33(4): 45-47 T¹p chÝ Sinh häc 12-2011<br />
<br />
<br />
<br />
Bæ sung loµi LOXOSTIGMA FIMBRISEPALUM K. Y. Pan<br />
(hä tai voi - Gesneriaceae Dumort) cho hÖ thùc vËt ViÖt Nam<br />
<br />
§ç ThÞ XuyÕn, Vò Xu©n Ph−¬ng<br />
<br />
ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt<br />
<br />
Theo W. T. Wang et al. 1998 [9], chi §èi t−îng nghiªn cøu lµ c¸c ®¹i diÖn cña chi<br />
Loxostigma C. B. Clarke - XuyÕn th− thuéc hä Loxostigma ë ViÖt Nam, bao gåm c¸c mÉu kh«<br />
Tai voi - Gesneriaceae lµ mét chi nhá, víi ®−îc l−u gi÷ t¹i c¸c phßng tiªu b¶n thùc vËt cña<br />
kho¶ng 7 loµi chØ cã ë ch©u ¸. ë ViÖt Nam, ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt (HN),<br />
tr−íc ®©y chØ biÕt cã 4 loµi. Trong qu¸ tr×nh ViÖn Sinh häc nhiÖt ®íi (VNM), ViÖn D−îc liÖu<br />
nghiªn cøu mÉu vËt cña chi nµy vµ c¸c tµi liÖu ë (HNPI), Tr−êng ®¹i häc Khoa häc tù nhiªn, Hµ<br />
ViÖt Nam, chóng t«i ®G ph¸t hiÖn ®−îc loµi Néi (HNU), ViÖn Thùc vËt C«n Minh (KUN),<br />
Loxostigma fimbrisepalum K. Y. Pan - XuyÕn ViÖn Thùc vËt Hoa Nam, Trung Quèc (SBCI),<br />
th− ®µi cã l«ng mi nhá. §©y lµ loµi tr−íc kia B¶o tµng LÞch sö tù nhiªn Pa-ri, Ph¸p (P)... vµ<br />
®−îc coi lµ ®Æc h÷u cña Trung Quèc (míi chØ c¸c mÉu t−¬i thu ®−îc trong c¸c cuéc ®iÒu tra<br />
thÊy ë Qu¶ng T©y, V©n Nam), hiÖn chóng t«i ®G thùc ®Þa.<br />
ghi nhËn cã ë Lµo Cai, Cao B»ng. Nh− vËy, ®©y Chóng t«i ®G ¸p dông ph−¬ng ph¸p nghiªn<br />
lµ loµi bæ sung cho hÖ thùc vËt ViÖt Nam vµ chi cøu so s¸nh h×nh th¸i ®Ó ph©n lo¹i. §©y lµ<br />
Loxostigma C. B. Clarke ë ViÖt Nam hiÖn ®−îc ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng ®−îc sö dông trong<br />
ghi nhËn cã 5 loµi. nghiªn cøu ph©n lo¹i thùc vËt tõ tr−íc ®Õn nay.<br />
<br />
I. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu II. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br />
<br />
<br />
1. Kho¸ ®Þnh lo¹i c¸c loµi thuéc chi Loxostigma ®· biÕt ë ViÖt Nam<br />
<br />
1A. L¸ b¾c cã mÐp nguyªn; vßi nhuþ cã l«ng; l¸ th−êng dµy, dai, cã l«ng ë mÆt d−íi.<br />
2A. L¸ cã l«ng ë hai mÆt; cuèng côm hoa th−êng kh«ng tíi 8 cm. Trµng cã mµu tr¾ng, ®á ®Ëm<br />
®Õn hång.<br />
3A. L¸ b¾c h×nh trøng tíi thu«n; cuèng côm hoa 5-8 cm; thïy ®µi cã r¨ng; trµng dµi 3,5-4<br />
cm, tr¾ng tíi ®á ®Ëm; bÇu nh½n.............................................................1. L. mekongense<br />
3B. L¸ b¾c h×nh ®−êng; cuèng côm hoa ng¾n 1-5 cm; thïy ®µi nguyªn; trµng dµi 2,5-3 cm,<br />
mµu hång tíi tr¾ng, bÇu cã l«ng.................................................................2. L. cavaleriei<br />
2B. L¸ mÆt trªn nh½n; cuèng côm hoa th−êng dµi 14-16 cm. Trµng cã mµu<br />
®á tÝa........................................................................................................3. L. brevipetiolatum<br />
1B. L¸ b¾c cã mÐp l−în sãng hay xÎ r¨ng c−a; vßi nhuþ nh½n; l¸ th−êng mÒm, máng, nh½n ë mÆt<br />
d−íi.<br />
4A. Trµng dµi 3-4,0 cm, mµu vµng nh¹t. Qu¶ nang dµi 6-10 cm.................................4. L. griffthii<br />
4B. Trµng dµi 4,0-4,8 cm, mµu tr¾ng-xanh nh¹t. Qu¶ nang dµi 5-6 cm............5. L. fimbrisepalum<br />
<br />
45<br />
2. M« t¶ loµi ®−îc bæ sung cho hÖ thùc vËt hoa; cuèng côm hoa dµi 5-20 cm, cã l«ng r¶i r¸c<br />
hay nh½n. L¸ b¾c h×nh trøng tíi trøng réng, cì 5-<br />
Loxostigma fimbrisepalum K. Y. Pan - 10 × 1,6-8 mm, mÐp xÎ r¨ng c−a nhá hay l−în<br />
XuyÕn th− ®µi cã l«ng mi nhá sãng. Cuèng hoa dµi 1-2 cm. §µi 5 thuú xÎ s©u<br />
®Õn gèc; c¸c thuú h×nh trøng tíi tam gi¸c réng,<br />
K. Y. Pan, 1982. Bull. Bot. Res. Harbin<br />
2(2): 143; id. 1990, Fl. Reip. Pop. Sin. 69: 497, b»ng nhau, cì 6-8 × 3-5 mm, mÐp xÎ r¨ng nhá tíi<br />
pl. 136 (1-3); id. 1998, Fl. China, 18: 374. nguyªn. Trµng mµu tr¾ng hay xanh nh¹t, häng<br />
n©u vµng, cã ®èm tÝa, dµi 4,0-4,8 cm, cã l«ng r¶i<br />
Cá cã th©n cao 50-100 cm, cã l«ng th−a r¶i r¸c ë mÆt ngoµi, nh½n ë mÆt trong; èng cì 3-3,2 ×<br />
r¸c hay gÇn nh− nh½n. L¸ mäc ®èi däc th©n, 1,5-2 cm; 2 m«i: m«i trªn 2 thïy, gÇn trßn, cì 4-5<br />
th−êng mÒm, máng, tõng ®«i kh«ng b»ng nhau<br />
× 6-7 mm; m«i d−íi 3 thïy dµi h¬n m«i trªn. NhÞ<br />
hay gÇn b»ng nhau, h×nh trøng tíi bÇu dôc réng,<br />
4, chôm l¹i tõng ®«i ë bao phÊn, nhÞ phÝa trªn dµi<br />
cì 8-20 × 3,0-8 cm; chãp l¸ nhän; gèc l¸ lÖch hay 1,7 cm, nhÞ phÝa d−íi dµi 2,5 cm nh¾n. NhÞ bÊt<br />
gÇn b»ng nhau, côt hay trßn; mÐp l−în sãng hay thô dµi 2 mm. TriÒn tuyÕn mËt d¹ng vßng, cao 1<br />
xÎ r¨ng c−a; mÆt trªn cã l«ng mÒm ng¾n r¶i r¸c; mm. Nhôy dµi 2,2-2,5 cm, nh½n. Vßi dµi 1,1-1,3<br />
mÆt d−íi gÇn nh− nh½n; cuèng l¸ dµi 0,5-4 cm. cm, nh½n. Qu¶ nang dµi 5-6 cm. H¹t cã phÇn phô<br />
Côm hoa xim ph©n nh¸nh 2-5 lÇn, mang 5-18 dµi 1,1-1,2 mm (h×nh 1-2).<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
H×nh 1-2. Loxostigma fimbrisepalum K. Y. Pan<br />
1. Cµnh mang hoa vµ qu¶ non; 2. §µi vµ bé nhôy<br />
(h×nh vÏ theo mÉu HNK 401, HN; ng−êi vÏ N. Q. H−ng)<br />
<br />
46<br />
Loc. class.: China, Yunnan. genus Loxostigma. Notes Roy. Bot. Gard.<br />
Typus: A. Henry 11245 (SCBI; Iso. MO). Edinburgh 34(1): 101-105.<br />
Sinh häc vµ sinh th¸i: Mïa hoa th¸ng 9-11. 3. Davidson R. & Burtt B. L., 1954. Notes<br />
GÆp trong rõng nói ®¸ v«i, b¸m trªn ®¸ hoÆc Roy. Bot. Gard. Edinburgh 21(4): 193-208.<br />
trªn c©y, ë ®é cao 900-1600 m. 4. Ph¹m Hoµng Hé, 2000: C©y cá ViÖt Nam,<br />
Ph©n bè: Lµo Cai (V−ên quèc gia Hoµng 3: 12 - 29. Nxb. TrÎ, tp. Hå ChÝ Minh.<br />
Liªn - Sa Pa; Khu B¶o tån thiªn nhiªn Hoµng 5. Pan K. Y. in W. T. Wang, K. Y. Pan & Z.<br />
Liªn - V¨n Bµn), Cao B»ng (Nguyªn B×nh). Cßn Y. Li, 1990: Flora Reipublicae Popularis<br />
gÆp ë Trung Quèc (Qu¶ng T©y, V©n Nam). sinicae, 69: 125- 581. Science Press, Beijng.<br />
MÉu nghiªn cøu: Lµo Cai, HNK 401 (HN); 6. Pellegrin F. in H. Lecomte, 1930: Flore<br />
TV 461 (HN). - Cao B»ng, CBL 141 (HN). gÐnÐrale de L’Indo-chine, 4: 487-565. Paris.<br />
7. Vò Xu©n Ph−¬ng, 2005: Danh lôc c¸c loµi<br />
Tµi liÖu tham kh¶o thùc vËt ViÖt Nam, 3: 235-246. Nxb N«ng<br />
nghiÖp, Hµ Néi.<br />
1. Backer C. A. & C. R. Bakhuizen, 1965: 8. Wang W. T., 1984: Bull. Bot. Res., 4(1): 9-<br />
Flora of Java, 2: 518-534. Netherlands. 35.<br />
2. Burtt B. L., 1975: Studies in the 9. Wang W. T. et al., 1998: Flora of China,<br />
Gesneriaceae of the old world XL. The 18: 367-368.<br />
<br />
<br />
A new record of species LOXOSTIGMA FIMBRISEPALUM K. Y. Pan<br />
(Gesneriaceae Dumort) for the flora of Vietnam<br />
<br />
<br />
Do Thi Xuyen, Vu Xuan Phuong<br />
<br />
<br />
<br />
Summary<br />
<br />
According to W. T. Wang et al., 1998 [9], the genus Loxostigma C. B. Clarke had about 7 species mainly<br />
distributed Asia. There were 4 Loxostigma species in Vietnam. This paper reported a new record of<br />
Loxostigma fimbrisepalum K. Y. Pan for the flora of Vietnam.<br />
Loxostigma fimbrisepalum is herbs, stems 50-100 cm, sparsely puberulent, or near glabrescen. Leaves<br />
opposite, spread along stem; leaf blade ovate to broadly elliptic, 8-20 × 3.0-8 cm, apex acuminate, sparsely<br />
puberulent on both of surfaces. Cymes branched 2-5, 5-18-flowered; peduncle 5-20 cm; bracts ovate to<br />
broadly ovate. Pedicel 1-2 cm. Calyx 5-sect from near base; segments equal; corolla white or light green,<br />
inside yellow-brown with purple spotted, ca. 4.0-4.8 cm long, outside sparsely pubescent, inside glabrous;<br />
Stamens 4, coherent at the anther; staminode ca. 2 mm long. Pistil 2.2-2.5 cm, glabrous. Style 1.1-1.3 cm.<br />
Capsule 5-6 cm. Seed appendages 1.1-1.2 mm.<br />
This species is closed to L. griffthii but differs by having as stem sparsely puberulent or near glabrous;<br />
corolla 4.0-4.8 cm long, white or light green; capsule 5-6 cm long.<br />
Voucher specimens were collected in Hoang Lien - Sa Pa national park and Hoang Lien - Van Ban Nature<br />
reserve, Lao Cai province; Nguyen Binh district, Cao Bang province, deposited in the Herbarium of the<br />
Institute of Ecology and Biological Resources, Hanoi, Vietnam (HN).<br />
<br />
Ngµy nhËn bµi: 10-8-2011<br />
<br />
<br />
<br />
47<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
