intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Vấn đề cơ cấu các quy phạm pháp luật"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

49
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vấn đề cơ cấu các quy phạm pháp luật Tương tự, biện pháp cưỡng chế nhà nước không phải khi nào cũng đem lại hiệu quả như mong muốn. Ở khá nhiều người, trong tư duy của họ không có khái niệm sợ hãi, để đạt được mục đích, họ chấp nhận đánh đổi cả danh dự, sự tự do, thậm chí kể cả tính mạng của bản thân.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Vấn đề cơ cấu các quy phạm pháp luật"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. NguyÔn Quèc Hoµn * N ghiên c u cơ c u quy ph m pháp lu t là v n r t có ý nghĩa lí lu n và th c ti n. V m t lí lu n, vi c gi i quy t ư c nh c a quy ph m pháp lu t; b ph n ch tài (sanction) xác nh nh ng bi n pháp áp d ng i v i ch th không th c hi n úng nh ng v n trong cơ c u c a quy ph m yêu c u ư c xác nh trong ph n quy nh pháp lu t s góp ph n quan tr ng trong vi c c a quy ph m pháp lu t. Quan i m này có làm sáng t nh ng v n liên quan n khái hai ý ki n khác nhau. Ý ki n th nh t cho ni m quy ph m pháp lu t cũng như các khái r ng quy ph m pháp lu t bao g m gi nh, ni m ngành lu t, ch nh pháp lu t. V m t quy nh và ch tài. Ý ki n th hai cho r ng th c ti n, lí thuy t v cơ c u quy ph m pháp quy ph m pháp lu t ch bao g m gi nh và lu t có vai trò quan tr ng trong kĩ thu t l p các h u qu pháp lí mà h u qu ó có th là pháp. N u gi i quy t m t cách th u áo v n quy nh ho c ch tài.(1) cơ c u c a quy ph m pháp lu t s giúp Quan i m này ã gi i quy t ư c v n cho nhà làm lu t gi i quy t ư c v n liên c u trúc mang tích ch t cơ h c c a quy quan n các i u lu t trong m t văn b n ph m pháp lu t t o i u ki n thu n l i cho quy ph m pháp lu t. vi c nh n th c ư c úng nh ng òi h i c a Trong khoa h c pháp lí hi n nay, có pháp lu t i v i các thành viên c a xã h i. nhi u quan i m khác nhau v cơ c u c a ng th i quan i m này cũng t o ra cơ s quy ph m pháp lu t. Tuy nhiên, m i quan cho vi c xây d ng nh ng khái ni m khác i m ó có nh ng ưu i m và nh ng h n ch c a pháp lu t như ngành lu t, ch nh pháp nh t nh. lu t theo truy n th ng. Tuy nhiên, quan i m Quan i m th nh t xu t phát t nh ng này có m t s h n ch sau: khái ni m cơ b n là gi nh, quy nh và Th nh t, n u quan ni m quy ph m pháp ch tài xác nh cơ c u c a quy ph m lu t có ba b ph n là gi nh, quy nh và pháp lu t. Trong ó gi nh (hypothethis) là ch tài, chúng ta s th y ph n gi nh là b ph n nêu lên nh ng hoàn c nh, i u ki n ph n xác nh tình hu ng ch th x s có th x y ra trong cu c s ng và cá nhân hay theo yêu c u trong ph n quy nh còn ph n t ch c nào vào nh ng i u ki n hay hoàn ch tài thì ngoài nh ng bi n pháp ư c d c nh ó thì x s theo nh ng cách th c ư c ki n áp d ng i v i ch th vi ph m c n nêu trong ph n quy nh c a quy ph m pháp ph i có i u ki n áp d ng ch tài. N u lu t; b ph n quy nh (stipulation) nêu lên cách x s c a ch th khi g p nh ng i u * Gi ng viên Khoa hành chính - nhà nư c ki n hay hoàn c nh ư c nêu trong ph n gi Trư ng i h c lu t Hà N i 32 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2004
  2. nghiªn cøu - trao ®æi nghiên c u m t cách th u áo, chúng ta s là "quy t c x s " vì các quy ph m pháp lu t th y n i dung c a nh ng i u ki n này hoàn ư c t ra cho con ngư i x s theo nó toàn khác v i ph n gi nh thông thư ng. ch không ph i t ra x ph t con (2) Nó không ơn gi n ch là i u ki n hay hoàn ngư i. Và theo logic thông thư ng thì n u c nh ch th ti n hành x s mà là i u không b t bu c th c hi n ho c không c m ki n áp d ng bi n pháp ch tài - thư ng là oán thì không th có s vi ph m và n u s vi ph m n i dung ph n quy nh. Ví d : không có s vi ph m thì không th b x Kho n 1 i u 484 B lu t dân s quy nh: ph t. Do ó, i u u tiên trong m i quy “Bên thuê ph i b o qu n tài s n thuê như tài ph m pháp lu t là ph i t ra tình hu ng cho s n c a chính mình, ph i b o dư ng và s a con ngư i hành ng sau ó m i t ra bi n ch a nh ; n u làm m t mát, hư h ng thì pháp x lí khi ngư i ta vi ph m. ph i b i thư ng”. N u cho r ng ph n gi Th hai, vi c quan ni m ch tài là bi n nh c a quy ph m này là “bên thuê” thì pháp x lí i v i ch th vi ph m trong ph n quy nh là “ph i b o qu n tài s n thuê quan i m này chưa bao quát h t các bi n như tài s n c a chính mình, ph i b o dư ng pháp m b o cho pháp lu t ư c th c và s a ch a nh ”, ph n ch tài là: “ph i b i hi n. B i vì, bên c nh nh ng bi n pháp ch thư ng”. Chúng ta s th y khó có th cho tài còn có nh ng bi n pháp khuy n khích i r ng “n u làm m t mát hư h ng” là gi nh v i ch th th c hi n pháp lu t. theo quan i m nêu trên vì trong m i quan Quan i m th hai ti p c n t khía c nh h v i gi nh và quy nh ã xác nh thì c u trúc n i dung c a quy ph m pháp lu t ã nó không ph i là i u ki n hay hoàn c nh xem xét cơ c u c a quy ph m pháp lu t v i ch th ti n hành x s và t t nhiên càng nh ng thành ph n c th khác. Quan i m không th g n nó v i “ph i b i thư ng” này cũng có hai ý ki n. Ý ki n th nh t cho x p vào ch tài vì n i dung c a nó không r ng m i quy ph m pháp lu t có hai ph n là ph i là bi n pháp áp d ng i v i ch th vi ph n quy nh và ph n m nh . Trong ó ph m mà nó ch là i u ki n bu c ch ph n quy nh (provision) (khác v i quan th ph i b i thư ng ( i u ki n áp d ng ni m v “quy nh” quan i m trên) bao ch tài). g m tình hu ng c a hành ng c a ch th Tuy nhiên, n u xác nh ph n i u ki n (act situation); hành ng c a ch th trong áp d ng ch tài ó là ph n gi nh c a tình hu ng ó (act), th th c hành ng quy ph m pháp lu t như ý ki n th hai thì (aspect) nêu lên mong mu n c a nhà nư c kéo theo nó không ph i là cách x s c a v hành ng c a ch th th hi n n i ch th mà ch là bi n pháp ch tài áp d ng dung là ư c làm, không ư c làm, ph i làm i v i ch th vi ph m pháp lu t. Vì v y, hay không ph i làm. Ph n m nh có hai n u cho r ng quy ph m pháp lu t ch có lo i là m nh ph m vi (qualificative ph n gi nh và ph n ch tài thì l i không clauses) v i n i dung xác nh ph m vi c a phù h p v i quan i m quy ph m pháp lu t quy t c và ư c th hi n dư i hình th c lo i T¹p chÝ luËt häc sè 2/2004 33
  3. nghiªn cøu - trao ®æi tr ho c h n ch ; lo i m nh th hai là quy ph m v x ph t tương ng, t c là m t m nh c l p (independent clauses) bao quy ph m khác quy nh s vi ph m quy g m các m nh gi i thích khái ni m, tuyên ph m th nh t là i u ki n x ph t i (5) b v chính sách khôi ph c thi t h i và m nh v i ngư i vi ph m. Quan i m này ã làm v chính sách khuy n khích ho c ch sáng t m t cách khái quát cơ c u c a quy (3) tài. Ý ki n th hai trong nhóm này ch t p ph m pháp lu t v i vi c làm sáng t ư c trung phân tích cơ c u c a quy ph m v i m i quan h gi a c c u trúc và n i dung các b ph n c a ph n quy nh trong quan c a quy ph m pháp lu t và ã gi i quy t i m nêu trên. Theo ó, n i dung c a m t ư c ph n nào nh ng h n ch c a các quan quy ph m pháp lu t bao g m b n b ph n i m nêu trên. Tuy nhiên, cũng gi ng như là c tính quy ph m (norm-character) quan i m th nh t, quan i m này ch coi tương ương v i th th c hành ng trong vi c b o m th c hi n quy ph m pháp lu t quan i m trên, ch th c a quy ph m b ng nh ng bi n pháp ch tài, vì th nó chưa (norm-subject) hành ng (norm act) và ph n ánh ư c m t cách y v n có i u ki n th c hi n (performance condition) tính b n ch t c a quy ph m pháp lu t nói (tương ương v i ph n tình hu ng c a quan chung. Hơn n a, quan i m này l i không i m trên).(4) phân bi t m t cách rõ ràng quy ph m pháp Quan i m th hai này ã làm sáng t lu t v i i u lu t c a m t văn b n. M t khác, ư c nh ng v n có tính b n ch t nh t c a quan i m này l i ch d ng l i khía c nh quy ph m pháp lu t và phân bi t ư c trong c u trúc v hình th c c a quy ph m pháp c u trúc c a quy ph m pháp lu t n i dung lu t mà không gi i quy t ư c nh ng n i nào là s ghi nh n nh ng hoàn c nh khách dung bên trong c a các quy ph m pháp lu t. quan và n i dung nào là s th hi n ý chí c a Xu t phát t chính n i dung cơ b n c a nhà nư c và hành vi c a ch th trong nh ng khái ni m quy ph m pháp lu t là “quy t c hoàn c nh c th . Tuy nhiên, i m h n ch x s ” và “ ư c nhà nư c m b o th c l n nh t c a nhóm này là ch t p trung làm hi n”, theo chúng tôi, quy ph m pháp lu t sáng t ph n quy t c c a quy ph m pháp lu t có hai b ph n cơ b n là ph n quy t c và mà chưa làm sáng t ư c nh ng bi n pháp ph n b o m. b o m cho quy t c ó ư c th c hi n ho c a. Ph n quy t c ch coi chúng là nh ng m nh v chính Ph n quy t c c a quy ph m pháp lu t là sách x lí khi vi ph m pháp lu t. ph n xác nh cách x s c a ch th g n Quan i m th ba cho r ng m i quy li n v i nh ng hoàn c nh hay i u ki n nh t ph m pháp lu t có m t ph n quy t c nh trong i s ng xã h i. ây là ph n cơ (imperative part) và m t vài quy ph m có b n và không th thi u trong các quy ph m m t ph n v chính sách x ph t (punitive pháp lu t b i vì nh nó mà chúng ta bi t policy part). Nh ng quy ph m ch có ph n mình ư c làm gì, không ư c làm gì hay quy t c ch là nh ng quy ph m khi chúng có ph i làm như th nào…? M t khác, cũng nh 34 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2004
  4. nghiªn cøu - trao ®æi ó mà nhà nư c có cơ s cho vi c xác l p t o không giam gi n hai năm ho c b nh ng n i dung trong ph n b o m c a quy ph t tù t ba tháng n hai năm” (kho n 1 ph m pháp lu t v i các bi n pháp ch tài và i u 102 B lu t hình s ). Ph n b o m bi n pháp khen thư ng trong nh ng trư ng bao g m hai n i dung là gi nh (ho c có h p c th . th t tên khác phân bi t v i gi nh Ph n quy t c bao g m hai n i dung là gi c a ph n quy nh) và bi n pháp b o m. nh và quy nh, trong ó gi nh là ph n Trong ó, gi nh c a ph n b o m xác d li u i u ki n, hoàn c nh có th x y ra nh hành vi nào ó mà ch th th c hi n trong i s ng và cá nhân, t ch c mà hành trong i u ki n hay hoàn c nh c a gi nh vi c a h ư c xác nh trong ph n quy nh trong ph n quy t c c a quy ph m pháp lu t c a quy ph m pháp lu t. Ph n gi nh bao mà nh ó nh ng bi n pháp b o m c a g m hai n i dung là tình hu ng hành vi và nhà nư c s ư c áp d ng i v i ch th ch th hành vi. Quy nh là ph n xác nh c a hành vi ó. Trong ví d trên, gi nh là: hành vi c a ch th trong nh ng i u ki n, “Ngư i nào th y ngư i khác trong tình tr ng hoàn c nh ư c xác nh trong ph n gi nh nguy hi m n tính m ng tuy có i u ki n c a m nh l nh và th th c c a hành vi ó. mà không c u giúp d n n h u qu ngư i N i dung c a ph n quy nh th c ch t là xác ó ch t”. nh quy n và nghĩa v c a ch th khi g p Gi nh c a ph n b o m có nh ng nh ng i u ki n hay hoàn c nh ư c nêu i m gi ng v i ph n gi nh c a ph n quy trong ph n gi nh c a m nh l nh. Quy t c là nêu lên gi nh v tình hu ng có th nh là ph n cơ b n c a m t quy ph m pháp x y ra trong th c t i s ng. Tuy nhiên, gi lu t. Nó tr c ti p th hi n ý chí c a nhà nư c nh c a ph n b o m khác v i gi nh c a khi i u ch nh quan h xã h i. Ph n quy nh ph n quy t c ch , n i dung gi nh c a xác nh hành vi c a ch th và th th c c a ph n quy t c là nh ng tình hu ng có th x y hành vi. ra trong th c t mà ch th khi g p tình b. Ph n b o m hu ng ó thì th c hi n nh ng hành vi nh t Ph n b o m xác nh nh ng bi n pháp nh theo quy nh c a pháp lu t. Gi nh mà nhà nư c d ki n áp d ng i v i các c a ph n b o m luôn xác nh hành vi nào ch th trong trư ng h p h ã ti n hành ó mà ch th ã th c hi n trong i u ki n nh ng x s nh t nh khi vào i u ki n hay hoàn c nh ư c xác nh gi nh c a hay hoàn c nh ư c xác nh trong gi nh ph n quy t c. Nói cách khác, gi nh c a c a ph n quy t c c a quy ph m pháp lu t và ph n quy t c luôn nêu lên tình hu ng ch v i nh ng i u ki n nh t nh. Ví d : th ti n hành nh ng x s nh t nh còn gi “Ngư i nào th y ngư i khác ang trong nh c a ph n b o m luôn nêu lên i u tình tr ng nguy hi m n tính m ng, tuy có ki n bi n pháp tác ng nào ó c a nhà i u ki n mà không c u giúp d n n h u nư c ư c áp d ng i v i ch th ã ti n qu ngư i ó ch t thì b ph t c nh cáo, c i hành m t x s nào ó trong nh ng i u T¹p chÝ luËt häc sè 2/2004 35
  5. nghiªn cøu - trao ®æi ki n và hoàn c nh nh t nh ư c nêu lên c a ph n b o m tiêu c c. Còn n u ti p c n trong gi nh c a ph n quy t c. Nói cách t lí thuy t v vi ph m pháp lu t thì ph n gi khác, gi nh c a ph n b o m nêu lên s nh này th hi n c u thành c a vi ph m vi ph m pháp lu t ho c th c hi n t t nh ng pháp lu t. yêu c u c a pháp lu t nêu lên trong quy nh Khi nghiên c u cơ c u c a quy ph m c a quy ph m pháp lu t mà nh ó bi n pháp lu t, chúng tôi nêu m t s i m c n pháp tác ng c a nhà nư c ư c áp d ng. ph i chú ý: Gi nh c a ph n b o m b o g m ba n i Th nh t, không ph i b t kì quy ph m dung là hành vi, ch th c a hành vi và tình pháp lu t nào cũng có y các b ph n hu ng th c hi n hành vi ó. Vì v y, có th trong c u trúc theo lí thuy t. S dĩ như v y vì: g i gi nh c a ph n quy t c là gi nh tình M t là, nh ng quy nh v quy n c a hu ng hay gi nh i u ki n còn gi nh ch th , nghĩa v g n v i nh ng l i ích c a c a ph n b o m g i là gi nh hành vi. ch th và nh ng trư ng h p ph n quy nh Bi n pháp b o m là ph n xác nh thu c vào lo i không b t bu c thì nhà nư c nh ng hình th c ho c m c c th c a không c n ph i ưa ra bi n pháp ch tài bi n pháp mà nhà nư c áp d ng i v i b o m cho các quy n ho c nghĩa v ó nh ng ch th ã ư c gi nh th c hi n ư c th c hi n, b i vì vi c th c hi n các m t hành vi nào ó trong i u ki n hay hành vi trong ph n quy nh quy n và l i ích hoàn c nh trong ph n gi nh c a quy t c c a mình hoàn toàn có l i cho ch th vì th x s . Tuỳ thu c vào n i dung c a hành vi không c n ph i ưa ra bi n pháp b o m.(7) trong gi nh c a ph n b o m mà các Hai là, nh ng quy ph m xác nh nghĩa bi n pháp áp d ng cũng khác nhau. Có hai v c a ch th g n li n v i th t c pháp lí lo i bi n pháp b o m c th là khen nào ó thì vi c th c hi n quy ph m pháp lu t (6) thư ng và ch tài. ó s d n n nh ng quy n ho c nghĩa v Gi a ph n quy t c và ph n b o m có khác trong quy ph m pháp lu t khác, vì th m i quan h m t thi t v i nhau. Trong ó, trong trư ng h p này, quy ph m pháp lu t gi nh c a ph n b o m chính là s k t ư c b o m b ng nh ng bi n pháp th c h p các n i dung c a ph n quy t c. N u là hi n b ng quy ph m pháp lu t khác ch b o m mang tính tích c c (khen thư ng) không ph i b ng nh ng bi n pháp b o m thì gi nh chính là vi c ch th pháp lu t th c hi n. Như th trong trư ng h p này thì th c hi n t t hành vi ư c nêu trong ph n ph n b o m cũng không nh t thi t ph i quy nh khi vào tình hu ng ư c nêu ư c t ra.(8) Quan ni m như v y cho phép trong ph n gi nh. Còn n u là b o m chúng ta kh ng nh ư c tính h th ng c a mang tính ch t tiêu c c (x ph t) thì gi nh toàn b quy ph m pháp lu t trong m t h c a ph n này chính là s vi ph m nh ng yêu th ng pháp lu t th hi n m i quan h n i c u ư c nêu trong ph n quy t c. Nói cách dung bên trong gi a các quy ph m pháp lu t. khác, s vi ph m ph n quy t c là gi nh Th hai, m t quy ph m pháp lu t v i 36 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2004
  6. nghiªn cøu - trao ®æi m t ph n quy t c có th kèm theo nó nhi u phân nh chúng thành các ngành lu t hay ph n b o m khác nhau. i u này tuỳ thu c ch nh pháp lu t m t cách ơn gi n. vào quan i m v vi c b o m th c hi n Ngoài hai ph n cơ b n là ph n quy t c và c a nhà làm lu t i v i quy t c ó cũng như ph n b o m. Quy ph m pháp lu t còn có nh ng tình hu ng t ra i v i nh ng các m nh (clauses) gi i thích các khái trư ng h p khác nhau khi ch th th c hi n ni m pháp lí, m nh xác nh hi u l c c a t t ho c vi ph m nh ng yêu c u ư c nêu các quy ph m pháp lu t, các m nh có tính trong ph n quy nh c a quy ph m pháp khái quát nguyên t c chung c a t ng quy lu t. Ví d , m c vi ph m khác nhau thì ph m pháp lu t ho c c a h th ng quy ph m bi n pháp ch tài cũng có th ư c ưa ra pháp lu t. Tuy nhiên, ph n m nh c a quy các lo i khác nhau. M t khác, trong nhi u ph m pháp lu t có th g n v i t ng quy trư ng h p, nhi u ph n quy t c nhưng l i có ph m pháp lu t, m t nhóm hay các quy th có chung m t ph n b o m. ph m pháp lu t trong m t văn b n ho c toàn Th ba, gi a các quy ph m pháp lu t có b h th ng quy ph m pháp lu t. m i quan h m t thi t v i nhau. Trong ó, Quan ni m như v y v cơ c u c a quy n i dung nào ó thu c b ph n quy nh c a ph m pháp lu t giúp cho chúng ta d dàng m t quy ph m pháp lu t nhưng l i có th phân bi t hai khái ni m r t g n nhau nhưng thu c b ph n khác trong m t quy ph m hoàn toàn khác bi t ó là khái ni m i u lu t pháp lu t khác. C th là cũng quy nh v c a văn b n quy ph m pháp lu t và khái m t hành vi nhưng hành vi ó trong trư ng ni m quy ph m pháp lu t. i u lu t là hình h p này có th thu c ph n gi nh c a th c th hi n m t ph n ho c toàn b n i m nh l nh nhưng trong quy ph m pháp lu t dung c a m t ho c nhi u quy ph m pháp khác l i có th là n i dung c a ph n quy lu t trong các văn b n quy ph m pháp lu t. nh. Ho c cũng quy nh nh ng bi n pháp Vì v y, không th ng nh t m t i u lu t ch tài nhưng nó l i không ph i thu c vào v i m t quy ph m pháp lu t vì: ph n b o m c a quy ph m pháp lu t mà Th nh t, m t i u lu t có th ch ch a nó v n có th thu c n i dung nào ó c a các ng m t ho c nhi u ph n quy t c hay m t ph n khác trong quy ph m pháp lu t. Vì v y, ho c nhi u ph n b o m c a các quy ph m khi xác nh cơ c u c a quy ph m pháp lu t pháp lu t khác nhau. i u này trư c h t là òi h i ph i xu t phát t n i dung - n i dung xu t phát t m c ích c a vi c ban hành văn th hi n s mong mu n c a nhà nư c i v i b n quy ph m pháp lu t. N u vi c ban hành hành vi c a con ngư i. Nh n nh như v y quy ph m pháp lu t có m c ích tr c ti p m t l n n a cho phép chúng ta kh ng nh xác nh x s cho ch th thì các i u lu t v tính h th ng c a pháp lu t v i m i quan ó ch y u ch a ng các ph n quy t c c a h g n bó ch t ch v n i dung gi a các quy các quy ph m pháp lu t khác nhau, ví d , ph m pháp lu t ch không ph i ch là m i các i u lu t c a Pháp l nh th t c gi i quan h v hình th c bên ngoài như là s quy t các v án dân s . Nhưng n u vi c ban T¹p chÝ luËt häc sè 2/2004 37
  7. nghiªn cøu - trao ®æi hành quy ph m pháp lu t có m c ích tr c ph m pháp lu t như v y nên chúng ta s th y ti p là xác nh bi n pháp x lí i v i ch r ng thông thư ng các b ph n c a quy ph m th vi ph m pháp lu t thì các i u lu t ó pháp lu t s ư c trình bày các i u lu t ch y u ch a ng ph n b o m c a quy khác nhau c a cùng m t văn b n ho c các ph m pháp lu t, ví d , các i u lu t trong văn b n quy ph m pháp lu t khác nhau. Th c ph n các t i ph m c a B lu t hình s . t , v i quan i m xây d ng văn b n quy ph m M t lí do khác d n n vi c các i u lu t pháp lu t như hi n nay, chúng ta ít khi th y ch ch a ng m t ph n c a quy ph m pháp quy ph m pháp lu t y ư c trình bày lu t là xu t phát t kĩ thu t l p pháp nh m m trong m t i u lu t c th . Vì v y, n u chúng b o thu n l i cho vi c áp d ng pháp lu t. Vi c ta xem xét i u lu t nào ó ch có ph n quy t c trình bày l p i, l p l i ph n quy t c ho c ph n thì ph n b o m có th thu c i u lu t khác b o m trong nhi u i u lu t khác nhau là trong chính văn b n ó ho c văn b n quy không c n thi t. Vì v y, có i u lu t chúng ta ph m pháp lu t khác n u nó không thu c lo i ch th y th hi n ph n quy t c nhưng có i u quy ph m pháp lu t không có ph n b o m lu t, chúng ta ch th y th hi n ph n b o m. như ư c nêu trên. Ngư c l i, n u chúng ta Tuy nhiên, n u k t n i các i u lu t khác nhau xét m t i u lu t ch ch a ng ph n b o m ó, chúng ta s th y ư c m t quy ph m pháp thì ch c ch n r ng ph n quy t c tương ng v i lu t hoàn ch nh. Trong th c ti n áp d ng pháp nó ư c th hi n trong m t i u lu t khác c a lu t, ch th áp d ng pháp lu t ch áp d ng văn b n quy ph m pháp lu t khác. ph n quy ph m pháp lu t ư c th hi n trong Chúng ta hãy xét m t ví d c th v v n i u lu t c th c n áp d ng ch không ph i này. Kho n 1 i u 102 B lu t hình s quy vi n d n toàn b các ph n c a quy ph m pháp nh: “Ngư i nào th y ngư i khác ang lu t. Vì th , chúng ta thư ng th y th c ti n trong tình tr ng nguy hi m n tính m ng, tuy th c hi n và áp d ng pháp lu t u căn c vào có i u ki n mà không c u giúp d n n h u các i u kho n c a văn b n quy ph m pháp qu ngư i ó ch t, thì b ph t c nh cáo, c i lu t ch không ph i là căn c vào toàn b n i t o không giam gi n m t năm ho c ph t tù dung c a m t quy ph m pháp lu t y . t ba tháng n hai năm”. Th hai, có nh ng i u lu t ch ch a ng Xét theo quan i m v cơ c u c a quy nh ng m nh c a quy ph m pháp lu t như ph m pháp lu t ư c phân tích trên thì ây các khái ni m, các quy nh mang tính nh ch là ph n b o m c a m t quy ph m pháp hư ng ho c nh ng quy nh liên quan n lu t hoàn ch nh mà chúng ta có th th y ư c hi u l c c a văn b n quy ph m ho c c a các ph n quy t c c a quy ph m pháp lu t này quy ph m. Nh ng i u lu t này ít khi ư c m t i u lu t khác c a m t văn b n khác. vi n d n trong th c ti n áp d ng pháp lu t mà Th m chí có nhi u i u lu t quy nh nghĩa v chúng ch y u là cơ s t ra các quy ph m ph i c u giúp ngư i khác trong tình tr ng pháp lu t khác. nguy hi m n tính m ng nh ng tình hu ng V i quan i m phân bi t i u lu t và quy khác nhau. Ví d , kho n 3 i u 32 B lu t dân 38 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2004
  8. nghiªn cøu - trao ®æi s quy nh: “Khi m t ngư i b tai n n, b nh tai n n không tham gia c p c u ngư i b n n. t t mà tính m ng b e d a, thì ngư i phát V i quan ni m như trên v c u trúc c a hi n có trách nhi m ưa n các cơ s y t ; quy ph m pháp pháp lu t chúng tôi th y r ng các cơ s y t c a nhà nư c, t p th và tư nó ã gi i quy t ư c nh ng v n t ra nhân không ư c t ch i vi c c u ch a mà trong khoa h c lí lu n nhà nư c và pháp lu t ph i t n d ng m i phương ti n, kh năng hi n v v n này. ng th i quan i m này ã có c u ch a”; kho n 15 i u 8 Lu t giao kh c ph c ư c nh ng h n ch c a các quan thông ư ng b quy nh hành vi b c m là i m khác như ã phân tích trên. Tuy “Ngư i có i u ki n mà c ý không c u giúp nhiên, n u chúng ta gi i quy t m t cách th u ngư i b tai n n giao thông”; kho n 1 i u 36 áo các khái ni m này thì vi c th a nh n Lu t giao thông ư ng b quy nh: “Ngư i lái quan i m n u trên v cơ c u c a quy ph m xe và nh ng ngư i liên quan tr c ti p n v pháp lu t s t o ra nh ng quan ni m m i tai n n ph i có trách nhi m: a) D ng xe l i; trong th c ti n xây d ng và ban hành các gi nguyên hi n trư ng; c p c u ngư i b n n văn b n quy ph m pháp lu t. Thêm vào ó, và ph i có m t khi có quan có th m quy n yêu vi c quan ni m v cơ c u c a quy ph m c u...”; kho n 3 cũng i u lu t này quy nh: pháp lu t như v y cũng m ra m t hư ng “Ngư i lái xe khác khi i qua nơi x y ra v tai m i cho vi c phân tích và làm sáng t tính n n có trách nhi m ch ngư i b n n i c p h th ng c a toàn b h th ng quy ph m c u”. Ngoài ra, còn có th có nhi u i u lu t pháp lu t cũng như nó cho phép vi c phát các văn b n quy ph m pháp lu t khác n a. tri n và hoàn thi n lí thuy t v h th ng Nh ng quy t c trong các i u kho n trên pháp lu t. i u này th c s r t có ý nghĩa u là nh ng quy t c xác nh nghĩa v c u th c ti n pháp lu t nư c ta hi n nay./. giúp ngư i khác trong tình tr ng nguy hi m n tính m ng. Và nó chính là ph n quy t c (1)Xem: TS. inh Văn M u, TS. Ph m H ng Thái, c a quy ph m hoàn ch nh khi chúng ư c k t "Lí lu n chung v nhà nư c và pháp lu t", Nxb. T ng n i v i i u 102 B lu t hình s nêu trên. Tuy h p ng Nai - 2000, tr. 381. nhiên, vi c vi ph m nh ng quy t c ó ngoài (2).Xem: Nguy n Qu c Hoàn, “C n ph i có s nghiên c u toàn di n v quy ph m pháp lu t”, T p ph n b o m ư c quy nh trong i u 102 chí lu t h c s 6/2003. B lu t hình s còn có nh ng i u lu t khác (3).Xem: The concept of a legal system, Claredon cũng quy nh bi n pháp x lí i v i nh ng press - Oxford - 1980, tr. 55. trư ng h p ó, ví d : i m c kho n 7 i u 9; (4).Xem: Von Wright, G. H. Norm and Action, i m c kho n 6 i u 10; i m b kho n 5 i u Routledge & Kegan Paul, New York, 1963, tr. 70. 11 c a Ngh nh s 15/2003/N -CP ngày (5).Xem: The concept of a legal system, S d, tr. 24. (6). Cũng có quan i m cho r ng khái ni m ch tài 19/2/2003 c a Chính ph quy nh x ph t (sanction) bao hàm trong ó c nh ng bi n pháp x ph t vi ph m hành chính v giao thông ư ng b (punishment) và nh ng bi n pháp khen thư ng (reward). u quy nh nh ng bi n pháp x ph t hành (7), (8).Xem: Nguy n Qu c Hoàn, "Bàn v cơ c u chính i v i nh ng lái xe liên quan n v c a quy ph m pháp lu t", T p chí lu t h c s 1/2000. T¹p chÝ luËt häc sè 2/2004 39
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2