intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Vai trò của ASEAN trong việc giải quyết các tranh chấp về biên giới, lãnh thổ "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

117
lượt xem
16
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vai trò của ASEAN trong việc giải quyết các tranh chấp về biên giới, lãnh thổ

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Vai trò của ASEAN trong việc giải quyết các tranh chấp về biên giới, lãnh thổ "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi ThS. B¹ch quèc an * N gày 8/8/1967, Hi p h i các qu c gia i m trên biên gi i và tu ch nh l i nh ng c t m c trư c ây ã xác nh phù h p v i ông Nam Á (ASEAN) ư c tuyên b Hi p ư c biên gi i năm 1977. Năm 1983 và thành l p. Trong su t quá trình t n t i và 1985 Vi t Nam ã kí Hi p ư c biên gi i trên phát tri n, ASEAN luôn ph i i di n v i t li n v i Cămpuchia và ã ti n hành c m các tranh ch p v biên gi i, lãnh th gi a các m c t i m t s o n. Hi n nay, hai bên ang qu c gia thành viên. Nh ng tranh ch p này t p trung thương lư ng ti n hành c m thư ng r t ph c t p, ng ch m n nhi u m c biên gi i trên toàn tuy n.(1) vn nh y c m nên ch a ng nguy cơ i v i các tranh ch p trên bi n, Vi t bùng n gây xung t, nh hư ng tr c ti p Nam ã kí Hi p nh v vùng nư c l ch s v i n hòa bình và an ninh khu v c. Vì v y, Cămpuchia (1982), Hi p nh v ho ch nh có th th c hi n m c tiêu xây d ng ông biên gi i trên bi n v i Thái Lan (1997), Tho Nam Á phát tri n b n v ng, hòa bình và n thu n v h p tác khai thác chung vùng ch ng nh, ASEAN c n có nh ng ho t ng tích l n v i Malaysia (1992) và Hi p nh phân c c thúc y quá trình gi i quy t các tranh nh th m l c a v i Indonesia (2003).(2) ch p nói trên. Li u ASEAN có vai trò gì v i Là m t qu c gia qu n o, Indonesia tư cách là t ch c qu c t khu v c? cũng ph i i di n v i nhi u tranh ch p trên 1. Tranh ch p v biên gi i, lãnh th bi n. Indonesia ã kí v i Malaysia hai hi p gi a các qu c gia ASEAN nh v phân nh lãnh h i trong eo bi n a. Các tranh ch p v biên gi i, lãnh th Malacca (1969) và phân nh th m l c a ã ư c gi i quy t (1970). Indonesia cũng ã kí v i Thái Lan Hi n nay, h u h t các qu c gia ASEAN Hi p nh phân nh th m l c a n m u chưa hoàn thành vi c gi i quy t tranh ph n phía b c eo bi n Malacca và trong bi n ch p v biên gi i, lãnh th v i các nư c láng Andaman (1971). Vi c phân nh th m l c gi ng. M t s qu c gia ã có nh ng bư c a trong bi n Andaman ư c hai qu c gia ti n áng k , m t s khác v n còn ang trên hoàn t t vào năm 1975. Ngoài ra, Indonesia ư ng tìm ki m gi i pháp cu i cùng. còn kí v i Malaysia và Thái Lan Hi p nh Vi t Nam có biên gi i t li n v i Trung phân nh th m l c a c a ba nư c n m Qu c, Lào và Cămpuchia. Năm 1977, Vi t ph n phía b c eo bi n Malacca (1971), kí v i Nam ã kí Hi p ư c ho ch nh biên gi i Singapore Hi p nh phân nh lãnh h i v i Lào và ti n hành phân gi i, c m m c trong eo bi n Singapore (1973). trên toàn tuy n. Hi n nay, hai bên ang tri n khai hoàn thành vi c c m m c m t s * V pháp lu t qu c t - B tư pháp t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007 3
  2. nghiªn cøu - trao ®æi Malaysia kí v i Thái Lan hai Hi p nh v ho ch nh biên gi i trong eo bi n Johor. v phân nh lãnh h i (1979) và phân nh M t trong nh ng tr ng i và thách th c th m l c a trong v nh Thái Lan (1979). l n i v i ASEAN chính là vi c gi i quy t Malaysia kí Hi p nh v ho ch nh tranh ch p ch quy n trên qu n o Trư ng biên gi i trong vùng bi n Andaman v i Thái Sa. ây là tranh ch p ph c t p, có s tham Lan (1980) và Hi p nh biên gi i trên t gia không ch c a các thành viên ASEAN li n v i Lào (1994). mà còn bao g m c Trung Qu c ư c ánh giá là m t cư ng qu c khu v c. b. Các tranh ch p v biên gi i, lãnh th Trong b i c nh tranh ch p v biên gi i, còn t n t i Bên c nh các hi p nh v biên gi i, lãnh lãnh th như v y, ASEAN c n có chính sách th ã kí k t, các qu c gia ASEAN v n ph i phù h p, th hi n rõ vai trò c a m t t ch c i di n v i nhi u tranh ch p còn t n t i. qu c t , tham gia vào ti n trình gi i quy t Vi t Nam có vùng ch ng l n trên bi n tranh ch p, tăng cư ng s oàn k t n i b , v i Malaysia. M c dù ã kí Tho thu n h p duy trì hoà bình và n nh trong khu v c. tác khai thác chung, hai bên v n chưa ti n 2. Gi i quy t tranh ch p v biên gi i, hành phân nh ranh gi i bi n gi a hai nư c. lãnh th trong khuôn kh ASEAN Tương t , v nh Thái Lan cũng có vùng a. Nguyên t c và cơ ch gi i quy t tranh ch ng l n ba bên Vi t Nam, Thái Lan và ch p theo ti n trình khu v c Malaysia. Hi n nay, các bên nh t trí trong Xây d ng ông Nam Á thành khu v c khi chưa phân nh ư c rõ ràng ch quy n hoà bình, an ninh và n nh - ó là m t c a m i bên thì cùng nhau h p tác khai trong nh ng m c tiêu t ra cho ASEAN. thác có hi u qu vùng ch ng l n này. V i th c tr ng tranh ch p v biên gi i, lãnh Thái Lan có tranh ch p v i Lào v biên th gi a các qu c gia thành viên hi n nay, gi i b d c theo sông Mê Kông. V i vi c xây d ng cơ ch gi i quy t tranh ch p Myanma, hai bên c n ti p t c ti n hành phân phù h p s có ý nghĩa quan tr ng cho vi c nh 2.400 km ư ng biên gi i trên t li n. th c hi n m c tiêu nói trên. Trong Tuyên b Trên bi n, m c dù Hi p nh v ho ch nh Băng C c năm 1967, các nư c ASEAN biên gi i (1980) ã ư c kí nhưng hai bên v n bư c u kh ng nh s cùng nhau thúc y còn tranh ch p v phân nh lãnh h i trong hoà bình và n nh khu v c b ng vi c tôn vùng bi n Andaman và ch quy n i v i m t tr ng công lí và nguyên t c pháp lu t trong s o, o á. Ngoài ra, Thái Lan còn có quan h gi a các qu c gia và tuân th các tranh ch p v i Cămpuchia trong v nh Thái nguyên t c c a Hi n chương Liên h p qu c. Lan, v i Malaysia v biên gi i trên t li n. Tuy nhiên, Tuyên b ch y u nh n m nh Gi a Malaysia và Philippine còn t n t i vào s h p tác trong các lĩnh v c kinh t , xã tranh ch p trong vùng bi n Xulu và v n chưa h i và văn hoá gi a các qu c gia thành viên chính th c gi i quy t d t i m v n Xaba. mà chưa th c s c p vi c gi i quy t tranh Ngoài ra, Malaysia còn tranh ch p v i Singapore ch p v biên gi i, lãnh th . 4 t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007
  3. nghiªn cøu - trao ®æi T i H i ngh c p cao ASEAN l n th i h n ch trong vi c gi i quy t tranh ch p; nh t t ch c t i Bali, Indonesia ngày h i ng không có th m quy n ương nhiên 23-24/2/1976, các qu c gia thành viên ã kí mà th m quy n c a h i ng ư c xác nh k t văn ki n quan tr ng: Hi p ư c thân thi n trên cơ s tho thu n ý chí c a các bên tranh và h p tác ông Nam Á (TAC) (còn ư c ch p; h i ng gi i quy t các tranh ch p ã g i là Hi p ư c Bali).(3) Hi p ư c Bali ra t n t i và có nguy cơ e do n hoà bình và sáu nguyên t c ch o quan h gi a các h p tác trong khu v c; quy t nh c a h i qu c gia thành viên, trong ó nêu rõ các ng ch mang tính khuy n ngh và không có giá tr pháp lí b t bu c.(4) tranh ch p gi a nh ng nư c này c n ư c gi i quy t b ng bi n pháp hoà bình, không Hi p ư c Bali ư c ánh giá là văn ki n can thi p vào công vi c n i b c a nhau trên quan tr ng, không ch ra các nguyên t c cơ s h p tác hi u qu gi a các bên. Cùng cơ b n trong quan h gi a các qu c gia v i nh ng nguyên t c trên, Hi p ư c ã thành viên ASEAN mà tr thành b quy t c ra các nguyên t c và bi n pháp hoà bình gi i ch o quan h gi a các nư c này, t cơ s quy t tranh ch p qu c t , trên cơ s tôn cho vi c xây d ng khu v c ông Nam Á tr ng nguyên t c tho thu n, ki m ch không hoà bình, n nh, h u ngh , h p tác và phát s d ng ho c e do s d ng vũ l c, các bên tri n. Vai trò c a Hi p ư c Bali càng ư c có th l a ch n các bi n pháp sau: (1) Thông c ng c khi các nư c ASEAN ti n hành s a qua àm phán; (2) L a ch n m t trong các i Hi p ư c này và b sung quy nh: Các bi n pháp nêu t i i u 33 Hi n chương Liên qu c gia ngoài khu v c ông Nam Á cũng h p qu c; (3) Gi i quy t thông qua ti n trình có th tham gia Hi p ư c v i s ng ý c a (5) khu v c b ng vi c l a ch n h i ng t i cao t t c các qu c gia thành viên. Trên cơ s bao g m i di n c p b trư ng c a các bên quy nh này, t i H i ngh c p cao ASEAN 9 tham gia Hi p ư c Bali. di n ra t i Bali, (Indonesia) t ngày Trong s các bi n pháp nêu trên, Hi p 7-8/10/2003, Trung Qu c và n ã chính ư c Bali khuy n khích các bên gi i quy t th c tham gia Hi p ư c. S tham gia c a các tranh ch p b ng con ư ng àm phán trư c qu c gia ngoài ASEAN ã kh ng nh v trí, khi l a ch n các bi n pháp khác. Trong vai trò c a Hi p ư c Bali ng th i t o môi trư ng h p các bên không t ư c gi i trư ng ngày càng thu n l i cho vi c gi i pháp thông qua àm phán, h i ng t i cao quy t tranh ch p gi a các qu c gia trong khu s xem xét tranh ch p ó và có th khuy n v c. V n t ra là li u Hi p ư c Bali có ngh các bi n pháp như ng làm môi gi i, th c s t o ra cơ ch gi i quy t tranh ch p trung gian, i u tra hay hoà gi i. Khi c n khu v c hi u qu hay không? thi t, h i ng t i cao s khuy n ngh nh ng b. Gi i quy t tranh ch p v biên gi i, bi n pháp thích h p ngăn không cho tình lãnh th theo cách th c ASEAN hình x u thêm. Theo quy nh c a Hi p ư c Nhìn l i các tranh ch p v biên gi i, lãnh Bali, h i ng t i cao ch óng vai trò tương th ã ư c gi i quy t, có th d dàng nh n t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007 5
  4. nghiªn cøu - trao ®æi th y bi n pháp àm phán tr c ti p luôn ư c qu c gia ASEAN. i u này cho th y ý chí, các qu c gia ASEAN ưu tiên áp d ng. N u nguy n v ng c a m t s qu c gia mong ây là bi n pháp g n như duy nh t ư c s mu n áp d ng bi n pháp này khi không th d ng trong su t th i gian dài thì nh ng năm t ư c tho thu n trên bàn àm phám. g n ây, m t s qu c gia thành viên ASEAN Trong ch ng m c nh t nh, có th ánh giá ã l a ch n hình th c tài phán qu c t ây là bư c i mang tính tích c c. Tuy nhiên, gi i quy t tranh ch p. i u ó cũng ng th i cho th y s h n ch - Ngày 02/11/1998, trên cơ s tho thu n c a cơ ch gi i quy t tranh ch p mà các qu c kí ngày 31/5/1997 t i Kuala Lumpur, có hi u gia ASEAN ã ra trong Hi p ư c Bali. lc t ngày 14/5/1998, Malaysia và M c dù chưa óng vai trò quy t nh Indonesia ã yêu c u Tòa án qu c t c a trong vi c ưa ra các gi i pháp cu i cùng Liên h p qu c xác nh ch quy n c a hai gi i quy t tranh ch p nhưng ASEAN cũng qu c gia trên các o Pulau Ligitan và Pulau ã có nh ng ho t ng tích c c nh m ngăn Sipadan. Trong quá trình gi i quy t tranh không cho tình hình x u i ng th i khuy n ch p, Philippine cho r ng phán quy t c a khích các bên ti n hành àm phán, thương Tòa án qu c t c a Liên h p qu c có th nh lư ng, góp ph n m b o hoà bình, tình thân hư ng n l i ích có tính ch t pháp lí c a thi n và h p tác khu v c. Ngay sau khi thành nư c này nên ã yêu c u toà cho tham gia l p, ASEAN ã ph i i di n v i tranh ch p vào v vi c. Tuy nhiên, Philippine cũng gi a Malaysia và Philippine xung quanh v n kh ng nh không mu n tr thành m t bên Xaba. Quan h gi a hai nư c này ngày tranh ch p. Ngày 23/11/2001, Toà án qu c t càng x u i và tr nên c bi t căng th ng khi ra quy t nh không ch p nh n yêu c u c a Qu c h i Philippine thông qua d lu t kh ng Philippine. Ngày 17/12/2002, Toà án qu c t nh Xaba là m t b ph n lãnh th c a ra phán quy t kh ng nh ch quy n qu c Philippine. áp l i, Malaysia tuyên b không gia c a Malaysia i v i các o nói trên.(6) tham gia b t kì cu c h p nào c a ASEAN cho - Ngày 24/7/2003, trên cơ s tho thu n t i khi Philippine hu b d lu t trên. Trư c kí ngày 6/2/2003 t i Putrajaya, có hi u l c tình tr ng ó, ASEAN ã c g ng tìm ki m ngày 9/5/2003, Malaysia và Singapore ã yêu các bi n pháp có th các bên i t i gi i c u Tòa án qu c t c a Liên h p qu c xác pháp tho hi p. Nh ng c g ng hoà gi i c a nh ch quy n c a hai qu c gia trên các o ASEAN ã mang l i k t qu mong mu n. Pedra Branca/Pulau Batu Puteh,Middle Rocks Malaysia và Philippine ng ý t m gác l i và South Ledge. Theo thông báo c a Tòa án v n Xaba ti p t c h p tác, duy trì s t n t i và phát tri n c a Hi p h i.(8) qu c t ngày 16/11/2006, th t c tranh t ng s di n ra vào ngày 6/11/2007.(7) V i cơ ch quy nh t i Hi p ư c Bali, Vi c gi i quy t tranh ch p v biên g i, ASEAN khó có th tr thành "bánh xe lãnh th thông qua con ư ng tài phán qu c chính" c a quá trình gi i quy t tranh ch p t là s l a ch n tương i "m i" c a các khu v c. Vi c tìm ki m các bi n pháp nâng 6 t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007
  5. nghiªn cøu - trao ®æi cao hi u qu ho t ng c a cơ ch này là nh c a H i ng. V i cơ ch như v y thì i u c n thi t. Vì v y, t i H i ngh b trư ng tính kh thi trên th c t là r t khó. ngo i giao ASEAN l n th 34 di n ra t i Hà Như v y, ASEAN v n chưa xây d ng N i ngày 23/7/2001, các nư c ASEAN ã ư c cơ ch th c s h u hi u gi i quy t thông qua Quy ch ho t ng c a H i ng các tranh ch p phát sinh có kh năng nh t i cao Hi p ư c Bali. Sau 25 năm k t hư ng n hoà bình và an ninh khu v c, c ngày kí Hi p ư c, vi c thi t l p H i ng t i bi t là các tranh ch p v biên gi i, lãnh th . cao m i có cơ s và i u ki n tr thành Nh ng óng góp và k t qu mà ASEAN t hi n th c. ây là kho ng th i gian tương i ư c ch y u ư c th c hi n thông qua vi c dài nhưng ánh d u bư c ti n c a ASEAN tìm ki m các bi n pháp ngo i giao, nh t là trong xây d ng và c ng c lòng tin, t n n àm phán, thương lư ng. Chính cách th c móng cho vi c duy trì hoà bình và h p tác này ã ph n nào h n ch vai trò c a ASEAN gi i quy t các tranh ch p khu v c. v i tư cách là t ch c qu c t khu v c./. Vi c thông qua Quy ch ho t ng c a (1).Xem: http://viet.vietnamembassy.us/tintuc/story. H i ng t i cao ư c ánh giá là bư c kh i php?d=20020410145951, c p nh t ngày 01/8/2007 u quan tr ng, góp ph n tăng cư ng s c (Tr l i ph ng v n báo chí c a th trư ng B ngo i m nh và hi u qu cho cơ ch gi i quy t giao Lê Công Ph ng). tranh ch p thông qua ti n trình khu v c. Tuy (2).Xem: B ngo i giao, “Gi i thi u m t s v n cơ b n c a lu t bi n Vi t Nam”, Hà N i, Nxb. Chính nhiên, v i n i dung bao g m 25 nguyên t c, tr qu c gia, 2004, tr. 111-160. quy nh nhi u v n v cơ c u t ch c c a (3). Bên c nh vi c kí k t Hi p ư c Bali, các nư c H i ng t i cao, trình t xem xét các cu c ASEAN còn thông qua văn ki n quan tr ng khác là tranh ch p trong khu v c... b n Quy ch v n Tuyên b hoà h p ASEAN. i m khác bi t gi a hai không t o ra nh ng bư c t phá so v i các tho thu n này là ch : N u Tuyên b hoà h p ASEAN ch i u ch nh quan h gi a các qu c gia quy nh c a Hi p ư c Bali.(9) thành viên, Hi p ư c Bali ư c ng cho t t c các - V th m quy n, H i ng t i cao ch qu c gia khác ông Nam Á tham gia ( i u 18). ghi nh n và xem xét v vi c khi: (1) Ít nh t (4). Hi p ư c Bali, i u 14, 15, 16. có m t bên tranh ch p yêu c u; (2) T t c (5). Ngh nh thư s a i Hi p ư c Bali, i u 1. Trên th c t , Hi p ư c Bali ã ư c s a i hai l n, các bên tranh ch p ph i ng ý ưa v vi c l n th nh t vào ngày 15/12/1987 và l n th hai vào ra trư c H i ng t i cao. ngày 25/7/1998. - Nguyên t c thông qua quy t nh c a (6),(7).Xem: Website c a Toà công lí qu c t : H i ng t i cao là nguyên t c ng thu n. www.icj-cij.org. i u ó có nghĩa là quy t nh c a H i ng (8).Xem: Nguy n Duy Quý, “Ti n t i m t ASEAN hoà bình, n nh và phát tri n b n v ng”, Hà N i, ch ư c thông qua khi không có s ph n i Nxb. Chính tr qu c gia, Hà N i 2001, tr. 47-48; t b t kì thành viên nào c a H i ng. V i Yukiko Níhikawa, "The 'ASEAN way' and Asian cơ c u bao g m i di n c a t t c các qu c regional security", Politics & Policy, 2007, tr. 47. gia thành viên Hi p ư c Bali, bên thua ki n (9). Quy ch ho t ng c a H i ng t i cao Hi p ư c Bali, i u 6, 8, 9, 19. s có kh năng c n tr vi c thông qua quy t t¹p chÝ luËt häc sè 9/2007 7
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2