Các đảo nhân tạo ở biển Đông và ảnh hưởng của chúng đến an ninh khu vực (Tiếp theo và hết)

Các đảo nhân tạo ở biển Đông và ảnh hưởng<br /> của chúng đến an ninh khu vực<br /> (tiÕp theo vµ hÕt)<br /> <br /> MARY FIDES A. QUINTOS.<br /> Aritificial islands in the South China sea and their impact on regional<br /> (in)security. FSI Insights (CIRSS), Vol.II, No.2, March 2015.<br /> Lan Anh dÞch<br /> Tõ khãa: BiÓn §«ng, An ninh khu vùc, LuËt BiÓn, UNCLOS, ASEAN, Tr−êng Sa,<br /> Hoµng Sa, Trung Quèc<br /> <br /> <br /> ý nghÜa qu©n sù vµ chiÕn l−îc cña c¸c ®¶o nh©n t¹o kho¶ng 402 km, vµ c¨n cø Puerto<br /> Trung Quèc ®· ñy th¸c H¹m ®éi Princesa cña Philippines 500 km. H¹n<br /> Nam H¶i t¹i tØnh Qu¶ng §«ng tuÇn tra chÕ ®Þa lý nµy khiÕn cho chi phÝ hËu cÇn<br /> trªn toµn bé biÓn §«ng tõ eo biÓn §µi cña Trung Quèc ®Ó triÓn khai vµ duy tr×<br /> Loan ®Õn B·i ngÇm James bao gåm mét sè l−îng lín c¸c lùc l−îng qu©n sù<br /> quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa. vµ tµu thuyÒn trong vïng biÓn §«ng gia<br /> Trung Quèc ®· vµ ®ang cñng cè n¨ng t¨ng, do ®ã, dÉn ®Õn viÖc Trung Quèc<br /> lùc h¶i qu©n vµ kh«ng qu©n cña H¹m ph¶i x©y dùng mét c¨n cø qu©n sù t¹i<br /> ®éi Nam H¶i ®Ó kh¼ng ®Þnh tuyªn bè quÇn ®¶o Tr−êng Sa ë biÓn §«ng (S.<br /> chñ quyÒn cña m×nh t¹i biÓn §«ng b»ng Nguyen, 2014).<br /> c¸ch trang bÞ cho h¹m ®éi tµu ngÇm, tµu Mét hßn ®¶o nh©n t¹o ë Tr−êng Sa<br /> trôc h¹m, tµu khu trôc, tµu ®æ bé vµ cã thÓ ®−îc sö dông nh− mét c¨n cø<br /> m¸y bay chiÕn ®Êu. qu©n sù vÜnh viÔn vµ täa l¹c t¹i mét vÞ<br /> §Ó chøa sè l−îng thiÕt bÞ ngµy cµng trÝ chiÕn l−îc h¬n ®Ó cã thÓ chøa c¸c tµi<br /> t¨ng cña H¹m ®éi Nam H¶i, Trung s¶n h¶i qu©n cña H¹m ®éi Nam H¶i cña<br /> Quèc ®· x©y dùng mét c¨n cø h¶i qu©n Trung Quèc, bao gåm c¶ tµu tuÇn d−¬ng<br /> kh¸c ë VÞnh Yalong gÇn c¨n cø h¶i qu©n vµ m¸y bay. Tïy thuéc vµo kh¶ n¨ng<br /> Yulin hiÖn t¹i ë H¶i Nam (Z. Keyuan, cña c¸c ®¶o nh©n t¹o, chóng còng cã thÓ<br /> 2011). Tuy nhiªn, kho¶ng c¸ch tõ H¶i cã kh¶ n¨ng hç trî tµu d−íi mÆt n−íc,<br /> Nam-Trung Quèc, n¬i chøa mét sè tµu bao gåm c¶ tµu ngÇm. §¶o còng cã thÓ<br /> ngÇm vµ tµu tuÇn d−¬ng cña Trung phôc vô qu©n nh©n, cung cÊp ph−¬ng<br /> Quèc, ®Õn quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ tiÖn trî gióp, vµ lµ mét trung t©m chØ<br /> kho¶ng 933 km, so víi kho¶ng c¸ch tõ huy hoÆc s©n tËp. Mét hßn ®¶o nh©n t¹o<br /> c¨n cø Cam Ranh cña ViÖt Nam chØ còng cã thÓ lµ mét “tµu s©n bay” cã hiÖu<br /> 50 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7.2015<br /> <br /> <br /> qu¶ bëi v× nã kh«ng thÓ ch×m vµ cã thÓ tr−íng ®èi víi chñ quyÒn kh«ng thÓ<br /> duy tr× ho¹t ®éng l©u dµi h¬n. §iÒu ®Æc tranh c·i ®èi víi gÇn nh− toµn bé biÓn<br /> biÖt quan träng hiÖn nay lµ chiÕc tµu s©n §«ng, ®iÒu nµy lµ tr¸i víi Tuyªn bè<br /> bay ®Çu tiªn cña Trung Quèc vÉn ®ang ASEAN-Trung Quèc n¨m 2002 vÒ øng<br /> tr¶i qua qu¸ tr×nh thö nghiÖm trªn biÓn xö cña c¸c bªn ë biÓn §«ng vµ<br /> vµ dÔ bÞ háng hãc h¬n so víi tµu ngÇm UNCLOS(*).<br /> líp Kilo cña ViÖt Nam (S. Nguyen, 2014).<br /> ViÖt Nam tuyªn bè chñ quyÒn ®èi<br /> T¸c ®éng cña c¸c ®¶o nh©n t¹o ®Õn an ninh khu vùc<br /> víi toµn bé quÇn ®¶o Tr−êng Sa. §¸p l¹i<br /> Nh×n chung, an ninh cã nghÜa lµ c¸c ho¹t ®éng khai hoang cña Trung<br /> kh«ng cã c¸c mèi nguy hiÓm kh¸ch quan, Quèc, ph¸t ng«n viªn Bé Ngo¹i giao<br /> vÝ dô nh− c¸c mèi ®e däa an ninh, th¸ch ViÖt Nam Lª H¶i B×nh cho biÕt: ViÖt<br /> thøc, lç hæng vµ rñi ro (H. Brauch, 2005). Nam kiªn quyÕt ph¶n ®èi c¸c ho¹t ®éng<br /> An ninh khu vùc ®−îc ®Þnh nghÜa lµ “mét phi ph¸p cña Trung Quèc vµ yªu cÇu<br /> nhãm c¸c quèc gia cã mèi quan t©m an Trung Quèc t«n träng chñ quyÒn cña<br /> ninh hµng ®Çu liªn kÕt víi nhau ®ñ chÆt ViÖt Nam, thùc hiÖn nghiªm tóc DOC,<br /> chÏ ®Ó an ninh quèc gia cña hä kh«ng thÓ chÊm døt ngay viÖc khai hoang, ph¸ vì<br /> bÞ xem xÐt t¸ch b¹ch nhau trªn thùc tÕ” nguyªn tr¹ng t¹i quÇn ®¶o Tr−êng Sa,<br /> (B. Buzan, 1981). Khu vùc trong bµi vµ kh«ng ®Ó t¸i diÔn nh÷ng hµnh vi sai<br /> nghiªn cøu nµy chñ yÕu lµ §«ng ¸, n¬i tr¸i t−¬ng tù(**).<br /> biÓn §«ng täa l¹c. Tuy nhiªn, nghiªn cøu<br /> nµy kh«ng lo¹i trõ c¸c quèc gia cã nh÷ng Mü còng chØ trÝch c¸c ho¹t ®éng cña<br /> mèi quan t©m ®èi víi khu vùc, ngay c¶ Trung Quèc ë biÓn §«ng. Theo Bé<br /> khi c¸c quèc gia nµy vÒ mÆt ®Þa lý kh«ng tr−ëng Quèc phßng Mü Chuck Hagel:<br /> n»m trong §«ng ¸. Trong thêi gian gÇn ®©y, Trung Quèc ®·<br /> cã nh÷ng hµnh ®éng g©y mÊt æn ®Þnh,<br /> Philippines, ViÖt Nam vµ Mü bµy tá ®¬n ph−¬ng kh¼ng ®Þnh tuyªn bè chñ<br /> mèi quan t©m nghiªm tóc vÒ viÖc Trung quyÒn cña m×nh ë biÓn §«ng. Trung<br /> Quèc x©y dùng c¸c ®¶o nh©n t¹o ë quÇn Quèc bÞ h¹n chÕ tiÕp cËn b·i §¸ Hoµng<br /> ®¶o Tr−êng Sa. Nham, g©y ¸p lùc lªn sù hiÖn diÖn l©u<br /> Khi gi¸n tiÕp ¸m chØ Trung Quèc ®êi cña Philippines ë B·i Cá M©y, b¾t<br /> trong kú häp thø 69 cña §¹i héi ®ång ®Çu ho¹t ®éng khai hoang ®Êt t¹i nhiÒu<br /> Liªn Hîp Quèc, Bé tr−ëng Bé Ngo¹i ®Þa ®iÓm, di chuyÓn mét giµn khoan dÇu<br /> giao Philippines Albert del Rosario ®·<br /> nªu: Trong hai n¨m qua, quèc gia nµy<br /> ®· tiÕn hµnh hµng lo¹t c¸c ho¹t ®éng (*)<br /> Ph¸t biÓu cña Bé tr−ëng Bé Ngo¹i giao<br /> khai hoang ®Êt ë b·i §¸ G¹c Ma, b·i §¸ Philippines Albert del Rosario, t¹i Kú häp thø 69<br /> cña §¹i héi ®ång Liªn Hîp Quèc, Phiªn häp th¶o<br /> Ken Nan vµ b·i §¸ T− NghÜa, b·i §¸ luËn chung cÊp cao, ngµy 29/09/2014,<br /> Ch©u Viªn vµ b·i §¸ Ga Ven trong quÇn http://www.un.org/en/ga/69/meetings/gadebate/p<br /> ®¶o Tr−êng Sa. Nh÷ng ho¹t ®éng ®¬n df/PH_en.pdf (truy cËp ngµy 18/11/2014).<br /> ph−¬ng nµy, trong sè nh÷ng ho¹t ®éng (**)<br /> Ph¸t biÓu cña ph¸t ng«n viªn Bé Ngo¹i giao<br /> kh¸c, t¹o thµnh mét phÇn cña mét m« ViÖt Nam Lª H¶i B×nh vÒ c¸c ho¹t ®éng khai<br /> h×nh buéc thay ®æi hiÖn tr¹ng trªn biÓn hoang phi ph¸p cña Trung Quèc, ngµy 6/11/2014,<br /> http://www.vietnamembassy-philippines.org/en/<br /> ®Ó thóc ®Èy c¸i gäi lµ vÞ trÝ ®−êng chÝn news_object_view?newsPath=/vnemb.vn/tinkhac/<br /> ®o¹n, mét yªu s¸ch mang tÝnh bµnh ns141111170557 (truy cËp ngµy 18/11/2014).<br /> C¸c ®¶o nh©n t¹o ë biÓn §«ng… 51<br /> <br /> vµo vïng biÓn tranh chÊp gÇn quÇn ®¶o nghi ngê khi Trung Quèc n¨m nay míi<br /> Hoµng Sa(*). chØ b¾t ®Çu x©y dùng mét s©n bay nhá,<br /> Australia còng bµy tá sù hç trî ®èi vµ cÇn thiÕt, ®Ó n©ng cao ®iÒu kiÖn sèng<br /> víi Philippines vµ ®Ò nghÞ cña Mü vÒ mét trªn c¸c ®¶o (Reuters, 2014).<br /> lÖnh cÊm c¸c ho¹t ®éng cô thÓ trong biÓn ViÖc x©y dùng c¸c hßn ®¶o nh©n t¹o<br /> §«ng. Th«ng c¸o chung ban hµnh bëi ë Tr−êng Sa kh«ng ph¶i lµ mét hiÖn<br /> Australia vµ Mü sau Héi nghÞ Bé tr−ëng t−îng míi trong khu vùc nh− ®· th¶o<br /> cña hai n−íc diÔn ra ngµy 12/08/2014 nªu luËn trong c¸c phÇn tr−íc. Tuy nhiªn, cã<br /> r»ng, hai quèc gia “kh¼ng ®Þnh ñng hé mét sù kh¸c biÖt lín gi÷a c¸c ho¹t ®éng<br /> viÖc ‘®ãng b¨ng’ tù nguyÖn cña c¸c bªn cña Trung Quèc vµ c¸c ho¹t ®éng cña<br /> tranh chÊp ®èi víi c¸c ho¹t ®éng trong c¸c bªn tranh chÊp kh¸c. MÆc dï ViÖt<br /> khu vùc biÓn tranh chÊp”(**). Nam vµ Malaysia tr−íc ®©y ®· x©y<br /> Trung Quèc, mÆt kh¸c, ®· b¸c bá dùng ®¶o nh©n t¹o, sù kh¸c biÖt ®ã lµ<br /> nh÷ng quan ng¹i nµy. Cho r»ng kh«ng “hä x©y dùng dùa trªn c¸c thùc thÓ tù<br /> cã g× bÊt th−êng trong viÖc x©y dùng c¸c nhiªn hiÖn cã trªn mÆt n−íc, trong khi<br /> ®¶o nh©n t¹o trong quÇn ®¶o Tr−êng Sa Trung Quèc t¹o ra ®¶o hoµn thiÖn ë n¬i<br /> mµ hä gäi lµ quÇn ®¶o Nam Sa, ph¸t vèn tr−íc ®©y kh«ng cã g×”(*).<br /> ng«n viªn Bé Ngo¹i giao Trung Quèc C¸c quèc gia cã ph¶n øng kh¸c nhau<br /> Hoa Xu©n O¸nh ph¸t biÓu: Trung Quèc ®èi víi mét vÊn ®Ò dùa trªn nhËn thøc<br /> kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn kh«ng thÓ tranh cña hä vÒ mèi ®e däa. Stephen Walt x¸c<br /> c·i ®èi víi quÇn ®¶o Nam Sa vµ c¸c ®Þnh ®−îc bèn yÕu tè cã ¶nh h−ëng ®Õn<br /> vïng biÓn l©n cËn, vµ c¸c ho¹t ®éng cña nhËn thøc mèi ®e däa trong ®ã bao gåm<br /> Trung Quèc trªn c¸c ®¶o vµ r¹n san h« søc m¹nh tæng hîp, sù gÇn gòi ®Þa lý,<br /> cã liªn quan cña quÇn ®¶o Nam Sa søc m¹nh tÊn c«ng vµ ý ®å x©m l−îc.<br /> hoµn toµn n»m trong chñ quyÒn cña Søc m¹nh tæng hîp ®Ò cËp ®Õn tæng<br /> Trung Quèc vµ hoµn toµn chÝnh ®¸ng(***). nguån lùc cña mét quèc gia, bao gåm c¶<br /> Ngoµi ra, Trung Quèc lËp luËn r»ng kh¶ n¨ng qu©n sù cña quèc gia ®ã. Søc<br /> nh÷ng lêi chØ trÝch cña céng ®ång quèc m¹nh tæng hîp cµng lín, mèi ®e däa<br /> tÕ hµm ý tiªu chuÈn kÐp: T¹i sao kh«ng quèc gia ®ã cã thÓ g©y ra cho quèc gia<br /> ai nãi g× khi c¸c n−íc kh¸c x©y dùng s©n kh¸c cµng lín. Sù gÇn gòi ®Þa lý lµ kh¶<br /> bay bõa b·i? Nh−ng l¹i cã rÊt nhiÒu n¨ng t¹o ra søc m¹nh vµ søc m¹nh nµy<br /> gi¶m dÇn theo kho¶ng c¸ch; do ®ã, c¸c<br /> (*)<br /> Ph¸t biÓu cña Bé tr−ëng Quèc phßng Mü quèc gia ë gÇn cã mèi ®e däa lín h¬n so<br /> Chuck Hagel t¹i §èi tho¹i Shangri-La, th¸ng víi nh÷ng quèc gia ë xa. Søc m¹nh tÊn<br /> 5/2014, http://www.iiss.org/en/events/shangri%20 c«ng vµ ý ®å x©m l−îc liªn quan ®Õn<br /> la%20dialogue/archive/2014-c20c/plenary-1-<br /> d1ba/chuck-hagel-a9cb (truy cËp ngµy<br /> møc ®é hung h¨ng hoÆc chñ tr−¬ng<br /> 18/11/2014). bµnh tr−íng mét quèc gia thÓ hiÖn (S.<br /> (**)<br /> Tuyªn bè chung AUSMIN 2014, ngµy Walt, 1985).<br /> 12/08/2014, https://www.dfat.gov.au/geo/us/ausmin/<br /> ausmin14-joint-communique.html (truy cËp ngµy Søc m¹nh tæng hîp cña Trung Quèc<br /> 18/11/2014). d−êng nh− ®· t¨ng lªn trong nh÷ng<br /> (***)<br /> Häp b¸o th−êng kú cña ph¸t ng«n viªn Bé n¨m qua; chi tiªu qu©n sù trong n¨m<br /> Ngo¹i giao Trung Quèc Hoa Xu©n O¸nh, ngµy<br /> 9/09/2014, http://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/xwfw<br /> _665399/s2510_665401/t1189470.shtml (truy cËp (*)<br /> ý kiÕn cña Jay Batongbacal, ViÖn Nghiªn cøu<br /> ngµy 18/11/2014). c¸c vÊn ®Ò biÓn vµ luËt biÓn, 25/11/2014.<br /> 52 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7.2015<br /> <br /> <br /> 2013 −íc tÝnh ®¹t 188 tû USD, t¨ng tõ hïng vÜ ë phÝa b¾c, mµ sÏ lµ quèc gia<br /> 91 tû USD trong n¨m 2008 vµ 34 tû n»m ë vÞ trÝ chiÕn l−îc ë trung t©m cña<br /> USD n¨m 2003, so víi møc chi tiªu khu vùc cã tranh chÊp, n¬i nã cã thÓ cã<br /> qu©n sù chung cña c¸c quèc gia §«ng kh¶ n¨ng ®−îc t¨ng c−êng sù cã mÆt tiªn<br /> Nam ¸ lµ vµo kho¶ng 35 tû USD trong phong(*). Trung Quèc sÏ dÔ dµng tiÕp cËn<br /> n¨m 2013, 24 tû USD n¨m 2008, vµ 14 tµi nguyªn trong khu vùc biÓn §«ng<br /> tû USD n¨m 2003 ®ang bÞ tranh chÊp h¬n, ®Ó giµnh quyÒn<br /> (http://www.sipri.org/research/armamen kiÓm so¸t c¸c ®−êng giao th«ng trªn biÓn,<br /> ts/milex/...). Kho¶ng c¸ch rÊt lín vÒ tiÒm ®Ó triÓn khai lùc l−îng cho c¸c ho¹t ®éng<br /> lùc qu©n sù nµy sÏ tù ®éng ®Æt c¸c n−íc qu©n sù nh− c¸c ho¹t ®éng tuÇn tra,<br /> ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng quèc gi¸m s¸t, hoÆc ®Ó tõ chèi tù do hµng h¶i<br /> gia cã tuyªn bè chñ quyÒn ë biÓn §«ng, cña c¸c quèc gia tranh chÊp kh¸c nh− ®·<br /> vµo thÕ yÕu so víi Trung Quèc. C¸c nhµ lµm víi mét tµu Philippines trªn ®−êng<br /> ph©n tÝch ®· kÕt luËn r»ng, trªn thùc tÕ, ®Õn B·i Cá M©y th¸ng 3/2014.<br /> søc m¹nh kinh tÕ vµ hµng h¶i cña<br /> Robert Haddick vµ Peter Ford nhËn<br /> Trung Quèc lµ mét trong nh÷ng ®éng<br /> thÊy r»ng viÖc Trung Quèc khai hoang<br /> lùc cho viÖc hiÖn ®¹i hãa h¶i qu©n trong<br /> ®Êt t¹i quÇn ®¶o Tr−êng Sa còng lµ mét<br /> khu vùc §«ng Nam ¸ (G. Till vµ J.<br /> sù tiÕp nèi cña chiÕn l−îc “c¾t l¸t<br /> Chan, 2013). VÝ dô, trong khi mét trong<br /> salami” cña quèc gia nµy ë biÓn §«ng -<br /> nh÷ng −u tiªn cña Trung Quèc trong<br /> mét chiÕn l−îc bµnh tr−íng ®−îc m« t¶<br /> chiÕn l−îc qu©n sù lµ sù r¨n ®e h¹t<br /> nh− lµ sù tÝch lòy chËm nh÷ng hµnh<br /> nh©n trªn biÓn bao gåm c¶ tµu ngÇm,<br /> ®éng nhá b»ng c¸ch chiÕm mét r¹n san<br /> th× lùc l−îng h¶i qu©n cña mét sè quèc<br /> h« t¹i mét thêi ®iÓm ®Ó dÉn ®Õn mét sù<br /> gia gi¸p biÓn §«ng còng ®ang ®−îc t¨ng<br /> thay ®æi chiÕn l−îc lín trong thêi gian<br /> c−êng ®¸ng kÓ bao gåm c¶ viÖc sö dông<br /> dµi (G. Haddick, 2012; Xem thªm: P.<br /> hoÆc mua l¹i cña tµu ngÇm. Singapore,<br /> Ford, 2014). N¨m 1994, Trung Quèc<br /> Malaysia vµ ViÖt Nam ®ang trë thµnh<br /> chiÕm b·i §¸ Vµnh Kh¨n b»ng c¸ch x©y<br /> nh÷ng n−íc së h÷u vµ khai th¸c tµu<br /> dùng c¸c c«ng tr×nh b»ng gç t¹m thêi<br /> ngÇm lÇn ®Çu tiªn, Indonesia vµ §µi<br /> mµ Trung Quèc gäi lµ n¬i tró Èn cho<br /> Loan còng cã kÕ ho¹ch phôc håi n¨ng<br /> ng− d©n. Trung Quèc ®· vµ ®ang tõng<br /> lùc cña lùc l−îng tµu ngÇm cña m×nh,<br /> b−íc më réng c¸c c«ng tr×nh nµy,<br /> vµ Thailand ®· cho thÊy sù quan t©m<br /> chuyÓn ®æi chóng thµnh c¸c khèi bª<br /> tham gia c¸c n−íc së h÷u tµu ngÇm<br /> t«ng. B·i §¸ Vµnh Kh¨n hiÖn ®ang cã<br /> trong khu vùc (Nien-Tsu vµ c¸c t¸c gi¶<br /> mét tßa nhµ ba tÇng ®−îc trang bÞ hÖ<br /> kh¸c, 2013, tr.41-42). Philippines còng<br /> thèng radar vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c. Sau<br /> cã ý ®Þnh mua m¸y bay trùc th¨ng<br /> khi l©m vµo t×nh tr¹ng bÕ t¾c víi<br /> chèng tµu ngÇm cho HÖ thèng kh«ng lùc<br /> Philippines ë §¶o Hoµng Nham vµo<br /> H¶i qu©n cña n−íc nµy.<br /> n¨m 2012, Trung Quèc hiÖn diÖn<br /> TÝnh chÊt vÜnh viÔn c¸c ®¶o nh©n t¹o th−êng trùc trong khu vùc vµ ng¨n chÆn<br /> nh− mét l·nh thæ ®Êt liÒn rÊt cã thÓ ®ãng<br /> gãp vµo sù gÇn gòi ®Þa lý cña Trung (*)<br /> Tõ c¸c cuéc th¶o luËn víi §¹i óy Teddy<br /> Quèc ®èi víi khu vùc. Sau khi hoµn Quinzon, Gi¸m ®èc Phßng Nghiªn cøu ChiÕn l−îc<br /> H¶i qu©n, H¶i qu©n Philippines. Tuyªn bè chØ lµ<br /> thµnh c¸c ®¶o nh©n t¹o, Trung Quèc sÏ ®¸nh gi¸ c¸ nh©n cña «ng vµ kh«ng ph¶i lµ quan<br /> kh«ng cßn chØ lµ mét ng−êi hµng xãm ®iÓm chÝnh thøc cña H¶i qu©n Philippines.<br /> C¸c ®¶o nh©n t¹o ë biÓn §«ng… 53<br /> <br /> ng−êi Philippines x©m nhËp vµo ®¶o. thêi do Malaysia ®Ö tr×nh, Singapore “sÏ<br /> Ho¹t ®éng tr−íc ®©y cña Trung Quèc t¹i t¹m dõng c¸c ho¹t ®éng khai hoang ®Êt<br /> quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ m« h×nh ®· g©y ®ai hiÖn t¹i cña m×nh cho ®Õn khi<br /> lo l¾ng ®Æc biÖt cho Philippines; nh÷ng Singapore ®· thùc hiÖn vµ c«ng bè mét<br /> nç lùc khai hoang thµnh c«ng ë Tr−êng ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ c¸c t¸c ®éng tiÒm n¨ng<br /> Sa còng cã thÓ khuyÕn khÝch Trung cña c¸c ho¹t ®éng nµy lªn m«i tr−êng vµ<br /> Quèc lµm nh− vËy t¹i §¶o Hoµng Nham, c¸c khu vùc ven biÓn bÞ ¶nh h−ëng”(*).<br /> ®e däa nghiªm träng tíi an ninh cña UNCLOS còng nªu râ “ph¶i ®−a ra<br /> Philippines do ®¶o nµy chØ n»m c¸ch bê th«ng b¸o thÝch ®¸ng vÒ viÖc x©y dùng<br /> biÓn chÝnh cña Philippines 220 km. c¸c ®¶o nh©n t¹o, l¾p ®Æt hay x©y dùng,<br /> Sù xuÊt hiÖn cña c¸c tµu Trung vµ ph¶i duy tr× c¸c ph−¬ng tiÖn th−êng<br /> Quèc ë biÓn §«ng sÏ diÔn ra th−êng trùc ®Ó c¶nh b¸o vÒ sù xuÊt hiÖn cña c¸c<br /> xuyªn, ®Æc biÖt lµ víi sù thuËn tiÖn c¸c ®¶o nh©n t¹o”(**). Robert Beckman, mét<br /> ®¶o nh©n t¹o mang l¹i cho Trung Quèc chuyªn gia vÒ UNCLOS, còng nãi thªm<br /> khi ®−îc sö dông lµm c¬ së qu©n sù, r»ng “nÕu mét quèc gia ®ang cã kÕ<br /> ®iÒu nµy ch¾c ch¾n sÏ dÉn ®Õn bÊt æn an ho¹ch ho¹t ®éng trong mét khu vùc<br /> ninh gia t¨ng trong khu vùc. BÊt æn an thuéc thÈm quyÒn vµ kiÓm so¸t cña<br /> ninh cã thÓ khiÕn c¸c n−íc l¸ng giÒng m×nh nh−ng cã thÓ g©y t¸c h¹i ®èi víi<br /> cña Trung Quèc t¨ng c−êng hiÖn diÖn m«i tr−êng biÓn cña c¸c quèc gia kh¸c,<br /> h¶i qu©n cña hä ë biÓn §«ng, dÉn ®Õn quèc gia nµy cã ‘nhiÖm vô hîp t¸c’ víi<br /> nguy c¬ xung ®ét ngÉu nhiªn mµ cã thÓ nh÷ng quèc gia ®ã. Quèc gia nµy ph¶i<br /> leo thang trong mét bÕ t¾c ngo¹i giao tham kh¶o tr−íc mét c¸ch cã thiÖn chÝ<br /> lín, cã thÓ liªn quan ®Õn kh«ng chØ c¸c ý kiÕn cña c¸c quèc gia cã thÓ bÞ ¶nh<br /> bªn cã tuyªn bè chñ quyÒn l·nh thæ vµ h−ëng” (http://www.abs-cbnnews.com/<br /> hµng h¶i trong khu vùc mµ cßn c¶ focus/...).<br /> nh÷ng quèc gia ngoµi khu vùc. HiÖn ®¹i MÆc dï c¸c cuéc th¶o luËn ph¸p lý<br /> hãa h¶i qu©n trong khu vùc còng chØ ra ®−îc dùa trªn gi¶ ®Þnh r»ng kh«ng cã<br /> r»ng c¸c cuéc xung ®ét trong t−¬ng lai tranh chÊp chñ quyÒn, vµ r»ng x¸c ®Þnh<br /> cã thÓ kh«ng cßn giíi h¹n ë mÆt chiÕn râ thÈm quyÒn ®èi víi mét khu vùc trªn<br /> ®Êu, mµ cßn cã thÓ bao gåm viÖc sö biÓn (mµ kh«ng ph¶i lµ tr−êng hîp cña<br /> dông c¸c tµu ngÇm víi c¸c kh¶ n¨ng h¹t biÓn §«ng), th× kh«ng nªn bá qua lËp<br /> nh©n, ®Æc biÖt lµ khi c¸c ®¶o nh©n t¹o luËn r»ng viÖc x©y dùng c¸c ®¶o nh©n<br /> ®−îc sö dông nh− mét c¨n cø tµu ngÇm. t¹o t¹o ra mèi ®e däa ®èi víi m«i tr−êng.<br /> Suy xÐt chiÕn l−îc víi c¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho c¸c rñi ro T¸c ®éng cña c¸c ®¶o nh©n t¹o lªn<br /> vÒ m«i tr−êng: Mét nguy c¬ qu¸ lín ®Ó bá qua m«i tr−êng kh¸c nhau tïy theo ®Þa<br /> Ngoµi nh÷ng suy xÐt chiÕn l−îc, c¸c ph−¬ng hoÆc ®Æc tÝnh hoÆc thµnh phÇn<br /> ®¶o nh©n t¹o ®Òu g©y t¸c h¹i ®Õn m«i cña m«i tr−êng biÓn, n¬i c¸c hßn ®¶o<br /> tr−êng biÓn, mét mèi nguy hiÓm ®−îc nh©n t¹o ®−îc x©y dùng. Tuy nhiªn, ¶nh<br /> c«ng nhËn bëi luËt ph¸p quèc tÕ. Trong h−ëng th−êng thÊy cña viÖc x©y dùng<br /> tr−êng hîp khai hoang ®Êt cña ®¶o nh©n t¹o dùa trªn c¸c nghiªn cøu<br /> Singapore trong vµ xung quanh eo biÓn<br /> (*)<br /> Johor, Tßa ¸n Quèc tÕ vÒ LuËt BiÓn LÖnh cña Tßa ¸n Quèc tÕ vÒ LuËt BiÓn ®èi víi<br /> vô Singapore khai hoang ®Êt trong vµ quanh eo<br /> (ITLOS) ph¸n quyÕt vµo n¨m 2003, theo biÓn Johor, ngµy 08/10/2003.<br /> yªu cÇu ®èi víi nh÷ng biÖn ph¸p t¹m (**)<br /> UNCLOS, §iÒu 60 (3).<br /> 54 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7.2015<br /> <br /> <br /> khoa häc ®−îc tiÕn hµnh trªn ®¶o Palm kh¸c cña an ninh cña Trung Quèc vµ<br /> ë Dubai (vµ còng ®· ®−îc chØ ®Þnh bëi lµm tæn h¹i quan hÖ cña Trung Quèc víi<br /> ITLOS vÒ tr−êng hîp Malaysia- c¸c n−íc l¸ng giÒng. Trong bèi c¶nh c¸c<br /> Singapore) ®ã lµ « nhiÔm biÓn. Khai vÊn ®Ò x©y dùng ®¶o nh©n t¹o ë Tr−êng<br /> hoang ®Êt g©y båi l¾ng, « nhiÔm n−íc, Sa cña Trung Quèc, Philippines ®·<br /> lµm t¨ng ®é ®ôc hoÆc vÈn ®ôc vïng quyÕt ®Þnh t¹m dõng kÕ ho¹ch c¶i t¹o<br /> n−íc gÇn khu vùc x©y dùng, g©y ¶nh ®−êng b¨ng t¹i ®¶o Pagasa cña m×nh<br /> h−ëng ®Õn ®éng vËt hoang d· ë biÓn. nh»m gãp phÇn lµm dÞu bít c¨ng th¼ng<br /> Ho¹t ®éng n¹o vÐt ®Ó x©y dùng c¸c ®¶o trong khu vùc tranh chÊp. Tuy nhiªn,<br /> nh©n t¹o còng cã thÓ lµm háng c¸c r¹n khi kh«ng cã ý chÝ thèng nhÊt cña tÊt c¶<br /> san h«, ¶nh h−ëng tiªu cùc ®Õn hÖ sinh c¸c bªn tranh chÊp nh»m lµm dÞu bÇu<br /> th¸i d−íi n−íc. H¬n n÷a, ho¹t ®éng n¹o kh«ng khÝ c¨ng th¼ng, sù bÊt tin vµ bÊt<br /> vÐt dÉn ®Õn viÖc khuÊy mét l−îng ®¸ng æn sÏ tiÕp tôc ¸m ¶nh khu vùc nµy.<br /> kÓ c¸c trÇm tÝch mÞn, g©y ng¹t thë vµ<br /> lµm chÕt c¸c sinh vËt sèng d−íi ®¸y biÓn HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸<br /> (B. Salahuddin, 2006). (ASEAN) ®· nhiÒu lÇn kªu gäi tÊt c¶ c¸c<br /> bªn tiÕn hµnh thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ hiÖu<br /> BiÓn §«ng ®−îc liªn kÕt víi bèn biÓn<br /> qu¶ Tuyªn bè vÒ øng xö cña c¸c bªn ë<br /> nöa kÝn vµ c¸c hÖ sinh th¸i biÓn lín bao<br /> biÓn §«ng (DOC-SCS) vµ c¸c kÕt luËn<br /> gåm c¶ vïng biÓn Hoµng H¶i, biÓn Hoa<br /> ban ®Çu cña rµng buéc ph¸p lý ®èi víi<br /> §«ng, biÓn Sulu-Sulawesi vµ biÓn<br /> Bé Quy t¾c øng xö (COC) t¹i Héi nghÞ<br /> Indonesia, mét khu vùc ®a d¹ng sinh<br /> Bé tr−ëng EU-ASEAN lÇn thø 20 vµo<br /> häc biÓn nhÊt trªn thÕ giíi vÒ c¸ biÓn vµ<br /> th¸ng 7/2014, Héi nghÞ Bé tr−ëng Ngo¹i<br /> san h« cøng ®−îc t×m thÊy (PEMSEA,<br /> giao ASEAN lÇn thø 47 vµo th¸ng<br /> 2003). BiÓn §«ng còng kÕt nèi ®Õn vÞnh<br /> 8/2014, DiÔn ®µn khu vùc ASEAN lÇn<br /> B¾c bé vµ vÞnh Thailand. C¸c n−íc ë<br /> thø 21 vµo th¸ng 8/2014, Héi nghÞ cÊp<br /> §«ng B¾c ¸ vµ §«ng Nam ¸ lµ nh÷ng<br /> cao ASEAN lÇn thø 25 vµo th¸ng<br /> nhµ ®¸nh b¾t c¸ lín nhÊt trªn thÕ giíi,<br /> 11/2014, vµ Héi nghÞ Th−îng ®Ønh §«ng<br /> phôc vô s¶n xuÊt xuÊt khÈu vµ tiªu<br /> dïng trong n−íc (APFIC, 2014). Sù can ¸ lÇn thø 9 vµo th¸ng 11/2014. VÊn ®Ò<br /> thiÖp ®Õn c¸c qu¸ tr×nh tù nhiªn cña ®−îc nh¾c l¹i t¹i nhiÒu héi nghÞ cho<br /> m«i tr−êng biÓn nh− x©y dùng c¸c ®¶o thÊy, ASEAN thõa nhËn r»ng vÊn ®Ò<br /> nh©n t¹o cã thÓ, b»ng c¸ch nµy hay c¸ch biÓn §«ng kh«ng ph¶i chØ lµ vÊn ®Ò gi÷a<br /> kh¸c, t¸c ®éng lan táa ®Æc biÖt lªn ®a Trung Quèc vµ mét sè quèc gia thµnh<br /> d¹ng sinh häc vµ an ninh l−¬ng thùc, viªn ASEAN, mµ cßn lµ vÊn ®Ò cña khu<br /> ¶nh h−ëng ®Õn toµn bé khu vùc, ®Æc vùc nãi chung.<br /> biÖt lµ c¸c quèc gia ven biÓn, bao gåm c¶ Nh−ng thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn hiÖu<br /> Trung Quèc. qu¶ DOC-SCS lµ kh«ng ®ñ, ASEAN<br /> Do ®ã, viÖc x©y dùng c¸c ®¶o nh©n còng cÇn ®−a vµo b¶n dù th¶o COC viÖc<br /> t¹o lµ mèi quan t©m kh«ng chØ cña c¸c x¸c ®Þnh c¸c lo¹i h×nh ho¹t ®éng mµ c¸c<br /> bªn tranh chÊp mµ cßn cña c¶ khu vùc. bªn cÇn thùc hiÖn ®Ó kh«ng lµm phøc<br /> Trung Quèc, trªn thùc tÕ, còng ®¸ng lo t¹p hoÆc leo thang tranh chÊp, ®©y còng<br /> ng¹i v× c¸c ®¶o nh©n t¹o cã thÓ mang l¹i cã thÓ lµ c¬ së ®Ó ®−a ra mét quy ®Þnh<br /> lîi Ých qu©n sù vµ chiÕn l−îc nh−ng chi tiÕt h¬n vÒ sù tù kiÒm chÕ ®Ó th«ng<br /> chóng còng tháa hiÖp víi c¸c khÝa c¹nh qua trong mét COC rµng buéc.<br /> C¸c ®¶o nh©n t¹o ë biÓn §«ng… 55<br /> <br /> KÕt luËn Tµi liÖu trÝch dÉn<br /> Trung Quèc ®· x©y dùng ®¶o nh©n 1. B. Salahuddin (2006), “C¸c t¸c ®éng<br /> t¹o ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa ®Ó më réng lªn m«i tr−êng biÓn cña viÖc x©y<br /> diÖn tÝch ®Êt ®ai cña c¸c thùc thÓ mµ dùng ®¶o nh©n t¹o”, Bµi viÕt ®−îc<br /> Trung Quèc ®ang chiÕm ®ãng, nhê ®ã nép ®Ó thùc hiÖn mét phÇn yªu cÇu<br /> Trung Quèc cã thÓ thùc thi hiÖu lùc viÖc cña v¨n b»ng Th¹c sü Qu¶n lý M«i<br /> chiÕm ®ãng vµ kh¼ng ®Þnh tuyªn bè chñ tr−êng cña Tr−êng M«i tr−êng vµ<br /> quyÒn cña m×nh. C¸c ®¶o nh©n t¹o ë Khoa häc Tr¸i §Êt Nicholas thuéc<br /> Tr−êng Sa còng cã ý nghÜa qu©n sù vµ §¹i häc Duke.<br /> chiÕn l−îc ®èi víi Trung Quèc, cho phÐp<br /> 2. Z. Keyuan (2011), “Thùc thi Hµng<br /> Trung Quèc cã kh¶ n¨ng hiÖn diÖn tiªn<br /> h¶i theo NghÞ quyÕt cña Héi ®ång<br /> phong vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng l©u<br /> B¶o an Liªn Hîp Quèc: Sö dông vò<br /> dµi trong khu vùc biÓn §«ng - n¬i quèc<br /> lùc vµ c¸c biÖn ph¸p c−ìng chÕ”,<br /> gia nµy tuyªn bè chñ quyÒn. Tuy nhiªn,<br /> International Journal of Marine and<br /> vÒ c¸c quyÒn lîi hµng h¶i, c¸c ®¶o nh©n<br /> Coastal Law, 26 (2). pp. 235-261.<br /> t¹o kh«ng thÓ t¹o ra bÊt kú khu vùc trªn<br /> ISSN 0927-3522.<br /> biÓn nµo ngo¹i trõ khu vùc an toµn 500<br /> m. C¸c ®¶o nh©n t¹o còng kh«ng thÓ ¶nh 3. S. Nguyen (2014), “Ph¬i bµy kÕ<br /> h−ëng ®Õn viÖc ph©n ®Þnh l·nh h¶i, vïng ho¹ch ®¶o nh©n t¹o cña Trung Quèc<br /> ®Æc quyÒn kinh tÕ hay thÒm lôc ®Þa. ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa”,<br /> International Policy Digest, ngµy<br /> ViÖc x©y dùng c¸c ®¶o nh©n t¹o ë<br /> 17/06/2014,<br /> biÓn §«ng g©y bÊt æn an ninh ®èi víi c¸c<br /> http://www.internationalpolicydigest<br /> n−íc l¸ng giÒng cña Trung Quèc, ®Æc<br /> .org/2014/06/17/exposing-chinas-<br /> biÖt lµ khi xÐt ®Õn søc m¹nh tæng hîp,<br /> artificial-islands-plan-spratlys/ (truy<br /> sù gÇn gòi ®Þa lý vµ sù quyÕt ®o¸n ë<br /> cËp ngµy 05/09/2014).<br /> biÓn §«ng cña quèc gia nµy. H¬n n÷a,<br /> c¸c ho¹t ®éng n¹o vÐt vµ khai hoang ®Êt 4. G. Haddick (2012), “C¾t l¸t salami ë<br /> nh− lµ mét phÇn cña qu¸ tr×nh x©y biÓn §«ng: Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn<br /> dùng ®¶o nh©n t¹o sÏ ph¸ hñy m«i chËm vµ kiªn nhÉn cña Trung Quèc<br /> tr−êng biÓn, mét thµnh phÇn quan ®Ó thèng lÜnh ch©u ¸”, ChÝnh s¸ch<br /> träng cña an ninh l−¬ng thùc ë nhiÒu ®èi ngo¹i, ngµy 03/082012,<br /> quèc gia ë c¶ hai vïng §«ng B¾c vµ http://www.foreignpolicy.com/article<br /> §«ng Nam ¸, bao gåm c¶ Trung Quèc. s/2012/08/03/salami_slicing_in_the_s<br /> outh_china_sea?page=0,0 (truy cËp<br /> T×nh h×nh ë biÓn §«ng kh«ng thÓ<br /> ngµy 5/9/2014).<br /> chØ ®¬n thuÇn lµ vÊn ®Ò song ph−¬ng<br /> gi÷a c¸c n−íc tranh chÊp do møc ®é vµ 5. P. Ford (2014), “Trung Quèc më réng<br /> tÝnh nghiªm träng cña t¸c ®éng xuyªn ph¹m vi ho¹t ®éng ë biÓn §«ng: Môc<br /> biªn giíi cña nã, do ®ã ®ßi hái ph¶i cã tiªu cuèi cïng lµ g×?”, CS Monitor,<br /> gi¶i ph¸p ®a ph−¬ng. Th¸ch thøc ®èi víi ngµy 10/08/2014, http://www.csmon<br /> ASEAN lµ lµm thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn vai itor.com/World/Asia-Pacific/2014/0810/<br /> trß l·nh ®¹o cña m×nh trong viÖc ®¶m China-expands-its-reach-in-the-<br /> b¶o sù chia sÎ tr¸ch nhiÖm cña tÊt c¶ South-China-Sea.-What-s-the-end-<br /> mäi quèc gia trong viÖc duy tr× hßa b×nh, goal-video (truy cËp ngµy<br /> æn ®Þnh vµ an ninh trong khu vùc
20/11/2014).<br /> 56 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7.2015<br /> <br /> <br /> 6. G. Till vµ J. Chan (2013), HiÖn ®¹i http://www.sipri.org/research/armam<br /> hãa h¶i qu©n trong khu vùc §«ng ents/milex/milex_database/milex_dat<br /> Nam ¸: TÝnh chÊt, nguyªn nh©n, vµ abase (truy cËp ngµy 20/11/2014).<br /> hËu qu¶, Routledge, New York.<br /> 12. “Khai hoang quÇn ®¶o Tr−êng Sa sÏ<br /> 7. Nien-Tsu vµ c¸c t¸c gi¶ kh¸c (chñ kh«ng thóc ®Èy c¸c tuyªn bè chñ<br /> biªn, 2013), Nh÷ng vÊn ®Ò hµng h¶i ë quyÒn cña Trung Quèc”, ABS-CBN,<br /> biÓn §«ng: Vïng n−íc r¾c rèi hay mét ngµy 29/10/2014, http://www.abs-<br /> biÓn c¬ héi, Routledge, New York. cbnnews.com/focus/10/29/14/why-<br /> 8. H. Brauch (2005), “Mèi ®e däa an spratlys-reclamation-wont-boost-<br /> ninh, th¸ch thøc, lç hæng vµ rñi ro”, chinas-claims (truy cËp ngµy<br /> An ninh Quèc tÕ, Hßa b×nh, Ph¸t 16/11/2014).<br /> triÓn vµ M«i tr−êng, QuyÓn 1.<br /> 13. S. Walt (1985), “Sù h×nh thanh liªn<br /> 9. B. Buzan (1981), “Con ng−êi, Quèc minh vµ c¸n c©n quyÒn lùc”, An ninh<br /> gia vµ Nçi sî h·i; NghÞ tr×nh nghiªn Quèc tÕ, QuyÓn 9, Sè 4 (Xu©n, 1985),<br /> cøu an ninh quèc tÕ trong thêi kú tr.3-43.<br /> HËu ChiÕn tranh L¹nh”, trong M.<br /> Stone (2009), An ninh theo Buzan: 14. PEMSEA (2003), “ChiÕn l−îc ph¸t<br /> Ph©n tÝch toµn diÖn vÒ an ninh, triÓn bÒn v÷ng ®èi víi c¸c vïng biÓn<br /> http://www.geest.msh- §«ng ¸: ViÖc thùc thi cña khu vùc ®èi<br /> paris.fr/IMG/pdf/Security_for_Buzan víi yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c<br /> .mp3.pdf (truy cËp ngµy 16/11/2014). bê biÓn vµ ®¹i d−¬ng”, Héi nghÞ<br /> th−îng ®Ønh thÕ giíi, Thµnh phè<br /> 10. “Trung Quèc cã thÓ x©y thø g× hä<br /> Quezon, Philippines.<br /> muèn ë biÓn §«ng”, Reuters, ngµy<br /> 04/08/2014, http://www.reuters.com/ 15. APFIC (2014), Tæng quan khu vùc vÒ<br /> article/2014/08/04/us-china-southchi nghÒ c¸ vµ nu«i trång thñy s¶n ë ch©u<br /> nasea-idUSKBN0G40UI20140804 ¸ vµ Th¸i B×nh D−¬ng n¨m 2012,<br /> (truy cËp ngµy 18/11/2014). http://www.fao.org/docrep/017/i3185e<br /> 11. “C¬ së d÷ liÖu chi tiªu qu©n sù”, /i3185e00.pdf (truy cËp ngµy<br /> SIPRI, th¸ng 4/2014, 20/11/2014).<br />