các nguyên lý y học nội khoa harrison (tập 2): phần 2

Mục 9. Rickettsia, Mycoplasma và Chlamydia<br /> <br /> 65.<br /> CÁC<br /> RICKETTSIA<br /> <br /> BỆNH<br /> <br /> DO<br /> <br /> MỞ ĐÂU, Các bệnh do Rickettsia của ngưòi bao<br /> gồm.nhiều thực thẻ lâm sàng gây ra do các vi sinh<br /> vật thuộc họ Rickettsiaceae. Các Rickettsia, ỉà<br /> những ký sinh trùng bắt buộc trong tế bào có kích<br /> th.ưóc gần giống vi khuẩn và qua kính hiển vi thưòng<br /> thấy như những cầu trực khuẩn đa dạng. Mỗi loại<br /> Rickettsia gây bệnh đối vói ngưòỉ đều có khả năng<br /> sinh sôi trong một hay nhiều loài động vật chân đốt<br /> cũng như ỏ các động vật và người. Thực vậy, đa số<br /> Rickettsia đều duy trì trong tự nhiên bằng một chu<br /> kỳ có liên quan đến một vật truyền côn trùng vầ<br /> một nguồn động vật, nhiễm khuẩn của ngưòi trong<br /> cho kỳ này không quan trọng. Bệnh sốt Rickettsia<br /> dịch tễ có một số điẻm không giống vói hầu hết các<br /> bệnh Rickettsia khác. Cho đến gần đây, người ta<br /> cho rằng chu kỳ nhiễm khuẳn tự nhiên chỉ có liên<br /> quan đến chấy rận. Sụ phát hiện nguồn ỏ rừng trong<br /> các con sóc bay cỏ iiên quan đến một bệnh của<br /> ngưòi giống bệnh sốt Rickettsia cỏ điển nhấn mạnh<br /> rằng có những cơ chế khác.<br /> Một bản tóm tắt thông tin về các bệnh do Rickettsia<br /> được trình bày trong bảng 65-1.<br /> Trong tất cả các tai họa của loài ngưòi, các bệnh do<br /> Rickettsia đặc biệt ià bệnh sốt Rickettsia dịch tễ<br /> <br /> bệnh do Rickettsia. Thực vậy, các biện pháp này đã<br /> thành công đến mức các bệnh do Rickettsia đã trỏ<br /> thành có tầm quan trọng không đáng kẻ ỏ Hoa Kỳ<br /> và ở nhiều nưóc khác. Mặc dù đã bị chinh phục, các<br /> nhiễm khuẩn này vẫn chưa bị loại trừ và lại có thể<br /> trỏ thành lan tràn nếu như không chú ý phòng chống<br /> chúng, những chuẩn mực cao hiện nay về vệ sinh và<br /> những khả năng công nghiệp cần thiết để sản xuất<br /> những thuốc diệt côn trùng có hiệu quả và những<br /> tác nhân điều trị bị phương hại.<br /> BỆNH SI UM. Các bệnh do Rickettsia phát triển sau<br /> khi nhiễm khuản qua da hay đưòng hô hấp. Các tác<br /> nhân của bệnh sốt Rickettsia và nhóm bệnh sốt đốm<br /> xuất huyết thâm nhập qua vết đốt của vật tryền loài<br /> chân đốt bị nhiễm khuẩn. Các con tie và con ve<br /> truyền tác nhân của bệnh sốt đốm xuất huyết và<br /> bệnh sốt Rickettsia Tsutsugamushí bằng cách<br /> truyền trực tiếp Rickettsia vào da khi hút máu. Chấy<br /> rận hay bọ chét truyền lần lượt bệnh sốt Rickettsia<br /> dịch tễ và bệnh sốt Rickettsia truyền do chuột, đe<br /> lại phân có nhiễm khuản trên da, nhiễm khuẩn xuất<br /> hiện khi các sinh vật bị xưóc da thành những vết<br /> thương có lỗ chọc do động vật chân đốt tạo ra. Các<br /> Rickettsia của bệnh sốt Q thâm nhập qua đưòng hô<br /> hấp khi hít phải bụi nhiễm khuẩn, đôi khi đưòng hô<br /> hấp cũng liên quan đến bệnh sốt Rickettsia dịch tễ<br /> khi nhiễm khuản là do hít phải chất xác cặn của<br /> chấy rận nhiễm khuẩn khô.<br /> <br /> được xếp là một trong những nguyên nhân đầu tiên<br /> gây đau khổ và chết chóc. Số chết cao nhất do bệnh<br /> sốt Rickettsia dịch tễ ở thế kỷ này tại các nưóc vùng<br /> Ban căn^ và tại Balan và Nga đã đạt tói những con<br /> số làm ĩìgưòi ta kinh ngạc. Bệnh sốt rickettsia đã<br /> <br /> Mặc dù các vi sinh vật có lẽ sinh sôi ở chỗ xâm nhập<br /> đầu tiên trong mọi trưòng hợp, các tổn thương tại<br /> <br /> hoành hành ở nưóc Nga và miền tây Baỉan từ năm<br /> <br /> và bệnh sốt nổi mụn và bệnh viêm phôi khu trú<br /> thưòng phát triển trên khoảng nửa số ngưòi bị bệnh<br /> sốt Q.<br /> <br /> 1915 đến 1932 làm, 30 triệu ngưòi mắc bệnh và ước<br /> tính iàm 3 triệu ttgưòi chết.<br /> Hai thập kỷ vừa qua đã chứng kiến sự phát triền<br /> những phương pháp rất tốt để phòng và chữa các<br /> <br /> chỗ chỉ xuất hiện một cách đều đặn ở một số bệnh<br /> như là các tổn thượng da đầu tiên của bệnh sốt<br /> Rickettsia 'trutsugàmushi, bệnh do Rickettsia akari<br /> <br /> Những ngưòi tình nguyện bị nhiễm bệnh sốt<br /> Rickettsia tratsugamụshi hoặc bệnh sốt Q đều có<br /> <br /> 509<br /> <br /> Bảng 65-1. C ắs bậnti do R ickettsia<br /> Chu kỳ tự nliiêọ<br /> <br /> Cfìẳn đoán huyết thanh<br /> học<br /> <br /> Tip<br /> <br /> /<br /> <br /> Tác nhân<br /> <br /> .<br /> <br /> Phân bô địa £)ộng<br /> vật Động vật có<br /> 5?c!j Phản<br /> úĩig Các phải ứng<br /> !ý<br /> cíđ n đ ốt<br /> vú<br /> WWl-Felfc<br /> r fđ j£ tó * Ị.<br /> chính ■ °<br /> : egiHg kết V!<br /> lìgưòi.<br /> the m kháng<br /> thể miễn 'dịch<br /> . ■■■■■, . ■. • .<br /> ■'<br /> ': ■ .<br /> ■ '^ ■ ; .<br /> ..<br /> ’ huynh quang<br /> <br /> NHÓM BỆNH SÓT ĐÓM XUẤT HUYẾT<br /> Bệnh sốt do R.ricketísiì Tây bán<br /> Tỉc,ve<br /> Rickẹttsii<br /> cầu<br /> <br /> Loài ■ậậm ,,vết đốt cùa Dượng tính, Dường tính<br /> nhấm. rung} tic,, ve ;<br /> ỌX-19 : đặc . hiệu<br /> chó<br /> OX-2 "<br /> nhóm và tip<br /> <br /> Châu Phi, c<br /> Âu, Trung,<br /> Đông, Ẩn Độ •'<br /> Bêoksốtdọve R.australis Australia<br /> ■Thú-cổ túi,<br /> Queensland'<br /> .loài . gậei<br /> đốt :<br /> nhấm rừng<br /> Bệnh<br /> do R.sibirica'. Siberia<br /> Loài . gậm<br /> Rickettsia<br /> Mông cả<br /> --nhấm rừ n g /<br /> do ve<br /> Bắc Â. đốt<br /> . Bệnh' ■ do R.akari<br /> Hoa<br /> Kỳ, Ve hút máu . Chuột nhà, v ế t đốt của Ằm tính ■<br /> Rickettsia<br /> Nga, 'Chấu :<br /> các loài gậm ve<br /> .<br /> :<br /> akari<br /> Pỗ