intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Charlemagne ( Vị vua trên lá bài già cơ )

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

183
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Charlemagne của đế quốc Karolingien (phiên âm tiếng Việt: Saclơmanhơ,[1] (phát âm /ˈʃɑrlɨmeɪn/; tiếng Latin: Carolus Magnus hay Karolus Magnus, nghĩa là Đại đế Carolus; sinh 742 hay 747 – mất ngày 28 tháng 1 năm 814) là vua của người Frank (768 – 814), trở thành vị Hoàng đế đầu tiên của nước Đức.[2] Ông đã chinh phục Ý và lấy vương miện sắt của Lombardia năm 774, và trong một chuyến viếng thăm thành Roma vào năm 800, được phong "Imperator Augustus" (Hoàng đế vĩ đại) bởi Giáo hoàng Lêô III vào Giáng sinh. Sự kiện này đã...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Charlemagne ( Vị vua trên lá bài già cơ )

  1. Charlemagne Rex Francorum (Vua của người Frank) Rex Langobardorum (Vua của người Lombard) Imperator Romanorum (Hoàng đế của người La Mã) Hoàng đế Charlemagne qua nét vẽ của hoạ sĩ người Đức là Dürer. Vua nhà Carolingien
  2. 768 – 814 Trị vì 25 tháng 12 năm 800 Đăng quang Pipin Lùn Tiền nhiệm Carloman I Đồng trị vì Ludwig I Mộ đạo Ludwig I Mộ đạo Kế nhiệm [hiện]Hậu duệ Pippin Lùn Thân phụ Bertrada xứ Laon Thân mẫu 2 tháng 4, 742 Sinh Liège M ất 28 tháng 1, 814 (71 tuổi)
  3. Aachen Đại giáo đường Aachen An táng Ki-tô giáo Tôn giáo Charlemagne của đế quốc Karolingien (phiên âm tiếng Việt: Saclơmanhơ,[1] rl me n/; tiếng Latin: Carolus Magnus hay Karolus Magnus, (phát âm / nghĩa là Đại đế Carolus; sinh 742 hay 747 – mất ngày 28 tháng 1 năm 814) là vua của người Frank (768 – 814), trở thành vị Hoàng đế đầu tiên của nước Đức.[2] Ông đã chinh phục Ý và lấy vương miện sắt của Lombardia năm 774, và trong một chuyến viếng thăm thành Roma vào năm 800, được phong "Imperator Augustus" (Hoàng đế vĩ đại) bởi Giáo hoàng Lêô III vào Giáng sinh. Sự kiện này đã tạm thời khiến ông trở thành một đối thủ của đế quốc Đông La Mã. Bằng những chuyến phục chinh và việc củng cố nội bộ, Hoàng đế Karl I góp phần định dạng Tây Âu và thời kỳ Trung cổ. Ông cho xây trường học, đường xá, cầu cống, cải thiện đời sống nhân dân Frank;[3] và sự thống trị của ông cũng ảnh hưởng tới thời kỳ Phục hưng, sự hồi sinh của nghệ thuật, tôn giáo và văn hóa.[4] Trong danh sách các vua nước Đức, Pháp và đế quốc La Mã Thần thánh, ông được ghi là Charles I (theo tiếng Pháp) hay Karl I (theo tiếng Đức). Là con trưởng của vua Pepin III (Pepin Lùn) và Bertrada xứ Laon, tên thật của ông trong tiếng Frank cổ không được ghi ghép lại, nhưng có các dạng trong tiếng La Tinh như "Carolus" hay mang nghĩa "thuộc về Karol". Ông kế nghiệp vua cha và cùng cai trị với em trai là Carloman I, cho đến khi Carloman chết vào năm 771. Karl I tiếp tục chính sách của cha ông đối với chế độ Giáo hoàng và trở thành người bảo vệ cho chế độ đó, tách người dân Lombard ra khỏi chính quyền tại Ý và phát động chiến tranh với người Saracen đang đe dọa lãnh thổ của ông ở Tây Ban
  4. Nha. Ở Roncesvalles vào năm 778, một trong những chiến dịch đó làm vua Karl I nếm sự thất bại nhất trong đời ông, nhưng giành chiến thắng sau 20 năm gian khổ chiến đấu rửa hận.[5] Ông cũng từng chiến đấu với người đến từ phía đông, đặc biệt là người Sachsen, và, sau một cuộc chiến tranh khốc liệt kéo dài, ông đã buộc họ phải tuân theo sự cai trị của mình. Ông đã biến họ thành những người theo đạo Cơ đốc, sáp nhập họ vào vương quốc của mình và từ đó dọn đường cho nhà Otto (hay Liudolfing) sau này. Là một thiên tài quân sự xuất sắc và có những tài năng của một nhà chính trị vĩ đại; tổng cộng có đến 55 cuộc chinh phạt được phát động dưới triều vua Charlemagne.[1][6] Vương quốc Frank trở nên cực thịnh nhất trong thời kỳ cầm quyền của ông, lãnh thổ của đế quốc Franhk lúc này bao gồm hầu hết đất đai của đế quốc La Mã xưa kia, chạy dài từ phía Nam dãy Piarene (Tây Ban Nha) đến sống Enber và Boen (Đức), từ Địa Trung Hải cho tới Bắc Hải[7]. Triều đại rực rỡ của ông trở thành một thời kỳ phục hưng của Giáo hội La Mã.[4] Là một vị Hoàng đế La Mã Thần thánh, triều đại huy hoàng của ông kéo dào 14 năm, và phục hưng Đế quốc La Mã cổ đại.[8][9] Ông là một vị Quốc vương vĩ đại của Vương quốc Frank, trong những vị Hoàng đế vĩ đại nhất của nước Đức, và lấy thêm được nhiều lãnh thổ trên đất Đức thông qua những những cuộc chiến tranh của ông.[10][3] Ngày nay Hoàng đế Karl I được coi như là vị Cha già Dân tộc của cả hai nước Pháp và Đức, thậm chí có khi là Người cha của cả châu Âu ("pater Europae") hay Nguyên thủ của cả thế giới ("capus orbit").[11] Charlemagne là vị vua đầu tiên của một đế quốc tại Tây Âu sau sự sụp đổ của Đế quốc La Mã phía Tây (476). Trong khi chính trị gia Đức Quốc xã Heinrich Himmler công khai tố cáo ông là "kẻ giết những người Đức", trùm phát xít Adolf Hitler xem ông là một trong những vị hoàng đế vĩ đại trong lịch sử Đức.[12] Mục lục
  5. [ẩ n] 1 Thân thế và thời niên thiếu  2 Lên ngôi vua  2.1 Các cuộc chinh phạt o 2.1.1 Chinh phục Aquintain  2.1.2 Cướp đoạt lãnh thổ của Karloman và chinh phục vương  quốc Lombardia 2.1.3 Chinh phục người Sachsen (772-804)  2.1.4 Chiến tranh với nước Tây Ban Nha Hồi giáo  2.1.5 Chinh phạt xứ Bayern  2.1.6 Chinh phục người Avar  2.1.7 Chinh phục xứ Bretagne  2.1.8 Các cuộc chinh phạt khác  2.2 Lên ngôi Hoàng đế La Mã Thần thánh o 2.3 Quan hệ đối ngoại o 2.4 Đối nội o 2.5 Chính sách văn hoá o
  6. 3 Di s ản  4 Chú thích  5 Tài liệu tham khảo  6 Liên kết ngoài  [ ] Thân thế và thời niên thiếu Karl sinh ngày 2 tháng 4 năm 742 Công nguyên, xu ất thân trong gia tộc Arnulf, một gia tộc danh tiếng của vương quốc Frank. Ông là con trai trưởng của Pipin Lùn, viên Quản thừa (Maire du palais) cuối cùng của triều đại Merovingien (741 – 751) và là vua đầu tiên của triều đại Carolingien của vương quốc Frank. Mẹ ông là Bertrade, con gái của Bá tước xứ Laon. Theo các sử gia biên niên thời đó, cha mẹ của Karl chỉ chính thức kết hôn khi cậu được vài tuổi, lúc đó con trai của họ mới được làm phép rửa tội và đặt tên thánh. Năm Karl 7 tuổi, cậu có một đứa em tên là Karloman.[13] Kể từ sau khi vua Clovis I qua đời, các vị vua Frank đều yếu kém, do đó các viên Quản thừa thâu tóm quyền bính.[8] Ông cố của Karl I là Heristal, viên Quản thừa đã thống nhất nội bộ của Vương quốc, dẹp tan các thế lực thù địch. Ông nội của ông là Karl Búa Sắt (Charles Martel), viên Quản thừa đã đánh bại quân xâm lược của Đế quốc Ả Rập trong trận Poitiers vào năm 732 Công nguyên.[14] Karl sớm tham gia các trò chơi đòi hỏi nhiều về vận động cơ bắp như săn bắn, cưỡi ngựa và đặc biệt là cậu rất thích bơi lội. Lớn lên một chút, Karl được dạy võ, dạy đánh kiếm, bắn cung và dạy về việc đánh trận. Cậu cũng được giáo dục về văn hóa, được các giáo sĩ kể chuyện về Kinh Thánh, về các Thánh tông đồ, về lịch sử Giáo hội và cả những bài học đạo đức rút ra từ các câu chuyện đó. Karl cũng được giáo dục về cách ứng xử và các nghi lễ tôn giáo. Tuy nhiên Karl không được học
  7. đọc học viết, một lỗ hổng kiến thức mà vị vua tương lai sẽ ra sức bù đắp về sau. Pipin Lùn cũng đã không bỏ qua một cơ hội nào để huấn luyện con trai mình về phép cai trị đất nước, cách đánh giá các cận thần,...[15] Từ nhỏ, Karl đã theo Pipin trong các chuyến công cán, mắt thấy tai nghe mọi việc và còn tham gia phụ giúp cha mình việc chính sự, nhờ đó học hỏi được nhiều kinh nghiệm về mọi mặt.[16] [ ] Lên ngôi vua Chân dung vua Karl Đại Đế tại Nhà thờ Chính tòa Moulins, nước Pháp vào thế kỷ XV . Vào ngày 24 tháng 9 năm 769, Pipin Lùn trong khi chinh ph ạt xứ Aquintaine đã qua đời tại Saint-Denis, hưởng dương 54 tuổi. Theo truyền thống của người Frank, trong di chúc của vua Pipin thì vương quốc được chia đôi cho hai người con trai dưới sự chủ trì của Thái hậu Bertrade. Karl nhận được Austrasia, phần lớn Nuestria và lãnh thổ nằm giữa sông Loire và sông Garrone. Em trai ông, Karloman thì cai trị phía Đông Burgundy, Provence, Alemanini và đông Aquintain. Ngày 9 tháng 10 năm đó, Karl I và Karloman I cùng nhau làm lễ xưng vương, một ở Noyon, một ở Soissons.[15][17]
  8. [ ] Các cuộc chinh phạt "Nhờ vào một thanh bảo kiếm và một Thập tự giá", vua Karl Đại Đế trở thành vị Bá vương của toàn thể Tây Âu. Là một vị vua - chiến binh, sau khi trở thành vị Quốc vương duy nhất của Vương quốc Frank vào năm 771, ông bắt đầu thực hiện những ý định sau của ông: [18] Thống nhất mọi tộc người Đức thành một Vương quốc, điều này có nghĩa  là mở rộng bờ cõi của Vương quốc Frank đến các vùng đất khác. Đưa toàn bộ Vương quốc của ông trở thành một Vương quốc theo Ki-tô  giáo. Do đó, chiến tranh xảy ra trong suốt triều đại của vua Karl Đại Đế. Ông giành nhiều chiến thắng vang dội cũng là nhờ vào một lực lượng Quân đội được huấn luyện rất tốt, hùng mạnh và có tinh thần kỷ cương cao do vua cha và ông nội để lại cho ông.[19] Tuy nhiên, ông giành được nhiều chiến thắng trên trận tiền cũng là nhờ những tài năng của ông: ông là một nhà chinh phạt kiên trì, và ông cũng là một người chiến binh dũng mãnh, nên thường hạ gục được đối phương.[18] Và, cũng như vua Alexandros Đại Đế xứ Macedonia và vua Friedrich II Đại Đế nước Phổ, ông là một thiên tài quân sự. [20] [ ] Chinh phục Aquintain Ít lâu sau khi lên nối ngôi, hai vị vua mới của Vương triều Karolingien nhanh chóng đi vào vết xe đổ của triều đại trước. Sự rạn nứt trong quan hệ giữa hai anh em đã đến mức mà Thái hậu Betrade không thể nào hòa giải được. Ví dụ, khi vùng Aquintaine thuộc quyền cai trị của Karl nổi loạn vào tháng 3 năm 769, vua Karl I đã nhờ đến sự giúp đỡ của em trai mình và vua em Karloman đã chối từ, lấy lý do là các cận thần không thích việc binh đao. Điều này đã khiến vua anh Karl I hết sức thất vọng.[21]
  9. Nhưng vua Karl I không nản lòng. Ông tự mình cầm quân đánh xuống vùng Aquintaine. Năm 769, Quân đội của vua Karl I tràn vào vùng này. Công tước Aquintain hoảng sợ, vội vã bỏ chạy sang Công quốc Gascony. Karl không buông tha, vượt sông Garonne tràn vào Gascony quyết bắt cho kỳ được viên công tước này. Công tước Lupus của Gascony biết sức mình không chống nổi với Karl bèn phải giao nộp công tước Aquintain và cắt một phần lãnh thổ dâng cho Karl. Kết quả của cuộc chinh phạt này đã giúp cho Karl làm chủ một vùng lãnh thổ rộng lớn và phì nhiêu tại lưu vực sông Garonne, sông Dordogne cho tới phía Bắc dãy Pyrenees.[17] [ ] Cướp đoạt lãnh thổ của Karloman và chinh phục vương quốc Lombardia Lo lắng Karl sẽ trả thù Karloman vì em trai không chịu đem quân đến cứu mình, Bertrada đã gọi hai người con đến hòa giải. Bà cũng môi giới chuyện hôn nhân giữa Karl và con gái của Desiderius, vua xứ Lombardia - với hôn lễ được cử hành vào ngày 25 tháng 12 năm 770 - bất chấp việc Giáo hội La Mã ngăn cản vì không muốn cho vương quốc Frank có quan hệ thân thiết với Vương quốc Lombardia. Ỳ định của người mẹ là hàn gắn sự rạn nứt giữa hai anh em trai.[21] Nhưng mọi chuyện không kéo dài. Vương quốc Lombardia luôn uất ức về việc bị Pipin Lùn đánh bại và phải trả đất cho Giáo hội La Mã nên luôn muốn nổi dậy phản kháng. Mùa chay năm 771, lợi dụng sự tranh chấp ngôi vị Giáo hoàng, vua Desiderius đã kéo quân vào thành La Mã. Karl ngay lập tức đuổi người vợ Lombardia của mình về nước và cắt đứt mọi quan hệ với Vương quốc này. Còn Karloman chưa kịp phản ứng gì thì đã đột ngột qua đời vào ngày 4 tháng 12 năm 771 tại Samoussy, khi mới 22 tuổi, và được an táng tại Reims.[22] Ngay lập tức Karl liền xua quân chiếm đoạt lãnh thổ của Karloman. Tức giận vì bị cướp đoạt quyền thừa kế, góa phụ và hai con trai của Karloman đã chạy sang lánh nạn tại vương quốc Lombardia, điều này làm Karl càng giận dữ.[21][17] Chiến tranh giữa hai nước là không tránh khỏi.
  10. Tháng 3 năm 772, Desiderius đã ép buộc Giáo hoàng Ađrianô I vừa nhậm chức phải làm lễ phong vương cho hai con trai của Karloman đang tị nạn tại kinh đô Pavia của Lombardia. Vốn đã không tán đồng quan hệ hôn nhân của hai vương quốc Frank và Lombardia, lại tin vào sự giúp đỡ của người Frank, Giáo hoàng Ađrianô I đã cự tuyệt. Thế là Desiderius kéo quân chiếm đóng nhiều vùng đất quanh thành La Mã, buộc Giáo hoàng Ađrianô I phải cầu cứu người Frank. Tuy nhiên Karl I không vội động binh ngay mà tổ chức những cuộc đàm phán với Desiderius trong đó những điều kiện Karl đưa ra khiến Desiderius không thể nào chấp nhận. Bằng cách này Karl muốn đổ mọi trách nhiệm lên đầu vua Lombardia để mình danh chính ngôn thuận khởi binh.[23] Karl và giáo hoàng Adrianô I Mùa thu năm 773, Karl xua quân qua dãy Anpơ chinh phạt Lombardia. Vua Karl ngồi trên lưng con chiến mã với tư thế oai phong lẫm liệt. Ông mặc áo giáp sắt chiếu sáng lập lòe, đầu đội mũ trụ, tay bọc giáp sắt, tay trái cầm một ngọn giáo sắt, tay phải đặt lên chuôi chiếc gươm đeo bên hông. Con chiến mã của ông cũng có màu đỏ xám như sắt. Cả đạo quân của ông cũng trang bị áo giáp sắt, khiến "khắp đồng nội cũng như khắp bầu trời đâu đâu cũng lập lòe ánh sáng của các loại giáp sắt.".[24] Karl đã xua dòng lũ bằng sắt thép đó tàn phá miền Lombardia của Ý. Bằng một cuộc hành quân táo bạo vượt qua hẻm núi giữa ngọn Cenis và ngọn
  11. Saint Bernard, Quân đội Frank đã tập kích vào sau lưng quân Lombardia và đánh tan tác quân địch. Desiderius tháo chạy về kinh đô Pavia, còn vợ con của Karloman chạy về Verona. Karl xua quân truy kích, chiếm Verona và bắt sống vợ con của Karloman, cướp đoạt toàn bộ tài sản của gia đình họ. Đến tháng 6 năm 774, sau những trận công kích dữ dội Pavia thất thủ và gia đình Desiderius bị bắt đưa về Liège. Không thấy những sử liệu nào thời đó nói về số phận của con gái Desiderius, người vợ đã bị Karl ruồng rẫy.[23] Karl lấy làm đắc ý, bèn đội chiếc vương miện bằng sắt nổi tiếng của Lombardia, tự xưng làm vua của cả vương quốc Frank lẫn vương quốc Lombardia.[24] Cùng năm đó, Karl cũng sang Ý nghỉ ngơi nhân lễ Phục sinh. Trước khi hạ thành Pavia không lâu, Karl thể theo yêu cầu của Giáo hoàng Ađrianô I đã xác nhận việc cha mình, Pipin Lùn tặng cho Giáo hội La Mã các miền Ravenna, Spoleto, Benevento, Venezia và Istria. Trên thực tế, lần tiến quân này của Karl chỉ nhằm khống chế miền Bắc và miền Trung Ý. Thôn tính vương quốc Lombardia, thiết lập chế độ bảo hộ đối với La Mã là thành quả lớn nhất của Karl trong cuộc chinh phạt này.[25][24] Với lưỡi gươm bất khả chiến bại của ông, bộ lạc hung dữ Lombardia đã sụp đổ sau hai thế kỷ thống trị bán đảo Ý. [26] Đến năm 787, Karl đích thân xua quân xuống miền Nam Ý, tới tận Capua để uy hiếp Công tước Benevento, buộc ông ta nộp cống và xưng thần.[5] [ ] Chinh phục người Sachsen (772-804) Cuộc chiến chống lại người Sachsen là chiến dịch chinh phục ác liệt và tốn kém nhất của vua Karl I, trước sau kéo dài 32 năm và trải qua 18 chiến dịch lớn.[27]
  12. Sự trỗi dậy của đế quốc Frank (phần màu xanh dương là những vùng đất bị Karl I xâm chiếm). Người Sachsen vốn là một dân tộc định cư trong vùng lãnh thổ giữa sông Ranh và sông Enbơ của nước Đức. Vào thế kỷ thứ 8, họ vẫn còn trong giai đoạn cuối của xã hội nguyên thủy, sống thành từng bộ lạc, chưa có một quốc gia riêng và hoàn toàn xa lạ với nền văn minh La Mã cổ bất chấp mọi nỗ lực truyền đạo của các giáo sĩ Cơ Đốc giáo. Họ yêu tự do, bảo lưu tín ngưỡng Bái vật giáo và truyền thống văn hóa của họ, không chấp nhận sự thống trị từ bên ngoài và cũng không chấp nhận sự áp đặt văn hóa từ bên ngoài. Sự khác biệt như vậy khiến giữa người Sachsen và vương quốc Frank láng giềng luôn có xung đột. Người Sachsen thường xuyên tổ chức các đợt tấn công cướp phá vào lãnh thổ của vương quốc Frank; đáp lại vương quốc Frank cũng thường xuyên đưa binh đánh dẹp nhưng không có kết quả. Khi lên ngôi Quốc vương, Karl I đã quyết tâm phải giải quyết triệt để vấn đề Sachsen.[25][27] Chiến dịch đầu tiên mở màn vào năm 772 sau một vụ cướp phá của những người Sachsen. Karl I đích thân chỉ huy quân đội Frank tiến từ miền Hessen tiến vào phía Nam lãnh thổ Sachsen và chiếm Eresburg. Quân đội Frank tiếp tục phá vỡ một vòng thành bảo vệ thân cây Irminsul - cây cột chống trời trong truyền thuyết của người Sachsen - và cướp đoạt toàn bộ vàng bạc châu báu mà người dân Sachsen
  13. đem đến để dâng cúng cho cây trụ này. Sau đó quân đội Frank tiến đến sông Weser. Nhưng người Sachsen vẫn tiếp tục chiến đấu một cách ngoan cường. Họ lợi dụng việc Karl vướng bận vào chiến sự ở Lombardia, lại nổi dậy chống lại vương quốc Frank. Họ đánh phá Hessen và chiếm thánh đường Fritzler - biểu tượng của thắng lợi trong sứ mệnh truyền đạo của các giáo sĩ Công giáo. Karl I nhanh chóng trừng phạt hành vi này vào năm 774 và đến năm sau, năm 775 ông lại điều đại binh mở một cuộc hành quân quy mô lớn, chiếm pháo đài Sigisburg, tụ điểm dân cư Brunisberg và dừng lại bên bờ sông Weser.[28] Trước sức kháng cự mãnh liệt của người dân Sachsen, Karl thay đổi chiến lược, quân đi đến đâu xây dựng đồn lũy đến đó nhằm dần dần lấn chiếm lãnh thổ người Sachsen tựa tằm ăn lá dâu.[29] Cuộc chiến tranh xâm lược của Karl đối với người Sachsen được che đậy bằng danh nghĩa truyền bá đạo Thiên Chúa cho các tín đồ dị giáo. Karl đã phái đông đảo giáo sĩ đến các khu vực của người Sachsen và xây dựng nhà thờ khắp nơi để ép người dân Sachsen theo đạo Thiên chúa. Vào năm 780 Karl ban bố sắc lệnh về khu vực của người Sachsen, trong đó cấm tiệt mọi tập quán "dị giáo", cấm dùng bạo lực xâm phạm nhà thờ và giáo sĩ, đồng thời ban hành hình phạt tử hình đối với ai phạm các điều nói trên hoặc không chịu làm phép rửa tội; đồng thời quy định cư dân địa phương phải cung cấp tài sản, ruộng đất và phải đi lao dịch cho Giáo hội. Karl đã dùng biện pháp đàn áp đẫm máu và khủng bố tôn giáo để buộc người Sachsen theo đạo Cơ Đốc và mở rộng thế lực đến khu vực của người Sachsen và khu vực Trung Âu.[29][30] Mùa hè năm 776, vua Karl I lại tổ chức một cuộc chinh phạt mới. Sau khi giành được thắng lợi, ông đã tổ chức một hội nghị ở Padeborn tại miền Nam Westphalia, trong đó bắt buộc các thủ lĩnh người Sachsen chiến bại phải tham dự và phải thề sẽ cải theo đạo Công giáo. Hội nghị Padeborn là bản tổng kết toàn bộ những thành quả của Karl đạt được ở Sachsen. Đồng thời, sau hội nghị công cuộc truyền đạo
  14. được xúc tiến mạnh mẽ hơn và có hệ thống hơn: xứ Sachsen bị chia thành các vùng truyền đạo khác nhau do các Giám mục và Tu viện trưởng cai quản.[28][31] Tuy nhiên người Sachsen vẫn tiếp tục nổi dậy và chiến đấu hết sức ngoan cường. Một thủ lĩnh dân Sachsen là Widukind đã dấy binh khởi nghĩa vào năm 778 nhân lúc Đại đế Karl I bận chinh chiến ở Tây Ban Nha. Các tu sĩ bị tàn sát và khu vực bờ Đông sông Ranh bị cướp phá đến tận sông Moselle. Vương quốc Frank phản ứng ngay: trong suốt các năm 779 và 780 Quân đội Frank càn qua quét lại, sục sạo đến tận bờ sông Enbơ - nơi giáp ranh với khu vực sinh sống của người Xlavơ. Quốc vương Karl I buộc người Sachsen trong vùng phải bỏ đạo cũ chuyển sao đạo Thiên Chúa đồng thời tổ chức luôn một bộ máy hành chính thô sơ cho miền này.[31] Tuy nhiên đến năm 782 người Sachsen lại vùng lên đấu tranh. Họ đã đánh tan tác Quân đội Frank tại bờ sông Weser, giết chết cả viên Nội thị Đại thần và viên Giám quân Đại thần của Karl cùng 4 Bá tước và 20 quý tộc khác. Tình hình trở nên nguy cấp cho Quân đội Frank cho đến khi có một đạo quân tiếp viện do Karl phái đến để vãn hồi tình hình. Đại đế Karl I đã cho chặt đầu 4500 quân khởi nghĩa tại Verdun gần sông Aare để trả thù. Không những số người bị giết quá nhiều mà cách hành hình cũng hết sức tàn bạo: bất cứ ai dù là người lớn hay trẻ con, chỉ cần cao hơn thanh đại đao đều bị đem là xử trảm.[30] Witikind đầu hàng vua Karl I tại Paderborn vào năm 785. Họa phẩm của Ary Scheffer (1795-1858). Versailles. Những hành động man rợ này chả có tác dụng gì ngoài việc làm bùng thêm ngọn lửa căm thù của nhân dân Sachsen. Những cuộc khởi nghĩa tiếp tục nổ ra dưới sự lãnh đạo của Widukind. Đại đế Karl I đã phải tổ chức ba chiến dịch chinh phạt lớn trong các năm 783 và 784. Thậm chí ông đã ở lại miền Sachsen trong suốt mùa
  15. đông 784-785. Các đạo quân Frank đã chà xát khắp miền Sachsen trong suốt nhiều năm. Cuối cùng, nhận thấy khó có thể chống cự, Widukind cùng các chiến hữu đã ra hàng Karl vào mùa hè năm 785. Ông và các bạn chiến đấu được tha tội chết, nhưng buộc ông phải làm lễ rửa tội cải sang đạo Thiên chúa. Tuy khoan dung với các thủ lĩnh, Karl lại muốn nghiêm trị người dân hòng khuất phục người Sachsen bằng một chính sách khủng bố tàn bạo. Tất cả mọi người Sachsen phải cải theo Công giáo, trẻ con phải được rửa tội và đặt tên thánh ngay lúc mới sinh, quy định của Giáo hội phải được tuân thủ nghiêm ngặt và các tập quán dị giáo bị cấm triệt. Hình phạt đặt ra rất khắt khe, có thể là tử hình.[32] Kiệt quệ, người Sachsen đành khuất phục. Tuy nhiên phong trào khởi nghĩa của người Sachsen chưa tắt đi. Năm 792 một cuộc khởi nghĩa quy mô lớn lại bùng nổ[30]. Năm 798 người Sachsen lại tiếp tục khởi nghĩa. Nhà thờ và các giáo sĩ là mục tiêu đầu tiên, hậu quả của một chính sách Cơ đốc hóa phiến diện. Còn người Sachsen thì xem việc đấu tranh giành độc lập đồng nghĩa với việc đấu tranh bảo vệ tín ngưỡng cổ truyền.[32] Hàng năm Karl phải liên tục phái quân sang Sachsen để khống chế tình thế. Ông đích thân chỉ huy quá trình trấn áp suốt mấy năm liền với mức độ khốc liệt và tàn bạo hơn hẳn các cuộc hành binh trước đó. Không chỉ bị tận diệt một cách có hệ thống mà theo đạo luật năm 795, người Sachsen còn phải bị lưu đày khỏi quê cha đất tổ và người Frank được đưa tới để thay thế. Quân đội Frank tràn vào sục sạo các làng mạc, lùa từng đoàn người Sachsen đến những vùng xa xôi nơi họ bị phân tán với cộng đồng người Frank bản địa. Vào năm 804, Hoàng đế Karl I mở một cuộc thân chinh lần cuối cùng, buộc người Sachsen phải rời bỏ vùng Holstein và chấm dứt mọi sự phản kháng. Bộ tộc Sachsen gần như không còn gì sau cuộc địa chấn năm 804 với 1 vạn gia đình bị đày đến hai bờ sông Enbơ và bị phân tán trong khắp xứ Gaule và xứ Germania. Vậy là người Sachsen đã bị khuất phục sau 32 năm chiến đấu liên tục.[33][34] [ ] Chiến tranh với nước Tây Ban Nha Hồi giáo
  16. Vào giữa thế kỷ thứ 8, triều đại Umayyad bị lật đổ và thay bằng triều Abbas tại Ả Rập. Tuy nhiên, Phó vương Hồi giáo là Abderahman ở Tây Ban Nha vẫn trung thành với triều đại cũ. Do đó, Abderahman quyết định ly khai, lập một vương quốc đóng đô tại Córdoba. Để làm suy yếu Abderahman, triều đình Abbas đã kích động nhiều cuộc bạo loạn tại Tây Ban Nha. Alarabi, một trong những người chủ mưu cuộc bạo loạn năm 777 đã chạy sang vương quốc Frank cầu xin sự giúp đỡ và đổi lại, sau khi giành được ngôi vua Alarabi sẽ thần phục vua Frank.[35] Lúc này Karl I vừa giành được các thắng lợi tại dãy Anpơ và bên kia bờ sông Ranh, ông liền chụp lấy cơ hội này để mở rộng quyền lực và cũng nhân việc này sẽ thu phục lại miền Tây Ban Nha đang nằm trong tay những kẻ ngoại đạo, kế tục công việc ủng hộ Giáo hội La Mã như các bậc tiên liệt đã từng làm.[36] Quốc vương Karl I trao thanh gươm Duranda cho viên Trưởng quan biên phòng Roland. Tranh minh họa trong bản thảo của bản "Trường ca các anh hùng" (tức Chanson de geste). Mùa xuân năm 778, Đại đế Karl I thân chinh đánh Tây Ban Nha. Một cánh quân Frank sẽ vượt qua phía Đông dãy Pyrénées, một cánh sẽ chiếm Navarre và sau đó sẽ hội quân ở Saragossa vốn đang nằm trong tay Alarabi. Tuy nhiên trước đó
  17. không lâu Alarabi đã bị người của phó vương Cordoba ám sát và thành Saragossa đã đổi chủ. Và Quân đội Frank không đủ binh lực để đoạt được ngôi thành này, đồng thời họ lạc lõng giữa một nơi xa lạ không có người dẫn đường và tình hình của Tây Ban Nha đã ổn định trở lại. Cuối cùng Đại đế Karl I quyết định lui quân. Trên đường lui quân, vì cho rằng thành Pamplona thuộc Navarre là thành phố Hồi giáo nên Quân đội Frank đã san phẳng nó thành bình địa để kẻ thù không dùng được.[36] Hành động này đã khiến dân tộc Gascon trong vùng tức giận nên vào ngày 15 tháng 8 năm 778, họ đã phục kích đánh tan tác đội hậu quân Frank tại hẻm núi Ronce. Trong số các tướng lĩnh tử trận của Quân đội Frank có Roland, viên trưởng quan biên phòng chỉ huy đội hậu quân này. Tương truyền khi bị bao vây Roland và các binh sĩ đã không cầu cứu quân chủ lực mà đã kiên trì chống trả cho đến khi người cuối cùng ngã gục dưới làn tên mũi kiếm của quân thù. Biến cố bi thảm này là cảm hứng cho một tác phẩm thi ca nổi tiếng mang tên là "Trường ca Roland" (La chanson de Roland), ca ngợi sự anh dũng của người Hiệp sĩ Roland - người Hiệp sĩ vĩ đại nhất trong tất cả những Hiệp sĩ can trường của Quân đội Frank, đã tử trận trong trận đánh tại hẻm núi Ronce. [5][8] Thế là chấm dứt giấc mơ "giải phóng" Tây Ban Nha khỏi người Hồi giáo. Tuy nhiên, Đại đế Karl I không cam tâm chịu thua và ông quyết tâm rửa hận. Sau hơn 20 năm gian khổ chiến đấu, Đại Đế Karl I đã đẩy thế lực của người Hồi giáo xuống phía Nam của dòng sông Ebro và xây dựng vùng biên khu Tây Ban Nha nằm ở phía Bắc của con sông này. Vào năm 801, Vương quốc Frank cũng chiếm đóng Barcelona và biến thành phố này thành một cứ điểm quan trọng của vùng biên khu Tây Ban Nha.[5] [ ] Chinh phạt xứ Bayern
  18. Tranh vẽ Hoàng đế Karl Đại Đế, nằm trong bộ tranh về các vị Hoàng đế trong lịch sử nước Đức do Max Barack thực hiện. Công quốc Bayern đã thần phục vương quốc Frank từ thời Pipin Lùn, tuy nhiên nó vẫn giữ được sự độc lập tương đối cho mình. Công tước Tassillo III đã không ngừng mở rộng lãnh thổ của mình và điều này ông nhận được sự ủng hộ từ Giáo hoàng vì quốc gia của ông đã cải sang Công giáo từ lâu. Tuy nhiên trong quan hệ với vua Karl I thì Tassilo lại lập lờ và không thật lòng: khi ông yêu cầu Tassillo góp quân tham gia chinh phạt người Sachsen vào năm 778 thì ông ta không tỏ ra sốt sắng. Khi Quân đội Frank bị người Sachsen đánh tan tác vào năm 782 thì Tassillo đã ra mặt coi thường vua Karl I và cắt đứt quan hệ với Vương quốc Frank. Điều này khiến nhà vua Frank hết sức giận dữ nhưng ông vẫn cố nín nhịn vì không muốn ngay lập tức đẩy Tassillo về phía các quốc gia địch thủ của mình, đồng thời lúc đó ông vẫn còn đang vướng bận vấn đề của người Sachsen. Đến năm 785 khi
  19. tình hình Sachsen đã tạm yên ổn, Quốc vương Karl I chĩa mũi nhọn của mình sang Tassillo.[33][37] Trước tình hình này, Tassillo quay sang cầu cứu Giáo hoàng La Mã nhưng vì Giáo hoàng đang nhận sự bảo trợ của vua Karl I nên ông ta đã khuyên Tassillo phục tùng. Về phía mình, rút kinh nghiệm những lần trước, nhà vua Frank yêu cầu Tassillo phải phục tùng vô điều kiện và Giáo hoàng phải chấp nhận mọi biện pháp trừng phạt của nhà vua đối với Tassillo, đồng thời Tassillo phải ra yết kiến vua Karl I tại Worms vào mùa hè năm 787. Tassillo thoái thác không đi và th ế là công quốc Bayern trở thành mục tiêu của ba mũi tiến công của Quân đội Frank. Trước áp lực quân sự lớn như vậy và đồng thời bị đám cận thần bỏ rơi, vào ngày 3 tháng 10 năm 787, Tassillo đến đại bản doanh của vua Karl I gần Ausburg để xin hàng. Thậm chí ông ta đã trao cho nhà vua Frank cây quyền trượng của mình cùng 12 con tin - trong đó có Thế tử Theodon, con trai ông. Tuy nhiên ngay sau đó Tassillo liền trở mặt. Ông bắt tay vào việc vận động thành lập liên minh với người Avar và với đế quốc Đông La Mã. Tuy nhiên các cận thần của Tassillo do lo sợ thế lực người Frank lại một lần nữa phản bội ông ta và tố giác với nhà vua Frank. Thế là vào tháng 6 năm 778 Tassillo bị áp giải về Đại hội các chư hầu ở Ingelheim, bị cáo buộc nhiều tội trạng và bị tuyên xử tử hình. Tuy nhiên, nhà vua đã ân xá cho ông ta và chỉ đày ông cùng con trai vào một tu viện.[37][38] Rõ ràng vua Karl I đã xử lý vấn đề Bayern một cách thận trọng hơn nhiều so với vấn đề Sachsen. Nguyên do có thể là vì Bayern là một chư hầu của vương quốc Frank và đã theo Công giáo từ lâu, và nó vốn lại nằm trong lãnh thổ của Đế quốc La Mã xưa kia, tức có nền văn minh khá lâu đời. Người Bayern lại rất gắn bó với đất nước họ, tức họ đã cố kết thành một dân tộc hẳn hòi. Vua Karl I tiếp tục duy trò chính sách thận trọng đó trong suốt thời gian sau. Vào năm 794, ông lại vời Tassillo tới đại hội các chư hầu tại Frankfurt và buộc ông ta phải từ bỏ mọi quyền lợi đối với công quốc, tạo cơ sở pháp lý cho việc sát nhập Bayern vào lãnh thổ
  20. Vương quốc Frank. Tuy nhiên điều này không hề ảnh hưởng đến cương giới của Bayern, đồng thời Bayern cũng được thống nhất lại thành một đơn vị giáo phận duy nhất với thủ phủ là Salzburg. Tất cả những việc này nhằm khiến người Bayern nghĩ rằng chính quyền của vương quốc Frank là một sự nối tiếp đối với chính quyền Bayern xưa kia.[38][39] Sau khi chiếm được vùng đất cao ở miền Nam Đức, Đại Đế Karl I tiến về phía Đông, đánh nhau với người Xlavơ bên bờ đông sông Enbơ. Ông đã đánh bại và chinh phục được các bộ tộc Xlavơ.[40] [ ] Chinh phục người Avar Việc tiến quân về phía Đông của Quốc vương Karl I tất nhiên phải đụng độ với người Avar vốn đang quần cư tại vùng trung du sông Donau. Nhà vua Franl cho rằng người Avar đứng sau các lần trở mặt của công tước Tassillo. Đồng thời các cuộc tấn công và cướp phá của người Avar khiến việc ổn định tình hình xứ Bayern trở nên khó khăn. Vào năm 788, người Avar đã mở một đợt tấn công lớn vào Bayern và Quân đội Frank đã phải rất vất vả để đẩy họ ra. Năm 790 hai bên đã cùng ngồi lại với nhau để đàm phán về ranh giới nhưng cũng không thu được kết quả.[41] Karl quyết định đã đến lúc cho người Avar nếm mùi chiến tranh trên chính lãnh thổ của họ. Mùa hè năm 791 ông thân chinh cầm quân chia làm hai cánh tiến vào xứ Avar. Mặc dù không gặp phải sự kháng cự quyết liệt của người Avar nhưng Quân đội Frank cũng không giành được thắng lợi nào quyết định. Vào năm 795, Quốc vương Karl I lại tiếp tục xua quân tấn công và lần này Quân đội Frank xâm nhập tới tận Ring - nơi cất giấu các châu báu mà người Avar cướp bóc được (nay là thành phố Gyor).[41] Tuy nhiên chiến dịch năm 796 mới là quyết định. Lần này nhà vua Frank ra lệnh cho người con trai thứ là Pipin cử binh chinh phạt người Avar. Quân đội Frank đã phá vỡ được thứ chiến lũy chín lớp bằng cây sồi, đá tảng
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2