Báo cáo nghiên cứu khoa học " Xuân trong thơ Đường "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

52
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đến với mùa xuân trong thơ Đ-ờng là b-ớc vào một thế giới quen mà lạ của thơ ca Trung Quốc. ở đó, một cõi Xuân tràn trề nhựa sống luôn gắn liền với những cảm nhận đa chiều của thi nhân về con ng-ời và cuộc sống trong mối liên quan mật thiết với không gian và thời gian.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Xuân trong thơ Đường "

TS. NguyÔn Thu Ph−¬ng ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc Õn víi mïa xu©n trong ¢m thÇm lÆng lÏ t−íi nhuÇn cá c©y) § th¬ §−êng lµ b−íc vµo mét [Xu©n d¹ hû vò – §ç Phñ] thÕ giíi quen mµ l¹ cña th¬ NÕu kh«ng gian ®ªm trong th¬ §ç ca Trung Quèc. ë ®ã, mét câi Xu©n trµn Phñ lµ lµn m−a xu©n lµm nªn sù bõng trÒ nhùa sèng lu«n g¾n liÒn víi nh÷ng tØnh cña ngµy, th× “§ªm tr¨ng trªn s«ng c¶m nhËn ®a chiÒu cña thi nh©n vÒ con xu©n” l¹i khiÕn t©m hån V−¬ng Nh−îc H− ng−êi vµ cuéc sèng trong mèi liªn quan ngì ngµng thao thøc tr−íc sù m·nh liÖt vµ mËt thiÕt víi kh«ng gian vµ thêi gian. kú ¶o cña tr¨ng: Theo sù “cùa m×nh” cña Mïa, kh«ng Xu©n giang triÒu thñy liªn h¶i b×nh, gian Xu©n dÇn hiÖn lªn trªn nh÷ng H¶i th−îng minh nguyÖt céng triÒu trang th¬ qua sù ®an cµi khÐo lÐo gi÷a sinh. c¸c ®−êng h−, nÐt thùc cña mét “kh«ng DiÔm diÔm tïy ba thiªn v¹n lý, quyÓn tinh thÇn”(1) ®Ëm chÊt ph−¬ng Hµ xø xu©n giang v« nguyÖt minh. §«ng s©u l¾ng vµ giµu søc gîi. §ã lµ mét (S«ng xu©n triÒu dËy mÆt biÓn b»ng, lµn m−a xu©n nhÑ nhµng theo giã lÉn Trªn biÓn tr¨ng cïng triÒu n−íc d©ng. vµo ®ªm, lÆng lÏ tiÕp thªm nhùa sèng Dên dîn vêi theo mu«n dÆm sãng, cho v¹n vËt sau nh÷ng ngµy ®«ng ngñ S«ng xu©n ®©u ch¼ng s¸ng ngêi tr¨ng.) vïi trong gi¸ rÐt: [Xu©n giang hoa nguyÖt d¹ - V−¬ng Tïy phong tiÒm nhËp d¹, Nh−îc H−] NhuËn vËt tÕ v« thanh. Kh−¬ng H÷u Dông dÞch (M−a theo lµn giã vµo ®ªm nghiªn cøu trung quèc sè 1 (80) - 2008 73
nguyÔn thu ph−¬ng Tr¨ng lÊp lãa theo sù trµo d©ng cña hµng tr¨m bµi th¬ thÊm ®Ém m¸u vµ biÓn, tr¨ng bång bÒnh theo sù cuén ch¶y n−íc m¾t l¹i lµ t¸c gi¶ cña bµi th¬ xu©n cña s«ng vµ tr¨ng lµm nhßa ®i mäi ranh ®Æc biÖt t×nh tø vµ t−¬i t¾n nµy. Kh«ng giíi gi÷a con ng−êi vµ trêi ®Êt. Víi c¸ch mét tõ nµo trùc tiÕp nãi ®Õn xu©n, kh«ng thÓ hiÖn mét ®ªm tr¨ng mïa xu©n mét c©u nµo ®Ò cËp th¼ng tíi t×nh, song kh«ng tiÒn kho¸ng hËu nh− vËy, “§ªm t×nh vµ xu©n cø vÉn vÊn vÝt lÊy nhau tr¨ng trªn s«ng xu©n” cña V−¬ng Nh−îc trong tiÕng hãt l−u luyÕn cña bÇy hoµng H− trë thµnh bµi th¬ viÕt vÒ tr¨ng hay oanh, trong sù quÈn quanh cña lò b−ím nhÊt cña th¬ §−êng, mÆc dï ng−êi say bªn lèi vµo ngËp trµn hoa cña ng«i nhµ tr¨ng vµ dµnh nhiÒu th¬ cho tr¨ng nhÊt cã ng−êi con g¸i ®Ñp. D−êng nh−, kh«ng l¹i lµ Lý B¹ch. gian ®Çy kh¸t khao cña mïa xu©n ®· trë thµnh chÊt xóc t¸c khiÕn t×nh yªu vèn lµ Khi ®ªm khÐp l¹i víi m−a xu©n Êm ®Ò tµi Ýt ®−îc nh¾c ®Õn trong th¬ §−êng ¸p, vÇng tr¨ng duyªn d¸ng, v¹n vËt ®©m trë nªn nång nµn vµ t×nh tø h¬n bao giê chåi lµ lóc ngµy më ra víi b×nh minh cã hÕt trong th¬ §ç Phñ vµ «ng kh«ng ph¶i chim mu«ng ca h¸t, hoa cá ngËp trµn: lµ ngo¹i lÖ. Bëi lÏ, còng gi÷a khung c¶nh Xu©n miªn bÊt gi¸c hiÓu, Xu©n gîi nhiÒu th−¬ng nhí, Th«i Hé ®· Xø xø v¨n ®Ò ®iÓu. viÕt nªn mét kiÖt t¸c t×nh yªu mµ ë ®ã, (GiÊc xu©n quªn c¶ b×nh minh, «ng ®· biÕn hoa ®µo trë thµnh biÓu Chim non rÝu rÝt gäi t×nh mu«n n¬i.) t−îng vÜnh h»ng vÒ mét hoµi niÖm dÊu [Xu©n hiÓu – M¹nh H¹o Nhiªn] yªu: vµ theo ®ã t×nh ng−êi cµng thªm ®¾m Khø niªn kim nhËt thö m«n trung ®uèi: Nh©n diÖn ®µo hoa t−¬ng ¸nh hång Hoµng tø n−¬ng gia hoa m·n khª, Nh©n diÖn bÊt tri hµ xø khø Thiªn ®ãa v¹n ®ãa ¸p chi ®ª. §µo hoa y cùu tiÕu ®«ng phong L−u liªn hý ®iÖp thêi thêi vò, (Ngµy nµy n¨m ngo¸i bªn hiªn, Tù t¹i kiÒu oanh kh¸p kh¸p ®Ò. M¸ hång soi ¸nh hång bªn hoa ®µo. (C¹nh nhµ c« Tø hoa ®Çy lèi, M¸ hång nay v¾ng t¨m hao, Ngµn ®ãa mu«n b«ng Ðp trÜu cµnh. Hoa ®µo n¨m ngo¸i c−êi chµo giã L−u luyÕn quÈn quanh vên lò b−ím, xu©n.) Ung dung th¸nh thãt hãt hoµng oanh) [§Ò §« thµnh Nam trang - Th«i Hé] T¶n §µ dÞch [Giang b¹n ®éc bé tÇm hoa – §ç Phñ] NguyÔn Kh¾c Phi dÞch Dï t×nh yªu lµ chñ ®Ò th−êng ®−îc c¸c thi nh©n ®êi §−êng bµy tá kh¸ e Êp, Ýt ai ngê r»ng, §ç Phñ, ng−êi ®· tù coi song nh− thÕ kh«ng cã nghÜa lµ th¬ m×nh thµnh h¹t bôi, hßn than l¨n lãc §−êng thiÕu v¾ng nh÷ng bµi th¬ t×nh kh¾p gÇm trêi Trung Quèc ®Ó viÕt nªn nghiªn cøu trung quèc sè 1 (80) - 2008 74
®êi §−êng cßn ®em l¹i cho ng−êi ®äc thÓ hiÖn trùc tiÕp nçi t−¬ng t−: nh÷ng tr¶i nghiÖm s©u s¾c vÒ nh©n sinh: Hång ®Ëu sinh nam quèc, ChuÈn tù kim xu©n l¹c sù nïng, Xu©n lai ph¸t kû chi? NguyÖn qu©n ®a th¸i hiÖt, Y nhiªn uæng kh−íc nhÊt ®«ng phong. Thö vËt ®èi t−¬ng t−. Niªn niªn bÊt ®¸i khan hoa nh·n, (N−íc nam ®Ëu ®á ®©m chåi. BÊt thÞ sÇu trung tøc bÖnh trung. Xu©n vÒ th¾m në xinh t−¬i trÜu cµnh? (Th− th¸i xu©n vÒ l¾m sù mong, Chµng ¬i h¸i nhÐ cho nhanh, Giã ®«ng h©y hÈy Êm xu©n nång. §Ëu xinh gîi nhí t×nh xanh diÖu Th¸ng n¨m hê h÷ng nh×n hoa në, huyÒn.) BÖnh s½n sÇu d©ng c¶m xãt lßng.) [T−¬ng t− – V−¬ng Duy] [Th−¬ng Xu©n – D−¬ng V¹n Lý] T¶n §µ dÞch T¶n §µ dÞch hay nh÷ng kh¸t väng yªu ®−¬ng nång vÒ t×nh b»ng h÷u khi c¸c thi nh©n nµn qua lêi nh¾n nhñ cña ng−êi vî trÎ h−íng sù t×m tßi vµo quy luËt ®Õn vµ ®i göi chång n¬i xa: cña Mïa trong mèi quan hÖ mËt thiÕt Yªn th¶o nh− bÝch ty, víi con ng−êi vµ sù sèng: TÇn tang ®ª lôc chi. Tam nguyÖt chÝnh ®−¬ng tam thËp ThÞ thiÕp ®o¹n tr−êng th×, nhËt, Xu©n phong bÊt t−¬ng thøc, Phong quang biÖt ng· khæ ng©m th©n. Hµ sù nhËp la vi. Céng qu©n kim d¹ bÊt tu thôy, (Cá yªn biÕc ngäc t¬ ngµn, VÞ ®¸o hiÓu chung do thÞ xu©n. Cµnh xanh trÜu nÆng d©u TÇn xa xa. (Vµo ®óng ba m−¬i tiÕt th¸ng ba, ThiÕp buån r−êi r−îi ruét rµ quÆn ®au, Giã xu©n l¹ lÉm tõ ®©u, Th¬ ta v¾t tr¸n c¶nh rêi xa. Xuyªn mµn khe khÏ ®éng sÇu t©m §ªm nay víi b¹n cïng thao thøc, ai… Chu«ng ®iÓm ch−a mµ xu©n th−ít [Xu©n tø - Lý B¹ch] tha.) T¶n §µ dÞch [Tam nguyÖt hèi nhËt tèng xu©n - Nh− vËy, t×nh yªu trong khung c¶nh Gi¶ §¶o] xu©n ®Çy h−¬ng s¾c ®· khiÕn th¬ §−êng T¶n §µ dÞch trë nªn quyÕn rò vµ l¾ng ®äng h¬n bëi sù C¶m nhËn mïa xu©n b»ng nh÷ng tr¶i vÊn v−¬ng cña ®ñ thø t×nh, tõ e Êp, dÞu nghiÖm cuéc sèng s©u s¾c nªn c¸c thi dµng ®Õn kh¸t khao m·nh liÖt. Nh−ng nh©n x−a ®· coi Xu©n nh− b¸u vËt cña kh«ng chØ chan chøa t×nh mµ th¬ Xu©n nghiªn cøu trung quèc sè 1 (80) - 2008 75
nguyÔn thu ph−¬ng Tµn trang hoµ lÖ h¸ liªm to¹, ®êi. Kh«ng Ýt lÇn hä nh¾c tíi sù ph«i pha TËn nhËt th−¬ng xu©n xu©n bÊt tri. cña Xu©n víi nçi tiÕc nuèi kh«n ngu«i: (ThÒm s©n mê tá në ®Çy hoa, NhÊt phiÕn hoa phi gi¶m kh−íc xu©n, Mµnh lôa bªn song yÕn hãt ca. Phong phiªu v¹n ®iÓm chÝnh sÇu nh©n. Th¶ khan dôc tËn hoa kinh nh·n, PhÊn nh¹t bu«ng rÌm ngåi øa lÖ, M¹c yÕm th−¬ng ®a töu nhËp thÇn. Th−¬ng xu©n, xu©n ch¼ng biÕt ®©u (Mét c¸nh hoa tµn xu©n kÐm t−¬i, mµ!) Lßng buån vêi vîi, giã ch¬i v¬i. [Th−¬ng xu©n khóc – B¹ch C− DÞ] Hoa xu©n thÊp tho¸ng, t×nh v−¬ng m¾t, T¶n §µ dÞch Hån ngì b©ng khu©ng, r−îu thÊm C¶m gi¸c th−¬ng Xu©n cµng xãt d¹, ng−êi.) nao lßng h¬n khi con ng−êi ph¶i nh×n [Khóc Giang nhÞ thñ, kú nhÊt - §ç Xu©n ®Õn, Xu©n ®i trong c¶nh mÊt n−íc, Phñ] tha h−¬ng: T¶n §µ dÞch Quèc ph¸ s¬n hµ t¹i, Mét c¸nh hoa hiÖn h÷u lµ rÊt nhá Thµnh xu©n th¶o méc th©m. nhoi vµ mong manh ®Õn møc nh− tan C¶m th× hoa tiÔn lÖ, biÕn vµo ®Êt trêi ®ang trµn trÒ hoa l¸. HËn biÖt ®iÓu kinh t©m. Nh−ng khi c¸nh hoa Êy rêi cµnh, chóng Phong háa liªn tam nguyÖt, ta míi giËt m×nh nhËn ra, kh«ng chØ lµ sù gi¶m ®i mét phÇn xu©n s¾c mµ ®«i Gia th− ®Ó v¹n kim. khi, v× th¬ ¬, v« t×nh con ng−êi ®· ®¸nh B¹ch ®Çu tao c¸nh ®o¶n, mÊt kh«ng Ýt ®iÒu quý gi¸ n»m s©u trong Hån dôc bÊt th¨ng tr©m. nh÷ng thø t−ëng chõng nh− qu¸ ®çi (N−íc mÊt nh−ng nói s«ng cßn, b×nh th−êng. Còng nh− §ç Phñ, kh«ng Thµnh xu©n qu¹nh quÏ um tïm cá gai. ®¬n thuÇn nãi vÒ sù ra ®i cña mét c¸nh hoa nhá, hay mét lµn giã xu©n, rÊt nhiÒu C¶m thêi, hoa ®Ó lÖ r¬i, thi nh©n ®êi §−êng ®· göi vµo th¬ Xu©n BiÖt ly, chim còng v× ng−êi xãt xa. nh÷ng triÕt lý s©u xa vÒ sù chia ly: Th¸ng ba råi l¹i th¸ng ba, T−¬ng kiÕn th× nan biÖt diÖc nan, Th− nhµ buæi lo¹n ®¸ng lµ vµng mu«n. §«ng phong v« lùc b¸ch hoa tµn. G·i ®Çu tãc b¹c thªm cïn, (Khã dÔ gÇn nhau, khã c¸ch xa, Bói lªn sæ xuèng, tr©m luån l¹i r¬i) Giã xu©n bÊt lùc rò tµn hoa) [Xu©n väng – §ç Phñ] [V« ®Ò - Lý Th−¬ng Èn] Kh−¬ng H÷u Dông dÞch T¶n §µ dÞch Sù xãt xa vµ tµn lôi cña ®êi ng−êi vµ nh÷ng ®−îc mÊt ë ®êi: trong khung c¶nh mïa xu©n tha h−¬ng Th©m thiÓn thiÒm hoa thiªn v¹n chi, ®· khiÕn kh«ng hiÕm lÇn th¬ Xu©n ®êi BÝch sa song ngo¹i chuyÓn hoµng ly. §−êng trë thµnh nh÷ng phiªn b¶n cña nghiªn cøu trung quèc sè 1 (80) - 2008 76
giÊc m¬ víi h×nh ¶nh thi nh©n hãa thµnh tha h−¬ng, Xu©n víi h¬i thë dÞu dµng, c¸nh b−ím h− ¶o ®Ó ®−îc trë vÒ víi ng«i víi nhÞp ®Ëp tù nhiªn cña ®Êt trêi “®· nhµ x−a xa x«i trong câi thùc: th¾p lªn niÒm tin yªu hy väng vµ l¹c quan cho con ng−êi vµ cuéc sèng”(2): Hå ®iÖp méng trung gia v¹n lý, ViÔn ph−¬ng x©m cæ ®¹o, §ç quyªn chi th−îng nguyÖt tam canh. T×nh thóy tiÕp hoang thµnh. Cè viªn th− ®éng kinh niªn tuyÖt, Hùu tèng v−¬ng t«n khø, Thª thª m·n biÖt t×nh. Hoa ph¸t xu©n th«i l−ìng mÊn sinh. (§ªm m¬ hãa b−ím, nhí nhµ, (Xa dµi th¬m ng¸t lèi, §ç quyªn rÒn rÜ, xãt xa trªn cµnh. T¹nh m−a biÕc gîn thµnh. V¾ng th−, ngµy th¸ng tr«i nhanh, V−¬ng t«n l¹i tiÔn b−íc, M¸i ®Çu s−¬ng ®iÓm, xu©n quanh Lai l¸ng nçi ly t×nh.) quÈn gÇn.) [Th¶o – B¹ch C− DÞ] [Xu©n TÞch L÷ Hoµi – Th«i §å] H¶i §µ dÞch T¶n §µ dÞch Cã thÓ thÊy, niÒm tin, t×nh yªu, sù hy hãa thµnh “hoa”, “mï s−¬ng”, “m©y väng, tÊt c¶ ®−îc hßa trén trong nh÷ng sím” trong nh÷ng ¸m ¶nh vµ t−ëng gam mµu t−¬i t¾n, trong nh÷ng thanh t−îng kú l¹ cña nçi kh¾c kho¶i xa quª: ©m ngät ngµo, trong nh÷ng b−íc ®i dÞu nhÑ cña Mïa ®· khiÕn bøc tranh Xu©n Hoa phi hoa, trong th¬ §−êng trë thµnh kiÖt t¸c vÒ sù Vô phi vô. g¾n bã h÷u t×nh gi÷a con ng−êi vµ thiªn D¹ b¸n lai, nhiªn. §ã còng lµ mét phÇn t¹o nªn søc Thiªn minh khø. hÊp dÉn cña th¬ §−êng – mét ®Ønh cao Lai nh− xu©n méng kû ®a thêi, cña th¬ ca cæ Trung Hoa./. Khø tù triªu v©n v« mÞch xø ! (Nh− hoa mµ ch¼ng ph¶i hoa, Gièng mï mµ ch¼ng ph¶i lµ mï s−¬ng Nöa ®ªm chît ®Õn l¹ th−êng Sím mai thøc giÊc lªn ®−êng l¹i ®i Chó thÝch §Õn nh− tho¸ng méng xu©n th× Råi nh− m©y sím l¹i ®i ph−¬ng nµo ?) [Hoa phi hoa (Nh− hoa mµ ch¼ng ph¶i 1. TrÇn §×nh Sö (2002), Thi ph¸p truyÖn hoa) - B¹ch C− DÞ] KiÒu, Nxb Gi¸o dôc, H Néi, tr.143. T¶n §µ dÞch 2. T×nh xu©n trong §−êng thi, T¶n § s−u tËp Nh−ng c¸c thi nh©n còng c¶m nhËn kh¶o cøu v tuyÓn dÞch, http://www. vietkiem. ®−îc mét ®iÒu ch¾c ch¾n, ngoµi nçi buån com/ forums/lofiversion/index.php/t8322.html nghiªn cøu trung quèc sè 1 (80) - 2008 77