Cẩm nang y tế cộng đồng y học dự phòng

1<br /> <br /> L IT A<br /> Y t công c ng (YTCC) và y h c d phòng (YHDP) ang ngày càng th<br /> hi n ư c vai trò quan tr ng trong n n y t c a m i qu c gia. Trong khi y h c<br /> lâm sàng (YHLS) hư ng t i vi c ch n oán và i u tr cho t ng cá th b nh nhân<br /> thì YTCC l i quan tâm t i vi c phòng b nh và nâng cao s c kh e cho c c ng<br /> ng. YHDP là s t ng h p c a YHLS và YTCC, ngư i làm công tác d phòng<br /> v a ph i có ki n th c, chuyên môn v lâm sàng, ng th i cũng c n c nh ng<br /> ki n th c, k năng v YTCC<br /> có th áp d ng các bi n pháp ch<br /> ng, tích c c<br /> nh m lo i b các y u t nguy cơ, ngăn ng a s phát sinh, phát tri n c a b nh<br /> t t, hư ng t i m c tiêu hàng u là chăm sóc và nâng cao s c kh e cho cá nhân,<br /> gia ình và xã h i. Thành công m t ca gi i ph u có th c u s ng m t m ng<br /> ngư i, nhưng thành công trong m t chi n lư c y t d phòng có th c u s ng<br /> nhi u tri u ngư i, và kéo dài tu i th cũng như nâng cao ch t lư ng s ng cho c<br /> m t dân t c.<br /> n hôm nay, v i con s 4 khóa sinh viên t t nghi p c nhân YTCC và<br /> chưa có khóa sinh viên nào t t nghi p bác sĩ YHDP thì chương trình ào t o c<br /> nhân YTCC và bác sĩ YHDP trư ng<br /> i h c Y Dư c Hu v n ang còn khá<br /> m i m . B i th v n còn r t nhi u i u băn khoăn v hai ngành h c này mà các<br /> b n sinh viên r t mong mu n ư c gi i áp.<br /> Th u hi u ư c i u này, chúng tôi – nh ng th h sinh viên YTCC và<br /> YHDP i trư c, v i chút kinh nghi m và lòng nhi t thành ã biên so n tài li u<br /> “C m nang dành cho sinh viên y t công c ng và y h c d phòng”. Tài li u<br /> này nh m cung c p cho các b n sinh viên m t s thông tin c n thi t v l ch s<br /> YTCC và YHDP, v chương trình h c, v trí công tác và tri n v ng c a sinh viên<br /> sau khi t t nghi p. Qua ây chúng tôi cũng gi i thi u n các b n m t s k năng<br /> c n thi t cho sinh viên YTCC và YHDP, cùng v i m t s kinh nghi m mà chúng<br /> tôi ã úc k t ư c.<br /> L n u tiên biên so n và xu t b n ch c h n s không tránh ư c nh ng<br /> sai sót, r t mong ư c s óng góp b sung c a b n c<br /> nh ng l n xu t b n<br /> sau ư c hoàn thi n hơn. Vì s nghi p h c t p và nghiên c u c a c ng ng sinh<br /> viên YTCC - YHDP, chúng tôi mong r ng tài li u này s ư c các b n sinh viên<br /> ón nh n. M i s góp ý và th o lu n v tài li u, xin m i b n c liên h email<br /> yhdpvn@gmail.com ho c truy c p<br /> a ch http://www.yhocduphong.net<br /> trao i thêm.<br /> Chúc các b n sinh viên s c kh e và thành công!<br /> Hu , tháng 11 năm 2012<br /> Nhóm biên so n<br /> <br /> 2<br /> <br /> C m nang YTCC & YHDP<br /> <br /> THAM GIA BIÊN SO N<br /> <br /> 1. Nguy n Xuân Hà<br /> 2. Phan<br /> <br /> c Thái Duy<br /> <br /> 3. Tr n ình Trung<br /> 4.<br /> <br /> inh H ng Chi n<br /> <br /> 5. Nguy n Th Phương Thùy<br /> 6. Nguy n Th Tuy t Mai<br /> 7. Nguy n Th Huy n Trang<br /> 8. Cù Th Bích Ng c<br /> 9. Tr n Lê Huy<br /> 10. Nguy n Hoàng Dung<br /> 11. Nguy n Phúc Thành Nhân<br /> Và m t s c u sinh viên khoa YTCC - H Y Dư c Hu .<br /> <br /> 3<br /> <br /> C m nang YTCC & YHDP<br /> <br /> M CL C<br /> PH N I: GI I THI U V YTCC VÀ YHDP........................................................ 05<br /> I – L ch s phát tri n c a YTCC và YHDP ............................................................ 05<br /> II – Ngành YTCC .................................................................................................. 08<br /> III – Ngành YHDP ................................................................................................. 12<br /> IV – Th c tr ng và nhu c u ngu n nhân l c YTCC và YHDP trong h th ng y t .. 16<br /> PH N II: KHOA YTCC – TRƯ NG H Y DƯ C HU ..................................... 19<br /> I – Trư ng<br /> <br /> i h c Y Dư c Hu ............................................................................. 19<br /> <br /> II – Khoa YTCC .................................................................................................... 20<br /> III – Sinh viên khoa YTCC .................................................................................... 21<br /> PH N III: CHƯƠNG TRÌNH ÀO T O ............................................................. 26<br /> I – C nhân YTCC ................................................................................................. 26<br /> II – Bác sĩ YHDP ................................................................................................... 29<br /> PH N IV: CƠ H I H C LÊN CAO ..................................................................... 33<br /> I – Cơ h i ào t o trong nư c ................................................................................. 33<br /> II – Cơ h i ào t o nư c ngoài ............................................................................... 34<br /> PH N V: CƠ H I VI C LÀM SAU KHI T T NGHI P ..................................... 35<br /> I – Cơ quan công tác .............................................................................................. 36<br /> II – Lĩnh v c công tác ............................................................................................ 37<br /> PH N VI: CÁC K NĂNG C N THI T ............................................................. 44<br /> I – Ngo i ng ......................................................................................................... 44<br /> II – Tin h c ............................................................................................................ 46<br /> III – K năng h c tích c c ...................................................................................... 48<br /> PH N VII: NGU N TÀI LI U B ÍCH............................................................... 63<br /> I – Website............................................................................................................. 63<br /> II – T p chí ............................................................................................................ 64<br /> III – M t s thư vi n t i Hu .................................................................................. 64<br /> PH L C M T S CÂU H I THƯ NG G P.................................................... 66<br /> <br /> 4<br /> <br /> C m nang YTCC & YHDP<br /> <br /> PH N I<br /> GI I THI U V Y T CÔNG C NG<br /> VÀ Y H C D<br /> I - L CH S<br /> PHÒNG<br /> <br /> PHÒNG<br /> <br /> PHÁT TRI N C A Y T CÔNG C NG VÀ Y H C D<br /> <br /> 1. L ch s phát tri n trên th gi i<br /> Vào th k th V trư c công nguyên, Hy L p, con ngư i tin r ng<br /> b nh t t ư c gây ra b i các l c lư ng siêu nhiên. Tuy nhiên, Hippocrates<br /> và các c ng s c a ông ã bác b nh ng tư tư ng y, ông cũng là ngư i<br /> u tiên mô t các b nh v th ch t, xã h i và các hành vi s c kh e thông<br /> qua cu n sách “Không Khí, Nư c,<br /> t” (On Air, Waters, Places). Cu n<br /> sách này ph c v như m t hư ng d n cho cách phòng ch ng và ch a tr<br /> b nh t t trong th gi i Hy L p – La Mã, nó ư c xem như ti n<br /> cho vi c<br /> thành l p khoa h c v y t công c ng (YTCC).<br /> Vào th i trung c , căn b nh quan tr ng nh t th i kỳ này là b nh<br /> phong, kéo dài t th k th VI n th k th XV. Ngư i ta ã xây d ng<br /> kho ng 19.000 ngôi nhà dành cho vi c cách ly b nh phong kh p Châu Âu<br /> vào cu i th k th XII. Cách ly các trư ng h p m c b nh phong th i trung<br /> c là i di n u tiên cho s ng d ng th c hành YTCC trên th gi i.<br /> Cũng trong th i kỳ này, nhi u ho t ng c trưng cho YTCC cũng ã di n<br /> ra như giám sát vi c cung c p nư c và thoát nư c, làm s ch ư ng ph ...<br /> T th k XIV n XVI, nhi u d ch b nh hoành hành kh p châu M ,<br /> châu Âu và vùng C n ông như u mùa, d ch h ch, giang mai, cúm. n<br /> gi a th k th XV, các thành ph l n trong khu v c ã thành l p Ban<br /> thư ng tr c v s c kh e, thi t l p ki m d ch, cách ly, s p x p chôn c t n n<br /> nhân, xông hơi kh trùng các khu dân cư, t ch c qu n lý ch t ch , k t h p<br /> v i các th y thu c a phương cung c p cơ s v t ch t và tư v n d phòng.<br /> T ch c này ngày càng phát tri n r ng kh p v i ông o các th y thu c,<br /> tham gia ho t ng pha ch và bán thu c, qu n lý các i tư ng ăn xin và<br /> gái m i dâm. Mô hình t ch c các ho t ng YTCC ư c manh nha hình<br /> thành.<br /> Giai o n t kho ng năm 1750 cho n gi a th k XIX, c trưng<br /> b i s phát tri n công nghi p, xã h i và chính tr m nh m chưa t ng có.<br /> Nhi u nhà khoa h c, bác sĩ ã vi t hàng lo t cu n sách, báo cáo v b o v<br /> 5<br /> <br /> C m nang YTCC & YHDP<br /> <br />