Các vi khuẩn trong bệnh lý đường dẫn mật và tính nhạy cảm kháng sinh

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> CAÙC VI KHUAÅN TRONG BEÄNH LYÙ ÑÖÔØNG DAÃN MAÄT<br /> VAØ TÍNH NHAÏY CAÛM KHAÙNG SINH<br /> Voõ Thò Chi Mai*, Cao Minh Nga*, Nguyeãn Thanh Baûo*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Nhieãm khuaån ñöôøng daãn maät chieám moät tæ leä cao trong caùc beänh lyù nhieãm khuaån ôû nöôùc ta. Caùc<br /> beänh nhaân trong loâ nghieân cöùu coù beänh caûnh vieâm ñöôøng daãn maät caáp (58,46%), soûi oáng maät chuû<br /> (27,69%), nhieãm khuaån ñöôøng maät do taéc maät (4,61%) vaø soác nhieãm khuaån ñöôøng maät (9,23%).<br /> Muïc ñích: nghieân cöùu veà caùc taùc nhaân vi khuaån trong beänh lyù heä thoáng daãn maät vaø tính nhaïy caûm<br /> khaùng sinh cuûa chuùng treân 65 beänh nhaân taïi boán beänh vieän taïi TP. Hoà Chí Minh töø thaùng 10/2001 ñeán<br /> thaùng 2/2003.<br /> Keát quaû: phaân laäp ñöôïc 84 chuûng vi khuaån töø beänh phaåm cuûa 59 beänh nhaân trong loâ nghieân cöùu<br /> (90,77%). Tæ leä nhieãm ña khuaån laø 32,2% (19 ca).Vi khuaån ñöôøng ruoät laø taùc nhaân chính, ba loaïi thöôøng<br /> gaëp nhaát laø:E. coli (42,86%), Klebsiella sp. (17,86%) vaø Enterobacter sp. (11,90%). Caàu khuaån gram<br /> döông vaø tröïc khuaån kî khí chieám tæ leä thaáp (9,52% vaø 1,19%). Veà tính nhaïy caûm khaùng sinh: ña soá caùc<br /> tröïc khuaån gram aâm phaân laäp ñöôïc coøn nhaïy vôùi caùc khaùng sinh thoâng thöôøng, ñaëc bieät raát nhaïy vôùi<br /> imipenem vaø cephalosporins theá heä thöù ba nhöng khaùng vôùi ampicillin vaø amoxicillin / clavulanic acid.<br /> Chöa coù vi khuaån gram döông naøo khaùng vancomycin. Ñieàu ñaùng löu yù laø khoâng coù söï khaùc bieät veà hieäu<br /> quaû ñieàu trò vôùi chæ moät loaïi khaùng sinh hay nhieàu loaïi khaùng sinh ñoàng thôøi.<br /> Ñeà xuaát: caàn coù chieán löôïc ñieàu trò khaùng sinh thích hôïp ñoái vôùi nhieãm khuaån ñöôøng daãn maät.<br /> <br /> SUMMARY<br /> THE BACTERA AGENTS IN THE CHOLANGIO-DISEASE<br /> AND THE ANTIBIOTIC SUSCEPTIBILITY<br /> Vo Thi Chi Mai, Cao Minh Nga, Nguyen Thanh Bao<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 85 – 91<br /> <br /> The cholangio-infection occupated a high ratio among the other infections in Viet nam. 65 patients in<br /> this study were offered the acute cholangitis (58.46%), the cholangio-stone (27.69%), the biliary obtruction<br /> cholangitis (4.61%) and the cholangitis shock (9.23%).<br /> Aims: to identify the etiological bacterial agents ofcholangitis and their antibiotic suceptibility in<br /> HoChiMinh city, we studied 65 patients with cholangio-disease hospitalized in four hospitals in<br /> HoChiMinh city from October 2001 to February2003.<br /> Results: 84 strains wered isolated from the 59 studied patients (90.97%). The ratio ofmultiinfection<br /> was 29.23%. The Enterobacteria were the main agents: E. coli (42.86%), Klebsiella sp. (17.86%),<br /> Enterobacter sp. (11.90%). The other positive gram cocci and the anaerobic bacilles were less frequent<br /> (9.52% and 1.19%). The antibiotic suceptibility: majority of isolated negative gram bacilles were still<br /> susceptible to common antibiotics and very susceptible to imipenem and third generation cephalosporins<br /> but resistant to ampicillin vaø amoxicillin/clavulanic acid. No significant difference about the therapeutic<br /> effect between the use one or more of antibiotics types.<br /> Proposition: The optimal strategy of the antibiotic therapeutic is needed for cholangio-disease.<br /> * Boä moân Vi sinh – Khoa Y – Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. HCM<br /> <br /> 85<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Nhieãm khuaån ñöôøng daãn maät chieám tæ leä cao<br /> trong caùc beänh lyù nhieãm khuaån ôû nöôùc ta. Nghieân<br /> cöùu naøy ñöôïc khu truù ôû nhieãm khuaån heä thoáng daãn<br /> maät chính do öù ñoïng maät vaø nhieãm vi khuaån nguyeân<br /> phaùt hoaëc thöù phaùt. Heä thoáng daãn maät baét nguoàn töø<br /> caùc tieåu quaûn maät trong gan, khoâng chöùa vi sinh vaät ôû<br /> nhöõng ngöôøi khoûe maïnh. Do vò trí giaûi phaãu vaø chöùc<br /> naêng ngoaïi tieát cuûa ñöôøng maät, Nhieãm khuaån ñöôøng<br /> daãn maät laø moät beänh coù lieân quan ñeán nhieàu daïng<br /> nhieãm khuaån khaùc cuûa ñöôøng tieâu hoùa vaø nhöõng<br /> beänh lyù gaây öù maät. Beänh caûnh coù theå bieåu hieän töø<br /> nheï, laâm saøng khoâng roõ reät ñeán vieâm ñöôøng daãn maät<br /> sinh muû caáp tính, bieán chöùng nhieãm khuaån heä thoáng<br /> trong vaø ngoaøi gan hoaëc nhieãm truøng nhieãm ñoäc maùu<br /> vôùi nguõ chöùng Reynolds, nhaát laø khi ñieàu trò chaäm<br /> treã(11,13). Khoaûng 90% tröôøng hôïp soûi oáng maät chuû gaây<br /> vieâm nhieãm ñöôøng maät caáp tính. Caùc vi khuaån<br /> thöôøng truù, vi khuaån gaây beänh ôû keát traøng coù tieàm<br /> naêng gaây nhieãm ñöôøng maät ngöôïc doøng. Hôn moät<br /> nöûa soá tröôøng hôïp vieâm ñöôøng daãn maät phaân laäp<br /> ñöôïc nhieàu hôn moät vi khuaån(1,2,4). Taïi Vieät nam,<br /> beänh lyù ñöôøng daãn maät lieân quan chuû yeáu ñeán beänh<br /> soûi maät, ñöôïc caùc nhaø phaãu thuaät tieâu hoùa raát quan<br /> taâm(3,4,,7,8,9,10,11) vì tính chaát phoå bieán cuõng nhö nhöõng<br /> bieán chöùng naëng cuûa beänh coù theå ñe doïa tính maïng<br /> beänh nhaân. Tuy nhieân, chöa coù ñeà taøi nghieân cöùu<br /> moät caùch heä thoáng caùc taùc nhaân vi khuaån hieáu khí vaø<br /> kò khí trong nhieãm khuaån ñöôøng daãn maät vaø cuõng<br /> chöa coù ñoái chieáu ñieàu trò khaùng sinh vôùi khaùng sinh<br /> ñoà vaø nhaän xeùt tính khaùng thuoác cuûa nhöõng vi khuaån<br /> gaây nhieãm khuaån ñöôøng daãn maät. Vì vaäy, chuùng toâi<br /> ñaët ra nhöõng muïc tieâu cho nghieân cöùu laø:<br /> 1. Ñònh danh vaø löôïng giaù vai troø cuûa caùc loaïi vi<br /> khuaån trong heä thoáng daãn maät chính treân beänh nhaân<br /> ñeán khoa Ngoaïi ôû 4 beänh vieän taïi TP. HCM.<br /> 2. Khaûo saùt tính nhaïy caûm khaùng sinh vaø ñaùnh<br /> giaù möùc ñoä ñeà khaùng cuûa caùc vi khuaån phaân laäp ñöôïc.<br /> 3. Nhaän xeùt veà hieäu quaû cuûa vieäc söû duïng<br /> khaùng sinh trong trò lieäu beänh lyù nhieãm khuaån<br /> ñöôøng daãn maät.<br /> <br /> 86<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Ñaây laø nghieân cöùu moâ taû caét ngang.<br /> Côõ maãu<br /> 65, döïa vaøo thieát keá nghieân cöùu vaø theo soá lieäu<br /> thöïc teá phaãu thuaät ñöôøng maät taïi boán beänh vieän (BV):<br /> BV Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. HCM, BV Nhaân Daân Gia Ñònh,<br /> BV Bình Daân vaø BV Chôï Raãy. Thôøi gian nghieân cöùu töø<br /> thaùng 10/2001 ñeán thaùng 2/2003.<br /> Tieâu chuaån choïn beänh<br /> Beänh nhaân (BN) ñeán khaùm taïi caùc BV treân vaø<br /> ñöôïc nhaäp vieän ñieàu trò vôùi ít nhaát moät trong caùc<br /> beänh caûnh sau: vieâm ñöôøng maät caáp (vieâm ÑDMC),<br /> soûi oáng maät chuû (soûi OÂMC), NKÑM do taéc maät, soác<br /> NKÑM.<br /> Tieâu chuaån loaïi tröø<br /> BN bò chaán thöông buïng aûnh höôûng ñeán gan –<br /> maät.<br /> Döõ lieäu nghieân cöùu ñöôïc thu thaäp döïa vaøo maãu<br /> phieáu daønh cho laâm saøng vaø maãu phieáu caän laâm saøng.<br /> Sau ñoù keát quaû ñöôïc xöû lyù vôùi phaàn meàm STATA 6.0;<br /> caùc bieán khoâng lieân tuïc ñöôïc kieåm ñònh baèng test chi<br /> bình phöông vôùi ∝ < 0,005.<br /> Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Beänh phaåm<br /> <br /> Laø dòch maät, soûi maät (neáu coù) vaø maùu ngoaïi bieân.<br /> Dòch maät<br /> <br /> Ruùt 2-3 ml cho vaøo tube chaân khoâng voâ truøng.<br /> Sau ñoù:<br /> + Huùt 1-2 ml dòch maät cho vaøo oáng canh Thi-A<br /> (Thioglycolate broth + 0,3% PastagarA (BioRad). UÛ<br /> oáng Thi-A qua ñeâm.<br /> + Huùt 1 ml dòch maät caáy leân thaïch maùu cöøu<br /> (BA), thaïch Mac Conkey (MC), thaïch maùu kî khí (An,<br /> cheá töø thaïch maùu cöøu + Hemin-K1 + trích tinh naám<br /> men). Laøm pheát nhuoäm gram. Thaïch BA vaø MC uû<br /> bình thöôøng ôû 350C, theo doõi moãi ngaøy; An uû kî khí,<br /> theo doõi moãi 48 giôø.<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Ñaëc tính maãu<br /> <br /> Soûi maät (neáu coù)<br /> <br /> Duøng chaøy voâ truøng nghieàn soûi roài cho vaøo oáng<br /> canh Thi-A. UÛ Thi-A qua ñeâm. Caáy dung dòch soûi<br /> nghieàn töø oáng Thi-A ñaõ uû 8-18 giôø leân caùc hoäp thaïch<br /> BA vaø MC. Laøm pheát nhuoäm gram.<br /> Taùch laáy huyeát thanh töø 3 ml maùu ñoâng, tìm<br /> khaùng theå Leptospira IgM vôùi kít Leptospira (haõng<br /> BioRad).<br /> Neáu coù nhieãm khuaån huyeát, ruùt 3-4 ml maùu caáy<br /> vaøo chai caáy maùu Bactec Plus Aerobic vaø Bactec Plus<br /> Anaerobic (haõng Becton-Dickinson). Uû chai caáy maùu<br /> vaø phaân laäp ñònh danh nhö vôùi dòch maät.<br /> <br /> 51 – 60<br /> <br /> 8<br /> <br /> 12,31<br /> <br /> 61 – 70<br /> <br /> 13<br /> <br /> 20,00<br /> <br /> 71 – 80<br /> <br /> 13<br /> <br /> 20,00<br /> <br /> 81 – 90<br /> <br /> 11<br /> <br /> 16,92<br /> <br /> Caùc BN trong loâ nghieân cöùu ñeán nhaäp vieän vôùi<br /> caùc beänh caûnh ñöôïc ghi nhaän nhö trong baûng 2.<br /> Baûng 2. Beänh caûnh laâm saøng cuûa caùc BN nhieãm<br /> khuaån heä thoáng daãn maät chính<br /> <br /> + Choïn khuaån laïc moïc treân BA vaø MC ñeå chaïy<br /> traéc nghieäm sinh hoùa ñònh danh. Kieåm tra chaát löôïng<br /> vôùi kít ñònh danh Crystal (haõng Becton Dickinson).<br /> <br /> + Thöû test nhaïy caûm oxygen vôùi khuaån laïc moïc<br /> treân An. Sau ñoù choïn khuaån laïc vi khuaån kî khí ñeå<br /> tieán haønh ñònh danh.<br /> <br /> Tæ leä %<br /> <br /> Beänh caûnh laâm saøng<br /> <br /> Ñònh danh vi khuaån vaø laøm khaùng sinh ñoà<br /> <br /> Khaùng sinh ñoà: duøng phöông phaùp Kirby-Bauer<br /> caûi tieán. Ñóa khaùng sinh do haõng BioRad hay BectonDickinson saûn xuaát.<br /> <br /> Soá löôïng<br /> <br /> STT<br /> <br /> Beänh caûnh<br /> <br /> N<br /> <br /> %<br /> <br /> 1<br /> <br /> Vieâm ÑDMC<br /> <br /> 38<br /> <br /> 58,46<br /> <br /> 2<br /> <br /> Soûi OÂMC<br /> <br /> 18<br /> <br /> 27,69<br /> <br /> 3<br /> <br /> NKÑM do taéc maät<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,61<br /> <br /> 4<br /> <br /> Soác NKÑM<br /> <br /> 6<br /> <br /> 9,23<br /> <br /> Toång soá<br /> <br /> 65<br /> <br /> 100<br /> <br /> Keát quaû vi khuaån hoïc<br /> Baûng 3. Tæ leä nuoâi caáy vi khuaån cuûa 65 ca theo beänh<br /> caûnh laâm saøng<br /> STT Beänh caûnh Soá ca Döông tính Tæ leä % Soá chuûng phaân<br /> laäp ñöôïc<br /> <br /> Khaùng sinh ñoà: duøng phöông phaùp thoâi ñóa<br /> khaùng sinh trong moâi tröôøng loûng laø canh thang tim<br /> naõo haàm (BHI, haõng BioRad).<br /> <br /> 1<br /> <br /> Vieâm ÑDMC<br /> <br /> 38<br /> <br /> 35<br /> <br /> 92,11<br /> <br /> 45<br /> <br /> 2<br /> <br /> Soûi OÂMC<br /> <br /> 18<br /> <br /> 15<br /> <br /> 83,33<br /> <br /> 22<br /> <br /> 3<br /> <br /> Taéc maät<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3<br /> <br /> 100<br /> <br /> 4<br /> <br /> Ñóa khaùng sinh duøng ñeå chaån ñoaùn vaø laøm khaùng<br /> sinh ñoà do haõng Becton-Dickinson saûn xuaát.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Soác NKÑM<br /> <br /> 6<br /> <br /> 6<br /> <br /> 100<br /> <br /> 13<br /> <br /> Toång soá<br /> <br /> 65<br /> <br /> 59<br /> <br /> 90,77<br /> <br /> 84<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Ñaëc tính maãu khaûo saùt<br /> Chuùng toâi ñaõ choïn khaûo saùt ñöôïc 65 ca beänh töø 4<br /> BV tham gia nghieân cöùu. Caùc ñaëc ñieåm cuûa maãu khaûo<br /> saùt ñöôïc ghi nhaän trong baûng 1.<br /> Baûng 1. Ñaëc ñieåm giôùi, tuoåi cuûa maãu khaûo saùt (n=65)<br /> Ñaëc tính maãu<br /> Giôùi<br /> Löùa tuoåi<br /> <br /> Soá löôïng<br /> <br /> Tæ leä %<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 19<br /> <br /> 29,23<br /> <br /> Nöõ<br /> <br /> 46<br /> <br /> 70,77<br /> <br /> 21 – 30<br /> <br /> 5<br /> <br /> 7,69<br /> <br /> 31 – 40<br /> <br /> 7<br /> <br /> 10,77<br /> <br /> 41 – 50<br /> <br /> 8<br /> <br /> 12,31<br /> <br /> Trong soá 84 vi khuaån phaân laäp ñöôïc coù 75 chuûng<br /> tröïc khuaån gram aâm, 8 chuûng vi khuaån gram döông<br /> vaø 1 chuûng vi khuaån kò khí. Ba loaïi vi khuaån ñöôøng<br /> ruoät thöôøng gaëp laø E. coli (36 chuûng – 42,86%),<br /> Klebsiella sp. (15 chuûng – 17,86%) vaø Enterobacter<br /> sp. (10 chuûng – 11,90%). Coù 19 ca (32,2%) nhieãm ña<br /> khuaån, nghóa laø phaân laäp ñöôïc töø 2 chuûng vi khuaån<br /> trôû leân.<br /> Tìm khaùng theå Leptospira IgM vôùi kít<br /> Leptospira cuûa haõng BioRad cho keát quaû döông<br /> tính laø 3,08% (2 ca).<br /> Khaûo saùt tính nhaïy caûm khaùng sinh<br /> cuûa caùc vi khuaån phaân laäp ñöôïc<br /> <br /> 87<br /> <br /> Keát quaû khaùng sinh ñoà cuûa 3 loaïi tröïc<br /> khuaån gram aâm phaân laäp ñöôïc nhieàu<br /> nhaát<br /> Baûng 4. Tæ leä khaùng thuoác cuûa 3 loaïi tröïc khuaån<br /> gram aâm<br /> <br /> 6<br /> <br /> Amikacin<br /> <br /> 2/4<br /> <br /> -<br /> <br /> Nhaïy<br /> <br /> 2/5<br /> <br /> 7<br /> <br /> Bactrim<br /> <br /> 2/4<br /> <br /> 2/3<br /> <br /> Nhaïy<br /> <br /> 4/8<br /> <br /> Kyù<br /> hieäu E. Klebsiella Enterobacter<br /> coli<br /> sp.<br /> sp.<br /> <br /> 8<br /> <br /> Vancomicin<br /> <br /> 0/4<br /> <br /> 0/3<br /> <br /> Nhaïy<br /> <br /> 0/8<br /> <br /> 9 Ciprofloxacin<br /> <br /> ¾<br /> <br /> 1/3<br /> <br /> -<br /> <br /> 4/7<br /> <br /> AMP 83,33 100,00<br /> <br /> 10 Clindamycin<br /> <br /> 2/4<br /> <br /> 0/3<br /> <br /> Khaùng<br /> <br /> 3/8<br /> <br /> Tæ leä khaùng %<br /> <br /> STT<br /> <br /> 1<br /> <br /> Khaùng sinh<br /> <br /> Ampicillin<br /> <br /> 80,00<br /> <br /> 2 Amoxicillin/clavulanate AUG 38,89<br /> <br /> 20,00<br /> <br /> 60,00<br /> <br /> 3<br /> <br /> Cefuroxime<br /> <br /> FRA 19,44<br /> <br /> 33,33<br /> <br /> 50,00<br /> <br /> 4<br /> <br /> Ceftazidime<br /> <br /> CAZ 19,44<br /> <br /> 0,00<br /> <br /> 10,00<br /> <br /> 5<br /> <br /> Ceftriaxone<br /> <br /> CRO 13,89<br /> <br /> 6,67<br /> <br /> 20,00<br /> <br /> 6 Piperacillin/tazobactam TZP 8,33<br /> <br /> 0,00<br /> <br /> 10,00<br /> <br /> 7<br /> <br /> Imipenem<br /> <br /> IPM 0,00<br /> <br /> 0,00<br /> <br /> 0,00<br /> <br /> 8<br /> <br /> Gentamicin<br /> <br /> GEN 22,22<br /> <br /> 6,67<br /> <br /> 20,00<br /> <br /> 9<br /> <br /> Amikacin<br /> <br /> AMK 5,56<br /> <br /> 6,67<br /> <br /> 0,00<br /> <br /> 10<br /> <br /> Ciprofloxacin<br /> <br /> CIP 27,78<br /> <br /> 13,33<br /> <br /> 20,00<br /> <br /> 11<br /> <br /> Bactrim<br /> <br /> SXT 58,33<br /> <br /> 46,67<br /> <br /> 40,00<br /> <br /> Keát quaû khaùng sinh ñoà caùc vi khuaån<br /> gram döông<br /> <br /> Trong soá 84 chuûng vi khuaån phaân laäp ñöôïc coù 8<br /> chuûng vi khuaån gram döông (9,52%). Tæ leä khaùng<br /> thuoác ñöôïc theå hieän ôû baûng 5.<br /> Baûng 5. Tæ leä khaùng thuoác cuûa caùc vi khuaån gram<br /> döông<br /> STT Khaùng sinh<br /> 1<br /> <br /> Soá ca khaùng / soá vi khuaån phaân laäp<br /> Staphylococci Enterococci Kurthia<br /> <br /> Tæ leä<br /> khaùng<br /> <br /> Penicillin G<br /> <br /> ¼<br /> <br /> 1/3<br /> <br /> Nhaïy<br /> <br /> 2/8<br /> <br /> 2 Amox./clav.<br /> <br /> 4/4<br /> <br /> 1/3<br /> <br /> Nhaïy<br /> <br /> 5/8<br /> <br /> 3<br /> <br /> Oxacillin<br /> <br /> 4/4<br /> <br /> 0/3<br /> <br /> Nhaïy<br /> <br /> 4/8<br /> <br /> 4<br /> <br /> Imipenem<br /> <br /> ¼<br /> <br /> 2/3<br /> <br /> Nhaïy<br /> <br /> 3/8<br /> <br /> 5<br /> <br /> Gentamicin<br /> <br /> 2/4<br /> <br /> -<br /> <br /> Nhaïy<br /> <br /> 2/5<br /> <br /> 88<br /> <br /> STT Khaùng sinh Soá ca khaùng / soá vi khuaån phaân laäp Tæ leä<br /> kh ù<br /> Staphylococci Enterococci Kurthia<br /> <br /> Tính nhaïy caûm khaùng sinh cuûa caùc vi<br /> khuaån kò khí<br /> <br /> Chuùng toâi phaân laäp ñöôïc 1 chuûng vi khuaån kò khí<br /> (1,19%) laø Lactobacillus plantarum vaø thöïc hieän thöû<br /> nghieäm nhaïy caûm khaùng sinh cho chuûng naøy.Keát quaû<br /> khaùng sinh ñoà cho thaáy, vi khuaån nhaïy vôùi Penicillin,<br /> Ampicillin/sulbactam,<br /> Cefoxitin,<br /> Ceftriaxone,<br /> Chloramphenicol vaø Clindamycin nhöng ñeà khaùng<br /> vôùi Metronidazol.<br /> Khaùng sinh söû duïng<br /> Taát caû BN trong loâ nghieân cöùu ñeàu ñöôïc duøng<br /> khaùng sinh phoøng ngöøa tröôùc moå vaø khaùng sinh trò<br /> lieäu sau moå. Ña soá BN ñöôïc duøng töø 2 loaïi khaùng sinh<br /> trôû leân (baûng 6).<br /> Baûng 6. Tình hình söû duïng khaùng sinh (n = 65)<br /> Soá khaùng sinh<br /> söû duïng<br /> <br /> Tröôùc moå<br /> <br /> Sau moå<br /> <br /> Taàn suaát<br /> <br /> %<br /> <br /> Taàn suaát<br /> <br /> %<br /> <br /> 1 loaïi<br /> <br /> 16<br /> <br /> 24,62<br /> <br /> 13<br /> <br /> 20,00<br /> <br /> 2 loaïi<br /> <br /> 37<br /> <br /> 56,92<br /> <br /> 34<br /> <br /> 52,31<br /> <br /> 3 loaïi<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,62<br /> <br /> 16<br /> <br /> 24,62<br /> <br /> 4 loaïi<br /> <br /> 9<br /> <br /> 13,85<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3,01<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> Veà ñaëc tính maãu nghieân cöùu<br /> Soá löôïng BN nöõ chieám öu theá so vôùi nam<br /> (70,77% so vôùi 29,23%); thuoäc tuoåi töø 21 ñeán 90,<br /> trong ñoù nhoùm tuoåi töø 61-90 chieám tæ leä cao hôn haún<br /> (baûng 1).<br /> Beänh caûnh laâm saøng<br /> Thöôøng gaëp nhaát laø vieâm ñöôøng daãn maät caáp<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> tính (58,46%), keá ñeán laø soûi OÂMC (27,69%); NKÑM do<br /> taéc maät vaø soác NKÑM ít gaëp hôn (4,61% vaø 9,23%)<br /> (baûng 2).<br /> Caùc taùc nhaân gaây nhieãm khuaån heä<br /> thoáng daãn maät chính<br /> Trong soá 38 beänh nhaân bò Vieâm ñöôøng daãn maät<br /> caáp tính, coù 35 tröôøng hôïp (91,2%) caáy vi khuaån<br /> döông tính, ñöôïc 44 chuûng. Soá tröïc khuaån ñöôøng<br /> ruoät gaây beänh laø 37/44 chuûng phaân laäp, chuû yeáu laø E.<br /> coli (21 chuûng), Klebsiella sp. (7 chuûng) vaø<br /> Enterobacter sp. (6 chuûng).<br /> ÔÛ moät beänh nhaân nöõ 38 tuoåi bò vieâm oáng daãn<br /> maät taùi phaùt, chuùng toâi phaân laäp ñöôïc vöøa P.<br /> aeruginosa vöøa Klebsiella sp. trong dòch maät. Ôû moät<br /> beänh nhaân nöõ khaùc 25 tuoåi, caû trong dòch maät vaø<br /> maùu ñeàu tìm thaáy Klebsiella sp.<br /> Coù 18 ca bò soûi oáng maät chuû, caáy döông tính 15<br /> (83,33%), ñöôïc 22 chuûng, chuû yeáu laø E. coli (8<br /> chuûng), Klebsiella sp. (4 chuûng).<br /> Coù 3 ca taéc maät ñeàu cho keát quaû caáy vi khuaån<br /> döông tính vôùi 4 vi khuaån thöôøng gaëp laø E. coli,<br /> Klebsiella, Staphylococcus coagulase (-) vaø<br /> Alcaligenes feacalis.<br /> Caû 6 tröôøng hôïp soác NKÑM ñeàu cho keát quaû caáy<br /> döông tính töø dòch maät vaø trong dòch soûi nghieàn,<br /> phaân laäp ñöôïc 13 chuûng vi khuaån. Tuy vaäy, chæ coù 2<br /> ca caáy maùu döông tính. 4 trong 6 tröôøng hôïp soác<br /> phaân laäp ñöôïc 1 loaïi vi khuaån, 2 tröôøng hôïp coøn laïi,<br /> phaân laäp ñöôïc nhieàu hôn 1 loaïi vi khuaån, keå caû vi<br /> khuaån kò khí (Lactobacillus plantarum).<br /> Moái lieân heä giöõa tình traïng nhieãm ña<br /> khuaån vôùi soá ca caáy döông tính<br /> Trong vieâm ñöôøng daãn maät caáp tính coù 45 chuûng<br /> vi khuaån tìm thaáy ôû 35 ca (baûng 3). Giöõa soá ca caáy<br /> döông tính vaø soá löôïng vi khuaån phaân laäp ñöôïc coù<br /> moái töông quan chaët cheõ (r = 0,9893 > 0,05). Nhö<br /> vaäy, tình traïng nhieãm ña khuaån theo loaïi beänh caûnh<br /> phuø hôïp vôùi sinh beänh hoïc cuûa NKÑM.<br /> Löôïng giaù vai troø cuûa vi khuaån trong<br /> nhieãm khuaån ñöôøng daãn maät<br /> <br /> Nhö ñaõ bieát qua y vaên, vai troø cuûa caùc tröïc khuaån<br /> ñöôøng ruoät gaây nhieãm khuaån heä thoáng daãn maät<br /> chính trong nghieân cöùu naøy raát roõ raøng. Nhieàu nhaát laø<br /> E. coli (36 chuûng), keá ñoù laø Klebsiella sp. (15 chuûng),<br /> roài ñeán Enterobacter (10 chuûng). Ñaëc bieät chuùng toâi<br /> ñaõ phaân laäp ñöôïc 1 chuûng vi khuaån Salmonella typhi<br /> trong dòch maät cuûa moät beänh nhaân nam 81 tuoåi bò<br /> vieâm ñöôøng daãn maät caáp. Toång soá tröïc khuaån ñöôøng<br /> ruoät phaân laäp ñöôïc laø 75/84, chieám tæ leä 89,29%.<br /> Ba tröôøng hôïp naëng xin veà vaø töû vong thuoäc<br /> nhoùm vieâm ñöôøng daãn maät caáp tính, phaân laäp ñöôïc<br /> E. coli trong dòch maät. Caû ba beänh nhaân ñeàu laø nöõ,<br /> treân 70 tuoåi. Ngoaøi vaán ñeà tuoåi giaø suy yeáu, raát coù theå<br /> vai troø noäi ñoäc toá gram aâm cuûa E. coli laø yeáu toá taêng<br /> naëng.<br /> Caùc tröïc khuaån khoâng leân men chæ coù 5 chuûng<br /> Pseudomonas aeruginosa vaø 2 chuûng Alcaligenes<br /> faecalis, ít hôn caùc taùc giaû khaùc(1,2,11,12,13,14).<br /> Vôùi caùc caàu khuaån gram döông, caùc taùc giaû nöôùc<br /> ngoaøi ít ñeà caäp tôùi nhoùm tuï caàu(1,2,13,14). Traùi laïi chuùng<br /> toâi phaân laäp ñöôïc 1 chuûng tuï caàu vaøng vaø 3 chuûng tuï<br /> caàu khoâng sinh coagulase. Ngoaøi ra coøn xuaát hieän<br /> Streptococci vaø Enterococci (4,61%).<br /> Chæ coù 1 chuûng vi khuaån kî khí phaân laäp ñöôïc<br /> trong coâng trình naøy. Theo Brook(1), phaûi ñeán 25% vi<br /> khuaån phaân laäp laø kî khí, coøn enterococci chieám 15%.<br /> Coù theå vieäc söû duïng khaùng sinh tröôùc moå coù aûnh<br /> höôûng ñeán tæ leä caáy döông tính vi khuaån kî khí trong<br /> caùc nhieãm truøng oå buïng.<br /> Ñaây laø coâng trình veà nhieãm khuaån ñöôøng daãn<br /> maät coù löu yù ñeán Leptospira sp. Soá lieäu chöa nhieàu<br /> nhöng cuõng caàn nghó ñeán khi beänh nhaân coù trieäu<br /> chöùng nhieãm truøng gan maät phaûi can thieäp ngoaïi<br /> khoa.<br /> Ñaùnh giaù möùc ñoä ñeà khaùng khaùng sinh<br /> cuûa caùc taùc nhaân vi khuaån<br /> Ba loaïi tröïc khuaån gram aâm phaân laäp ñöôïc nhieàu<br /> nhaát trong nghieân cöùu naøy laø E. coli, Klebsiella sp. vaø<br /> Enterobacter sp. Tæ leä khaùng khaùng sinh cuûa caùc vi<br /> khuaån naøy ñaõ ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.<br /> Ngoaïi tröø Klebsiella sp. ñeà khaùng noäi taïi vôùi<br /> <br /> 89<br /> <br />