intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Chương 1: Ngành động vật nguyên sinh

Chia sẻ: Nguyễn Đăng Khoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

208
lượt xem
26
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xuất hiện sớm nhất trong giới động vật và ở nhiều vùng sinh sống khác nhau. Nhóm sống tự do được tìm thấy trong nước...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Chương 1: Ngành động vật nguyên sinh

  1. Chæång I NGAÌNH ÂÄÜNG VÁÛT NGUYÃN SINH (PROTOZOA) I. Âàûc Âiãøm Chung - Xuáút hiãûn såïm nháút trong giåïi âäüng váût vaì åí nhiãöu vuìng sinh säúng khaïc nhau. Nhoïm säúng tæû do âæåüc tçm tháúy trong næåïc, nhoïm kyï sinh thç phaït hiãûn åí háöu hãút sinh váût âa baìo - Laì loaûi sinh váût âån baìo nhæng cuîng coï khi taûo quáön laûc (colony) coï âãún haìng ngaìn tãú baìo, nhæng mäùi tãú baìo coï cáúu truïc, chæïc nàng vaì nhiãûm vuû nhæ nhau. 1. Hçnh daûng vaì kêch thæåïc Protozoa ráút âa daûng nhæng phäø biãún laì daûng hçnh cáöu, oval, cáöu keïo daìi vaì håi deûp. Coï âuí caïc kiãøu âäúi xæïng nhæ âäúi xæïng toía troìn, âäúi xæïng hai bãn, khäng âäúi xæïng ... Miãûng nàòm åí màût buûng. Kêch thæåïc cå thãø trong khoaíng 0.005 -5.00 µm daìi, âa säú coï chiãöu daìi trong khoaíng tæì 30-300µm, 2. Váûn âäüng a. Nhoïm truìng chán giaí (Sarchodina) di âäüng nhåì vaìo pháön dæ ra cuía tãú baìo goüi laì chán giaí (pseudopodia), tuìy theo hçnh daûng cuía chán giaí maì chia thaình caïc daûng sau
  2. Chæång I: Ngaình âäüng váût... Chán daûng thuìy läöi: loaûi naìy chia thaình 4 daûng laì (i) chán giäúng ngoïn tay, (ii) chán giäúng læåîi, (iii) hçnh troìn vaì (iv) hçnh phán nhaïnh. Daûng chán naìy váûn âäüng nhanh nháút våïi täúc âäü 0.5-3.0 µ/s Chán daûng såi: coï nhiãöu hay êt såi tuìy theo loaìi, thæåìng daûng nhoün vaì chè coï ngoaûi cháút. Chán daûng tuïi hay daûng rãø: cuîng laì daûng såüi vaì laì håüp pháön cuía ngoaûi cháút nhæng phán nhaïnh vaì. Chán âäúi xæïng: loaûi naìy baïn taûm thåìi, coï liãn quan âãún truûc thán, moüi chán daûng naìy âãöu coï pháön cuäúi åí bãn trong laì mäüt tuyãún naìo âoï. b. Nhoïm truìng roi (Flagellata) coï roi daìi, maînh. Âoï laì cháút nguyãn sinh keïo daìi ra thaình roi, khi xoàõn laûi laìm con váût di chuyãøn vãö phêa træåïc theo hçnh trän äúc hay læåün soïng. Pháön gäúc cuía roi cæïng vaì êt cæí âäüng, thæåìng thç roi chè cæí âäüng khoaíng 1/2 vãö phêa ngoaìi. Coï loaìi coï hai roi duìng âãø di âäüng nhæng coï loaìi coï thãm mäüt roi phuû nhæng khäng cæí âäüng âæåüc. Nhiãûm vuû cuía roi phuû laì cå quan âënh hæåïng cho váûn âäüng, nhæng cuîng coï khi xoàõn hay váûn âäüng nheû âáøy con váût âi tåïi træåïc. Såüi naìy gäöm 9 såüi nhoí xãúp thaình hai låïp song song nhau nàòm trong mäüt maìng moíng. Gäúc cuía roi gàõn vaìo pháön âáöu cuía tãú baìo, nåi baïm vaìo tãú baìt phæïc taûp, âäi khi phán thaình hai. Gäúc roi laì tuyãún ngoaûi biãn, tå nhoí trong roi näúi våïi tuyãún ngoaûi biãn naìy, bãn caûnh cuía nhán tãú baìo. Läúi di âäüng bàòng roi coï täúc âäü 15-300 µ/s. c. Nhoïm truìng coí (Ciliata) tæång tæû nhæ truìng roi nhæng coï nhiãöu âiãøm khaïc biãût. Tå ngàõn vaì nhiãöu vaì chè coï mäüt tuyãún gäúc, noï xãúp theo chiãöu daìi, theo âæåìng cheïo hay haìng quanh co, sæû váûn âäüng cuía noï theo nhëp læåüng soïng âãöu doüc theo cå thãø con váût. Dæåïi kênh hiãøn âiãûn tæí thç tå xuáút hiãûn thaình âaïm gäöm 11 såüi, mäùi såüi dao âäüng tæû do hay theo chiãöu qua laûi. Truìng coí laì nhoïm âäüng váût nguyãn sinh váûn âäüng nhanh nháút täúc âäü 200-1000 µ/s. 20
  3. DÆÅNG TRÊ DUÎNG. 2000 Ngoaìi ra sæû váûn âäüng thæûc sæû cuía âäüng váût nguyãn sinh coìn laì sæû co giaín cuía cå thãø, âoï laì do sæû co cuía caïc haût âàûc biãût trong tãú baìo hay hoaût âäüng co daîn cuía maìng tãú baìo. Âa pháön Protozoa säúng baïm vaìo giaï thãø nhæng thäng thæåìng khi chuïng åí giai âoaûn táûp âoaìn thç âoï chè laì giai âoaûn taûm thåìi chåì khi di chuyãøn âãún vuìng måïi coï giaï thãø thêch håüp våïi tênh cháút baïm cuía cå thãø. 3. Dinh dæåîng vaì tiãu hoaï a. Dinh dæåîng Coï nhiãöu hçnh thæïc dinh dæåîng åí Protozoa. Chuí yãúu åí caïc daûng sau - Thæûc baìo: Protozoa coï thãø láúy pháön thæïc àn nhoí nhæ taío, vi khuáøn kãø caí protozoa nhoí khaïc, âäüng váût âa baìo cåí nhoí, vuûn hæîu cå. - Quang håüp: Nhiãöu loaìi truìng roi coï luûc laûp, coï haût maìu coï khaí nàng quang håüp. - Háúp thu muäúi dinh dæåîng hoìa tan: mäüt säú loaìi coï khaí nàng háúp thu váût cháút hoaì tan nhæ muäúi dinh dæåîng hay cháút hæîu cå âån giaín âãø täøng håüp cháút dæû træí (kiãøu náúm). - Kyï sinh: cuîng thæûc hiãûn åí hçnh thæïc hoaûi sinh kiãøu náúm hay thæûc baìo. - Nhiãöu loaìi cuîng coï daûng dinh dæåîng häøn håüp tæïc laì hai daûng dinh dæåîng âäöng thåìi nhæ thæûc baìo vaì hoaûi sinh, tæû dæåüng vaì dë dæåîng ... b. Tiãu hoaï Âäúi våïi sinh váût bë thæûc baìo chuïng seî chãút sau vaìi giáy trong khäng baìo tiãu hoaï hay coï thãø täön taûi trong âoï sau vaìi giåì. Men tiãu hoaï tæì nguyãn sinh cháút âæåüc tiãút vaìo khäng baìo tiãu hoaï, coï nhiãöu loaûi enzyme phán giaíi protein, glucid nhæng chæa xaïc âënh âæåüc enzyme phán giaíi lipid. Mäi træåìng tiãu hoaï åí daûng acid våïi pH trong khoaíng 4.0-7.6. 21
  4. Chæång I: Ngaình âäüng váût... Khäng baìo tiãu hoaï sau khi tiãu hoaï xoüng thç tråí nãn nhoí laûi do váût cháút tháúm qua maìng vaìo tãú baìo cháút, sau âoï khäng baìo våí ra vaì biãún máút. Thæïc àn âæåüc têch træí vaìo cå thãø nhiãöu hay êt tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn sinh thaïi mäi træåìng vaì sinh lyï cå thãø. Daûng cháút dæû træí laûi phuû thuäüc nhiãöu vaìo phæång thæïc dinh dæåîng nhæ boün dë dæåîng (thæûc baìo vaì hoaûi sinh) thç cháút dæû træî laì glycogen hay paraglycogen, boün tæû dæåîng coï cháút dæû træî laì tinh bäüt, paramylum (giäúng nhæ tinh bäüt nhæng khäng laìm chuyãøn maìu iod) vaì cháút beïo. 4. Hä háúp Âa pháön sinh váût trong ngaình protozoa laì sinh váût hiãúu khê, chuïng háúp thu oxy hoìa tan trong mäi træåìng qua maìng tãú baìo vç thãú chuïng coï khaí nàng phaït triãøn täút åí vuìng chè coï haìm læåüng oxy laì 10% baío hoìa. Cuîng coï mäüt säú khäng êt loaìi säúng kyñ khê åí vuìng næåïc thaíi, vuìng coï nhiãöu hæîu cå trong buìn nåi næåïc ténh hay âaïy häö trong luïc máút oxy nhæng khaí nàng naìy chè taûm thåìi, coï thãø cho ràòng nàng læåüng cho hoaût âäüng cuía chuïng láúy tæì sæû phán giaíi cuía quaï trçnh lãn men nhæ åí vi sinh váût vaì náúm. 5. Baìi tiãút Cuîng giäúng nhæ âäüng váût báûc cao, saín pháùm thaíi chuí yãúu laì næåïc, CO2 vaì håüp cháút coï chæïa nitå. Khäng coï cå quan baìi tiãút chuyãn hoaï åí âäüng váût nguyãn sinh, háöu hãút caïc loaûi cháút thaíi nháút laì ure âæåüc thaíi ra mäi træåìng ngoaìi bàòng hçnh thæïc khuãúch taïn. Khäng baìo co boïp laì bäü pháûn âiãöu chènh aïp suáút tháøm tháúu nhàòm loaûi boí næåïc thæìa trong cå thãø. Nhæîng loaìi kyï sinh hay säúng åí vuìng biãøn thç khäng coï loaûi khäng baìo naìy. Bàõt tæì âáöu nhiãöu caïi nhoí nàõm gáön nhau seî liãn kãút vaì håüp nháút laûi thaình caïi låïn hån, âãún mäüt cåí nháút âënh noï seî våí tung vaì phoïng 22
  5. DÆÅNG TRÊ DUÎNG. 2000 cháút têch træí cuía noï ra mäi træåìng ngoaìi. Khäng baìo naìy coï thãø hçnh thaình báút cæï nåi naìo trong tãú baìo. Nhëp co boïp cuía khäng baìo naìy phuû thuäüc vaìo nhiãût âäü, tuäøi, tçnh traûng sinh lyï thæïc àn, näöng âäü muäúi vaì caïc yãúu täú khaïc... Cháút thaíi daûng nitå täön taûi trong khäng baìo cuîng tham gia vaìo quaï trçnh âiãöu hoaì aïp suáút nhæng khäng chuí yãúu. 5. Sinh saín a. Sinh saín vä tênh. Âáy laì phæång thæïc sinh saín chuí yãúu cuía protozoa, âoï laì quaï trçnh phán âäi taûo ra hai caï thãø måïi, kãút quaí laì chuïng nhanh choïng taûo quáön thãø vaì chiãúm æu thãú vaì hçnh Hçnh 1.1: caïc phæång thæïc thaình nãn cå quan måïi khi cáön thiãút. phán chia tãú baìo Protozoa Sæû phán chia vä nhiãùm coï khoï khàn åí chäø nhán låïn cuía nhoïm truìng coí. Mäüt säú loaìi næåïc ngoüt säúng tæû do coï phæång thæïc âa phán vaì phán càõt tãú baìo cháút. Âa pháön âäüng váût nguyãn sinh coï tæì 4-12 nhiãùm sàõc thãø (NST) nhæng chè coï vaìi loaìi coï 2 NST vaì âàûc biãût laì Amoeba proteus coï 500-600 NST. b. Sinh saín hæîu tênh. Trong âiãöu kiãûn thuáûn låüi cho sæû phaït triãøn thç âa pháön phán chia nhanh choïng nhæng khi gàûp âiãöu kiãûn báút låüi hay máût âäü cao thç truìng coí thãø hiãûn hai hçnh thæïc phæïc taûp laì tiãúp håüp vaì tæû giao. Tiãúp håüp: caïc tãú baìo truìng roi kãút håüp thaình tæìng âäi vaì dênh nhau theo chiãöu doüc. Tiãúp theo laì sæû phán raí nhán låïn, caïc quaï trçnh phán chia giaïn phán vaì giaím phán xaíy ra cho nhán nhoí vaì coï sæû trao âäøi váût cháút tæì caïc nhán nhoí. Quaï trçnh trao âäøi vaì kãút håüp nhán nhoí toaû ra sæû âäöng nháút vãö nhán cho mäùi 23
  6. Chæång I: Ngaình âäüng váût... caï thãø tiãúp håüp. Sau âoï con váût taïch ra vaì hçnh thaình laûi nhán låïn tæì caïc váût cháút cuía nhán nhoí. Diãùn biãún cuía sæû tiãúp håüp âæåüc toïm tàõc thaình så âäö sau: O O O Nhán tiãu biãún Nhán nhoí 1 O O O Nhán âënh cæ O O O Nhán di âäüng O (kãút håüp) O O Nhán âënh cæ Nhán låïn O O O Nhán di âäüng O Nhán nhoí Nhán nhoí 2 O O Nhán tiãu biãún O O Hçnh 1.2: Så âäö cuía quaï trçnh tiãúp håüp. Tæû giao: laì quaï trçnh trao âäøi nhán trong tæìng caï thãø riãng biãût, bao gäöm caïc quaï trçnh phán chia, háúp thuû cuía nhán låïn vaì sæû phán càõt cuía nhán nhoí. Quaï trçnh phán chia cuía nhán nhoí thepo sæû hçnh thaình laûi cuía nhán låïn. Cuîng nhæ quaï trçnh tiãúp håüp, sæû tæû giao hoaìn táút trong vaìi ngaìy. Nguäön gäúc hay nguyãn lyï cuía quaï trçnh tiãúp håüp vaì tæû giao laì hiãûn tæåüng laìm måïi laûi cå thãø do quaï trçnh chuyãøn âäøi NST vaì gene. Theo quan âiãøm sinh lyï thç täúc âäü phán chia vaì sæïc säúng täút seî taûo quáön thãø måïi maûnh hån, thêch nghi hån Hiãûn tæåüng naíy chäöi laì âàûc tênh cuía nhoïm truìng äúng huït (Suctoria). Coï hai daûng laì chäöi nàòm ngoaìi vaì nàòm trong cå thãø. Våïi loaûi chäöi nàòm trong trong thç chuïng nhanh choïng råìi khoíi cå thãø meû thaình daûng áúu tuìng coï tå, båi läüi tæû do vaìi giåì räöi baïm vaìo giaï thãø máút tå vaì phaït triãøn thaình caï thãø træåíng thaình. Khaí nàng máút âi tæìng pháön cå thãø trong quaï trçnh taûo thãú hãû måïi laì ráút låïn, nãúu mäüt pháön nguyãn sinh cháút âæåüc phán càõt maì khäng coï nhán thç noï 24
  7. DÆÅNG TRÊ DUÎNG. 2000 seî chãút nhæng nãúu coï mäüt hay chè mäüt pháön nhán thç chuïng seî phaït triãøn thaình caï thãø måïi hoaìn chènh. c. Taûo baìo nang. Quaï trçnh naìy ráút hiãúm gàûp åí protozoa biãøn nhæng ráút phäø biãún åí nhæîng loaìi næåïc ngoüt. Sæû taûo thaình baìo nang coï thãø do âiãöu kiãûn mäi træåìng báút låüi nhæ khä, noïng, laûnh, thiãúu thæïc àn, hoaï cháút ... Âáöu tiãn cuía quaï trçnh laì con váût cuäün troìn laûi, máút tå hay roi vaì âäi khi máút caí nhæîng baìo quang khaïc. Kãú âoï vaïch tãú baìo daìy lãn thæåìng thç gáúp âäi, cæïng vaì dai bao láúy con váût, coï khi låïp thæï ba bãn trong cuîng âæåüc thaình láûp. Daûng baìo nang naìy coï thãø chëu âæûng âæåüc sæû sáúy khä, âäng laûnh hay nhiãût âäü cao. Chuïng coï thãø täön taûi nhiãöu thaïng, nhiãöu nàm coï khi lãn âãún 40 nàm. Khi mäi træåìng thuáûn låüi thç máút baìo nang vaì taûo ra mäüt quáön thãø våïi nhiãöu caï thãø måïi (chè åí mäüt vaìi loaìi) vç coï sæû phán càõt bãn trong baìo nang. 6. Táûp tênh vaì sinh thaïi Dæûa vaìo sæû tiãúp nháûn vaì phaín æïng cuía chuïng våïi caïc tiãúp xuïc, thæïc àn, troüng læûc, aïnh saïng, hoaï cháút ... coï thãø coi âoï laì phaín æïng cuía nguyãn sinh cháút. Nhæîng loaìi coï cå quan caím thuû âàûc biãût nhæ âiãøm màõt cuía truìng roi laì sæû kãút tuû cuía caïc haût ngoaûi biãn gáön våïi vuìng caîm nháûn aïnh saïng cuía tãú baìo cháút. Nhæîng phaín æïng âoï giuïp con váût nháûn biãút vaì âi vãö phêa coï aïnh saïng. Trong âiãöu kiãûn bçnh thæåìng thç khäng tháúy âæåüc phaín æïng vaì táûp tênh cuía protozoa, nhæng trong âiãöu kiãûn báút låüi nháút laì vuìng coï nhiãöu biãún âäüng thç tháúy chuïng coï khuynh hæåïng âi vãö phêa thuáûn låüi chuïng thæûc hiãûn theo phæång thæïc “thæí vaì sai” hay “traïnh âi”. Mäüt säú loaìi coï phaín æïng nghëch. Häö ao laì nhæîng vuìng cæ truï cuía nhiãöu loaìi protozoa màûc duì säú læåüng noï khäng cao làõm, caïc thuíy væûc naìy âæåüc phán chia thaình nhiãöu vuìng cæ truï 25
  8. Chæång I: Ngaình âäüng váût... våïi nhiãöu daûng äø sinh thaïi khaïc nhau. Vuìng miãûng häö laì nguäön cung cáúp næåïc tãú nhæng coï êt loaìi phán bäú, nhæng sang muaì heì säú læåüng coï thãø lãn âãún 5 M baìo /Lêt. Næåïc nhiãùm báøn ráút giaìu vãö thaình pháön loaìi nhæ Euglypha, Amoeba, Vorticella, Difflugia ... chuïng âæåüc goüi laì protozoa næåïc thaíi. Quáön thãø truìng roi phaït triãøn maûnh vuìng giaìu oxy. Euglena åì vuìng nhiãöu hæîu cå, Testacea åì vuìng âáöm láöy coï rong rãu. Loaìi coï haût maìu thæåìng åí gáön bãö màût hay caïc thuíy væûc nhoí. Âãø chëu âæûng våïi âiãöu kiãûn khaïc nghiãût cuía mäúi træåìng, chuïng taûo thaình baìo xaïc vaì âáy cuîng laì cå häüi taûo sæû phán bäú räüng cho chuïng. Nhçn chung truìng roi nhaûy caím hån truìng coí, truìng chán giaí åí mæïc trung bçnh. Nhiãöu âäüng váût âa baìo coï protozoa säúng trãn bãö màût hay trãn mang, cuîng chæa xaïc âënh âæåüc âoï laì häüi sinh hay kyï sinh nhæ Suctoria säúng trãn mai ruìa hay trãn voí hoàûc pháön phuû cuía giaïp xaïc, Trichodina ngoaûi kyï sinh trãn caï. Protozoa cuîng laì váût chuí cho sinh váût khaïc kyï sinh nhæ vi khuáøn, taío lam, luûc taío vaìng (zoochlorella, zoocyanella vaì zooxanhthella). Âäúi våïi taío chuïng láúy CO2, håüp cháút ni tå vaì phospho tæì quaï trçnh trao âäøi cháút cuía protozoa ngæåüc laûi chuïng cung cáúp oxyvaì håüp cháút hydrocarbon cho protozoa 7. Thu tháûp máùu váût vaì con giäúng. Duìng læåïi phiãu sinh âãø thu tháûp protozoa. Coï thãø thu rãù cáy hay laï cáy ngáûp næåïc, cháút hæîu cå åí âaïy ao, buìn mãöm hay vaïn boüt åí bãö màût âãø læûa láúy protozoa. Caïc máùu váût sau khi thu tháûp thç cho vaìng nghiãûm räöi phán láûp: truìng roi hay truìng coï sàõc âiãøm thç di âäüng vãö phêa coï aïnh saïng, Amoeba nàòm trong maînh vuûn hæîu cå coìn truìng coí thç läüi trãn màût næåïc 26
  9. DÆÅNG TRÊ DUÎNG. 2000 8. Cäú âënh máùu Nghiãn cæïu protozoa bàòng máùu säúng thç thêch håüp nháút, caïc loaûi hoaï cháút cäú âënh coï thãø laìm biãún daûng tãú baìo ráút khoï xaïc âënh chênh xaïc âæåüc. - Nhoí vaìi gioüt máùu (máùu nuäi) vaìo lame loîm, phuí lamelle laûi vaì daïn bàòng vaseline thç coï thãø quan saït âæåüc trong vaìi giåì. - Âæa vaìi såi bäng hay såüi thuíy tin vaìo máùu trãn lam âãø haûn chãú vuìng hoaût âäüng cuía truìng coí. - Cháút nháöy nhæ agar, gelatin coï thãø duìng täút nhæng täút nháút laì cháút nháöy cuía methyl cellulose (cäng thæïc chãú dung dëch naìy laì hoaì tan 10 g methyl cellulose våïi 90 ml næåïc, nhoí mäüt gioüt dung dëch naìy våïi 1 gioüt máùu räöi âáûy lamelle thç quan saït âæåüc). - Methylene blue coï thãø nhuäüm maìu cho protozoa, thæûc hiãûn bàòng caïch cho Methylene blue len lam räöi laìm khä sau âoï nhoí gioüt máùu lãn, quaï trçnh bàõt maìu xaíy ra. - Dung dëch Noland coï thãø duìng âãø nhuäüm maìu truìng roi vaì truìng coí (dung dëch Phenol baío hoìa 80 mL, Formalin 20 mL, Glycerin 4 mL vaì Gentian violet 20 mg), nhoí 1 gioüt dung dëch naìy lãn lame, cho vaìo 1 gioüt máùu räöi âáûy lamelle laûi. 9. Vai troì - Tham gia vaìo chu trçnh váût cháút trong thuíy væûc, laì mäüt màõc xêch trong chuäøi thæïc àn. - Mäüt vaìi loaìi nåí hoa gáy muìi khoï chëu laìm aính hæåíng cháút læåüng thët cuía caï nuäi. - Thæåìng aính hæåíng khäng täút cho âåìi säúng con ngæåìi II. Hãû Thäúng Phán Loaûi vaì Caïc Giäúng Loaìi Thæåìng Gàûp åí ÂBSCL. 27
  10. Chæång I: Ngaình âäüng váût... Ngaình âäüng váût nguyãn sinh âæåüc phán chia thaình ba ngaình phuû: âoï laì Sarchomastigophora, Sporozoa vaì Ciliophora. 1. Ngaình phuû Sarcomastigophora Bao gäöm caïc loaìi âäüng váût nguyãn sinh coï cå quan váûn chuyãøn, coï mäüt loaûi nhán, coï khaí nàng sinh saín huîu tênh. - Täøng låïp Mastigophora (Flagellata): sinh váût trong âån vë phán loaûi naìy coï mäüt hay nhiãöu roi, daûng âån âäüc hay táûp âoaìn, sinh saín vä tênh bàòng caïch phán doüc, tæû dæåîng, dë dæåîng hay caí hay. Hçnh 1.3: Caïc daûng phäø biãún cuía Mastigophora. A: Chlamydomonas; B: - Låïp Euglena; C: Chilomonas paramoecium; D: Bodo; E: Ceratium; c: haût maìu; cy: miãûng; cv: khäng baìo Phytomastigophorea: co boïp; n: nhán; p: tinh bäüt; rc: haût têch luíy sinh váût trong hãû thäúng glucid; s: âiãøm màõt. naìy coï sàõc täú quang håüp, coï 1 hay roi, háöu hãút säúng tæû do. - Låïp Zoomastigophorea: nhæîng sinh váût trong låïp naìy khäng coï sàõc täú quang håüp, säúng tæû do hay kyï sinh, coï 1 hay nhiãöu roi. - Täøng låïp Opalinata: coï nhiãöu haìng tå, khäng coï miãûng, coï hai hay nhiãöu nhán nhæng chè mäüt daûng, laì kyï sinh. - Täøng låïp Sarchodina: coï chán giaí, coï mäüt säú giai âoaûn phaït triãøn coï roi, tãú Hçnh 1.4: Caïc daûng sinh váût Sarcodina. A: Amoeba; B: nhçn ngang Arcella; C: nhçn trãn xuäúng Arcella; D: Actynophrys; a: chán âäöng truûc, cv: khäng baìo co boïp; fv: khäng baìo chæïa thæïc àn; n: nhán; l chán daûng thuìy, t: voí. 28
  11. DÆÅNG TRÊ DUÎNG. 2000 baìo coï voí hay khäng coï voí bao, sinh saín vä tênh bàòng caïch phán càõt. - Låïp Truìng Chán rãù (Rhizopoda): âäúi xæïng hçnh cáöu, co chán daûng thuìy hay daûng såi. - Bäü Coï voí (Testacida): chán thuìy, coï voí cæïng bao ngoaìi. + Hoü Arcellidae: Voí khäng coï pháön dênh, chán thuìy êt phán nhaïnh. Hçnh 1.5: Mäüt säú daûng cuía Difflugidae, Caïc giäúng loaìi thæåìng Arcellidae vaì Euglyphidae. tháúy laì Arcella polypora, Arc. vulgaris, Arc. discoides. + Hoü Difflugidae: voí coï pháön dênh bãn ngoaìi, caïc giäúng thæåìng tháúy laì Centropyxis (voí khäng coï cäø cong, hçnh troìn, træïng hay hçnh âéa, coï mäüt läø, âäöng tám), Difflugia (läø voí khäng âäöng tám),. + Hoü Euglyphidae: voí coï pháön dênh âãöu nhæ vaíy, coï giäúng Euglypha laì phäø biãún. - Bäü chán læåïi (Proteomyxida): chán læåïi daûng phoïng xaû - Bäü Amip (Amoebida): Chán daûng thuìy, khäng voí. Thæåìng tháúy laì hoü Amoebidae vaì giäúng Amoeba våïi hai loaìi Am. guttula vaì Am.polypoidia. 29
  12. Chæång I: Ngaình âäüng váût... - Låïp Truìng màût tråìi (Actinopoda): âäúi xæïng hçnh cáöu, chán âäöng truûc. 2. Ngaình phuû Sporozoa Caïc loaìi naìy hçnh thaình baìo tæí trong voìng âåìi cuía noï, mäüt daûng nhán, khäng coï roi hay tå, säúng kyï sinh. 3. Ngaình phuû Ciliophora Cáúu taûo chuïng coï tå âån giaín hay phæïc taûp, coï hai daûng nhán, sinh saín vä tênh bàòng phán càõt vaì soï nhiãöu caïch sinh saín hæîu tênh. - Låïp Ciliata: coï âàûc Hçnh 1.6: Caïc daûng sinh váût Ciliata. âiãøm chung nhæ âàûc âiãøm cuía A: Chilodonella; E: Paramoecium; F: Stylonychia; D: Vorticella; B: Coleps; C: Cyclidium; am: maìng ngaình phuû. miãûng; az: vuìng miãûng; c: miãûng; cp: vuìng miãûng; ct: khäng baìo tiãu hoaï; cv: khäng baìo co boïp, fv: - Bäü Holotrichia: khäng baìo chæa thæïc àn; ma: nhán låïn; mc: tå ngoaìi; mi: nhán nhoí; ob: tuïi miãûng; pd: déa miãûng; tå âån giaín vaì coï mäüt t: tuïi läng; um: maìng uäún læåün; v: tiãön âçnh. daûng - Bäü Peritrichia: tå trãn thán biãún máút khi con váût træåíng thaình nhæng tå quanh miãûng phaït triãøn.Cå thãø daûng cuäúng daìi, áúu truìng säúng tæû do. - Bäü Suctoria: khäng coï tå khi thaình thuûc, khäng coï cuäúng, baïm vaìo giaï thãø bàòng äúng khäng co giaín âæåüc, láúy thæïc àn bàòng caïch huït, áúu truìng säúng tæû do, sinh saín bàòng caïch moüc chäöi. - Bäü Spirotrichia: coï êt tå, daûng läng laì phäø biãún, tå quanh miãûng roí raìng. 30
  13. DÆÅNG TRÊ DUÎNG. 2000 Taìi Liãûu Tham Khaío 1. Thaïi Tráön Baïi, Hoaìng Âæïc Nhuáûn, Nguyãùn vàn Khang. 1970. Âäüng váût khäng xæång (táûp 1). Nhaì xuáút baín Giaïo duûc - Haì näüi. 2. Edmondson. W.T. 1959. Freshwater Biology (second edition). University of Washinton, Seattle 3. Robert W. Pennak. 1978. Fresh-water invertebrates of the United states. A wiley-interscience publication. 4. Shirota. A and T. D. An. 1966. Plankton of south Vietnam. Nhatrang Oceangraphy Institute. 31
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2