Bitcoin - Tiền kỹ thuật số cơ hội và thách thức cho nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi số

Chia sẻ: Liễu Yêu Yêu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Bitcoin - Tiền kỹ thuật số cơ hội và thách thức cho nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi số" giúp bạn đọc tìm hiểu những khái niệm về Bitcoin nói riêng và tiền kỹ thuật số nói chung nhằm tìm ra các cơ hội và thách thức để phát triển kinh tế Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi số. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bitcoin - Tiền kỹ thuật số cơ hội và thách thức cho nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi số

BITCOIN - TIỀN KỸ THUẬT SỐ CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CHO NỀN KINH TẾ VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN CHUYỂN ĐỔI SỐ Nguyễn Hoàng Hải1 1. Khoa Kinh tế. Email: hainh@tdmu.edu.vn TÓM TẮT Tiền điện tử giúp giải quyết những vấn đề còn tồn tại của các ngân hàng thương mại như bảo trì hệ thống (không đảm bảo hoạt động liên tục 24/7) hoặc bị tin tặc tấn công, phá hoại cướp dữ liệu thậm chí là tiền trong tài khoản của người sử dụng. Một số ứng dụng khác của tiền điện tử như tạo ra các dữ liệu số có tính bảo mật cao, đảm bảo quyền sở hữu, sử dụng, trao đổi; dễ dàng kiểm tra thông tin và lịch sử giao dịch. Trong đó, số hoá dữ liệu là một nội dung trọng tâm để thực hiện việc chuyển đổi số nhằm mục tiêu phát triển nên kinh tế ở Việt Nam. Từ khóa: Blockchain; tiền điện tử; số hoá; chuyển đổi số. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Bitcoin đầu tiên được tạo ra từ năm 2009 bởi một người sử dụng bí danh Satoshi Nakamoto tính đến nay Bitcoin đã có hơn 13 năm hình thành và phát triển. Lúc đầu mọi người đều cho rằng Bitcoin là một trò đùa hay là một vụ lừa đảo và sẽ sớm bị biến mất khỏi thị trường tài chính. Tuy nhiên, Bitcoin không những ngày càng được nhiều người sử dụng, tích trữ mà những ứng dụng của Bitcoin cũng được phát triển không ngừng. Gần đây cuộc chiến tranh giữa Liên bang Nga và Uraina diễn ra từ tháng 2 năm 2022 người ta mới thật sự nhận thấy được một phần giá trị của Bitcoin khi tất cả các ngân hàng thương mại không thể hoạt động thì việc sử dụng Bitcoin như một phương tiện thanh toán thay thế đã giúp cho người dân giải quyết được nhiều vấn đề để mua sắm hàng hoá hàng ngày hay sử dụng làm một kênh cất trữ tài sản an toàn. Đồng thời việc sử dụng Bitcoin chỉ tốn một lượng phí rất nhỏ do không có chi phí cho các ngân hàng thương mại trung gian. Một ứng dụng khác của Bitcoin là tạo ra các dữ liệu có tính bảo mật cao trên các Blockchain được gọi là NFT (Non-fungible token); Chúng có thể được xem như đại diện cho một mặt hàng kỹ thuật số độc nhất, chẳng hạn như tác phẩm nghệ thuật và nhiều hình thức khác. Bằng công nghệ này, việc số hoá dữ liệu phục vụ cho công cuộc chuyển đổi số nhằm mục đích phát triển nền kinh tế ở Việt Nam sẽ có những nền tảng vững chắc để thực hiện. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính. Phương pháp này giúp thăm dò, tìm hiểu những khái niệm về Bitcoin nói riêng và tiền kỹ thuật số nói chung nhằm tìm ra các cơ hội và thách thức để phát triển kinh tế Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi số. Bài viết thực hiện các phương pháp nghiên cứu cụ thể: 87
Phương pháp hệ thống hoá lý thuyết: Sắp xếp tài liệu khoa học, hệ thống các lý thuyết để tăng sự hiểu biết về vấn đề nghiên cứu. Phương pháp phân tích - tổng hợp: Từ các dữ liệu, thực trạng, tiến hành phân tích các nguồn thông tin để đưa ra kết luận phù hợp, phục vụ nghiên cứu. 3. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CÓ LIÊN QUAN 3.1 Bitcoin: Bitcoin (Kí hiệu: BTC) là một loại tiền điện tử được tạo ra và nắm giữ dưới dạng kỹ thuật số. Khác với các loại tiền tệ vật chất hiện hữu như đô la hoặc euro, Bitcoin không được in ra hoặc chịu sự quản lý của ngân hàng trung ương; Bitcoin chỉ được giao dịch trên nền tảng online bởi các máy tính mạng ngang hàng là những máy “đào Bitcoin” ở khắp nơi trên thế giới thực chất đang sử lý các giao dịch của Bitcoin để nhận về các phần thưởng chính là tiền điện tử Bitcoin. Hình 1: Sự khác nhau của mạng máy tính ngang hàng và Mạng máy tính có máy chủ 3.2 Tiền điện tử Bitcoin là loại tiền điện tử đầu tiên trên thế giới tuy nhiên dựa trên công nghệ Blockchain của Bitcoin, hiện nay có rất nhiều loại tiền điện tử ra đời và được giao dịch phổ biến như: ETH (Etherium), BNB (Binance), SOL (Solana), DOT (Poka dot), SHIB (Shiba Inu) ... Theo thống kê của Coinmarketcap hiện nay có hơn 10.000 loại tiền điện tử đang lưu hành. Blockchain (chuỗi khối) là một cơ sở dữ liệu phân cấp lưu trữ thông tin trong các khối thông tin được liên kết với nhau bằng mã hóa và mở rộng theo thời gian. Mỗi khối thông tin đều chứa thông tin về thời gian khởi tạo và được liên kết tới khối trước đó, kèm một mã thời gian và dữ liệu giao dịch. Blockchain được thiết kế để chống lại sự thay đổi của dữ liệu: Một khi dữ liệu đã được mạng lưới chấp nhận thì sẽ không có cách nào thay đổi được nó. NFT là dữ liệu có tính bảo mật cao chạy trên Blockchain của tiền điện tử, hiện nay được ứng dụng nhiều nhất trong các tác phẩm nghệ thuật. Ngoài ra, NFT còn có thể mở rộng là dữ liệu bảo mật của bài hát, của một ca khúc hay là một tác phẩm điện ảnh và cả những dữ liệu (tài sản, nhà, đất ...) được con người số hoá đảm bảo quyền sở hữu mà không cần bất cứ một tổ chức trung gian nào công nhận quyền sở hữu của chính tài sản đó. 3.3 Chuyển đổi số: Chuyển đổi số là sự tích hợp các công nghệ kỹ thuật số vào tất cả các lĩnh vực của một doanh nghiệp, tận dụng các công nghệ để thay đổi căn bản cách thức vận hành, mô hình kinh doanh và cung cấp các giá trị mới cho khách hàng của doanh nghiệp đó cũng như tăng tốc các hoạt động kinh doanh. Trong đó, số hoá dữ liệu là một phần quan trọng của chuyển 88
đổi số. Dữ liệu số hoá sử dụng công nghệ Blockchain trên nền tảng của các đồng tiền điện tử tạo ra những dự liệu có tính bảo mật cao, đồng thời cũng tạo ra những chứng từ giao dịch, chứng từ kế toán không thể sửa đổi hoặc thay thế giúp cho việc chuyển đổi số thật sự hiệu quả. 4. THỰC TRẠNG PHÁP LÝ, SỞ HỮU VÀ VIỆC CHUYỂN ĐỔI SỐ TẠI VIỆT NAM 4.1 Thực trạng pháp lý Ngày 21/8/2017, Thủ tướng ban hành Quyết định 1255/QĐ-TTg về phê duyệt Đề án hoàn thiện khung pháp lý để quản lý các loại tài sản ảo, tiền ảo và tiền điện tử. Tuy nhiên đến nay, khung pháp lý để quản lý các loại tài sản ảo, tiền ảo và tiền điện tử vẫn chưa được quy định hoặc hướng dẫn cụ thể để người dân thực hiện. Theo quan điểm và mục tiêu của Quyết định 1255/QĐ-TTg như sau: Về quan điểm: - Thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về bảo vệ quyền sở hữu, quyền tài sản nhằm giải quyết thực tiễn tất yếu đang tồn tại và sẽ diễn ra; - Góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư trong và ngoài nước tại Việt Nam; hạn chế, ngăn chặn và kiểm soát có hiệu quả các rủi ro, lạm dụng liên quan; cụ thể hóa các chế định về quyền tài sản trong Bộ luật dân sự năm 2015 trong lĩnh vực tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo; - Nghiên cứu, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo để nhận diện, xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý liên quan theo nguyên tắc đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất, minh bạch, ổn định và có thể dự báo trước của hệ thống pháp luật, phù hợp thông lệ quốc tế. Về mục tiêu: - Nghiên cứu, nhận diện đầy đủ, chính xác bản chất của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo theo kinh nghiệm nước ngoài và thực tiễn Việt Nam; mối quan hệ với tài sản thực, tiền thực; vai trò của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo và tác động của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo tới pháp luật; - Rà soát, đánh giá thực trạng khung pháp lý về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo của Việt Nam; kinh nghiệm điều chỉnh của nước ngoài và tác động tới hệ thống pháp luật liên quan của Việt Nam nhằm nhận diện và xác định thái độ của cơ quan nhà nước đối với các vấn đề pháp lý liên quan; đề xuất các nhiệm vụ, công việc cụ thể và những định hướng để xây dựng, hoàn thiện pháp luật về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo nhằm đảm bảo tương ứng với các rủi ro liên quan để kiểm soát, giảm thiểu các rủi ro này nhưng không được ảnh hưởng đến sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo, đảm bảo tính linh hoạt để phù hợp với sự thay đổi trong sự phát triển không ngừng của công nghệ thông tin, thương mại điện tử; - Phân công trách nhiệm, lộ trình thực hiện cho các Bộ, ngành liên quan để xử lý các vấn đề liên quan đặt ra. 4.2 Thị trường tiền điện tử ở Việt Nam Tác giả tiến hành khảo sát ngẫu nhiên một mẫu dữ liệu 500 người gồm các đối tượng khảo sát: sinh viên ngành kinh tế, nhân viên văn phòng, người lao động tự do có độ tuổi từ 18 đến dưới 40 trong địa bàn tỉnh Bình Dương và có kết quả như sau: 89
Khi được hỏi bạn có biết tiền điện tử hay không? 50% số sinh viên ngành kinh tế biết đến tiền điện tử, 80% nhân viên văn phòng và 30% người lao động tự do có câu trả lời tương tự. Đối với những người có câu trả lời là biết đến tiền điện tử, khi hỏi về việc bạn có mua bán hay đang sở hữu một loại tiền điện tử nào không? 5% số sinh viên trả lời có, 50% nhân viên văn phòng và 10% người lao động tư do có câu trả lời tương tự. Khi đặt câu hỏi về bạn có biết những ứng dụng của tiền điện tử? 90% những người biết đến tiền điện tử đề cho rằng nó là một kênh đầu tư hay là một tài sản có giá trị để trao đổi; chỉ 10% số người được hỏi biết đến những ứng dụng khác của tiền điện tử để tạo các chứng từ kế toán, thực hiện giao dịch phi tập trung, số hoá dữ liệu hay tạo nên các NFT. Theo khảo sát của Fider: Việt Nam dẫn đầu danh sách các quốc gia có tỷ lệ người nắm giữ tiền điện tử nhiều nhất thế giới, có tới 40% số người tham gia khảo sát tại Việt Nam cho biết họ sở hữu hoặc đã mua tiền điện tử. Xếp sau Việt Nam lần lượt là các quốc gia Indonesia, Ấn Độ, Malaysia và Philippines. 30% những người được khảo sát ở Indonesia và Ấn Độ cho biết họ sở hữu tiền điện tử, trong khi Malaysia và Philippines tỷ lệ này lần lượt là 29% và 28%. Từ kết quả khảo sát trên, ta có thể thấy rằng Bitcoin - Tiền điện tử ở Việt Nam được nhiều người quan tâm, tìm hiểu và sở hữu một số loại tiền điện tử phổ biến; tuy nhiên việc quan tâm, tìm hiểu này chỉ dừng lại ở mức hiểu về sở hữu, giao dịch cũng như là kênh đầu tư tích trữ tài sản; chưa ứng dụng đầy đủ các lợi ích khác mà công nghệ Blockchain mang lại. 4.3 Số hoá dữ liệu để thực hiện chuyển đổi số ở Việt Nam Theo Bộ Thông Tin và Truyền thông, Việt Nam hiện có 64.000 doanh nghiệp công nghệ số (so với số lượng doanh nghiệp là 683.600, chiếm 9,3%), tăng thêm 5.600 doanh nghiệp so với năm 2020 (tăng 8,75%) và có gần 1.000 sản phẩm, dịch vụ công nghệ thương hiệu Việt Nam. Dù còn chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng doanh thu của các doanh nghiệp Việt Nam đạt 18.779 triệu USD, chiếm 13,8% doanh thu chung toàn ngành. Hình 2: So sánh doanh thu lĩnh vực công nghệ giai đoạn 2020 - 2021 Theo nhận định của Bộ Thông Tin và Truyền thông, dù đạt được nhiều thành tựu nhưng công nghệ số vẫn còn một số khó khăn. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đòi hỏi sự điều chỉnh trong khuôn khổ pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp công nghệ số hoạt động và sản xuất kinh doanh. Để thực hiện được việc chuyển đổi số một cách thành công thì đầu tiên chúng ta phải thực hiện số hoá dữ liệu một cách toàn diện trên nhiều lĩnh vực: thương mại, sản xuất hàng hoá - dịch vụ và cả Logistic ... Ngoài ra việc số hoá này phải được thực hiện trên một nền tảng công nghệ đồng nhất, đảm bảo tính đồng bộ và sự bảo mật, an toàn dữ liệu cần thiết. 90
Tuy nhiên, hiện nay với số lượng doanh nghiệp công nghệ số không ngừng phát triển như đã phân tích ở trên nhưng lại không có một khung pháp lý hay định hướng phát triển chung cho toàn ngành mà giao cho các doanh nghiệp tự có những giải pháp công nghệ riêng, phương thức thực hiện riêng; không có tính đồng bộ nên sẽ xảy ra tình trạng không thống nhất, khó kết nối vào một hệ thồng chung để chuyển đổi số hiệu quả. 5. GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO ỨNG DỤNG BITCOIN - TIỀN ĐIỆN TỬ Từ những mặt hạn chế đã nêu trong thực trạng kể trên, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển ứng dụng Bitcoin - Tiền điện tử giúp việc chuyển số ở Việt Nam một cách hiệu quả như sau: - Nhanh chóng có hành lang pháp lý quy định việc sở hữu Bitcoin - Tiền điện tử và các tài sản khác sử dụng công nghệ Blockchain. Đảm bảo quyền lợi của người sử dụng và được pháp luật bảo vệ quyền sở hữu. - Đưa Bitcoin - Tiền điện tử và những ứng dụng công nghệ Blockchain vào chương trình dạy hoc không những của sinh viên ngành công nghệ thông tin mà cả các ngành có liên quan đến việc ứng dụng công nghệ Blockchain như kinh tế, tài chính, kế toán, mỹ thuật, âm nhạc ... - Ban hành những chuẩn mực chung của số hoá dữ liệu để thực hiện chuyển đổi đổi số, tránh tình trạng mỗi doanh nghiệp thực hiện một cách khác nhau dẫn đến không thể đồng bộ dữ liệu hoặc gây khó khăn trong công tác quản lý, điều hành. 6. KẾT LUẬN Bitcoin - Tiền điện tử tuy đã có hơn 10 năm hình thành và phát triển tuy nhiên cũng chỉ mới là những bước đi đầu tiên ứng dụng mang tính thực tế. Những thách thức và cơ hội của Bitcoin và các loại tiền điện tử khác vẫn còn rất tiềm năng và mang lại nhiều thách thức để đáp ứng cho yêu cầu chuyển đổi số nhằm mục tiêu phát triển kinh tế Việt Nam trong giai đoạn mới. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 Bitcoin hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng, trang: https://bitcoin.org /files/bitcoin- paper/bitcoin_vi.pdf. 2 Thủ tướng Chính phủ (2018); Quyết định số 1255/QĐ-TTg ngày 21/8/2017 về phê duyệt Đề án hoàn thiện khung pháp lý để quản lý các loại tài sản ảo, tiền ảo và tiền điện tử. 3 Bộ Thông tin và Truyền thông (2022); Xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp công nghệ số Việt Nam đến năm 2025, trang: https://www.mic.gov.vn /mic_2020/Pages/TinTuc/152502/Xay- dung-chien-luoc-phat-trien-cong-nghiep-cong-nghe-so-Viet-Nam-den-nam-2025.html. 4 Việt Nam có tỷ lệ người nắm giữ tiền điện tử nhiều nhất thế giới, trang: https://vneconomy.vn/viet- nam-co-ty-le-nguoi-nam-giu-tien-dien-tu-nhieu-nhat-the-gioi.htm 91