Chăm sóc sức khỏe phụ nữ part 6

Chia sẻ: ágffq ằefgsd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

185
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quan sát cổ tử cung sau khi đã lau sạch dịch tiết: − Nếu thấy cổ tử cung mμu hồng, nhẵn bóng lμ bình thường. − Nếu cổ tử cung đỏ, mất nhẵn bóng lμ bị viêm. − Nếu cổ tử cung tím lμ có thai. − Tổn thương gợn đỏ lμ loét hoặc lộ tuyến. − Chấm acid axetic vμo diện gợn đỏ thấy nhợt mμu, trắng bệch, chất dịch phủ bên ngoμi vón lại, nghĩ đến lộ tuyến cổ

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chăm sóc sức khỏe phụ nữ part 6

2.4.2. Kh¸m bé phËn sinh dôc ngoμi − Xem c¸c m«i lín, m«i nhá cã ph¸t triÓn kh«ng? NÕu khe ©m hé hë, lμ c¸c m«i ph¸t triÓn kh«ng tèt. − VÐn c¸c m«i ©m hé xem phÝa trong cã bÞ viªm ®á hay kh«ng, cã dÞch bÊt th−êng kh«ng? − Xem lç niÖu ®¹o cã ®á kh«ng? H×nh 22: Kh¸m ©m hé H×nh 23: Kh¸m b»ng má vÞt 2.4.3. Kh¸m b»ng má vÞt − Bao giê còng ®Æt má vÞt tr−íc khi kh¸m ©m ®¹o b»ng ngãn tay. Tr−íc hÕt xem cã dÞch tiÕt bÊt th−êng ë ©m ®¹o, cæ tö cung kh«ng? − Quan s¸t cæ tö cung sau khi ®· lau s¹ch dÞch tiÕt: − NÕu thÊy cæ tö cung mμu hång, nh½n bãng lμ b×nh th−êng. − NÕu cæ tö cung ®á, mÊt nh½n bãng lμ bÞ viªm. − NÕu cæ tö cung tÝm lμ cã thai. − Tæn th−¬ng gîn ®á lμ loÐt hoÆc lé tuyÕn. − ChÊm acid axetic vμo diÖn gîn ®á thÊy nhît mμu, tr¾ng bÖch, chÊt dÞch phñ bªn ngoμi vãn l¹i, nghÜ ®Õn lé tuyÕn cæ tö cung. NÕu diÖn tÝch gîn ®á bÞ rím m¸u, nghÜ ®Õn loÐt cæ tö cung. − TiÕp theo chÊm Lugol: vïng viªm kh«ng b¾t mμu n©u. 2.4.4. Th¨m ©m ®¹o kÕt hîp víi n¾n bông − Bao giê còng kh¸m kÕt hîp hai ngãn tay trong ©m ®¹o vμ mét bμn tay ngoμi thμnh bông. − X¸c ®Þnh thÓ tÝch, t− thÕ, mËt ®é, di ®éng cña cæ tö cung, th©n tö cung. − Xem c¸c tói cïng cã ®Çy kh«ng? − Xem bÖnh nh©n cã ®au khi kh¸m, khi di ®éng cæ tö cung, tö cung kh«ng? 87
C¸c gîi ý vÒ bÖnh: − NÕu thÊy tö cung to: cã thÓ cã thai hoÆc u x¬ tö cung. − PhÇn phô cã khèi: u nang buång trøng, ø n−íc èng dÉn trøng. − PhÇn phô nÒ, Ên ®au hoÆc tö cung di ®éng kÐm: cã thÓ viªm phÇn phô, chöa ngoμi tö cung. 2.4.5. C¸c xÐt nghiÖm hç trî − Soi t−¬i ®Ó t×m trïng roi ©m ®¹o vμ nÊm Candida − Nhuém Gram t×m lËu cÇu khuÈn − XÐt nghiÖm nhanh Sniff (thö nghiÖm mïi h«i víi KOH 10%) ®Ó x¸c ®Þnh viªm ©m ®¹o do vi khuÈn. 3. DÞch tiÕt ©m ®¹o b×nh th−êng 3.1. Vai trß cña dÞch tiÕt ©m ®¹o b×nh th−êng ë phô n÷, dÞch tiÕt ©m ®¹o chñ yÕu do cæ tö cung tiÕt ra, nã lu«n lu«n hiÖn diÖn víi l−îng nhá vμ b×nh th−êng kh«ng nhËn thÊy. DÞch tiÕt ©m ®¹o gióp cho ®−êng sinh dôc lu«n Èm, ®ång thêi dÞch cã thÓ øc chÕ viÖc sinh s«i qu¸ møc cña mét sè vi khuÈn b×nh th−êng vÉn sèng trong ®−êng sinh dôc. 3.2. §Æc tÝnh cña dÞch tiÕt sinh lý ë ©m ®¹o − DÞch trong lo·ng, kh«ng mμu, hÇu nh− kh«ng cã mïi, h¬i dÝnh. − L−îng dÞch Ýt, th−êng kh«ng nhËn thÊy. DÞch t¨ng tiÕt ë gi÷a chu kú kinh nguyÖt khi cã phãng no·n (14 ngμy tr−íc khi thÊy kinh nguyÖt), hoÆc khi kÝch thÝch t×nh dôc, hoÆc trong thêi kú cho con bó (kÝch thÝch ®Çu vó lμm t¨ng tiÕt néi tiÕt tè) hoÆc sö dông thuèc tr¸nh thai. − DÞch tiÕt ©m ®¹o gi¶m trong tr−êng hîp kh«ng s¶n xuÊt néi tiÕt tè sinh dôc (sau khi m·n kinh, c¾t bá c¶ hai buång trøng), hoÆc khi bÞ mÊt n−íc nÆng. Khi dÞch tiÕt gi¶m, kh¶ n¨ng nhiÔm khuÈn sÏ t¨ng. Trªn thùc tÕ, khi ng−êi phô n÷ thÊy ra dÞch ©m ®¹o, dÔ lÇm t−ëng lμ m×nh bÞ bÖnh phô khoa. V× vËy, trong khi t− vÊn vÒ ch¨m sãc søc kháe phô n÷, cÇn gi¶i thÝch ®Ó phô n÷ biÕt vÒ ®Æc ®iÓm vμ t¸c dông cña dÞch ©m ®¹o b×nh th−êng. 4. Th«ng tin vµ t− vÊn vÒ nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc Gi¸o dôc vμ t− vÊn vÒ hμnh vi t×nh dôc an toμn cÇn ®−îc ¸p dông víi mäi tr−êng hîp m¾c nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc. C¸c vÊn ®Ò chÝnh cÇn t− vÊn cho ng−êi m¾c nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc lμ: 88
− C¸c hËu qu¶ cña nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc ®èi víi nam vμ n÷, ®Æc biÖt lμ trong tr−êng hîp tù ®iÒu trÞ hoÆc kh«ng ®−îc ®iÒu trÞ ®óng vμ ®Çy ®ñ. − Tu©n thñ ph¸c ®å ®iÒu trÞ, ®Õn kh¸m l¹i theo lÞch hÑn. − Kh¶ n¨ng l©y truyÒn cho vî/chång, b¹n t×nh vμ sù cÇn thiÕt ®iÒu trÞ cho vî/ chång, b¹n t×nh. − T×nh dôc an toμn vμ sö dông bao cao su ®Ó tr¸nh l©y nhiÔm bÖnh l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc vμ HIV, ®ång thêi tr¸nh cã thai ngoμi ý muèn. − TÊt c¶ ng−êi bÖnh m¾c nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc ®Òu cÇn ®−îc ®¸nh gi¸ nguy c¬ m¾c vμ l©y truyÒn HIV. V× vËy, tÊt c¶ ng−êi m¾c nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc ®Òu cÇn ®−îc t− vÊn vμ ®Ò nghÞ xÐt nghiÖm HIV. − §Æc biÖt chó ý ®Õn nh÷ng ng−êi m¾c bÖnh Giang mai, Herpes sinh dôc, h¹ cam, nÊm candida hÇu häng, c¸c nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc kh«ng ®¸p øng víi ®iÒu trÞ th«ng th−êng, c¸c tr−êng hîp víi biÓu hiÖn l©m sμng nÆng vμ hay t¸i ph¸t (cã dÊu hiÖu nghi ngê nhiÔm HIV). − §Þa ®iÓm t− vÊn vμ xÐt nghiÖm HIV. 5. Dù phßng nhiÔm khuÈn ®−êng sinh s¶n vµ BLTQ§TD − H−íng dÉn phô n÷ thùc hiÖn tèt vÖ sinh phô n÷ (vÖ sinh hμng ngμy, vÖ sinh giao hîp, vÖ sinh kinh nguyÖt ). − ThÇy thuèc ph¶i ®¶m b¶o v« khuÈn khi th¨m kh¸m vμ lμm thñ thuËt ®Æc biÖt lμ c¸c thñ thuËt can thiÖp vμo buång tö cung (kiÓm so¸t tö cung, ®Æt dông cô tö cung, hót thai...). − Mäi phô n÷ cÇn kh¸m phô khoa ®Þnh kú 6 th¸ng mét lÇn, ®Ó ph¸t hiÖn vμ ®iÒu trÞ sím, nÕu cã nhiÔm khuÈn sinh dôc. − Sèng chung thuû mét vî mét chång. − Khi cã dÊu hiÖu nghi ngê cña bÖnh, cÇn ®Õn c¬ së y tÕ ®Ó kh¸m vμ ®iÒu trÞ kÞp thêi, kh«ng nªn tù ý ®iÒu trÞ, ®Ó tr¸nh hËu qu¶ cña bÖnh. Khi bÞ bÖnh, kh«ng nªn quan hÖ t×nh dôc hoÆc khi quan hÖ t×nh dôc ph¶i dïng bao cao su. − C¸n bé y tÕ khi th¨m kh¸m vμ lμm thñ thuËt ph¶i ®−îc b¶o vÖ an toμn. 6. ch¨m sãc bÖnh nh©n nhiÔm khuÈn ®−êng sinh s¶n vµ c¸c bÖnh l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc PhÇn lín bÖnh nh©n nhiÕm khuÈn ®−êng sinh dôc ®iÒu trÞ ngo¹i tró, nªn viÖc ®iÒu d−ìng chñ yÕu lμ t− vÊn cho bÖnh nh©n vÒ vÊn ®Ò vÖ sinh bé phËn sinh dôc, ®Æt thuèc ©m ®¹o...Tuy nhiªn, khi bÖnh nh©n ®iÒu trÞ t¹i khoa phßng, ng−êi hé sinh cÇn cã kÕ ho¹ch ®iÒu d−ìng cho bÖnh nh©n. 89
6.1. NhËn ®Þnh − NhËn ®Þnh toμn tr¹ng cña bÖnh nh©n cã liªn quan ®Õn bÖnh vμ qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ bÖnh. − NhËn ®Þnh bé phËn m¾c bÖnh vμ t¸c nh©n g©y bÖnh ®Ó cã kÕ ho¹ch ch¨m sãc phï hîp. − NhËn ®Þnh c¸c dÊu hiÖu c¬ n¨ng: ®au bông, ra khÝ h−... − C¸c dÊu hiÖu thùc thÓ, x¸c ®Þnh møc ®é tæn th−¬ng ®Ó cã kÕ ho¹ch ch¨m sãc phï hîp vμ hiÖu qu¶. − CÇn nhËn ®Þnh thÓ tr¹ng, tinh thÇn, c¸ch sèng cña bÖnh nh©n, ®iÒu ®ã cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ ®iÒu trÞ. 6.2. ChÈn ®o¸n ch¨m sãc/ nhËn ®Þnh c¸c vÊn ®Ò cÇn ch¨m sãc − Tinh thÇn ®¸p øng víi sù thay ®æi khi vμo viÖn. − §¸p øng cña c¬ thÓ ng−êi bÖnh víi chÕ ®é ®iÒu trÞ nh−: m¹ch, huyÕt ¸p, ®¹i tiÓu tiÖn ... − §¸p øng cña t×nh tr¹ng bÖnh víi ®iÒu trÞ: tiÕn triÓn cña c¸c triÖu chøng nh− ®au bông, sèt, ra khÝ h−, ngøa ©m ®¹o, cæ tö cung .... − C¸c vÊn ®Ò míi n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ nh− t¸c dông phô cña thuèc. 6.3. LËp kÕ ho¹ch − Theo dâi toμn tr¹ng. − Theo dâi diÔn biÕn cña c¸c dÊu hiÖu bÖnh lý: khÝ h−, ®au bông, c¸c tæn th−¬ng. − LËp kÕ ho¹ch ch¨m sãc vÒ tinh thÇn, ¨n uèng, vËn ®éng, vÖ sinh cho bÖnh nh©n, lμm thuèc ©m ®¹o. − Thùc hiÖn c¸c xÐt nghiÖm theo yªu cÇu cña thÇy thuèc. − Thùc hiÖn y lÖnh. 6.4. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch − Th¶o luËn víi ng−êi bÖnh vÒ t×nh tr¹ng bÖnh lý, tiÓn triÓn cña bÖnh vμ viÖc lμm trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc. − Quan s¸t toμn tr¹ng ng−êi bÖnh, ®o m¹ch, nhiÖt ®é, huyÕt ¸p Ýt nhÊt 1 lÇn/ngμy. Tuú theo t×nh tr¹ng ng−êi bÖnh mμ sè lÇn thùc hiÖn nhiÒu h¬n, vÝ dô: nÕu ng−êi bÖnh cã sèt ph¶i theo dâi s¸t m¹ch, nhiÖt ®é ... − Theo dâi ®au bông, liªn quan cña ®au bông víi sèt, ra khÝ h− hoÆc ra m¸u ©m ®¹o nh− thÕ nμo. 90
− Lμm thuèc ©m ®¹o theo chØ ®Þnh cña b¸c sÜ. − §¶m b¶o chÕ ®é ¨n ®Çy ®ñ chÊt, tr¸nh t¸o bãn. − H−íng dÉn ng−êi bÖnh vμ ng−êi nhμ thùc hiÖn vÖ sinh tèt. − §éng viªn ng−êi bÖnh an t©m ®iÒu trÞ, cã thÓ h−íng dÉn ng−êi bÖnh. Mét sè biÖn ph¸p ®iÒu trÞ kh«ng dïng thuèc. − ChuÈn bÞ ph−¬ng tiÖn lμm c¸c thñ thuËt theo y lÖnh. − Thùc hiÖn y lÖnh. − Ghi kÕt qu¶ theo dâi vμo phiÕu theo dâi, cã g× bÊt th−êng cÇn b¸o ngay víi b¸c sü. 6.5. §¸nh gi¸ − T×nh tr¹ng toμn th©n kh¸ lªn, ®au bông gi¶m dÇn, khÝ h− gi¶m dÇn lμ tiÕn triÓn tèt. − NÕu ng−êi bÖnh vÉn sèt hoÆc vÉn ®au bông, hoÆc khÝ h− vÉn nhiÒu, cã mμu, cã mïi... cÇn b¸o ngay víi thÇy thuèc vμ ®iÒu chØnh l¹i kÕ ho¹ch ch¨m sãc cho phï hîp. II. Héi chøng tiÕt dÞch ©m ®¹o Héi chøng tiÕt dÞch ©m ®¹o lμ héi chøng th−êng gÆp nhÊt ë phô n÷. Ng−êi bÖnh than phiÒn cã dÞch ©m ®¹o bÊt th−êng (khÝ h−) vμ kÌm theo mét sè triÖu chøng kh¸c nh− ngøa, ®au r¸t ë vïng sinh dôc, ®¸i khã, ®au khi giao hîp…, vμ nÕu kh«ng ®iÒu trÞ cã thÓ g©y biÕn chøng nh− viªm tiÓu khung, v« sinh, chöa ngoμi tö cung, s¶y thai, ®Î non, viªm kÕt m¹c m¾t trÎ s¬ sinh… Nguyªn nh©n th−êng gÆp: − NÊm men g©y viªm ©m hé - ©m ®¹o. − Trïng roi g©y viªm ©m ®¹o. − Vi khuÈn g©y viªm ©m ®¹o: vi khuÈn kÞ khÝ vμ candida. − LËu cÇu khuÈn g©y viªm cæ tö cung mñ nhÇy hoÆc viªm niÖu ®¹o. 1. TriÖu chøng vµ chÈn ®o¸n 1.1. Viªm ©m ®¹o do trïng roi (Trichomonas vaginalis) Lμ mét bÖnh th−êng gÆp ë phô n÷. BÖnh l©y qua quan hÖ t×nh dôc lμ chñ yÕu, ngoμi ra bÖnh cßn cã thÓ l©y qua bån t¾m, kh¨n t¾m Èm −ít. Thêi gian ñ bÖnh tõ 1-4 tuÇn lÔ, kho¶ng 1/4 sè ng−êi m¾c kh«ng cã biÓu hiÖn bÖnh lý. C¸c triÖu chøng th−êng gÆp lμ: 91
− KhÝ h−: sè l−îng nhiÒu, lo·ng, cã bät, mμu vμng xanh, mïi h«i (mïi h«i kh«ng mÊt ®i khi röa). §Æc ®iÓm cña khÝ h− do trïng roi cã tÝnh chÊt ®Æc thï nªn cã thÓ ph©n biÖt víi khÝ h− do nÊm vμ c¸c t¸c nh©n kh¸c. − Cã thÓ kÌm theo ngøa, ®i tiÓu khã vμ ®au khi giao hîp. − Kh¸m: ©m hé, ©m ®¹o, cæ tö cung ®á, phï nÒ, cã nhiÒu khÝ h− mμu vμng xanh lo·ng vμ cã bät ë cïng ®å. §o pH > 4,5. − XÐt nghiÖm: + LÊy 1 giät khÝ h− cho vμo 1-2 giät n−íc muèi sinh lý soi t−¬i thÊy cã trïng roi h×nh h¹t chanh di ®éng. + Test Sniff: nhá 1 giät KOH 10% vμo dÞch khÝ h− thÊy mïi c¸ −¬n vμ mÊt ®i nhanh. 1.2. Viªm ©m ®¹o do nÊm C¨n nguyªn do nÊm candida qu¸ ph¸t (chñ yÕu lμ Candida albicans) Ng−êi bÖnh th−êng ngøa nhiÒu ë ©m hé, do vËy ng−êi bÖnh th−êng g·i lμm x©y x−íc ©m hé vμ lμm nÊm lan réng c¶ tÇng sinh m«n, bÑn. KhÝ h− cã mμu tr¾ng ®ôc nh− v¸ng s÷a, kh«ng h«i. Cã thÓ kÌm theo ®¸i khã, ®au khi giao hîp. Kh¸m: ©m hé, ©m ®¹o viªm ®á, cã thÓ bÞ x©y x−íc nhiÔm khuÈn do g·i, tr−êng hîp nÆng bÞ viªm c¶ vïng tÇng sinh m«n, bÑn, ®ïi. KhÝ h− th−êng nhiÒu, mμu tr¾ng nh− v¸ng s÷a, thμnh m¶ng dμy dÝnh vμo thμnh ©m ®¹o, khi lau s¹ch khÝ h− cã thÓ thÊy ©m ®¹o cã vÕt trît ®á. XÐt nghiÖm: Soi t−¬i hoÆc nhuém t×m nÊm men. Test Sniff ©m tÝnh, ®o pH ≤ 4,5. 1.3. Viªm ©m ®¹o do vi khuÈn − Lμ h×nh th¸i viªm ©m ®¹o kh«ng ®Æc hiÖu, nghÜa lμ c¸c vi khuÈn kÞ khÝ néi sinh qu¸ ph¸t t¹i ©m ®¹o. BÖnh kh«ng ph¶i do l©y qua ®−êng t×nh dôc mμ c¨n nguyªn chñ yÕu do vi khuÈn Gardnerella vaginalis vμ cã thÓ phèi hîp víi mét sè vi khuÈn yÕm khÝ, kþ khÝ kh¸c. − KhÝ h− ra nhiÒu, mïi h«i lμ lý do chñ yÕu khiÕn ng−êi phô n÷ ®i kh¸m bÖnh. − Kh¸m thÊy khÝ h− mïi h«i, mμu x¸m tr¾ng, ®ång nhÊt nh− kem b¸m vμo thμnh ©m ®¹o. Niªm m¹c ©m ®¹o kh«ng cã biÓu hiÖn viªm ®á. − XÐt nghiÖm: Test sniff d−¬ng tÝnh 92
1.4. Viªm cæ tö cung mñ nhÇy do lËu vμ/ hoÆc Chlamydia trachomatis 1.4.1. Viªm cæ tö cung vμ viªm niÖu ®¹o do lËu − §Æc ®iÓm bÖnh lËu ë phô n÷ kh«ng cã triÖu chøng râ rμng mμ th−êng kÝn ®¸o, thËm chÝ trªn 50% kh«ng cã triÖu chøng nªn hä kh«ng biÕt m×nh bÞ bÖnh. − BiÓu hiÖn cÊp tÝnh: ng−êi bÖnh cã biÓu hiÖn ®¸i buèt, cã mñ ch¶y ra tõ niÖu ®¹o, lç cæ tö cung. Mñ cã mμu vμng ®Æc hoÆc vμng xanh. §au bông d−íi. §au khi giao hîp. − Kh¸m thÊy cæ tö cung ®á, phï nÒ, ch¹m vμo dÔ ch¶y m¸u. Mñ ch¶y ra tõ èng cæ tö cung. Cã thÓ thÊy lç niÖu ®¹o ®á, cã mñ tõ trong ch¶y ra hoÆc cã khi chØ cã dÞch ®ôc. − XÐt nghiÖm: lÊy bÖnh phÈm ë lç niÖu ®¹o, èng cæ tö cung (®©y lμ 2 vÞ trÝ quan träng nhÊt), h©u m«n, tuyÕn SkÌne, Bartholin còng lμ n¬i cã thÓ cã lËu cÇu ®Ó göi lμm xÐt nghiÖm. 1.4.2. Viªm cæ tö cung vμ niÖu ®¹o do Chlamydia: − Cã dÞch nhÇy, h¬i ®ôc ch¶y ra tõ lç cæ tö cung, sè l−îng Ýt. Cæ tö cung ®á, phï nÒ, ch¹m vμo dÔ ch¶y m¸u. − Ng−êi bÖnh cã thÓ cã biÓu hiÖn ngøa ©m ®¹o, ®i tiÓu khã. − Ngoμi ra, cã thÓ cã biÓu hiÖn viªm tuyÕn Bartholin, viªm tiÓu khung. 2. §iÒu trÞ NÕu x¸c ®Þnh ®−îc nguyªn nh©n th× ®iÒu trÞ nguyªn nh©n, nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc nguyªn nh©n th× ®iÒu trÞ theo héi chøng. §èi víi mäi tr−êng hîp tiÕt dÞch ©m ®¹o c¸n bé y tÕ cÇn x¸c ®Þnh vμ ®iÒu trÞ cho b¹n t×nh (trõ tr−êng hîp viªm ©m ®¹o do nÊm hoÆc vi khuÈn). 2.1. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ viªm ©m ®¹o do trïng roi vμ vi khuÈn Dïng mét trong c¸c ph¸c ®å sau ®©y: − Metronidazole 2g hoÆc Tinidazole 2g uèng liÒu duy nhÊt, hoÆc − Metronidazole 500mg uèng 2 lÇn/ ngμy x 7 ngμy. Khi cÇn ph¶i phèi hîp víi kh¸ng sinh phæ réng. Chó ý − Víi viªm ©m ®¹o do trïng roi ®iÒu trÞ cho b¹n t×nh víi liÒu t−¬ng tù. − Víi phô n÷ cã thai 3 th¸ng ®Çu kh«ng dïng Metronidazol. ChØ ®iÒu trÞ t¹i chç b»ng ®Æt ©m ®¹o Chlotrimazol 100mg/ ngμy trong 6 ngμy. Tõ th¸ng thø t− trë lªn míi dïng Trimetronidazol dïng toμn th©n. − Trong khi ®iÒu trÞ b»ng Metronidazol kh«ng ®−îc quan hÖ t×nh dôc, kh«ng uèng r−îu cho ®Õn 24 giê sau khi ngõng thuèc. 93
2.2. §iÒu trÞ viªm ©m ®¹o do nÊm men Candida Dïng mét trong c¸c ph¸c ®å sau ®©y: − Nistatin viªn ®Æt ©m ®¹o 100.000 ®¬n vÞ,1 hay 2 viªn/ ngμy trong 14 ngμy, hoÆc − Miconazole hoÆc Clotrimazole viªn ®Æt ©m ®¹o 200mg, 1 viªn/ngμy trong 3 ngμy, hoÆc − Clotrimazole 500mg, viªn ®Æt ©m ®¹o, ®Æt 1 liÒu duy nhÊt, hoÆc − Itraconazole (Sporal) 100mg uèng 2 viªn/ ngμy trong 3 ngμy, hoÆc − Fluconazole (Diflucan) 150mg uèng 1 viªn duy nhÊt Chó ý: − Kh«ng cÇn ®iÒu trÞ cho b¹n t×nh. 2.3. §iÒu trÞ viªm èng cæ tö cung §iÒu trÞ theo 1 trong 3 ph¸c ®å sau: − Ceftriaxone 250mg, tiªm b¾p liÒu duy nhÊt + Doxycyclin 100mg uèng ngμy 2 lÇn, mçi lÇn 1 viªn, trong 7 ngμy, hoÆc − Spectinomycin 2g, tiªm b¾p liÒu duy nhÊt + Doxycyclin 100mg uèng ngμy 2 lÇn, mçi lÇn 1 viªn, trong 7 ngμy, hoÆc − Cefotaxime 1g, tiªm b¾p liÒu duy nhÊt + Doxycyclin 100mg uèng ngμy 2 lÇn, mçi lÇn 1 viªn trong 7 ngμy Chó ý: − ë ViÖt Nam, lËu cÇu cã 1 tû lÖ ®¸ng kÓ kh¸ng l¹i c¸c kh¸ng sinh thuéc nhãm Quinolon, Penicilin, Kanamycin. − Cã thÓ thay Doxycyclin b»ng Tetracylin 500 mg uèng ngμy 4 lÇn, mçi lÇn 1 viªn trong 7 ngμy − Kh«ng dïng Doxycyclin vμ Tetracylin cho phô n÷ cã thai vμ cho con bó, thay thÕ b»ng 1 trong c¸c ph¸c ®å sau: + Erythromyxin base 500mg uèng ngμy 4 lÇn, mçi lÇn 1 viªn, trong 7 ngμy, hoÆc + Amoxilin 500mg uèng ngμy 3 lÇn, mçi lÇn 1 viªn, trong 7 ngμy, hoÆc + Azthromycin 1g uèng liÒu duy nhÊt − §iÒu trÞ cho b¹n t×nh dï hä kh«ng cã triÖu chøng lËu vμ Chlamydia víi liÒu t−¬ng tù 94
− §Ò phßng lËu m¾t ë trÎ s¬ sinh: Khi trÎ ®Î ra nhá dung dÞch Nitrat B¹c 1%. NÕu mÑ bÞ bÖnh lËu ch−a ®iÒu trÞ cã thÓ ®iÒu trÞ phßng ngõa cho trÎ (ChuyÓn tuyÕn). 3. ChuyÓn tuyÕn ChuyÓn tuyÕn khi: − Kh«ng cã c¸c thuèc trªn. − C¸c triÖu chøng kh«ng gi¶m sau mét ®ît ®iÒu trÞ. − NÕu nghi ngê ng−êi bÖnh bÞ viªm tiÓu khung th× ph¶i ®iÒu trÞ t¹i tuyÕn huyÖn, tØnh. III. Héi chøng tiÕt dÞch niÖu ®¹o Trong c¸c nhiÔm khuÈn l©y qua ®−êng t×nh dôc, héi chøng tiÕt dÞch niÖu ®¹o lμ héi chøng th−êng gÆp nhÊt ë nam giíi. NÕu kh«ng ®iÒu trÞ kÞp thêi cã thÓ ®Ó l¹i di chøng nh− hÑp niÖu ®¹o, v« sinh. 1. TriÖu chøng vµ chÈn ®o¸n 1.1.Viªm niÖu ®¹o do lËu − Thêi gian ñ bÖnh th−êng 2-4 ngμy. − Mñ ch¶y tõ trong niÖu ®¹o, sè l−îng nhiÒu, mμu vμng ®Æc hoÆc vμng xanh. NÕu lμ lËu m¹n th× chØ cã dÞch nhÇy. − §¸i buèt, cã thÓ kÌm theo ®¸i r¾t. − BiÓu hiÖn sèt, ng−êi mÖt mái. − XÐt nghiÖm: LÊy mñ tõ lç niÖu ®¹o. − Cã thÓ cã biÓu hiÖn cña biÕn chøng viªm mμo tinh hoμn: th−êng bÞ viªm mét bªn, biÓu hiÖn s−ng, nãng, ®á, ®au kÌm theo sèt. NÕu viªm c¶ hai bªn cã thÓ g©y v« sinh. 1.2. Viªm niÖu ®¹o do Chlamydia trachomatis − NhiÔm Chlamydia sinh dôc tiÕt niÖu cßn gäi lμ viªm niÖu ®¹o kh«ng ®Æc hiÖu. − Thêi gian ñ bªnh tõ 2-4 tuÇn. − DÞch niÖu ®¹o Ýt hoÆc võa, dÞch cã thÓ trong, nhÇy, tr¾ng ®ôc hoÆc mμu vμng. Cã khi dÞch Ýt chØ biÓu hiÖn −ít hoÆc dÝnh ë miÖng s¸o hoÆc kh«ng cã triÖu chøng g×. − Ng−êi bÖnh cã biÓu hiÖn khã ®i tiÓu, ngøa, dÊm døt khã chÞu trong niÖu ®¹o. − TriÖu chøng nghÌo nμn, rÊt dÔ nhÇm víi lËu m¹n tÝnh. − Cã thÓ cã biÓu hiÖn cña biÕn chøng viªm mμo tinh hoμn. 95
2. §iÒu trÞ 2.1. Nguyªn t¾c ®iÒu trÞ − §iÒu trÞ theo héi chøng, ®iÒu trÞ phèi hîp c¶ lËu vμ Chlamydia khi lÇn ®Çu tiªn ®Õn kh¸m. − NÕu x¸c ®Þnh ®−îc nguyªn nh©n ®iÒu trÞ theo nguyªn nh©n. − §èi víi mäi tr−êng hîp, cÇn ®iÒu trÞ cho vî/ b¹n t×nh cña ng−êi bÖnh dï kh«ng cã triÖu chøng. − Kh«ng quan hÖ t×nh dôc vμ uèng r−îu bia trong thêi gian ®iÒu trÞ. 2.2. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ viªm niÖu ®¹o do lËu Dïng mét trong c¸c lo¹i thuèc sau kÕt hîp víi mét trong c¸c lo¹i thuèc ®iÒu trÞ viªm niÖu ®¹o kh«ng do lËu: − Ceftriaxone 250mg, tiªm b¾p liÒu duy nhÊt + Doxycyclin100mg uèng ngμy 2 lÇn, mçi lÇn 1 viªn, trong 7 ngμy. − Spectinomycin 2g, tiªm b¾p liÒu duy nhÊt + Doxycyclin100mg uèng ngμy 2 lÇn, mçi lÇn 1 viªn trong 7 ngμy. − Cefotaxime 1g tiªm b¾p liÒu duy nhÊt + Doxycyclin100mg uèng ngμy 2 lÇn, mçi lÇn 1 viªn, trong 7 ngμy. 2.3. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ viªm niÖu ®¹o kh«ng do lËu Dïng 1 trong 3 thuèc sau: − Doxycyclin 100mg uèng ngμy 2 lÇn, mçi lÇn 1 viªn, trong 7 ngμy. − Tetracycline 500mg uèng ngμy 4 lÇn, mçi lÇn 1 viªn, trong 7 ngμy. − Azithromycin 1g uèng liÒu duy nhÊt Chó ý: §iÒu trÞ cho b¹n t×nh víi liÒu t−¬ng tù, kh«ng dïng Doxycyclin, Tetracycline cho phô n÷ cã thai vμ bμ mÑ cho con bó 3. ChuyÓn tuyÕn ChuyÓn tuyÕn khi: − Kh«ng cã c¸c thuèc trªn. − C¸c triÖu chøng kh«ng gi¶m sau mét ®ît ®iÒu trÞ. − Ng−êi bÖnh cã biÕn chøng, ®Æc biÖt lμ viªm mμo tinh hoμn. IV. Héi chøng loÐt sinh dôc - s−ng h¹ch bÑn Héi chøng loÐt sinh dôc lμ t×nh tr¹ng cã c¸c vÕt loÐt vïng sinh dôc, hËu m«n hoÆc mét sè vÞ trÝ ngoμi sinh dôc nh− m«i, l−ìi, häng… g©y ra bëi c¸c t¸c nh©n g©y bÖnh nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc, th−êng gÆp nh− Giang mai, Herpes, hoÆc trùc khuÈn h¹ cam. 96
1. TriÖu chøng − Cã mét hoÆc nhiÒu vÕt loÐt vïng sinh dôc, hËu m«n hoÆc mét sè vÞ trÝ ngoμi sinh dôc nh− m«i, l−ìi, häng… cã thÓ kÌm theo ®au hoÆc kh«ng ®au. − H¹ch bÑn to, th−êng lμ h¹ch to mét bªn, còng cã thÓ c¶ hai bªn. Tuú theo t¸c nh©n g©y bÖnh mμ tÝnh chÊt h¹ch kh¸c nhau: ®au hoÆc kh«ng ®au, cã mñ hoÆc kh«ng cã mñ, cã loÐt hoÆc kh«ng, di ®éng hoÆc dÝnh vμo da. − Kh¸m vÕt loÐt ®Ó x¸c ®Þnh: + Sè l−îng + VÞ trÝ + H×nh d¸ng + KÝch th−íc + MËt ®é cøng hay mÒm + §¸y s¹ch hoÆc cã mñ, cøng hay gå ghÒ + Bê næi cao hay kh«ng, trßn hay nham nhë + §au hay kh«ng ®au + VÕt loÐt míi hay t¸i ph¸t 2. ChÈn ®o¸n 2.1. VÕt loÐt do giang mai (cßn gäi lμ s¨ng giang mai) − VÕt loÐt th−êng cã h×nh trßn hoÆc bÇu dôc. − §¸y vÕt loÐt ph¼ng so víi mÆt da, kh«ng cã bê næi gê lªn hoÆc lâm xuèng, kh«ng ®au, kh«ng ngøa, kh«ng cã mñ. §¸y th©m nhiÔm cøng (cßn gäi lμ s¨ng cøng) lμ dÊu hiÖu quan träng nhÊt ®Ó chÈn ®o¸n. − VÕt loÐt cã thÓ tù khái sau 6 – 8 tuÇn kÓ c¶ kh«ng ®iÒu trÞ. − KÌm theo vÐt loÐt cã thÓ cã biÓu hiÖn h¹ch to, th−êng lμ h¹ch bÑn, di ®éng, kh«ng ®au, kh«ng ho· mñ. 2.2. VÕt loÐt do h¹ cam (cßn gäi lμ s¨ng mÒm) − Th−êng nhiÒu vÕt loÐt do tù l©y nhiÔm. §¸y lëm chëm, nhiÒu mñ. Bê nham nhë. RÊt ®au (®©y lμ dÊu hiÖu quan träng). − H¹ch bÑn to 1 bªn, sau 1 vμi tuÇn h¹ch cã thÓ t¹o thμnh æ ¸p xe, vì mñ t¹o thμnh lç rß, l©u lμnh. 2.3. VÕt loÐt do Herpes − Th−êng b¾t ®Çu b»ng ®¸m môn n−íc nhá h×nh chïm nho. C¶m gi¸c r¸t báng, ngøa nhiÒu. Sau ®ã dËp vì t¹o thμnh c¸c vÕt trît (loÐt) n«ng, mÒm, bê cã nhiÒu cung, cã thÓ tù khái nh−ng rÊt hay t¸i ph¸t. − H¹ch nhá hai bªn bÑn, ®au, kh«ng lμm mñ. 97
3. §iÒu trÞ 3.1. Nguyªn t¾c ®iÒu trÞ − §èi víi tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp loÐt sinh dôc cÇn ®iÒu trÞ cho c¶ b¹n t×nh. − NÕu x¸c ®Þnh ®−îc nguyªn nh©n th× ®iÒu trÞ nguyªn nh©n − NÕu vÕt loÐt kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc do h¹ cam hay giang mai th× ®iÒu trÞ ®ång thêi h¹ cam vμ giang mai. 3.2. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ giang mai Dïng mét trong c¸c thuèc sau: − Benzathine Penicilin G 2,4 triÖu ®¬n vÞ tiªm b¾p liÒu duy nhÊt, hoÆc − Procain penicilin G 1,2 triÖu ®¬n vÞ tiªm b¾p 1 lÇn/ ngμy 10 ngμy liªn tiÕp, hoÆc Doxycyclin100mg uèng 4 lÇn / ngμy trong 15 ngμy. − Chó ý: kh«ng dïng Doxycyclin cho phô n÷ cã thai vμ cho con bó, trÎ d−íi 7 tuæi. 3.3. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ h¹ cam − Dïng mét trong c¸c thuèc d−íi ®©y: − Ceftriaxone 250mg tiªm b¾p liÒu duy nhÊt, hoÆc − Azithromycine 1g uèng liÒu duy nhÊt, hoÆc − Erythromycine 500mg uèng 4 lÇn/ ngμy x 7 ngμy, hoÆc − Spectinomycine 2g tiªm b¾p liÒu duy nhÊt, hoÆc − Ciprofloxacine 500mg uèng ngμy 2 lÇn x 3 ngμy. Chó ý: kh«ng dïng Ciprofloxacine cho phô n÷ cã thai, ®ang cho con bó vμ ng−êi d−íi 18 tuæi 3.4. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ Herpes sinh dôc − Dïng mét trong c¸c thuèc sau ®©y: − Acyclovir 400mg uèng 3 lÇn/ ngμy trong 7 ngμy (nÕu m¾c lÇn ®Çu), trong 5 ngμy (víi tr−êng hîp t¸i ph¸t). − Acyclovir 200mg uèng 5 lÇn/ ngμy trong 7 ngμy (nÕu m¾c lÇn ®Çu) trong 5 ngμy (víi tr−êng hîp t¸i ph¸t). − Famcyclovir 250mg uèng 3 lÇn/ ngμy trong 7 ngμy (nÕu m¾c lÇn ®Çu) trong 5 ngμy (víi tr−êng hîp t¸i ph¸t), hoÆc 98
− Valacyclovir 1g uèng 2 lÇn/ ngμy trong 7 ngμy (nÕu m¾c lÇn ®Çu) trong 5 ngμy (víi tr−êng hîp t¸i ph¸t). C¸c thuèc ®iÒu trÞ Herpes hiÖn nay kh«ng cã kh¶ n¨ng diÖt virus mμ chØ cã hiÖu qu¶ lμm gi¶m triÖu chøng bÖnh vμ gi¶m thêi gian bÞ bÖnh. CÇn ®iÒu trÞ cμng sím cμng tèt cho tr−êng hîp míi m¾c Herpes s¬ ph¸t. 4. ChuyÓn tuyÕn ChuyÓn tuyÕn khi: − Kh«ng cã s½n c¸c thuèc trªn ®©y. − C¸c triÖu chøng kh«ng gi¶m sau 1 ®ît ®iÒu trÞ. − Herpes t¸i ph¸t tõ 6 lÇn trë lªn trong 1 n¨m. − Tr−êng hîp bÖnh giang mai vμ h¹ cam kh«ng ®¸p øng víi ®iÒu trÞ hoÆc Herpes sinh dôc cã biÓu hiÖn l©m sμng nÆng vμ lan to¶ th× cã kh¶ n¨ng ng−êi bÖnh bÞ suy gi¶m miÔn dÞch do nhiÔm HIV. − Tr−êng hîp phô n÷ cã thai s¾p sinh bÞ Herpes cÇn chuyÓn tuyÕn v× nguy c¬ g©y l©y nhiÔm cao cho thai nhi. − Phô n÷ cã thai bÞ giang mai. V. Sïi mμo gμ sinh dôc Sïi mμo gμ sinh dôc lμ mét bÖnh nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc gÆp ë c¶ nam vμ n÷. Trong sè c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc th× sïi mμo gμ lμ mét trong nh÷ng bÖnh phæ biÕn (ë ViÖt Nam tÝnh tõ n¨m 1996 – 1998 sè ng−êi m¾c bÖnh sïi mμo gμ chiÕm 13,2% trong tæng sè m¾c nhiÔm khuÈn l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc). BÖnh cã thÓ cã nguy c¬ g©y ung th− cæ tö cung, d−¬ng vËt. §Æc biÖt tÇn suÊt sïi mμo gμ trªn ng−êi nhiÔm HIV rÊt cao. HiÖn nay, sïi mμo gμ ch−a cã thuèc ®iÒu trÞ khái. Nguyªn nh©n g©y sïi mμo gμ lμ do virus cã tªn HPV (Human Papiloma virus) g©y nªn. HiÖn nay, HPV ®−îc chia ra h¬n 100 typ kh¸c nhau. C¸c lo¹i HPV kh¸c nhau g©y bÖnh c¶nh l©m sμng kh¸c nhau. Lo¹i HPV typ 6, 11 g©y sïi mμo gμ sinh dôc vμ c¸c u nhó ë thanh qu¶n. 1. TriÖu chøng − PhÇn lín ng−êi nhiÔm virus sïi mμo gμ th−êng kh«ng cã biÓu hiÖn l©m sμng, thêi kú ñ bÖnh kh«ng râ rμng, cã thÓ vμi tuÇn ®Õn 2-3 th¸ng. − ë n÷: tæn th−¬ng lμ u nhó mμu hång t−¬i, mÒm, kh«ng ®au, dÔ ch¶y m¸u khu tró ë ©m hé, ©m ®¹o, quanh lç niÖu ®¹o, tÇng sinh m«n, cæ tö cung, hËu m«n. BÖnh cã nguy c¬ g©y ung th− cæ tö cung, hËu m«n. 99
− ë nam: th−êng gÆp sïi mμo gμ ë r·nh bao quy ®Çu, bao da vμ th©n d−¬ng vËt, cã khi thÊy ë miÖng s¸o. − C¶ nam vμ n÷: quanh hËu m«n, hËu m«n, miÖng, häng 2. ChÈn ®o¸n − Tæn th−¬ng sïi mμo gμ rÊt ®Æc hiÖu, do vËy chÈn ®o¸n chñ yÕu dùa vμo triÖu chøng l©m sμng. − Phô n÷ bÞ sïi mμo gμ cæ tö cung cÇn ph¶i lμm xÐt nghiÖm phiÕn ®å cæ tö cung ®Þnh kú hμng n¨m ®Ó ph¸t hiÖn sím ung th− cæ tö cung. 3. §iÒu trÞ HiÖn nay ch−a cã thuèc diÖt virus nªn ng−êi bÖnh cã thÓ mang bÖnh suèt ®êi ë t×nh tr¹ng cã biÓu hiÖn triÖu chøng hoÆc kh«ng cã biÓu hiÖn triÖu chøng. C¸c ph−¬ng thøc ®iÒu trÞ chØ cã t¸c dông lμm gi¶m triÖu chøng mμ kh«ng khái bÖnh hoμn toμn. C¸c tr−êng hîp sïi mμo gμ ph¶i ®−îc ®iÒu trÞ tõ tuyÕn huyÖn trë lªn vμ cÇn x¸c ®Þnh vμ ®iÒu trÞ cho b¹n t×nh. §iÒu trÞ b»ng ph−¬ng ph¸p ®èt hoÆc phÉu thuËt. VI. Héi chøng ®au bông d−íi 1. Nguyªn nh©n Nguyªn nh©n g©y ®au bông d−íi liªn quan ®Õn viªm tiÓu khung do: − LËu cÇu khuÈn − Chlamydia Trachomatis − Vi khuÈn kþ khÝ 2. TriÖu chøng l©m sµng − §au bông d−íi, liªn tôc hoÆc gi¸n ®o¹n, nhÑ hoÆc nÆng − §au khi giao hîp − DÞch ©m ®¹o vμ cæ tö cung bÈn, cã mïi h«i. − Sèt − Cã thÓ gÆp thÓ kh«ng ®iÓn h×nh: ng−êi bÖnh kh«ng sèt chØ ®au mét bªn hè chËu vμ cã thÓ cã rong kinh. 3. ChÈn ®o¸n 3.1. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt: − Viªm ruét thõa 100
− T¾c ruét − U nang buång trøng xo¾n − Chöa ngoμi tö cung 3.2. ChÈn ®o¸n viªm tiÓu khung dùa vμo c¸c dÊu hiÖu sau: − §au khi di chuyÓn cæ tö cung vμ khi giao hîp − §au c¶ hai bªn, ®au nhiÒu h¬n ë mét bªn − TiÕt dÞch nhiÒu − §au bông d−íi vμ bªn c¹nh tö cung − Khèi s−ng dÝnh vμo tö cung − Sèt 4. §iÒu trÞ Ng−êi hé sinh c«ng t¸c ë c¬ së ph¸t hiÖn viªm tiÓu khung, chuyÓn tuyÕn trªn ®iÒu trÞ, chó ý ®iÒu trÞ c¶ b¹n t×nh. Ng−êi hé sinh c«ng t¸c t¹i bÖnh viÖn, thùc hiÖn ch¨m sãc, ®iÒu trÞ theo y lÖnh cña b¸c sÜ. VII. Héi chøng suy gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i (HIV/ AIDS) HIV lμ viÕt t¾t cña tiÕng Anh: Human - Immuno - Deficiency - Virus, lμ virus g©y suy gi¶m miÔn dÞch ë ng−êi. Ng−êi bÞ nhiÔm HIV th× hÖ thèng miÔn dÞch trong c¬ thÓ hä suy gi¶m, rèi lo¹n vμ bÞ ph¸ vì. V× vËy, hä rÊt dÔ nhiÔm khuÈn, nhiÔm virus, nhiÔm nÊm. Nh÷ng t¸c nh©n g©y bÖnh nμy cã thÓ vμ cã kh¶ n¨ng g©y bÖnh ë tÊt c¶ c¸c phñ t¹ng trong c¬ thÓ ng−êi bÞ nhiÔm, råi dÔ dμng dÉn ®Õn tö vong. Virus HIV g©y bÖnh trªn ng−êi cã 2 lo¹i: HIV 1 vμ HIV 2. Sau khi nhiÔm HIV nãi chung cã 3 kiÓu h×nh nh©n lªn cña virus: − KiÓu h×nh 1 (d¹ng phæ biÕn) sù nh©n lªn cã 3 giai ®o¹n: + Giai ®o¹n nhiÔm cÊp tÝnh: virus nhiÔm vμo m¸u vμ dÞch n·o tuû. Ng−êi bÞ nhiÔm cã triÖu chøng gièng nh− c¶m cóm, nh−ng còng cã khi kh«ng cã triÖu chøng. Thêi gian kÐo dμi kho¶ng 2 - 3 th¸ng. XÐt nghiÖm t×m kh¸ng thÓ chèng HIV (-), v× vËy cßn gäi lμ giai ®o¹n cöa sæ. + Giai ®o¹n kh«ng triÖu chøng: ng−êi nhiÔm HIV hoμn toμn kháe m¹nh. XÐt nghiÖm t×m kh¸ng thÓ trong m¸u (+). Giai ®o¹n nμy kÐo dμi kho¶ng 9 - 10 n¨m. + Giai ®o¹n toμn ph¸t: c¸c biÓu hiÖn triÖu chøng suy gi¶m miÔn dÞch toμn th©n rÇm ré: viªm da, viªm phæi, sót c©n... råi dÉn ®Õn suy kiÖt vμ tö vong. 101
− KiÓu h×nh 2: (Ýt gÆp): HIV tån t¹i trong c¬ thÓ d¹ng tiÒn virus − KiÓu h×nh 3: lμ lo¹i nhiÔm virus thÇm lÆng. Kh«ng t×m thÊy kh¸ng thÓ trong m¸u. Tõ kiÓu h×nh nμy chuyÓn thμnh nhiÔm HIV ho¹t ®éng do yÕu tè m«i tr−êng. 1. §−êng l©y bÖnh − Quan hÖ t×nh dôc (®ång giíi, kh¸c giíi) víi ng−êi nhiÔm HIV: ®−êng ©m ®¹o, ®−êng hËu m«n, ®−êng miÖng. − Qua ®−êng m¸u: truyÒn m¸u, tiªm chÝch, x©u tai, x¨m mμy, nhæ r¨ng... − MÑ mang virus truyÒn sang con, trong khi mang thai vμ sinh ®Î. 2. TriÖu chøng Kho¶ng 80% c¸c ®èi t−îng nhiÔm HIV kh«ng cã triÖu chøng mμ chØ mang mÇm bÖnh. Kho¶ng 10 - 20% ng−êi mang mÇm bÖnh ph¸t triÓn thμnh bÖnh AIDS mçi n¨m. Trong sè bÖnh nh©n AIDS ®ã cã kho¶ng 80 - 90% chÕt trong vßng 2 n¨m. Cã 2 lo¹i dÊu hiÖu: − C¸c dÊu hiÖu chÝnh: + Sót c©n 10% träng l−îng c¬ thÓ + Øa ch¶y kÐo dμi trªn 1 th¸ng. + Sèt kÐo dμi trªn 1 th¸ng kh«ng râ nguyªn nh©n. − C¸c dÊu hiÖu phô: + Ho khan kÐo dμi. + Viªm da toμn th©n (c¸c nèt ban pháng, rép, ngøa). + Zona kÐo dμi + NhiÔm nÊm kÐo dμi + BÖnh cã h¹ch toμn th©n BÖnh nh©n ®−îc chÈn ®o¸n lμ AIDS khi cã 2 dÊu hiÖu chÝnh kÕt hîp víi 2 dÊu hiÖu phô (lo¹i trõ nh÷ng ng−êi bÞ ung th−, suy dinh d−ìng còng g©y suy gi¶m miÔn dÞch). Tù l−îng gi¸ Tr¶ lêi ng¾n c¸c c©u tõ 1 - 7 C©u 1. KÓ tªn 3 dông cô cÇn thiÕt ®Ó kh¸m phô khoa A. 102
B. C. C©u 2. KÓ 4 vÊn ®Ò cÇn hái bÖnh nh©n khi kh¸m phô khoa. A. B. C. D. C©u 3. KÓ 5 nguyªn nh©n th−êng gÆp g©y nªn héi chøng tiÕt dÞch ©m ®¹o: A. NÊm men B. C. D. E. Chlamydia trachomatis C©u 4. KÓ 4 triÖu chøng chÝnh cña viªm ©m ®¹o do trïng roi: A. B. C. D. Test sniff (+) C©u 5. KÓ 3 triÖu chøng cña viªm cæ tö cung vμ niÖu ®¹o do Chlamydia: A. B. C. C©u 6. KÓ 4 triÖu chøng l©m sμng cña viªm niÖu ®¹o do lËu: A. Mñ ch¶y tõ trong niÖu ®¹o, sè l−îng nhiÒu, mμu vμng hoÆc xanh B. C. D. Cã thÓ cã biÓu hiÖn cña viªm mμo tinh hoμn C©u 7. M« t¶ 4 triÖu chøng l©m sμng cña vÕt loÐt do giang mai: A. B. §¸y vÕt loÐt ph¼ng, cøng, kh«ng ®au, kh«ng ngøa C. D. 103