Các nguyên tắc Xây dựng Atlas giáo khoa điện tử trong dạy học địa lý ở trường phổ thông

Chia sẻ: Trần Dự Trữ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

103
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu "Các nguyên tắc xây dựng Atlas giáo khoa điện tử trong dạy học địa lý ở trường phổ thông" trình bày những nguyên tắc cơ bản trong việc xây dựng Atlas giáo khoa điện tử hỗ trợ việc tổ chức hoạt động học tập nhằm góp phần nâng cao chất lượng và cải tiến phương thức dạy học địa lý ở trường phổ thông. Mời các bạn cùng tìm hiểu để nắm bắt nội dung thông tin tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các nguyên tắc Xây dựng Atlas giáo khoa điện tử trong dạy học địa lý ở trường phổ thông

Tr−êng ®¹i häc s− ph¹m hµ néi t¹p chÝ khoa häc sè 6 n¨m 2006 Trao ®æi c¸c nguyªn t¾c X©y dùng atlas gi¸o khoa ®iÖn tö trong d¹y häc ®Þa lý ë tr−êng phæ th«ng KiÒu v¨n hoan Khoa §Þa lý - Tr−êng §HSP Hµ Néi I. §Æt vÊn ®Ò Atlas lµ ph−¬ng tiÖn trùc quan, lµ nguån tri thøc kh«ng thÓ thiÕu trong d¹y vµ häc ®Þa lý. Trong nhiÒu n¨m qua víi sù nç lùc kh«ng ngõng cña tËp thÓ t¸c gi¶ c¸c nhµ gi¸o, nhµ b¶n ®å häc ®· x©y dùng ®−îc nh÷ng tËp atlas ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng tèt h¬n trong viÖc gi¶ng d¹y ë nhµ tr−êng phæ th«ng. Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, sù bïng næ th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng ®ßi hái ph¶i cã c¸ch tiÕp cËn míi trong d¹y vµ häc. NhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®· x©y dùng vµ sö dông c¸c atlas ®iÖn tö trong d¹y häc (c¸c atlas ®−îc ®ãng gãi trªn c¸c ®Üa CD - Rom thËm chÝ ®−a lªn m¹ng Internet) ®· ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ vµ gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng trong d¹y vµ häc ®Þa lý, gióp häc sinh say mª m«n häc, tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng lÜnh héi kiÕn thøc. ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y viÖc gi¶ng d¹y c¸c bé m«n nãi chung vµ bé m«n ®Þa lý nãi riªng ®· ®Èy m¹nh viÖc øng dông ph−¬ng tiÖn hiÖn ®¹i, ph−¬ng ph¸p tiªn tiÕn trong d¹y häc. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y gi¸o viªn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n v× cßn thiÕu nguån t− liÖu hç trî, c¸c phÇn mÒm d¹y häc, ®Æc biÖt lµ c¸c atlas gi¸o khoa ®iÖn tö hç trî d¹y häc ®Þa lý. §Ó gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trªn, bµi b¸o nµy tr×nh bµy nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trong viÖc x©y dùng atlas gi¸o khoa ®iÖn tö hç trî viÖc tæ chøc ho¹t ®éng häc tËp nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng vµ c¶i tiÕn ph−¬ng thøc d¹y häc ®Þa lý ë tr−êng phæ th«ng. II. Néi dung nghiªn cøu § 1. Mét sè kh¸i niÖm vÒ atlas 1. atlas Atlas kh«ng ph¶i lµ mét tËp hîp ®¬n gi¶n c¸c b¶n ®å kh¸c nhau mµ bao gåm hÖ thèng c¸c b¶n ®å cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, bæ sung cho nhau, ®−îc quy ®Þnh bëi môc ®Ých sö dông vµ ®Æc ®iÓm l·nh thæ. Atlas ®−îc coi lµ ®Çy ®ñ khi ta cã thÓ t×m thÊy trong ®ã cã tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò vµ chñ ®Ò ®Æc tr−ng cho l·nh thæ vµ môc ®Ých sö dông cho atlas, trong khu«n khæ vµ giíi h¹n vµ sè l−îng trang nhÊt ®Þnh. ThiÕt kÕ, thµnh lËp vµ xuÊt b¶n atlas lµ mét c«ng viÖc rÊt phøc t¹p cÇn ph¶i cã sù hiÓu biÕt s©u s¾c c¸c ®èi t−îng vµ hiÖn t−îng cña l·nh thæ vµ nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn khoa häc cã liªn quan, ph¶i øng dông lý luËn b¶n ®å häc vµ tr×nh ®é kü thuËt hiÖn ®¹i míi cã thÓ thµnh lËp ®−îc atlas cã chÊt l−îng cao. Atlas cã thÓ ®−îc thµnh lËp theo ph¹m vi l·nh thæ (thÕ giíi, ch©u lôc, quèc gia, tØnh) theo néi dung (§Þa lý chung, chuyªn ®Ò, tæng hîp) hoÆc môc ®Ých sö dông (tra cøu, gi¸o dôc, du lÞch ...) 2. Atlas ®iÖn tö Atlas ®iÖn tö lµ s¶n phÈm kÕ tiÕp cña b¶n ®å ®iÖn tö. Dùa trªn c¬ së ®Þnh nghÜa vÒ atlas vµ b¶n ®å ®iÖn tö, ta cã thÓ coi: Atlas ®iÖn tö lµ mét tËp hîp c¸c b¶n ®å ®iÖn tö, ®−îc tæ chøc mét c¸ch cã hÖ thèng ®Ó t¹o thµnh mét t¸c phÈm thèng nhÊt. Hai ®Æc trùng c¬ b¶n 148
cña atlas ®iÖn tö lµ sù ®Çy ®ñ vÒ chñ ®Ò vµ sù thèng nhÊt néi t¹i nh− bÊt kú thÓ lo¹i atlas truyÒn thèng nµo. 3. Atlas gi¸o khoa ®iÖn tö Atlas gi¸o khoa ®iÖn tö dïng ®Ó d¹y häc ®Þa lý lµ mét tËp hîp c¸c b¶n ®å ®iÖn tö, ®−îc tæ chøc mét c¸ch cã hÖ thèng ®Ó t¹o thµnh mét s¶n phÈm thèng nhÊt phôc vô cho môc ®Ých d¹y vµ häc. Atlas gi¸o khoa ®iÖn tö ®¶m b¶o ®Çy ®ñ vÒ chñ ®Ò vµ sù thèng nhÊt néi t¹i nh− bÊt kú thÓ lo¹i atlas truyÒn thèng nµo. §ång thêi atlas gi¸o khoa ®iÖn tö ph¶i cã c¸c tÝnh n¨ng cña GIS vµ sö dông réng r·i c¸c kü thuËt ®a ph−¬ng tiÖn. Khi x©y dùng atlas gi¸o khoa ®iÖn tö ph¶i ®¶m b¶o ®−îc c¸c nguyªn t¾c: TÝnh khoa häc, tÝnh võa søc ( ®¶m b¶o ®−îc néi dung ch−¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa, kh¶ n¨ng lÜnh héi cña häc sinh), tÝnh trùc quan, tÝnh mü thuËt. 4. Nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña atlas truyÒn thèng vµ atlas gi¸o khoa ®iÖn tö Do atlas gi¸o khoa ®iÖn tö ®−îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c trang b¶n ®å ®iÖn tö nªn nã mang ®Çy ®ñ c¸c ®Æc tÝnh cña b¶n ®å sè. Ngoµi nh÷ng sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c trang b¶n ®å ®¬n lÎ th× gi÷a chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt: V× kÝch th−íc cña atlas trªn giÊy chØ ®−îc giíi h¹n trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh (vÒ lý thuyÕt cã thÓ rÊt réng, nh−ng l¹i kh«ng thÓ sö dông ®−îc), do ®ã ®èi víi atlas quèc gia, nã chØ thÓ hiÖn ®−îc l·nh thæ ë tû lÖ nhá vµ chØ biÓu thÞ ®−îc nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng nhÊt cña l·nh thæ. Trong khi ®ã, atlas gi¸o khoa ®iÖn tö cã thÓ ®−îc lËp cho nh÷ng vïng réng lín, víi møc ®é tra cøu kh¸c nhau, tõ tæng qu¸t ®Õn chi tiÕt. Cã thÓ chØ trªn mét ®Üa CD-ROM, atlas gi¸o khoa ®iÖn tö cho chóng ta tra cøu ®−îc c¸c tØnh, thµnh phè, c¸c huyÖn vµ thËm chÝ ®Õn tõng x· víi nhiÒu th«ng tin ®a d¹ng ë c¶ d¹ng th«ng tin kh«ng gian lÉn thuéc tÝnh. HÖ thèng néi dung cña c¸c b¶n ®å trong atlas gi¸o khoa ®iÖn tö cã thÓ dïng chung mét c¬ së d÷ liÖu duy nhÊt, chØ kh¸c nhau ë sè liÖu thÓ hiÖn. §iÒu nµy cã thÓ thÊy rÊt râ khi c¸c b¶n ®å ®−îc thµnh lËp trªn c«ng nghÖ GIS. C¸c d÷ liÖu cña ®èi t−îng ®−îc l−u tr÷ trong c¸c tr−êng kh¸c nhau vµ ®−îc chóng thÓ hiÖn theo néi dung cña b¶n ®å cÇn x©y dùng. Do ®ã, ®èi víi c¸c b¶n ®å kh¸c chØ cÇn thÓ hiÖn theo c¸c tr−êng d÷ liÖu kh¸c nhau sÏ cho ra nh÷ng kÕt qu¶ ®¶m b¶o theo yªu cÇu sö dông. Tr−êng hîp kh¸c, c¸c yÕu tè nÒn c¬ së cho tÊt c¶ c¸c b¶n ®å trong cïng mét ch−¬ng còng chØ cÇn mét file d÷ liÖu duy nhÊt. §iÒu nµy lµm t¨ng tÝnh thèng nhÊt cña b¶n ®å vµ khi cã thay ®æi th× tÊt c¶ c¸c trang ®Òu ®−îc söa thèng nhÊt. ViÖc thµnh lËp atlas trªn giÊy th−êng mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, mÆt kh¸c rÊt khã thay ®æi, bæ sung cËp nhËt th«ng tin míi, nh− vËy tÝnh hiÖn thêi cña atlas sÏ bÞ gi¶m ®i. ThÕ nh−ng ®èi víi atlas ®iÖn tö sÏ kh¾c phôc ®−îc nh÷ng yÕu ®iÓm ®ã. ChÝnh v× thÕ h·ng Microsoft hµng n¨m ®Òu ®−a ra phiªn b¶n míi cña Encarta 1999, 2000... ®Õn nay lµ 2006. ThËm chÝ, nh÷ng atlas ®iÖn tö ph¸t hµnh qua m¹ng Internet, trªn c¸c ®Üa CD – ROM ®iÒu nµy lµm cho viÖc cËp nhËt d÷ liÖu mét c¸ch thuËn tiÖn. So víi atlas trªn giÊy, viÖc tra cøu atlas gi¸o khoa ®iÖn tö nhanh h¬n rÊt nhiÒu do c¸c phÇn mÒm cho phÐp thiÕt kÕ rÊt râ danh môc c¸c trang b¶n ®å, c¸c menu t×m kiÕm. Atlas gi¸o khoa ®iÖn tö cã thÓ ®−îc ph¸t hµnh theo nhiÒu lÜnh vùc: CD -ROM, m¹ng Internet víi thêi gian rÊt nhanh vµ rÎ h¬n nhiÒu so víi atlas in trªn giÊy. Khi ®−îc thµnh lËp trong m«i tr−êng ®a ph−¬ng tiÖn th× c¸c atlas gi¸o khoa trë nªn rÊt ®a d¹ng vµ sinh ®éng, ngoµi hÖ thèng b¶n ®å, atlas gi¸o khoa ®iÖn tö cßn hç trî rÊt nhiÒu kªnh th«ng tin nh− video, ©m thanh, thuyÕt minh do ®ã hiÖu qu¶ sö dông còng cao h¬n nhiÒu. 2. C¸c nguyªn t¾c x©y dùng atlas gi¸o khoa ®iÖn tö dïng trong d¹y häc ®Þa lý ë tr−êng phæ th«ng Atlas gi¸o khoa ®iÖn tö vµ atlas truyÒn thèng xÐt vÒ néi dung vÉn mang nh÷ng tÝnh 149
chÊt, ®Æc ®iÓm chung nh− sau: tÝnh khoa häc, tÝnh trùc quan vµ võa søc, tÝnh hoµn chØnh cña néi dung, tÝnh thèng nhÊt, tÝnh hiÖn thêi vµ tÝnh thÈm mü. 1. TÝnh khoa häc: §©y lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña atlas. §iÒu nµy thÓ hiÖn quan ®iÓm cña l·nh thæ thµnh lËp b¶n ®å trong viÖc nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ c¸c sù kiÖn lÞch sö, c¸c vÊn ®Ò vÒ l·nh thæ... 2. TÝnh trùc quan vµ tÝnh võa søc Ch÷ BiÓu - b¶ng cña atlas: atlas sö dông trong d¹y ( Text) ( Graph - Table) vµ häc ph¶i ®¶m b¶o ®−îc viÖc lùa chän ®óng c¸c ph−¬ng ph¸p b¶n ®å, kÕt cÊu logic cña atlas, c¸c mèi ©m thanh ¶nh ®éng liªn hÖ lÉn nhau cña c¸c yÕu tè néi ( Sound) ( Animation) dung ch−¬ng tr×nh víi néi dung cña B¶n ®å atlas ph¶i ®−îc râ rµng. Sö dông hÖ thèng tranh ¶nh, h×nh ¶nh ®éng ThuyÕt minh ( Voice ) Phim ( Video) (video), biÓu ®å, gi¶i thÝch võa ®ñ nh»m ®¶m b¶o tÝnh võa søc gióp häc sinh dÔ tiÕp thu, dÔ sö dông. Chó gi¶i ¶nh 3. TÝnh hoµn chØnh cña néi dung: (Legend ) (Image) C¸c b¶n ®å trong atlas ph¶i lµm S¬ ®å c¸c yÕu tè x©y dùng atlas gi¸o khoa ®iÖn tö s¸ng tá ®−îc c¸c vÊn ®Ò do ®Ò tµi, C¸c thµnh phÇn chÝnh t¹o nªn m«i tr−êng ®a ph−¬ng tiÖn môc ®Ých sö dông vµ nhiÖm vô ®Æt cña b¶n ®å trong atlas gi¸o khoa ®iÖn tö gåm cã: ©m ra khi thiÕt kÕ, x©y dùng atlas. thanh, kªnh ch÷, h×nh ¶nh ®éng, ¶nh tÜnh, video, thuyÕt 4. TÝnh thèng nhÊt : C¸c b¶n ®å minh, biÓu ®å - b¶ng d÷ liÖu, chó gi¶i b¶n ®å. trong atlas ph¶i cã sù t−¬ng hç vµ bæ sung lÉn nhau, cã thÓ dÔ dµng ®èi chiÕu so s¸nh b¶n ®å nµy víi c¸c b¶n ®å kh¸c, cã nh− vËy míi ®¶m b¶o sù ph¶n ¸nh ®óng ®¾n nh÷ng mèi quan hÖ t−¬ng hç gi÷a c¸c hiÖn t−îng vµ nh÷ng quy luËt ph©n bè cña chóng. §Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, khi x©y dùng atlas ph¶i chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau: Lùa chän hîp lý vµ cã giíi h¹n sè l−îng c¸c phÐp chiÕu vµ tû lÖ b¶n ®å, ph¶i chän ra hÖ thèng tû lÖ ®¬n gi¶n vµ dÔ so s¸nh.Ph¶i sö dông c¬ së ®Þa lý thèng nhÊt cho c¸c trang b¶n ®å hoÆc cña tõng nhãm chuyªn ®Ò. C¸c b¶n chó gi¶i b¶n ®å ph¶i phï hîp víi c¸c quan ®iÓm ph©n lo¹i khoa häc, møc ®é chi tiÕt vµ chØ tiªu ph¶n ¸nh. Thèng nhÊt vÒ kh¸i qu¸t hãa c¸c ®èi t−îng vµ sè liÖu biÓu thÞ. CÇn ph¶i sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p tr×nh bµy thèng nhÊt; ph−¬ng ph¸p thÓ hiÖn, mµu s¾c, ch÷ viÕt, ký hiÖu... + Ph¶i thèng nhÊt vÒ mèc thêi gian cña c¸c ®èi t−îng ph¶n ¸nh. + ChØnh hîp néi dung dùa trªn quan hÖ t−¬ng hç gi÷a c¸c hiÖn t−îng. 5. TÝnh hiÖn thêi: §©y còng lµ mét tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña atlas. Ph¶i cã c¸c t− liÖu míi nhÊt vµ cã ®é chÝnh x¸c cao th× míi cã thÓ ®¶m b¶o cho gi¸ trÞ khoa häc vµ ý nghÜa thùc tiÔn cña atlas. 6. TÝnh thÈm mü : Atlas ph¶i cã giao diÖn ®Ñp, phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc, t©m sinh lý cña häc sinh. § 3. Quy tr×nh x©y dùng atlas gi¸o khoa ®iÖn tö ThiÕt kÕ phÇn b¶n ®å trong atlas gi¸o khoa ®iÖn tö vÒ c¬ b¶n kh«ng kh¸c víi viÖc thiÕt kÕ c¸c atlas truyÒn thèng trªn giÊy. C¸c nguyªn t¾c cña viÖc thiÕt kÕ vµ biªn tËp c¸c néi dung cña atlas gi¸o khoa ®iÖn tö còng t−¬ng tù nh− thiÕt kÕ atlas truyÒn thèng trªn giÊy. Tuy nhiªn, do øng dông c«ng nghÖ b¶n ®å sè nªn quy tr×nh sÏ dµi vµ phøc t¹p h¬n. C¸c b−íc c«ng nghÖ chÝnh trong c«ng t¸c x©y dùng atlas nh− sau: 150
1. ThiÕt kÕ vµ viÕt kÕ ho¹ch biªn tËp b¶n ®å Trªn c¬ së biªn tËp khoa häc cña atlas, tiÕn hµnh biªn tËp c¸c trang b¶n ®å sÏ thÓ hiÖn. Mét trong nh÷ng ®iÓm quan träng trong viÖc thiÕt kÕ atlas gi¸o khoa ®iÖn tö lµ ngay trong phÇn kÕ ho¹ch biªn tËp ph¶i quy ®Þnh râ rµng viÖc sö dông c¸c phÇn mÒm cho c¸c c«ng viÖc cô thÓ cña tõng giai ®o¹n. Tuú theo nguån t− liÖu thu thËp ®−îc mµ ®−a ra c¸c ph−¬ng ¸n xö lý ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Ph¶i x©y dùng ®−îc chuÈn d÷ liÖu ®Ó lµm c¬ së lùa chän nh÷ng phÇn mÒm phï hîp cho viÖc sè hãa vµ biªn tËp néi dung b¶n ®å còng nh− nhËp vµ biªn tËp d÷ liÖu th«ng tin thuéc tÝnh. Khi biªn tËp c¸c b¶n ®å, c¸c c«ng viÖc nh− lùa chän c¬ së to¸n häc, tæng hîp c¸c yÕu tè néi dung... ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c cu¶ b¶n ®å truyÒn thèng ®ång thêi ph¶i ph©n biÖt ®−îc sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a hai thÓ lo¹i atlas ®Ó ®−a ra ®−îc ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ phï hîp. §Æc ®iÓm c¸c yÕu tè thÓ hiÖn trªn b¶n ®å lµ kh¸c víi b¶n ®å truyÒn thèng ®−îc in trªn giÊy, møc ®é chi tiÕt cña b¶n ®å in phô thuéc vµo chÊt l−îng in. Cßn trªn b¶n ®å sè viÖc hiÓn thÞ h×nh ¶nh trªn mµn h×nh phô thuéc vµo chÊt l−îng vµ kÝch th−íc cña mµn h×nh m¸y tÝnh. ChÝnh v× thÕ, khi x©y dùng b¶n ®å ph¶i ®¶m b¶o ®−îc khi ng−êi sö dông thu phãng ®−îc ë tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn mµn h×nh mµ b¶n ®å kh«ng bÞ biÕn d¹ng. 2. Thu thËp, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ tµi liÖu Néi dung c«ng viÖc cña b−íc nµy t−¬ng tù nh− khi thµnh lËp atlas trªn giÊy. Tuy nhiªn, ngoµi c¸c t− liÖu trªn giÊy cßn cã c¸c d¹ng t− liÖu kh¸c nh−: b¶n ®å ®· ®−îc sè hãa, c¬ së d÷ liÖu ë d¹ng word, c¸c file c¬ së d÷ liÖu thuéc tÝnh ë Excel, hÖ thèng kªnh h×nh nh− video, h×nh ¶nh tõ c¸c ®Üa VCD, DVD hoÆc b¨ng video, ®Üa CD ©m thanh. T− liÖu còng cã thÓ ®−îc khai th¸c ë nhiÒu nguån kh¸c nhau, viÖc thu thËp tµi liÖu ®−îc tiÕn hµnh cµng kü cµng cã hiÖu qu¶, tr¸nh ph¶i lÆp nh÷ng néi dung c«ng viÖc kh«ng cÇn thiÕt rÊt vµ gãp phÇn rÊt quan träng trong sù thµnh c«ng cña atlas. HiÖn nay, viÖc thu thËp vµ xö lý d÷ liÖu ë d¹ng sè ®· gióp cho ng−êi lµm b¶n ®å tiÕt kiÖm ®−îc thêi gian vµ ®é chÝnh x¸c cao h¬n. Nh÷ng t− liÖu thu thËp ®−îc ®¸nh gi¸ vµ s¾p xÕp theo b¶n kÕ ho¹ch ®· biªn tËp, ®èi víi nh÷ng t− liÖu ë d¹ng video thËp chÝ sÏ ph¶i sö dông nh÷ng phÇn mÒm chuyªn dông ®Ó xö lý c¾t ghÐp c¸c h×nh ¶nh, lång tiÕng sao cho phï hîp víi néi dung trong bµi bµi häc. 3. ThiÕt kÕ mµu s¾c So víi b¶n ®å truyÒn thèng th× viÖc thiÕt kÕ mµu cho b¶n ®å ®iÖn tö mang tÝnh chÊt kh¸c h¼n. §ã lµ do mµu s¾c nÒn trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn tõ ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ bãng mµn h×nh, trong khi ®ã mµu s¾c b¶n ®å trªn giÊy l¹i do sù ph¶n x¹ cña ¸nh s¸ng tõ bÒ mÆt b¶n ®å. MÆc dï cã nh÷ng hÖ thèng ®· ®−îc t¹o ra cho viÖc thiÕt kÕ mµu s¾c trªn mµn h×nh nh−ng thùc tÕ th× mµu b¶n ®å in ra trªn giÊy kh«ng thÓ gièng hÖt mµu ®−îc thiÕt kÕ trªn mµn h×nh. §é s¸ng cña mµu phô thuéc vµo sè bÝt t¹o nªn mµu. MÆt kh¸c mµu cña b¶n ®å trªn m¸y tÝnh cßn phô thuéc vµo cÊu t¹o vµ chÊt l−îng mµn h×nh. NÕu mµn h×nh hiÓn thÞ cã sè bit mµu Ýt h¬n sè bit mµu ®−îc thiÕt kÕ trªn b¶n ®å sè th× kÕt qu¶ sÏ rÊt kh¸c nhau. NÕu ta thiÕt kÕ mµu s¾c c¶ b¶n ®å lµ 24 bit mµu nh−ng l¹i ®äc trªn m¸y tÝnh cã 256 mµu th× hÇu hÕt c¸c ®èi t−îng trªn b¶n ®å sÏ cã mµu rÊt kh¸c nhau (nhÊt lµ c¸c ®èi t−îng mµu nÒn). ChÝnh v× vËy, ®èi víi mçi b¶n ®å ®iÖn tö bÊt kú nµo còng ®Òu ph¶i cã tµi liÖu h−íng dÉn chØ ra nh÷ng yªu cÇu ®èi víi mµn h×nh khi sö dông nh÷ng b¶n ®å ®ã ®Ó ®¶m b¶o thÓ hiÖn mµu s¾c ®· ®−îc thiÕt kÕ. 4. ThiÕt kÕ ký hiÖu vµ ch÷ viÕt HÖ thèng ký hiÖu cña atlas ®iÖn tö ph¶i cã h×nh d¹ng ®¬n gi¶n, kh«ng nªn thiÕt kÕ ký hiÖu qu¸ lín sÏ lµm gi¶m tÝnh trùc quan cña b¶n ®å. Còng cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®Ó cã thÓ ®äc chi tiÕt h¬n b»ng kü thuËt siªu ký hiÖu (MetaSymbol). Khi ®ã mçi ký hiÖu sÏ ®−îc thiÕt kÕ ë hai kÝch th−íc kh¸c nhau, b×nh 151
th−êng sÏ nh×n thÊy ë d¹ng kÝch th−íc nhá, nh−ng khi di chuyÓn chuét ®Õn vÞ trÝ ký hiÖu th× d¹ng kÝch th−íc lín sÏ xuÊt hiÖn vµ ta cã thÓ thÊy râ h¬n cÊu tróc cña ký hiÖu. Khi thiÕt kÕ ch÷ ph¶i ®¶m b¶o kh«ng che lÊp c¸c ®èi t−îng trªn b¶n ®å, sö dông c¸c kiÓu ch÷ kh¸c nhau cho tõng ®èi t−îng kh¸c nhau ®Ó ®¶m b¶o tÝnh trùc quan cña b¶n ®å. Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸nh kh¸c cho phÐp hiÓn thÞ ch÷ trªn b¶n ®å ®ã lµ thiÕt kÕ ë nh÷ng tû lÖ kh¸c nhau th× møc ®é chi tiÕt cña b¶n ®å sÏ kh¸c nhau, gióp cho ng−êi sö dông cã thÓ t×m ®−îc tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin trªn b¶n ®å th«ng qua nót phãng to, thu nhá. Khi x©y dùng atlas ®iÖn tö, c«ng t¸c biªn tËp th«ng tin thuéc tÝnh lµ mét phÇn hÕt søc quan träng. Nh÷ng th«ng tin nµy ph¶i ®−îc thiÕt kÕ ®Ó ®¶m b¶o kÕt nèi chÝnh x¸c víi ®èi t−îng ®−îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å. HiÖn nay, m« h×nh c¬ së d÷ liÖu quan hÖ th−êng hay ®−îc ¸p dông cho c¸c b¶n ®å ®iÖn tö. Theo m« h×nh nµy, th«ng tin thuéc tÝnh cña mçi ®èi t−îng ®−îc liªn kÕt víi d÷ liÖu ®å ho¹ th«ng qua mét chØ sè chung gäi lµ “khãa:. “Khãa” nµy cã thÓ lµ mét hay mét sè tr−êng. III. KÕt luËn ViÖc thµnh lËp atlas gi¸o khoa ®iÖn tö ®ang lµ vÊn ®Ò rÊt cÇn thiÕt ®Ó phï hîp sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ gãp phÇn to lín trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng d¹y vµ häc ë tr−¬ng phæ th«ng. Atlas gi¸o khoa ®iÖn tö ph¶i ®−îc x©y dùng theo nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña atlas truyÒn thèng trªn c¬ së dùa vµo nh÷ng thÕ m¹nh trong m«i tr−êng ®a ph−¬ng tiÖn ®iÖn tö. Nhê atlas ®iÖn tö gióp cho gi¸o viªn vµ häc sinh cã ®−îc nh÷ng nguån t− liÖu cËp nhËt, nh÷ng h×nh ¶nh sinh ®éng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc, gi¸o viªn cã thÓ sö dông atlas gi¸o khoa ®iÖn tö nh− mét tµi liÖu häc tËp ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng theo nhãm nhá ë trªn líp gióp cho häc sinh chñ ®éng lÜnh héi kiÕn thøc vµ hiÓu bµi mét c¸ch v÷ng ch¾c. Atlas còng lµ mét kho t− liÖu v« cïng quý gi¸, gióp cho gi¸o viªn sö dông trong viÖc thiÕt kÕ bµi gi¶ng cña m×nh trªn c¸c ch−¬ng tr×nh kh¸c nh−: Microsoft Powerpoint, Word, Excel, Mapinfo.v.v... Tµi liÖu tham kh¶o [1]. L©m Quang Dèc, B¶n ®å gi¸o khoa, Nxb §¹i häc S− ph¹m, Hµ Néi, 2003. [2]. Lª Huúnh , Lª Ngäc Nam (Chñ biªn), B¶n ®å häc chuyªn ®Ò, Nxb Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2001. [3]. Vò BÝch V©n, B¶n ®å häc ®iÖn to¸n. Gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y cao häc ngµnh b¶n ®å. H, 2002. [4]. BorDen D. Dent, Cartography Thematic Map Design. WCB/ Mc Graw - Hill ADivision of the McGraw Hill Companies,1999. [5]. David Lambert and David Baldestone. Learning to teach geography in the Secondary school. London, 2000. [6]. Macmillian Education Australia Pty LTD - Global atlas, Second edition, 2003. [7]. Oxford International Student Atlas. Endorsed by University of Combridge. International Examination. Summary Some principles in establishing electronic school - atlas for the teaching of Geography in general schools Kieu van hoan This article exposes some principles and characteristics in establishing electronic school- atlas for use in teaching geography in general schools. It analyzes the components of an electronic school-atlas and the procedure of establishing an electronic school atlas . 152