Bình luận hai câu thơ: Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm, Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà

Đề  bài: Bình luận hai câu thơ: Chở  bao nhiêu đạo thuyền không khẳm, Đâm mấy <br /> thằng gian bút chẳng tà<br /> Hướng dẫn<br /> Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ  vĩ đại của đất nước ta trong thế  kỉ  XIX. Ông sống giữa  <br /> một thời kỳ lịch sử biến động và đau thương của dân tộc. Cuộc đời của ông đầy bi kịch <br /> xót xa. Ông là một nhà nho chân chính đã dạy cho chúng ta bài học về cách sống và  ứng  <br /> xử: vượt lên mọi bất hạnh để sống đẹp, sống trong yêu thương và căm ghét phân minh, rõ <br /> ràng. Trong bài thơ Than đạo, ông viết:<br /> "Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm,<br /> Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà".<br /> Hai câu thơ  bày tỏ một quan niệm văn chương của Đồ  Chiểu. "Thuyền " là hình ảnh ẩn <br /> dụ  nói về văn thơ  và sự  nghiệp văn chương. "Đạo " là đạo đức, đạo lý làm người. Văn <br /> chương là chở đạo, chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm, thuyền cũng chẳng đầy. Sức <br /> chứa đạo đức, đạo lý của con thuyền văn chương là vô cùng to lớn và vô tận. <br /> ‘Thằng gian” là một khái niệm mang tính lịch sử. Trong chế độ phong kiến thối nát, dưới <br /> triều Nguyễn là bọn bất lương, bọn lừa thầy phản bạn, kẻ   ác, kẻ  xấu, bất nhân bất <br /> nghĩa. Khi thực dân Pháp đến cướp nước ta thì thằng gian là giặc Pháp và lũ Việt gian bán  <br /> nước, bọn đầu hàng giặc. Chữ "đâm" và chữ "thằng" thể hiện một thái độ quyết liệt, đầy  <br /> căm thù và khinh bỉ. Câu "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà" nghĩa là lấy thơ văn để đánh  <br /> địch, đánh quyết liệt, đánh đến cùng thì ngòi bút (bút lông) cũng không mòn, không cùn, <br /> không tù, càng đánh càng sắc. <br /> Hai câu thơ nói lên một quan niệm văn chương "Văn dĩ tải đạo”: văn chương có mục đích <br /> giáo dục to lớn; nhà thơ  có sứ  mệnh lấy thơ  văn làm vũ khí chiến đấu để  bảo vệ  đạo  <br /> đức, nêu cao chính nghĩa, chống lại mọi kẻ thù của nhân dân. Nguyễn Đình Chiểu suốt  <br /> đời đã sống và sáng tác vì một quan niệm văn chương cao đẹp như thế. <br /> Nguyễn Đình Chiểu quan niệm văn chương là con thuyền "chở đạo", chở  bao nhiêu đạo  <br /> cũng không khẳm, cũng không đầy bởi lẽ ông đề cao chức năng giáo dục của văn chương.  <br /> Sứ  mệnh của văn chương nhằm giáo dục đức hi sinh, lòng vị  tha, nghĩa thuỷ  chung của  <br /> con người, đồ cao đạo đức và đạo lý của nhân dân như trung, hiếu, tiết, hạnh: <br />  ‘Trai thời trung, hiếu làm đầu,<br /> Gái thời tiết hạnh là câu trau mình<br /> (Lục Vân Tiên)<br /> Người xưa quan niệm bản chất của thi ca nghệ thuật là "có ích dụng cho đời", nó có tác <br /> dụng "khuyến thiện, trừng ác", góp phần chấn hưng đạo đức, bồi dưỡng nhàn tâm, đổ <br /> cao nhàn nghĩa.<br /> Nguyễn Đình Chiểu là một nhà nho chân chính, yêu nước thương dân, cho nên "dạo" mà  <br /> ông nói đến mang nội dung nhân dân, tích cực tiến bộ:  <br /> "Sự đời thà khuất đôi tròng thịt,<br /> Lòng đạo xin tròn một tấm gương ".<br /> Lời thơ khẳng định "lòng đạo" và quyết tâm của nhà thơ. Thà đui mù, tật bệnh nhưng tình  <br /> cảm, tấm lòng của ông vẫn trong sáng thuỷ  chung với đời, vần lo cho dân, cho nước.  <br /> "Đạo" mà con thuyền thi ca của Nguyễn Đình Chiểu chở  mãi vẫn không đầy chính là tư <br /> tưởng nhân nghĩa và tinh thần yêu nước chống xâm lăng.<br /> Một  đời thơ   của  Đồ  Chiểu không chi  quan  niệm "Chở  bao nhiêu  đạo  thuyền  không <br /> khắm" mà ông còn luôn luôn tâm niệm "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà". Càng "đâm",  <br /> càng vạch mặt chỉ tên những "thằng gian", lũ bất lương, bất hiếu, bất trung, bọn lừa thầy  <br /> phản bạn. thì ngọn bút thơ  càng sắc nhọn. Nhà thơ  phải yêu ghét rõ ràng; thơ  ca phải  <br /> mang tính chiến đấu trên lập trường nhân dân và dân lộc, vì đạo hiếu trung, vì nhân nghĩa: <br /> "Mến nghĩa bao đành làm phản nước<br /> Có nhân sao nỡ phụ tình nhà ".<br /> Trong xã hội phong kiến mục nát, đạo lí suy đồi thì nhà thơ "đâm mấy thằng gian" để bảo <br /> vệ  nhân nghĩa, làm cho nhàn nghĩa vằng vặc chói lòa như hai vầng nhật nguyệt. Khi đất <br /> nước bị ngoại ba ne xâm lăng, là kẻ sĩ, không thể đổ quân thù mua chuộc, lợi dụng: <br /> Thấy ta chẳng khửng sĩ Liêu<br /> Xông hai con mắt bỏ liều cho đui".<br /> Là thái độ  khinh bi, vạch mặt chỉ tên bọn bán nước, cầu vinh, bọn xu nịnh, tham lam  ở <br /> đời: "Sáng chì đua nịnh theo dời / Nay vinh mai nhục mang lời thị phi". Nh ưng Nguy ễn  <br /> Đình Chiểu không phải là người chi có ghét, chì có bất hợp tác, chì có một lòng bảo vệ <br /> "đạo", bảo vệ  "nhân nghĩa” và "thiên luân". Mặc dù bị  mù, ông đã nhìn rất rõ mọi việc,  <br /> mọi sự  kiện bằng tất cả  mối liên hệ  với nhân dân. Ông không  ở   ẩn. Ông đã trực diện  <br /> dùng ngòi bút sắc nhọn nhân nghĩa để không ngừng đấu tranh với giặc, với bọn buôn dân  <br /> bán nước, với quyết tâm "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà”.<br />  <br /> Quan niệm văn chương của Nguyễn Đình Chiểu rất gần với lý tưởng thẩm mĩ của người <br /> xưa: "Văn chương phải có ích cho thiên hạ… loại văn chương làm sáng đạo lý… là loại <br /> văn chương vĩnh viễn tồn tại  ở  đời… văn chương xu nịnh thì hại cho mình, vô ích cho <br /> người"… (Cố Viêm Vũ, đời Thanh…)<br /> Quan niệm văn chương của Nguyễn Đình Chiểu "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà" là  <br /> đề cao tính chiến đấu, mà sau này Bác Hồ có một cách nói mới mẻ: <br /> "Nay ở trong thơ nên có thép<br /> Nhà thơ cũng phải biết xung phong".<br /> Tóm lại, hai câu thơ:<br /> "Chờ bao nhiêu đạo thuyền không khẳm,<br /> Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà".<br /> Cho thấy quan niệm văn chương và sứ  mệnh của nhà thơ  trước cuộc đời là đúng đắn, <br /> tiến bộ. Cuộc đời và sự  nghiệp thơ  văn của Nguyễn Đình Chiểu đã phản ánh một cách <br /> trung thực cao đẹp quan niệm văn chương ấy.<br />  Trong truyện Lục Vân Liên, nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã sáng tạo ra hai thế giới nhân <br /> vật đối lập nhau, thể hiện sâu sắc ý tưởng hàm chứa trong hai câu thơ ấy. Lục Vân Tiên, <br /> Kiều   Nguyệt   Nga,   Vương   Tử   Trực.   Hớn   Minh,   ông   Quán,   ông   Ngư,   Lão   Bà,   Tiểu <br /> Đổng… là những con người giàu lòng nhân nghĩa, đề  cao đạo lý làm người, coi thường  <br /> danh lợi, ăn  ở  thuỷ  chung. Mỗi nhân vật là một tấm gương sáng tiêu biểu cho một lớp  <br /> người trong xã hội được nhà thơ  ngợi ca. Vân Tiên là một anh hùng nghĩa hiệp sẵn sàng  <br /> xả thân để cứu vớt nhân dân:<br /> 'Tôi xin ra sức anh hào,<br /> Cứu người cho khỏi lao đao buổi này!".<br /> "Cứu người" là để "chở đạo" và để cứu người, Vân Tiên đã "bẻ cây làm gậy", "đánh tan  <br /> lũ cướp" làm cho tên tướng giặc Phong Lai "thác rày thân vong". Nguyễn Đình Chiểu đã  <br /> "đâm mấy thằng gian" với tất cả sức mạnh và sự khinh bỉ như thế!<br /> Vương Tứ Trực đã mắng nhiếc cha con Võ Thể Loan:<br /> "Chẳng hay người học sách chi,<br /> Nói sao những tiếng dị kì khó nghe".<br /> Đó là tiếng nói của đạo lí lên án những phường bất nghĩa, bất nhân. Và đó cũng là thái độ <br /> "Đám mây thắng gian bút chẳng tà " của Nguyễn Đình Chiểu.<br /> Ong Ngư  phảng phất một nhà nho "lánh dục tìm trong" sống cuộc đời ung dung thanh  <br /> nhàn 'Tắm mưa, chài gió trong vời Hàn Giang". Con thuyền của ông Ngư  đâu chi đổ  cầu <br /> cá. đánh cá mà là con thuyền nhân nghĩa "chở  đạo" rất đáng tự  hào. cả  nhà xúm lại cứu  <br /> giúp Vân Tiên bị nạn: "Hối con vầy lửa một giờ / ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày". Ông  <br /> muốn được nuôi nấng, cưu mang người cô đơn, đui mù "Sám hôm hẩm hút một nhà cho  <br /> vui", Nguyễn Đình Chiểu ca ngợi Ngư  ông, một con người trọng nghĩa khinh tài bằng  <br /> những vần thơ "chở đạo" rất hồn hậu:<br /> "Ngư rằng: Lòng lão chẳng mơ,<br /> Dốc lòng nhân nghĩa há chờ trả ơn.<br /> Nước trong rửa ruột sạch trơn,<br /> Một câu danh lợi chi sờn lòng đây!"<br /> Cha con Võ Thể Loan đẩy Vân Tiên vào hang. Sau mấy ngày bơ vơ  đói khát, chân tay rã  <br /> rời không sao lết đi nổi thì chàng đã gặp lão Tiều. Lão mở gói cơm cho ăn, săn sóc với tất <br /> cả  tình thương: "Lão ra sức lão cõng Tiên về  nhà", cử  chỉ  và hình  ảnh  ấy rất đẹp sáng  <br /> người đạo lí "Thương người như thể thương thân".<br /> Kiều Nguyệt Nga không chỉ là một thiếu nữ "vóc ngọc mình vàng'', mà còn là con người  <br /> trọng chữ "lễ" trong ứng xử, biết sống và phấn đấu đến cùng cho sự thuỷ chung trọn tình <br /> vẹn nghĩa. Nàng được mọi người tấm tắc ngợi khen và xứng đáng được hưởng hạnh <br /> phúc:<br /> "Nguyệt Nga là gái tiết trinh<br /> Sắc phong quận chúa hiển vinh rỡ ràng".<br /> Thế giới nhân vật thứ hai trong truyện thơ Lục Vân Tiên là bọn bạc ác tinh ma, bất nhân  <br /> bất nghĩa  ở  đời. Là tên Thái sư  xảo quyệt độc ác. Là cha con Võ Thể  Loan tráo trở, trơ <br /> trẽn, vô liêm si. Là Trịnh Hâm, Bùi Kiệm gian manh, xấu xa. Ai đã trói Tiểu Đồng vào  <br /> gốc cây làm mồi cho cọp? Ai đã đẩy Vân Tiên xuống sông giữa đêm tối? Ai đã bỏ  Vân <br /> Tiên vào hang Thương Tòng cho chết đói? Ai đã âm mưu đưa Kiều Nguyệt Nga cống  <br /> giặc Ô Qua? Tội ác của chúng đều không thoát khỏi lưới trời lồng lộng? Võ Công đã chết <br /> trong nhục nhã! Thái Sư  cách chức về nhà làm dân ", 'Trịnh Hâm là đứa bạo thần" đã bị <br /> trói giữa triều đình, bị đuổi về nhà rồi bị sóng thân dìm chết trên dòng Hàn Giang. Và đây <br /> là hình ảnh "nhà nho" Bùi Kiệm:<br /> "Con người Bùi Kiệm mán dê,<br /> Ngồi chai bề mặt như sề thịt trâu”<br /> Sự  nhơ  nhuốc không thể  nào nói hết! Nguyễn Đình Chiểu viết: "Làm người ai nấy thì <br /> dừng bất nhân". Bọn gian tà, bất nhân đã bị trừng phạt. Nhà thơ đã vạch mặt chỉ tên trước  <br /> "tòa án lương tâm", ông đã khinh bỉ và căm giận "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà".<br /> Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Đình Chiểu càng tỏa sáng trong phần văn thơ yêu nước.  <br /> Khái niệm "đạo" mang một nội dung mới khi "súng giặc đốt rền – lòng dân trời tỏ", khi  <br /> giặc Pháp xâm lược đất nước ta. "Đạo" của mọi người là biết "Mến nghĩa làm quân chiêu  <br /> mộ", quyết không dung tha "treo dê bán chó”, sẵn sàng xả thân vì sự nghiệp "đoạn kình", <br /> "hộ bổ" đổ cứu nước cứu nhà. Điều đó cho thấy: Nhân nghĩa là yêu nước, "đạo" mà con  <br /> thuyền văn chương chở, phải chở là lòng yêu nước thương dân, là lòng căm thù bọn giặc <br /> cướp nước và bán nước, là quyết tâm không đội trời chung với chúng:<br /> "Ngựa nghĩa còn cưu nhà nước cũ<br /> Làm người sao nỡ phụ quê hương"<br /> (Ngựa tiêu sương)<br /> "Bờ cõi xưa đã chia đất khác<br /> Nắng sương nay há đội trời chung!"<br /> (Xúc cảnh)<br /> Nguyễn Đình Chiểu đã dành những lời thơ cảm động nhất để ca ngợi và viếng những anh <br /> hùng đánh Pháp như Trương Định, Phan Tòng… những anh hùng "nghìn năm tiết rỡ":<br /> "Dấu đạn hãy rêm tàu bạch quỷ,<br /> Hơi gươm thêm rạng thẻ hoàng môn".<br /> "Giúp đời dốc trọn trang nam tử<br /> Ngay chúa nào lo tiếng nghịch thần".<br /> (Thơ điếu Trương Định)<br /> Văn tế  nghĩa sĩ Cần Giuộc là bài văn tế  hay nhất trong các bài văn tế  cổ  – kim của ta.  <br /> Nguyễn Đình Chiểu đã dựng nên một tượng đài bi tráng về  người nông dân yêu nước  <br /> đánh Pháp giữa thế kỉ XIX. Lòng yêu nước và chí quả cảm của họ đã làm cho giặc Pháp  <br /> bạt vía kinh hồn:<br /> "Kẻ đâm ngang người chém ngược làm cho mã tà, ma ni hồn kinh;<br /> Bọn hè trước, lũ ó sau, trôi kệ tàu thiếc tàu đồng súng nổ ”.<br /> Sống và chết vì dại nghĩa là cái "đạo" lớn ở đời, để lại tiếng thơm muôn đời, được nhân <br /> dân mến mộ:<br /> 'Thác mà trả nước non rồi nợ, danh thơm đồn sáu tỉnh chúng đều khen;<br /> Thác mà ưng đình miếu để thờ. tiếng ngay trải muôn đời ai cũng mộ".<br /> "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà", trước hết Nguyễn Đình Chiểu vạch mặt lên án, kết <br /> tội giặc Pháp đã kco tới xâm chiếm đất nước ta, giết người cướp của, gây ra bao tội ác  <br /> tày trời:<br /> Phạt cho đến người hèn kẻ khó, thâu của quay treo; tội chẳng tha con nít đàn bà, đốt nhà  <br /> bắt vật. <br /> Trải mười mấy năm trầy khốn khó, bị  khảo, bị  tù, bị  đày, bị  giết, trẻ  già nghe nào xiết  <br /> đến tên; <br /> Đem ba tấc hơi mọn bỏ liều, hoặc sông hoặc biển hoặc núi hoặc rừng, quen lạ thảy đều  <br /> rơi nước mắt. <br /> (Văn tế nghĩa sĩ trận vong Lục tỉnh)<br /> Nỗi đau thương của nhân dãn không thể  nào kể xiết. Mỗi lời văn tế như  thấm đầy máu  <br /> và lệ, sôi sục căm hờn. Từ  ngày "Tây qua cướp đất; dựng tân trào gây nợ  oán cừu", bọn <br /> "phụ rình nhà", lũ "làm phản nước" đã núp bóng "cờ tam sắc" của bầy "bạch quỷ" để bán  <br /> nước cầu vinh. Nguyễn Đình Chiểu đã ghét cay ghét đắng, đã mỉa mai, khinh bì chúng:<br /> "Sống làm chi theo quán tả đạo, quăng vùa hương, xô bàn độc, thấy lại thêm buồn;<br /> Sống làm chi ở lính mã tà, chia rượu lạt, gặm bánh mì, nghe càng thêm hổ!"<br /> (Văn tế nghĩa sĩ cần Giuộc)<br /> Nguyễn Đình Chiểu tuy nếm trải nhiều bất hạnh, lại sống trong một giai đoạn lịch sử <br /> đen tối và đau thương của dân tộc, thế mà ông đã nhìn đúng hướng đi của lịch sử và giữ <br /> trọn tấm lòng son sắt sáng ngời. Thơ văn của ông đã vượt lên cá về mặt tư tưởng và nghệ <br /> thuật để "chở đạo" và "dùm mấy thằng tian", vừa chửi thẳng vào mặt các loại kẻ thù của  <br /> dân tộc, vừa khẳng định và ngợi ca những con người "sống đánh giặc, thác cũng đánh  <br /> giặc…". Ông là một nhà nho chân chính, một mặt tiếp thu được những tư tưởng tích cực <br /> trong kinh sử, mặt khác chủ yếu đã "sống cuộc sống của quần chúng, thông cảm sâu sắc  <br /> với quần chúng, và đã cùng với quần chúng phần đầu gian nan. Chính quần chúng cần cù  <br /> dũng cảm dã tiếp sức cho Nguyễn Đình Chiểu, cho trí tuệ, cho tình cam, cho lòng tin và cd  <br /> cho nghệ thuật của Nguyễn Đình Chiểu " (Hoài Thanh).<br /> Tóm lại, hai câu thơ:<br /> "Chở bao nhiêu đạo thuyền không khắm.<br /> Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà"<br /> Đã thể hiện một quan niệm văn chương sắc sảo, tiến bộ. một nhân cách văn hóa cao đẹp  <br /> của nhà thơ  mù đất Đồng Nai. Tuy bị  mù lòa, nhưng tâm hồn ông, tấm lòng ông "vằng <br /> vặc như sao Bắc đẩu " (Bảo Định Giang).<br /> Cuộc đời và thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu là bài ca nhân nghĩa, bài ca yêu nước chống  <br /> xâm lăng. Ông là nhà thơ, là "Thư sinh giết giặc bằng ngòi bút…” như Tùng Thiện Vương  <br /> đã ca ngợi; ông sống mãi trong lòng Tổ quốc và nhân dân ta.<br />  <br />