intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Vài nét ảnh hưởng tư tưởng pháp trị của Hàn Phi trong lịch sử Việt Nam "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

93
lượt xem
15
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vài nét ảnh hưởng tư tưởng pháp trị của Hàn Phi trong lịch sử Việt Nam Khi ở vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể, trên cơ sở sự hiểu biết của chủ thể cũng như thái độ, tình cảm của bản thân đối với pháp luật cũng như đạo đức xã hội, từ vốn sống, nhân cách, từ sự hiểu người, hiểu mình, sự ý thức về vị trí và vai trò của bản thân mình, xuất phát từ tình cảm của cá nhân về đối tượng của hành vi, trên cơ sở sự dự liệu về những...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Vài nét ảnh hưởng tư tưởng pháp trị của Hàn Phi trong lịch sử Việt Nam "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi ThS. Vò Kim Dung * T heo c¸c s¸ch biªn niªn sö v mét sè s¸ch th«ng sö ®Òu ghi lÞch sö Nh n−íc ta b¾t ®Çu tõ triÒu ®¹i Hïng V−¬ng trÞ v× n−íc V¨n cø ë Trung Hoa do TriÖu § - vua n−íc Nam ViÖt ®øng ®Çu ® x©m l−îc v chinh phôc ®−îc ¢u L¹c. Tõ ®ã ®Õn n¨m 938 c¸c triÒu ®¹i phong Lang. Thêi gian tån t¹i cña n−íc V¨n Lang v o kiÕn Trung Hoa thay nhau ®« hé n−íc ta v thi kho¶ng thiªn niªn kØ thø II tr−íc c«ng nguyªn h nh chÝnh s¸ch ®ång ho¸ to n diÖn trªn c¸c (TCN). V o thêi k× n y, Nh n−íc V¨n Lang ® lÜnh vùc. ë lÜnh vùc ph¸p luËt, víi nh÷ng t i cã luËt nh−ng rÊt tiÕc nh÷ng t i liÖu nãi vÒ luËt liÖu Ýt ái v t¶n m¹n chóng ta kh«ng thÓ biÕt cña n−íc ta TCN hÇu nh− kh«ng cßn t×m thÊy. mét c¸ch ®Çy ®ñ, chi tiÕt vÒ t×nh h×nh ph¸p luËt C¨n cø v o lêi t©u cña M ViÖn víi vua H¸n cña n−íc ta suèt h¬n 10 thÕ kØ B¾c thuéc. Quang Vò cã nãi ®Õn: “LuËt ViÖt kh¸c víi luËt Nh−ng ch¾c ch¾n ph¸p luËt hiÖn h nh cña n−íc H¸n h¬n m−êi ®iÒu”. Cã lÏ luËt ë thêi Hïng ta lóc ®ã l ph¸p luËt cña nh n−íc phong kiÕn V−¬ng chØ l luËt tôc hay tËp qu¸n ph¸p nh−ng Trung Hoa. Tõ n¨m 179 TCN ®Õn n¨m 23, nh ch¾c ®ã kh«ng ph¶i l luËt riªng cña tõng vïng TriÖu v nh T©y H¸n ®Òu dïng tôc cò ®Ó cai m l luËt chung cña ng−êi L¹c ViÖt. LuËt thêi trÞ. ViÖc ¸p dông v thi h nh luËt ph¸p cña c¸c ®ã mang tinh thÇn b×nh ®¼ng d©n chñ thêi x−a, ®Õ chÕ phong kiÕn Trung Quèc ë ¢u L¹c qua céng víi nh÷ng phÐp t¾c tÝn ng−ìng cæ truyÒn tõng thêi k× cã kh¸c nhau nh−ng nh×n chung, nh−ng nã còng thÓ hiÖn tÝnh nghiªm minh cña cïng víi sù më réng, cñng cè v ho n thiÖn cña sinh ho¹t céng ®ång. Xung quanh vÊn ®Ò n y chÝnh quyÒn ®« hé, ph¸p luËt phong kiÕn Trung h×nh th nh mét sè tËp tôc thÓ hiÖn tÝnh luËt Hoa ng y c ng ®−îc ¸p dông phæ biÕn h¬n. C¸c ph¸p cña thêi Hïng V−¬ng nh− kh«ng cho ng nh luËt nh− luËt h×nh sù, d©n sù, h«n nh©n ng−êi nghÌo lÊy ng−êi giÇu (chuyÖn c«ng chóa gia ®×nh cña thêi §−êng ®−îc ¸p dông trªn l nh Tiªn Dung v Chö §ång Tö), nh− h×nh ph¹t thæ n−íc ta. Nãi nh− vËy kh«ng cã nghÜa l nghiªm kh¾c ®èi víi kÎ ph¶n béi lîi Ých cña trong lÜnh vùc ph¸p luËt, d©n téc ta ho n to n gièng nßi (nh− truyÒn thuyÕt Mþ Ch©u - Träng theo ph¸p luËt cña c¸c triÒu ®¹i Trung Quèc. Thuû), c¸c tôc th¸ch c−íi, lÔ d¹m, lÔ hái Nh©n d©n ta vÉn tù ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ néi (chuyÖn S¬n Tinh, Thuû Tinh). NÕu ai l m tr¸i bé trong l ng x b»ng c¸c tËp qu¸n cæ truyÒn ®iÒu quy ®Þnh th× sÏ bÞ d− luËn lªn ¸n v cã thÓ cña m×nh. bÞ ®uæi ra khái c«ng x (truyÖn Mai An Tiªm). Sau khi gi nh ®−îc ®éc lËp d©n téc, Nh MÆc dï vËy, thêi ®¹i Hïng V−¬ng víi sù n−íc phong kiÕn ViÖt Nam võa ®−îc x©y dùng ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh s«ng Hång v sù lªn ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu vÊn ®Ò míi n¶y sinh. xuÊt hiÖn cña mét h×nh th¸i nh n−íc s¬ khai ® C«ng cô ®Ó cñng cè ®Þa vÞ cña vua l hÖ thèng chøng tá sù dùng n−íc sím cña d©n téc ta v quan l¹i, l binh lÝnh, l t− t−ëng “thiªn mÖnh”. t−¬ng øng víi nh n−íc ®ã l nh÷ng luËt lÖ gi¶n ®¬n ®−îc thùc hiÖn trong céng ®ång. * Gi¶ng viªn Bé m«n M¸c - Lªnin N¨m 179 TCN, chÝnh quyÒn phong kiÕn c¸t Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi 14 T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003
  2. nghiªn cøu - trao ®æi Nh−ng nh− thÕ vÉn ch−a ®ñ, cÇn ph¶i cã c¸c gia. Nh−ng hiÖn tuîng n y kh«ng cã nh Nho ®iÒu luËt ®Ó ng¨n ngõa nh÷ng sù viÖc x¶y ra v n o thõa nhËn. §iÒu ®ã cã thÓ l v× vô ¸n TÇn nÕu x¶y ra th× cã ®iÒu kiÖn ®Ó trõng trÞ. MÆt Thuû Ho ng ®èt s¸ch Nho ch«n sèng c¸c nh kh¸c, trong d©n, do cã nhiÒu ho n c¶nh v t×nh Nho ë kinh ®« H m D−¬ng g©y nªn sù th©m huèng kh¸c nhau m lu«n cã c¸c cuéc tranh thï ph¸p gia cña c¸c thÕ hÖ nh Nho sau n y. chÊp, c¸c vô kiÖn tông. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò PhÇn kh¸c l do c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung n y kh«ng thÓ kh«ng cÇn ®Õn c¸c ®iÒu luËt cña Quèc, dï thùc chÊt bªn trong nh− thÕ n o triÒu ®×nh l m c¨n cø xÐt xö. Råi viÖc xÐt xö ®Ó nh−ng bªn ngo i hä vÉn tù nhËn l theo ®−êng ®Ò phßng sù tuú tiÖn, sù léng quyÒn cña c¸c lèi chÝnh trÞ ®øc trÞ, ®−êng lèi nh©n nghÜa cña quan l¹i, triÒu ®×nh thÊy cÇn thiÕt ph¶i chÕ ®Þnh nh nho nÕu c«ng khai thõa nhËn vai trß cÇn ra c¸c ®iÒu luËt l m chç dùa cho ng−êi thi h nh thiÕt cña t− t−ëng Ph¸p gia th× ®ã l ®iÒu khã ¸n v nguêi thô ¸n. Tãm l¹i, b¶n th©n sù cai trÞ xö. Dï l Nho gia hay l Ph¸p gia còng l c¸c x héi cÇn ®Õn ph¸p luËt v mçi triÒu ®¹i ®Òu häc ph¸i cã môc ®Ých x©y dùng chÕ ®é phong cÇn cã bé luËt cña riªng m×nh. kiÕn trung −¬ng tËp quyÒn, gi÷a chóng cã nhiÒu YÒu cÇu trªn xuÊt hiÖn ngay tõ triÒu ®¹i ®iÓm gièng nhau nªn ® häc tËp lÉn nhau. ë Ng«, §inh v TiÒn Lª song lóc bÊy giê c«ng ®©y chØ cã ®iÒu Nho gia häc tËp Ph¸p gia nh−ng viÖc cßn bÒ bén, ng«i vua ch−a v÷ng v ng, triÒu kh«ng d¸m c«ng khai thõa nhËn. ®¹i l¹i ng¾n ngñi nªn ch−a kÞp x©y dùng nh÷ng Trong lÞch sö c¸c häc thuyÕt cña Trung ®¹o luËt ho n chØnh cña triÒu ®¹i m×nh. C«ng Quèc chuyÓn sang ViÖt Nam, chØ thÊy sö chÐp viÖc ®ã chØ ra ®êi ë c¸c triÒu ®¹i sau. Nh LÝ sau l Nho gi¸o, §¹o gi¸o, PhËt gi¸o, kh«ng thÊy mét thêi gian cai trÞ, ®Õn ®êi LÝ Th¸i T«ng th× chÐp t− t−ëng cña Ph¸p gia. Kh«ng nh÷ng thÕ, ®−a ra ®−îc bé “ H×nh th−”, nh TrÇn còng ph¶i mét sè nh Nho ViÖt Nam v× muèn ®Ò cao Nho sau mét thêi gian, TrÇn Th¸i T«ng míi ban bè gia do häc ®−îc tõ c¸c nh Nho Trung Quèc ® ®−îc cuèn “H×nh luËt”. C¸c bé luËt cã quy m« phª ph¸n Ph¸p gia. Nh−ng nãi ®Õn lÜnh vùc ®Çy ®ñ th× ph¶i ®Õn triÒu Lª v triÒu NguyÔn. ph¸p luËt th× kh«ng giÊu ®−îc ¶nh h−ëng cña C¸c bé luËt cña phong kiÕn Trung Quèc, dï t− t−ëng Ph¸p gia. C«ng b»ng m nãi ®ã l ¶nh l triÒu §−êng, triÒu Tèng, triÒu Nguyªn, triÒu h−ëng gi¸n tiÕp qua c¸c bé luËt cña c¸c triÒu Minh hay triÒu Thanh ®Òu víi danh nghÜa l thÓ ®×nh phong kiÕn Trung Quèc chø kh«ng ph¶i theo “mÖnh trêi” cña nh Nho nh−ng thùc chÊt bªn trong l¹i thÓ hiÖn t− t−ëng cña ph¸i ph¸p l ¶nh h−ëng trùc tiÕp. Dï trùc tiÕp hay gi¸n gia. C¸c häc thuyÕt cña quèc gia, dï l triÕt häc tiÕp th× ®ã còng l chÞu ¶nh h−ëng v khã cã hay chÝnh trÞ - x héi, tuy cã lóc m©u thuÉn thÓ ng¨n c¶n sù ph¸t triÓn t− t−ëng ®ã trong nhau, ®èi ®Þch nhau song qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vÒ lÞch sö t− t−ëng ph¸p lÝ cña ViÖt Nam. sau l¹i cã sù häc tËp ®Ó bæ sung cho c¸i m×nh Bé luËt Hång §øc ra ®êi ®¸nh dÊu b−íc cßn thiÕu sãt. T− t−ëng “chÝnh danh” do ng−êi ph¸t triÓn míi trong ho¹t ®éng lËp ph¸p cña s¸ng lËp ra ®¹o Nho l Khæng Tö nªu ra ë thÕ Nh n−íc phong kiÕn ViÖt Nam nh»m ®¸p øng kØ thø VI TCN, l¹i ®−îc H n Phi l ng−êi tËp c¸c yªu cÇu qu¶n lÝ phøc t¹p trong mäi lÜnh vùc ®¹i th nh cña ph¸p gia ®Ò cao ë thÕ kØ thø III ®êi sèng kinh tÕ chÝnh trÞ x héi, x¸c lËp v TCN. Ng−îc l¹i, nhiÒu néi dung v tÝnh chÊt ph¸t triÓn m¹nh mÏ chÕ ®é phong kiÕn. N¨m c¸c ®iÒu luËt cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn 1483 Lª Th¸nh T«ng sai c¸c triÒu thÇn s−u tËp Trung Quèc lÊy Nho gia l m t− t−ëng cë b¶n tÊt c¶ c¸c ®iÒu luËt m c¸c triÒu vua Lª tr−íc ®ã ®Òu cã nguån gèc tõ t− t−ëng ph¸p trÞ cña ph¸p ® ban h nh v trªn c¬ së cña nh÷ng quan hÖ T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 15
  3. nghiªn cøu - trao ®æi kinh tÕ x héi míi ph¸t sinh cÇn cã sù ®iÒu §øc v cña nh Thanh, lÊy bá c©n nh¾c, cèt chØnh v bæ sung thªm mét sè ®iÒu míi cho phï sao cho ®óng m vùng tËp th nh biªn. TrÉm tù hîp ®Ó x©y dùng th nh bé luËt ho n chØnh. §ã th©n söa ch÷a ban h nh cho thiªn h¹ khiÕn l Bé Lª triÒu h×nh luËt m sö s¸ch th−êng chÐp ng−êi ta biÕt ®−îc phÐp lín cÇn ngõa, râ nh− l Bé luËt Hång §øc. Bé luËt n y ¸p dông phæ mÆt tr¨ng kh«ng thÓ Èn giÊu. §iÒu cÊm r¨n d¹y biÕn trong thêi Lª s¬ v trong c¸c triÒu ®¹i sau nghiªm nh− sÊm sÐt kh«ng thÓ x©m ph¹m".(1) n y cho ®Õn tËn thÕ kØ XVIII. Bé luËt Hång Bé luËt gåm cã 938 ®iÒu, chia l m 22 quyÓn, §øc l bé luËt tæng hîp, bao gåm nhiÒu ng nh do qu¸ lÖ thuéc v o luËt nh Thanh nªn c¸c luËt nh− h×nh sù, d©n sù, h«n nh©n, h nh chÝnh ®iÒu kho¶n trong Bé luËt Gia Long ® lo¹i bá v qu©n sù. Gåm 722 ®iÒu chia l m 6 quyÓn. c¸c chÕ ®Þnh t−¬ng ®èi tiÕn bé cña luËt Hång TÊt c¶ ®Òu ®−îc tr×nh b y d−íi d¹ng nh÷ng quy §øc, trë th nh Bé luËt h kh¾c nhÊt trong lÞch ph¹m ph¸p luËt h×nh sù v ®Òu ¸p dông chÕ t i sö d©n téc. h×nh sù. LuËt n y b¶o vÖ tuyÖt ®èi quyÒn lùc T×nh h×nh chung th× nh− vËy nh−ng còng cã chÝnh trÞ v kinh tÕ cña Nh n−íc phong kiÕn. mét v i tr−êng hîp ngo¹i lÖ, ®ã l Lª Quý §«n BiÓu hiÖn tËp trung nhÊt l c¸c ®iÒu kho¶n quy ë triÒu Lª - TrÞnh v vua Minh MÖnh d−íi triÒu ®Þnh c¸c nhãm téi ph¹m cô thÓ nh− téi vi ph¹m NguyÔn. Lª Quý §«n do häc réng v do cã luËt cÊm vÖ, téi thËp ¸c, téi ®¹o tÆc. LuËt b¶o vÖ ®iÒu kiÖn ®−îc ®i sø Trung Quèc cã dÞp ®äc t i lîi Ých cña giai cÊp phong kiÕn v c¸c ®Æc liÖu cña Ph¸p gia nªn trong t− t−ëng cña «ng quyÒn cña tÇng líp quý téc quan liªu. MÆc dï còng cã yÕu tè chÞu ¶nh h−ëng trùc tiÕp cña vËy, do kÕ thõa ®−îc mét sè yÕu tè tÝch cùc cña Ph¸p gia. Lª Quý §«n trong cuèn “QuÇn th− luËt tôc nh− coi träng quyÒn cña ng−êi phô n÷ kh¶o biÖn” «ng chñ tr−¬ng trÞ n−íc ph¶i kÕt hîp nªn luËt Hång §øc ph¸t huy ®−îc tÝnh d©n téc, “lÝ” (t− t−ëng nh nho) víi “ ThÕ” (t− t−ëng cña xøng ®¸ng l bé luËt tiªu biÓu cho ph¸p luËt ThËn §¸o v H n Phi ) v cho r»ng: “chØ cã phong kiÕn ViÖt Nam. mét c¸ch ®Ó −íc thóc nh©n t©m v chÕ ngù thÕ Bé luËt thø hai l luËt Gia Long ®−îc ra ®êi biÕn ®ã l ph¸p chÕ m th«i”. ChÝnh v× vËy m n¨m 1815 d−íi thêi Gia Long nªn ®−îc gäi l mét sè nh nghiªn cøu ViÖt Nam hiÖn nay cho Bé luËt Gia Long. §©y l s¶n phÈm cao nhÊt Lª Quý §«n l ng−êi chÞu ¶nh h−ëng cña t− cña ho¹t ®éng lËp ph¸p d−íi triÒu NguyÔn, t−ëng Ph¸p gia. Nh−ng ®èi víi ®−¬ng thêi, ý ®−îc ¸p dông d−íi tÊt c¶ c¸c ®êi vua NguyÔn v kiÕn cña Lª Quý §«n chØ l ý kiÕn c¸ biÖt. H¬n l t i liÖu c¬ b¶n nhÊt cho chóng ta biÕt vÒ t×nh n÷a lóc bÊy giê, triÒu ®×nh Lª - TrÞnh ® suy h×nh ph¸p luËt thêi NguyÔn. Nh n−íc phong t n, kh«ng cßn kh¶ n¨ng vùc dËy nªn t− t−ëng kiÕn triÒu NguyÔn l nh n−íc qu©n chñ chuyªn cña Lª Quý §«n còng ch−a cã t¸c dông thùc tÕ. chÕ, ®øng ®Çu triÒu ®×nh l vua, quyÒn lùc cña Gi¸o s− Cao Xu©n Huy cho r»ng vÒ chÝnh nh vua ®øng trªn triÒu ®×nh, vua l ng−êi thay trÞ, Lª Quý §«n muèn tæng hîp thuyÕt ®øc trÞ trêi trÞ d©n. Cho nªn khi Bé luËt ®−îc h×nh cña Nho gia v thuyÕt ph¸p trÞ cña Ph¸p gia m th nh th× chÝnh Gia Long l ng−êi phª chuÈn, nÆng vÒ Ph¸p gia. Gi¸o s− NguyÔn T i Th− viÕt b i tùa cho Bé luËt. Trong b i tùa Gia Long còng cho r»ng ®−êng lèi trÞ n−íc cña Lª Quý ® nªu lªn r»ng ph¶i dïng h×nh ph¹t h kh¾c ®Ó §«n l ®øc trÞ kÕt hîp víi ph¸p trÞ nh−ng c ng ng¨n ngõa v trõng trÞ nh÷ng ng−êi cã h nh vi vÒ sau t− t−ëng ph¸p trÞ c ng chiÕm −u thÕ. V o vi ph¹m ph¸p luËt “chÈn theo ®iÒu lÖnh cña c¸c n¨m 1997, «ng V¨n T©n trong b i kØ niÖm 250 triÒu, tham ch−íc c¸c ®iÒu luËt cña ®êi Hång n¨m ng y sinh Lª Quý §«n kh¼ng ®Þnh: “Lª 16 T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003
  4. nghiªn cøu - trao ®æi Quý §«n l nh chÝnh trÞ, cã nh÷ng ho i b o ph¹m téi m xö. ¤ng tõng nãi víi c¸c quÇn lín, muèn cho n−íc gi u d©n m¹nh b»ng mét thÇn: “Ta tõ khi lªn ng«i, chØ gi÷ phÐp c«ng con ®−êng míi l con ®−êng ph¸p trÞ”. b»ng, kh«ng hÒ thiªn vÞ, dï c¸c ho ng tö, t−íc Ng−êi thø hai chÞu ¶nh h−ëng t− t−ëng c«ng hay hÇu, nh÷ng khi nh n h¹, hä còng ch−a Ph¸p gia l vua Minh MÖnh. Minh MÖnh l tõng d¸m thØnh th¸c viÖc t− bao giê".(3) ¤ng ® ng−êi t«n sïng ®¹o Nho, lu«n tu©n thñ nguyªn tõng c¸ch chøc, gi¸ng chøc bèn th−îng th−, c¶ lÝ “tu th©n, tÒ gia, trÞ quèc, b×nh thiªn h¹” th−îng th− bé h×nh v× hä thiÕu tr¸ch nhiÖm nh−ng l¹i l ng−êi nghiªm kh¾c vÒ viÖc ¸p dông hoÆc mãc ngoÆc, g©y hËu qu¶ xÊu. Sù c«ng h×nh ph¹t trong lÞch sö phong kiÕn ViÖt Nam. minh v nghiªm kh¾c trong ¸p dông h×nh ph¹t H¬n 20 n¨m trÞ v× (1820-1841), ngo i viÖc ban cña vua Minh MÖnh qua viÖc ph©n biÖt gi÷a h nh sè l−îng lín c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, «ng t×nh v lÝ cßn thÓ hiÖn ë chç «ng kh«ng chÊp cßn chó ý tíi hiÖu lùc thùc tÕ cña c¸c v¨n b¶n nhËn viÖc dïng “ch÷ hiÕu” ®Ó trÞ téi thay. C¸c Êy. Vua Minh MÖnh rÊt nghiªm kh¾c ®èi víi nh Nho do coi träng ch÷ hiÕu nªn chÊp nhËn mäi tr−êng hîp ph¹m téi, bÊt kÓ l quan ®¹i viÖc chÞu téi thay nh−ng vua Minh MÖnh cã thÇn hay th−êng d©n. Th−êng th× ng−êi vi ph¹m c¸ch nh×n kh¸c vÒ quy ®Þnh n y. ¤ng kh«ng ph¸p luËt nhiÒu nhÊt l c¸c quan ®¹i thÇn cho cho bÊt k× tr−êng hîp n o con chÞu téi thay cha. nªn «ng ® tËp trung v o ®èi t−îng ®ã ®Ó trõng ¤ng nãi: “Theo phÐp th−êng cña nh n−íc, cã trÞ. ¤ng chñ tr−¬ng dïng h×nh ph¹t nÆng kÓ c¶ téi th× xö h×nh, nÕu cø thuËn nghe cho con chÞu h×nh ph¹t tö h×nh ®Ó ng¨n chÆn t×nh tr¹ng ph¹m téi thay cha th× thiªn h¹ sÏ b¾t ch−íc nhau, h¸ téi. Trong s¸ch §¹i Nam Thùc lôc «ng nãi: ch¼ng ph¶i tha kÎ cã téi m ph¹t ng−êi v« téi “Th¸nh nh©n x−a ®Æt ra ph¸p luËt l ý muèn trÞ sao” (§¹i Nam Thùc lôc). TÝnh nghiªm kh¾c téi ®Ó mong khái ph¶i trÞ téi n÷a, giÕt ng−êi ®Ó cña vua Minh MÖnh trong viÖc ¸p dông h×nh khái giÕt ng−êi n÷a. ThÕ l giÕt mét ng−êi m ph¹t cßn thÓ hiÖn «ng l ng−êi rÊt s©u s¸t trong l m mu«n ng−êi sî. Nay nÕu kh«ng theo luËt viÖc ®iÒu tra xÐt ¸n, «ng ph©n tÝch kÜ téi cña nÆng m trÞ téi th× chØ ®−îc tiÕng su«ng khoan tõng ng−êi, trªn c¬ së ®ã ®Þnh ra h×nh ph¹t hång m kh«ng ®óng víi c¸i ®¹o s¸ng h×nh ®óng møc víi h nh vi cña téi ph¹m. ¤ng rÊt ph¹t m nghiªm kh¾c luËt, sau n y sÏ ph¹m nh¹y c¶m víi c¸c khuyÕt tËt cña quan l¹i, rÊt ph¸p nhiÒu ra th× giÕt kh«ng xuÓ n÷a”.(2) Trong c¶nh gi¸c víi nh÷ng lêi t©u cã ý ®å c¸ nh©n cña h×nh ph¹t tö h×nh, vua Minh MÖnh ¸p dông hai hä. § cã bèn vÞ quan (hai quan ®Çu tØnh, hai h×nh thøc l tr¶m (chÐm) v gi¶o (th¾t cæ cho quan triÒu ®×nh) bÞ «ng tèng giam v× cã nh÷ng lêi chÕt). Trong 17 ng−êi ph¶i chÞu tr¶m cã c¶ mét t©u vô lîi. t¶ tham tri (t−¬ng ®−¬ng víi thø tr−ëng thø nhÊt Trong sè c¸c vua triÒu NguyÔn th× hiÖn nay). Cã nhiÒu vô, vua Minh MÖnh ¸p Minh MÖnh l hiÖn t−îng ®Æc biÖt. dông tíi 3 ¸n tö h×nh mét lóc nh− vô gi÷a n¨m (Xem tiÕp trang 29) 1832 (xö mét sè quan trong v¨n phßng cña vua). (1).Xem: §¹i Nam thùc lôc (chÝnh biªn) Nxb. Sö häc Vua Minh MÖnh còng rÊt c«ng minh trong H Néi 1963, tËp 4, tr. 159. viÖc ¸p dông h×nh ph¹t ®èi víi c¸c ®èi t−îng (2).Xem: Bïi Xu©n §Ýnh (2000) - "Vua Minh MÖnh ph¹m téi dï ng−êi ®ã thuéc th nh phÇn n o, l víi viÖc ¸p dông h×nh ph¹t". T¹p chÝ LuËt häc sè 1, quan l¹i hay d©n th−êng, thËm chÝ c¶ ng−êi tr. 8 - 9. th©n cña m×nh «ng ®Òu c¨n cø v o c¸c møc ®é (3). S®d, tr. 11. T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 17
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2