªng ra mét Còng kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ sè tiÒn lín kh«ng ph¶i v× t− lîi mµ trong tiÓu thuyÕt cña Hå BiÓu Ch¸nh, phßng khi c«ng ty lç th× lÊy tiÒn ®ã bï cã kh¸ nhiÒu nh©n vËt chÝnh lµ nh÷ng vµo. Råi anh ta cßn tù nguyÖn ®−a cuèn trai thanh g¸i lÞch, trong ®ã “trai nghÜa sæ tay ghi sè tiÒn ®Ó riªng vµ ch×a kho¸ khÝ v÷ng bÒn, g¸i tiÕt h¹nh toµn vÑn” tñ s¾t cho Tr−êng Xu©n ®Ó anh nµy cã mµ ta ®· tõng gÆp trong nhiÒu truyÖn ®ñ chøng cí ®−a m×nh ra toµ (?). §óng th¬ N«m (ChÝ §¹i - B¹ch TuyÕt trong Ai lµ mét kiÓu “ng−êi hïng” rÊt Hå BiÓu 14
  3. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 1B-2008 c¸ch øng xö träng nghÜa t×nh, hîp víi lÏ lµm ®−îc, Lª Thñ NghÜa trong Chóa ®êi cña ng−êi d©n Nam Bé. Tµu Kim Qui, Xu©n Hoa trong Mét ch÷ t×nh...). Còng nh− trong c¸c truyÖn 2. Quan niÖm con ng−êi x· héi - N«m, «ng ®Ó cho nh©n vËt tr¶i qua giai cÊp nhiÒu thö th¸ch, vµ nh÷ng thö th¸ch ®ã TiÓu thuyÕt Hå BiÓu Ch¸nh tuy cµng mµi s¸ng ®¹o ®øc, phÈm h¹nh cña chÞu ¶nh h−ëng s©u ®Ëm cña quan niÖm hä. §«i trai g¸i Duy Linh - Phi Phông con ng−êi ®¹o lý nh−ng tÝnh chÊt ®¹o lý trong Nh©n t×nh Êm l¹nh lµ vÝ dô tiªu trong tiÓu thuyÕt cña «ng ®· kh¸c nhiÒu biÓu. Nµng Phi Phông ph¶i tr¶i qua bao víi v¨n xu«i trung ®¹i nãi chung. Bªn nhiªu gian tru©n, khæ ¶i, bÞ x« ®i ®Èy c¹nh con ng−êi ®¹o lý, xu h−íng nh×n l¹i trong dßng xo¸y cña thãi ®êi tr¸o nhËn con ng−êi trªn gãc ®é x· héi - giai trë, bÊt nh©n, ®éc ¸c. Nh−ng may thay cÊp trong tiÓu thuyÕt cña «ng ngµy cµng nµng cßn cã mét n¬i n−¬ng tùa lµ Duy ®Ëm nÐt. ë tiÓu thuyÕt cña Hå BiÓu Linh. Gi÷a biÓn ®êi phµm tôc, chµng lµ Ch¸nh, tuy khuynh h−íng ®¹o lý vÉn mét tÝnh c¸ch c−¬ng trùc, nghÜa khÝ rÊt cßn thÓ hiÖn râ, nh−ng nhµ v¨n còng ®· Nam Bé. Chµng d¸m ®−¬ng ®Çu víi B¸ b−íc ®Çu nh×n thÊy nh÷ng vÊn ®Ò x· KØnh, d¸m chèng l¹i ch¸nh chñ bót Cao héi - giai cÊp phøc t¹p trong lßng x· héi Minh ChiÕu muèn dïng tê b¸o nh− mét Nam Bé lóc bÊy giê. Trong t¸c phÈm ph−¬ng tiÖn xoay tiÒn bÈn thØu. Chµng cña «ng ®· hiÖn lªn kh¸ râ bøc tranh x· m¾ng chöi hµnh ®éng lo¹n lu©n cña Tó héi ®èi lËp. Bän nhµ giµu, th−îng l−u, CÈm. Chµng còng muèn trë nªn giµu cã, tr−ëng gi¶, quan l¹i sèng phÌ phìn trªn nh−ng ph¶i b»ng trÝ tuÖ vµ søc lao ®éng må h«i n−íc m¾t ng−êi nghÌo.Vî chång cña m×nh chø kh«ng ph¶i b»ng nh÷ng «ng Phñ hµm Ph¹m Gia T¨ng (Nî ®êi) hµnh vi lõa ®¶o. Còng xøng ®¸ng víi thu lîi hµng chôc ngµn gi¹ lóa mçi n¨m chµng, nµng Phi Phông gi÷a cuéc ®êi vµ cho vay c¾t cæ. H−¬ng s− ThiÖn (C−êi ®en b¹c, nhiÒu c¹m bÉy ®· lu«n gi÷ g−îng) tiÒn b¹c ®Çy tñ s¾t, cã hai ®Çu ®−îc m×nh trong s¹ch. Khi lÊy l¹i ®−îc bÕp phôc vô, mét ng−êi nÊu mãn T©y, gia tµi, ng−êi ®Çu tiªn mµ nµng nghÜ mét ng−êi mãn Tµu. Trong khi ®ã ®Õn lµ Duy Linh - ©n nh©n cña m×nh. nh÷ng ng−êi nghÌo nh− t¸ ®iÒn, thî Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn hµng lo¹t thuyÒn ®Çu t¾t mÆt tèi, cã khi cßn bÞ øc nh©n vËt rÊt gÇn gòi víi nh÷ng tÊm hiÕp, bÞ c−êng hµo ¸c b¸ ®¸nh ®Ëp, h·m g−¬ng tiÕt h¹nh thêi phong kiÕn: C« h¹i. Theo dâi b−íc ®−êng s¸ng t¸c cña Hai (ThÇy th«ng ng«n) mÆc cho chång «ng, chóng ta thÊy râ nh÷ng chuyÓn phô b¹c ®i c−íi vî kh¸c vÉn ®îi chê mßn biÕn trong t− t−ëng. ë c¸c tiÓu thuyÕt mái; c« T− Chuyªn (Chóa Tµu Kim Qui) Cay ®¾ng mïi ®êi, Nh©n t×nh Êm l¹nh, mét lßng thñ tiÕt cho dï kh«ng cã tin TiÒn b¹c b¹c tiÒn, tuy bøc tranh x· héi tøc g× vÒ ng−êi yªu; ¸nh NguyÖt (Ngän Nam Bé ®· hiÖn lªn sinh ®éng nh−ng cá giã ®ïa) bÞ Tõ H¶i YÕn ruång bá vÉn d−êng nh− ngßi bót cña «ng vÉn muèn mét lßng gi÷ trän trinh tiÕt. ë nh÷ng h−íng ®Õn phª ph¸n ®Õn mét thø thãi h×nh t−îng nµy, qu¶ lµ cã sù ®an xen ®êi ®en b¹c chung chung hoÆc phª ph¸n phøc t¹p: võa thÓ hiÖn quan ®iÓm cña vai trß ®ång tiÒn. ChuyÖn “nh©n t×nh”, ®¹o lý phong kiÕn ®èi víi ng−êi phô n÷ chuyÖn “mïi ®êi” qu¶ lµ chua ch¸t theo kiÓu tam tßng tø ®øc, võa thÓ hiÖn nh−ng nhiÒu lóc nã nh− nh÷ng thø thãi 15
  4. Quan niÖm nghÖ thuËt ... Hå BiÓu Ch¸nh, Tr. 13-18 §inh TrÝ Dòng tËt cña con ng−êi. Nh©n vËt v× thÕ ¸p bøc bãc lét vµ nh÷ng kÎ bÞ ¸p bøc: th−êng ph©n thµnh hai tuyÕn ®èi lËp vÒ “C¸i th−¬ng cña hä chØ lµ bãc lét, lµ lîi ®¹o ®øc. H÷u (Cay ®¾ng mïi ®êi) n¸t dông, lµ vui ch¬i, dÉu ai tan nhµ n¸t cöa mÆc ai, dÇu ai khæ th©n lao lùc mÆc r−îu, ®éc ¸c, nhÉn t©m b¸n c¶ con nu«i cña vî lÊy tiÒn th× Ba Thêi, thÇy §µng ai, dÇu ai « danh thÊt tiÕt mÆc ai. Hä lµ nh÷ng ng−êi nh©n ®øc, lu«n sèng v× g¹t ®Æng lÊy hÕt ®iÒn thæ cña ng−êi ta mµ tr¶ gi¸ kh«ng ®Çy nöa ph©n, còng ng−êi kh¸c. Bµ phñ Kh¸nh Long, §ç gäi lµ “th−¬ng”. Hä b¾t ng−êi ta lµm ThÞ (TiÒn b¹c, b¹c tiÒn) chØ biÕt nh¾m ch¸y da, xÐm thÞt, pháng tr¸n trãt n¨m, m¾t ch¹y theo tiÒn, s½n sµng chµ ®¹p sinh lîi ba phÇn hä lÊy hÕt hai, còng gäi lªn c¶ h¹nh phóc cña con, ch¸u th× B¸ lµ “th−¬ng”. Hä ®−a ra mét mµ th©u vÒ Kú, HiÕu Liªm lu«n träng nghÜa, khinh hai, còng gäi lµ “th−¬ng”. Hä sai khiÕn tµi. Nh−ng vÒ sau, mµu s¾c x· héi cµng ng−êi ta dÇm m−a d·i n¾ng ®Ó cho hä ë râ nÐt h¬n ë c¸c t¸c phÈm cña «ng. Víi nhµ ¨n no ngñ Êm, còng gäi lµ th−¬ng”. Cha con nghÜa nÆng (1929), Khãc thÇm Còng trªn mét nhËn thøc nh− vËy, Ba (1929) Con nhµ nghÌo (1930), Con nhµ Cam (Con nhµ nghÌo) nãi víi th»ng Cu: giµu (1931)..., «ng ®· nhËn thÊy sù “Lµm ruéng ë xø m×nh lµ lµm mäi cho ph©n ho¸ giµu nghÌo ë n«ng th«n, ®êi chñ ®iÒn chí ham lµm chi”. Kh«ng chØ sèng c¬ cùc cña t¸ ®iÒn còng nh− nh÷ng kh¸i qu¸t bøc tranh n«ng th«n, Hå BiÓu thñ ®o¹n m¸nh khoÐ bãc lét cña bän Ch¸nh cßn më réng ph¹m vi ph¶n ¸nh, ®iÒn chñ, c−êng hµo ¸c b¸. TrÇn V¨n thÓ hiÖn cuéc sèng cña giíi thî thuyÒn Söu trong Cha con nghÜa nÆng, Phã lý lao ®éng víi c¶nh nh÷ng c¨n nhµ chËt Th©u trong Khãc thÇm, Cai tuÇn B−ëi hÑp, Èm thÊp, vî chång con c¸i èm yÕu, trong Con nhµ nghÌo... ®Òu lµ nh÷ng t¸ ¸o quÇn r¸ch r−íi, khi bÞ tai n¹n kh«ng ®iÒn cÇn cï, chÞu khã, lµm lông ®Çu t¾t cã tiÒn ph¶i ®−a vµo nhµ th−¬ng lµm mÆt tèi, nh−ng cuéc sèng hÕt søc khèn phóc (¤ng cö, L¹c ®−êng). Qu¶ thùc khã, bÊp bªnh. Trong khi ®ã bän ®iÒn ®©y lµ nh÷ng trang v¨n ®Çy chÊt hiÖn chñ ngåi m¸t ¨n b¸t vµng, ph¸t canh thùc, soi thÊu c¸c mèi quan hÖ c¬ b¶n thu t«, lµm giµu trªn må h«i n−íc m¾t trong x· héi, ®Æc biÖt lµ x· héi n«ng cña t¸ ®iÒn. Chóng cßn t×m c¸ch mua rÎ th«n víi c¸i nh×n s¾c s¶o mang tÝnh hoÆc c−íp ®Êt cña d©n nghÌo. Hå BiÓu ph©n tÝch x· héi cña v¨n ch−¬ng thuéc Ch¸nh ®· ®øng vÒ phÝa ng−êi nghÌo ®Ó lét trÇn bé mÆt xÊu xa còng nh− thñ trµo l−u hiÖn thùc. ë ph−¬ng diÖn nµy, ®o¹n lµm giµu cña nh÷ng Cai tæng cã thÓ nãi Hå BiÓu Ch¸nh lµ ng−êi më Lu«ng (ThÇy th«ng ng«n), bµ Cai HiÕu ®Çu cho xu h−íng hiÖn thùc trong tiÓu (con nhµ nghÌo)... C¶nh Cai tuÇn B−ëi thuyÕt vµ sau nµy NguyÔn C«ng Hoan, võa bÞ øc hiÕp, do¹ n¹t, võa ph¶i ®ãng Vò Träng Phông, Nam Cao lµ nh÷ng mét n¨m 300 gi¹ lóa tèt cho bµ Cai ng−êi tiÕp tôc. HiÕu, ®Ó råi sau ®ã vÉn bÞ thu l¹i ruéng 3. Quan niÖm con ng−êi c¸ nh©n qu¶ lµ nh÷ng chi tiÕt ®iÓn h×nh cho nh÷ng bÊt c«ng giai cÊp ë n«ng th«n Trªn m¶nh ®Êt Nam Bé, Hå BiÓu Nam Bé lóc bÊy giê. Nh÷ng suy nghÜ Ch¸nh ®· ph¶i chøng kiÕn nh÷ng ®¶o cña cai tuÇn B−ëi vÒ bän nhµ giµu qu¶ lén x· héi ghª gím. Cïng víi sù lªn ®· thÓ hiÖn c¸i nh×n s¾c s¶o cña t¸c gi¶ ng«i cña ®ång tiÒn, sù xuèng cÊp cña vÒ nh÷ng quan hÖ x· héi gi÷a bän ng−êi ®¹o ®øc x· héi, nh÷ng kiÓu ng−êi míi, 16
  5. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 1B-2008 nh÷ng lèi sèng míi chÞu ¶nh h−ëng cña B¹ch TuyÕt ph¶i lÊy ch¸u bµ ®Ó mong ph−¬ng T©y xuÊt hiÖn. Con ng−êi ngµy chiÕm gia tµi cña «ng ngo¹i B¹ch TuyÕt. cµng ý thøc vÒ c¸ nh©n m×nh trong sù Bµ Phñ Kh¸nh Long mçi lÇn lÊy chång, ®èi s¸nh víi nh÷ng ng−êi xung quanh. bá chång lµ sè tµi s¶n l¹i t¨ng lªn. Sau Trong c¸ch nh×n cña Hå BiÓu Ch¸nh, sù khi lÊy «ng phñ Kh¸nh Long, bµ ®· lµm thøc tØnh con ng−êi c¸ nh©n th−êng c¸ch g× ®ã khiÕn hai con trai chång chÕt mang tÝnh hai mÆt: tÝch cùc vµ tiªu cùc. vµ sau ®ã «ng Phñ còng chÕt. TriÕt lý sèng cña bµ lµ: “ë ®êi kh«ng cã h¬i nµo MÆt tÝch cùc thÓ hiÖn ë chç sù thøc mµ sî miÖng thiªn h¹, hä nãi thÕ nµo tØnh ý thøc c¸ nh©n th−êng ®i liÒn víi mÆc kÖ hä, miÔn m×nh cã tiÒn nhiÒu bËn viÖc nh©n vËt Hå BiÓu Ch¸nh mong ¸o tèt, ®i xe h¬i lín, ®eo hét xoµn nhiÒu muèn kh¼ng ®Þnh vai trß, chç ®øng cña th× thiªn h¹ hä bÈm d¹, kiªng nÓ”. §ç m×nh trong x· héi. Hä t×m c¸ch v−ît ThÞ trong t¸c phÈm nµy còng lµ ng−êi hoµn c¶nh, muèn lµm giµu, chÊp nhËn ®µn bµ nham hiÓm, víi triÕt lý sèng bÊt phiªu l−u, m¹o hiÓm. Ba L©n (Lêi thÒ chÊp: “Ai giái th× c−êi, miÔn lµ cã nhiÒu tr−íc miÔu) giËn cha kÕ, bá nhµ lªn tiÒn th× th«i”. Râ rµng t©m lý ch¹y theo Nam Vang lËp tiÖm b¸n r−îu, sau ®ã tiÒn nµy lµ mét mÆt cña hiÖn thùc ®êi sang Lµo nu«i bß, më nhµ hµng, dÇn sèng thêi ®¹i Hå BiÓu Ch¸nh, khi ®ång dÇn trë thµnh mét «ng chñ giµu cã. Duy tiÒn t− b¶n b¾t ®Çu t¸c oai t¸c qu¸i ë Linh (Nh©n t×nh Êm l¹nh) b¸n ruéng Nam Bé. Vµ qua c¸c triÕt lý sèng cña ®Êt, nhµ cöa lµm vèn kinh doanh. Lª ®¸m nh©n vËt nµy, ng−êi ta nh− nghe Thñ NghÜa (Chóa Tµu Kim Qui) nhê thÊy khóc d¹o ®Çu cña nh÷ng lý lÏ c¸ ®−îc kho b¸u, trë thµnh chóa tµu giµu nh©n cùc ®oan cña nh÷ng kiÓu ng−êi cã nh−ng kh«ng û vµo tµi s¶n mµ tiÕp l¹c loµi xuÊt hiÖn vÒ sau trong tiÓu tôc më réng bu«n b¸n. Lª V¨n §ã thuyÕt Tù lùc v¨n ®oµn nh÷ng n¨m 40 (Ngän cá giã ®ïa) ra khái tï víi hai bµn cña thÕ kû XX. tay tr¾ng ®· quyÕt chÝ khÈn hoang lµm ruéng, gióp nhiÒu ng−êi lµm ¨n vµ trë BiÓu hiÖn cña con ng−êi c¸ nh©n thµnh phó hé giµu cã. NhiÒu nh©n vËt cßn thÓ hiÖn ë sù xuÊt hiÖn cña con cña «ng cßn ®i kh¾p n¬i trong n−íc, ng−êi b¶n n¨ng ë nhiÒu nh©n vËt. B¶n sang c¶ Lµo, Ma Cao, Ph¸p quyÕt chÝ n¨ng lµ phÇn sinh vËt - mét tån t¹i cã më mang kiÕn thøc, t×m kÕ sinh nhai, thËt cña con ng−êi. Trong v¨n häc trung lËp nghiÖp. §©y qu¶ lµ nh÷ng nÐt míi ®¹i, nh÷ng biÓu hiÖn cña con ng−êi b¶n mÎ ë thÕ giíi nh©n vËt cña Hå BiÓu n¨ng ®· xuÊt hiÖn (trong th¬ Hå Xu©n Ch¸nh mµ tr−íc «ng ch−a thÊy cã. H−¬ng, Cung o¸n ng©m khóc, TruyÖn KiÒu...). Tuy nhiªn do sù chi phèi cña Tuy nhiªn, ý thøc c¸ nh©n cùc ®oan quan ®iÓm nho gi¸o, sù biÓu hiÖn con còng dÉn ®Õn nh÷ng lÖch l¹c trong lèi ng−êi b¶n n¨ng th−êng dÌ dÆt. §Õn v¨n sèng, trong øng xö. §Æc biÖt Hå BiÓu häc hiÖn ®¹i, con ng−êi b¶n n¨ng tõng Ch¸nh ®· thÓ hiÖn ®−îc t©m lý ham b−íc ®−êng hoµng ®i vµo v¨n häc (tiÓu giµu, ham tiÒn b¹c ®Õn qu¸i gë cña mét thuyÕt Tù lùc v¨n ®oµn, Th¬ míi...) vµ sè ng−êi trong x· héi. Hä d¸m lµm tÊt nã nh− lµ mét phÇn biÓu hiÖn cña ý c¶, chµ ®¹p lªn tÊt c¶ ®Ó tiÕn th©n, ®Ó thøc c¸ nh©n. J. C. Shaffer vµ ThÕ Uyªn kiÕm tiÒn. Bµ Phñ (Ai lµm ®−îc) tr¸o kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò t×nh dôc ®· rÊt tù thuèc ®éc giÕt vî c¶ ®Ó chiÕm chång, sau nhiªn ®i vµo tiÓu thuyÕt Hå BiÓu ®ã t×m mäi c¸ch Ðp con riªng chång lµ 17
  6. Quan niÖm nghÖ thuËt ... Hå BiÓu Ch¸nh, Tr. 13-18 §inh TrÝ Dòng Ch¸nh: “Hå BiÓu Ch¸nh tuy cã ®Ò cao ph−¬ng diÖn x· héi - giai cÊp (tuy ch−a ®¹o lý Khæng gi¸o trong c¸c t¸c phÈm ph¶i lµ mét ý thøc giai cÊp tù gi¸c, triÖt cña m×nh, nh−ng «ng còng c«ng nhËn ®Ó). ¤ng còng lµ mét trong nh÷ng c©y mét thùc t¹i khã chèi c·i lµ sù thÌm bót tiÓu thuyÕt sím ph¸t hiÖn ra vai trß muèn trÇn tôc cña th©n x¸c con ng−êi. cña con ng−êi c¸ nh©n víi c¶ mÆt tÝch Khuynh h−íng kiÒm chÕ dôc väng cña cùc vµ h¹n chÕ cña nã. Tõ quan niÖm thÕ kû XIX ®· bÞ ph¸ tan trong tiÓu kh¸ toµn diÖn vÒ con ng−êi, Hå BiÓu thuyÕt Hå BiÓu Ch¸nh” [3]. Ch¸nh ®· x©y dùng nªn trong c¸c tiÓu thuyÕt cña m×nh mét thÕ giíi nh©n vËt Nh− vËy, quan niÖm nghÖ thuËt vÒ ®a d¹ng, phøc t¹p, víi nhiÒu m¶ng mµu con ng−êi trong tiÓu thuyÕt Hå BiÓu ®en tr¾ng, ®Æt trªn nÒn cña bèi c¶nh x· Ch¸nh lµ kh¸ toµn diÖn. Tuy vÉn cßn héi Nam Bé thêi bÊy giê. ¤ng xøng chÞu ¶nh h−ëng cña quan niÖm con ®¸ng víi danh hiÖu ng−êi më ®Çu cho ng−êi ®¹o lý trong v¨n häc trung ®¹i, trµo l−u hiÖn thùc trong tiÓu thuyÕt nh−ng Hå BiÓu Ch¸nh còng ®· cã c¸i ViÖt Nam hiÖn ®¹i. nh×n kh¸ s¾c s¶o vÒ con ng−êi trªn T i liÖu tham kh¶o [1] NguyÔn Khuª, Ch©n dung Hå BiÓu Ch¸nh, NXB TP Hå ChÝ Minh, 1998, tr. 260. [2] TrÇn §×nh H−îu, Lª ChÝ Dòng, V¨n häc ViÖt Nam giai ®o¹n 1900 -1930, NXB Gi¸o dôc, HN, 1996. [3] J. C. Shaffer, ThÕ Uyªn, TiÓu thuyÕt xuÊt hiÖn t¹i Nam Kú, T¹p chÝ V¨n häc, Sè 8/1994. Summary Art viewpoint about human in novels of Ho Bieu Chanh Ho Bieu Chanh is a landmark on modernizing joirney of modern Viet Nam novels. His contribution is reflected in different aspects. This article profoundly discovered an important contribution of Ho Bieu Chanh: reconstruction art viewpoint about human in novels. He was first Nam Bo writer who had all-sided and profound viewpoint about human. (a) Khoa Ng÷ v¨n, tr−êng ®¹i häc vinh. 18
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1455 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2