intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Vai trò xã hội của Nhà n-ớcTrung Quốc trong nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa kinh nghiệm với Việt Nam

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

74
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'báo cáo nghiên cứu khoa học " vai trò xã hội của nhà n-ớctrung quốc trong nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa kinh nghiệm với việt nam', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Vai trò xã hội của Nhà n-ớcTrung Quốc trong nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa kinh nghiệm với Việt Nam

  1. Vai trß x· héi cña Nhµ n−ícTrung Quèc… pgs. ts phïng thÞ huÖ ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc ChÝnh v× thÕ, b−íc sang thÕ kû míi, bªn Më ®Çu c¹nh nh÷ng ®iÓm s¸ng næi tréi vÒ kinh Trong 30 n¨m c¶i c¸ch vµ më cöa, tÕ, Trung Quèc ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt Trung Quèc ®· thùc hiÖn thµnh c«ng vÊn ®Ò x· héi khã kh¨n, nan gi¶i nh− qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vµ hoµn thiÖn m« ph©n ho¸ giai tÇng, chªnh lÖch giµu h×nh ph¸t triÓn míi: tõ nÒn kinh tÕ kÕ nghÌo, bÊt b×nh ®¼ng… Trong hµng lo¹t ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ nguyªn nh©n, kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn thÞ tr−êng XHCN ®Æc s¾c Trung Quèc. sù yÕu kÐm, lÖch l¹c vÒ chøc n¨ng qu¶n §Ó thùc hiÖn môc tiªu trªn, Trung Quèc lý vµ ®iÒu hµnh ®êi sèng x· héi cña nhµ ®· tiÕn hµnh c¸c néi dung c¶i c¸ch thÓ n−íc Trung Quèc. §Ó kh¾c phôc t×nh chÕ kinh tÕ hÕt søc quan träng, trong ®ã tr¹ng trªn, nhiÒu n¨m nay, Trung Quèc cã c¶i c¸ch chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ ®· thùc hiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi chøc cña nhµ n−íc. §ã lµ nh©n tè c¨n b¶n t¹o n¨ng qu¶n lý cña nhµ n−íc – tõ “m« h×nh nªn nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ rùc rì, x©y dùng kinh tÕ” sang “m« h×nh dÞch vô ®¸ng kh¼ng ®Þnh cña Trung Quèc trong c«ng”, nh»m thùc hiÖn tèt h¬n môc tiªu c«ng cuéc c¶i c¸ch më cöa. Tuy nhiªn, “d©n sinh”, ®−îc nhÊn m¹nh trong v¨n trong h¬n hai thËp niªn ®Çu (thËp niªn kiÖn §¹i héi §¶ng Céng s¶n Trung Quèc 1980 vµ 1990), còng v× qu¸ chó träng lÇn thø XVII (n¨m 2007). Cã nh− vËy, ®Õn tiªu chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ nªn Trung Quèc míi cã thÓ thùc hiÖn ®−îc Trung Quèc ch−a quan t©m thÝch ®¸ng môc tiªu x©y dùng x· héi hµi hoµ, ®−a ®Õn chøc n¨ng x· héi cña nhµ n−íc. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 3
  2. Phïng thÞ huÖ I. chuyÓn ®æi chøc n¨ng nhµ x· héi Trung Quèc ®Õn tr×nh ®é ph¸t n−íc tõ “m« h×nh x©y dùng kinh triÓn kh¸ gi¶ toµn diÖn vµo n¨m 2020. tÕ” sang “m« h×nh dÞch vô c«ng” Trong qu¸ tr×nh ®æi míi, x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng Cã thÓ nãi, trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch, XHCN, ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu ®iÓm vai trß ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý kinh tÕ cña t−¬ng ®ång víi Trung Quèc, vÒ ®iÒu kiÖn, nhµ n−íc Trung Quèc ®−îc ph¸t huy kh¸ hoµn c¶nh còng nh− khã kh¨n, th¸ch hiÖu qu¶, nh−ng l¹i tån t¹i kh«ng Ýt vÊn thøc trªn con ®−êng ph¸t triÓn. ViÖt ®Ò khi thùc hiÖn chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh vµ Nam hiÖn ®ang cÇn t×m lêi gi¶i cho thùc thi hÖ thèng chÝnh s¸ch x· héi, theo kh«ng Ýt vÊn ®Ò x· héi ngµy cµng khã tiªu chÝ “lÊy con ng−êi lµm gèc”. V× thÕ, tõ kh¨n vµ phøc t¹p. §ãi nghÌo, dÞch bÖnh, sau §¹i héi §¶ng lÇn thø XVI, Trung ph©n hãa giai tÇng, bÊt b×nh ®¼ng ®ang Quèc lu«n nhÊn m¹nh môc tiªu c¶i c¸ch lµ nh÷ng th¸ch ®è cam go trong c«ng vµ chuyÓn ®æi chøc n¨ng nhµ n−íc, ®Æc cuéc ®æi míi, x©y dùng x· héi c«ng b»ng biÖt trong lÜnh vùc dÞch vô c«ng. cña ViÖt Nam. Chóng ta ®ang t×m kiÕm 1. Nh÷ng nh©n tè cÊp thiÕt ®ßi hái sù mét m« h×nh qu¶n lý x· héi hiÖu qu¶, chuyÓn ®æi chøc n¨ng nh n−íc cña trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng, ®Æng Trung Quèc n©ng cao chÊt l−îng sèng cña ng−êi d©n, gi¶i quyÕt m©u thuÉn c¨n b¶n gi÷a t¨ng 1.1. Nh÷ng h¹n chÕ khi thùc hiÖn tr−ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi, thùc chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc theo hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn “m« h×nh x©y dùng kinh tÕ” v÷ng. V× thÕ, x¸c ®Þnh ®óng chøc n¨ng Héi nghÞ Trung −¬ng 3 kho¸ XI §¶ng qu¶n lý x· héi cña nhµ n−íc lµ kh©u v« Céng s¶n Trung Quèc quyÕt ®Þnh thùc cïng quan träng, t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖn chÝnh s¸ch c¶i c¸ch më cöa, chuyÓn ®êi sèng cña ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n träng t©m c«ng t¸c tõ ®Êu tranh giai cÊp d©n. §Ó nhanh chãng hoµn thiÖn chøc sang x©y dùng kinh tÕ. V× coi x©y dùng n¨ng vµ hÖ thèng qu¶n lý x· héi hiÖu qu¶, kinh tÕ lµ nhiÖm vô trung t©m nªn trong phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cô thÓ thêi kú ®Çu c¶i c¸ch, Trung Quèc ®· qu¸ cña ViÖt Nam, chóng ta rÊt cÇn ph¶i t×m nhÊn m¹nh chøc n¨ng kinh tÕ cña nhµ hiÓu vµ häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý cña n−íc, ch−a chó träng ®óng møc ®Õn chøc c¸c quèc gia vµ khu vùc trªn thÕ giíi, nhÊt n¨ng qu¶n lý vµ phôc vô x· héi cña c¸c lµ nh÷ng quèc gia cã ®Æc ®iÓm t−¬ng tù c¬ quan c«ng quyÒn. ChÝnh v× thÕ, Trung ViÖt Nam. ThiÕt nghÜ, quan ®iÓm vµ kinh Quèc còng kh«ng chó ý thÝch ®¸ng tíi nghiÖm chuyÓn ®æi chøc n¨ng qu¶n lý cña c¸c m©u thuÉn x· héi ®ang tiÒm Èn, n¶y nhµ n−íc, tõ “m« h×nh x©y dùng kinh tÕ” sinh vµ diÔn biÕn phøc t¹p trong qu¸ sang “m« h×nh dÞch vô c«ng” ë Trung tr×nh chuyÓn ®æi m« h×nh kinh tÕ – tõ Quèc lµ nh÷ng gîi më mang ý nghÜa hÕt tËp trung bao cÊp sang kinh tÕ thÞ tr−êng. søc thiÕt thùc víi ViÖt Nam. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 4
  3. Vai trß x· héi cña Nhµ n−ícTrung Quèc… §Æc tr−ng qu¶n lý cña nhµ n−íc tùu lín th× nh÷ng ®ßi hái vÒ x· héi cµng Trung Quèc theo m« h×nh “x©y dùng trë nªn bøc thiÕt. Trong nh÷ng n¨m ®Çu kinh tÕ” lµ can thiÖp s©u vµ toµn diÖn thÕ kû XXI, x· héi Trung Quèc b−íc vµo vµo mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, bao gåm ho¹t thêi ®iÓm chuyÓn ®æi m« h×nh then chèt: ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mäi võa chuyÓn tõ x· héi no Êm sang x· héi doanh nghiÖp. §ã lµ c¸ch qu¶n lý theo ph¸t triÓn, ®ång thêi cã sù thay ®æi s©u kiÓu “xÝ nghiÖp ho¸ nhµ n−íc”, kh«ng s¾c vÒ nhu cÇu c«ng céng. Theo ý kiÕn phï hîp víi quy luËt chung cña nÒn kinh cña c¸c häc gi¶ Trung Quèc th× nhu cÇu tÕ thÞ tr−êng, ®−îc x©y dùng ë Trung Quèc. V× thÕ, Trung Quèc ®· m¾c mét sè c«ng céng trong x· héi n−íc nµy cã 5 sù sai lÇm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc thay ®æi lín(1): n¨ng nhµ n−íc: Mét lµ, nhu cÇu thu hÑp kho¶ng c¸ch Mét lµ, trong thêi gian dµi, Nhµ n−íc giµu nghÌo, thùc hiÖn ph©n phèi l¹i ®èi ®ãng vai trß chñ ®¹o trong toµn bé ho¹t víi ng−êi d©n ngµy cµng m¹nh mÏ vµ ®éng ph©n phèi nguån lùc ®Êt n−íc, bøc thiÕt ch−a tõng thÊy, bëi Trung nh÷ng nguån lùc ®ã l¹i tËp trung chñ Quèc ®· lµ mét trong nh÷ng quèc gia cã yÕu cho môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ. tr×nh ®é chªnh lÖch giµu nghÌo nghiªm Hai lµ, xem nhÑ, thËm chÝ bá qua träng trªn thÕ giíi. nhiÒu h¹ng môc ®Çu t− quan träng cho sù nghiÖp c«ng Ých x· héi, t¹o nªn sù Hai lµ, nhu cÇu thô h−ëng c¸c lo¹i ph¸t triÓn chªnh lÖch, kh«ng hµi hoµ dÞch vô c«ng cña ®«ng ®¶o ng−êi d©n gi÷a kinh tÕ vµ x· héi. Trung Quèc ngµy cµng cao vµ ®a d¹ng Ba lµ, ®Èy bá mét sè tr¸ch nhiÖm nh−: gi¸o dôc nghÜa vô, y tÕ céng ®ång, x· héi quan träng lÏ ra do nhµ n−íc viÖc lµm, nhµ ë, an sinh x· héi…, trong g¸nh v¸c lµ chñ yÕu cho thÞ tr−êng, cho ®ã viÖc lµm vµ an sinh x· héi ®· trë x· héi nh− y tÕ, gi¸o dôc céng ®ång… thµnh nhu cÇu quan träng hµng ®Çu ë §iÒu ®ã t¹o nªn sù thiÕu hôt nghiªm Trung Quèc. träng vÒ chøc n¨ng x· héi cña nhµ n−íc, Ba lµ, nhu cÇu ®¶m b¶o an toµn khiÕn x· héi Trung Quèc ph¸t triÓn x· héi trong mäi lÜnh vùc ngµy cµng cÊp chËm ch¹p, thiÕu c©n ®èi h¬n nhiÒu so thiÕt nh−: an toµn lao ®éng, an toµn thùc víi kinh tÕ, còng lµ nguyªn nh©n t¹o nªn phÈm, vÖ sinh m«i tr−êng… kh«ng Ýt vÊn ®Ò bÊt cËp trong ®êi sèng x· héi cña ®Êt n−íc. Bèn lµ, c«ng b»ng c¬ héi, c«ng b»ng 1.2. Sù biÕn ®æi s©u s¾c vÒ nhu trong ®iÒu kiÖn sèng vµ ph¸t triÓn, c«ng cÇu c«ng céng lµ nh©n tè quan träng b»ng thu nhËp, c«ng b»ng lîi Ých… ®ßi hái sù chuyÓn ®æi chøc n¨ng nhµ ®· trë thµnh nhu cÇu chung cña toµn thÓ n−íc ng−êi d©n Trung Quèc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng C«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ cµng ®−îc ng−êi thuéc tÇng líp yÕu thÕ trong thùc hiÖn s©u réng vµ ®¹t nhiÒu thµnh x· héi. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 5
  4. Phïng thÞ huÖ 2. Chøc n¨ng nh n−íc Trung Quèc chªnh lÖch giµu nghÌo nghiªm träng ë theo “m« h×nh dÞch vô c«ng” trong mét Trung Quèc. V× thÕ, t¹o viÖc lµm cho sè lÜnh vùc ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng vµ ng−êi thÊt nghiÖp lµ nhiÖm vô hÕt søc cÊp N¨m 2002, lÇn ®Çu tiªn Trung Quèc b¸ch ®èi víi Trung Quèc. Trong nhiÒu ®Ò cËp ®Õn 4 chøc n¨ng cña nhµ n−íc lµ biÖn ph¸p t¹o viÖc lµm, cÇn nhÊn m¹nh ®iÒu tiÕt kinh tÕ, gi¸m s¸t thÞ tr−êng, hai néi dung ph¶n ¸nh râ nÐt vai trß qu¶n lý x· héi vµ dÞch vô c«ng trong B¸o c¸o chÝnh trÞ cña §¶ng (kho¸ XVI). N¨m x· héi cña nhµ n−íc Trung Quèc: 2003, trong ®ît c¶i c¸ch hµnh chÝnh lÇn Mét lµ, t¹o viÖc lµm cho nh÷ng ng−êi thø 5, Trung Quèc nªu râ: chuyÓn ®æi bÞ buéc th«i viÖc (c«ng nh©n h¹ c−¬ng). chøc n¨ng nhµ n−íc tõ “toµn n¨ng” sang Cuèi nh÷ng n¨m 90 thÕ kû XX, nh»m “h÷u h¹n”; tõ “can thiÖp” sang “dÞch vô”. thùc hiÖn môc tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò Tõ n¨m 2004 ®Õn nay, Trung Quèc lu«n lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ lµm viÖc chñ tr−¬ng chuyÓn ®æi nhanh chøc n¨ng theo tiªu chuÈn xÝ nghiÖp hiÖn ®¹i, nhµ n−íc, coi träng h¬n vai trß qu¶n lý Trung Quèc ®· buéc hµng triÖu ng−êi x· héi vµ dÞch vô c«ng cña nhµ n−íc. t¹m nghØ viÖc, chê c¬ héi t¸i t¹o viÖc lµm Trong “QuyÕt ®Þnh vÒ mét sè vÊn ®Ò míi. QuyÕt ®Þnh ®ã khiÕn hµng lo¹t ng−êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä l©m vµo quan träng x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN cña Trung −¬ng §¶ng”, th«ng t×nh tr¹ng hÕt søc khã kh¨n do gi¶m sót thu nhËp. §Ó c¶i thiÖn thùc tr¹ng ®ã, qua t¹i Héi nghÞ Trung −¬ng 6 khãa XVI chÝnh quyÒn c¸c thµnh phè ®· c¨n cø vµo (8-10-2006), Trung Quèc ®· x¸c ®Þnh râ kh¶ n¨ng cã thÓ, trî cÊp thÊt nghiÖp cho môc tiªu “x©y dùng nhµ n−íc theo m« c«ng nh©n “h¹ c−¬ng”. Quan träng h¬n, h×nh dÞch vô”, nhÊn m¹nh yªu cÇu t¨ng chÝnh quyÒn c¸c cÊp vµ c¸c xÝ nghiÖp c−êng h¬n n÷a chøc n¨ng qu¶n lý vµ ®· tiÕn hµnh c«ng t¸c ®µo t¹o l¹i hoÆc t− phôc vô x· héi cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp. vÊn, cung øng dÞch vô viÖc lµm, gióp Xin ®iÓm qua mét sè lÜnh vùc x· héi thÓ nhiÒu ng−êi lao ®éng t×m ®−îc viÖc lµm hiÖn vai trß ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý cña phï hîp, ®¶m b¶o cuéc sèng cña b¶n nhµ n−íc Trung Quèc nh− sau: th©n vµ gia ®×nh. Thêi kú nµy, t¹i c¸c 2.1. T¨ng c−êng dÞch vô viÖc lµm thµnh phè, thÞ trÊn Trung Quèc ®· xuÊt Trung Quèc hiÖn ®ang ph¶i ®èi mÆt hiÖn nhiÒu trung t©m dÞch vô viÖc lµm, víi mét m©u thuÉn khã gi¶i quyÕt, ®ã lµ d−íi sù chØ ®¹o, h−íng dÉn vµ trî gióp sè ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng lín tÝch cùc cña nhµ n−íc. KÓ tõ n¨m 2003 nh−ng tû lÖ thÊt nghiÖp l¹i kh¸ cao (n¨m trë l¹i ®©y, ®iÓm nãng vÒ vÊn ®Ò “h¹ 2008 lµ 4%, n¨m 2009 dù ®o¸n lµ 4,5%)(2). c−¬ng” ®· ®−îc th¸o gì c¨n b¶n, ®êi sèng ThÊt nghiÖp lµ mét nguyªn nh©n quan ng−êi c«ng nh©n “h¹ c−¬ng” æn ®Þnh dÇn, träng g©y nªn t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo vµ x· héi v× thÕ còng trë l¹i hoµ khÝ, b×nh Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 6
  5. Vai trß x· héi cña Nhµ n−ícTrung Quèc… lÆng h¬n rÊt nhiÒu so víi nh÷ng n¨m nghiÖp, t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho ng−êi gi÷a thËp kû 1990. n«ng d©n, x©y dùng chÕ ®é qu¶n lý vµ hç trî hiÖu qu¶ ®èi víi tÇng líp n«ng d©n Hai lµ, chÝnh s¸ch t¹o viÖc lµm cho vµo thµnh phè m−u sinh. N¨m 2003, tÇng líp n«ng d©n lµm thuª ë thµnh phè. Trung Quèc c«ng bè “Quy ho¹ch ®µo t¹o Tr−íc n¨m 1984, ®a sè n«ng d©n Trung n«ng d©n lµm thuª giai ®o¹n 2003-2010” Quèc tho¸t ly n«ng nghiÖp, t×m kiÕm nh»m båi d−ìng, n©ng cao tay nghÒ, tè viÖc lµm t¹i c¸c xÝ nghiÖp h−¬ng trÊn, chÊt cña ng−êi n«ng d©n tham gia s¶n theo h−íng “ly thæ bÊt ly h−¬ng”, “tiÕn xuÊt t¹i thµnh phè. Tõ n¨m 2007, Trung x−ëng bÊt tiÕn thµnh” (vµo c«ng x−ëng Quèc thi hµnh chÕ ®é chi tr¶ tiÒn l−¬ng, nh−ng kh«ng vµo thµnh phè). Nh−ng tõ kh¾c phôc t×nh tr¹ng nî l−¬ng c«ng thËp niªn 90 thÕ kû XX, do ChÝnh phñ nh©n; xóc tiÕn chÕ ®é ký hîp ®ång lao Trung Quèc níi láng c¸c quy ®Þnh vµo ®éng gi÷a chñ doanh nghiÖp vµ n«ng thµnh phè lµm viÖc vµ sinh sèng ®èi víi d©n lµm thuª, t¹o c¬ së ph¸p nh©n ®¶m n«ng d©n nªn sè ng−êi tõ n«ng th«n vµo b¶o lîi Ých cho ng−êi n«ng d©n. thµnh phè m−u sinh ngµy cµng trë nªn µo ¹t. §Æc biÖt, n¨m 2006, sau khi Quèc Nh÷ng chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh nãi trªn cã t¸c dông hÕt søc quan träng ®Ó vô viÖn Trung Quèc c«ng bè “Mét sè ý gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng. kiÕn vÒ viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n«ng d©n Nãi c¸ch kh¸c, c¸c cÊp chÝnh quyÒn lµm thuª ë thµnh phè” th× l−îng n«ng Trung Quèc, tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa d©n vµo thµnh phè t¨ng ®ét biÕn (tæng ph−¬ng ngµy cµng chó träng t×m kiÕm céng kho¶ng 1 triÖu ng−êi tÝnh ®Õn n¨m gi¶i ph¸p t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, 2006). NhiÒu ng−êi t×m kiÕm ®−îc viÖc n©ng cao chÊt l−îng sèng cho ng−êi lao lµm vµ thu nhËp æn ®Þnh ë thµnh phè, ®éng. §ã lµ ph−¬ng thøc h÷u hiÖu nh»m song còng kh«ng Ýt ng−êi sèng bÊp bªnh, thùc hiÖn hiÖn môc tiªu “d©n sinh” quan nay ®©y mai ®ã, trong ®ã kh«ng hiÕm träng, ®−îc nhÊn m¹nh t¹i §¹i héi XVII ng−êi ®· chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông §¶ng Céng s¶n Trung Quèc. ®Êt canh t¸c, kh«ng cßn ruéng n−¬ng ®Ó 2.2. N©ng cao hiÖu qu¶ dÞch vô y trë vÒ cµy cÊy. Thùc tÕ ®ã buéc c¸c cÊp tÕ céng ®ång chÝnh quyÒn Trung Quèc ph¶i t×m c¸ch gi¶i quyÕt tèt h¬n vÊn ®Ò viÖc lµm cho MÆc dï c«ng t¸c kh¸m ch÷a bÖnh ng−êi n«ng d©n ra thµnh phè. Tõ thËp ®· ®¹t nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kh¼ng ®Þnh, niªn 90 thÕ kû XX trë l¹i ®©y, Trung song ®a phÇn ng−êi d©n Trung Quèc vÉn Quèc tÝch cùc thùc hiÖn ph−¬ng ch©m ph¶i ®èi mÆt víi hai vÊn ®Ò nan gi¶i, ®ã “®èi xö c«ng b»ng, chØ ®¹o hîp lý, qu¶n lµ ch÷a bÖnh ®¾t vµ kh¸m bÖnh khã. §Ó lý hiÖu qu¶ vµ phôc vô chu ®¸o” ®èi víi kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, ChÝnh phñ Trung Quèc chñ tr−¬ng thùc hiÖn mét sè n«ng d©n lµm thuª ë thµnh phè. Môc gi¶i ph¸p quan träng nh− sau: ®Ých cao nhÊt lµ t¨ng c−êng h−íng Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 7
  6. Phïng thÞ huÖ Mét lµ, nhµ n−íc ®ãng vai trß ng−êi Quèc coi ®©y lµ néi dung quan träng ®Ó b¶o hiÓm, x©y dùng thÓ chÕ b¶o hiÓm y võa ph¸t huy ®−îc tÝnh n¨ng ®éng, tù tÕ phñ réng toµn x· héi. Bëi nÕu tÊt c¶ chñ cña c¬ chÕ thÞ tr−êng, võa kiÓm tra, mäi ng−êi d©n ®Òu lµ ®èi t−îng h−ëng chØ ®¹o ®−îc ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së y tÕ chÕ ®é b¶o hiÓm y tÕ th× ngay c¶ ng−êi trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng. nghÌo còng cã thÓ tho¸t khái hai vÊn ®Ò 2.3. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch an sinh nan gi¶i nãi trªn. x· héi Hai lµ, nhµ n−íc ®¶m tr¸ch vai trß §Ó ®¶m b¶o tèt h¬n mäi mÆt trong ®êi rµng buéc kinh phÝ kh¸m ch÷a bÖnh b¶o sèng cña ng−êi d©n, tõ khi c¶i c¸ch ®Õn hiÓm ®èi víi c¸c tæ chøc dÞch vô y tÕ nay, Trung Quèc ®· kh«ng ngõng hoµn b»ng c¸c quy ®Þnh cô thÓ. Môc ®Ých lµ thiÖn hÖ thèng vµ chÕ ®é an sinh x· héi. x©y dùng c¬ chÕ tr¶ tiÒn kh¸m ch÷a §iÒu ®ã thÓ hiÖn trªn 4 ph−¬ng diÖn chñ bÖnh b¶o hiÓm, trong ®ã c¬ quan qu¶n lý yÕu: Mét lµ më réng ph¹m vi an sinh, tõ b¶o hiÓm tr¶ tiÒn kh¸m ch÷a bÖnh trùc ®èi t−îng lµ ng−êi lao ®éng trong c¸c c¬ tiÕp cho tæ chøc dÞch vô b¶o hiÓm. Gi¶i së quèc h÷u ®Õn toµn bé ng−êi lao ®éng ph¸p nµy sÏ xãa bá t×nh tr¹ng ng−êi trong x· héi; hai lµ n©ng cao tiªu chuÈn bÖnh ph¶i tr¶ chi phÝ kh¸m ch÷a bÖnh an sinh, nh− møc cøu tÕ x· héi; ba lµ theo yªu cÇu cña tæ chøc dÞch vô y tÕ, t¨ng c¸c h¹ng môc an sinh; bèn lµ gi¶i trong khi c¬ quan qu¶n lý b¶o hiÓm quyÕt t×nh tr¹ng g¸nh chÞu tr¸ch nhiÖm kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi chi phÝ vµ chÊt kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c doanh nghiÖp l−îng kh¸m ch÷a bÖnh cña c¸c c¬ së b¶o vµ n¨m lµ ®Þnh ra nh÷ng quy ®Þnh, ®iÒu hiÓm y tÕ. lÖ ph¸p quy vÒ an sinh x· héi. Ba lµ, nhµ n−íc ®ãng vai trß lµ ng−êi Tõ nh÷ng n¨m 1990 trë l¹i ®©y, quy ho¹ch, x©y dùng thÓ chÕ dÞch vô y tÕ Trung Quèc ®Æc biÖt chó ý ®Õn viÖc hoµn lµnh m¹nh. Nhµ n−íc thùc hiÖn chøc thiÖn chÕ ®é d−ìng l·o vµ b¶o hiÓm y tÕ, n¨ng chØ ®¹o, kh¾c phôc khiÕm khuyÕt coi ®ã nh− mét kh©u then chèt trong hÖ cña thÞ tr−êng, uèn n¾n sù thiÕu linh thèng an sinh x· héi. Trong “QuyÕt ®Þnh ho¹t cña thÞ tr−êng, theo nguyªn t¾c vÒ mét sè vÊn ®Ò x©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ “n¾m nhá níi lín”. Cã nghÜa lµ, trong thÞ tr−êng XHCN”, c«ng bè t¹i Héi nghÞ ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn nay, nhµ n−íc Trung −¬ng 3 kho¸ XIV, Trung Quèc Trung Quèc cÇn ®Çu t− nhiÒu h¬n cho ®· nªu ph−¬ng ¸n c¶i c¸ch chÕ ®é an c¸c c¬ së y tÕ phôc vô ®«ng ®¶o c− d©n sinh x· héi t−¬ng ®èi cã hÖ thèng, bao thµnh thÞ vµ n«ng th«n mµ ch−a nªn qu¸ gåm 3 bé phËn cÊu thµnh víi 13 h¹ng chó träng x©y dùng vµ më réng c¸c bÖnh môc, do nhµ n−íc, ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ c¸ viÖn cao cÊp, ®èi t−îng phôc vô hÑp. nh©n céng ®ång tr¸ch nhiÖm. Bé phËn Bèn lµ, nhµ n−íc t¨ng c−êng vai trß thø nhÊt gåm c¸c h¹ng môc sö dông gi¸m s¸t c¸c c¬ së dÞch vô y tÕ. Trung Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 8
  7. Vai trß x· héi cña Nhµ n−ícTrung Quèc… ng©n s¸ch nhµ n−íc nh−: cøu tÕ, phóc lîi, ®Õn chøc n¨ng x· héi cña nhµ n−íc, coi ®·i ngé vµ dÞch vô khu d©n c−. Bé phËn ®©y lµ kh©u ®ét ph¸ quan träng nh»m thø hai bao gåm c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm thóc ®Èy sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña x· héi theo quy ®Þnh cña luËt ph¸p nh−: x· héi, ®¸p øng môc tiªu d©n sinh trong d−ìng l·o, thÊt nghiÖp, tai n¹n lao ®éng, qu¸ tr×nh x©y dùng x· héi kh¸ gi¶, hµi sinh ®Î vµ nhµ ë. §©y chÝnh lµ bé phËn hoµ. §ång thêi, n©ng cao chøc n¨ng chñ chèt nhÊt trong hÖ thèng an sinh x· héi cña nhµ n−íc còng tøc lµ n©ng cao x· héi Trung Quèc, bëi nã liªn quan trùc n¨ng lùc qu¶n lý ®êi sèng x· héi cña hÖ tiÕp vµ réng r·i ®Õn c¸c mÆt ®êi sèng c¨n thèng c«ng quyÒn, ®Æt quyÒn n¨ng nhµ b¶n nhÊt cña ng−êi d©n. Bé phËn thø ba n−íc ®óng vÞ trÝ h¬n. §iÒu ®ã cã t¸c bao gåm c¸c h¹ng môc mang tÝnh tù dông t¹o thÕ ph¸t triÓn c©n b»ng gi÷a kinh tÕ vµ x· héi, ho¸ gi¶i nhiÒu vÊn ®Ò nguyÖn nh− b¶o hiÓm ®Çu t− c¸ nh©n, tån ®äng, bøc xóc, duy tr× côc diÖn x· héi b¶o hiÓm ®Çu t− xÝ nghiÖp vµ b¶o hiÓm æn ®Þnh, t¹o m«i tr−êng lµnh m¹nh cho mang tÝnh hç trî. c«ng cuéc c¶i c¸ch thµnh c«ng. Theo Héi nghÞ Trung −¬ng 6 kho¸ XVI vµ Trung Quèc, chuyÓn ®æi chøc n¨ng nhµ §¹i héi XVII §¶ng Céng s¶n Trung n−íc tõ “m« h×nh x©y dùng kinh tÕ” sang Quèc ®· nªu râ träng t©m cña chÕ ®é an “m« h×nh dÞch vô c«ng” chÝnh lµ chuyÓn sinh x· héi bao gåm 3 néi dung: chÕ ®é tõ “nhµ n−íc toµn n¨ng” sang “nhµ n−íc d−ìng l·o c¬ b¶n, chÕ ®é kh¸m ch÷a h÷u h¹n”, tõ “nhµ n−íc thèng trÞ” sang bÖnh c¬ b¶n vµ chÕ ®é ®¶m b¶o møc sèng “nhµ n−íc qu¶n lý”. Nh− vËy, nhµ n−íc tèi thiÓu. Ba néi dung an sinh x· héi chñ sÏ thùc hiÖn tèt h¬n chøc n¨ng cña m×nh yÕu nãi trªn nh»m vµo ba môc tiªu lín. lµ phôc vô ®êi sèng nh©n d©n, m−u cÇu Mét lµ: thóc ®Èy tiÕn tr×nh c¶i c¸ch quyÒn lîi cho con ng−êi, gãp phÇn x©y chÕ ®é b¶o hiÓm d−ìng l·o ë c¸c doanh dùng mét x· héi hµi hoµ, trªn mäi lÜnh nghiÖp, ®¬n vÞ sù nghiÖp hµnh chÝnh, rót vùc, víi mäi tÇng líp c− d©n. Trung Quèc kinh nghiÖm ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é b¶o cho r»ng, ph¶i lµm ®−îc nh− vËy míi cã hiÓm d−ìng l·o ë n«ng th«n. thÓ thùc hiÖn triÖt ®Ó nguyªn lý “dÜ nh©n Hai lµ: thóc ®Èy x©y dùng chÕ ®é b¶o vi b¶n” trong c«ng cuéc c¶i c¸ch vµ hiÖn hiÓm y tÕ c¬ b¶n ®èi víi c«ng chøc thµnh ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. thÞ, c− d©n thµnh thÞ vµ hîp t¸c x· y t II. Mét sè kinh nghiÖm víi ViÖt m« h×nh míi ë n«ng th«n. Nam tõ m« h×nh “nhµ n−íc dÞch Ba lµ: hoµn thiÖn chÕ ®é ®¶m b¶o møc vô c«ng” cña Trung Quèc sèng tèi thiÓu cña c− d©n thµnh thÞ vµ Ph¸t huy vai trß nhµ n−íc trong ph¸t n«ng th«n, tõng b−íc n©ng cao tiªu triÓn x· héi vµ n©ng cao ®êi sèng vËt chuÈn an sinh x· héi. Cã thÓ thÊy, gÇn m−êi n¨m trë l¹i ®©y, chÊt, tinh thÇn cña ®«ng ®¶o quÇn chóng Trung Quèc ®· chó träng h¬n rÊt nhiÒu nh©n d©n ®ang trë thµnh vÊn ®Ò hÕt søc Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 9
  8. Phïng thÞ huÖ cÊp thiÕt vµ nãng báng ®èi víi ViÖt Nam. cña nhµ n−íc trªn mäi lÜnh vùc, kÓ c¶ ®êi Chóng ta ®ang cè g¾ng t×m kiÕm mét m« sèng x· héi ®· kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ h×nh ph¸t triÓn vµ qu¶n lý ph¸t triÓn kh¶ quan, thËm chÝ kh«ng thµnh c«ng x· héi hiÖu qu¶, phï hîp víi hoµn c¶nh trong nhiÒu ph−¬ng diÖn. Quy luËt thÞ vµ ®iÒu kiÖn ®Êt n−íc, trong bèi c¶nh tr−êng ®ßi hái nhµ n−íc kh«ng thÓ thùc x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh hiÖn vai trß thèng so¸i trong mäi mÆt ®êi h−íng XHCN. MÆc dï kh«ng thÓ rËp sèng kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n−íc. Ngay khu«n m¸y mãc c¸ch lµm cña n−íc kh¸c, tõ thêi kú ®Çu c¶i c¸ch, Trung Quèc song nh÷ng bµi häc mµ Trung Quèc ®· chñ tr−¬ng t¸ch b¹ch râ rµng vai trß ®· tõng tr¶i nghiÖm trong suèt ba chôc qu¶n lý cña nhµ n−íc víi vai trß ®iÒu n¨m qua ®Òu Ýt nhiÒu cã gi¸ trÞ thùc tiÔn hµnh kinh doanh s¶n xuÊt cña doanh ®èi víi ViÖt Nam. V× thÕ, sù chuyÓn ®æi nghiÖp; vai trß chØ ®¹o cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng nhµ n−íc trong qu¶n lý vµ ph¸t nhµ n−íc víi vai trß gi¸m s¸t cña c¸c tæ triÓn x· héi cña Trung Quèc lµ nh÷ng gîi chøc x· héi, nh»m v−¬n tíi tiªu chÝ tho¶ më ®¸ng suy ngÉm ®Ó ViÖt Nam thùc m·n cao nhÊt môc tiªu d©n sinh, ph¸t hiÖn môc tiªu ®æi míi vµ n©ng cao n¨ng triÓn ®Êt n−íc v× ®êi sèng cña nh©n d©n lùc ®iÒu hµnh vµ phôc vô ®êi sèng x· héi lao ®éng. Cã nghÜa lµ, trong ®iÒu kiÖn cña hÖ thèng c«ng quyÒn nhµ n−íc. x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, tr−íc nhu cÇu sèng ngµy cµng cao cña nh©n 1. VÒ ph−¬ng diÖn lý luËn d©n, nhµ n−íc nhÊt thiÕt ph¶i cã sù C«ng cuéc ®æi míi, chuyÓn ®æi m« chuyÓn ®æi vai trß, tõ “v¹n n¨ng” sang h×nh kinh tÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung “h÷u h¹n”, tõ thèng trÞ sang qu¶n lý, sang kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng ®iÒu hµnh. Nh− vËy, nhµ n−íc cÇn x¸c XHCN ®· ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i luËn ®Þnh ®óng vÞ trÝ vµ chøc n¨ng, kh«ng thÓ gi¶i rÊt nhiÒu vÊn ®Ò lý luËn, trong ®ã cã ®øng sai chç, còng kh«ng thÓ v−ît qu¸ vÞ lý luËn vÒ vai trß vµ vÞ trÝ nhµ n−íc tr−íc trÝ cña m×nh. Nãi theo c¸ch cña Trung môc tiªu ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®êi sèng Quèc: nhµ n−íc cÇn trë vÒ ®óng vÞ trÝ, x· héi cña ®Êt n−íc. Xin ®Ò cËp ®Õn hai kh«ng ®−îc phÐp “viÖt vÞ”; ng−îc l¹i, vÊn ®Ò quan träng sau ®©y: còng kh«ng cã quyÒn lµm thiÕu chøc n¨ng cÇn ph¶i cã. 1.1. X¸c ®Þnh ®óng vai trß vµ chøc 1.2. Nhµ n−íc ph¶i thùc hiÖn chøc n¨ng cña nhµ n−íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng n¨ng phôc vô ®êi sèng x· héi Trong m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ Nh− trªn ®· tr×nh bµy, ®Ó ®¸p øng tr−íc ®©y, nhµ n−íc cã quyÒn uy tèi nhu cÇu d©n sinh, Trung Quèc ®· nhÊn th−îng, v« h¹n ®é, bao trïm lªn tÊt th¶y m¹nh chøc n¨ng “dÞch vô c«ng” cña nhµ mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi. Tuy nhiªn, n−íc. Trong giai ®o¹n ®Çu c¶i c¸ch, tiªu thùc tiÔn ®· chøng minh sù ®éc quyÒn chÝ kinh tÕ ®· bao trïm lªn chøc n¨ng Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 10
  9. Vai trß x· héi cña Nhµ n−ícTrung Quèc… cña nhµ n−íc. V× thÕ, Trung Quèc lý kinh tÕ víi chøc n¨ng ®iÒu hµnh vµ ®· xem nhÑ, thËm chÝ kh«ng quan t©m phôc vô ®êi sèng x· héi ra sao? Môc tiªu ®Õn vai trß phôc vô nhu cÇu chung cña lín lao ®èi víi vai trß cña nhµ n−íc lµ x· héi, phã mÆc dÞch vô c«ng cho c¸c ®¬n ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chÝ vµ nhu cÇu vÞ kinh tÕ hoÆc tæ chøc c− d©n. §· ®Õn sèng, nhu cÇu c«ng céng cña ng−êi d©n. lóc ViÖt Nam ph¶i tÝnh kü vµ thùc hiÖn Cã nh− vËy, nhµ n−íc míi ®øng ®óng vÞ cã hiÖu qu¶ vai trß x· héi cña nhµ n−íc. trÝ cña m×nh, míi thùc sù lµ nhµ n−íc Thùc tÕ cho thÊy, c¸c hiÖn t−îng bÊt hîp “cña d©n, do d©n, v× d©n”. lý diÔn ra trong ®êi sèng x· héi t¹i c¸c 2. VÒ ph−¬ng diÖn thùc tiÔn khu d©n c−, c¶ thµnh phè lÉn n«ng th«n ngµy cµng trë nªn phæ biÕn vµ nghiªm Vai trß vµ chøc n¨ng nhµ n−íc trong träng. §ã lµ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN lµ vÊn ®Ò ng−êi d©n bÞ x©m ph¹m, trËt tù trÞ an ®· ®−îc bµn luËn rÊt nhiÒu trong thêi kh«ng ®¶m b¶o, ng−êi nghÌo ®ãi, tµn tËt, gian qua. Thùc tiÔn còng ®· chøng tá thÊt nghiÖp, ng−êi giµ c« ®¬n, trÎ em nhiÒu kh©u yÕu kÐm, cÇn ®iÒu chØnh vµ kh«ng n¬i n−¬ng tùa…kh«ng ®−îc quan ®æi míi trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh x· héi t©m ®óng møc, v.v… VËy nh−ng, c¸c c¬ cña hÖ thèng nhµ n−íc. H¬n hai m−¬i quan c«ng quyÒn nhµ n−íc hoÆc ngo¶nh n¨m ®æi míi, t−¬ng tù nh− Trung Quèc, mÆt lµm ng¬, hoÆc ch−a cã biÖn ph¸p bé m¸y c«ng quyÒn nhµ n−íc ®· qu¸ tËp gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng. §iÒu ®ã cã nghÜa, trung vµo viÖc thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t nhµ n−íc ch−a thùc hiÖn ®óng chøc triÓn, v× thÕ chó ý kh«ng ®óng møc, thËm n¨ng x· héi, ch−a ®¸p øng ®−îc môc tiªu chÝ coi nhÑ chøc n¨ng phôc vô ®êi sèng d©n sinh, v× cuéc sèng con ng−êi. Trung x· héi. Tõ kinh nghiÖm Trung Quèc vµ Quèc cho r»ng, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thùc tÕ ®Êt n−íc, trong thêi gian tíi, ViÖt thÞ tr−êng ngµy cµng hoµn thiÖn, th× Nam còng cÇn ®iÒu chØnh, thay ®æi chøc chøc n¨ng dÞch vô x· héi cña nhµ n−íc n¨ng qu¶n lý, ph¸t huy vai trß x· héi cña ph¶i cµng ®−îc n©ng cao, theo tiªu chÝ nhµ n−íc nhiÒu h¬n n÷a, nh»m phôc vô “nhµ n−íc nhá, x· héi lín”. tèt h¬n nhu cÇu sèng cña ®«ng ®¶o ng−êi Nãi tãm l¹i, ViÖt Nam cÇn luËn gi¶i d©n. vµ ®óc kÕt nhiÒu h¬n n÷a nh÷ng vÊn ®Ò 2.1. Ph¸t huy vai trß nhµ n−íc lý luËn vÒ vai trß vµ chøc n¨ng x· héi trong viÖc ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi cña nhµ n−íc, trong ®iÒu kiÖn x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch x· héi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng Cã thÓ nãi, chÝnh s¸ch x· héi lµ kh©u XHCN. Vai trß vµ chøc n¨ng ®ã cã hÕt søc quan träng, thu hót sù quan t©m nh÷ng nÐt kh¸c biÖt c¬ b¶n g× trong thêi cña mäi tÇng líp nh©n d©n. Bëi nã liªn kú thùc hiÖn m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch quan vµ ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn ®êi ho¸ tËp trung? CÇn t¸ch chøc n¨ng qu¶n Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 11
  10. Phïng thÞ huÖ sèng, quyÒn lîi cña ®«ng ®¶o c− d©n, ®Æc cao chÊt l−îng gi¸o dôc ®µo t¹o, hîp lý biÖt lµ ng−êi lao ®éng. HiÖn cßn rÊt ho¸ kh©u ph©n bæ nguån lùc, thu hót nhiÒu ®iÓm bÊt cËp, kh«ng hîp lý vµ hiÖu qu¶ nguån vèn vµ c«ng nghÖ n−íc kh«ng tho¶ ®¸ng trong c¸c chÝnh s¸ch ngoµi, khuyÕn khÝch vµ më réng ho¹t x· héi, g©y thiÖt thßi vÒ lîi Ých cho c¸c ®éng kinh doanh s¶n xuÊt… tÇng líp c− d©n, nhÊt lµ c− d©n n«ng Thø hai, thùc thi chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi th«n vµ miÒn nói. Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng gi¶m nghÌo, chó ý ®Æc biÖt ®Õn c¸c khu yÕu kÐm trong kh©u ®iÒu hµnh vµ thùc vùc kÐm ph¸t triÓn, c¸c tÇng líp yÕu thÕ, thi c¸c chÝnh s¸ch, khiÕn mét sè chÝnh cÇn ®−îc −u ®·i trong x· héi. MÆc dï s¸ch hoÆc ch−a ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶, ViÖt Nam ®−îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong hoÆc triÓn khai kh«ng ®óng ®èi t−îng. nh÷ng quèc gia lµm tèt c«ng t¸c xo¸ ®ãi HÖ qu¶ cña nã lµ ng−êi thua thiÖt cµng gi¶m nghÌo, song thùc tÕ cßn kh«ng Ýt thua thiÖt, ng−êi may m¾n, thuËn lîi l¹i vÊn ®Ò cÇn bµn th¶o vµ kh¾c phôc. ®−îc −u ®·i nhiÒu h¬n. Nãi c¸ch kh¸c, Trong c¸c biÖn ph¸p xo¸ nghÌo, nhµ nhiÒu chÝnh s¸ch x· héi ®· kh«ng ®¶m n−íc cÇn chó träng h¬n n÷a ®Õn kh©u b¶o ®−îc yÕu tè t¹o c¬ héi c«ng b»ng cho t¹o nguån vèn vµ c¬ héi viÖc lµm cho mäi tÇng líp c− d©n, thËm chÝ lµm s©u ng−êi lao ®éng. Bëi viÖc lµm æn ®Þnh s¾c thªm t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng trong chÝnh lµ yÕu tè quan träng nhÊt gióp x· héi. ng−êi lao ®éng tho¸t nghÌo. §ång thêi, §· ®Õn lóc, cÇn nhanh chãng ph¸t võa ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n huy vai trß phôc vô x· héi cña toµn bé lý vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn xo¸ hÖ thèng c«ng quyÒn nhµ n−íc, nh»m nghÌo, võa ph¶i h−íng dÉn, chØ ®¹o môc tiªu ph¸t triÓn d©n sinh, ®¶m b¶o ng−êi lao ®éng ®Çu t− s¶n xuÊt ®óng nhu cÇu sèng ngµy cµng cao cña ®«ng h−íng, æn ®Þnh. ®¶o quÇn chóng nh©n d©n. Tr−íc hÕt, Thø ba, t¨ng c−êng vµ më réng chÝnh nhµ n−íc cÇn ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch s¸ch an sinh x· héi. H¬n m−êi n¨m trë ®óng vµ hiÖn thùc trong mét sè lÜnh vùc l¹i ®©y, Trung Quèc rÊt tÝch cùc tiÕn sau ®©y: hµnh c¶i c¸ch vµ hoµn thiÖn hÖ thèng an Thø nhÊt, thùc thi chÝnh s¸ch t¹o viÖc sinh x· héi, coi ®ã lµ ®iÓm tùa quan lµm vµ thu nhËp æn ®Þnh cho ng−êi lao träng trong ®êi sèng c− d©n. C¸c chÝnh ®éng. §©y lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu, s¸ch an sinh x· héi cµng hoµn thiÖn, ®èi bëi nã kh«ng chØ ®em l¹i cuéc sèng no ®ñ t−îng thô h−ëng an sinh cµng më réng, cho ng−êi d©n, mµ cßn gãp phÇn lµm æn tiªu chuÈn an sinh cµng cao, h¹ng môc ®Þnh x· héi. §−¬ng nhiªn, chÝnh s¸ch an sinh cµng phong phó th× lîi Ých ng−êi nµy liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu chÝnh s¸ch lao ®éng cµng ®−îc ®¶m b¶o vµ n©ng cao. kh¸c nh−: ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, n©ng HiÖn t¹i, c¸c chÝnh s¸ch an sinh nh− b¶o Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 12
  11. Vai trß x· héi cña Nhµ n−ícTrung Quèc… hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm lao ®éng, b¶o hiÓm n−íc. §Ó lµm ®−îc ®iÒu ®ã, cÇn chó ý th©n thÓ, b¶o hiÓm d−ìng l·o, b¶o hiÓm mét sè kh©u träng yÕu sau ®©y: thÊt nghiÖp,… ë ViÖt Nam cßn nhiÒu Thø nhÊt, t¨ng c−êng hÖ thèng gi¸m kh©u ch−a hoµn thiÖn, ®èi t−îng thô s¸t c¸c cÊp. Cã thÓ nãi, ViÖt Nam ®· x©y h−ëng cßn h¹n hÑp. §Æc biÖt, c¸c chÕ ®é dùng ®−îc mét hÖ thèng gi¸m s¸t t−¬ng an sinh ch−a ®−îc më réng phæ biÕn ®Õn ®èi ®ång bé, tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa khu vùc n«ng th«n, miÒn nói. §ã lµ sù ph−¬ng, t¹i c¸c c¬ quan, ban ngµnh thiÕu c«ng b»ng, bÊt cËp vÒ chÝnh s¸ch, trong c¶ n−íc. Song hiÖu qu¶ vµ môc thÓ hiÖn sù khiÕm khuyÕt, yÕu kÐm tiªu gi¸m s¸t cßn qu¸ xa vêi so víi thùc trong vai trß vµ chøc n¨ng cña nhµ n−íc. tÕ. T×nh tr¹ng kiÓm tra, gi¸m s¸t sai §Ó thùc hiÖn vai trß dÞch vô c«ng, nhµ nguyªn t¾c, gi¸m s¸t chiÕu lÖ, h×nh thøc, n−íc cÇn nhanh chãng ho¹ch ®Þnh vµ sai sù thËt vÉn diÔn ra phæ biÕn. ThËm thùc thi hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch an sinh chÝ, c«ng t¸c gi¸m s¸t cßn vÊp ph¶i søc x· héi, t¹o chç dùa ®¸ng tin cËy cho c¶n lín tõ c¬ chÕ, tõ hÖ thèng tæ chøc ng−êi lao ®éng. cña c¸c c¬ quan §¶ng vµ chÝnh quyÒn; sù ph©n cÊp theo ngµnh däc trong hÖ thèng Thø t−, thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¸o dôc gi¸m s¸t ch−a minh b¹ch, g©y khã kh¨n, vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc hiÖu qu¶. ¸ch t¾c trong nhiÒu kh©u kiÓm tra gi¸m Gi¸o dôc lµ nh©n tè ph¸t triÓn hµng ®Çu s¸t. Vai trß x· héi cña nhµ n−íc v× thÕ ®èi víi mäi quèc gia, khu vùc – kinh ch−a ®−îc ph¸t huy, chøc n¨ng nhµ n−íc nghiÖm thùc tiÔn ®· chøng minh râ ®iÒu ch−a ®−îc ®Æt ®óng vÞ trÝ. Bëi vËy, muèn nµy. VËy nh−ng, chÝnh s¸ch vµ thùc t¨ng c−êng vai trß x· héi cña nhµ n−íc, tr¹ng ph¸t triÓn gi¸o dôc ë ViÖt Nam cßn nhÊt thiÕt ph¶i t¨ng c−êng c«ng t¸c cã qu¸ nhiÒu vÊn ®Ò tån ®äng, khã cã thÓ gi¸m s¸t c¸c cÊp, bao gåm gi¸m s¸t cña th¸o gì trong thêi gian ng¾n. §iÒu ®ã c¸c tæ chøc x· héi, më réng quyÒn gi¸m thÓ hiÖn ë rÊt nhiÒu kh©u: hÖ thèng, s¸t cña nh©n d©n trong viÖc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh, ®Çu t−, chÊt l−îng, hiÖu c¸c chÝnh s¸ch x· héi. qu¶… cña gi¸o dôc. Cã lÏ, ®©y lµ lÜnh Thø hai, thùc hiÖn d©n chñ c¬ së theo vùc thÓ hiÖn râ nhÊt vai trß ho¹ch ®Þnh nguyªn t¾c d©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc. d©n kiÓm tra. CÇn sßng ph¼ng thõa 2.2. N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý nhËn, d©n chñ c¬ së ch−a ®−îc thùc hiÖn ph¸t triÓn x· héi cña nhµ n−íc s©u réng ë ViÖt Nam. RÊt nhiÒu viÖc liªn quan ®Õn quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña Muèn thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch ph¸t ng−êi d©n ch−a ®−îc th«ng b¸o c«ng triÓn x· héi còng nh− vai trß, chøc n¨ng khai, minh b¹ch, ch−a nãi ®Õn kh©u d©n x· héi, kh«ng thÓ kh«ng n©ng cao n¨ng ®−îc bµn vµ ®−îc kiÓm tra. ThËm chÝ, lùc qu¶n lý ph¸t triÓn x· héi cña nhµ Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 13
  12. Phïng thÞ huÖ cÊp cao nhÊt v.v… Lµm ®−îc nh− vËy kh«ng Ýt tr−êng hîp lîi Ých ng−êi d©n bÞ míi cã thÓ n©ng cao ®−îc vai trß qu¶n lý x©m h¹i tr−íc sù c©u kÕt ngÇm gi÷a mét cña nhµ n−íc, gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn sè phÇn tö tiªu cùc trong chÝnh quyÒn ®é ph¸t triÓn ®Êt n−íc, gi÷ v÷ng hoµ khÝ víi c¸c thÕ lùc cã søc m¹nh vÒ tµi chÝnh. vµ côc diÖn æn ®Þnh x· héi. NÕu kh«ng thùc hiÖn d©n chñ c¬ së mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ thiÕt thùc th× nhµ n−íc KÕt luËn kh«ng thÓ hoµn thµnh sø mÖnh v× d©n Trong ®iÒu kiÖn x©y dùng nÒn kinh tÕ phôc vô. thÞ tr−êng XHCN hiÖn nay, c¶ Trung Quèc Thø ba, hoµn thiÖn hÖ thèng phßng vµ ViÖt Nam ®Òu cÇn ph¸t huy cao ®é vai chèng tham nhòng c¸c cÊp. Tham nhòng trß vµ tr¸ch nhiÖm x· héi cña c¸c c¬ quan ®· trë thµnh c¨n bÖnh nan y ®èi víi ViÖt nhµ n−íc, nh»m ®¹t tíi môc tiªu phôc vô Nam. Nã ¨n mßn ®¹o ®øc x· héi, lµm tèt h¬n nhu cÇu n©ng cao ®êi sèng vËt gi¶m niÒm tin cña nh©n d©n vµ x©m h¹i chÊt tinh thÇn cña ®«ng ®¶o nh©n d©n. ngµy cµng nghiªm träng ®Õn lîi Ých quèc Qua c¸c kú ®¹i héi §¶ng, Trung Quèc gia, ®e do¹ thµnh qu¶ cña c«ng cuéc ®æi ®· lÇn l−ît nhÊn m¹nh môc tiªu träng míi ®−îc thùc hiÖn b»ng t©m huyÕt, trÝ ®iÓm trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®Êt n−íc. tuÖ cña toµn d©n téc. Muèn n©ng cao Tr−íc §¹i héi XVII (n¨m 2007), Trung n¨ng lùc cÇm quyÒn cña §¶ng, cña nhµ Quèc coi träng 3 yÕu tè: kinh tÕ, chÝnh trÞ n−íc, nh»m phôc vô tèt h¬n lîi Ých vµ v¨n ho¸, thÓ hiÖn b»ng quan ®iÓm x©y chung cña nh©n d©n, kh«ng thÓ kh«ng dùng nÒn “v¨n minh vËt chÊt”, “v¨n minh trõ gi¶i c¨n bÖnh tham nhòng ®ang b¸m tinh thÇn” (nhÊn m¹nh tõ §¹i héi XII) vµ rÔ, lan nhanh trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ, “v¨n minh chÝnh trÞ” (nªu trong §¹i héi x· héi, trong c¸c tæ chøc, ®¬n vÞ, kÓ c¶ hÖ XVI). XuÊt ph¸t tõ môc tiªu “d©n sinh”, thèng c«ng quyÒn nhµ n−íc. §Ó phßng lÊy con ng−êi lµm gèc, §¹i héi XVII §¶ng chèng tham nhòng, cÇn ph¶i thùc thi Céng s¶n Trung Quèc ®· nªu thªm quan nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p hiÖn thùc. ®iÓm “v¨n minh sinh th¸i”, chñ tr−¬ng §ã lµ: hoµn thiÖn bé m¸y phßng chèng n©ng cao mét b−íc chÊt l−îng sèng cña tham nhòng, tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa ng−êi d©n. Nãi c¸ch kh¸c, ph¸t triÓn ®êi ph−¬ng; x©y dùng c¬ chÕ gi¸m s¸t tham sèng x· héi ®−îc coi lµ tiªu chÝ quan träng nhòng theo chiÒu däc, h¹n chÕ tèi ®a thÕ trong nh÷ng thËp niªn ®Çu thÕ kû XXI. lùc c¶n trë c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t Bëi thÕ, quan ®iÓm ph¸t triÓn ®Êt n−íc tham nhòng; t¨ng c−êng vai trß vµ cña Trung Quèc cã sù ®iÒu chØnh míi: tõ quyÒn lùc gi¸m s¸t tham nhòng cña c¸c “tam vÞ nhÊt thÓ” (bao gåm kinh tÕ, chÝnh tæ chøc x· héi, cña quÇn chóng nh©n d©n; trÞ, v¨n ho¸) sang “tø vÞ nhÊt thÓ” (kinh tÕ, ph¸t huy hiÖu qu¶ qu¶n lý tµi chÝnh cña chÝnh trÞ, v¨n ho¸ vµ x· héi). §iÒu ®ã thÓ c¸c c¬ quan h÷u quan; trõng trÞ nghiªm hiÖn râ c¶ b−íc chuyÓn trong vai trß vµ minh vµ triÖt ®Ó téi tham nhòng, kÓ c¶ Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 14
  13. Vai trß x· héi cña Nhµ n−ícTrung Quèc… TµI liÖu tham kh¶o chøc n¨ng cña nhµ n−íc – chøc n¨ng phôc vô x· héi. §ã còng lµ ph−¬ng c¸ch ®Ó TiÕng ViÖt Trung Quèc thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng x· héi hµi hoµ, trªn mäi lÜnh vùc, ®èi víi 1. Lý ThiÕt ¸nh (2002): VÒ c¶i c¸ch më mäi tÇng líp x· héi. cöa cña Trung Quèc (s¸ch dÞch), Nxb Khoa häc x· héi §Ó thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, n−íc 2. Phïng ThÞ HuÖ: Mét sè vÊn ®Ò vÒ m« m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n h×nh ph¸t triÓn x· héi vµ qu¶n lý ph¸t minh, ViÖt Nam kh«ng thÓ kh«ng ®æi triÓn x· héi cña Trung Quèc, Nghiªn cøu míi vµ ®iÒu chØnh chøc n¨ng dÞch vô Trung Quèc, sè 4/2007 x· héi cña nhµ n−íc. Nhµ n−íc kh«ng 3. NguyÔn Xu©n C−êng: Quan ®iÓm chØ lµ c«ng cô qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ho¹t ph¸t triÓn khoa häc - ®iÓm nhÊn lý luËn ®éng kinh tÕ – x· héi, mµ cßn lµ c«ng cô cña §¹i héi XVII §¶ng Céng s¶n Trung phôc vô nhu cÇu chung cña céng ®ång. Quèc, sè 9/2007 Trong thêi gian tíi, bé m¸y c«ng quyÒn 4. Hoµng ThÕ Anh: B¸o c¸o chÝnh trÞ nhµ n−íc kh«ng chØ lµm trßn, mµ cßn ph¶i §¹i héi §¶ng Céng s¶n Trung Quèc lÇn n©ng cao vµ ph¸t huy h¬n n÷a vai trß, thø XVII: X©y dùng x· héi víi c¶i thiÖn tr¸ch nhiÖm x· héi tr−íc nhu cÇu sèng d©n sinh lµ träng ®iÓm, Nghiªn cøu Trung ngµy cµng cao cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng Quèc, sè 9/2007 nh©n d©n. §ã lµ mét trong nh÷ng nh©n tè TiÕng Trung Quèc quan träng ®−a x· héi ViÖt Nam tiÕn lªn 1. B¸o c¸o ChÝnh trÞ §¹i héi XVI §¶ng mét nÊc thang míi, gãp phÇn t¹o nªn Céng s¶n Trung Quèc, Nxb Nh©n d©n, nhiÒu thµnh tùu rùc rì h¬n trong c«ng 2002 cuéc ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. 2. L−u KiÕn Vò (2006): §Æc s¾c Trung Quèc vµ m« h×nh Trung Quèc, Nxb Nh©n d©n 3. B¸o c¸o ChÝnh trÞ §¹i héi XVII §¶ng Céng s¶n Trung Quèc, Nxb Nh©n d©n, 2007 4. Lý Båi L©m (2006): M−êi bµi gi¶ng vÒ x· héi hµi hoµ, Nxb V¨n hiÕn Khoa häc chó thÝch: x· héi 5. §Æng VÜ ChÝ – Chñ biªn (2008): §æi (1) L−u KiÖt – Chñ biªn (2007): TiÕn míi thÓ chÕ qu¶n lý x· héi, Nxb ViÖn Khoa tr×nh ph¸t triÓn chÝnh trÞ Trung Quèc n¨m häc x· héi Th−îng H¶i 2007, Nxb Thêi sù, trang 106 10. §inh Nguyªn Tróc – Chñ biªn (2) Theo:http://financenews.sina.com/ (2006): Qu¶n lý ph¸t triÓn x· héi, Nxb dwworld/000-000-107-103/202/2008-11- Kinh tÕ Trung Quèc 21/073537138.shtml Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 15
  14. Phïng thÞ huÖ Nghiªn cøu Trung Quèc sè 10(98) - 2009 16
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2