Bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật tim tại Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT TIM<br /> TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KIÊN GIANG<br /> Danh Trung*, Phạm Văn Đởm*, Huỳnh Hải Đăng*, Trần Văn Thành, Võ Văn Nhu*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả sớm phẫu thuật tim tại BVĐK Kiên Giang.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Những bệnh nhân được phẫu thuật tim tại Bệnh viện Đa khoa<br /> tỉnh Kiên giang từ tháng 5/2009 đến tháng 10/ 2010. Hồi cứu mô tả.<br /> Kết quả: Từ tháng 5/ 2009 đến tháng 10/ 2010 chúng tôi đã phẫu thuật được 141 trường hợp, trong đó:<br /> nam: 62, nữ: 79. Tuổi từ 1 – 81 tuổi, còn ống động mạch: 20, thông liên nhĩ: 18, thông liên thất: 49, hẹp động<br /> mạch phổi: 4, bệnh van 2 lá: 30, bệnh van động mạch chủ: 3, bệnh van động mạch chủ và van 2 lá: 11, bệnh động<br /> mạch chủ ngực bóc tách: 2, u nhầy nhĩ phải: 1, bệnh mạch vành: 3. Tỷ lệ thành công: 99,3%. Biến chứng gặp<br /> nhiều nhất là: loạn nhịp tim.<br /> Kết luận: Chúng tôi đã phẫu thuật được cho 141 trường hợp với tỷ lệ thành công là 99,3%. Phân loại bệnh<br /> phẫu thuật nhiều nhất là thông liên thất và bệnh lý van 2 lá. Phẫu thuật tim là chuyên khoa sâu nhưng có thể<br /> triển khai được ở bệnh viện tuyến tỉnh.<br /> Từ khóa: Phẫu thuật tim.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> PRIMARY EVALUATION OF THE HEART SURGERY IN KIEN GIANG GENERAL HOSPITAL<br /> Danh Trung, Pham Van Dom, Huynh Hai Dang, Tran Van Thanh, Vo Van Nhu<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 60 - 62<br /> Objectives: To evaluate the results early heart surgery in Kien Giang general hospital.<br /> Patients and method of research: The heart surgery patients in Kien Giang general hospital from May<br /> 2009 to October 2010. Retrospective study.<br /> Results: From May 2009 to October 2010, we have been 141 surgical cases, including: Male: 62, Female: 79.<br /> Age from 1- 81 years old, Patent ductus arteriosus (PDA): 20, atrial septal defect (ASD): 18, ventricular septal<br /> defect (VSD): 49, pulmonary artery stenosis: 4, Mitral valve disease: 30, aortic valve disease: 3, aortic valve and<br /> mitral valve disease: 11, aortic dissection: 2, myxoma right atrium: 1, coronary artery disease: 3. Success rate:<br /> 99.3%. Most disease common complications are: heart arrhythmia.<br /> Conclusion: we have been 141 surgical cases with a success rate is 99.3%. Most surgical patients are<br /> ventricular septal defect and mitral valve disease. Heart surgery is a specialist deep but can be applied at the<br /> provincial hospital.<br /> Key words: Heart Surgery.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Hiện nay, Bệnh lý tim mạch có khuynh<br /> hướng ngày càng gia tăng. Nhu cầu để chẩn<br /> đoán và điều trị bệnh tim mạch đòi hỏi chi phí y<br /> * Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang<br /> Tác giả liên lạc: ThS BS Danh Trung<br /> <br /> 60<br /> <br /> tế ngày càng cao. Đặc biệt, đối với những bệnh<br /> tim cần phẫu thuật thì đòi hỏi phải có nguồn<br /> nhân lực chuyên sâu, trang thiết bị hiện đại và<br /> rất tốn kém. Hàng năm, Bệnh viện Đa khoa tỉnh<br /> <br /> ĐT: 0948873668<br /> <br /> Email: danhtrungmdkg@yahoo.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> Kiên Giang phải chuyển hơn 100 bệnh nhân lên<br /> các bệnh viện ở TPHCM để phẫu thuật tim. Ước<br /> tính, hiện nay số lượng bệnh nhân cần được<br /> phẫu thuật tim khoảng hơn 400. Từ nhu cầu<br /> thực tế đó, từ năm 2005 Bệnh viện Đa khoa tỉnh<br /> Kiên Giang đã chuẩn bị nguồn nhân lực và các<br /> trang thiết bị cần thiết để phục vụ cho phẫu<br /> thuật tim. Năm 2008 thực hiện đề án 1816 của Bộ<br /> Y Tế, Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang và Bệnh<br /> viện Chợ Rẫy đã soạn thảo kế hoạch hỗ trợ đào<br /> tạo và chuyển giao kỹ thuật phẫu thuật tim dựa<br /> trên nhu cầu về điều trị phẫu thuật tim của<br /> người dân địa phương và các vùng lân cận.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Phân loại bệnh:<br /> PHÂN LOẠI BỆNH<br /> Số lượng<br /> Bệnh tim bẩm sinh<br /> 91<br /> Còn ống động mạch<br /> 20<br /> Thông liên nhĩ<br /> 18<br /> Thông liên thất<br /> 49<br /> Hẹp động mạch phổi<br /> 4<br /> Bệnh tim mắc phải<br /> 50<br /> Bệnh 2 lá đơn thuần<br /> 30<br /> Bệnh van động mạch chủ<br /> 3<br /> Bệnh van động mạch chủ và<br /> 11<br /> van 2 lá.<br /> U nhầy nhĩ phải<br /> 1<br /> Bệnh mạch vành<br /> 2<br /> Bệnh mạch vành và van 2 lá.<br /> 1<br /> Phình bóc tách động mạch<br /> 2<br /> chủ ngực<br /> TỔNG SỐ<br /> 141<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> 64,5%<br /> 14,2%<br /> 12,8%<br /> 34,7%<br /> 2,8%<br /> 35,5%<br /> 21,3%<br /> 2,1%<br /> 7,8%<br /> 0,7%<br /> 1,4%<br /> 0,7%<br /> 1,4%<br /> <br /> Từ tháng 5/ 2009, được sự hỗ trợ, luân<br /> chuyển cán bộ của Bệnh viện Chợ Rẫy TPHCM<br /> theo đề án 1816 của Bộ Y Tế, Bệnh viện Đa khoa<br /> tỉnh Kiên Giang đã bắt đầu triển khai kỹ thuật<br /> phẫu thuật tim, sau hơn một năm làm việc<br /> nghiêm túc đến nay đã đạt được những kết quả<br /> rất đáng khích lệ. Qua thời gian đầu triển khai<br /> chúng tôi tổng kết lại nhẳm mục đích:<br /> <br /> Trung bình là: 3,4 ngày. Ít nhất là: 1 ngày,<br /> nhiều nhất là: 33 ngày.<br /> <br /> Đánh giá kết quả sớm phẫu thuật tim tại<br /> Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang.<br /> <br /> Kết quả sớm<br /> <br /> 100%<br /> <br /> Thời gian nằm ở phòng hồi sức<br /> <br /> Thời gian nằm viện<br /> Trung bình: 16,5 ngày. Ít nhất: 7 ngày, nhiều<br /> nhất: 40 ngày.<br /> <br /> Biến chứng trong mổ: không.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Biến chứng sau mổ:<br /> <br /> Đối Tượng Nghiên Cứu<br /> <br /> Chảy máu, mổ lại cầm máu: 1 (0,7%).<br /> <br /> Những bệnh nhân được phẫu thuật tim tại<br /> <br /> Tràn khí màng phổi:<br /> <br /> 1(0,7%).<br /> <br /> 5/2009 đến tháng 10/ 2010.<br /> <br /> Tràn dịch màng phổi:<br /> <br /> 2 (1,4%).<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Tràn dịch màng ngoài tim:<br /> <br /> 4 (2,8%).<br /> <br /> Loạn nhịp tim:<br /> <br /> 10 (7,1%).<br /> <br /> Nhiễm khuẩn vết mổ:<br /> <br /> 5 (3,5%).<br /> <br /> Tử vong chu phẫu:<br /> <br /> 0.<br /> <br /> Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kiên Giang từ tháng<br /> <br /> Hồi cứu mô tả.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Từ tháng 5/2009 đến tháng 10/ 2010 chúng<br /> <br /> Chuyển bệnh viện Chợ Rẫy: 2 (1,4%). 1 ca<br /> <br /> tôi đã phẫu thuật được 141 trường hợp bao gồm:<br /> <br /> Tuổi, giới tính, cân nặng<br /> - Tuổi trung bình: 20,8. nhỏ nhất: 1 tuổi, lớn<br /> nhất: 81 tuổi<br /> - Giới tính: nam: 62, nữ: 79.<br /> - Cân nặng: nhỏ nhất: 10 kg, nặng nhất: 65 kg.<br /> <br /> do bệnh nhân lớn tuổi suy kiệt và suy đa cơ<br /> quan, người nhà xin về. 1 ca tiếp tục điều trị nội<br /> và cho xuất viện.<br /> Tỷ lệ thành công: 140/ 141 (99,3%), (một<br /> trường hợp người nhà xin về chúng tôi đánh giá<br /> là thất bại).<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> 61<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Trong thời gian đầu triển khai phẫu thuật<br /> tim, chúng tôi chọn lọc những bệnh lý bẩm<br /> sinh không phức tạp như: thông liên nhĩ, còn<br /> ống động mạch, thông liên thất chưa có biến<br /> chứng và bệnh nhân cân nặng ít nhất là 10 kg.<br /> Tuổi nhỏ nhất phẫu thuật là 1 tuổi, chẩn đoán:<br /> còn ống động mạch. Tuổi lớn nhất là 81 tuổi,<br /> chẩn đoán là hẹp nhiều nhánh mạch vành.<br /> Bệnh thường hay gặp là thông liên thất (34,7%)<br /> và bệnh lý van 2 lá (21,3%).<br /> Trong 141 trường hợp, có 3 trường hợp chúng<br /> tôi phẫu thuật cấp cứu. 1 bệnh nhân nam, 58 tuổi,<br /> chẩn đoán: phình bóc tách động mạch chủ ngực<br /> đoạn quai và đoạn xuống, xử trí: thay quai động<br /> mạch chủ, tái tạo lại động mạch cảnh chung trái<br /> và thân tay đầu. 1 bệnh nhân nam, 22 tuổi, chẩn<br /> đoán: phình bóc tách động mạch chủ ngực/ hội<br /> chứng Marfan, xử trí: phẫu thuật Bental. 1 bệnh<br /> nhân nữ, 38 tuổi, chẩn đoán: u nhầy nhĩ phải, xử<br /> trí: cắt u nhầy, vá lại vách liên nhĩ. Cả 3 trường<br /> hợp này đều ổn định và xuất viện.<br /> Có 2 trường hợp bệnh mạch vành chúng tôi<br /> chuyển bệnh viện Chợ Rẫy: 1 bệnh nhân chuyển<br /> theo yêu cầu của gia đình, được điều trị nội, xuất<br /> viện. 1 bệnh nhân nặng, người nhà xin về với<br /> chẩn đoán: viêm phổi đông đặc, suy thận, suy<br /> gan/ hậu phẫu bắc cầu nối chủ - vành, chúng tôi<br /> cho là không thành công.<br /> Nhìn chung, bước đầu triển khai phẫu thuật<br /> tim chúng tôi đạt được tỷ lệ thành công là:<br /> 99,3%. Tuy nhiên, chúng tôi cũng gặp 1 số biến<br /> chứng, thường gặp nhất là loạn nhịp tim (7,1%)<br /> ở những bệnh nhân bị bệnh lý van 2 lá. Có 1<br /> trường hợp phải mổ lại vì chảy máu mặt sau<br /> xương ức. Trong 4 trường hợp tràn dịch màng<br /> ngoài tim, có 2 ca dẫn lưu khoang màng tim, 2<br /> <br /> 62<br /> <br /> ca chọc hút dịch. Những biến chứng này đều<br /> được chúng tôi xử lý kịp thời và cho kết quả tốt.<br /> Thời gian nằm hồi sức và thời gian nằm<br /> viện trong nghiên cứu của chúng tôi tương đối<br /> dài do trong thời gian đầu chúng tôi cẩn thận<br /> và giữ bệnh nhân ở phòng hồi sức để thuận<br /> tiện theo dõi. Sau này thời gian trên đã được<br /> rút ngắn nhiều.<br /> Triển vọng trong thời gian tới, chúng tôi sẽ<br /> phẫu thuật cho những trường hợp bệnh đa đạng<br /> và phức tạp hơn.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Qua thời gian 18 tháng triển khai phẫu thuật<br /> tim theo đề án 1816 của Bộ y tế về việc luân<br /> phiên cán bộ chuyên môn của Bệnh viện Chợ<br /> Rẫy về hỗ trợ bệnh viện Đa khoa Kiên Giang,<br /> chúng tôi đã phẫu thuật được cho 141 trường<br /> hợp với tỷ lệ thành công là 99,3%. Phân loại<br /> bệnh phẫu thuật nhiều nhất là thông liên thất và<br /> bệnh lý van 2 lá.<br /> Thực hiện đề án 1816 giúp Bệnh viện Đa<br /> khoa Kiên Giang tiếp nhận thành công quy<br /> trình phẫu thuật tim. Phẫu thuật tim là chuyên<br /> khoa sâu nhưng có thể triển khai được ở bệnh<br /> viện tuyến tỉnh.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> 3.<br /> 4.<br /> 5.<br /> 6.<br /> <br /> Antman EM (2007), “Surgery for valvular heart disease”.<br /> Cardiovascular therapeutics. 815 – 841.<br /> Bojar RM (2005), “Early postoperative care”. Manual of<br /> perioperative care in aldult cardiac surgery. 237 – 258.<br /> Đào Hữu Trung (2006), “Thông liên thất”. Bệnh học tim mạch,<br /> tập 2, 389 – 397.<br /> Nguyễn Văn Phan (2008). “Điều trị phẫu thuật bệnh van tim”.<br /> Điều trị học ngoại khoa lồng ngực. 248 – 264<br /> Phan Kim Phương (2008). “Điều trị các bệnh tim bẩm sinh<br /> thường gặp”. Điều trị học ngoại khoa lồng ngực. 265– 282.<br /> Phạm Nguyễn Vinh (2006), “Hẹp van 2 lá”. Bệnh học tim<br /> mạch, tập 2, 15 – 26.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br />