Chiến lược phát triển của Liên Bang Nga những thập kỷ đầu thế kỷ XXI và sự lựa chọn đột phá, cách tân

chiÕn l−îc ph¸t triÓn cña liªn bang nga<br /> nh÷ng thËp kû ®Çu thÕ kû XXI<br /> vµ sù lùa chän ®ét ph¸, c¸ch t©n<br /> <br /> §Æng ThÞ Ph−¬ng Hoa(*)<br /> <br /> B−íc vµo thÕ kû XXI, thÕ giíi l©m vµo cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ toµn cÇu, hÇu hÕt c¸c quèc<br /> gia ®Òu ®ang xem xÐt l¹i m« h×nh t¨ng tr−ëng cña m×nh, c©n nh¾c ®Ò ra chiÕn l−îc ph¸t<br /> triÓn trung vµ dµi h¹n cho phï hîp víi thêi ®¹i. Trong xu h−íng ®ã, Liªn bang Nga ®øng<br /> tr−íc hai sù lùa chän: qu¸n tÝnh-thÞ tr−êng vµ ®ét ph¸, c¸ch t©n. NÕu lùa chän chiÕn l−îc<br /> qu¸n tÝnh-thÞ tr−êng, t−¬ng lai ®Êt n−íc sÏ dùa trªn hÖ t− t−ëng cña chñ nghÜa tù do míi vµ<br /> chñ nghÜa thÞ tr−êng, hy väng vµo søc m¹nh toµn n¨ng cña thÞ tr−êng, më cöa ®Ó c¸c c«ng<br /> ty xuyªn quèc gia sö dông ®Êt n−íc nh− mét nguån cung cÊp n¨ng l−îng, nguyªn liÖu th« vµ<br /> chÊp nhËn trë thµnh thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm. Cßn nÕu lùa chän chiÕn l−îc ®ét ph¸,<br /> c¸ch t©n, vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña nhµ n−íc sÏ ph¶i ph¸t huy tèi ®a trªn mäi lÜnh vùc,<br /> ®Æc biÖt trong viÖc chiÕm lÜnh vµ phæ cËp khoa häc kü thuËt, c¬ cÊu l¹i nguån lùc ®Ó ph¸t<br /> triÓn bÒn v÷ng trong dµi h¹n. Theo nhËn ®Þnh cña chóng t«i, Nga ®ang thÓ hiÖn râ xu<br /> h−íng lùa chän ®ét ph¸, c¸ch t©n víi ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi dµi h¹n (KDR-<br /> 2020, KDR-2030 vµ KDR 2050) ®−îc Bé Ph¸t triÓn Kinh tÕ Liªn bang Nga so¹n th¶o theo<br /> chØ ®Þnh cña Tæng thèng Liªn bang Nga, dùa theo kÕt qu¶ c¸c cuéc häp cña Héi ®ång Nhµ<br /> n−íc Liªn bang ngµy 21/7/2006 vµ Ph¸p lÖnh ChÝnh phñ Liªn bang No 1662-r. ngµy<br /> 17/11/2008. Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i tæng hîp vµ ph©n tÝch ®Þnh h−íng chiÕn l−îc<br /> ph¸t triÓn cña Nga trªn mét sè lÜnh vùc träng yÕu nh− ngo¹i giao, kinh tÕ, qu©n sù-quèc<br /> phßng vµ khoa häc-c«ng nghÖ nh÷ng thËp kû ®Çu thÕ kû XXI.<br /> <br /> <br /> <br /> T õ sau khi Liªn bang X« ViÕt tan r·,<br /> nÒn kinh tÕ Nga chØ thùc sù khëi<br /> phÇn tö ly khai vµ khñng bè. Do chñ<br /> tr−¬ng hßa nhËp víi thÕ giíi, h×nh ¶nh<br /> cña Nga ngµy mét ®−îc c¶i thiÖn trªn<br /> s¾c vµ ®−îc ghi nhËn râ nÐt nhÊt tõ<br /> n¨m 2000 víi nh÷ng ®ãng gãp kh«ng tr−êng quèc tÕ, nhÊt lµ trong c¸ch nh×n<br /> nhá tõ n¨ng lùc l·nh ®¹o cña Vladimir cña ph−¬ng T©y (C¸c n−íc G7 kÕt n¹p<br /> Putin trªn c−¬ng vÞ Tæng thèng vµ Thñ Nga thµnh G8. Khu vùc Sochi cña Nga<br /> t−íng. Nga ®· cã c¸ch nh×n míi trong ®−îc chän lµm n¬i tæ chøc ThÕ vËn héi<br /> chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i vµ b¾t ®Çu kh«i mïa ®«ng n¨m 2014. Nga lµ thµnh viªn<br /> phôc l¹i vÞ thÕ quèc tÕ cña m×nh, ®· vµ cña mét sè tæ chøc vµ thÓ chÕ quèc tÕ cã<br /> ®ang kh«ng ngõng æn ®Þnh, ph¸t triÓn, uy tÝn nh− APEC, WTO,…). (*)<br /> vÞ thÕ cña mét c−êng quèc qu©n sù, kinh N¾m gi÷ c−¬ng vÞ Chñ tÞch diÔn ®µn<br /> tÕ ®−îc c¶i thiÖn mét c¸ch v÷ng ch¾c. G20 tõ ngµy 1/12/2012, vµo thêi ®iÓm<br /> T×nh h×nh an ninh ë khu vùc B¾c c¸c nÒn kinh tÕ ph−¬ng T©y hµng ®Çu<br /> Cavcaz ®· b¾t ®Çu ®i vµo æn ®Þnh th«ng ®ang tr¶i qua giai ®o¹n khã kh¨n, Nga<br /> qua nh÷ng biÖn ph¸p cøng r¾n nh»m<br /> dÑp yªn c¸c cuéc b¹o lo¹n cña nh÷ng (*)<br /> TS., ViÖn Kinh tÕ vµ ChÝnh trÞ thÕ giíi.<br /> 40 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2013<br /> <br /> <br /> ®· tá ra cã ¶nh h−ëng rÊt lín vµ ngµy Latin. Xu h−íng t¨ng c−êng quan hÖ víi<br /> cµng chøng tá vÞ thÕ quèc tÕ míi cña c¸c n−íc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng cña<br /> m×nh. Nga ®ang xuÊt hiÖn víi t− c¸ch lµ Nga còng thÓ hiÖn râ tõ n¨m 2012.<br /> mét “t¸c nh©n” trong ®êi sèng kinh tÕ- Víi chiÕn l−îc ngo¹i giao toµn cÇu<br /> chÝnh trÞ quèc tÕ. §Æc biÖt, víi chiÕn nµy, céng víi tiÒm n¨ng cña m×nh, Nga<br /> l−îc ph¸t triÓn theo h−íng ®ét ph¸, c¸ch ®ang vµ sÏ tõng b−íc kh«i phôc søc<br /> t©n, mét n−íc Nga m¹nh mÏ vµ tù tin m¹nh, vÞ thÕ c−êng quèc trong mét thÕ<br /> h¬n sÏ t¸c ®éng m¹nh ®Õn nh÷ng thay giíi ®a cùc.<br /> ®æi tÝch cùc trªn thÕ giíi.<br /> Trong Th«ng ®iÖp Liªn bang ngµy<br /> 1. ChiÕn l−îc ngo¹i giao toµn cÇu 12/12/2012, Tæng thèng Nga V. Putin<br /> Theo h−íng ®ét ph¸, c¸ch t©n, trong nhÊn m¹nh, Nga ph¶i duy tr× vµ cñng cè<br /> nh÷ng thËp kû ®Çu thÕ kû XXI, nguyªn vÞ thÕ cña m×nh trªn tr−êng quèc tÕ, ®ång<br /> t¾c ®èi ngo¹i cña Nga ®Æt ra hai môc thêi ph¶i x©y dùng chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i<br /> tiªu c¬ b¶n. Mét lµ t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn cña m×nh sao cho ®¸p øng ý nguyÖn cña<br /> bªn ngoµi thuËn lîi, t¹o ®µ cho c¸c c¶i c¸c n−íc l¸ng giÒng vµ nh÷ng ®èi t¸c<br /> c¸ch trong n−íc. Hai lµ ®¶m b¶o gi÷ trong céng ®ång quèc tÕ [7].<br /> ®−îc vÞ trÝ nhÊt ®Þnh cña Nga trªn 2. ChiÕn l−îc kinh tÕ míi<br /> tr−êng quèc tÕ, nhÊt lµ ë c¸c khu vùc,<br /> Trong phÇn më ®Çu Th«ng ®iÖp<br /> lÜnh vùc chiÕn l−îc quan träng.<br /> Liªn bang ngµy 12/12/2012, Tæng thèng<br /> Nga lu«n tÝch cùc vµ chñ ®éng trong V. Putin kh¼ng ®Þnh, nhiÖm vô xuyªn<br /> chiÕn l−îc ®èi ngo¹i, ¸p dông c¸c h×nh suèt lµ “x©y dùng mét n−íc Nga giµu cã<br /> thøc ngo¹i giao ®a ph−¬ng kh¸c nhau, vµ phån vinh”. Víi quyÕt t©m chuyÓn<br /> tõ nhãm BRICS ®Õn G20, G8 vµ Tæ chøc ®æi m« h×nh t¨ng tr−ëng kinh tÕ truyÒn<br /> Hîp t¸c Th−îng H¶i. Nga th−êng xuyªn thèng phô thuéc vµo xuÊt khÈu dÇu má<br /> quan t©m tíi viÖc t¨ng c−êng quan hÖ vµ khÝ ®èt sang nÒn kinh tÕ tri thøc,<br /> víi c¸c n−íc SNG, coi sù ph¸t triÓn hîp Nga kh«ng chØ tiÕp thu, sö dông c«ng<br /> t¸c ®a ph−¬ng vµ c¸c qu¸ tr×nh liªn kÕt nghÖ, mµ cßn tÝch cùc s¸ng t¹o c«ng<br /> trong kh«ng gian SNG sÏ lµ h−íng ph¸t nghÖ míi. Tæng thèng V. Putin cho<br /> triÓn then chèt trong chÝnh s¸ch ®èi r»ng, “thø mµ con ng−êi t×m c¸ch thu<br /> ngo¹i nh÷ng thËp kû tíi. hót sÏ kh«ng ph¶i lµ kim lo¹i, dÇu má<br /> Trong quan hÖ víi Mü vµ c¸c n−íc hay khÝ ®èt, mµ tr−íc hÕt lµ nguån nh©n<br /> ph−¬ng T©y kh¸c, Nga tiÕn hµnh chÝnh lùc tr×nh ®é cao” [7].<br /> s¸ch võa cøng r¾n, võa mÒm dÎo; bªn Mét ®Þnh h−íng lín kh¸c trong ph¸t<br /> c¹nh c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, Nga cßn triÓn kinh tÕ lµ viÖc ®Èy m¹nh tù do hãa<br /> t¨ng c−êng c¸c mèi quan hÖ song thÞ tr−êng, trong ®ã “trung t©m cña m«<br /> ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng kh¸c. §ång thêi, h×nh t¨ng tr−ëng míi ph¶i lµ tù do kinh<br /> chiÕn l−îc ®ét ph¸ cña Nga lµ t¨ng tÕ, së h÷u t− nh©n vµ c¹nh tranh, mét<br /> c−êng vµ më réng quan hÖ víi nhiÒu nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖn ®¹i thay thÕ<br /> n−íc ë nhiÒu khu vùc kh¸c nhau trªn cho t− b¶n nhµ n−íc”. Tæng thèng V.<br /> thÕ giíi. Tr−íc hÕt lµ kiªn ®Þnh ®−êng Putin quyÕt t©m hiÖn thùc hãa m« h×nh<br /> lèi duy tr× vµ ph¸t triÓn quan hÖ truyÒn t¨ng tr−ëng míi b»ng c¸ch ®−a Nga héi<br /> thèng víi c¸c n−íc Trung §«ng, kh«i nhËp s©u h¬n vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu,<br /> phôc quan hÖ víi c¸c n−íc khu vùc Mü c¶i thiÖn m¹nh mÏ m«i tr−êng kinh<br /> ChiÕn l−îc ®ét ph¸... 41<br /> <br /> doanh, thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi vµ th¼ng d©n dông vµ qu©n dông cïng<br /> ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh»m tËn dông 33.000 ®éng c¬ m¸y bay míi [15].<br /> thÕ m¹nh cña t©n thµnh viªn WTO.<br /> VÒ triÓn väng ph¸t triÓn ngµnh giao<br /> Nga cã kÕ ho¹ch s¾p xÕp, t¸i tæ th«ng vËn t¶i, dù ®Þnh cÇn kho¶n kinh<br /> chøc, th©m nhËp thÞ tr−êng cho mäi lo¹i phÝ 12,5 ngh×n tû róp nh»m x©y dùng<br /> h×nh c«ng ty vµ doanh nghiÖp. ChÝnh h¬n 2.500 km ®−êng s¾t vµ 14.000 km<br /> phñ sÏ hç trî c¸c dù ¸n c¬ së h¹ tÇng ®−êng «t«, n©ng c«ng suÊt bèc dì cña<br /> lín, c¶i thiÖn ®¸ng kÓ hiÖu qu¶ chi tiªu, c¸c h¶i c¶ng thªm 356 triÖu tÊn hµng<br /> më thÇu quèc tÕ réng r·i, tæ chøc kiÓm hãa vµ ®−a vµo sö dông gÇn 100 ®−êng<br /> to¸n b¾t buéc víi sù tham gia cña c¸c b¨ng cÊt-h¹ c¸nh míi. §ång thêi, Nga<br /> chuyªn gia quèc tÕ. §ång thêi, Nga tiÕp cÇn ph¶i söa ch÷a vµ n©ng cÊp h¬n<br /> tôc n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô, gi¶m 7.000 km ®−êng s¾t, kho¶ng 8% ®−êng<br /> bít vai trß cña nhµ n−íc trong nÒn kinh bé giao th«ng-vËn t¶i liªn bang [16]. C¬<br /> tÕ. §Õn n¨m 2016, cæ phÇn cña chÝnh héi kh¸c ®Ó Nga kh«i phôc vÞ thÕ n−íc<br /> phñ trong mét sè c«ng ty nguyªn liÖu lín vÒ hµng kh«ng vò trô lµ tÝch cùc<br /> th« cã thÓ sÏ gi¶m bít vµ hoµn thµnh tham gia ch−¬ng tr×nh quèc tÕ th¸m<br /> viÖc thu håi vèn cña c¸c c«ng ty phi hiÓm Sao Háa. §©y sÏ lµ môc tiªu chÝnh<br /> hµng hãa lín mµ kh«ng ®−îc coi lµ ®éc trong kh¸m ph¸ vò trô cña con ng−êi<br /> quyÒn tù nhiªn, còng kh«ng thuéc vÒ trong nöa thÕ kû tíi, bëi v× Sao Háa lµ<br /> c«ng nghiÖp quèc phßng. Nga tin vµo sù hµnh tinh duy nhÊt cã thÓ trë thµnh n¬i<br /> tham gia tÝch cùc cña t− nh©n hãa vµ sù di c− cña con ng−êi trong hÖ MÆt Trêi.<br /> ph¸t triÓn h¬n n÷a cña c¸c tµi s¶n c«ng N«ng nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o an ninh<br /> nghÖ cao. §ång thêi, Nga cÇn t×m ng−êi l−¬ng thùc, ®ång thêi më réng thÞ<br /> mua cæ phÇn lµ c¸c nhµ ®Çu t− toµn cÇu tr−êng tiªu thô. Tõ th¸ng 10/2011, Nga<br /> kh«ng chØ s½n sµng ®Çu t− vµo c¸c c¬ së thËt sù ®ang t¨ng c−êng vÞ thÕ trªn thÞ<br /> khoa häc vµ c«ng nghÖ, mµ cßn cã sù tr−êng ngò cèc thÕ giíi, më réng ph¹m<br /> liªn kÕt víi nhau vµ t¹o vÞ thÕ cña hä vi ®Þa lý b¸n hµng n«ng nghiÖp. §Õn<br /> trªn c¸c thÞ tr−êng quèc tÕ lín. n¨m 2020, diÖn tÝch ®Êt trång ngò cèc<br /> cña Liªn bang Nga cã thÓ lªn tíi gÇn 80<br /> C«ng nghiÖp hµng kh«ng lµ mét<br /> triÖu ha [1]. Nga b¾t ®Çu khai th¸c c¸c<br /> trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ chñ chèt cña<br /> khu vùc ë ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng<br /> Nga. Nga ®· vµ ®ang gi÷ v÷ng vÞ trÝ top<br /> b»ng nh÷ng l« hµng lín. §©y lµ thÞ<br /> 3 c−êng quèc thÕ giíi vÒ chÕ t¹o m¸y<br /> tr−êng chiÕn l−îc quan träng mµ Nga<br /> bay. Thêi kú 2013-2025, duy tr× vÞ trÝ<br /> quyÕt t©m khai th¸c. Ngoµi ra, Nga sÏ<br /> top 3 c−êng quèc thÕ giíi vÒ chÕ t¹o m¸y<br /> sím më réng sù hiÖn diÖn trªn thÞ<br /> bay lµ mét trong nh÷ng môc tiªu chñ<br /> tr−êng ngò cèc Trung §«ng vµ ch©u Phi.<br /> yÕu cña ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn ngµnh<br /> c«ng nghiÖp hµng kh«ng. §Ó ®¹t ®−îc Khai ph¸, ph¸t triÓn vïng ViÔn<br /> môc tiªu nµy, Nga cÇn ®æi míi c¬ së vËt §«ng: Vïng ViÔn §«ng cña Nga cã diÖn<br /> chÊt kü thuËt cña c«ng nghiÖp hµng tÝch b»ng mét nöa Trung Quèc, d©n c−<br /> kh«ng ®Ó ®¸p øng môc tiªu ®Ò ra lµ ®Õn th−a thít nh−ng l¹i cã tµi nguyªn<br /> n¨m 2020 ®−a vµo sö dông 1.300 m¸y kho¸ng s¶n, tµi nguyªn n−íc, tµi<br /> bay chë kh¸ch míi, chÕ t¹o Ýt nhÊt 3.300 nguyªn rõng vµ tµi nguyªn sinh vËt<br /> m¸y bay qu©n sù, 5.500 m¸y bay lªn biÓn phong phó; tiÒm n¨ng khai th¸c, sö<br /> 42 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2013<br /> <br /> <br /> dông rÊt lín. Suèt nhiÒu n¨m qua bÞ bá bÞ ®×nh trÖ th× thÞ tr−êng §«ng B¾c ¸<br /> r¬i vµ kÐm ph¸t triÓn khiÕn khu vùc lu«n t¨ng tr−ëng æn ®Þnh, t¹o c¬ héi tèt<br /> nµy ®ang trë thµnh n¬i nh¹y c¶m chÝnh ®Ñp cho Nga. §èi víi Nga, §«ng B¾c ¸<br /> trÞ, kinh tÕ nhÊt cña Nga. Trong “ChiÕn kh«ng chØ lµ c¬ héi, thÞ tr−êng míi ®Ó<br /> l−îc An ninh Quèc gia Liªn bang Nga xuÊt khÈu n¨ng l−îng mµ cßn lµ cÇu nèi<br /> tr−íc n¨m 2020”, Nga më réng ph¹m vi ®−a §«ng Siberia vµ ViÔn §«ng tham<br /> sö dông vò lùc tíi lÜnh vùc tranh giµnh gia vµo quan hÖ kinh tÕ víi môc ®Ých<br /> nguån n¨ng l−îng. Theo tinh thÇn ®ã, ph¸t triÓn vïng xa x«i nµy cña Nga.<br /> Nga t¨ng c−êng søc m¹nh qu©n sù ViÖc NhËt B¶n gia t¨ng nhËp khÈu dÇu<br /> ViÔn §«ng vµ s½n sµng cho viÖc sö má vµ khÝ ®èt hãa láng sau trËn ®éng<br /> dông vò lùc b¶o vÖ nguån tµi nguyªn ®Êt g©y sù cè h¹t nh©n ë Fukushima lµ<br /> n¨ng l−îng khi cÇn thiÕt. Nga thµnh kÞch b¶n cã lîi cho Nga vµ trao cho Nga<br /> lËp Bé ph¸t triÓn ViÔn §«ng vµ bÊt c¬ héi kh¼ng ®Þnh thªm vÞ trÝ cña ng−êi<br /> chÊp cã sù tranh chÊp Nga-NhËt vÒ cung cÊp dÇu, khÝ ë §«ng B¾c ¸. Hµn<br /> quÇn ®¶o Curil, NhËt vÉn lµ nhµ ®Çu Quèc lµ b¹n hµng lín thø 3 cña Nga t¹i<br /> t− n−íc ngoµi chñ yÕu vµo ViÔn §«ng. §«ng B¾c ¸; 2/3 l−îng xuÊt khÈu cña<br /> §iÒu ®ã chøng tá Trung Quèc rÊt khiÕn Nga sang Hµn Quèc chñ yÕu lµ nguyªn<br /> Nga ph¶i c¶nh gi¸c, ®Ò phßng. liÖu n¨ng l−îng vµ nhiªn liÖu uran phôc<br /> vô c¸c nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n. §−êng<br /> Khai th¸c vïng Cùc B¾c: PhÇn lín<br /> èng dÉn khÝ hãa láng ®i qua l·nh thæ<br /> c¸c líp b¨ng ë B¾c Cùc sÏ tan ch¶y do<br /> CHDCND TriÒu Tiªn 700 km trong tæng<br /> biÕn ®æi khÝ hËu; ®iÒu nµy t¹o c¬ héi ®Ó<br /> chiÒu dµi 1.100 km n»m trong kÕ ho¹ch<br /> më ra nhiÒu con ®−êng vËn t¶i biÓn míi<br /> cña Nga sÏ b¾t ®Çu tõ n¨m 2017, mçi<br /> ë B¾c ¸ vµ khai th¸c nguyªn liÖu (dÇu,<br /> n¨m vËn chuyÓn sang Hµn Quèc ®−îc 10<br /> khÝ, than ®¸). C¸c n−íc tiÕp gi¸p víi B¾c<br /> triÖu m3 khÝ láng vµ CHDCND TriÒu<br /> Cùc, nh− Nga, Canada, Mü, Na Uy, §an<br /> Tiªn còng nhËn ®−îc kho¶ng 100 triÖu<br /> M¹ch ®· b¾t ®Çu tranh chÊp trong viÖc<br /> USD/n¨m tiÒn phÝ vËn chuyÓn qu¸ c¶nh<br /> ph©n chia B¾c B¨ng D−¬ng; Trung<br /> qua l·nh thæ n−íc m×nh.<br /> Quèc, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc còng<br /> ®ang nç lùc ®Ó ®−a mèi quan t©m lîi Ých H¹t nh©n lµ mét trong nh÷ng ngµnh<br /> cña m×nh vµo cuéc tranh chÊp nµy. Liªn c«ng nghiÖp hµng ®Çu cña Nga, cã øng<br /> Bang Nga tiÕp gi¸p víi B¾c B¨ng D−¬ng dông quan träng trong mäi lÜnh vùc ®êi<br /> dµi nhÊt vµ ®ang cã ý ®å chiÕm 1,2 triÖu sèng, nh− kinh tÕ, c«ng nghiÖp n¨ng<br /> km2 thµnh së h÷u cña m×nh. l−îng, kh¸m ph¸ vò trô, hµng kh«ng, y<br /> tÕ, n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt vËt liÖu... TËp<br /> Kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ c−êng quèc n¨ng<br /> ®oµn n¨ng l−îng h¹t nh©n quèc gia<br /> l−îng: Nga vµ Iran chiÕm 60% nguån dù<br /> ROSATOM cã kÕ ho¹ch l¾p ®Æt lß ph¶n<br /> tr÷ khÝ ®èt tù nhiªn cña thÕ giíi. Bªn<br /> øng nhanh thö nghiÖm BREST-300 lµm<br /> c¹nh viÖc duy tr× thÞ tr−êng ch©u ¢u,<br /> m¸t b»ng ch× t¹i Tæ hîp Ho¸ häc SCC<br /> Nga ®ang h−íng tíi viÖc xuÊt khÈu<br /> (Siberian Chemical Combine) ë Seversk,<br /> n¨ng l−îng cña m×nh sang c¸c n−íc<br /> thuéc vïng Tomsk. ViÖc x©y dùng lß ph¶n<br /> §«ng B¾c ¸ nh− Trung Quèc, NhËt B¶n,<br /> øng 300 MWe nµy sÏ ®−îc b¾t ®Çu vµo<br /> Hµn Quèc.<br /> n¨m 2016, cã thÓ ph¸t ®iÖn vµo n¨m<br /> So víi thÞ tr−êng ch©u ¢u ®ang bÞ 2020. §©y sÏ lµ nguyªn mÉu ®Çu tiªn cña<br /> b·o hßa, h¹n chÕ vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ mét lo¹t c¸c phiªn b¶n lß ph¶n øng c«ng<br /> ChiÕn l−îc ®ét ph¸... 43<br /> <br /> suÊt 1200 MWe trªn toµn quèc. ChiÕn vò khÝ chÝnh x¸c, hÖ thèng trang bÞ -<br /> l−îc dµi h¹n cña ROSATOM ®Õn n¨m khÝ tµi c¸ nh©n b¶o vÖ sÜ quan, binh sÜ<br /> 2050 liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn h−íng trªn chiÕn tr−êng.<br /> sang thÕ hÖ c¸c nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n - Ph¸t triÓn lùc l−îng h¹m ®éi h¶i<br /> míi an toµn cao, sö dông lß ph¶n øng qu©n. Nga sÏ t¨ng c−êng lùc l−îng h¹t<br /> nhanh, chu tr×nh nhiªn liÖu khÐp kÝn vµ nh©n cña H¶i qu©n ®Ó duy tr× vÞ thÕ cña<br /> nhiªn liÖu MOX. Ch−¬ng tr×nh môc tiªu Nga nh− mét c−êng quèc biÓn hµng ®Çu<br /> ®Õn n¨m 2020 sÏ chøng minh cho vai trß thÕ giíi. Theo ®ã, toµn bé 51 tµu chiÕn<br /> cña c«ng nghÖ lß ph¶n øng nhanh vµ c¬ së vµ 24 tµu ngÇm, bao gåm 8 tµu ngÇm<br /> h¹ tÇng chu tr×nh nhiªn liÖu liªn quan, cã líp Borei, sÏ ®−îc ®−a vµo biªn chÕ cña<br /> thÓ ®−a vµo sö dông vµo n¨m 2030. H¶i qu©n Nga vµo n¨m 2020. Nga sÏ<br /> ChÝnh phñ Nga chñ tr−¬ng t¨ng thªm chi ®Èy nhanh viÖc ®ãng c¸c tµu chiÕn vµ<br /> phÝ vµ ®Èy m¹nh ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn tµu ngÇm còng nh− chÕ t¹o trang bÞ vµ<br /> c«ng nghÖ h¹t nh©n míi. Theo ®ã, Nga cã vò khÝ cho H¶i qu©n ®Ó cã thÓ ®−a vµo<br /> kÕ ho¹ch cung cÊp 45-50% ®iÖn h¹t nh©n sö dông sau n¨m 2020.<br /> cho nhu cÇu sö dông cña ®Êt n−íc vµo<br /> n¨m 2050 vµ t¨ng lªn 70-80% vµo cuèi - X©y dùng hÖ thèng cã ®é tin cËy cao<br /> thÕ kû XXI [8]. nh»m dù to¸n vµ lªn kÕ ho¹ch chiÕn l−îc<br /> trong lÜnh vùc c¶nh b¸o sím nh÷ng nguy<br /> 3. ChiÕn l−îc qu©n sù, quèc phßng c¬ ®e däa nÒn an ninh quèc gia – d©n téc<br /> Ngµy 7/5/2012, Tæng thèng Nga ®· trong giai ®o¹n tõ 30 ®Õn 50 n¨m.<br /> ký S¾c lÖnh sè 603, quyÕt ®Þnh Thùc - ChuÈn bÞ c¸c ph−¬ng ¸n kh¶ thi<br /> hiÖn ch−¬ng tr×nh x©y dùng vµ hiÖn ®¹i thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh quèc gia vÒ vò<br /> hãa lùc l−îng vò trang Liªn bang Nga, khÝ trang bÞ, khÝ tµi qu©n sù cho lùc<br /> ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu lùc chiÕn ®Êu l−îng vò trang giai ®o¹n tõ n¨m 2016-<br /> cña c¸c lùc l−îng vò trang nh»m môc 2025, trang bÞ l¹i vò khÝ, ph−¬ng tiÖn<br /> ®Ých ®èi phã víi nh÷ng nguy c¬ tiÒm chiÕn tranh hiÖn ®¹i cho lùc l−îng vò<br /> n¨ng x©m h¹i lîi Ých chiÕn l−îc cña Liªn trang Liªn bang Nga, c¸c qu©n binh<br /> bang [16]. Theo ®ã, trong chiÕn l−îc ®ét chñng vµ c¸c lùc l−îng, c¸c c¬ quan<br /> ph¸ nh÷ng thËp kû tíi, Nga ®¶m b¶o: qu©n sù trªn c¬ së c¸c mÉu vò khÝ trang<br /> - Trang bÞ cho lùc l−îng vò trang bÞ, khÝ tµi qu©n sù vµ trang thiÕt bÞ ®Æc<br /> Liªn bang Nga c¸c chñng lo¹i vò khÝ, chñng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao cña<br /> khÝ tµi vµ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nhÊt, c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n−íc.<br /> triÓn khai ®−îc 70% ®Õn n¨m 2020. 4. ChiÕn l−îc khoa häc vµ c«ng nghÖ<br /> - ¦u tiªn ph¸t triÓn lùc l−îng r¨n Nga nhËn thøc r»ng, mét vÊn ®Ò<br /> ®e h¹t nh©n, khÝ tµi ph−¬ng tiÖn vò kh¸c trªn b−íc ®−êng héi nhËp vµo nÒn<br /> trang phßng thñ vò trô, hÖ thèng truyÒn kinh tÕ toµn cÇu lµ sù kh¸c biÖt trong<br /> th«ng, trinh s¸t vµ ®iÒu hµnh t¸c chiÕn, tiªu chuÈn c«ng nghÖ. C¸c ®iÒu kiÖn<br /> trang thiÕt bÞ t¸c chiÕn ®iÖn tö, tæ hîp kinh tÕ chÝnh cho sù ®æi míi lµ c¹nh<br /> c¸c hÖ thèng m¸y bay kh«ng ng−êi l¸i, tranh. ChØ cã c¹nh tranh míi cã thÓ<br /> c¸c tæ hîp robot tÊn c«ng cã trÝ tuÖ nh©n buéc doanh nghiÖp t− nh©n t×m kiÕm<br /> t¹o, c¸c ph−¬ng tiÖn vËn t¶i ®−êng c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ tèt h¬n vµ do ®ã<br /> kh«ng hiÖn ®¹i, vò khÝ cã ®é chÝnh x¸c thóc ®Èy s¶n xuÊt. Trong s¶n xuÊt c«ng<br /> cao vµ c¸c ph−¬ng tiÖn, trang bÞ chèng nghÖ cao, chØ cã mét thÞ tr−êng - thÞ<br /> 44 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2013<br /> <br /> <br /> tr−êng toµn cÇu. Nga cÇn mét nÒn kinh r»ng Nga ph¶i gia t¨ng gÊp ®«i n¨ng<br /> tÕ míi víi mét ngµnh c«ng nghiÖp c¹nh suÊt lao ®éng trung b×nh, vµ trong c¸c<br /> tranh vµ c¬ së h¹ tÇng, víi mét ngµnh lÜnh vùc quan träng, ph¶i ®¹t ®−îc mét<br /> c«ng nghiÖp dÞch vô ph¸t triÓn vµ víi møc ®é t−¬ng tù, hoÆc thËm chÝ cao h¬n<br /> mét khu vùc n«ng nghiÖp hiÖu qu¶. §ã so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña Nga.<br /> lµ nÒn kinh tÕ trªn c¬ së c«ng nghÖ hiÖn<br /> Nga sÏ theo ®uæi mét nÒn kinh tÕ<br /> ®¹i. Nga ph¶i ®¶m nhËn c¸c vÞ trÝ quan<br /> s¸ng t¹o. ThÞ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp<br /> träng nhÊt trong viÖc ph©n c«ng lao<br /> giíi thiÖu c«ng nghÖ míi ph¶i t¨ng tr−ëng<br /> ®éng quèc tÕ, kh«ng chØ lµ mét nhµ cung<br /> 2,5 lÇn vµo n¨m 2020, tõ 10,5% ®Õn 25%,<br /> cÊp nguyªn liÖu th« vµ n¨ng l−îng, mµ<br /> ®¹t møc trung b×nh cña ch©u ¢u hiÖn<br /> cßn chiÕm h÷u c«ng nghÖ cao cÊp - Ýt<br /> nay. Kh«ng d−íi 50% sè lao ®éng sÏ ®−îc<br /> nhÊt lµ trong mét sè lÜnh vùc. Nh÷ng<br /> tuyÓn dông vµo c¸c doanh nghiÖp nhá.<br /> ngµnh ®−îc lùa chän lµ d−îc phÈm, hãa<br /> Vµo n¨m 2020, mét phÇn lín c¸c doanh<br /> häc, c«ng nghÖ cao, vËt liÖu tæng hîp vµ<br /> nghiÖp nhá sÏ ph¶i tham gia vµo thÞ<br /> c¸c vËt liÖu phi kim lo¹i, hµng kh«ng,<br /> tr−êng toµn cÇu, xuÊt khÈu s¶n phÈm vµ<br /> th«ng tin, c«ng nghÖ truyÒn th«ng vµ<br /> c¸c dÞch vô chÊt l−îng.<br /> c«ng nghÖ nano. TÊt nhiªn, ngµnh c«ng<br /> nghiÖp h¹t nh©n vµ hµng kh«ng vò trô KÕt luËn<br /> vÉn ph¶i duy tr× thÕ m¹nh.<br /> HiÖn nay, mét sè ng−êi coi Nga lµ<br /> C¸c tr−êng ®¹i häc ®−îc coi lµ trung mét nÒn céng hßa c«ng nghiÖp phiÕn<br /> t©m khoa häc c¬ b¶n vµ lµm c¬ së nguån diÖn, tham nhòng vµ c¸c vÊn ®Ò d©n sè, y<br /> nh©n lùc cho sù ph¸t triÓn s¸ng t¹o. tÕ... kh«ng thÓ kh¾c phôc. TÊt c¶ nh÷ng<br /> Kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ cña gi¸o ®iÒu nµy sÏ khiÕn cho sù ®i xuèng lµ khã<br /> dôc ®¹i häc ph¶i trë thµnh môc tiªu tr¸nh khái. Tuy nhiªn, sè kh¸c th× cho<br /> quèc gia cña Nga. §Õn n¨m 2020, Nga r»ng c¶i c¸ch vµ hiÖn ®¹i hãa sÏ cho phÐp<br /> ®Æt môc tiªu cã mét sè tr−êng ®¹i häc Nga kh¾c phôc ®−îc khã kh¨n, vµ giíi<br /> ®¼ng cÊp quèc tÕ víi ®Çy ®ñ c¸c c«ng l·nh ®¹o n−íc nµy ®ang ®i ®óng h−íng.<br /> nghÖ hiÖn ®¹i. ViÖc tµi trî cho quü Nh−ng kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng, mét<br /> nghiªn cøu c«ng hç trî ph¸t triÓn c¸c trong nh÷ng c¬ së ®Ó dù ®o¸n nÒn kinh<br /> s¸ng kiÕn khoa häc sÏ ®−îc t¨ng lªn tÕ Nga sÏ tiÕp tôc cã nh÷ng b−íc ph¸t<br /> nhiÒu lÇn, ®¹t 25 triÖu róp vµo n¨m triÓn míi lµ n−íc Nga cã tr÷ l−îng lín vÒ<br /> 2018. C¸c c«ng ty t− nh©n còng trÝch 3- nguyªn nhiªn liÖu, ®Æc biÖt lµ dÇu khÝ,<br /> 5% tæng thu nhËp cho nghiªn cøu vµ h¬n n÷a Nga cßn cã kho vò khÝ h¹t nh©n<br /> ph¸t triÓn. chiÕn l−îc khæng lå, vµ quan träng nhÊt<br /> NÒn kinh tÕ míi cña Nga sÏ lµ mét lµ cã vÞ trÝ ®Þa chÝnh trÞ ®Æc thï ¸n ng÷<br /> nÒn kinh tÕ ®a d¹ng. Tû träng trong gi÷a c¸c c−êng quèc §¹i T©y D−¬ng vµ<br /> GDP cña c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao vµ trÝ c¸c c−êng quèc ch©u ¸-Th¸i B×nh D−¬ng<br /> tuÖ sÏ t¨ng gÊp 1,5 lÇn vµo n¨m 2020, míi. Tuy ®©y lµ ®iÒu kiÖn cÇn chø ch−a<br /> t¨ng gÊp ®«i xuÊt khÈu cña c¸c s¶n ph¶i ®ñ, nh−ng dï kÕt qu¶ nh− thÕ nµo,<br /> phÈm c«ng nghÖ cao. §©y sÏ lµ mét nÒn th× víi vèn nh©n lùc lín, Nga sÏ ph¸t<br /> kinh tÕ hiÖu qu¶ víi n¨ng suÊt lao ®éng triÓn c¸c khu vùc kinh tÕ míi cã kh¶<br /> cao vµ tiªu thô n¨ng l−îng thÊp. Nga n¨ng c¹nh tranh toµn cÇu. Sù ph¸t triÓn<br /> ph¶i thu hÑp ®¸ng kÓ kho¶ng c¸ch víi c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, khoa häc vµ<br /> c¸c n−íc dÉn ®Çu. §iÒu nµy cã nghÜa c«ng nghÖ víi c¸c n−íc ch©u ¢u, ë khu<br /> ChiÕn l−îc ®ét ph¸... 45<br /> <br /> vùc mµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong thËp 8. Заявления по важнейшим вопросам,<br /> kû tíi sÏ ®−îc −u tiªn, sÏ gióp Nga cã 8 февраля 2008 года, Москва,<br /> ®−îc nhiÒu lîi Ých. Tõ ®ã, Nga sÏ t¸c Кремль.<br /> ®éng tíi c¸c n−íc ch©u ¸ nh»m t×m c¸ch http://archive.kremlin.ru/appears/20<br /> gi¶m sù chi phèi cña nh©n tè n¨ng l−îng 08/02/08/1542_type63374type63378t<br /> [8]. VÒ tæng thÓ cã thÓ cho r»ng sù yÕu ype82634_159528.shtml<br /> kÐm nµo ®ã cña Nga chØ lµ t¹m thêi, sím<br /> muén th× søc m¹nh cña Nga sÏ ngµy mét 9. Кузык Б. Н., Яковец Ю. В. (2004).<br /> t¨ng c−êng trong mét thÕ giíi ®a cùc víi Россия — 2050: стратегия<br /> nhiÒu trung t©m quyÒn lùc võa hîp t¸c инновационного прорыва. Изд-во<br /> víi nhau, võa c¹nh tranh, kiÒm chÕ, chi Экономика, Москва<br /> phèi lÉn nhau
10. http://www.economy.gov.ru/minec/ac<br /> tivity/sections/macro/prognoz/doc201<br /> TµI LIÖU THAM KH¶O 20912_000004<br /> <br /> 11. http://nangluongvietnam.vn/news/vn<br /> 1. Minh BÝch,<br /> /dien-hat-nhan-nang-luong-tai-<br /> http://www.baomoi.com/Lien-bang-<br /> tao/dien-hat-nhan/nga-dat-muc-<br /> Nga-Nuoc-xuat-khau-ngu-coc-<br /> tieu-dien-hat-nhan-dap-ung-50-<br /> hang-dau-the-gioi/119/7144472.epi<br /> nhu-cau-nang-luong-nam-<br /> 2. John O’Loughlin, Paul F. Talbot 2050.html<br /> (2005). Where in the World is<br /> Russia? Geopolitical Perceptions and 12. http://vietnamese.ruvr.ru/2012_12_2<br /> Preferences of Ordinary Russians. 8/99450336/<br /> 3. Ingmar Oldberg (2010). Russia´s 13. http://vietnamese.ruvr.ru/2013_01_2<br /> Great Power Strategy under Putin 3/102133730/<br /> and Medvedev,<br /> http://www.ui.se/upl/files/44020.pdf 14. http://www.economy.gov.ru/minec/ac<br /> tivity/sections/macro/prognoz/doc201<br /> 4. William H. Cooper (2008). Russia’s 20511_003<br /> Economic Performance and Policies<br /> and Their Implications for the 15. http://www.economy.gov.ru/minec/ac<br /> United States. tivity/sections/macro/prognoz/indexp<br /> http://fpc.state.gov/documents/org rognoz<br /> anization/115956.pdf<br /> 16. http://www.quocphonganninh.edu.vn<br /> 5. Th«ng tÊn x· ViÖt Nam (2008). /Tint%E1%BB%A9c/tabid/89/catid/4<br /> “N−íc Nga míi d−íi thêi Putin”, Tµi 05/item/1960/sac-lenh-cua-tong-<br /> liÖu tham kh¶o ®Æc biÖt ngµy 11/02. thong-nuoc-cong-hoa-lien-bang-<br /> 6. Th«ng tÊn x· ViÖt Nam (2012). B¶n nga-ve-cai-cach-va-doi-moi-cac-luc-<br /> tin kinh tÕ c¸c sè th¸ng 11. luong-vu-trang-lien-bang.aspx<br /> 7. Th«ng tÊn x· ViÖt Nam (2012). 17. http://www.vietnamplus.vn/Home/N<br /> “Th«ng ®iÖp Liªn bang cña Tæng ga-quyet-tam-duy-tri-vi-the-ve-<br /> thèng Nga V. Putin”. Tµi liÖu tham che-tao-may-<br /> kh¶o ®Æc biÖt, sè ngµy 13/12. bay/201211/170277.vnplus<br />