Các loại hình doanh nghiệp ở Việt Nam

Chia sẻ: Trong Hieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

1.690
lượt xem 370
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chúng ta đã quen thuộc với các khái niệm "doanh nghiệp" "công ty trách nhiệm hữu hạn" "công ty cổ phần" "doanh nghiệp tư nhân" nn... bởi vì, hằng ngày, hằng giờ chúng ta đang sử dụng các sản phẩm và dịch vụ do họ cung cấp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các loại hình doanh nghiệp ở Việt Nam

CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP Ñaâu laø Loaïi hình Phuø hôïp nhaát vôùi Doanh nghieäp cuûa Baïn? Haø Noäi, 2007
CAÙ C LOAÏ I HÌNH DOANH NGHIEÄ P ÔÛ VIEÄT NAM Ñaâu laø Loaïi hình Phuø hôïp nhaát vôùi Doanh nghieäp cuûa Baïn? (Taøi lieäu Tham khaûo) Haø Noäi, 2007
Lôøi môû ñaàu Vôùi söï ra ñôøi cuûa Luaät Doanh nghieäp vaøo naêm 1999, soá löôïng doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc ñaõ taêng leân nhanh choùng vôùi hôn 250.000 doanh nghieäp ñöôïc ñaêng kyù môùi trong voøng 8 naêm vöøa qua. Muïc tieâu ñaït ñöôïc 500.000 doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc vaøo naêm 2010 laø hoaøn toaøn coù tính khaû thi cao. Vôùi soá löôïng doanh nghieäp ñöôïc ñaêng kyù taêng nhanh trong nhieàu naêm, vieäc tö vaán veà vieäc chuyeån ñoåi töø caùc hoä ñaêng kyù kinh doanh sang doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc theo Luaät Doanh nghieäp, hoaëc veà vieäc löïa choïn loaïi hình phaùp lyù naøo phuø hôïp nhaát vôùi moät doanh nghieäp ñaõ trôû thaønh moät nhu caàu thöïc söï lôùn. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng caâu hoûi maø nhöõng ngöôøi coù yù ñònh ñaêng kyù kinh doanh vaø thaønh laäp doanh nghieäp thöôøng ñöa ra nhaát tröôùc khi quyeát ñònh thaønh laäp doanh nghieäp. Taøi lieäu naøy ñöôïc xaây döïng döôùi daïng moät taøi lieäu tham khaûo nhaèm giôùi thieäu toång quan veà caùc loaïi hình doanh nghieäp hieän coù taïi Vieät Nam, ñoàng thôøi phaân tích toång theå nhöõng ñieåm lôïi vaø baát lôïi giöõa loaïi hình hoä ñaêng kyù kinh doanh vaø caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp, cuõng nhö phaân tích nhöõng ñieåm khaùc bieät giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. Taøi lieäu naøy coù theå ñöôïc söû duïng bôûi caùc cô quan ñaêng kyù kinh doanh caáp tænh vaø caáp huyeän, bôûi caùc coâng ty luaät, coâng ty tö vaán vaø caùc toå chöùc coù lieân quan nhaèm phoå bieán kieán thöùc, ñoàng thôøi nhaèm tö vaán chính xaùc hôn cho caùc doanh nghieäp khi löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp seõ ñöôïc ñaêng kyù. Taøi lieäu naøy ñöôïc bieân soaïn bôûi OÂng Nguyeãn Ñình Cung, OÂng Phan Ñöùc Hieáu (CIEM) vaø caùc chuyeân gia cuûa Toå chöùc Hôïp taùc Kyõ thuaät Ñöùc (GTZ). Nhoùm bieân soaïn xin traân troïng caûm ôn caùc yù kieán ñoùng goùp, söï hoã trôï kyõ thuaät cuûa cuûa Tieán só Ñinh Vaên AÂn, Vieän tröôûng Vieän quaûn lyù kinh teá Trung öông vaø OÂng Leâ Duy Bình (GTZ). Cuoán taøi lieäu naøy ñöôïc bieân soaïn cho muïc ñích tham khaûo. Caùc quan ñieåm theå hieän trong taøi lieäu laø cuûa caùc taùc giaû vaø khoâng nhaát thieát phaûn aùnh quan ñieåm cuûa CIEM hay GTZ. CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM 2
Töø vieát taét CIEM Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù Kinh teá Trung öông GTZ Toå chöùc Hôïp taùc Kyõ thuaät Ñöùc TNHH Traùch nhieäm höõu haïn DNTN Doanh nghieäp tö nhaân ÑKKD Ñaêng kyù kinh doanh TV Thaønh vieân GCNÑKKD Giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh GTGT Giaù trò gia taêng VND Ñoàng Vieät nam CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM 3
Muïc luïc PHAÀN 1: KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP 5 I. Caùc khaùi nieäm 5 II. Ñaëc ñieåm caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam 9 1. Hoä kinh doanh caù theå 9 2. Doanh nghieäp tö nhaân 9 3. Coâng ty hôïp danh 10 4. Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 12 5. Coâng ty coå phaàn 13 PHAÀN 2: LÖÏA CHOÏN LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP 14 1. Quyeàn kinh doanh 14 2. Goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp 15 a) Ñoái töôïng thaønh laäp 15 b) Goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp 16 c) Hoà sô, trình töï, thuû tuïc thaønh laäp 17 3. Toå chöùc quaûn lyù 18 4. Cheá ñoä traùch nhieäm cuûa nhaø ñaàu tö 20 5. Khaû naêng ruùt voán vaø chuyeån nhöôïng coå phaàn, phaàn goùp voán 22 6. Huy ñoäng voán 24 7. Nghóa vuï thueá 25 8. Chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp 26 9. Thôøi haïn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø vieäc giaûi theå, phaù saûn doanh nghieäp. 27 PHAÀN 3: MOÄT SOÁ NHAÄN XEÙT VAØ KHUYEÁN NGHÒ 29 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM 4
CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM 5
1 Phaàn KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP I. Caùc khaùi nieäm Chuùng ta ñaõ quen thuoäc vôùi caùc khaùi nieäm “doanh nghieäp”, “coâng ty traùch nhieäm höõu haïn”, “coâng ty coå phaàn”, “doanh nghieäp tö nhaân”,v.v....; bôûi vì, haøng ngaøy, haøng giôø chuùng ta ñang söû duïng caùc saûn phaåm vaø dòch vuï do hoï cung caáp. Tuy nhieân, coù leõ khoâng phaûi baát kyø ai ñeàu coù theå bieát ñöôïc baûn chaát, noäi dung cuûa caùc khaùi nieäm noùi treân. Haøng loaït caùc caâu hoûi coù theå xuaát hieän nhö: coâng ty khaùc gì so vôùi doanh nghieäp? vì sao laïi xuaát hieän coâng ty? taïi sao laïi toàn taïi nhieàu hình thöùc doanh nghieäp nhö vaäy?... Noäi dung phaàn naøy seõ coá gaéng laøm roõ traû lôøi vaén taét moät soá caùc caâu hoûi noùi treân 1. Coâng ty hay doanh nghieäp Doanh nghieäp laø khaùi nieäm chung nhaát ñeå chæ caùc loaïi hình doanh nghieäp, trong ñoù coâng ty laø moät loaïi hình doanh nghieäp. Luaät doanh nghieäp hieän haønh ôû nöôùc ta quy ñònh naêm loaïi hình doanh nghieäp, bao goàm: (i) hoä kinh doanh, (ii) doanh nghieäp tö nhaân, (iii) coâng ty hôïp danh, (iv) coâng ty traùch nhieäm höõu haïn (goàm coâng ty TNHH 1 thaønh vieân vaø coâng ty TNHH 2 thaønh vieân trôû leân), vaø (v) coâng ty coå phaàn.1 Coâng ty laø moät loaïi hình doanh nghieäp vôùi 5 ñaëc ñieåm cô baûn: (i) laø phaùp nhaân, (ii) taùch bieät vaø laø chuû theå phaùp lyù ñoäc laäp vôùi chuû sôû höõu, (iii) traùch nhieäm höõu haïn cuûa chuû sôû höõu coâng ty, (iv) coå phaàn hay phaàn voán goùp laø chuyeån nhöôïng ñöôïc, vaø (v) quaûn lyù taäp trung vaø thoáng nhaát. Vôùi ñaëc ñieåm noùi treân, thì trong soá 5 loaïi hình doanh nghieäp theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp, chæ coù coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå phaàn ñöôïc coi laø “coâng ty”; coøn hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân vaø coâng ty hôïp danh laø caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc, khoâng phaûi laø coâng ty. 2. Vì sao laïi xuaát hieän coâng ty Treân theá giôùi, so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc, thì coâng ty xuaát hieän muoän hôn, vaøo khoaûng giöõa theá kyû 19. Tröôùc ñoù, caùc hoaït ñoäng kinh doanh thöïc hieän döôùi hình thöùc hôïp danh hoaëc 1. Ngoaøi ra, ôû Vieät Nam coøn moät soá loaïi hình doanh nghieäp khaùc, nhö: hôïp taùc xaõ, coâng ty baûo hieåm,... ñöôïc quy ñònh theo caùc luaät khaùc. CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM 6
doanh nghieäp tö nhaân2. Coù raát nhieàu lyù thuyeát lyù giaûi cho söï xuaát hieän cuûa coâng ty. Tuy nhieân, döôùi giaùc ñoä kinh teá vaø luaät phaùp, coù quan ñieåm chung cho raèng coâng ty xuaát hieän bôûi vì ñoù chính laø “coâng cuï” giuùp caùc nhaø ñaàu tö giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro vaø chi phí giao dòch trong thöïc hieän hoaït ñoäng kinh doanh . Ngaøy nay, coâng ty ñaõ trôû thaønh loaïi hình doanh nghieäp phoå bieán vaø ñöôïc öa chuoäng nhaát trong haàu heát caùc quoác gia treân theá giôùi.. 3 ÔÛ Vieät Nam4 , tröôùc naêm 1990, chæ coù doanh nghieäp nhaø nöôùc, hôïp taùc xaõ vaø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Sau ñoù, khi coù Luaät Coâng ty vaø Luaät Doanh nghieäp Tö nhaân(1990) coù hieäu löïc, doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn môùi baét ñaàu xuaát hieän. Khaùc vôùi nhieàu nöôùc khaùc treân theá giôùi, coâng ty hôïp danh ôû Vieät Nam, xuaát hieän sau nhaát ( töø naêm 2000 khi Luaät Doanh nghieäp coù hieäu löïc thay theá Luaät Coâng ty vaø Luaät Doanh nghieäp Tö nhaân), vaø cuõng laø loaïi hình doanh nghieäp ít phoå bieán nhaát. 3. Taïi sao doanh nghieäp laïi toàn taïi döôùi nhieàu hình thöùc Doanh nghieäp laø coâng cuï ñeå kinh doanh. Ñeå khoâng ngöøng taïo thuaän lôïi vaø thuùc ñaåy saùng taïo trong kinh doanh, caùc nhaø laäp phaùp ñaõ luoân noã löïc “phaùt minh” ra caùc loaïi loaïi hình doanh nghieäp môùi; laøm cho chuùng trôû neân nhieàu veà soá löôïng vaø ña daïng hôn veà chuûng loaïi giuùp caùc nhaø ñaàu tö luoân coù ñöôïc söï löïa choïn phuø hôïp nhaát ñoái vôùi hoaøn caûnh vaø ñieàu kieän cuï theå cuûa hoï. Muïc tieâu cuoái cuøng laø giaûm ruûi ro, chi phí, taêng möùc ñoä an taâm, an toaøn cho nhöõng ngöôøi boû voán kinh doanh; vaø ñoù chính laø moät trong caùc yeáu toá khoâng theå thieáu ñöôïc ñeå moät quoác gia phaùt trieån, trôû neân giaøu coù vaø thònh vöôïng. ÔÛ caùc nöôùc khaùc nhau, caùc loaïi hình doanh nghieäp coù theå khoâng gioáng nhau veà soá löôïng, chuûng loaïi vaø caùc soá ñaëc ñieåm cuï theå cuûa chuùng. Ví duï, ÔÛ Hoa Kyø, coâng ty hôïp danh ít nhaát coù ba loaïi (i) coâng ty hôïp danh thöôøng, (ii) coâng ty hôïp danh höõu haïn, vaø (iii) coâng ty hôïp danh traùch nhieäm höõu haïn. Coâng ty hôïp danh traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân laø nhöõng loaïi hình doanh nghieäp môùi xuaát hieän trong nhöõng naêm gaàn ñaây; laø keát quaû cuûa quaù trình saùng taïo khoâng ngöøng ñeå “phaùt minh” ra caùc loaïi hình doanh nghieäp môùi nhö ñaõ noùi treân. 4. Baûn chaát cuûa coâng ty Nhö treân ñaõ noùi, coâng ty laø moät loaïi hình doanh nghieäp xuaát hieän vaøo khoaûng giöõa theá kyû 19 ôû Chaâu AÂu. Coâng ty ñöôïc coi laø moät chuû theå phaùp lyù, laø “ngöôøi” do phaùp luaät taïo ra. Luaät phaùp ñaõ trao cho coâng ty “quyeàn naêng” gioáng nhö moät caù nhaân thöïc hieän caùc coâng vieäc kinh doanh cho chính mình5. Ñieàu naøy coù nghóa laø, neáu moät nhoùm coù x ngöôøi, cuøng goùp voán thaønh laäp coâng ty, thì keát quaû seõ taïo ra “ngöôøi” thöù (x + 1); ngöôøi ñoù chính laø coâng ty coù caùc quyeàn naêng töông töï 2. Tieáng Anh laø partnership vaø sole proprietorship. Dòch ra tieáng vieät töông ñöông laø “coâng ty hôïp danh” vaø “doanh nghieäp tö nhaân” 3. Bainbridge, Stephen M. (2002), trang 2. Theo thoáng keâ ôû Myõ vaøo khoaûng naêm 2000, thì soá löôïng coâng ty ôû Myõ vaøo khoaûng 4,6 trieäu, chieám khoaûng 1/5 toång soá caùc loaïi hình doanh nghieäp nhöng taïo ra 90% toång doanh thu cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp. 4. Chæ tính töø giai ñoaïn 1975 ñeán nay. 5. Tieáng Anh thöôøng duøng cuïm töø “legal entity” hoaëc “legal person” ñeå phaân bieät vôùi con ngöôøi, laø “natural person” hoaëc “individual”. CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM 7
nhö nhöõng ngöôøi khaùc, keå caû quyeàn sôû höõu taøi saûn thöïc. Sau ñoù, nhöõng ngöôøi beân ngoaøi coù theå thieát laäp quan heä hôïp ñoàng vôùi coâng ty moät caùch hoaøn toaøn ñoäc laäp vôùi chính nhöõng ngöôøi ñaõ goùp voán thaønh laäp neân coâng ty ñoù; vaø theo caùch gioáng nhö hoï thieát laäp hôïp ñoàng vôùi caù nhaân (xem sô ñoà). HÌNH 1 - Sô ñoà veà theå hieän baûn chaát coâng ty Nhaø Khaùch Nhaân Chuû nôï Khaùc cung caáp haøng vieân Thò tröôøng Thò tröôøng Thò tröôøng Coå ñoâng 1 Coå ñoâng 2 Taøi saûn coâng ty Coå ñoâng 3 Coå ñoâng N Nghóa vuï ngöôøi quaûn lyù Ngöôøi Söû höõu vaø quaûn lyù kieåm soaùt Phaùp luaät Phaùp luaät Phaùp luaät Nhaø nöôùc vaø caùc cô quan nhaø nöôùc 8 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
II. Ñaëc ñieåm caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam Thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam ñöôïc quy ñònh chuû yeáu taïi Luaät Doanh nghieäp 6 vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thi haønh. Theo quy ñònh naøy, thì ôû Vieät Nam coù caùc loaïi hình doanh nghieäp sau ñeå caùc nhaø ñaàu tö löïa choïn khi kinh doanh: (i) Hoä kinh doanh. 7 (ii) Doanh nghieäp tö nhaân. (iii) Coâng ty hôïp danh. (iv) Coâng ty TNHH (v) Coâng ty coå phaàn Luaät Doanh nghieäp ñieàu chænh tröïc tieáp vieäc thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù cuûa 4 loaïi hình doanh nghieäp laø doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn; coøn vieäc thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù hoä kinh doanh caù theå ñöôïc quy ñònh taïi Nghò ñònh 88/2006/NÑ-CP ngaøy 29 thaùng 8 naêm 2006 veà ñaêng kyù kinh doanh. 1. Hoä kinh doanh caù theå Hoä kinh doanh caù theå laø loaïi hình doanh nghieäp coù caùc ñaëc ñieåm sau: Do moät caù nhaân, moät nhoùm ngöôøi hoaëc moät hoä gia ñình laøm chuû sôû höõu. Chuû sôû höõu chòu traùch nhieäm voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi khoaûn nôï vaø nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa hoä kinh doanh caù theå. Hoä kinh doanh khoâng coù tö caùch phaùp nhaân vaø con daáu. Hoä kinh doanh khoâng ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân quaù 10 lao ñoäng. 2. Doanh nghieäp tö nhaân Doanh nghieäp tö nhaân laø moät loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc ñieàu chænh bôûi Luaät Doanh nghieäp vaø caùc quy ñònh höôùng daãn thi haønh. Theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp, doanh nghieäp tö nhaân coù caùc ñaëc ñieåm sau: Laø doanh nghieäp do moät caù nhaân laøm chuû sôû höõu; vaø caù nhaân chuû sôû höõu ñoù chæ ñöôïc laøm chuû sôû höõu moät DNTN; khoâng ñöôïc ñoàng thôøi laø chuû sôû höõu cuûa DNTN khaùc hoaëc chuû sôû höõu hoä kinh doanh vaø thaønh vieân hôïp danh coâng ty hôïp danh. Caù nhaân chuû sôû höõu töï quyeát ñònh cô caáu toå chöùc vaø thöôøng tröïc tieáp quaûn lyù, thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh; vaø laø ngöôøi ñaïi dieän theo luaät cuûa doanh nghieäp;. Caù nhaân chuû sôû höõu chòu traùch nhieäm voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp tö nhaân khoâng coù tö caùch phaùp nhaân. 6. Luaät soá 60/2005/QH11 ngaøy 29-11-2005 coù hieäu löïc töø ngaøy 1-7-2006. 7. Tröôùc ñaây “hoä kinh doanh” thöôøng ñöôïc goïi laø “hoä kinh doanh caù theå”. 9 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
HÌNH 2 - Doanh nghieäp tö nhaân DOANH Caùc chuû nôï NGHIEÄP TÖ NHAÂN Laø doanh nghieäp do 1 caù nhaân laøm chuû. Chuû doanh nghieäp chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình vôùi caùc nghóa vuï Toaøn boä taøi saûn cuûa caù nhaân cuûa doanh nghieäp chuû doanh nghieäp Gaàn nhö khoâng coù ranh giôùi phaân bieät (keå caû taøi saûn cuûa doanh nghieäp) giöõa Doanh nghieäp vaø chuû doanh nghieäp Nhö vaäy, coù theå noùi, hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân veà baûn chaát laø gioáng nhau; vaø ñaëc tröng cô baûn cuûa chuùng laø veà phaùp lyù khoâng coù söï phaân bieät roõ raøng veà quyeàn, nghóa vuï cuûa chuû sôû höõu doanh nghieäp vaø doanh nghieäp. Trong moïi tröôøng hôïp, thì chuû doanh nghieäp laø ngöôøi chòu traùch nhieäm voâ haïn vaø cuoái cuøng veà moïi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Veà quy moâ, thì doanh nghieäp tö nhaân nhìn chung coù theå lôùn hôn hoä kinh doanh caù theå. 3. Coâng ty hôïp danh Coâng ty hôïp danh laø loaïi hình doanh nghieäp môùi xuaát hieän taïi Vieät Nam baét ñaàu töø naêm 2000 theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp naêm 1999. Cho ñeán nay, soá löôïng coâng ty hôïp danh khoâng nhieàu (chæ môùi khoaûng vaøi chuïc, khoâng keå soá caùc coâng ty hôïp danh trong caùc ngaønh, ngheà maø phaùp luaät baét buoäc phaûi söû duïng ñeå kinh doanh caùc ngaønh, ngheà ñoù). Coâng ty hôïp danh coù caùc ñaëc ñieåm sau ñaây: Coù ít nhaát 2 thaønh vieân laø caù nhaân, trong ñoù coù phaûi coù ít nhaát moät thaønh vieân hôïp danh. Ngoaøi thaønh vieân hôïp danh coù theå coù thaønh vieân goùp voán. Thaønh vieân hôïp danh phaûi laø caù nhaân, coøn thaønh vieân goùp voán coù theå laø caù nhaân, toå chöùc. Thaønh vieân hôïp danh chòu traùch nhieäm lieân ñôùi vaø voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi caùc khoaûn nôï vaø nghóa vuï khaùc cuûa doanh nghieäp; coøn thaønh vieân goùp voán chæ chòu traùch nhieäm trong trong phaïm vi giaù trò soá voán goùp vaøo coâng ty. Thaønh vieân hôïp danh coù quyeàn quaûn lyù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty; coøn thaønh vieân goùp voán khoâng coù quyeàn quaûn lyù coâng ty. Tröôøng hôïp thaønh vieân goùp voán tham gia quaûn lyù, 10 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
ñieàu haønh coâng ty, thì thaønh vieân ñoù ñöông nhieân ñöôïc coi laø thaønh vieân hôïp danh. Coâng ty hôïp danh coù tö caùch phaùp nhaân. Coâng ty hôïp danh khoâng ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn. Nhö vaäy, treân thöïc teá coâng ty hôïp danh quy ñònh taïi Luaät Doanh nghieäp coù theå toàn taïi döôùi 2 hình thöùc. Moät laø, taát caû thaønh vieân ñeàu laø thaønh vieân hôïp danh (khoâng coù thaønh vieân goùp voán); trong tröôøng hôïp naøy, ñoù laø coâng ty hôïp danh thoâng thöôøng töông töï nhö ôû caùc nöôùc khaùc. Hai laø, coù caû thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán; trong tröôøng hôïp naøy, laø coâng ty hôïp danh höõu haïn töông töï nhö quy ñònh cuûa phaùp luaät ôû caùc nöôùc khaùc. Toùm lai, coâng ty hôïp danh theo quy ñònh taïi Luaät Doanh nghieäp coù theå laø hôïp danh thoâng thöôøng hoaëc hôïp danh höõu haïn (xem töông öùng sô ñoà 2 vaø sô ñoà 3). HÌNH 3A - Coâng ty hôïp danh thöôøng HÌNH 3B - Coâng ty hôïp danh höõu haïn Coâng ty hôïp Coâng ty hôïp danh “hööõ haïn” danh “thöôøng” Caùc chuû nôï cuûa coâng ty Caùc chuû nôï cuûa coâng ty Lieân keát cuûa caùc caù Lieân keát cuûa caùc caù nhaân nhaèm kinh doanh nhaân nhaèm kinh doanh Taøi döôùi moät teân chung döôùi moät teân chung saûn Thaønh Thaønh cuûa Taøi Taøi Coâng ty ñoäc laäp vaø vieân hôïp vieân hôïp caù saûn saûn phaân bieät vôùi thaønh vieân danh danh nhaân cuûa cuûa goùp voán Vöøa laø nhaø Vöøa laø nhaø thaønh caù caù Taøi saûn cuûa Thaønh ñaàu tö + ñaàu tö + vieân nhaân nhaân Taøi saûn Taøi saûn caù nhaân vieân hôïp ngöôøi ngöôøi goùp thaønh thaønh cuûa cuûa thaønh vieân danh quaûn lyù quaûn lyù voán vieân vieân coâng ty coâng ty hôïp danh Vöøa laø nhaø ñaàu tö + ngöôøi quaûn lyù Thaønh vieân goùp voán Ñôn thuaàn laø nhaø ñaàu tö 11 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
Trong coâng hôïp danh, coù söï khaùc nhau cô baûn giöõa thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán. Baûng sau ñaây seõ so saùnh chi tieát söï gioáng vaø khaùc nhau naøy: Baûng 1 – So saùnh chi tieát söï gioáng vaø khaùc nhau giöõa thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán Quaûn lyù Ñoái töôïng Chuyeån nhöôïng Traùch nhieäm phaàn voán goùp - Tröïc tieáp tham Thaønh vieân - Baét buoäc - Bò haïn cheá - Chòu traùch gia quaûn lyù, ñieàu hôïp danh phaûi coù nhieäm lieân ñôùi vaø haønh - Chæ laø caù nhaân “voâ haïn” - Bò haïn cheá - Toái thieåu laø 1ù trong hoaït ñoäng kinh doanh khaùc - Khoâng tröïc tieáp Thaønh vieân - Coù theå coù hoaëc - Khoâng haïn cheá - Chòu traùch quaûn lyù, ñieàu goùp voán khoâng coù nhieäm trong haønh - Laø caù nhaân phaïm vi voán goùp - Khoâng bò haïn hoaëc toå chöùc cheá trong hoaït ñoäng kinh doanh - Khoâng haïn cheá khaùc 4. Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn Theo quy ñònh cuûa Luaät doanh nghieäp, thì coâng ty TNHH ñöôïc chia thaønh hai loaïi caên cöù vaø soá löôïng thaønh vieân ; ñoù laø: (i) coâng ty TNHH 1 thaønh vieân vaø (ii) coâng ty TNHH hai thaønh vieân trôû leân.8 Söï khaùc bieät cô baûn giöõa hai loaïi hình coâng ty TNHH naøy laø cô caáu toå chöùc quaûn lyù hay caùch thöùc thöïc hieän quyeàn chuû sôû höõu vaø soá löôïng thaønh vieân coâng ty. Maëc duø vaäy, coâng ty TNHH coù nhöõng ñaëc ñieåm chung sau: Soá löôïng thaønh vieân khoâng quaù 50 9. Traùch nhieäm cuûa caùc thaønh vieân giôùi haïn trong phaïm vi soá voán cam keát goùp vaøo coâng ty. Phaàn voán goùp chuyeån nhöôïng ñöôïc; nhöng bò haïn cheá chuyeån nhöôïng. Coâng ty laø moät phaùp nhaân ñoäc laäp vaø taùch bieät veà phaùp lyù vôùi caùc thaønh vieân. Khoâng ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn. 8. Söï phaân chia naøy theå hieän söï ñaëc thuø trong lòch söû phaùt trieån cuûa heä thoáng phaùp luaät veà doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Cuõng chæ môùi gaàn ñaây, luaät phaùp môùi cho pheùp 1 caù nhaân hay toå chöùc ñöôïc thaønh laäp loaïi hình coâng ty TNHH. 9. Ñoái vôùi coâng ty TNHH 2 thaønh vieân trôû leân thì soá löôïng thaønh vieân toái ña cuõng khoâng quaù 50. 12 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
HÌNH 4 - Coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn Caùc chuû nôï cuûa coâng ty Coâng Ty TNHH & CP Phaùp nhaân ñoäc laäp vaø phaân bieät vôùi thaønh vieân goùp voán Taøi saûn cuûa caù Taøi saûn cuûa caù Thaønh vieân/ Coå ñoâng nhaân thaønh nhaân thaønh Laø nhaø ñaàu tö; hoï coù theå Taøi saûn cuûa coâng ty vieân/ cñ vieân/ cñ thueâ ngöôøi khaùc quaûn lyù coâng ty Coâng ty TNHH moät thaønh vieân laàn ñaàu tieân xuaát hieän taïi Vieät nam vaøo naêm 2000 theo quy ñònh cuûa Luaät doanh nghieäp 1999. Tuy nhieân, taïi thôøi ñieåm ñoù, chæ coù toå chöùc môùi ñöôïc thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu coâng ty TNHH moät thaønh vieân. Luaät Doanh nghieäp 2005 ñaõ coù böôùc phaùt trieån môùi, cho pheùp 1 caù nhaân cuõng ñöôïc quyeàn thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu coâng ty TNHH. Noùi caùch khaùc, töø ngaøy 1-7-2006 thì 1 toå chöùc hay caù nhaân ñeàu ñöôïc quyeàn thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu coâng ty TNHH.10 5. Coâng ty coå phaàn Coâng ty coå phaàn coù caùc ñaëc ñieåm cô baûn sau: Soá löôïng thaønh vieân toái thieåu laø 3 vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña. Thaønh vieân coâng ty laø ngöôøi sôû höõu coå phaàn, ñöôïc goïi laø coå ñoâng. Voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn. Coù theå coù nhieàu loaïi coå phaàn. Coå phaàn ñöôïc töï do chuyeån nhöôïng. Traùch nhieäm cuûa coå ñoâng giôùi haïn trong phaïm vi voán ñaõ goùp vaøo coâng ty. Coâng ty laø phaùp nhaân ñoäc laäp tröôùc phaùp luaät vaø vôùi caùc coå ñoâng. Coâng ty coå phaàn ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn. Khi so saùnh giöõa loaïi hình coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn thì coù 2 ñaëc ñieåm cô baûn gioáng nhau ñoù laø (i) söï taùch baïch giöõa coâng ty vaø coå ñoâng/thaønh vieân vaø (ii) cheá ñoä traùch nhieäm höõu haïn cuûa taát caû caùc thaønh vieân (xem sô ñoà 5). Treân ñaây laø nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn nhaát cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Caâu hoûi tieáp theo laø trong nhöõng loaïi hình naøy thì loaïi naøo laø söï löïa choïn toát nhaát ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Ñeå traû lôøi caâu hoûi noùi treân, trong phaàn hai tieáp theo ñaây chuùng toâi seõ so saùnh moät caùch cuï theå nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu giöõa caùc loaïi hình naøy. Coù leõ treân cô sôû caân nhaéc, so saùnh nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp, loaïi hình doanh nghieäp cuï theå seõ ñöôïc löïa choïn, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän, hoaøn caûnh vaø yeâu caàu cuï theå cuûa nhaø ñaàu tö. 10. Ngaøy Luaät Doanh nghieäp 2005 coù hieäu löïc thi haønh, thay theá Luaät Doanh nghieäp 1999 13 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
2 Phaàn TIEÂU CHÍ LÖÏA CHOÏN LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP Ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp seõ ñöôïc ñaùnh giaù moät caùch töông ñoái toaøn dieän vaø daày ñuû treân 9 tieâu chí; goàm (i) quyeàn kinh doanh, (ii) goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp, (iii) toå chöùc quaûn lyù, (iv) cheá ñoä traùch nhieäm cuûa nhaø ñaàu tö, (v) khaû naêng ruùt voán, chuyeån nhöôïng coå phaàn, phaàn voán goùp, (vi) huy ñoäng voán, (vii) nghóa vuï thueá, (viii) chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp, vaø (ix) thôøi haïn hoaït ñoäng, giaûi theå, phaù saûn doanh nghieäp. Chuùng toâi cho raèng, löïa choïn loaïi hình naøo laø quyeát ñònh cuûa nhaø ñaàu tö. Nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc phaân tích, so saùnh döôùi ñaây laø “trung tính”, khoâng gaén vôùi baát kyø ñieàu kieän, hoaøn caûnh hay giôùi haïn cuï theå maø nhaø ñaàu tö gaëp phaûi khi quyeát ñònh löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp ñeå kinh doanh. Vì vaäy, caàn löu yù raèng, trong boái caûnh, ñieàu kieän cuï theå nhaát ñònh, thì moät ñieåm yeáu hay haïn cheá cuûa loaïi hình doanh nghieäp cuï theå coù theå trôû thaønh ñieåm maïnh trong quyeát ñònh löïa choïn cuûa nhaø ñaàu tö. Noùi caùch khaùc, ñieåm maïnh vaø yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp chæ laø töông ñoái; “caùn caân” maïnh vaø yeáu cuûa chuùng phuï thuoäc phaàn nhieàu vaøo yeâu caàu vaø boái caûnh ñeå löïa choïn cuûa nhaø daàu tö. 1. Quyeàn kinh doanh Veà nguyeân taéc, caù nhaân, toå chöùc coù quyeàn nhö nhau trong vieäc thöïc hieän hoaït ñoäng kinh doanh. Tuy nhieân, ñoái vôùi moät soá ngaønh ngheà kinh doanh, phaùp luaät khoâng cho pheùp nhaø ñaàu tö löïa choïn, maø baét buoäc phaûi kinh doanh theo moät loaïi hình doanh nghieäp nhaát ñònh. Ngöôïc laïi, trong moät soá ngaønh, ngheà khaùc, thì phaùp luaät khoâng cho pheùp nhaø ñaàu tö löïa choïn moät loaïi hình doanh nghieäp cuï theå ñeå kinh doanh. Xin neâu moät soá ví duï: Hoä kinh doanh caù theå khoâng ñöôïc saûn xuaát vaøng.11 Chæ caùc doanh nghieäp, töùc laø bao goàm doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn môùi ñöôïc pheùp kinh doanh saûn xuaát vaøng. Theo Luaät Luaät sö,12 thì toå chöùc haønh ngheà luaät sö chæ ñöôïc thaønh laäp döôùi hai hình thöùc laø vaên phoøng luaät sö (döôùi hình thöùc doanh nghieäp tö nhaân) vaø coâng ty luaät (döôùi hình thöùc coâng ty hôïp danh hoaëc coâng ty TNHH). Nhö vaäy, toå chöùc haønh ngheà luaät sö khoâng theå ñöôïc thaønh laäp döôùi hình thöùc hoä kinh doanh vaø coâng ty coå phaàn . 11. Ñieàu 1(2) NÑ 64/2003/NÑ-CP ngaøy 11 thaùng 6 naêm 2003 12. Ñieàu 32&33 - Luaät luaät sö 65/2006/QH11 ngaøy 29-6-2006 14 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
Theo Luaät Coâng chöùng, thì vaên phoøng coâng chöùng chæ ñöôïc thaønh laäp döôùi hình thöùc doanh nghieäp tö nhaân hay coâng ty hôïp danh. Veà quyeàn kinh doanh, thì hoä kinh doanh caù theå bò haïn cheá nhieàu nhaát; moãi hoä kinh doanh caù theå chæ ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh taïi moät ñòa ñieåm; phaïm vi kinh doanh cuûa noù chæ giôùi haïn trong ñòa giôùi haønh chính quaän, huyeän, nôi hoä kinh doanh ñoù ñaêng kyù; khoâng ñöôïc môû chi nhaùnh, vaên phoøng ñaïi dieän ôû nôi khaùc ngoaøi ñòa ñieåm kinh doanh ñaõ ñaêng kyù. Quy moâ phaùt trieån cuûa hoä kinh doanh caù theå cuõng bò haïn cheá; khoâng ñöôïc quaù möôøi (10) lao ñoäng thöôøng xuyeân. 2. Goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp a) Ñoái töôïng thaønh laäp Tuøy vaøo loaïi hình doanh nghieäp, yeâu caàu veà ñoái töôïng thaønh laäp vaø soá thaønh vieân toái thieåu phaûi coù ñeå thaønh laäp doanh nghieäp cuõng khaùc nhau. BAÛNG 2 – Yeâu caàu veà ñoái töôïng thaønh laäp vaø soá thaønh vieân toái thieåu Coâng ty Coâng ty Coâng ty Coâng ty hôïp danh Hoä kinh Doanh TNHH 1 TNHH > coå phaàn doanh nghieäp tö TV 2 TV nhaân Caù Caù Caù Caù nhaân (ñoái vôùi Ñoái töôïng Caù nhaân Caù nhaân nhaân, toå nhaân, toå nhaân, toå thaønh vieân hôïp danh) chöùc chöùc chöùc Duy Toái thieåu 3 2, trong ñoù ít nhaát Soá löôïng 1 Duy nhaát 1 nhaát 1 2 phaûi coù moät caù toái thieåu Toái ña nhaân laøm thaønh 50 vieân hôïp danh Khoâng Khoâng Khoâng - Khoâng ñöôïc laøm Haïn cheá - chæ ñöôïc - chæ ñöôïc haïn cheá haïn cheá haïn cheá chuû hoä kinh doanh, ñoái vôùi laøm chuû 1 laøm chuû 1 chuû dntn chuû sôû hoä kinh hoä doanh - Haïn cheá laøm höõu doanh doanh nghieäp tö thaønh vieân hôïp nghieäp - Khoâng nhaân danh cuûa nhieàu ñöôïc ñoàng - Khoâng coâng ty thôøi laøm ñöôïc ñoàng chuû dntn, thôøi laøm chuû thaønh vieân hoä kinh hôïp danh13 doanh, thaønh vieân hôïp danh14 - Khoâng - Khoâng - Khoâng - Khoâng haïn cheá Haïn cheá - Khoâng Khoâng ñöôïc haïn cheá haïn cheá haïn cheá ñoái vôùi ñöôïc tham tham gia doanh gia thaønh thaønh laäp nghieäp laäp doanh doanh nghieäp nghieäp khaùc khaùc 13. Caù nhaân hoä kinh doanh caù theå vaán ñöôïc quyeàn thaønh laäp, tham gia thaønh laäp(khoâng haïn cheá) caùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coâng ty coå phaàn. Nhö vaäy, caù nhaân chuû sôû höõu hoä kinh doanh caù theå coù theå laøm chuû sôû höõu coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân, laøm thaønh vieân, coå ñoâng caùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coâng ty coå phaàn. 14. Cuõng töông töï nhö ñoái vôùi caù nhaân chuû sôû höõu hoä kinh doanh caù theå trình baøy taïi ñieåm giaûi thích soá 13 treân ñaây. CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM 15
Nhö vaäy, xeùt döôùi khía caïnh naøy, thì coâng ty TNHH coù lôïi theá nhaát; nghóa laø chæ caàn 1 ngöôøi, baát keå laø caù nhaân hay toå chöùc, laø coù theå thaønh laäp ñöôïc. Vieäc thaønh laäp coâng ty hôïp danh ñoøi hoûi ít nhaát coù söï lieân keát ít nhaát 2 ngöôøi, trong ñoù phaûi coù moät caù nhaân laøm thaønh vieân hôïp danh, neân coù theå coi laø keùm thuaän lôïi hôn so vôùi doanh nghieäp tö nhaân hay hoä kinh doanh caù theå. Ngöôïc laïi, coâng ty hôïp danh coù quyeàn thaønh laäp, tham gia thaønh laäp doanh nghieäp khaùc, vaø ñoù coù theå coi laø lôïi theá cuûa noù so vôùi DNTN vaø hoä kinh doanh caù theå (coät 4 baûng treân). Theo phaùp luaät veà caùn boä, coâng chöùc, thì caùn boä, coâng chöùc khoâng ñöôïc thaønh laäp, tham gia thaønh laäp hoaëc tham gia quaûn lyù, ñieàu haønh doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty TNHH, coâng ty coå phaàn, coâng ty hôïp danh... Ñieàu naøy coù nghóa laø hoï khoâng bò caám goùp voán vaøo coâng ty coå phaàn, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn hoaëc goùp voán vôùi tö caùch thaønh vieân goùp voán cuûa coâng ty hôïp danh, Tröôøng hôïp ngoaïi leä laø ngöôøi ñöùng ñaàu, caáp phoù cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu cô quan nhaø nöôùc khoâng ñöôïc goùp voán vaøo doanh nghieäp hoaït ñoäng trong phaïm vi ngaønh, ngheà maø ngöôøi ñoù tröïc tieáp thöïc hieän vieäc quaûn lyù nhaø nöôùc. b) Goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp Noäi dung phaàn naøy seõ trình baøy veà loaïi taøi saûn goùp voán, thuû tuïc goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp. BAÛNG 3 – Loaïi taøi saûn goùp voán, thuû tuïc goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp Hoä kinh Doanh Coâng ty hôïp danh Coâng ty Coâng ty coå doanh nghieäp tö TNHH phaàn nhaân Thuû tuïc - Chuû sôû - Chuû sôû - Caùc thaønh vieân thoaû - Ñònh giaù - Ñònh giaù höõu hoä kinh höõu töï keâ thuaän nhaát trí veà tyû leä taøi saûn taøi saûn goùp doanh caù khai vaø voán goùp, loaïi taøi saûn goùp voán voán theå töï keâ ñaêng kyù loaïi goùp voán, giaù trò cuûa - Laäp bieân - Laäp bieân khai vaø taøi saûn söû töøng taøi saûn goùp voán baûn goùp baûn goùp ñaêng kyù loaïi duïng vaøo baèng hieän vaät, soá laàn voán voán taøi saûn, giaù vieäc kinh goùp voán, thôøi ñieåm vaø - Chuyeån - Chuyeån trò caùc taøi doanh vaø trò möùc goùp voán cuûa töøng quyeàn sôû quyeàn sôû saûn laøm voán giaù caùc taøi ñôït (theå hieän trong caùc höõu taøi höõu taøi saûn kinh doanh saûn ñoù laøm noäi dung cuï theå cuûa saûn ñoái ñoái vôùi taøi cuûa hoä kinh voán kinh Danh saùch thaønh vieân vôùi taøi saûn saûn coù doanh caù cuûa doanh ñaêng kyù taïi cô quan coù ñaêng ñaêng kyù theå. nghieäp. ñaêng kyù kinh doanh); kyù - Caáp coå Ñònh giaù taøi saûn goùp phieáu voán ñoái vôùi nhöõng taøi Caáp giaáy 16 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
saûn khoâng phaûi baèng chöùng tieàn maët trong töøng ñôït nhaän phaàn goùp voán; voán goùp; - Laäp bieân baûn goùp voán Coù theå - Chuyeån quyeàn sôû höõu goùp voán taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn theo tieán coù ñaêng kyù ñoä ñaõ - Caáp giaáy chöùng nhaän cam keát. phaàn voán goùp - Ñònh giaù taøi saûn goùp voán - Laäp bieân baûn goùp voán - Chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn coù ñaêng kyù - Caáp giaáy chöùng nhaän phaàn voán goùp; Haïn cheá - Khoâng - Khoâng - Khoâng - Ñöôïc - Coå ñoâng veà goùp goùp nhieàu saùng laäp voán laàn, theo phaûi goùp ít loä trình nhaát 20% quy ñònh toång soá coå trong ñieàu phaàn phoå leä coâng ty thoâng. Tyû leä naøy phaûi ñöôïc duy trì trong 3 naêm - Goùp ñuû voán trong thôøi haïn 90 ngaøy keå töø ngaøy ÑKKD. Theo phaân tích naøy, thì goùp voán vaøo coâng ty coå phaàn, coâng ty TNHH vaø hôïp danh chòu raøng buoäc nhieàu thuû tuïc hôn so vôùi hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân. Beân caïnh ñoù, trong 3 loaïi hình doanh nghieäp laø coâng ty TNHH, hôïp danh vaø coå phaàn thì vieäc goùp voán vaøo coâng ty coå phaàn laø raøng buoäc nhieàu thuû tuïc vaø haïn cheá hôn. Vieäc goùp voán vaøo coâng ty TNHH laø linh hoaït nhaát bôûi vieäc cho pheùp goùp theo loä trình, khoâng phaûi goùp ñuû ngay moät luùc ngay sau khi ñaêng kyù kinh doanh. 17 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
c) Hoà sô, trình töï, thuû tuïc thaønh laäp BAÛNG 4 – Hoà sô, trình töï vaø thuû tuïc thaønh laäp doanh nghieäp Coâng ty coå Hoä kinh Doanh nghieäp Coâng ty hôïp Coâng ty TNHH phaàn doanh tö nhaân danh - Giaáy ñeà nghò Loaïi vaø Moät (01) Moät (01) giaáy - Giaáy ñeà nghò - Giaáy ñeà nghò ÑKKD soá löôïng giaáy ñeà ñeà nghò ñaêng kyù ÑKKD ÑKKD - Danh saùch coå hoà sô nghò kinh doanh - Danh saùch - Danh saùch ñoâng saùng laäp ñaêng kyù - Moät (01) baûn thaønh vieân thaønh vieân - Ñieàu leä coâng kinh sao chöùng chæ - Ñieàu leä coâng - Ñieàu leä dieàu leä ty; doanh haønh ngheà ñoái ty; - Chöùng chæ - Chöùng chæ vôùi ngaønh, ngheà - Chöùng chæ haønh ngheà cuûa haønh ngheà cuûa phaûi coù chöùng haønh ngheà cuûa giaùm ñoác hoaëc giaùm ñoác hoaëc chæ haønh ngheà thaønh vieân hôïp ngöôøi khaùc (ñoái ngöôøi khaùc ñoái - Xaùc nhaän veà danh(ngaønh, vôùi ngaønh, ngheà vôùi ngaønh, ngheà voán phaùp ngheà phaûi coù phaûi coù voán phaûi coù chöùng ñònh(ñoái vôùi chöùng chæ haønh phaùp ñònh). chæ haønh ngheà) ngaønh, ngheà ngheà) - Xaùc nhaän veà - Xaùc nhaän veà phaûi coù voán - Xaùc nhaän veà voán phaùp ñònh voán phaùp ñònh phaùp ñònh) voán phaùp ñònh ñoái vôùi ñoái vôùi ngaønh, (ñoái vôùi ngaønh, ngaønh,ngheà ngheà phaûi coù ngheà phaûi coù phaûi coù voán voán phaùp ñònh. voán phaùpn ñònh) phaùp ñònh. 10 ngaøy Thôøi 10 ngaøy 10 ngaøy 10 ngaøy gian giaûi quyeát Phoøng ÑKKD Nôi giaûi Phoøng Phoøng ÑKKD Phoøng ÑKDK Phoøng ÑKKD tænh quyeát kinh teá-taøi tænh tænh tænh chính Huyeän hoaëc quaän. Ñaêng baùo noäi Yeâu caàu Khoâng Ñaêng baùo noäi Ñaêng baùo noäi Ñaêng baùo noäi dung ÑKKD khaùc dung ÑKKD dung ÑKKD dung ÑKKD 200.000 Leä phí 100.000 150.000 200.000 (ñoàng)15 15. Quyeát ñònh 83/2000/QÑ-BTC ngaøy 29 thaùng 5 naêm 2000 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính quy ñònh möùc thu leä phí caáp GCNÑKKD vaø Quyeát ñònh 95/2001/QÑ-BTC ngaøy 1 thaùng 10 naêm 2001 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính söûa ñoåi boå sung Quyeát ñònh 83/2000/QÑ- BTC. Thoâng tö 97/2006/TT-BTC ngaøy 16-10-2006 höôùng daãn veà phí, leä phí thuoäc thaåm quyeàn quyeát ñònh cuûa HÑND tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông 18 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM
Nhö vaäy, döôùi tieâu chí naøy, thì lôïi theá seõ thuoäc veà hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân, bôûi hoà sô ñaêng kyù kinh doanh ñôn giaûn; vaø do ñoù, treân thöïc teá, chí phí veà thôøi gian vaø tieàn baïc cho vieäc thaønh laäp hoä kinh doanh caù theå vaø doanh nghieäp tö nhaân coù theå thaáp hôn nhieàu so vôùi quy ñònh cuûa phaùp luaät. Thöïc teá cho thaáy, vieäc thaønh laäp doanh nghieäp tö nhaân hoaëc hoä kinh doanh caù theå ôû moät soá ñòa phöông coù theå chæ trong moät vaøi giôø maø thoâi. Ngoaøi ra, vieäc ñaêng kyù kinh doanh ñoái vôùi hoä kinh doanh ñöôïc thöïc hieän taïi caáp quaän, huyeän, giaûm chi phí ñi laïi ñoái vôùi nhaø ñaàu tö ôû xa phoøng ñaêng kyù kinh doanh. Coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn seõ khoù khaên hôn trong chuaån bò hoà sô ñaêng kyù kinh doanh; theo ñoù, coù theå toán keùm hôn trong vieäc hoaøn taát thuû tuïc ÑKKD. Tuy nhieân, thöïc teá cho thaáy öu ñieåm naøy ñoái vôùi hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân ñang bò maát daàn. Hieän nay, vieäc caûi caùch thuû tuïc ñaêng kyù kinh doanh ôû phoøng ñaêng kyù kinh doanh nhieàu ñòa phöông ñöôïc thöïc hieän raát hieäu quaû; thuû tuïc ñaõ ñöôïc ñôn giaûn hoùa nhieàu. Nhieàu nôi, ñaõ böôùc ñaàu cho pheùp ñaêng kyù kinh doanh qua maïng ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp ñaêng kyù taïi phoøng ÑKKD16 . Vieäc laøm naøy laïi laøm maát ñi öu ñieåm deã daøng ñaêng kyù ñoái vôùi hoä kinh doanh so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. 3. Toå chöùc quaûn lyù Thöïc teá cho thaáy, nhieàu nhaø ñaàu tö thöôøng muoán tröïc tieáp quaûn lyù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh; ngöôïc laïi, coù nhaø ñaàu tö chæ quan taâm ñeán lôïi ích mang laïi töø khoaûn tieàn ñaàu tö cuûa mình maø khoâng muoán hoaëc thaäm trí khoâng quan taâm quaûn lyù, ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Ngoaøi ra, yeâu caàu baét buoäc veà toå chöùc quaûn lyù (thöôøng goïi laø “gaùnh naëng phaùp lyù” ñöôïc quy ñònh khaùc nhau ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. Do ñoù, ñeå ñaùnh giaù caùc öu ñieåm, nhöôïc ñieåm töøng loaïi hình doanh nghieäp, chuùng toâi seõ ñaùnh giaù theo 2 tieâu chí laø: Möùc ñoä tham gia cuûa nhaø ñaàu tö vaøo quaûn lyù doanh nghieäp. Yeâu caàu phaùp luaät veà cô caáu toå chöùc quaûn lyù doanh nghieäp (gaùnh naëng phaùp lyù). Baûng so saùnh döôùi ñaây cho thaáy söï khaùc nhau giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp döôùi khía caïnh toå chöùc quaûn lyù. 16. Ví duï nhö Höng Yeân, Quaûng Nam, Ñaék Laék, An Giang, Nam Ñònh, vaø Quaûng Bình, TP. Hoà Chí Minh.... Tham khaûo theâm taïi www.businessportal.com.vn veà moâ hình ñaêng kyù kinh doanh qua maïng vaø caùc tænh ñaõ trieån khai ñaêng kyù kinh doanh qua maïng taïi 19 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM