Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp " Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt " MS5

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:57

Thêm vào BST

Báo xấu

100
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Người trồng thanh long ở Việt Nam đã bị mất một khoảng thu nhập do giá bán trái thanh long giảm 60% kể từ năm 2000, đó là một phần dẫn đến sự phụ thuộc vào thị trường nội địa và xuất khẩu lân cận của trái thanh long. Có khoảng 10 nhà xuất khẩu chính ở Việt Nam nhưng phần lớn sản lượng được thu mua từ các nhà vườn sản xuất nhỏ. Trong suốt thời gian thực hiện dự án GAP cho trái thanh long trước đây, dự án 037/04VIE, các nhà vườn đã được đánh giá thông qua điều tra so sánh...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp " Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt " MS5

Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt Campbell J, Nguyễn Văn Hòa, Nguyễn Hữu Hoàng Tháng 5, 2010 Báo cáo được chuẩn bị cho: Tổ chức quốc tế Hassall và Associates Campbell, J Viện Nghiên cứu cây trồng và thực phẩm, Nelson Nguyễn Văn Hòa, Nguyễn Hữu Hoàng Viện Cây Ăn Quả Miền Nam, Việt nam SPTS Số 3991 PFR Báo cáo khách hàng số 27977 PFR Hợp đồng số 22663
ĐIỀU KIỆN KHÔNG CHỊU TRÁCH NHIỆM Trừ phi được chấp thuận, nếu không thì Viện Nghiên cứu Rau quả và Thực phẩm New Zealand không chịu bất kỳ trách nhiệm nào được báo trước, quyền lợi có liên quan đến sự chính xác hay nhân chứng cho bất cứ hình thức sử dụng nào về bất kỳ thống tin hay kết quả khoa học hoặc kết quả khác được đề cập trong báo cáo này. Viện Nghiên cứu Rau quả và Thực phẩm hay bất kỳ nhân viên nào của Viện Nghiên cứu Rau quả và Thực phẩm sẽ không chịu trách nhiệm về chi phí (bao gồm cả chi phí pháp lý), yêu cầu bồi thường, trách nhiệm pháp lý, mất mát, hư hại hay trường hợp tương tự cho những ai trực hoặc gián tiếp cung cấp thông tin cho bài báo cáo này. Báo cáo này do Viện Nghiên Cứu Rau Quả và Thực Phẩm New Zealand Ltd (HortResearch) biên soạn, văn phòng đại diện 120 Mt Albert Rd, Mt Albert, Auckland. Báo cáo được phê chuẩn bởi: John Campbell Nghiên cứu viên Ngày: 4 tháng 6, 2010 Louise Malone Trưởng nhóm khoa học, Ứng dụng côn trùng học Ngày: 4 tháng 6, 2010
Bộ Nông Nghiệp & Phát Triển Nông Thôn Báo Cáo Tiến Độ 029/07/VIE Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt MS5: BÁO CÁO ĐỊNH KỲ SÁU THÁNG LẦN THỨ 3 Tháng 10, 2009 1
Nội Dung 1 Thông tin về Tổ Chức 1 2 Tóm Tắt Dự Án 2 3 Tóm Tắt Hoạt Động Triển Khai 3 4 Giới Thiệu & Cơ Sở 5 5 Tiến Độ Thực Hiện 7 5.1 Các nhiệm vụ chính đã thực hiện 7 5.1.1 Nhà đóng gói thí điểm tiến đến đạt tuân thủ chứng nhận BRC 7 5.1.2 Lập hồ sơ số lượng và sản lượng thanh long từ các hộ sản xuất nhỏ 8 5.1.3 Dự án kết nối hộ nông dân trồng thanh long, nhà đóng gói, nhà xuất khẩu và tiến trình liên kết với thị trường 9 5.1.4 Phát triển tiếp cận cộng đồng từ việc triển khai mô hình thí điểm đạt được trước đây 10 5.1.5 Đánh giá lại thực hành bảo quản sau thu hoạch, đưa ra các khuyến cáo để cải thiện tức thời, và các cơ hội nghiên cứu sâu hơn về bảo quản sau thu hoạch cho trái thanh long 11 5.2 Lợi ích của các hộ nông dân sản xuất nhỏ 14 5.3 Nâng cao năng lực 15 5.4 Ấn phẩm 17 5.5 Quản lý dự án 17 6 Báo Cáo Về Các Vấn Đề Liên Quan 18 6.1 Môi Trường 18 6.2 Giới Tính và Các Vấn Đề Xã Hội 18 7 Triển Khai Thực Hiện & Các Vấn Đề Bền Vững 19 7.1 Các Vấn Đề Nãy Sinh và Trở Ngại 19 7.2 Những Lựa Chọn 19 7.3 Tính Bền Vững 19 8 Các Bước Chính Tiếp Theo 20 9 Kết luận 21 10 Công bố theo quy định luật pháp 22 Phụ lục 1: Giấy Chứng Nhận GlobalGAP #4049928422903 cho nhà đóng gói tuân thủ bằng cách đánh dấu Có (Yes) trên thùng sản phẩm 29 Phụ lục 2: Dalice thông qua khẩu hiệu ‘KHÔNG AN TOÀN=KHÔNG KINH DOANH’ (“NOT SAFE=NO TRADE”) 32 Phụ lục 3: Tiểu Chuẩn VietGAP 35 Phụ lục 4: Tiêu Chuẩn Phân Loại Chất Lượng Trái Thanh Long bằng Hình Ảnh 36 Phụ lục 5: Danh sách thành viên tham dự lớp tập huấn và cấp giấy chứng nhận do SOFRI thực hiện 37 Phụ lục 6: Trại Thực Nghiệm SOFRI và Định Hướng Tổng Quát Dự Án 42 Phụ lục 7: Bảng tin của Mạng Lưới Quốc Tế Trái Cây Nhiệt Đới, bài báo của Nguyễn Văn Hoà 50
Thuật Ngữ APHIS Cục thanh tra sức khỏe động thực vật của USDA BRC Hiệp hội nhà bán lẻ Anh quốc: Tiêu chuẩn toàn cầu - THỰC PHẨM CARD Hợp tác về Nông nghiệp và phát triển nông thôn CAR Phiếu Yêu Cầu Hành Động Khắc Phục DARD Sở Nông Nghiệp & PTNT DF Trái thanh long EUREPGAP Nhóm làm việc các nhà bán lẻ sản phẩm của châu Âu; Thực Hành Nông Nghiệp Tốt GA3 Gibberellic Acid (C19H22O6) GAP Thực Hành Nông Nghiệp Tốt GlobalGAP Thực Hành Nông Nghiệp Tốt Toàn Cầu HACCP Phân Tích Các Mối Nguy & Các Điểm Kiểm Soát Mấu Chốt HAI Tổ chức quốc tế Hassall and Associates ICM Quản Lý Mùa Vụ Tổng Hợp IPM Quản Lý Dịch Hại Tổng Hợp P&FR Viện Nghiên Cứu Cây Trồng và Thực Phẩm của New Zealand PPD Phòng Bảo Vệ Thực Vật SGS Société Générale de Surveillance SOFRI Viện Cây Ăn Quả Miền Nam (tiền thân là Viện Nghiên Cứu Cây Ăn Quả Miền Nam) TORs Điều khoản tham khảo UK Vương quốc Anh USA Hoa Kỳ USDA Sở Nông Nghiệp Hoa Kỳ VIETGAP Tiêu chuẩn VietGAP WTO Tổ Chức Thương Mại Thế Giới YPRMS Chuyên gia quản lý nghiên cứu chuyên nghiệp trẻ
1 Thông tin về Tổ Chức Tên dự án Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt (GAP) Viện Cây Ăn Quả Miền Nam Tổ chức Việt Nam Điều phối dự án phía Việt Nam Nguyễn Văn Hoà Viện Nghiên Cứu Cây Trồng và Thực Tổ chức Úc Phẩm New Zealand John Campbell, Allan Woolf và Nhân sự phía Úc Leonie Osborne Ngày khởi động Tháng 02, 2008 Ngày hoàn thành (theo phê duyệt) Tháng 02, 2010 Ngày hoàn thành (được gia hạn) Cột mốc số 5: Báo cáo định kỳ sáu Báo cáo định kỳ tháng lần thứ 3-Báo Cáo Tiến Độ Hàng Tháng – Tháng 10, 2009 Liên lạc Phía Úc: Trưỏng Nhóm John Campbell +64 3 9073602 Tên Telephone: Trưởng dự án +64 3 9073596 Chúc vụ Fax: Viện Nghiên Cứu Cây john.campbell@plantandfood.co.nz Tổ chức Email: Trồng và Thực Phẩm New Zealand Phía Úc: Liên lạc hành chánh Leonie Osborne +64 9 925 7232 Tên Telephone: Trợ lý +64 9 925 8626 Chúc vụ Fax: Viện Nghiên Cứu Cây leonie.osborne@plantandfood.co.nz Tổ chức Email: Trồng và Thực Phẩm New Zealand Phía Việt Nam TS Nguyễn Minh Châu +84 73 893 129 Tên Telephone: Trưởng dự án +84 73 893 122 Chúc vụ Fax: Viện Cây Ăn Quả Miền mch@hcm.vnn.vn Tổ chức Email: Nam (SOFRI) Trang 1 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
2 Tóm Tắt Dự Án Người trồng thanh long ở Việt Nam đã bị mất một khoảng thu nhập do giá bán trái thanh long giảm 60% kể từ năm 2000, đó là một phần dẫn đến sự phụ thuộc vào thị trường nội địa và xuất khẩu lân cận của trái thanh long. Có khoảng 10 nhà xuất khẩu chính ở Việt Nam nhưng phần lớn sản lượng được thu mua từ các nhà vườn sản xuất nhỏ. Trong suốt thời gian thực hiện dự án GAP cho trái thanh long trước đây, dự án 037/04VIE, các nhà vườn đã được đánh giá thông qua điều tra so sánh lợi thế để xác định hiện trạng cuả người sản xuất thanh long trên cơ sở tiêu chuẩn yêu cầu cuả các thị trường xuất khẩu giá trị cao. Dự án sau đó đã xúc tiến áp dụng các hệ thống chất lượng được thể hiện qua văn bản, tập huấn và định hướng trong một mô hình “Thí Điểm” gồm có nhà xuất khẩu, nhà đóng gói và các hộ sản xuất thanh long nhỏ đáp ứng được tiêu chuẩn BRC Global – Food ở cấp độ nhà đóng gói và EUREPGAP trên trang trại. Việc xây dựng “mô hình vận hành chất lượng” hiện đang ở vào thời kỳ kiểm chứng bởi các thị trường giá trị cao cuả Vương Quốc Anh và Châu Âu. Dự án này, “Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt (GAP)”, sẽ hoàn thiện các mối liên kết với thị trường giá trị cao, củng cố cho nhóm thí điểm nhằm đả bảo sự bền vững, tạo ra sự mở rộng hoạt động của nhóm thí điểm và thiết lập thêm các hoạt động mang tín chất thương mại cho các tỉnh Bình Thuận, Tiền Giang và Long An. Một số lớn các nhà vườn sản xuất quy mô nhỏ sẽ có cơ hội để thâm nhập được các thị trường mang lại lợi nhuận cao cho sản phẩm trái thanh long. Chuyển giao kỹ thuật đạt được trong quá trình thực hiện dự án thanh long đang thực hiện và được áp dụng cho các loại cây trồng khác. Trang 2 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
3 Tóm Tắt Hoạt Động Triển Khai Báo cáo này, Báo cáo giai đoạn 5 của dự án thanh long mới 029/07VIE, bao hàm giai đoạn mô tả “Báo cáo định kỳ sáu tháng lần thứ 3”. Toàn bộ cán bộ tham gia dự án trước vẫn giữ nguyên nhiệm vụ, trách nhiệm trong dự án mới này. Do sự thăng tiến trong công việc và sự gia tăng trách nhiệm của các đối tác của chủ nhiệm dự án, TS Hòa và ông Hoàng, sự phát triển nhân sự kế cận cho dự án đã được SOFRI lưu ý và nhóm dự án thanh long trước đây vẫn là một phần của nhóm thực hiện dự án. Nhà đóng gói của dự án thí điểm ở Trang trại thanh long Hoàng Hậu đã được thanh tra theo tiêu chuẩn toàn cầu BRC – Phiên bản 5. Nhà đóng gói tương đương với tiêu chuẩn nhưng do đầu vào của nhà đóng gói tăng lên một cách đáng kể và có nhu cầu tăng cường kỹ thuật và năng lực của công nhân sẽ trì hoãn nỗ lực chứng nhận cho tới khi nhà đóng gói diện tích lớn hơn, với các thiết bị chống côn trùng xâm nhập và kho lạnh được lắp đặt và đi vào hoạt động. Nhà đóng gói của dự án thí điểm đạt được chứng nhận GlobalGAP trên trạng trại. Nhóm thực hiện dự án của SOFRI tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật cho nhà đóng gói nhằm đảm bảo hoạt động nhà đóng gói hướng đến vận hành theo tiêu chuẩn BRC. Chuyển giao hệ thống chất lượng có ràng buộc trách nhiệm cho nhà đóng gói của nhóm thực hiện dự án SOFRI là rất tiến bộ và trở thành đơn vị phía thứ 3 tập huấn về các hợp phần chuyên biệt cho hệ thống chất lượng ví dụ như: 2 nhân viên của nhà đóng gói đạt được chứng chỉ HACCP và Thanh tra nội bộ từ SGS Việt nam. Dự án thí điểm, nhóm nông dân sản xuất thanh long Hoàng Hậu đã tái đạt chứng nhận GlobalGAP như đã báo cáo trước đây và cũng đã vượt qua được cuộc thanh tra ngẫu nhiên không báo trước do SGS Việt nam tiến hành vào tháng 10. Có hai Phiếu yêu cầu hành động khắc phục (CAR) được xác định trong quá trình thanh tra và sau đó đã được tiến hành khắc phục. Gần đây, có một sự thay đổi lớn trong về nguy cơ và sự cần thiết cho ngành sản xuất rau quả của Việt Nam về an toàn thực phẩm trong khu vực và đặc biệt là yêu cầu của Trung Quốc là họ sẽ chỉ cho phép nhập khẩu trái cây của những hộ nông dân, nhà đóng gói và xuất khẩu có đăng ký để đảm bảo tính an toàn và có thể truy xuất nguồn gốc sản phẩm một cách đầy đủ. Ngay từ dự án thanh long đầu tiên, thì việc phát triển năng lực cho nhân sự dự án đã được kết hợp thực hiện trong chương trình tiếp cận cộng đồng và cung cấp dịch vụ hỗ trợ tập huấn của SOFRI. SOFRI đã được trang bị rất tốt và đáp ứng thách thức trong việc cung cấp các hướng dẫn và tập huấn nhằm đảm bảo cho càng nhiều hộ nông dân sản xuất cây ăn trái được được học về các kỹ năng cần thiết để họ có thể tiến tới đạt tuân thủ GAP. Chương trình tiếp cận cộng đồng của dự án đang nhân rộng áp dụng từ mô hình của dự án thanh long thí điểm đầu tiên sang toàn bộ diện tích mà dự án đã chọn và nhóm thực hiện dự án thanh long đang có rất nhiều yêu cầu để hỗ trợ phát triển GAP. Động lực từ mô hình GAP đầu tiên ở Việt nam đã tăng lên và việc triển khai đang được thực hiện theo đúng tiêu chuẩn cho từng trường hợp cụ thể ví dụ như: VietGAP cho thị trường nội địa và các thị trường xuất khẩu gần, GlobalGAP, BRC, USA, và các tiêu chuẩn khác mà thị trường đòi hỏi dành cho các thị trường xuất khẩu giá trị cao. Trang 3 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
Nhà đóng gói/xuất khẩu thanh long có thể thỏa mãn các tiêu chuẩn của thị trường và sẵn sàng đầu tư vào phát triển các trang trại nhỏ để giúp họ cung ứng sản phẩm tuân thủ tiêu chuẩn GlobalGAP và công việc này đang được tiếp tục xác định và hỗ trợ tập huấn. Kỹ năng và cơ sở vật chất của SOFRI cho các dịch vụ tập huấn/chứng nhận chất lượng cho ngành rau quả, khoa học để giải quyết vấn đề, liên tục cải thiện ngành sản xuất, các dịch vụ phân tích chẩn đoán, nguồn tư liệu cho tập huấn và giảng viên, v.v… tiếp tục mở rộng. SOFRI và SGS Việt nam là một tổ chức chứng nhận cho việc thanh tra, chứng nhận và tập huấn đã có những buớc hợp tác và đã tập huấn về ngành rau quả, kỹ thuật và chất lượng cho các chuyên gia của SGS, nhân viên của SOFRI và các cá nhân khác trong ngành sản xuất rau quả. Chuyên gia về bảo quản sau thu hoạch của Viện Nghiên Cứu Cây Trồng & Thực Phẩm , TS Allan Woolf, tiếp tục làm cố vấn cho cán bộ đầu ngành về bảo quản sau thu hoạch của SOFRI, TS Nguyễn Văn Phong, để phát triển và đưa vào ứng dụng những chương trình nghiên cứu nhằm xác định phương pháp kéo dài thời gian bảo quản trái thanh long và để đáp ứng các vấn đề trong việc thâm nhập thị trường. TS Phong, được hỗ trợ bởi Dự Án Song Phương CARD, đã đến Viện Nghiên Cứu Cây Trồng & Thực Phẩm ở Auckland trong một chuyến tham quan học tập vào tháng 6 2009 nơi mà chương trình nghiên cứu sau thu hoạch của dự án thanh long đạt được những sự tiến bộ. Một sự tiến bộ đáng kể đã được TS Phong thực hiện dù chỉ trong một thời gian hạn hẹp nhưng đạt được kết quả làm tăng thời gian tồn trữ, thời gian bảo quản sau thu hoạch cho trái thanh long, phát triển tiêu chuẩn phân loại trái thanh long và đóng góp kết quả về bảo quản sau thu hoạch cho việc tiếp cận hệ thống ứng dụng chất lượng của dự án. Trang 4 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
4 Giới Thiệu & Cơ Sở Dự án này là một sự tiếp nối của dự án trước đây: “Xây dựng hệ thống Thực Hành Nông Nghiệp Tốt (GAP) cho người trồng và xuất khẩu thanh long ở tỉnh Bình Thuận và Tiền Giang” 037/04VIE. Mục tiêu của dự án này là cũng cố các hoạt động liên quan đến GAP của dự án trước, đem lại lợi nhuận từ thị trường giá trị cao để gia tăng số lượng các hộ nông dân sản xuất nhỏ ở Tiền Giang và Long An cũng như ở tỉnh Bình Thuận, tăng cường năng lực của nhân sự trong việc áp dụng hệ thống GAP theo tiêu chuẩn thị trường thế giới và xây dựng cá chương trình cải tiến trong thực hành và xử lý sau thu hoạch. Các mục tiêu cụ thể của dự án gồm: Mục tiêu 1 Xây dựng và duy trì mô hình thí điểm liên kết nhóm GAP thanh long hướng đến mục tiêu vì thị trường tiêu thụ giữa nhà xuất khẩu, đóng gói và người sản xuất để: Đạt Chứng Nhận BRC cho nhà đóng gói thí điểm Duy trì sự tuân thủ GLOBALGAP (EUREPGAP) cho nhóm nông dân Liên kết trái thanh long đạt tiêu chuẩn của nhóm thí điểm với các thị trường xuất khẩu giá trị cao Mở rộng mô hình thí điểm trên diện tích rộng hơn cho vùng trồng sản xuất thanh long Bình Thuận và cho cả các tỉnh Tiền Giang và Long An. Mục tiêu 2 Phát triển các mô hình bảo quản sau thu hoạch và sản xuất để hỗ trợ cho cá hộ sản xuất thanh long nhỏ có thể thâm nhập được các thị trường giá trị cao: Nhân rộng các mô hình thí điểm hệ thống chất lượng để đảm bảo tuân thủ mục tiêu thị trường và nhằn hỗ trợ người nông dân thâm nhập được thị trường giá trị cao Tạo ra một môi trường hệ thống chất lượng cho mỗi nhóm mới hình thành nhằm tạo ra sự tiên phong về mặt kỹ thuật và chất lượng để hỗ trợ cho các hộ sản xuất thanh long đáp ứng và duy trì các tiêu chuẩn cần thiết trong việc xuất khẩu đến các thị trường giá trị cao Xây dựng các phương thức nhằm giảm thiểu các trở ngại là rào cản cho nông dân sản xuất thanh long thâm nhập thị trường giá trị cao (ví dụ: vai trò của người thu mua và sự phá vỡ khả năng truy vết của sản phẩm). Mục tiêu 3 Phát triển năng lực chuyển giao kỹ thuật hệ thống chất lượng cho SOFRI và khu vực tư nhân: Khuyến khích các mối liên kết giữa SOFRI và khối tư nhân để mở rộng mô hình thí điểm thanh long Định hướng năng lực kỹ thuật chuyển giao GAP cho SOFRI Định hướng việc áp dụng kỹ năng bảo quản sau thu hoạch cho SOFRI để áp dụng trực tiếp nhằm cải thiện chất lượng, kéo dài thời gian bảo quản và giải quyết các vấn đề trở ngại. Cách tiếp cận và phương pháp của dự án này sẽ tương tự với dự án trước đây. Ví dụ: Trang 5 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
Nhóm thực hiện dự án phía New Zealand sẽ Định hướng về GAP, hiểu biết về các hệ thống chất lượng và chuyển giao kỹ thuật cho các nhân sự dự án cũng như nhân sự khác của SOFRI Nhân sự của SOFRI thể hiện những kỹ năng của họ về hệ thống chất lượng GAP và kỹ thuật cho ngành trồng thanh long Khối tư nhân đã tiếp nhận kỹ thuật và mở rộng/cải tạo mô hình theo một cấp độ yêu cầu bời những thị trường xuất khẩu giá trị cao Các hệ thống được áp dụng có thể hỗ trợ cho các hộ nông dân trồng thanh long nhỏ tăng thêm thu nhập khi sản phẩm trái thanh long đạt tiêu chuẩn được xuất khẩu Theo tiến độ của dự án, nhóm thự hiện dự án phía New Zealand sẽ giảm bớt nhiệm vụ điều hành dự án và tăng thêm vai trò định hướng. Trang 6 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
5 Tiến Độ Thực Hiện 5.1 Các nhiệm vụ chính đã thực hiện 5.1.1 Nhà đóng gói thí điểm tiến đến đạt tuân thủ chứng nhận BRC (Sản phẩm 1.1, Hoạt động 1.1.1, 1.1.2, 1.1.3, 1.1.4) Hiện tại, nhà đóng gói/xuất khẩu thí điểm không còn yêu cầu dự án hỗ trợ nhằm thâm nhập thị trường giá trị cao bởi họ đang có động lực kinh tế rõ ràng để tự mình duy trì hệ thống chất lượng. Nhà đóng gói/xuất khẩu thanh long Hoàng Hậu tiếp tục với thị trường UK, châu Âu, Trung quốc và các thị trường khác; heọ cũng xuất khẩu trái thanh long xử lý chiếu xạ sang Hoa kỳ và đang chuẩn bị xuất khẩu sang Nhật bản. Các hệ thống chất lượng được dự án thiết lập ở mô hình thí điểm có thể giúp cho công việc kinh doanh để thâm nhập vào các thị trường và những lựa chọn có tính quyết định về thương mại. Có những sự phát triển đáng kể ở nhà đóng gói thí điểm Hoàng Hậu được đề cập trong các báo cáo trước. Vùng sản xuất thanh long cung cấp cho nhà đóng gói thí điểm (đặc biệt là diện tích trồng của chủ nhà đóng gói) đã tăng lên đáng kể và hiện đang cho sản lượng ổn định. Nhà đóng gói thí điểm quy mô nhỏ mà dự án từng hỗ trợ để ứng dụng và vận hành theo tiêu chuẩn BRC, có thể không còn đủ khả năng đáp ứng được lượng trái mà nhà đóng gói đang tiếp nhận và xử lý đóng gói. Hoàng Hậu đã xây dựng nhà đóng gói mới lớn hơn để tiến tới mở rộng quy mô nhưng cơ sở này vẫn chưa hoàn thành và đưa vào hoạt động. Trong giai đoạn chuyển tiếp, nhà đóng gói thí điểm Hoàng Hậu đóng gói trái thanh long gần tương đương với tiêu chuẩn BRC cung cấp cho thị trường giá trị cao và lượng sản phẩm từ nhà đóng gói trước đây đang sử dụng phiên bản cải tiến từ hệ thống cũ. Cơ bản, chủ ý của chủ nhà đóng gói là sử dụng nhà đóng gói mới, diện tích lớn hơn để đóng gói toàn bộ trái thanh long mà nhà đóng gói thu mua. Ông Hiệp, chủ nhà đóng gói Hoàng Hậu, hiện đưa ra quyết định không đầu tư để đạt Chứng nhận BRC cho nhà đóng gói nhỏ nhưng sẽ áp dụng Tiêu chuẩn BRC cho nhà đóng gói mới, lớn hơn khi nó đi vào hoạt động. Nhân dịp chuyến làm việc của TS Allan Woolf, nhóm thực hiện dự án, đặc biệt là lĩnh vực sau thu hoạch được dẫn dắt bởi TS Phong và TS Allan Woolf, đã góp phần hỗ trợ Hoàng Hậu với những ý tưởng và khuyến cáo để phát triển nhà đóng gói. Dự đoán trước cho thấy, Hoàng Hậu sẽ có bước tiên phong cho các hệ thống chất lượng của họ, huấn luyện và phát triển nhân sự, và cách thức vận hành cho nhà đóng gói mới nhằm chuẩn bị cho việc Chứng nhận tiêu chuẩn BRC một khi đi vào hoạt động. Sự phát triển là một điều đáng tiếc cho nhóm thực hiện dự án thanh long trong nỗ lực đạt được tiêu chuẩn BRC cho nhà đóng gói thí điểm, nhưng đây là nhà đóng gói thương mại và quyết định nằm ngoài tấm ảnh hưởng của nhóm thực hiện dự án. Trưởng dự án hiểu được tình hình và ủng hộ cho quyết định đó, đặc biệt nếu chủ nhà đóng gói ccó những quan tâm sớm hơn về việc cải thiện nhân sự để nàh đóng gói có thể vận hành theo tiêu chuẩn BRC. Trang 7 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
Trong giai đoạn tái chứng nhận GlobalGAP cho nhóm nông dân thí điểm, thanh tra viên bên ngoài của tổ chức chứng nhận SGS Việt nam nhận định rằng nhà đóng gói đang vận hành theo tiêu chuẩn BRC và ngay sau đó đã chứng nhận nhà đóng gói theo tiêu chuẩn GlobalGAP đóng gói trên trang trại. Có thể xem bản sao giấy chứng nhận ở Phụ lục 1 Chứng nhận GlobalGAP #4049928422903. Nhà đóng gói mới của Hoàng Hậu Thanh tra nội bộ Hoàng Hậu & Thiết bị được sửa chữa để bảo trì và giảm tiếng ồn 5.1.2 Lập hồ sơ số lượng và sản lượng thanh long từ các hộ sản xuất nhỏ (Sản phẩm 1.2, Hoạt động 1.2.1, & 1.2.2) Những nỗ lực để tiếp cận tài liệu về số lượng và sản lượng thanh long từ các hộ sản xuất nhỏ đã không mấy thành công. Sở NN &PTNT Bình Thuận đã đồng ý cung cấp số liệu thống kê chính thức khi trưởng dự án đến làm việc nhưng dự án đã không nhận được thông tin đó. Việc thu thập số liệu đáng tin cậy từ thị trường về sản lượng và lợi nhuận trực tiếp từ nhà đóng gói/xuất khẩu cũng rất khó khăn bởi theo họ đây là những thông tin kinh doanh rất nhạy cảm. Một số ít thông tin về thay đổi/tiến trình thâm nhập thị trường đã được báo cáo trong báo cáo cáo cột mốc của dựa án trước đây; thật sự thì sự khủng hoảng toàn cầu đã gia tăng áp lực và sự thuận lợi trong liên kết thị trường thông qua các nhà xuất khẩu thanh long. Giá thu mua trái thanh long từ nông dân giảm đã được báo cáo và hiện tại thì sự gia tăng về số lượng các hộ nông dân sản xuất nhỏ thâm nhập được thị trường giá trị cao là điều khó xảy ra. Trang 8 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
Phát triển nhà đóng gói ở Long An – thiết kế và vận hành theo Tiêu chuẩn GlobalGAP 5.1.3 Dự án kết nối hộ nông dân trồng thanh long, nhà đóng gói, nhà xuất khẩu và tiến trình liên kết với thị trường (Sản phẩm 1.1, Hoạt động: 1.1.1 & 1.1.4 và Sản phẩm 1.2; Hoạt động 1.2.1 & 1.2.2) Trên bình diện chung, nhu cầu cho dự án xác định sự gia tăng của các mối liên kết thị trường là không cần thiết, do tình hình như đã được nói đến trong báo cáo Cột mốc số 4. Dự án thanh long đã tập trung nỗ lực của mình vào việc tăng cường áp dụng GAP và năng lực cho cán bộ. Ví dụ như: • Nhóm thực hiện dự án của SOFRI đã có công trong việc phát triển Tiêu chuẩn VietGAP mới, hiện được chấp nhận như một tiêu chuẩn về an toàn, hợp pháp và chất lượng cao cho trái cây ở thị trường nội địa; nó cũng đáp ứng được những điều kiện tiên quyết để có được sự xâm nhập vào thị trường Trung quốc và các thị trường lân cận như thông tin trên phương tiện truyền thông địa phương (Phụ lục 2 & 3) • Phát triển năng lực quốc gia để vận hành tiêu chuẩn VietGAP thông qua tập huấn; ở cấp độ trang trại, nhà đóng gói, Tổ chức chứng nhận và các dịch vụ thanh tra và việc phát triển cơ sở hạ tầng đã có những bước tiến rất tốt • Mở rộng GlobalGAP thông qua tập huấn từ áp dụng cho thanh long ở vùng Bình Thuận cho đến thanh long Tiền Giang và Long An và cho cả các loại cây trồng khác. Một điều đáng lưu ý là sự khủng hoảng của nền kinh tế toàn cầu đã gây không ít khó khăn cho các nhà xuất khẩu thanh long trong việc có được giá bán tốt nhất cho sản phẩm của họ. Ông Hiệp, chủ doanh nghiệp Hoàng Hậu, cho rằng vẫn duy trì tiêu chuẩn GLOBALGAP cho trang trại/nhà đóng gói/nhà xuất khẩu để phục vụ cho thị trường giá trị cao đã được thiết lập từ lâu và đang tiếp tục tiến hành công việc kinh doanh với ông ta từ khi các thị trường không đòi hỏi GlobalGAP đang biến mất dần. Trang 9 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
5.1.4 Phát triển tiếp cận cộng đồng từ việc triển khai mô hình thí điểm đạt được trước đây (Sản phẩm 1.2, Hoạt động 1.2.1 & 1.2.2, Sản phẩm 2.1 Hoạt động 2.1.1) Triển khai chương trình tiếp cận cộng đồng của dự án được dựa trên dự án thí điểm áp dụng cho tỉnh Tiền Giang và Long An đã có những bước tiến bộ. Báo cáo Cột mốc số 6 có bao gồm các nổ lực trong việc tập huấn GAP thực hiện bởi nhóm dự án thanh long, Chuyên Viên Trẻ của CARD và đối tác của cô, các cán bộ khác của SOFRI và Sở NN & PTNT Bình Thuận. Việc tập huấn không chỉ giới hạn cho cây thanh long; mà còn bao gồm cả các loại cây trồng khác như xoài (GlobalGAP), nhãn (VietGAP), chôm chôm (VietGAP), bưởi (VietGAP) và khóm/dứa (Chứng nhận VietGAP cho 20 ha). Tóm tắt về việc mở rộng mô hình thí điểm: Bình Thuận: • Hỗ trợ để nâng cao nhận thức cho nhóm thí điểm để mở rộng hoạt động do những diện tích trồng mới đang trưởng thành và sự gia tăng đầu vào của nhà đóng gói • Nhóm nông dân cung ứng thanh long và đóng gói của Ticay đạt chứng nhận GlobalGAP tiếp tục vận hành tuân thủ tiêu chuẩn và bán cho thị trường nội địa và thị trường xuất khẩu giá trị cao • Sáng kiến của Sở NN & PTNT nhằm tập huấn và có trên 3000 ha thanh long Bình Thuận đạt chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP và hiện đã có >300 ha đạt tiêu chuẩn • Nhóm dự án thanh long tiếp tục xác định các hộ nông dân trồng thanh long nhỏ và tập huấn theo tiêu chuẩn GlobalGAP. Tiền Giang: • Nhóm thực hiện tiếp tục tập huấn cho HTX thanh long Chợ Gạo nhằm phát triển tuân thủ theo tiêu chuẩn GlobalGAP. Tập huấn đặc biệt vào các lĩnh vực: o IPM; ICM; An toàn trang trại; Sơ cấp cứu o Hoàn thành hai lần Thanh tra nội bộ o Đã xây dựng kho phân thuốc và nhà vệ sinh • Tỉnh đang xúc tiến cấp kinh phí để hỗ trợ nông dân và nhà đóng gói áp dụng GAP • Dự án cũng tiến hành liên kết với thị trường/nhà xuất khẩu với Ông Long, chủ công ty Ticay nhưng chưa có kết quả cụ thể. Long An: • SOFRI đã ký hợp đồng thực hiện dự án với tỉnh để hỗ trợ, phát triển GAP theo Tiêu chuẩn GlobalGAP. Xác định nhóm nông dân gồm: o 60 hộ nông dân trồng thanh long nhỏ với diện tích 30 ha o Phát triển 1,8 ha thanh long theo tiêu chuẩn GAP làm mô hình trang trại du lịch o HTX Dương Xuân Hội có 37 nông dân và 38,25 ha o Nhóm nông dân An Lục Long gồm 9 nông dân và 9,55 ha. Trang 10 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
Long An: tập huấn nhóm nông dân Trực tiếp chuyển giao sáng kiến thanh long GAP cho cây có múi 5.1.5 Đánh giá lại thực hành bảo quản sau thu hoạch, đưa ra các khuyến cáo để cải thiện tức thời, và các cơ hội nghiên cứu sâu hơn về bảo quản sau thu hoạch cho trái thanh long (Mục tiêu 2, Sản phẩm 2.1, Hoạt động 2.1.1, 1.1.4) TS Nguyen Van Phong, phụ trách lĩnh vực sau thu hoạch được cố vấn bởi TS Allan Woolf, áp dụng chương trình nghiên cứu theo kế hoạch nhằm kéo dài thời gian tồn trữ trái thanh long. Dự án đã mua thiết bị theo dõi và ghi nhận nhiệt độ để giúp TS Phong đo đạc các nghiệm thức thí nghiệm tại phòng lab từ đó áp dụng chúng cho nhà đóng gói trong điều kiện thương mại (tham khảo Phần 10 Công bố theo quy định luật pháp; Phần Thiết bị và các Dịch vụ khác). Một loạt các thí nghiệm về sau thu hoạch với mục tiêu là kéo dài thời gian bảo quản trái thanh long sau thu hoạch, xử lý nhiệt độ lạnh để chống nhiễm sâu bệnh và các nghiệm thức kiểm soát thối trái đã được tiến hành, và kết quả sẽ được báo cáo đầy đủ trong báo cáo kết thúc của dựa án. Bài báo khoa học cũng đang được biên soạn từ hợp phần sau thu hoạch của dự án thanh long và các thí nghiệm ban đầu cho thấy các kết quả đạt được trong bảo quản sau Trang 11 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
thu hoạch của trái thanh long có thể đạt được và được khẳng định thông qua cá thí nghiệm vận chuyển bằng đường thủy. Phát triển năng lực sau thu hoạch cho SOFRI để hỗ trợ ngành sản xuất Có hai hợp phần hiện tại đang được SOFRI phát triển (bao gồm nhân sự của dự án thanh long) ở tại Viện để nâng cao năng lực về sau thu hoạch cho Viện nhằm hỗ trợ ngành sản xuất rau quả. Cả hai đều có sự đóng góp của nhóm thực hiện dự án SOFRI: 1. Phát triển nhà đóng gói phù hợp với khả năng của SOFRI, cơ sở chế biến và bảo quản sau thu hoạch để thực hiện các thí nghiệm và phục vụ cho các loại cây trồng ở trại thực nghiệm SOFRI. Mục tiêu đề ra trong giai đoạn thực hiện dự án thanh long là là xây dựng nhà đóng gói theo tiêu chuẩn GobalGAP. Thông qua vận hành nhà xưởng, nhân viên của SOFRI sẽ không chỉ tiến hành các nghiên cứu mà sẽ còn phát triển ccá kỹ năng sau thu hoạch từ những yêu cầu của nàgnh sản xuất để có những ý tưởng/hệ thống/quy trình mới và giải quyết các vấn đề nãy sinh. Một điều cần làm sáng tỏ là việc chuyển giao kỹ thuật và giá trị bổ sung cho các sản phẩm của SOFRI sẽ đem lại thêm thu nhập cho SOFRI 2. Phát triển Trại Thực Nghiệm để phục vụ nghiên cứu và sản xuất thương mại: ví dụ; sản phẩm từ các giống cây trồng mới được phóng thích từ các chương trình lai tạo giống sẽ được đóng gói ngay tại nhà xưởng và bán cho các thị trường giá trị cao. Tạo ra một khu vực an toàn cho việc thu thập quỹ gene và sản xuất cây giống chất lượng/có chứng nhận sức khỏe cây trồng và đúng giống để phục vụ sản xuất đại trà. Nhà đóng gói dự kiến của SOFRI; Nhà đóng gói dự kiến trước đây Sự kết hợp hai sáng kiến sẽ giúp SOFRI xuất khẩu và xác định các bước riêng biệt trong chuỗi giá trị trong khi vẫn còn chịu trách nhiệm sở hữu sản phẩm. Trách nhiệm của người nông dân gắn liền với sản phẩm khi đến tay người tiêu dùng là một hệ thống mà dự án thanh long liên tục nỗ lực để áp dụng nhưng chưa thể đạt được bởi nhà đóng gói/xuất khẩu vẫn chưa chấp nhận. So sánh các lợi thế/bất lợi của việc nông dân sở hữu sản phẩm khi đến tay người tiêu dùng so với việc làm hiện tại là sản phẩm được mua ngay tại trang trại là rất cần thiết để chấp nhận rằng cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ đang có được sự kinh doanh bình đẳng. Việc so sánh sẽ làm nỗi bật ra nếu hiện tại những lợi nhuận thích đáng thuộc về nhà đóng gói/nhà xuất khẩu và qua nghiên cứu có thể nâng thu nhập thông qua lợi nhuận thu về cho người nông dân. Trang 12 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
Quy trình xử lý sau thu hoạch, dây chuyền lạnh và những cải thiện về thời gian tồn trữ Xây dựng Tiêu chuẩn phân loại trái Cùng với việc xây dựng chương trình nghiên cứu ứng dụng sau thu hoạch, TS Phong và trưởng dự án cũng đã xây dựng Bảng Phân Loại Tiêu Chuẩn Trái Thanh Long từ những thông tin có sẵn về sau thu hoạch và các hình ảnh của dự án. Bảng phân loại định nghĩa các cấp độ cho mỗi đặc tính chất lượng trái thanh long thu hoạch và nó bao gồm: Độ chín: xác định bằng số ngày sau khi hoa nở; đối với Bình Thuận và Tiền Giang/Long An (chỉ khác biệt khoảng 2 ngày giữa các tỉnh) Bảng phân loại không dựa vào tác động chín của hóa chất Xử lý GA3 có ảnh hưởng lên độ chín của trái Hình dạng trái Mức độ bóng sáng của trái (skin blemishes) Tổn thương vật lý Thâm tím trái Vết cắt, thủng trái Vết cắn của chim và côn trùng Trái bị nứt Vết thương tổn do rệp sáp gây ra. Một số phần chưa hoàn chỉnh của bảng phân loại bao gồm: Màu sắc tai trái (giai đoạn chuyển màu sắc sau khi có các kết quả thí nghiệm tồn trữ) Đặc điểm cuống trái (cần thay đổi kỹ thuật thu hoạch) Đặc điểm phần cuối của phát hoa Tổn thương lạnh (và tổn thương do bị đông lạnh trái). Bảng phân loại sẽ được kết hợp với phần văn bản mô tả cho mỗi hạng/loại trái (chưa hoàn tất) và bao gồm thông tin về khoảng thời gian ngày từ khi hoa nở (khác nhau tùy theo từng địa phương); các chỉ tiêu chất lượng thịt trái như hàm lượng TSS, độ pH, độ chắc thịt trái, v.v... Bảng tiêu chuẩn là một “văn bản mở” và sẽ được SOFRI rà soát và biên soạn nâng cao theo định kỳ. Theo dự kiến thì bảng phân loại trái sẽ được đưa lên website của SOFRI, thuộc mục Tiêu Chuẩn Phân Loại Trái dành cho các loại trái cây khác nhau mà sẽ được xây dựng tiếp theo. Trang website của SOFRI đang được xây dựng lại và sẽ bao gồm Tiêu Chuẩn Trái Phân Loại thanh long. SOFRI cũng sẽ duy trì hợp phần các Tiêu Chuẩn Phân Loại Trái và tiến tới mở rộng sang các loại trái cây khác của Việt nam. Tham khảo Phụ lục 4 Tiêu Chuẩn Phân Loại Trái thanh long và cách sử dụng. Trang 13 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt
5.2 Lợi ích của các hộ nông dân sản xuất nhỏ (Mục tiêu 2, Sản phẩm 2.1, Hoạt động 2.1.1; Mục tiêu 3, Sản phẩm 3.1,Hoạt động 3.1.1, 3.1.2) Các hộ nông dân sản xuất thanh long quy mô nhỏ đang được hưởng lợi từ các hoạt động của dự án thông qua các sáng kiến về chất lượng nông sản trên tòan quốc, hiện bao gồm một số Tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế phù hợp cho việc sản xuất các loại nông sản và được áp dụng/chứng nhận sẽ tạo điều kiện thâm nhập cho hầu hết/tất cả các thị trường. Như đã báo cáo trước đây, các tiêu chuẩn đã được chấp nhận cho dự án thanh long và tiếp theo đó là mở rộng ra gồm: • VietGAP; phần lớn được xây dựng bởi nhóm thực hiện dự án thanh long SOFRI: Tiêu chuẩn VietGAP phù hợp cho thị trường nội địa Việt nam và các thị trường xuất khẩu lân cận • GlobalGAP; áp dụng bởi nhóm thực hiện dự án thanh long cho các nhóm nông dân và đóng gói trên trang trại: Tiêu chuẩn GlobalGAP thích hợp cho việc thâm nhập các thị trường giá trị cao • BRC; áp dụng bởi nhóm thực hiện dự án thanh long: Tiêu chuẩn BRC thích hợp cho các hoạt động đóng gói và xuất khẩu cao cấp và hoàn toàn có thể cho phép thâm nhập trực tiếp vào các thị trường hàng đầu cũng như các thị trường khác có yêu cầu tiêu chuẩn thấp hơn • Các tiêu chuẩn do quốc gia – và thị trường – yêu cầu; USA – xử lý dịch hại bằng chiếu xạ cho trái thanh long; Japan – xử lý dịch hại bằng hơi nước nóng includes heat treatment disinfestation; Tesco’s, Marks and Spencers, BioGro, Fair Trade, v.v... Các tiêu chuẩn của thị trường này là những bổ sung cho tiêu chuẩn vận hành như GlobalGAP. SỰ phát triển theo cấp độ tiêu chuẩn từ VietGAP thông qua GlobalGAP đến BRC và các tiêu chuẩn hàng đầu cấp quốc gia- và thị trường-yêu cầu được chấp nhận bởi dự án thanh long để “phù hợp” với mức độ yêu cầu của thị trường và tiến độ áp dụng tiêu chuẩn chất lượng GAP cho ngành sản xuất nông sản của Việt nam. VietGAP là một tiêu chuẩn ưu tú cho sản phẩm an toàn, hợp pháp và chất lượng cao ở cấp độ thị trường nội địa và tạo ra một địa bàn sản xuất an toàn hơn và có trách nhiệm với môi trường cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ và cho gia đình sinh sống. Tiêu chuẩn VietGAP là một văn bản tương thích với tiêu chuẩn GlobalGAP và nó tương đối đơn giản để tiến từ mức dễ sang khó hơn. Áp dụng tương tự khi nâng cao từ GlobalGAP lên BRC. Nhóm thực hiện dự án thanh long SOFRI nhận thức đầy đủ các loại tiêu chuẩn khác nhau, đã có đủ điều kiện để trở thành người tập huấn và thanh tra viên và rất thành thạo trong việc áp dụng các tiêu chuẩn ở các cấp độ vận hành khác nhau và cho tất cả các loại cây trồng. Nhóm này đã xây dựng cẩm nang chất lượng cho dự án thanh long. Hiện nay SOFRI tiếp tục duy trì việc chuyển giao kỹ thuật GAP dựa trên những kỹ năng có được khi thực hiện dự án thanh long. Đây là một phần hoạt động thường xuyên của SOFRI và đựoc công nhận trong việc thăng tiến trong việc và trách nhiệm của nhân viên nhưng cho đến giai đoạn này vẫn chưa đạt được một đơn vị chuyển giao kỹ thuật GAP ở cấp độ thương mại. Cả hai dự án thanh long đều có sự tiến bộ rõ rệt và tính bền vững cho phép các hộ nông dân sản xuất thanh long quy mô nhỏ thâm nhập được các thị trường giá trị cao. Tóm lại, những kết quả chung đạt được gồm: Trang 14 Mở rộng cơ hội xuất khẩu thanh long cho các hộ nông dân sản xuất nhỏ thông qua Thực Hành Nông Nghiệp Tốt