Bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam - Đại thắng mùa Xuân 1975: Phần 1

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:114

Thêm vào BST

Báo xấu

151
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 Tài liệu Đại thắng mùa Xuân 1975 - bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam với tiêu đề Đại thắng mùa Xuân 1975 bước ngoặc vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam tập trung thể hiện sinh động quá trình Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo thực hiện chiến lược, triển khai tác chiến, huy động sức mạnh toàn dân tộc để đi đến thắng lợi hoàn toàn. Ghi lại những diễn biến của các chiến dịch quan trọng như: Chiến dịch Tây Nguyên, đòn quyết chiến chiến lược đầu tiên, chiến thắng Buôn Ma Thuột, giải phóng hoàn toàn Tây Nguyên; Chiến dịch Trị Thiên Huế và chiến dịch Đà Nẵng thắng lợi làm thay đổi cục diện so sánh lực lượng giữa ta và địch; Quân dân đồng bằng sông Cửu Long và miền Đông Nam bộ kết hợp tiến công và nổi dậy diệt địch, tạo thế và lực góp phần vào chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc thắng lợi trọn vẹn cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam - Đại thắng mùa Xuân 1975: Phần 1

v\v 'H/ t V Vw/
ĐẠI THẲNG MÙA XUÂN I97Ỉ Bứốc NGOẶT Vĩ DẠI TRONG LỊCH SỬDẨN TỘC VÌỆTNAM
NHÀ XUẤT BẢN MONG BẠN ĐỌC GÓP Ý KIẾN, PHÊ BÌNH 9(V ):^(001) ------ ------ 296-201(1 (ịl)Xl) - 2010
ĐẠI THẮNG MỦÂ XUÂN Ỉ97S BƯỚC NGOẶT Vĩ ĐẠI TRONG LỊCH sử DÂN TỘC VIỆT NAM • • • N H À XUẤT BẢN Q UÂN Đ Ộ I N H Â N DÂN H à N ô i - 201Ò
* Biên soạn: - ĐẶNG VIỆT THỦY - NGUYỄN MINH THỦY
LỜ I NÓI ĐẦU T hắng lợi hoàn toàn và trọn vẹn của cuộc Tổng tiến công ưà nổi dậy mùa X u â n 1975 đ ã kết thúc thắng lợi rực rỡ cuộc chiến tranh cách m ạ n g lău d à i và gian k h ổ của nhân d á n Việt N am trong sự nghiệp cứu nước và g iữ nước, g ia n h vá g iữ độc lập d â n tộc, thống nhất Tô quốc đ ề xây d ự n g chủ nghĩa xả hội trên đ ấ t nước thân yêu của minh. C ùng với chiến th ắng lịch sử Điện Biên Phủ trong cuộc tiến công chiến lược Đ ông X uân 1953 - 1954, kết thúc thủng lợi cuộc kháng chiến đánh bại chủ nghĩa thực dân củ lù đẽ quốc Pháp, cuộc Tổng tiến còng và nôi d ậ y thần kỳ của quán và dân ta kết thúc với Chiến dịch H ồ C hí M inh ỈỊvh sử, đ ã g ià n h th ắn g lợi hoàn toàn cho cuộc k h á n g chiến chống Mỹ, cứu nước, g iá n g m ột đòn chí m ạn g vào chủ nghĩa thực d ân mới của đ ế quôc Mỹ, tên đầu sỏ của chủ nghĩa đè quốc. Thắng lợi vĩ đai. và hiến hách của Tống tiến công và nổi (ỉậv Xuân 1975 kh ắ n g đ ịn h sự đ ú n g đ ắ n của đường lối cách m ạn g và đường ỉôĩ quăn sự độc lập tự chủ và sáng tạo cua ì)ản g ta. Dây thực sự là bước ngoặt vĩ đạ i của cách m ạn g d á n tôc. Mõi khi th á n g Tư về, m ôi người dân Việt N am lại được sống trong hồi tưởng tưng bừng của những ngày đ ạ i thắng năm xưa. Chiến công này m ải m ải là
chấm son chói lọi trong lịch sử dựng nước và g iữ nước cúa d ân tộc Việt Nam . N h â n d ịp kỷ niệm 35 năm Đ ại th ắ n g m ùa X uân 1975, N h à xuất bản Quân đội nhăn dân tổ chức biên soạn cuốn sách: "Đại thắng m ùa X uân 1975 - bước ngoặt vĩ đ ạ i trong lịch sử d ân tộc Việt N am " đem đến cái nhin chung nhất, khái quát nhất về chiến thắng vĩ đ ạ i này. Cuốn sách đưỢc trình bày m ột cách khoa học nhằm cung cấp cho hạn đọc sự đán h g iá khách quan từ nhiều p h ía vê Đ ại th ắ n g mùa X u ân 1975. Dù đ ã có nhiều c ố gắng, nhưng trong quá trinh tổ chức, biên soạn, thực hiện cuốn sách, chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót, chúng tôi m ong nhận được sự thông cảm và những đóng góp xây dựng của đông đảo bạn đọc! 6
Phẩn th ứ n h ất Đ Ạ I T H Ắ N G M Ù A X U Â N 1975 BƯ Ớ C N G O Ặ• T V ĩ Đ Ạ• I T R O N G LỊC • H sử D Â N TỘC • VIỆT N A M I. CHIẾN DịCH TÂY NGUYÊN - ĐÒN QUYẾT CHIẾN CHIẾN Lược ĐẦU TIỀN: ĐIỂM TRÚNG HUYỆT BUÔN MA THUỘT, GIẢI PHÓNG HOÀN TOÀN TÀY NGUYÊN T ừ th á n g 9 n ă m 1974, Bộ C h ín h trị và Q u â n ủy T ru n g ương dã có ý địn h và chỉ th ị cho Bộ Tống T h a m m ư u Q u ân đội n h â n d â n Việt N am mở chiến dịch tiế n công địch ở n a m T ây N guyên. Ý đ ịn h và kê hoạch ch iên dịch được bổ s u n g vào th á n g 11 n ă m 1974. S a u khi nghe các dồng chí chỉ h u y ỏ các chiến trư ò n g Trị - T hiên, Tây N guyên, K hu õ, N am Bộ v à cực N am T r u n g Bộ báo cáo về bước p h á t triể n mới của chiên trư ờ ng từ k h i bước vào m ù a khô 1974-1975, Bộ C h ín h trị dự kiến ihòi cơ chiên lược cụ th ổ có Lhế x u ấ t h iện sớm. Do đó, ngoài k ế hoạch cơ b ả n h ai n ă m 1975-1976, cần c h u ẩ n bị Hỏm m ột kế hoạch đổ s ẵ n s à n g đón thời cơ, giải phóng m iề n N am n g a y tro n g n ă m 1975. 7
N gày 6 th á n g 1 n ă m 1975, tin chiến th ắ n g .Phitớc ]j 0ng làm nức lòng q u â n và d â n cá nưốc. K êt lu ậ n hội ng h ị Bộ C h ín h trị (ngày 7 th á n g 1), đồng chí Lê D iiẩn, Bí th ư th ứ n h ấ t B an C hấp h à n h T ru n g ương Đ ản g n h ấ n m ạ n h vân đê n ắ m vững thời cơ chiên lược, h o à n ch ỉn h kê h o ạch tác chiến, k h ẩ n trư ơ n g điều động lực l ư ợ n g v ật c h ấ t báo đảm cho các lực lượng vũ tr a n g đ á n h m ạ n h và n h a n h n h ấ t, th ắ n g gọn và tr iệ t để ỏ Sài Gòn. N gay sau Hội n ghị Bộ C h ín h trị, ng ày 9 th á n g 1 n ã m 1975, T hường trực Q u ân ủy T ru n g ương họp, b à n n h iệ m vụ tro n g m ù a X u ân 1975, th ự c h iệ n bước một c ủ a k ế hoạch tác chiến chiến lược. M ột sô" đồng chí lã n h đạo, chỉ h u y chiến trư ờ n g K h u 5, Tây N g u y ên (Võ Chí Công, Chu H uy M ân, H oàng M inh Thảo) và đồng chí Phó Tổng th a m m ư u trư ơ n g Lê T rọng T ấ n được mòi họp. Q u â n ủy T ru n g ương xác định tro n g m ù a khô 1974- 1975, hướng tấ n công chủ vếu của bộ đội chủ lực là n a m T ây N guyên. Các lực l ư ợ n g vũ tr a n g ỏ đây có n h iệ m vụ: 1. Tiêu diệt m ột bộ p h ậ n q u a n trọ n g sin h lực đ ịc h ’. 2. Giải phó ng các tỉn h Đắc Lắc, P h ú Bổn, Q u ả n g Đức. M ục tiê u th e n chô't là th ị xã Buôn M a T huột. N ếu có thòi cơ sẽ p h á t triể n giải phóng Plây Cu, Kon T u m hoặc tiế n xuông P h ú Yên, K h á n h Hòa. 3. Hỗ trỢ q u ầ n ch ú n g nôi dậy mở rộng v ù n g giải phóng, p h á t triể n lưc lượng vũ tr a n g tại chỗ, phối hỢp với các chiến trư ờ n g to à n Miền. 1. Kế hoạch chiến dịch đề ra mức tiêu diệt cụ thể là bốn đến năm trung đoàn bộ bình, một đến hai thiết đoàn, đánh thiệt hại nặng quârLdoàn 2 ngụy. 8
Q u a chiên dịch này, n â n g cao tr ìn h độ tô chức chỉ h u 3' lác chiôn hiệp đồng binh chủng, đặc biệt là tr ìn h độ đ á n h vậr. động, đ á n h chiếm th à n h phô' của bộ đội chủ lực. T heo quyêt đ ịn h của Bộ C h ín h trị, Đại tướng V ăn Tiến D ũng, T ố n g th a m m ư u trư ơ n g được cử th a y m ặt Bộ C h ính trị, Q u â n ủy T ru n g ương và Bộ Tổng tư lệ n h chỉ h u v trực tiôp tại chỗ ch iên dịch Tây N guyên. Bộ p h ậ n đại diện Q u á n ủy T ru n g ương và Bộ T ổng tư lệ n h tạ i m ặ t t r ậ n Tây N g u y ê n còn có T ru n g tướng Đ in h Đức Thiện, C h ủ n h iệm Tôr.g cục H ậ u cần, T hiếu tư ớ n g Lê Ngọc Hiền, Phó tổng th a :n m ư u trư ơ n g cùng m ột số cán bộ có n h iề u k in h n g h iệm của cơ q u a n Bộ Tông th a m m ư u và các q u â n chủng, b in h chủng. S a u T ế t Ảt M ão, Đ ại tư ớng V ăn Tiến D ũng th a v m ặ t Q u á n ủy T ru n g ương công bô q u y ế t đ ịn h th à n h lập Bộ Tư ộnh c h iê n dịch T ây N guyên, gồm các đồng chí: T r u n g tướng H o àn g M inh Thảo: Tư lệnh. Đại tá Đ ặn g Vũ Hiệp: C h ín h ủv. Thicvi tướng Vũ Lảng, Đ ại tá P h a n H àm , Đ ại tá N g u y ền N ăng, Đ ại tá N guvỗn Lang: Phó Tư lệnh, Đ ại tá P h í T riệu H àm : P h ó C h ín h ủy. T h ư ờ n g vụ K h u ủy K hu 5 cử đồng chí Bùi S a n - ủ y viên th ư ờ n g vụ K h u ủy, c ù n g m ột số cán bộ đại d iện các n g à n h ứ bên c ạn h Đ ản g ủy v à Bộ T ư lệnh chiên dịch đổ chỉ dạo trự c tiếp ba tỉn h G ia Lai, Kon Tum , Đắc Lắc, h u y dộng n h â n tài, v ậ t lực của d ịa p hư ơ ng ph ụ c vụ chiến dịch. S a u k h i có q u y ế t đ ịn h t h à n h lập, cơ q u a n ĩỉộ Chỉ huy chiến dịch xây d ự n g k ế hoạch tác ch iến cụ thể. Các bộ 9
p h ậ n tr in h s á t m ục tiê u B uôn M a T h u ộ t và các mục tiêu k h á c k h ẩ n trư ơ n g triể n k h a i n h iệ m vụ. Đ ịa b à n T ây N g u y ên vào đ ầu n ă m 1975 gồm 5 tỉnh; G ia Lai, Kon Tum , Đắc Lắc, P h ú Bổn, Q u ả n g Đức. Đ ây là m ột v ù n g rừ n g n ú i rộ ng lớn, n ằ m t r ê n dải cao ngu yên th u ộc m iền Tây T ru n g Bộ, tiếp giáp vối H ạ Lào, Đông Bắc C am p u ch ia, được nốì với h ậ u phương m iền Bắc q u a tu y ế n v ậ n tả i q u â n sự chiến lược T rườ ng Sơn - Đ ường Hồ Chí M inh. T ừ Tây N g uyên có th ể p h á t triể n x uống m iền Đông N am Bộ th eo đường sô" 14 và p h á t triể n xuô ng d u y ên hải m iền T ru n g (phía Đông) theo các đường số 9, 7, 21. T rong k h á n g chiến chống thự c d â n P h á p và su ố t th òi kỳ chống đ ế quốc Mỹ xâm lược, T ây N g u y ên luôn là địa b à n có tầm q u a n trọ n g về chiến lược đôi với cả ta v à địch. Vê ta, tr ả i q u a n h iề u n ă m xâv d ự n g và chiên đấu , lực lượng vũ tr a n g tr ê n chiến trư ờ n g T ây N g u y ên đã trư ở n g t h à n h về n h iề u m ặ t. Bộ đội ch ủ lực được rè n luyện, có k in h n g h iệm tác chiến tậ p tru n g , đ á n h v ậ n động. M ạng đường chiến lược, chiến dịch, hệ th ô n g bảo đ ảm h ậ u cần n g ày càng p h á t triể n , có th ế đ áp ứ ng y êu cầu tiếp t ế và cơ động lực lượng phục v ụ bộ đội chủ lực tá c chiến tro n g n h ữ n g chiến dịch quy mô lớn. Về địch, do n h ữ n g n h ậ n định chủ quan, sai lầm về k h ả n ă n g và hướng tiế n công của ta tro n g đông - x u â n 1974- 1975, n ên địch bô" tr í th ê phòng th ủ tr ê n chiên trư ờ n g m iền N am theo hướng chú trọ n g phòng th ủ q u â n k h u 1 (Trị - Thiên, Q u ản g Đà) và q u â n k h u 3 (m iền Đông N am Bộ). ở Tây N gu y ên (q u ân k h u 2 của địch), trước khi ta mở cuộc tổn g tiế n công, lực lượng địch có 2 sư đo àn bộ binh, 10
7 liên d o àn b iệ t động q u ân , 86 tiể u đoàn bảo an, 5 th iế t d o àn v à 12 chi đội th iế t giáp, 13 tiểu đoàn v à 8 đại đội p h áo b in h (376 k h ẩu ), 16 p h i đ o à n k h ô n g q u â n (487 m áy bay các loại). Sô" q u â n và đ ầ u đơn vỊ tu y đông, n h ư n g do địa b àn q u â n k h u 2 k h á rộng, địch p h ả i căng r a giữ n h iề u nơi, n ê n lực lượng cơ động r ấ t h ạ n chê. Địch c ũ n g sớm n h ậ n th ấ y địa th ê h iểm y ếu củ a Tây N guyên, và p h á n đoán ta sẽ tiế n công từ h ư ống Bắc, n ên c h ú n g c ũ n g đ ã tậ p tr u n g ở đây p h ầ n lớn lực lượng của q u â n đ o àn 2, đồng thời tă n g cưòng phòng th ủ ở địa b àn G ia Lai, K on Tum . P h â n tích tư ơng q u a n t h ế và lực giữa ta và địch trê n chiên trư ờ n g T ây N guyên, đồng thời căn cứ vào ý đ ịn h tác chiến của ta , m ột m ặ t Q u â n ủy T ru n g ương và Bộ Tổng tư lệnh chủ trư ơ n g gấp r ú t tă n g cường lực lượng, vũ khí tr a n g bị kỹ th u ậ t, v ậ t c h ấ t h ậ u cần vào m ặ t tr ậ n Tây N guyên; m ặ t k h á c kịp thời chỉ đạo các chiên trư ờ n g đẩy m ạ n h tác chiến, ngh i b in h th u h ú t dịch. Thực hiện chủ trương trên , Bộ đội Trường Sơn - Đưòng Hồ Chí M inh và các đơn vị công binh, th a n h niên xung phong k h ẩ n trư ơ n g hoàn th iệ n tu vên v ận tả i chiên lược, chiên dịch. T rong một thời gian ngắn, ta đã mỏ 141 ki-lô-mét đường mới, khôi p h ụ c 226 ki-lô-m ét đường cũ, làm 3 bên phà, 13 n g ầ m tr ê n đường từ G ia Lai, Kon T u m đi Đức Lrập, Buôn M a T h u ô t... T rôn m ôt ngh ìn xo vận tải q u â n sự củ a Bộ T ư lện h Bộ độ] T rư ờ ng Sơn, của các q u â n k hu , Bộ Giao th ô n g v ậ n tả i ngày đôm từ h ậ u phư ơ ng m iền Bắc ch u y ển q u â n , c h u y ên h à n g vào chiến trư ờ n g m iền N am nói c h u n g và T ây N gu y ên nói riêng. 11
Theo sự điều động củ a Bộ T ống tư ỉệnh, từ cuôì th á n g 12 n ă m 1974 đến đ ầ u th á n g 2 n ă m 1975, các đơn vỊ tăng cường cho chiên dịch lầ n IvíỢt bí m ậ t đ ên vị trí Lập két đ ú n g quy định; Sư đoàn 968 bộ b in h sa u một thòi Kian dài làm n h iệm vụ quốc t ế ở c h iế n trư ờ n g H ạ Lào, h à n h q u ân vê Gia Lai, Kon T um làm n h iệ m vụ tác chiên nghi binh th a y Sư đoàn 10 và Sư đ o àn 320. Sư đ o àn 316 bộ binh - đơn vị có n h iề u k in h n g h iệ m ch iến đ ấ u ở địa h ìn h rừ n g núi; được bí m ậ t cơ động b ằ n g ô tô từ m iền tâ y N ghệ An vào p h ía tâ y Đắc Lắc. Đ ồng thời, T ru n g đoàn 95B Sư đoàn 325 Q u â n đoàn 2, T r u n g đo àn 232 p h á o cao xạ, T ru n g đoàn 575 công binh, 5 tiể u đ o àn và m ột sô đại đội thông tin, trin h sát, v ận tải, công b in h , cầu p h à ..., 8.000 tán b in h do Bộ tă n g cường đã vào tới m ặ t trậ n . Đ ến đầu th á n g 2 n ă m 1975, lực lượng th a m gia chiên dịch Tây N guyên lên tới 4 sư đoàn (10, 320, 316, 968), 4 tr u n g đoàn bộ binh (95A, 95B, 25, 271), 5 tr u n g đoàn pháo m ặ t đ ấ t và pháo cao xạ, 1 t r u n g đo àn xe tă n g - th iế t giáp, 1 tr u n g đoàn đặc công, 2 tr u n g đo àn công binh, 1 tru n g đoàn th ô n g tin và m ột sô" đơn vị h ậ u cần. T ừ ngày 17 đên n g ày 19 th á n g 2 n ă m 1975, Bộ Chỉ h u y chiên dịch họp p h iê n mở rộ n g b à n phương á n tác chiến, tậ p tr u n g giải q u y ế t m ột sô' v ấ n đề trọ n g tâ m như: tổ chức t h ế trậ n , công tác nghi b in h ch iên dịch, cách dánh tr ậ n mỏ đ ầ u ... C ăn cứ nh iệm vụ m à Q u â n ủy T ru n g ương, Bộ Tống tư lệnh giao cho chiến dịch và các lực lượng th a m gia; dồng thòi c ăn cứ lực lượng và th ê bố t r í c ủ a địch trê n chiến trường, Bộ Chỉ h u y ch iến dịch q u y ế t định; T ập tr u n g lực 12
lư ọ n g chủ vêu của chiôn dịch vào k h u vực Buôn Ma Thuột, D ứ c Lập, T h u ẩ n Mẫn; mục liêu th e n chôt quyêt định là B u ô n Ma Thuột; sau đó p h á t triể n giải phó ng Cheo Reo, Cxia N ghía và các q u ậ n ly, chi k h u tron g ba tỉn h Đắc Lắc, F'hú Bon. Q u ả n g Đức, m à Đắc Lắc là trọng điểm. Cá(‘h đ á n h của chiến dịch là: "Bí m ậ t triểii k h a i lực lượng, cắt đường giao th ôn g 14, 19, 21. n g ă n c h ặn lực ượníí cơ động chiôn dịch, chiôn lược của q u á n ngụy ứng cứ ư . tnug vien cho Biiôn Ma Thuột. Đồng' thời, thực hiện h a ] trộii >ỉánh t h o n chôt là T h u ầ n ivĩaii, Đức I.ập, kéo địch ớ Biiòn Míì T h u ộ t ra dé tiêu diột, làm cho Buôn M a T h uộ t S'J hơ. suy yôii, cô lập; d ù n ẹ lực lượng b m h c h ủ n g hỢp i h à n h m a n h d á n h Irận i h e n chôt qưver định, Q ìầ ì phóng H UỎII ^ [ a ' r h u ộ t " . ĩ^ộ (.'hĩ huv chiên dịch dự kiến 2 phương án lác chiôn; đành dịch khỉ c h u n g chư a tăĩig cưòiig lực lưỢíig ph ò n ^ ngự d ự phòng hoặc đ á n h địch kh ỉ c h ú ng đã tă n g cưòng lực lư ợ n g phòng ngự dự phòng, về chỉ đạo, Bộ Chỉ h u y chiên d.ịch n h ấ n m ạn h; T rong công tác c h u ẩ n bị, lây phương á.n 2 làm cơ bản; n h ư n g p h ả i h ế t sức t r a n h th ủ đ á n h địch t h e o đội h ìn h c h ú n g đ a n g bô^ trí, khô n g có lực lượng tă n g c ư ò n g hoặc tă n g cưòng cũng không làm đảo ngược đưỢc tì.nh h ình (tinh th ầ n của p h ư ơ ng á n 1). N gày 25 th á n g 2 n á m 1975, sau khi bổ su n g và ho àn c h ỉn h phương án tác chiến, tạ i m ột k h u rừ n g bên bờ sông Đíắc Đam, Bộ Chỉ h u y chiến dịch Tây N guyên chính thức th ô n g qua quyết tâ m chiến dịch trưốc đại diện của Q u ân ủy T ru n g ương và Bộ Qưôc phòng, Đại tướng V ăn T iến D ũ n g 13
ký phê c h u ẩ n q u y ết tâ m ch iến dịch và chỉ th ị cho các đón vị p h á t h u y cách đ á n h c ủ a b in h đ o àn cơ giới thọc sâ u , I)hôi hỢp với lực lượng đặc công đ ã ém s ẵ n từ trư ốc tro n g th ị xã Buôn M a T huột. B uôn M a T h u ộ t - th ị x ã c ủ a tỉn h Đ ắc Lắc, là tru n g tâ m c h ín h trị, k in h tế, v ă n h ó a c ủ a cả v ù n g T ây N guyên. Về q u â n sự, B uôn M a T h u ộ t ở vào vị t r í r ấ t q u a n trọng: n ằ m ở n g ã ba đưòng c h iế n lược 21 nối với quốc lộ 1 đi th à n h phô" N h a T r a n g v à đư ờ ng 14; p h ía Bắc đi P lâ y Cu, p h ía N am đi m iền Đông N a m Bộ. Đ ầ u n ă m 1975, d â n sô ỏ B uôn M a T h u ộ t có 114.035 ngưòi. Địch bô tr í ở B uôn M a T h u ộ t 1 tr u n g đ o à n bộ binh, 2 chi đ o àn th iế t giáp, 2 tiể u đo àn p h á o b in h , sở chỉ h u y ỔƯ đoàn 23, liên chi đ o àn b iệ t động 21, lực lượng bảo an, cảnh sát, các căn cứ tr u n g đo àn bộ b in h 45, tr u n g đ o à n 8 th iế t giáp, t r u n g đoàn 232 p h áo binh, s â n b a y th ị xã, s â n bay H òa B ìn h ... Tổng q u â n sô" củ a địch ở đ ây vào k h o ả n g hơn 8.400 tên. Mọi h o ạ t động c ủ a địch ở T ây N g u y ê n lúc n à y đều bị h ú t về hướng bắc T ây N g u y ên (Kon T u m , P lâ y Cu). Trong k h i đó, theo lện h c ủ a Bộ C hỉ h u y chiến dịch, Sư đ o àn 968 từ H ạ Lào về đã bí m ậ t vào th a y t h ế S ư đ o àn 10 và Sư đoàn 320, đế h ai sư đ o àn n à y h à n h q u â n về n a m Tây N guyên. N gày 1 th á n g 3 n ă m 1975, Sư đ o à n 968 b ắ t đ ầ u tiến công tu y ế n phò n g th ủ c ủ a địch ở n a m th ị x ã P lâ y Cu, d iệ t và bức r ú t m ột sô" đồn bô"t địch, u y h iếp c ă n cứ T h a n h B ình và q u ậ n lỵ T h a n h An. T r u n g đ o à n 19 S ư đ o àn 968 và lực 14
liíợ n g vũ t r a n g tỉn h Công Turn tiến công tu y ê n phòn g th ủ c ủ a địch ỏ bắc th ị xã, c ắ t đ ứ t đường 14 - đoạn n a m T â n P h ú . Q u ân đoàn 2 ngụy buộc p h ả i r ú t trư n g đoàn 45 đ a n g lù n g sục ở C ẩm Ga, T h u ầ n M ẫn về giữ T h a n h An, H o at động n ghi bin h ch iến dịch c ủ a ta - đặc b iệt là h o ạ t động tá c c h iế n ng h i b in h của Sư đ o àn 968 đã thự c sự có hiệu qu ả. Lực lượng của địch ở Đắc Lắc và k h u vực B u ô n Wa T h u ộ t cho đến đ ầ u th á n g 3 n ă m 1975 v ẫ n khôn g có gì thay đổi - tro n g khi Sư đo àn 10 v à Sư đoàn 320 củ a t a đ ã b. m ậ t từ bắc Tâv N g u y ên vào đây. T ừ đó, ta có điều k i ệ n vè thờ i cơ đ á n h dịch th eo phương á n 1: tiế n công th ị x ã Buón M a T h u ộ t khi địch k hông có phòng ngự dự pihòng. Đ ô n m ù n g 3, r ạ n g ngày 4 th á n g 3 n ă m 1975, T ru n g đ o à n 95A tiê u d iệ t một số đồn bôt địch trô n đường 19, đ o ạ n P'iía đ ông th ị xã Plây Cu, làm c h ủ đoạn đưòng từ ĩiịgã ba Plâv Bôn đ ế n ấp P h ú Y ên dài 20 ki-lô-mét. N gày 4 th á n g S ư đ o à n 3 bộ b in h Q u â n k h u 5 nổ sú n g tiê u diệt 2 đại dòi và 9 chôt củ a dịch, c ắ t đứt v à làm ch ủ đường 19 t ừ Đồng Phó đ ế n T hư ợ ng An. Đ ô n m ù n g õ th á n g 3, T r u n g đoàn 25 chiếm giữ đưòng 2 1 đoạn p h ía đông C hư Cúc. M ột lực lượng củ a Sư đoàn 3120 chán đ á n h m ột đoàn xe 14 chiếc c ủ a địch ở cẩm Ga, plhá hủv 8 xe, th u 2 pháo 105mm, c ắ t đ ứ t đưòng 14 ở bắc T lh u ần Mẫn. Hof.t động đ á n h cắt giao th ô n g của ta đã cắt đ ứ t ba t u y ê n giao th ô n g h u y ế t m ạch (đường 14, 19, 21) và ng hi biinh cễng kéo địch có h iệ u qu ả, tạo được th ê chiên lược, 15
chiến dịch r ấ t có lợi; chia cắt Tây N g u y ên VÓI đồng b ằn g T ru n g Bộ, chia cắt bắc và n a m Tây N guyên; bao vây cô ập th ị xã Buôn M a Thuột; tạo điều k iện cho các đrin vị th a m gia chiến dịch h o à n th à n h tôt công tác c h u ẩ n bị, s ả n sà n g nổ sú n g đ ú n g k ế hoạch. S au khi thực h iện th ắ n g lợi việc c h ia cắt chiên dịch và chiến lược, Bộ Chỉ huy chiến dịch lệ n h cho Sư doàn 320 liên công chi k h u q u â n sự T h u ầ n M ẫ n - m ục tiêu q u a n trọ n g đ ầu tiê n của chiên dịch. Ngày 7 th á n g 3, Tiểu đoàn 3 T r u n g đoàn 48 Sư doàn 320 tiên công tiôu diệt cứ điểm Chư Xê - một cứ điếin do ín h bảo an chiêm giữ á n ngữ trô n đường 14. Cứ cỉicm này bi diệt sau 40 p h ứ t chiến đấu, buộc địch p h á i đifa một tr u n g đoàn từ Buôn M a T h u ộ t lên dôi phó. Ngà}^ 8 th á n g 3, T ru n g đoàn 48 Sư đoàn 320 d á n h chiếm C ẩm G a (quận lỵ T h u ầ n M ẫn). S au hơn m ột giờ giao chiến, ta tiêu d iệt 1 tiểu đoàn bảo an, loại khỏi vòng chiến đ ấ u tr ê n 200 tê n địch, b ắ t 120 tê n , th u 200 súng, làm chủ h o à n to à n T h u ầ n M ẫn. Đ ường 14 từ Plây Cu đi Buôn M a T h u ộ t bị cắt hẳn . Lúc n ày địch chỉ có th ê tă n g viện cho Buôn M a T h u ộ t b ằn g đường không. N gày 9 th á n g 3, Sư đoàn 10 k ế t hỢp với T ru n g đoàn pháo b in h 40 tiế n công Đức Lập. Đ ây là tu y ế n p h ò n g th ủ liên h o à n gồm 5 cứ điểm của địch tr ê n đường 14, p h ía tâ y n a m B uôn M a T huột, Với đòn tiến công m ạ n h mẽ củ a pháo b in h và bộ b in h ta , các c ăn cứ 23, N úi L ử a củ a địch lầ n lượt bị diệt. Trước tìn h t h ế nguy ng ập, địch dồn lực lượng tậ p tr u n g chống cự. T ro n g k h i đó, ta n ắ m tìn h h ìn h 16
địch k h ô n g chắc, n ê n Sư đ o à n 10 p h ả i tổ chức tiế n công h a i đợt mới dứt điểm được m ục tiêu. T o àn bộ q u â n địch ở Đức L ập gồm 3 tiể u đoàn bị tiê u diệt. T a b ắ t hơn 100 tên, th u 14 k h ẩ u pháo, 20 xe tă n g - th iế t giáp. Đ ến ngày 9 t h á n g 3 n ă m 1975, bộ đội ta đã triể n k h a i xong lực lượng, h o à n th à n h ch ia cắt và tạo t h ế chiến dịch. Lực lượng chủ yếu của q u â n đ o àn 2 n g ụ y bị th u h ú t, kiềm c h ế ở bắc Tây N guyên. Trước tìn h h ìn h T ây N g u y ê n h ế t sức n g u y ng ập, 11 giờ n g à y 9 th á n g 3, tư ớ n g P h ạ m V ăn P h ú - tư lệ n h q u â n đ o à n 2, q u â n k h u 2 n g ụ y đ ã bay lên B uôn M a T h u ộ t tr iệ u tậ p cuộc họp b ấ t th ư ờ n g với tư lệ n h phó sví đ o àn 23 và tỉn h trư ở n g Đ ắc Lắc. P h ạ m V ăn P h ú n h ậ n định: T ìn h h ìn h Đức Lập đ ã q u á xấu , k h ô n g còn k h ả n ă n g cứu vãn, n ê n k h ô n g lă n g v iệ n n ữ a. Trước m ắ t, tiể u đoàn 2 t r u n g đ o à n 53 cô g ắ n g giữ cho được n g ã ba Đ ắc Lắc, n ế u tìn h h ìn h vào ngày s a u k h á lên sẽ p h ả n kích lấy lại Đức Lập. T rư ờ n g hỢp bị ép m ạ n h , k h ô n g đ ứ n g được, th ì tiể u đoàn tự di tả n vê h ậ u cứ. Q u â n g iải p h ó n g đ á n h Q u ả n g Đức, uy hiôp Buôn M a T h u ộ t chỉ đê n g h i b in h tạo điêu k iện cho vài n g ày tới sẽ tậ p t r u n g lực Iượng đ á n h vào Kon T u m , P lây Cu. Do vậv, việc c h ín h h iệ n n a y là tă n g cường mọi k h ả n ăn g , đôi phó tôt n h ấ t cho trọ n g điểm là Kon T u m và Plâv Cu. N h ận định tr ê n bộc lộ h o à n to à n sự b ấ t ngờ bị động c ủ a dịch trước đòn tiên công chiến lược của ta ở Tây N guyên. Thực tế là đến tr ư a n g à y 9 th á n g 3 n ă m 1975 - chỉ mấy giờ trước k h i ta nổ s ú n g mở m à n chiến dịch, q u â n 2 DTMX A 17
ngụ y v ẫ n k h ô n g biê"t ý đ ịn h và hướng tiôn công của ta. P h ầ n t h ắ n g tro n g "cuộc đ ấ u tr í th á n g ba", giữa ta và địch tr ê n ch iến trư ờ n g T â y N g u y ên đã thuộc về Bộ ThôVig soái V iệt N a m - trự c tiế p là Bộ Chỉ h u y chiến dịch Tâ}’ N guyên. Đ êm m ù n g 9 r ạ n g ng ày 10 th á n g 3 n ă m 1975, ta đã h o à n t h à n h việc đ ư a m ột lực lượng lớn từ xa và từ n h iề u h ư ớ n g bí m ậ t vào chiếm lĩnh tr ậ n địa. T rên tấ t cả các hướng, bộ đội ta đ ề u p h ả i k h ắc phục m ìn, vượt q u a n h iề u điểm chôt củ a địch; có hướng p h ả i qua sông... VỚI nỗ lực r ấ t lớn c ủ a c á n bộ, ch iến sĩ, các đơn vị đã chiếm lĩnh vị tr í x u ấ t p h á t tiế n công đ ú n g yêu cầu của k ế hoạch. T ro n g lúc q u â n đ o àn 2 n g ụ y đ a n g t ậ p tr u n g đôi phó với c h ủ lực ta ở K on T um , P lây Cu, đư ò n g 21, 14, 19, th ì vào 2 giờ s á n g n g à y 10 th á n g 3, T r u n g đ o àn đặc công 198 được tă n g cường các p h â n đội hỏa lực B.72, ĐKZ nổ s ú n g đ á n h s â n bay th ị xã, s â n bay H òa B ình, k h u k ho M ai H ắc Đế, mở m à n cuộc tiế n công B uôn M a T h u ộ t. C ù n g lúc đó, p h á o b in h c ủ a ta t ừ các t r ậ n đ ịa x u n g q u a n h Buôn M a T h u ộ t b ắ t đ ầ u b ắ n p h á m ã n h liệt h ậ u cứ sư đ o àn 23, sơ chỉ h u y tiể u k h u Đ ắc Lắc, tr ạ i p h á o b in h , th iế t g iá p ... c ủ a q u â n ngụ y . Cuộc p h á o kích kéo d ài tới 6 giờ n g ày 10 th á n g 3, là m rố i lo ạn v à tê liệt cơ q u a n chỉ huy, tiêu hao m ột bộ p h ậ n lực lượng địch tro n g th ị xã. T ại s â n bay N g ã Sáu, các đại đội 1, 3, 18 thuộc T ru n g đoàn đặc công 198 n h a n h chóng d iệt các mục tiêu q u a n trọ n g tro n g s â n bay; sau đó cho m ột bộ p h ậ n cơ động q u a đường 14, đ á n h chiếm chi k h u c ả n h sát, b ệ n h viện dă chiên, tạo t h à n h h à n h la n g th ô n g su ố t ở cửa ngõ đông bắc 2 - ĐTMX-B