BN phình động mạch chủ ở người Việt Nam: chỉ định điều trị, phẫu thuật và kết quả

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> 999 BN PHÌNH ÑOÄNG MAÏCH CHUÛ ÔÛ NGÖÔØI VIEÄT NAM:<br /> CHÆ ÑÒNH ÑIEÀU TRÒ, PHAÃU THUAÄT VAØ KEÁT QUAÛ<br /> Vaên Taàn*, Hoà Nam*, Leâ Nöõ Hoøa Hieäp* vaø CS<br /> <br /> TOÙM LÖÔÏC<br /> Ñaët vaán ñeà: Phình ñoäng maïch chuû (ÑMC) ña soá laø do xô vöõa thaønh maïch ôû ngöôøi nhieàu tuoåi. nhöng phình<br /> ÑMC ôû ngöôøi treû cuõng khoâng hieám. Nguy cô lôùn nhaát trong phình ÑMC laø vôõ tuùi phình.<br /> Muïc tieâu: - Tim nhöõng ñaëc ñieåm veà dòch teã hoïc laâm saøng, ñònh beänh. - Chæ ñònh ñieàu trò, phaãu thuaät (PT)<br /> vaø keát quaû (KQ).<br /> Ñoái töôïng vaø phöông phaùp (PP): Nghieân cöùu tieàn cöùu taát caû nhöõng tröôøng hôïp (TH) phình ÑMC ñöôïc<br /> ñieàu trò tai beänh vieän (BV) Binh Daân töø naêm 1991 ñeán thaùng 9 naêm 2003.<br /> Keát quaû: Trong thôøi gian treân, chuùng toâi ñaõ moå 713 laàn cho 681 beänh nhaân (BN) treân toång soá laø 999 BN<br /> nhaäp vieän 1450 laàn do phình ÑMC taïi BV Bình Daân.<br /> A- Nhöõng ñaëc ñieåm tìm thaáy: BN ñeán nhaâp vieän ñieàu trò ngaøy caøng bò nhöõng tuùi phình phöùc taïp. Tyû leä<br /> nam / nöõ : 3.5, tuoåi trung bình (TB) : 64. 18% BN treân 80 tuoåi, 5.5% BN < 30 tuoåi. 56% BN coù huùt nhieàu thuoác<br /> laù. Chöa thaáy gì ñaëc bieät veà dinh döôõng. Ña soá caùc BN coù cao huyeát aùp (HA) vaø caùc haäu quaû cuûa noù. 100% caùc<br /> BN coù tuùi phình döôùi ÑM thaän, bieåu hieän laâm saøng baèng 1 khoái u buïng, ñaäp vaø co giaûn theo nhòp tim. Xeùt<br /> nghieäm: Cholesterol maùu > 2,4g/l: 35 %, VDRL (+): 2%. Ñöôøng maùu > 1,5 g/l: 9%. Ureâ maùu > 0,5 g/l :12%.<br /> 42% coù baát thöôøng treân ECG. Sieâu aâm (SA) Doppler: 12% coù heïp hay xô vöõa ÑM caûnh, 37% coù baát thöôøng veà<br /> chöùc naêng cuûa tim vaø van tim, 7% coù heïp hay xô vöõa ñoäng maïch (ÑM) thaän, 20% coù thieáu maùu caáp hay maõn ôû<br /> 1 hay caû 2 chaân, 36% coù taùch vaùch, vôõ sau phuùc maïc hay vôõ töï do, 22% coù phình ÑM chaäu, 17% coù xô heïp hay<br /> taéc ngheõn ÑM chaäu, 41% coù heïp hay taéc ngheõn loøng tuùi phình do maùu cuc cuõ hay môùi. Chuïp ÑM caûn quang vaø<br /> CT: 70% tuùi phình döôùi ÑM thaän, 18% tuùi phình keùo daøi leân treân ÑM thaän, 12% tuùi phình ôû ñoaïn ÑMC ngöïc<br /> hay ngöïc-buïng, 4% coù baát thöôøng caùc ÑM taïng veà kích thöôùc vaø soá löôïng maø ña soá naèm trong nhoùm coù toån<br /> thöông (TT) thoaùi hoùa thaønh maïch, 58% tuùi phình naèm ôû beân traùi roán. Ñöôøng kính TB 55 ly.<br /> Coù 2 nhoùm TT beänh lyù: xô vöõa thaønh maïch chieám 90%, vieâm vaø thoaùi hoùa lôùp giöõa thaønh maïch vaø khoâng<br /> xô vöõa, khoâng vieâm thaønh maïch chieám 10%. Haàu heát BN trong nhoùm 2 thöôøng treû, ña soá coù tuùi phình treân ÑM<br /> thaän hay ngöïc-buïng vaø thöôøng coù caùc ÑM taïng baát thöôøng.<br /> B- Chæ ñònh ñieàu trò, PT vaø KQ: Chæ ñònh moå cho caùc tuùi phình coù ñöôøng kính > 5 cm, caùc tuùi phình doïa<br /> vôõ, doø hay vôõ, caùc tuùi phình phaùt trieån nhanh, caùc tuùi phình hình tuùi, caùc tuùi phình coù keát hôïp vôùi phình chaäu ><br /> 3cm, caùc tuùi phình coù keát hôïp vôùi phình hay heïp, ngheït caùc ÑM taïng, caùc ÑM chaäu hay chaäu-ñuøi, caùc tuùi phình<br /> coù maùu cuïc gaây thuyeân taéc gaàn toaøn phaàn hay toaøn phaàn hay gaây thuyeân taéc xa. Caùc TH coøn laïi, keå caû töø choái<br /> moå ñöôïc theo doõi ñònh kyø töø 3 ñeán 6 thaùng baèng SA. Khi coù bieán chöùng (BC) hoaëc tuùi phình lôùn treân 5cm thì<br /> moå. PT: Boùc taùch toái thieåu ÑMC vaø ÑM chaäu ñeå kieåm tra caàm maùu, keát hôïp vôùi taïo hình thaønh maïch, chuùng toâi<br /> ñaõ gheùp 72% vôùi oáng thaúng, 21% vôùi oáng Y, 7% baéc caàu tröïc tieáp hay baéc caàu ngoaøi. Caém laïi caùc ÑM taïng,<br /> rieâng ÑM maïc treo traøng döôùi thì chæ caém laïi 9 %. Moå khaån vaø baùn khaån 1/3 soá beänh nhaân. Töû vong (TV) do moå<br /> chung: 14%, (moå chöông trình (CT) : 5%; moå caáp cöùu (CC) : 25%). TV PT nhoùm phình naèm treân ÑM thaän vaø<br /> ngöïc-buïng laø 18.6 %. Taát caû nhöõng TH TV sau moå taïi BV laø do: soác maát maùu, roái loaïn ñoâng maùu, nhoài maùu cô<br /> tim, suy hoâ haáp, suy thaän, xuaát huyeát naûo, nhieåm truøng vaø suy ña cô quan. ÔÛ nhöõng BN theo doõi, khoaûng 15%<br /> coù chæ ñònh moå moåi naêm, tröø nhöõng BN töø choái moå vaø TH coù nguy cô phaãu thuaät cao, khoâng coù BN naøo trong<br /> * BV Bình Daân, TP. Hoà Chí Minh<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> 521<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> nhoùm theo doõi vì tuùi phình nhoû, chöa coù trieäu chöùng bò TV do vôõ tuùi phình. Theo doõi caùc BN moå töø 6 thaùng ñeán<br /> 11 naêm, TB laø 5 naêm, chæ coù 10 BN (1,46 %) bò BC lieân heä ñeán maïch gheùp, 3 BN tuùi phình phaùt trieån ôû ñoaïn<br /> döôùi vaø ñoaïn treân maïch gheùp, 3 BN nhieåm truøng oáng gheùp, 2 BN bò phình giaû cheøn eùp maïch gheùp vaø 2 BN<br /> maùu ñoâng laøm ngheït maïch gheùp. Taát caû ñeàu ñöôïc moà laïi vôùi 5 BN bò TV.<br /> Baøn luaän: Phình ÑMC laø beänh ôû ngöôøi nhieàu tuoåi, nguyeân nhaân thöoøng gaëp laø do xô vöõa vaø thoaùi hoùa<br /> thaønh maïch, laøm yeáu thaønh maïch. 80% tuùi phình naèm döôùi ÑM thaän. Ñoái vôùi caùc tuùi phình naèm döôùi ÑM thaän,<br /> ñònh beänh khoâng khoù nhaát laø sau khi coù SA; trong nhöõng TH chöa coù beänh keát hôïp hay beänh ña ÑM, SA laø ñuû<br /> ñeå coù chæ ñònh ñieàu trò. Phình ÑMC naèm treân ÑM thaän hay ngöïc-buïng, ñònh beänh chính xaùc phaûi nhôø CT hay<br /> MRI vaø caàn chuïp hình ÑMC khi coù chæ ñònh moå. PT phình ÑMC treân ÑM thaän vaø ngöïc-buïng coøn gaëp nhieàu khoù<br /> khaên ñoái vôùi chuùng toâi. Nguy coû TV cao coù theå xaåy ra laø vôõ tuùi phình, ñaëc bieät khi tuùi phình coù ñöôøng kính lôùn<br /> hôn 5cm, moät BC nguy hieåm do maát maùu caáp tính neáu khoâng hoài söùc tích cöïc vaø moå kòp. Tröø caùc BN bò phình<br /> ÑMC töø choái moå hay coù beänh keát hôïp maø nguy cô PT raát cao, caùc BN bò phình ÑMC buïng döôùi ÑM thaän ñang<br /> theo doõi, khi coù chæ ñònh, taát caû ñeàu ñöôïc moå kòp thôøi, khoâng coù BN naøo bò TV do vôõ maø khoâng moå kòp. PT<br /> thöôøng khoâng khoù oû nhöõng tuùi phình chöa bò BC vaø naèm döôùi ÑM thaän.<br /> Keát luaän: 80% phình ÑMC ôû ngöôøi Viet Nam naèm döôùi ÑM thaän, nhaát laø ôû ngöôøi lôùn tuoåi, ña soá laø do xô<br /> vöõa thaønh maïch, deã phaùt hieän. Neáu khoâng coù beänh keát hôïp naëng hay vôõ thình lình vaø ñöôïc chæ ñònh moå ñuùng<br /> thì tieân löôïng toát. Phình ÑMC ôû ngöôøi treû thöôøng do thoaùi hoùa thaønh maïch vaø vieâm, coù theå coù hình tuùi hay vôõ<br /> khu truù, thöôøng naèm treân ÑM thaän vaø ôû ñoaïn ngöïc-buïng, deã taùi phaùt sau moå do nguyeân nhaân khoâng roõ, tieân<br /> löôïng raát deø daët. 20% TH phình ÑMC naèm treân ÑM thaän vaø ôû ñoaïn ngöïc-buïng, thöôøng ñöôïc phaùt hieän khi ñaõ<br /> coù BC hoaëc lôùn gaây cheøn eùp maø ña soá ñaõ taùch vaùch. Phaãu thuaät trieät ñeà coù theå gaëp nhieàu ruûi ro.<br /> Töø khoùa: phình ÑMC.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> 999 AORTIC ANEURYSM OF VIETNAMESE PATIENTS: THERAPEUTIC<br /> INDICATIONS, SURGICAL TECHNIQUES AND RESULTS<br /> Van Tan, Ho Nam, Le Nu Hoa Hiep et al * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 *<br /> 2004: 521 - 534<br /> <br /> Background: AA is a vascular disorder of the elders. When they are found in the young patients, the<br /> treatment is usually complicated and the long-term results are difficult to appreciated. In our hospital, the AA is<br /> one of the vascular disease that we met more and more in the recent years.<br /> Purpose: To find the epidemiology, the clinical characteristics and the diagnosis To find the appropriate<br /> surgical indications, the techniques and the results.<br /> Materials and method: Prespectively, we study all AA operated from 1991 to September 2003 at Binh<br /> Dan hospital.<br /> Results: In this period, we performed 713 operations for 681 patients in a total hospitalized 999 patients<br /> with 1450 hospitalizations..<br /> Particularities: 1- Number of patients increases year by year. 2- Male / female: 3.5 ; Mean age : 64. 318% of cases > 80 yo and 5.5% < 30 yo. 4- 56% had heavy smoking. 5- There is no special remarks about<br /> nutrition, social classes and geographic distribution. 6- More than a half of AA have had high BP with its<br /> consequences. 7- 100% of subrenal AA have had an abdominal pulsative mass. 8- 20 % of AA have had an<br /> acute or chronic ischemia of one or two lower limbs. 9- On blood tests, there are 35 % of cases having had a<br /> <br /> 522<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> serum cholesterol above 2,4g/l. VDRL positive: 2 %. Serum glucose above 1,5g/l: 9 %. Serum urea above<br /> 0,5g/l: 12%. 10- 42% having had at least 1 abnormality on EKG. 11- On doppler US: 37% abnormal heart<br /> function or heart valve, 12% mild or advanced stenosis of the carotid, 7% mild or severe stenosis of the renal<br /> arteries, 36% aneurysmal wall dissecting (or fissuring), retroperitoneal rupture or free rupture, 22% associated<br /> aneurysm of the iliac arteries, 17% substenosis of the iliac arteries and 41%, of the aneurysm lumen. 12- On<br /> arteriographies (DSA) or CT: 88 % of AA is under the renal artery with 12%, there are some extensions of<br /> aneurysmal sac above the left renal artery, the remaining 12%, descending thoracic AA or thoracoabdominal<br /> AA. 58 % of the subrenal aneurysm sac lays on the left side of the umbilicus, with a median diameter: 55 mms<br /> and 4 % of the visceral branches are abnormal in size and in lengh. 13- 2 groups of pathologies are found:<br /> atheromatous lesions (90%), inflammatory and degenerative lesions and non inflammatory, non degenerative<br /> lesions (10%). Of the 2nd group, majority are young and have had suprarenal or thoraco-abdominal aortic<br /> aneurysm, often, there are abnormalites of visceral branches.<br /> Indications of treatment, surgical techniques and results: - Surgical indications: for the cases: • having<br /> had an aneurysm sac > 5 cms in diameter, • having had complications due to aneurysm ie rupture or<br /> threaten rupture, fistula, distal embolism, obstructed or nearly obstructed of the aneurysm lumen, • having<br /> had concommittent diseases as stenosis or aneurysm of the visceral or peripheric branches of aorta, especially<br /> of the iliac or of the iliofemoral arteries. • For the remaining cases, we follow them each 3 - 6 months and<br /> surgery is indicated when there are complications or the diameter of aneurysm go up to 5 cms. - Techniques:<br /> With minimal dissection to control the aorta and the iliac arteries, we grafted with a straigt tube in 72% and<br /> with a Y tube in 21%, reimplantation of the visceral arteries. For the IMA only 9% was reimplanted, direct bypass or extraanatomic by-pass in 7% (TAA). 1/3 of cases are operated in emergency. Surgical results: Global<br /> complications: 36%; mortality in hospital: 14% (5% of elective, 25% of emergency cases). About suprarenal and<br /> thoracoabdominal AA, operative mortality rate is 18.6%. All the complicated and the death cases in hospital<br /> related to hemorrhagic shock, bleeding due to coagulation defect, cardiac, respiratory, renal problems, acute<br /> cerebral bleeding and MOF. For the conservative treatment patients, about 15% having had surgical<br /> indications each year and nil died due to aneurysm rupture, except the cases who deny surgery or those who<br /> had high surgical risk. In follow-up from 6 months to 11 years, middle time 5 years, there is 1.6%, that have<br /> had complications related to grafting procedure (infections and rupture of protheses) with 5 deads. In the same<br /> time, a development of aneurysm on the other site of aorta or of iliac arteries that must be operated is 3%.<br /> Discussion: AA is a disease of the elderly patients that affected usually men, almost over 50.<br /> Arteriosclerosis is main cause. Diagnosis is not difficult when the US is carried out in a subrenal,<br /> uncomplicated AA and the US diagnosis solderly, sufficient to have therapeutic indications. The deadly risk is<br /> rupture of aneurysm sac, especially when the diameter is over 5 cms.. For the AA < 5cms in diameter without<br /> complications, it is safe to follow them and to operate when there are complications or when the aneurysm<br /> diameter go up to 5 cms. Elective surgical treatment is not difficult and safe for the AA below the renal artery.<br /> For the suprarenal and thoracoabdominal AA, surgical treatment is still a challenge.<br /> Conclusion: In Viet Nam, 80% of the AA of the elderly are usually subrenal and related to arteriosclerosis.<br /> In elective cases, the results of surgical treatment is excellent for the good risk patients. For the AA of the young<br /> patients, often suprarenal and thoracoabdominal. Sacciliform or closed rupture and inflammation are also<br /> seen. Radical repair of the aneurysm is usually complicated and the long term result, uncertain. 20% of AA are<br /> suprarenal and thoraco-abdominal, usually found when there are complications or enough big to compress the<br /> intrathoracic viscera. The surgical treatment is very complicated and the operative risk is high.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> 523<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Phình ÑMC laø beänh maø caùc nöôùc tieân tieán ñaõ bieát<br /> vaø ñieàu trò toát töø thaäp kyû 1960.<br /> Dubost ôû Phaùp ñaõ moå gheùp phình ÑMC buïng<br /> thaønh coâng töø naêm 1951; kyû thuaät naøy ñöôïc nhaân<br /> roäng vaø ngaøy caøng hoaøn chænh hôn nhôø Voohees,<br /> DeBakey vaø Cooley töø naêm 1960; 30 naêm sau (1990),<br /> Parodi ñaõ thay ñoåi kyû thuaät baèng caùch ñaët oáng gheùp<br /> trong loøng ÑMC qua 1 loå môû nhoû ôû ÑM ñuøi maø khoâng<br /> caàn moå buïng, khôûi ñaàu cho 1 kyû thuaät môùi, ít xaâm laán<br /> (56). Trong nöôùc ta vaø treân theá giôùi, haèng naêm, haøng<br /> ngaøn TH ñöôïc phaùt hieän vaø ñieàu trò(7,8,9,10,11,27,28,36,38,39).<br /> Laø beänh cuûa ngöôøi nhieàu tuoåi maø nguyeân nhaân<br /> chính laø do xô môõ thaønh maïch cho neân coù theå coù<br /> nhieåu ÑM khaùc cuøng bò TT(58,59). Cô cheá thì chöa<br /> bieát roõ.<br /> Ñieàu trò chuû yeáu laø PT thay theá ñoaïn phình baèng<br /> moät oáng maïch maùu nhaân taïo. PT ôû nhöõng tuùi phình<br /> döôùi ÑM thaän thöôøng khoâng maáy phöùc taïp vaø tieân<br /> löôïng toát, tröø TH tuùi phình ñaõ vôõ, TH ngöôøi treân 80<br /> tuoåi hay TH coù nhieàu beänh naëng keát<br /> hôïp(1,2,3,4,5,7,11,12,18,19,20,24,61). PT phình ÑMC naèm treân<br /> ÑM thaän hay ôû ñoaïn ngöïc-buïng ñaët ra nhieàu vaán ñeà<br /> khoù do phaûi caém laïi caùc maïch maùu taïng, tuûy soáng vaø<br /> nhaát laø nhöõng haäu quaû do keïp ÑMC treân ÑM thaân<br /> taïng(9,11,21,23,57).<br /> ÔÛ nöôùc ta, nhöõng baùo caùo veà phình ÑMC coøn<br /> . Taïi BV Bình Daân(14,15,16,17,26,27,28), trong thôøi<br /> ít<br /> kyø töø 1950 ñeán 1980, chuùng toâi coù gaëp moät soá ít TH<br /> nhöng vì chöa coù ñuû phöông tieän neân chæ moå nhöõng<br /> TH caáp cöùu vaø KQ ñaït ñöôïc raát laø khieâm toán. Baét ñaàu<br /> töø naêm 1980, nhôø coá gaéng kieän toaøn moät soá phöông<br /> tieän vaø kyõ thuaät nhö ñònh beänh sôùm, chuaån bò moå,<br /> gaây meâ, PT, hoài söùc, chuùng toâi ñaõ moå vaø cöùu soáng<br /> phaàn lôùn caùc BN(66). Töø sau naêm 1990, tæ leä moå thaønh<br /> coâng ngaøy caøng cao, phaàn chính do noå löïc hoïc hoûi,<br /> nghieân cöùu cuûa kíp moå, kíp gaây meâ-hoài söùc vaø sau ñoù<br /> laø nhôø söï giuùp ñôõ cuûa caùc Hoäi Tim Maïch nöôùc ngoaøi<br /> nhö Phaùp, Myõ maø ñaëc bieät laø hoäi ADVASE, hoäi Hoà<br /> Ñieäp, hoäi Friendship Bridge vaø caùc chuyeân gia veà PT<br /> tim-maïch ngöôøi Vieät ôû nöôùc ngoaøi. Tuy vaäy, PT caùc<br /> (33,34,35)<br /> <br /> 524<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> TH phình ÑMC Ngöïc vaø Ngöïc-Buïng coøn gaëp nhieàu<br /> BC vaø TV do haäu quaû cuûa keïp ÑMC treân ÑM thaân<br /> taïng maø roái loaïn ñoâng maùu vaø lieät laø nhöõng trôû ngaïi<br /> lôùn(57,60).<br /> Muïc tieâu nghieân cöùu<br /> 1- Tìm nhöõng ñaëc ñieåm cuûa phình ÑMC trong<br /> caùc laûnh vöïc dòch teã hoïc, caùc ñaëc tính laâm saøng vaø<br /> caän laâm saøng.<br /> 2- Tìm caùc chæ ñònh ñieàu trò thích hôïp vaø ghi<br /> nhaän keát quaû.<br /> 3- Töø KQ NC, ñeà nghò 1 baûng chæ ñònh dieåu tri vaø<br /> theo doõi haàu giaûm tæ leä vôõ tuùi phình vaø ñaøo taïo caùc BS<br /> chuyeân khoa veà beänh maïch maùu cuõng nhö mua saém,<br /> saûn xuaát vaø öùng duïng trang thieát bò.<br /> <br /> BEÄNH NHAÂN VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Beänh nhaân<br /> Taát caû nhöõng BN bò phình ÑMC sau quai ÑMC<br /> ngöïc, NV vaø ñieàu trò taïi BV Binh Daân töø naêm 1991<br /> ñeán heát thaùng 9 naêm 2003.<br /> Phöông phaùp NC<br /> Tieàn cöùu, caét doïc. Theo doõi KQ ñieàu trò daøi haïn<br /> Thöïc hieän NC<br /> <br /> Theo 1 beänh aùn maåu soaïn tröôùc. Vaän duïng taát caû<br /> nhöõng phöông tieän ñònh beänh hieän coù taïi TT Chaån<br /> Ñoaùn Medic, Vieän Tim tp HCM vaø BV Bình Daân. Taát caû<br /> BN, sau khi coù ñònh beänh ñöôïc chia laøm 2 nhoùm:<br /> nhoùm coù chæ ñònh moå vaø nhoùm theo doõi vaø ñieàu trò noäi.<br /> Ñònh beänh<br /> <br /> Thöôøng khoâng khoù vôùi nhöõng tuùi phình ÑMC<br /> buïng, laâm saøng vaø SA coù theå xaùc ñònh coù tuùi phình vôùi<br /> vò trí, kích thöôùc khaù ñuùng. Khaùm buïng kyû, chuùng ta<br /> coù theå bieát tuùi phình naèm döôùi ÑM thaän nhôø daáu hieäu<br /> DeBakey (sôø ñöôïc giôùi haïn treân tuùi phình naèm döôùi<br /> haï söôøn). Khi daáu hieäu DeBakey aâm, tuùi phình coù theå<br /> coù 1 phaàn naèm treân ÑM thaän hay ôû ñoaïn ÑMC döôùi<br /> cô hoaønh. Chuïp hình loàng ngöïc cho thaáy tuùi phình ôû<br /> caùc ñoaïn cuûa ÑMC ngöïc nhöng muoán xaùc ñònh thì<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> phaûi cho chuïp hình ÑMC (DSA) CT coù caûn quang, CT<br /> xoaén hay MRI.<br /> - Nhoùm beänh coù chæ ñònh phaãu thuaät<br /> <br /> Chæ ñònh PT:<br /> Cho taát caû phình döôùi ÑM thaän, tröø phình hình<br /> thoi, ñöôøng kính döôùi 5 cm ôû ÑMC buïng döôùi ÑM<br /> thaän chöa coù trieäu chöùng hoaëc chöa gaây BC ñoái vôùi<br /> caùc maïch nhaùnh lieân heä; phình treân ÑM thaän hay<br /> phình ngöïc-buïng ñöôøng kính döôùi 6 cm, chöa coù<br /> trieäu chöùng hoaëc chöa gaây BC ñoái vôùi caùc maïch<br /> nhaùnh lieân heä.<br /> Chuaãn bò beänh moå:<br /> Ngoaøi chuaãn bò nhö beänh moå loaïi ñaëc bieät, chuùng<br /> toâi coøn phaûi chuaãn bò maùu môùi, ñaëc bieät laø plasma<br /> töôi, soá löôïng tuøy theo Hct vaø löôïng huyeát saéc toá cuûa<br /> BN tröôùc moå. Trong TH coù ‘cell saver’ thì coù theå<br /> chuaãn bò maùu ít hôn. Neáu coù theâm beänh neàn tim,<br /> phoài, thaän, tieåu ñöôøng, beänh ña ÑM thì chuùng toâi<br /> phaûi ñieàu trò oån hay taïm oån (TH CC) môùi moå. OÁng<br /> gheùp toát, ñuû côû, khoâng bò ræ maùu qua thaønh, nhaát laø<br /> khi duøng ñeå gheùp cho caùc ñoaïn ÑMC ngöïc, ngöïcbuïng vaø TH moå CC phình vôõ. Ñoái vôùi phình ÑMC<br /> ngöïc hay ngöïc-buïng, chuùng toâi chuaãn bò oáng shunt.<br /> Veà thuoác choáng ñoâng thì chuùng toâi coù heparin, choáng<br /> tan sôïi huyeát thì chuùng toâi coù transamin.<br /> PT vaø nhöõng caûi tieán PT:<br /> <br /> - Boùc taùch cöïc treân vaø cöïc döôùi tuùi phình toái<br /> thieåu,<br /> - Khoâng caét boû tuùi phình.<br /> <br /> - Caém laïi taát caû caùc maïch nhaùnh caàn thieát.<br /> Taát caû BN moå ñöôïc theo doõi, taùi khaùm ñònh kyø.<br /> Nhoùm theo doõi:<br /> <br /> Goàm nhöõng BN coù tuùi phình kích thöôùc nhoû nhö<br /> qui dònh treân, BN töø choái moå vaø BN choáng chæ ñònh<br /> moå.<br /> Laøm beänh aùn ñaày ñuû, ñieàu trò noäi khoa caùc beänh<br /> keøm theo vaø theo doõi, taùi khaùm ñònh kyø töø 3 thaùng<br /> (tuùi phình töø 4 cm trôû leân) ñeán 6 thaùng (tuùi phình <<br /> 4 cm) moät laàn qua thaêm khaùm laâm saøng vaø SA. Neáu<br /> tuùi phình bò BC hay gaây BC vaø kích thöôùc lôùn ñaït 5<br /> phaân thì moå. TH töø choái moå hay choáng chæ ñònh moå<br /> thì phaûi theo doõi chaët cheõ hôn, neáu coù daáu hieäu doïa<br /> vôõ hay vôõ thì moå CC.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Toång soá laø 999 BN vôùi 1450 laàn nhaäp vieän, trong<br /> ñoù nhoùm moå laø 681 vôùi 713 laàn moå, chieám 68.2%.<br /> Caùc ñaëc ñieåm<br /> Ñaëc ñieåm veà dòch teã hoïc<br /> <br /> - Soá BN phình ÑMC ñeán ñieàu trò taïi BV Bình Daân<br /> ngaøy caøng nhieàu. Naêm 1984 chæ coù 10 TH, naêm 1990<br /> trôû ñi, moãi naêm coù treân 100 TH. Töø naêm 1999 ñeán<br /> nay thì soá lieäu giaûm daàn nhöng beänh phöùc taïp hôn<br /> nhö soá phình ÑMC treân ÑM thaän vaø phình ñoaïn<br /> ngöïc-buïng taêng.<br /> - Nam nhieàu hôn nöõ gaáp 3 laån.<br /> - Tuoåi töø 13-96. Tuoåi TB: 64; 18% coù tuoåi treân 80<br /> tuoåi vaø 5.5% coù tuoåi döôùi 50.<br /> <br /> - Duøng oáng gheùp thaúng, keát hôïp vôùi taïo hình<br /> thaønh maïch ñeå moå caùc TH phình keùo daøi leân treân ÑM<br /> thaän traùi vaø ña soá caùc TH coù phình hay heïp ÑM chaäu<br /> chung.<br /> <br /> - 60 % caùc TH coù cao HA vaø nhöõng haäu quaû nhö<br /> heïp hay ngheït maïch maùu caùc chi, maïch vaønh, maïch<br /> caûnh, maïch thaän, nhö vaäy 49 % TH coù theâm 1 hay<br /> 2,3 beänh ÑM khaùc.<br /> <br /> - Khoâng boùc taùch vaø keïp caùc ÑM chaäu ôû nhöõng<br /> TH ÑM bò voâi hoùa maø chæ duøng oáng Foley chaän maùu<br /> chaûy töø trong loøng ÑM.<br /> <br /> - Cô theå beänh: coù theå chia laøm 2 nhoùm (100 maãu<br /> thaønh maïc gôûi cho BS Vöông vaên Phaùt, BV SaintMichel, Paris NC moâ hoïc).<br /> <br /> - Laøm caàu noái quai ÑMC – ÑM chaäu traùi hay ÑM<br /> ñuøi traùi hay caàu ÑM naùch – ÑM ñuøi phaûi, vôùi moät soá<br /> tuùi phình ngöïc hay ngöïc-buïng maø phaãu thuaät gheùp<br /> noái tröïc tieáp coù nguy cô cao.<br /> <br /> • Nhoùm xô vöõa thaønh maïch chieám 90%. TT tìm<br /> thaáy laø xô vöõa thaønh maïch vôùi voâi hoùa hay maùu cuïc<br /> trong thaønh maïch (thrombus mural) thöôøng treân 50<br /> tuoåi.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> 525<br /> <br />