Chương 3: Thiết bị phụ và mạch đo lường

Chia sẻ: Pham Thanh Tanh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

139
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Máy biến dòng đo lường, máy biến áp đo lường, chọn biến áp đo lường, mạch đo lường,... là những nội dung chính trong tài liệu chương 3 "Thiết bị phụ và mạch đo lường". Mời các bạn cùng tham khảo để có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 3: Thiết bị phụ và mạch đo lường

CHÆÅNG III THIÃÚT BË PHUÛ VAÌ MAÛCH ÂO LÆÅÌNG 3.1 KHAÏI NIÃÛM CHUNG Âãø phuûc vuû cho viãûc âo âãúm âiãûn nàng, bãn caûnh cäng tå âiãûn coìn sæí duûng caïc loaûi thiãút bë phuû laì maïy biãún doìng vaì biãún aïp âo læåìng. Maïy biãún doìng vaì biãún aïp âo læåìng goüi tàõt laì TI vaì TU laì nhæîng duûng cuû biãún âäøi doìng âiãûn vaì âiãûn aïp cáön âo thaình nhæîng doìng âiãûn vaì âiãûn aïp coï giaï trë tæång æïng theo mäüt tyí lãû nháút âënh âaî âæåüc tiãu chuáøn hoïa âãø phuûc vuû cho nhu cáöu âo vaì måí räüng giåïi haûn caïc phæång tiãûn âo, âaím baío an toaìn cho ngæåìi sæí duûng vaì caïc trang thiãút bë khaïc. Ngoaìi ra chuïng coìn âæåüc sæí duûng trong caïc maûch baío vãû TI vaì TU thäng duûng loaûi coï mäüt hãû säú biãún âäøi thæåìng coï cáúu taûo âån giaín gäöm 2 cuäün dáy caïch âiãûn våïi nhau vaì âàût chung trãn mäüt loîi sàõt tæì. Nhæ váûy khi âoïng âiãûn seî coï chung mäüt doìng tæì thäng o chaûy qua. Cuäün så cáúp våïi säú voìng dáy w 1 coìn cuäün thæï cáúp våïi säú voìng dáy w2 ( hçnh 3.1) 52
U1 A X U1 x A w1 w1 A X x a w2 A x A U2 A w2 a x V U2 A A V I1 I1 K L x K w1 L w1 A x S1 w2 A O I2 w2 S1 I O A 2 A Hçnh 3.1 Så âäö cáúu taûo vaì caïch âáúu TI, TU Âãø phuûc vuû riãng cho maûch âiãûn 3 pha, ngæåìi ta coìn chãú taûo loaûi TU 3 pha gäöm 3 cuäün dáy så cáúp vaì 3 cuäün dáy thæï cáúp ( hçnh 3.2 ). Âãø tàng âäü caïch âiãûn vaì giaím âäü tàng nhiãût nhæîng loaûi TU coï âiãûn aïp så cáúp trãn 1 kV ngæoìi ta sæí duûng dáöu biãún thãú. ÅÍí nhæîng TI coï doìng så cáúp låïn hån doìng thæï cáúp thç w 1 < w2 (vç I1w1= I2w2). Tiãút diãûn dáy cuäün så cáúp cuîng khaïc nhau, noï phuû thuäüc vaìo giaï trë doìng danh âënh så cáúp. Nhæîng TI coï doìng så cáúp tæì 100 A tråí lãn, âãø tiãûn cho kháu làõp âàût vaì sæí duûng, ngæåìi ta thæåìng chãú taûo loîi sàõt tæì coï daûng hçnh xuyãún vaì säú voìng dáy cuía cuäün så cáúp laì mäüt voìng, nhæ váûy khi làõp âàût chè cáön xuyãn thanh caïi qua läù hçnh xuyãún maì khäng cáön phaíi ngàõt maûch âãø näúi vaìo TI. Doìng thæï cáúp thæåìng âæåüc tiãu chuáøn hoïa laì 5A vaì tiãút diãûn dáy thæåìng laì nhæ nhau cho caïc loaûi. ÅÍ TU, âiãûn aïp så cáúp U1 låïn hån âiãûn aïp thæï cáúp U2 vaì vç = 53
nãn w1> w2. Caí hai cuäün dáy âãöu coï tiãút diãûn nhoí ( tiãút diãûn dáy så cáúp nhoí hån ). Caïch âáúu dáy trong maûch âo læåìng vaì âiãöu kiãûn laìm viãûc cuía TI vaì TU coï nhiãöu âiãøm khaïc nhau, dæåïi âáy liãût kã mäüt säú âiãøm khaïc nhau cå baín: 1. Cuäün så cáúp cuía TI màõc näúi tiãúp trong maûch âo læåìng coìn cuäün så cáúp cuía TU màõc song song. 2. TI laìm viãûc trong chãú âäü gáön nhæ ngàõn maûch vaì âoï laì chãú âäü bçnh thæåìng, coìn åí TU ngàõn maûch laì khäng âæåüc pheïp vaì åí chãú âäü âoï coï thãø gáy phaï huíy TU. ÅÍ TU håí maûch thæï cáúp laì chãú âäü bçnh thæåìng, trong khi âoï håí maûch thæï cáúp åí TI laì khäng âæåüc pheïp vç khi âoï maûch thæï cáúp seî coï âiãûn aïp cao, gáy nguy hiãøm cho ngæåìi vaì hoíng caïch âiãûn cuía thiãút bë. 3. Caím æïng tæì åí TI luän thay âäøi coìn åí TU laì khäng âäøi (khi âiãûn aïp äøn âënh). 4. Doìng âiãûn trong cuäün thæï cáúp cuía TI åí giåïi haûn qui âënh (vê duû 5A) khäng phuû thuäüc giaï trë täøng âiãûn tråí cuía taíi trong maûch thæï cáúp, nhæng laûi phuû thuäüc vaìo doìng så cáúp. Coìn åí TU doìng âiãûn trong cuäün thæï cáúp phuû thuäüc vaìo täøng âiãûn tråí cuía taíi vaì khi doìng thæï cáúp thay âäøi keïo theo sæû thay âäøi cuía doìng så cáúp. 5. Sai säú cuía TI liãn quan âãún taíi trong cuäün thæï cáúp, åí nhæîng giaï trë khaïc nhau cuía taíi seî coï nhæîng giaï trë sai säú cho pheïp khaïc nhau. Caïc phæång tiãûn âo læåìng âæåüc màõc trong maûch thæï cáúp cuía TI vaì TU vaì mäùi loaûi âãöu coï qui âënh hãû säú biãún âäøi. Âäúi våïi TI Ki = Âäúi våïi TU K u = Nhæ váûy càn cæï vaìo chè säú cuía phæång tiãûn âo màõc trong maûch thæï cáúp vaì hãû säú biãún âäøi cuía TI vaì TU ta coï thãø biãút âæåüc caïc giaï trë cuía âaûi læåüng cáön âo åí maûch så cáúp. I 1 = K1I2 vaì U1 = KuU2 Thäng thæåìng mäùi TI vaì TU âæåüc chãú taûo coï mäüt hoàûc nhiãöu hãû säú biãún âäøi, tuìy thuäüc vaìo chæïc nàng sæí duûng, trong cáúu taûo cuía chuïng coìn coï nhæîng cuäün phuû phuûc vuû cho maûch råle baío vãû. Ngoaìi caïc giaï trë doìng âiãûn vaì âiãûn aïp danh âënh, hãû säú biãún âäøi danh nghéa, TI vaì TU coìn coï nhæîng thäng säú quan troüng khaïc nhæ dung læåüng (täøng tråí maûch ngoaìi coï thãø màõc vaìo TI vaì TU), sai säú(cáúp chênh xaïc) chuïng liãn quan ráút chàût cheî våïi nhau. Khaïc våïi caïc loaûi maïy biãún âäøi, sai säú cuía TI vaì TU âàûc træng båíi hai thaình pháön: a) Sai säú cuía hãû säú biãún âäøi doìng âiãûn hoàûc âiãûn aïp tênh theo % âaûi læåüng biãún âäøi, thæåìng goüi laì sai säú doìng (TI) hoàûc sai säú âiãûn aïp (TU). Sai säú naìy âæåüc biãøu thë bàòng cäng thæïc: 54
f I %= .100 (Âäúi våïi TI) f U % = 100 (Âäúi våïi TU) Daûng täøng quaït: f % = .100, Kt = (TI) Kt = (TU) Trong âoï : I1(U1) cæåìng âäü doìng âiãûn (âiãûn aïp) så cáúp I2(U2) cæåìng âäü doìng âiãûn (âiãûn aïp) thæï cáúp K hãû säú biãún âäøi danh nghéa cuía TI (TU) Kt hãû säú biãún âäøi thæûc tãú cuía TI (TU) b) Sai säú goïc cuía TI(TU) âàûc træng cho goïc lãûch pha giæîa veïctå doìng âiãûn(âiãûn aïp) så cáúp våïi veïctå doìng âiãûn(âiãûn aïp) thæï cáúp. Sai säú goïc seî dæång nãúu veïctå doìng âiãûn(âiãûn aïp) thæï cáúp væåüt træåïc veïctå doìng âiãûn(âiãûn aïp) så cáúp vaì ngæåüc laûi, sai säú seî ám nãúu veïctå doìng âiãûn(âiãûn aïp) thæï cáúp cháûm pha so våïi veïctå doìng âiãûn(âiãûn aïp) så cáúp. Sai säú goïc biãøu thë bàòng phuït hoàûc radian. Caí hai thaình pháön sai säú âãöu do täøn hao nàng læåüng trong loîi sàõt tæì vaì caïc cuäün dáy gáy ra, chuïng phuû thuäüc chuí yãúu vaìo doìng âiãûn(âiãûn aïp) så cáúp cuía taíi vaì cuía maûch thæï cáúp. Âäúi våïi caïc pheïp âo cäng suáút vaì nàng læåüng âiãûn, ngoaìi sai säú hãû biãún âäøi cuía TI vaì TU, thaình pháön sai säú goïc cuîng âoïng vai troì quan troüng vç chuïng coï aính hæåíng âãún thaình pháön goïc lãûch pha. Sæû phuû thuäüc giæîa sai säú cuía TI vaì TU vaìo taíi trong maûch thæï cáúp vaì âàûc tênh cuía taíi âæåüc trçnh baìy trãn caïc hçnh 3.3 vaì 3.4. Trãn hçnh 3.3 laì âäö thë sai säú doìng âiãûn I 1 vaì sai säú goïc 1 åí nhæîng giaï trë khaïc nhau cuía taíi Z màõc trong maûch thæï cáúp (træåìng håüp taíi 1,8 äm vaì 0.6 äm) åí caïc chãú âäü doìng thæï cáúp khaïc nhau vaì åí nhæîng âàûc tênh khaïc nhau cuía taíi, åí âáy trçnh baìy 2 træåìng håüp âiãøn hçnh khi cos = 1 vaì cos = 0,6. 55
Hçnh 3.3 Sai säú doìng vaì sai säú goïc cuía TI Tæång tæû nhæ váûy âäúi våïi TU trãn hçnh 3.4 laì âäö thë sai säú âiãûn aïp fu vaì sai säú goïc u åí nhæîng giaï trë khaïc nhau cuía taíi Y màõc trong maûch thæï cáúp (træåìng håüp åí caïc giaï trë cuía taíi Y tæì 0 âãún 50VA) vaì åí nhæîng âàûc tênh khaïc nhau cuía taíi, åí âáy trçnh baìy 3 træåìng håüp âiãøn hçnh khi cos = 1 , cos = 0,8 vaì cos = 0.5. Hçnh 3.4 Sai säú âiãûn aïp vaì sai säú goïc cuía TU TI vaì TU âæåüc chãú taûo thaình hai loaûi chênh våïi caïc chæïc nàng khaïc nhau: - Loaûi duìng trong phoìng thê nghiãûm - Loüai làõp âàût ténh taûi . Loaûi duìng trong phoìng thê nghiãûm thæåìng coï cáúp chênh xaïc cao vaì coï nhiãöu hãû säú biãún âäøi , chuïng âæåüc duìng âãø thæûc hiãûn caïc pheïp âo âãúm , thæí nghiãûm , ngoìai ra coìn duìng laìm chuáøn âãø kiãøm âënh caïc loaûi TI (TU) coï cáúp chênh xaïc tháúp hån . Loaûi làõp âàût ténh taûi thæåìng coï cáúp chênh xaïc tháúp hån , âæåüc sæí duûng trong caïc tuí, baíng âiãûn åí caïc traûm âiãûn phuûc vuû cho kháu âo âãúm åí caïc läü nguäön taíi âiãûn vaì cáúp âiãûn cho caïc ngaình kinh tãú quäúc dán . Riãng loaûi TI vaì TU duìng trong maûch âo læåìng cao thãú thæåìng coï cáúu taûo theo âàûc thuì riãng gäöm coï 2 cuäün thæï cáúp : cuäün chênh duìng cho maûch âo læåìng coï cáúp chênh xaïc cao hån nhæng cäng suáút chëu taíi (dung læåüng ) nhoí , coìn cuäün phuû duìng cho maûch baío vãû coï cáúp chênh xaïc tháúp hån nhæng cäng suáút chëu taíi (dung læåüng ) laûi låïn hån . 3.2. MAÏY BIÃÚN DOÌNG ÂO LÆÅÌNG 3.2.1 Maïy biãún doìng âo læåìng duìng trong phoìng thê nghiãûm âæåüc chãú taûo theo daîy cáúp chênh xaïc 0,01, 0,02, 0,05, 0,1, 0,2. 56
Trong âiãöu kiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng cuía maïy vaì trong phaûm vi thay âäøi cuía doìng så cáúp (I) tæì 0 âãún 120% doìng så cáúp danh nghéa In caïc thäng säú kyî thuáût cuía TI âæåüc quy âënh trong baíng 3.1 Baíng 3.1 Cáúp I/In(%) Giåïi haûn sai säú cho pheïp Taíi åí maûch chênh thæï cáúp (%) xaïc TI Doìng âiãûn (%) Goïc (phuït) cos = 0,8L 1 0,01 0-120 0,01 + 0,002(In/I - 1 + 0,1(In/I - 1) 95-100 1) 0,02 0-120 0,02 + 0,004(In/I 1,5 + 0,15(In/I 50-100 -1) -1) 0,05 0-120 0,05 + 0,005(In/I- 3 + 0,3(In/I-1) 50-100 1) 0,1 0-120 0,1 + 0,02(In/I-1) 5 + 0,5(In/I-1) 25-100 0.2 0-120 0,2 + 0,04(In/I-1) 10 + 1(In/I-1) 25-100 TI duìng trong phoìng thê nghiãûm thæåìng coï nhiãöu hãû säú biãún âäøi, ngæåìi ta thæûc hiãûn bàòng caïch âån giaín laì thay âäøi säú voìng dáy cuäün så cáúp. Loaûi TI naìy thæåìng coï nhiãöu giaï trë doìng så cáúp, nhæîng giaï trë naìy âæåüc choün trong daîy säú tæì 0,1 - 800 A vaì tæì 1 - 60 KA. Giaï trë doìng thæï cáúp âæåüc âënh mæïc laì 5A tuy nhiãn cuîng coï mäüt säú loaûi âæåüc chãú taûo åí caïc næåïc khaïc, cæåìng âäü doìng thæï cáúp naìy laì 1 hoàûc 2A táön säú 50 hoàûc 60Hz. Taíi cuía maûch thæï cáúp hay coìn goüi laì dung læåüng thæåìng nàòm trong giaíi: 2,5, 5, 10, 15VA. Âiãûn aïp danh âënh hay âiãûn aïp laìm viãûc cuía TI laì âiãûn aïp cuäün så cáúp so våïi cuäün thæï cáúp vaì voí do nhaì maïy chãú taûo qui âënh cho tæìng loaûi cuû thãø vaì nhæîng giaï trë âiãûn aïp naìy nàòm trong giåïi haûn: 0,66, 3, 10, 35KV 3.2.2 Maïy biãún doìng âo læåìng làõp âàût ténh taûi Theo TCVN 5928 - 1995 maïy biãún doìng (IEC 185 - 1986)TI coï cáúp chênh xaïc: 0,1, 0,2, 0,5, 1, 3, 10 vaì 5P, 10P (loaûi cáúp chênh xaïc kyï hiãûu 5P, 10P chè duìng cho maûch baío vãû). Cæåìng âäü doìng så cáúp nàòm trong daîy säú tæì 1 âãún 40.000A, cæåìng âäü doìng thæï cáúp laì 5A hoàûc 1 vaì 2A. Taíi maûch thæï cáúp nàòm trong daîy säú: 2.5, 5, 10, 15, 30VA, ngoaìi ra coìn coï loaûi TI âæåüc chãú taûo våïi taíi maûch thæï cáúp nàòm trong daîy säú (40), (50), (60), (75), (100)VA åí hãû säú cäng suáút cos = 0,8.(Säú trong ngoàûc laì nhæîng giaï trë taíi mang tênh âiãûn caím). 57
TI ténh taûi thæåìng âæåüc chãú taûo våïi mäüt hãû säú biãún âäøi laìm viãûc åí táön säú 50 hoàûc 60Hz. Ngæåìi ta thæåìng phán biãût TI cao thãú vaì TI haû thãú maì âiãøm khaïc nhau cå baín laì âäü caïch âiãûn giæîa caïc cuäün dáy våïi nhau vaì våïi voí maïy vaì âiãûn aïp danh âënh cuía maïy. Giaï trë âiãûn aïp naìy nàòm trong daîy säú tæì 0,66 âãún 750KV. Caïc thäng säú kyî thuáût qui âënh trong baíng 3.2 Baíng 3.2 Cáúp (%) Taíi maûch chênh Giåïi haûn sai säú cho thæï cáúp (%) xaïc TI pheïp Doìng Goïc cos = 0,8L-1 âiãûn % Phuït Radian 0,1 10 0,25 10 0,30 25-100 20 0,2 8 0,24 100 - 120 0,1 5 0,15 0,2 10 0,50 20 0,60 25-100 20 0,35 15 0,45 100 - 120 0,2 100 0,3 0,2S 1 0,75 30 0,9 25-100 5 0,4 15 0,45 20 0,2 10 0,3 100 120 0,2 10 0,3 0,2 10 0,3 0,5 10 1,0 60 1,8 25-100 20 0,75 45 1,35 100 - 120 0,5 30 0,9 0,5s 1 1,5 90 2,7 25-100 5 0,75 45 1,35 20 0,5 30 0,9 100 120 0,5 30 0,9 0,5 30 0.9 1 10 2 120 3,6 25-100 20 1,5 90 2,7 100 - 120 1 60 1,8 3 50 - 120 3 Khäng qui âënh 50 - 100 5 50 - 120 5 Khäng qui âënh 50 - 100 5P 100 1(5) 60 1,8 100 58
10P 100 3(10) Khäng qui âënh 100 Chuï thêch : - Loaûi TI coï cáúp chênh xaïc kyï hiãûu 0,2S vaì 0,5S laì loaûi âàûc biãût coï doìng thæï cáúp 5A duìng trong maûch âo âãúm âiãûn nàng . - Âäúi våïi loaûi TI coï cáúp chênh xaïc kyï hiãûu 5P vaì 10P , säú trong ngoàûc laì sai säú häùn håüp åí giåïi haûn doìng âiãûn så cáúp . Khäng phán biãût TI cao thãú hay TI haû thãú, khi kiãøm âënh âãöu theo nhæîng quy âënh nãu åí baíng trãn , ngoaìi ra cáön âàûc biãût chuï yï âäúi våïi TI cao thãú laì âiãûn tråí caïch âiãûn vaì âäü bãön caïch âiãûn giæîa cuäün så cáúp våïi cuäün thæï cáúp vaì giæîa cuäün så cáúp våïi voí I1 I1 I1 I1 I1 I1 I1 N A B C I2 A B C I2 * * A A A A I2 * A B I2 I2 * A * A C C I2 A A N I2B=I2A+I2C 3.3. MAÏY BIÃÚN AÏP ÂO LÆÅÌNG Så âäö 3.3.1. Maïy âáúu biãún aïpTIâohçnh Såphoìng læåìng duìng trong âäö âáúu TI hçnh sao thê nghiãûm : Laìm viãûc åí læåïi âiãûn coï táön säú tæìthiãúu sao âuí 25 âãún 1.000 Hz. Âiãûn aïp cuäün så cáúp nàòm trong daîy säú tæì 220V âãún 35kV . Âiãûn aïp cuäün thæï cáúp thæåìng âæåüc tiãu chuáøn hoïa våïi nhæîng giaï trë sau : 100V,100/3V, 150V. Ngoaìi ra coìn coï nhæîng TU âæåüc chãú taûo våïi diãûn aïp thæï cáúp danh âënh laì 110V , 120V, hoàûc 115V. Cäng suáút taíi danh âënh cuäün thæï cáúp Pn quy âënh åí nhæîng giaï trë 5,10,15,25VA åí hãû säú cäng suáút tæì 0,8 âãún 1,0 . 59
Trong phaûm vi thay âäøi âiãûn aïp cuäün så cáúp (U) tæì 0 âãún 100% so våïi âiãûn aïp så cáúp danh âënh (Un), giåïi haûn sai säú cho pheïp cuía hai thaình pháön sai säú vãö âiãûn aïp vaì goïc âæåüc quy âënh åí baíng 3.3. Baíng 3.3. CÁÚP CHÊNH GIÅÏI HAÛN SAI SÄÚ CHO CÄNG SUÁÚT XAÏC PHEÏP TAÍI MAÛCH THÆÏ CÁÚP(%) TU ÂIÃÛN AÏP (%) GOÏC cos =0,8L (PHUÏT) 0,05 0,05 3 5 âãún 10 (cos =1) 25 100 0,1 0,1 5 25 100 0,2 0,2 10 25 100 Maïy biãún aïp duìng trong phoìng thê nghiãûm cuîng coï nhiãöu hãû säú biãún âäøi vaì coï tæì mäüt hoàûc mäüt vaìi giaï trë âiãûn aïp thæï cáúp danh âënh do nhaì maïy chãú taûo thiãút kãú tuìy theo så âäö âáúu dáy vaì âæåüc quy âënh cuû thãø trong thuyãút minh kyî thuáût cuía tæìng loaûi maïy . 3.3.2. Maïy biãún aïp âo læåìng làõp âàût ténh taûi - theo TCVN6097 -1996 (Maïy biãún âiãûn aïp) (IEC 186- 1987) Âàûc tênh kyî thuáût cuía TU quy âënh nhæ sau : Laìm viãûc åí læåïi âiãûn coï táön säú 50,60Hz Âiãûn aïp så cáúp danh âënh nàòm trong giaíi tæì 0,38 âãún 750kV. Âiãûn aïp thæï cáúp danh âënh thæåìng theo quy âënh åí nhæînggiaï trë sau (tuìy thuäüc vaìo thæûc tãú nåi sæí duûng ): - 100V âäúi våïi nhæîng TU mäüt pha màõc åí âiãûn aïp dáy - 100/ V âäúi våïi nhæîng TU mäüt pha màõc åí âiãûn aïp pha Tæång tæû nhæ váûy coìn coï caïc giaï trë âiãûn aïp thæï cáúp danh âënh . - 110V, 110/3 vaì 110/ V - 115V, 115/3 vaì 115/ V - 120V, 120/3 vaì 120/ V - 200V, 220/3 vaì 200/ V - 220V, 220/3 vaì 220/ V Vãö màût cáúu taûo , TU coï hai loaûi : mäüt pha vaì 3 pha . Riãng loaûi 3 pha âæåüc phán biãût loaûi 3 pha 2 cuäün dáy våïi 1 cuäün thæï cáúp vaì loaûi 3 pha 3 cuäün dáy våïi 2 cuäün thæï cáúp trong âoï coï mäüt cuäün chênh vaì mäüt cuäün phuû . Cäng suáút danh âënh cuía taíi maûch thæï cáúp quy âënh nàòm trong daîy säú : (10), 15, (25), 30, (50), 75, (100), 150, (200), 300, 400, (500)VA. Säú trong ngoàûc laì nhæîng giaï trë æu tiãn. 60
TU thæåìng coï nhæîng cáúp chênh xaïc 0,1, 0,2, 0,5, 1vaì 3.Riãng loaûi maïy biãún aïp âo læåìng duìng åí chæïc nàng maûch råle baío vãû coìn coï kyï hiãûu cáúp chênh xaïc 3P vaì 6P. Trong âiãöu kiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng cuía maïy biãún aïp âo læåìng , khi giaï trë âiãûn aïp så cáúp thay âäøi trong phaûm vi tæì 0,8 âãún 1,2 láön so våïi âiãûn aïp så cáúp danh âënh (âäúi våïi TU duìng trong maûch âo læåìng ) vaì tæì 0,02 hoàûc 0,05 âãún 1,2, 1,5 hoàûc 1,9 láön so våïi âiãûn aïp så cáúp danh âënh (âäúi våïi TU duìng trong baío vãû ) giåïi haûn sai säú cho pheïp âæåüc quy âënh åí baíng 3.4 . Baíng 3.4. GIÅÏI HAÛN SAI SÄÚ CHO PHEÏP CÁÚP CÄNG SUÁÚT TAÍI CHÊNH MAÛCH THÆÏ CÁÚP ÂIÃÛN AÏP GOÏC GOÏC (%) cos =0,8L XAÏC (%) (PHUÏT) (RADIAN) 0,1 0,1 5 0,15 25 100 0,2 0,2 10 0,3 25 100 0,5 0,5 20 0,6 25 100 1,0 1,0 40 0,12 25 100 3,0 3,0 Khäng qui âënh 25 100 3P 3,0 120 3,5 25 100 6P 6,0 140 7,0 25 100 3.3.3 Så âäö âáúu dáy cuía biãún âiãûn aïp: 1/ Ba biãún âiãûn aïp mäüt pha âáúu Yo/Yo - 12 (Hçnh 3-5) Cuäün så âáúu sao coï âiãøm trung tênh näúi âáút. Cuäün thæï cuîng âáúu sao coï dáy trung tênh. Våïi så âäö naìy, ta coï thãø âo âæåüc âiãûn aïp pha vaì do âoï cho pheïp kiãøm tra âæåüc caïch âiãûn cuía læåïi. C A B C A B X Y Z z y x 2/ Biãún âiãûn aïp ba pha nàm truû âáúu Yo/Yo/ håí (hçnh 3-6) a b c a b c 61
A B C X Y Z z y x a b c ag xg a b c ag xg Cuäün tam giaïc håí thæï cáúp âæåüc quáún åí hai truû phuû, khi coï chaûm âáút mäüt pha, tæì thäng ba pha máút cán bàòng seî xuáút hiãûn tæì thäng âi qua hai truû phuû vaì caím æïng ra sæïc âiãûn âäüng trong cuäün tam giaïc håí. 3/ Hai biãún âiãûn aïp mäüt pha âáúu theo så âäö V/V (hçnh 3-5) Nãúu khäng cáön âo âiãûn aïp pha, ngæåìi ta duìng TU 3 pha âáúu theo så âäö V/V A B C 3.4 CHOÜN BIÃÚN AÏP ÂO LÆÅÌNG a b c 3.4.1 Choün biãún âiãûn aïp: Biãún âiãûn aïp âæåüc choün theo caïc âiãöu kiãûn sau âáy: 1. Så âäö âáúu dáy vaì kiãøu biãún âiãûn aïp: Så âäö âáúu dáy vaì kiãøu biãún âiãûn aïp phaíi phuì håüp våïi nhiãûm vuû cuía noï. 2. Âiãöu kiãûn vãö âiãûn aïp: Âiãûn aïp âënh mæïc cuía biãún âiãûn aïp phaíi phuì håüp våïi âiãûn aïp âënh mæïc cuía maûng 3 3. Cáúp chênh xaïc: cáúp chênh xaïc choün phuì håüp våïi nhiãûm vuû cuía biãún âiãûn aïp. 4 4. Cäng suáút âënh mæïc: Täøng phuû taíi näúi vaìo biãún âiãûn aïp S 2 phaíi beï hån hay bàòng cäng suáút âënh mæïc cuía biãún âiãûn aïp våïi cáúp chênh xaïc âaî choün. S2 SâmBU 62
Khi tênh S2 coï thãø chè tênh phuû taíi caïc duûng cuû âo læåìng, khäng cáön tênh täøng tråí dáy dáùn vç aính hæåíng cuía noï khäng âaïng kãø 5. Choün dáy dáùn näúi giæîa biãún âiãûn aïp vaì duûng cuû âo læåìng: Tiãút diãûn dáy dáùn âæåüc choün sao cho täøn tháút âiãûn aïp trãn noï khäng væåüt quaï 0,5% âiãûn aïp âënh mæïc thæï cáúp khi coï cäng tå vaì 3% khi khäng coï cäng tå. Theo âiãöu kiãûn sæïc bãön cå, tiãút diãûn täúi thiãøu âäúi våïi âäöng laì 1,5 mm2, âäúi våïi nhäm laì 2,5 mm2 3.4.2 Choün biãún doìng âiãn Biãún doìng âiãûn âæåüc choün theo caïc âiãöu kiãûn sau: 1. Så âäö näúi dáy vaì kiãøu maïy: Så âäö näúi dáy coï thãø laì âuí caí ba pha, hai pha hay mäüt pha tuìy thuäüc vaìo nhiãûm vuû cuía biãún doìng. Kiãøu biãún doìng phuû thuäüc vaìo vë trê cuía chuïng. 2. Âiãûn aïp âënh mæïc: UâmBI UâmHT 3. Doìng âiãûn âënh mæïc så cáúp: IâmBI IâmHT 4. Cáúp chênh xaïc : cáúp chênh xaïc cuía biãún doìng âiãûn choün phuì håüp våïi yãu cáöu cuía duûng cuû näúi vaìo phêa thæï cáúp 5. Phuû taíi thæï cáúp: Tæång æïng våïi mäùi cáúp chênh xaïc, biãún doìng coï mäüt phë taíi âënh mæïc Z âmBI . Âãø âaím baío âäü chênh xaïc yãu cáöu, täøng phuû taíi thæï cáúp Z 2 cuía noï (kãø caí dáy dáùn) khäng âæåüc væåüt quaï phuû taíi âënh mæïc: Z2 = Z dc + Zdd ZâmBI Trong âoï: Z dc : täøng phuû taíi cuía duûng cuû âo Zdd : täøng tråí cuía dáy dáùn näúi biãún doìng våïi duûng cuû âo Træåìng håüp giåïi haûn ta coï: ZâmBI - Z dc = Zdd rdd = Suy ra tiãút diãn dáy dáùn: Sdd ÅÍ âáy: - âiãûn tråí suáút váût liãûu dáy dáùn ltt - Chiãöu daìi tênh toaïn cuía dáy dáùn, phuû thuäüc vaìo så âäö näúi dáy cuía biãún doìng vaì chiãöu daìi thæûc tæì biãún doìng âiãûn âãún duûng cuû âo læåìng l. Så âäöì duìng 3 biãún doìng trãn 3 pha näúi hçnh sao: l tt = l Så âäöì duìng 2 biãún doìng trãn 2 pha : l tt = l Så âäöì duìng 1 biãún doìng trãn 1 pha: ltt = 2l Theo âäü bãön cå, tiãút diãûn täúi thiãøu cuía dáy dáùn khäng âæåüc nhoí hån 1,5mm2 âäúi våïi âäöng vaì 2,5 mm2 âäúi våïi nhäm . 6. Kiãøm tra äøn âënh âäüng theo âiãöu kiãûn: kdIâmSC ixk Trong âo:ï Kd : bäüi säú äøn âënh cuía biãún doìng IâmSC: doìng âënh mæïc så cáúp cuía biãún doìng 63
Riãng âäúi våïi biãún doìng kiãøu sæï âå,î âiãöu kiãûn äøn âënh âäüng laì: Fcp Ftt Trong âoï: Fcp : læûc taïc âäüng cho pheïp lãn caïc âáöu sæï Ftt : læûc tênh toaïn âàût lãn âáöu sæï cuía biãún doìng. 7.Kiãøm tra äøn âënh nhiãût: (IâmSCknh.âm)2.tnh BN Trong âoï: knh.âm: bäüi säú äøn âënh nhiãût âënh mæïc æïng våïi thåìi gian äøn âënh nhiãût tnh Âäúi våïi biãún doìng coï IâmSC trãn 1000A thç khäng cáön phaíi kiãøm tra äøn âënh nhiãût. Vê duû: Choün maïy biãún aïp âo læåìng cho maûch maïy phaït coï Uâm = 10,5 kV, Icb = 3610A. 1.Choün biãún âiãûn aïp: a. Duûng cuû âo phêa thæï cáúp laì cäng tå nãn duìng 2 biãún âiãûn aïp 1 pha näúi dáy theo V/V loaûi HOM-10. b. Biãún âiãûn aïp coï UâmSC = 10 kV. c. Choün biãún âiãûn aïp coï cáúp chênh xaïc 0,5 vç cáúp âiãûn cho cäng tå. d. Phuû taíi cuía biãún âiãûn aïp: Phán bäú caïc âäöng häö âo læåìng phêa thæï cáúp âäöng âãöu cho hai biãún âiãûn aïp nhæ trãn hçnh 3-7î tæång æïng våïi baíng dæåïi âáy. Tãn âäöng häö Kyï Phuû taíi biãún âiãûn Phuû taíi biãún âiãûn hiãûu aïp AB aïp BC W VAR W VAR Vän kãú B-2 7,2 Oaït kãú 341 1,8 1,8 Oaït kãú phaín 342/1 1,8 1,8 khaïng 33 8,3 8,3 Oaït kãú tæû ghi 340 6,5 Táön säú kãú 670 0,66 1,62 0,66 1,62 Cäng tå WT- 0,66 1,62 0,66 1,62 Cäng tå phaín 672 20,4 3,24 19,72 3,24 khaïng Täøng Phuû taíi biãún âiãûn aïp BC: S2 = = 19,9 VA Cos = = 0,99 Phuû taíi biãún âiãûn aïp AB: S2 = = 20,7 VA Cos = = 0,98 Váûy choün 2 biãún âiãûn aïp mäüt pha HOM-10, mäùi caïi coï cäng suáút âënh mæïc 50VA 64
e. Choün dáy dáùn näúi tæì biãún âiãûn aïp âãún caïc âäöng häö âo. Xaïc âënh doìng trong caïc dáy dáùn a,b,c. Ia = = = 0,207A Ic = = = 0,199A Âãø âån giaín coi Ia = Ic = 0,2 A vaì cos tb = 1, nhæ váûy doìng Ib = 0,2 = 0,34 Âiãûn aïp giaïng trãn dáy a vaì b bàòng: U = (Ia + Ic)r = (Ia + Ic) Giaí sæí khoaíng caïch tæì biãún âiãûn aïp âãún caïc âäöng häö laì 50m. Âãø âån giaín boí qua goïc lãûch giæîa Ia vaì Ib . Vç åí âáy coï cäng tå, nãn U = 0,5%. Váûy tiãút diãûn cuía dáy dáùn laì: S = = 0,945mm2 Theo yãu cáöu âäü bãön cå choün dáy dáùn âäöng tiãút diãûn 1,5mm2. 2. Choün biãún doìng âiãûn a. Biãún doìng âiãûn trãn caí 3 pha, màõc hçnh sao. b. Choün biãún doìng âiãûn kiãøu thanh dáùn coï: UâmBI = 10 kV, IâmSC = 4000A c. Cáúp chênh xaïc: Vç coï cäng tå choün cáúp chênh xaïc 0,5. Våïi cáúp chênh xaïc naìy biãún doìng âiãûn coï zâmBI = 1,2 äm. d. Cäng suáút tiãu thuû cuía caïc cuäün doìng cuía caïc âäöng häö âo læåìng cho trong baíng sau. Pha A vaì C mang taíi nhiãöu nháút S = 26 VA. Täøng tråí caïc duûng cuû âo màõc vaìo pha A (hay pha C) laì: Z A = = = 1,04 äm Tãn âäöng häö Phuû taíi (VA) Pha A Pha B Pha C Ampe kãú 1 1 1 Oaït kãú 5 0 5 Oaït kãú phaín khaïng 5 0 5 10 0 10 Oaït kãú tæû ghi 2,5 0 2,5 Cäng tå taïc duûng 2,5 5 2,5 Cäng tå phaín khaïng Täøng 26 6 26 Choün dáy dáùn bàòng âäöng vaì giaí sæí chiãöu daìi tæì biãún doìng âiãûn âãún caïc âäöng häö âo l= 30m. Trong træåìng håüp coï biãún doìng caí 3 pha: ltt = l = 30m Tiãút diãûn cuía dáy dáùn laì: S = = 3,27mm 2 Choün dáy dáùn bàòng âäöng coï tiãút diãûn S = 4mm2 e.Biãún doìng âiãûn kiãøu naìy khäng cáön kiãøm tra äøn âënh doìng vç noï quyãút âënh båíi âiãöu kiãûn äøn âënh âäüng cuía thanh dáùn maûch maïy phaït 65
f.Biãún doìng âiãûn kiãøu naìy khäng cáön kiãøm tra äøn âënh nhiãût vç noï coï doìng âënh mæïc trãn 1000A. 3.5 MAÛCH ÂO LÆÅÌNG 3.5.Täøng quaït Maûch âo læåìng laì mäüt trong 3 yãúu täú quyãút âënh âaím baío cho kháu âo âãúm âiãûn nàng âuïng âàõn vaì chênh xaïc Thäng thæåìng åí nhæîng âiãøm âo phêa haû thãú ( sau caïc maïy biãún aïp âiãûn læûc) ngæåìi ta êt sæí duûng cac thiãút bë phuû , nãúu coï , chuí yãúu laì caïc maïy biãún doìng âo læåìng. ÅÍ âáy maûch âo læåìng âån giaín, dãù kiãøm tra vaì phaït hiãûn sai xoït do âoï êt bë nháöm láøn. Viãûc kiãøm tra åí âáy chuí yãúu laì thæï tæû pha âiãûn aïp âæa vaìo caïc pháön tæí cuía cäng tå âo âãúm âiãûn nàng , nãúu thæï træû pha sai coï thãø sai säú phuû âãún ±1,5% . Khi kiãøm tra cáön chuï yï âãún cæûc tênh cuía TI vaì caïc cæûc âiãøm âáúu , âiãøm tiãúp xuïc åí caïc âáöu näúi, nãúu âiãøm âáúu coï tiãúp xuïc keïm coï thãø dáøn âãún håí maûch TI gáy chaïy vaì cháûp maûch âo læåìng . ÅÍ nhæîng âiãøm âo âàût åí phêa cao thãú (trãn 1kV) , ngæåìi ta thæåìng sæí duûng nhiãöu thiãút bë phuû laì caïc TI vaì TU cao thãú thæåìng âàût åí ngoaìi traûm , åí caïch xa caïc tuí , baíng âiãûn nåi coï làõp âàût cäng tå caïc loaûi âäöng häö âo âiãûn vaì caïc loaûi maûch baío vãû . Maûch âiãûn åí âáy ráút phæïc taûp , dãùø coï nhæîng sai soït nháöm láùn trong maûch âáúu dáy , ngoaìi ra phaíi âaím baío cáúp âiãûn liãn tuûc , caïc thiãút bë luän åí traûng thaïi váûn haình nãn khoï tiãúp cáûn maûch så cáúp cuía caïc TI vaì TU . 3.5.2 Cæûc tênh cuía TI vaì ÌTU trong maûch âo læåìng Nhæ âaî âãö cáûp åí trãn , TI vaì TU âæåüc sæí duûng âãø måí räüng phaûm vi âo cho caïc phæång tiãûn âo . Ngoaìi nhæîng chè tiãu nhæ : giåïi haûn âo, tè lãû biãún âäøi, cäng suáút chiuû taíi vaì caïc thaình pháöìn sai säú vv... khi âáúu TI vaì TU trong maûch âo læåìng thç âiãöu phaíi quan tám haìng âáöu âoï laì cæûc tênh cuía caïc cuäün dáy . Âiãöu naìy coï yï nghéa ráút quan troüng khi âáúu TI vaì TU våïi caïc loaûi cäng tå âo âiãûn nàng taïc duûng vaì phaín khaïng . Trãn caïc cuäün dáy så cáúp vaì thæï cáúp cuía TI vaì TU bao giåì cuîng coï kyï hiãûu quy âënh cæûc tênh . Cæûc tênh cuía TI vaì TU laì nhæîng âáöu cæûc âáöu tiãn , xuáút phaït tæì âoï cuäün dáy âæåüc cuäún theo mäüt hæåïng nháút âënh trãn loîi sàõt tæì . Nãúu âáúu âuïng cæûc tênh quy âënh thç khi âáúu cæûc âáöu cuía cuäün så cáúp vaìo nguäön phaït vaì cæûc cuäúi âãún phuû taíi thç hæåïng cuía doìng âiãûn åí maûch thæï cáúp - maûch ngoaìi TI ( doìng âiãûn qua taíi Rn- Xem hçnh 3.8) seî cuìng hæåïng våïi doìng âiãûn trong maûch så cáúp . Âiãöu âoï coï nghéa laì doìng så cáúp I1 vaì doìng thæï cáúp I2 truìng pha , sai säú goïc pha âæåüc loaûi træì (khäng tênh âãún sai säú goïc cuía chênh TI gáy ra ) . 66
Trong lénh væûc âiãûn xoay chiãöu , khaïi niãûm hæåïng cuía doìng âiãûn chè laì khaïi niãûm tæåüng træng, noï xaïc âënh hæåïng truyãön taíi âiãûn nàng . Âãø hiãøu roí thãm, ta xem xeït caïc âäö thë vectå trãn hçnh 3.8 . Nãúu chè thay âäøi âáöu dáúu dáy åí cuäün thæï cáúp ( hçnh 3.8c) hoàûc åí cuäün så cáúp ( hçnh 3.8e) seî laìm thay âäøi hæåïng cuía doìng thæï cáúp so våïi hæåïng cuía doìng så cáúp . Trong træåìng håüp naìy, goïc lãûch pha cuía doìng thæï cáúp seî quay 1800 so våïi hæåïng ban âáöu .Nãúu ta thay âäøi cuìng mäüt luïc âáöu âáúu dáy åí caí hai cuäün så vaì thæï cáúp thç hæåïng cuía doìng âiãûn vaì goïc lãûch pha cuía doìng thæï cáúp váùn khäng thay âäøi (hçnh 3.8g). Cuîng tæång tæû nhæ váûy khi thay âäøi caïc âáöu cæûc tênh cuía TU (hçnh 3.8b,d,f,h) . Cáön læu yï ràòng caïc kyï hiãûu âáöu vaì cuäúi cæûc tênh chè mang yï nghéa quy æåïc tæåüng træng. Âiãöu quan troüng vaì cáön nàõm væîng âáu laì nhæîng âáöu cæûc coï cuìng cæûc tênh cuía cuäün så cáúp vaì cuäün thæï cáúp . Tæì âoï seî coï caïch âáúu âuïng trong maûch âo læåìng . Trãn hçnh 3.8b,h vaì caí hai phæång aïn âáúu TU trãn hçnh 3.8k âãöu âuïng caí . Trãn âáy laì nhæîng cå såí giuïp chuïng ta âáúu âuïng maûch âo læåìng âàûc biãût åí nhæîng âiãøm âo phæïc taûp nåi coï sæí duûng phäúi håüp caí TI, TU vaì caïc loaûi cäng tå âiãûn vç viãûc âáúu sai cæûc tênh cuía TI,TU khäng thãø phaït hiãûn ra ngay bàòng màõt thæåìng khi cäng tå âang váûn haình trãn læåïi âiãûn. Ngoaìi nhæîng âiãøm cáön læu yï âaî trçnh baìy åí trãn , cáön chuï yï âãø : 1. Khäng nháöm láùn giæîa cuäün thæï cáúp duìng cho maûch âo læåìng vaì cuäün thæï cáúp duìng cho maûch baío vãû cuía TI vaì TU . 2. Khi måïi làõp âàût xong hoàûc trong træåìng håüp coï nghi ngåì vãö taíi maûch thæï cáúp, nãn duìng caïc phæång tiãûn âo âiãûn tråí ( cáöu âo âiãûn tråí, ämmeït vv...) âãø kiãøm tra giaï trë täøng tråí taíi cuía maûch thæï cáúp. 67
Hçnh 3.8 68
3.5.3 Phán têch maûch vaì så bäü kiãøm tra maûch âo læåìng. Nhæîng nguäön cáúp âiãûn coï âiãûn aïp trãn 1000V thæåìng laì loaûi maûch 3pha 4 dáy hoàûc 3 pha 3 dáy .Âãø âo âiãûn nàng taïc duûng , ngæåìi ta thæåìng sæí duûng loaûi cäng tå 3 pha 3 pháön tæí hoàûc 3 pha 2 pháön tæí . ÅÍ âáy chuïng ta chè âãöì cáûp âãún nhæîng så âäö maûch âo læåìng phæïc taûp coï thãø coï vaì phæång phaïp phaït hiãûn caïc läùi trong maûch âo læåìng loaûi 3 pha 3 dáy . Træåìng håüp nãu dæåïi âáy laì tæång âäúi phäø cáûp trong hãû thäúng âo âãúm âiãûn nàng åí Viãût Nam . Loaûi cäng tå 3 pha hai pháön tæí thæåìng coï 7 âáöu âáúu dáy , 4 âáöu cho caïc maûch doìng âiãûn vaì 3 âáöu cho maûch âiãûn aïp . Nãúu khäng kãø âãún træåìng håüp âáúu nháöm láùn TI Vaì TU vaì dáy dáùn bë âæït thç chèì noïi riãng viãûc chuyãøn âäøi cuía caïc täø håüp dáy dáùn âãún 7 âáöu âáúu dáy vãö màût lyï thuyãút âaî coï 5040 så âäö dáúu . Trong thæûc tiãùn säú så âäöì âáúu thæûc tãú laì coï haûn nhæng cuîng âaût âãún con säú haìng vaìi chuûc så âäö . Cuîng cáön chuï yï ràòng viãûc phaït hiãûn sai soït trong så âäö âáúu dáy khi cäng tå âang váûn haình laì âiãöu ráút khoï khàn vç trong pháön låïn caïc træåìng håüp âáúu sai maûch âo læåìng thç déa cäng tå váùn quay vaì quay âuïng hæåïng qui âënh , trong khi âoï thç sai säú phaûm phaíi laûi ráút låïn , coï khi tåïi haìng tràm pháön tràm . Âãø âaïnh giaï âæåüc säú læåüng caïc så âäö âáúu coï thãø coï , ta cho ràòng caïc dáy dáùn tæì TI vaì TU âãún cäng tå âaî xaïc âënh vaì caïc dáy dáùn tæì TU âãún âuïng caïc âáöu âáúu âiãûn aïp trãn cäng tå (cå såí âãø coï thãø så bäü khàõng âënh laì dæûa theo âäöng häö chè thë caïc âiãûn aïp tæì TU ) vaì cuîng loaûi træì caïc træåìng håüp âáúu sai caïc cuäün dáy thæï cáúp cuía TI hay noïi caïch khaïc laì mäüt pháön tæí âo trong cäng tå chè âáúu vaìo cuäün thæï cáúp cuía 1 TI . Trãn cäng tå , 4 âáöu âáúu dáy cuía maûch doìng âæåüc âáúu âãún 2 TI vaì 3 âáöu âáúu dáy cuía maûch aïp âæåüc âáúu âãún 2 TU ( âáúu theo så âäö tam giaïc håí ) . Trong maûch doìng âiãûn coï thãø coï 8 täø håüp âáúu , âæåüc xaïc âënh theo säú láön chuyãøn âäøi 4 vaì 2 , cuû thãø nhæ sau . 1. VA - RA, VC - RC 1. VA - RA, RC - VC 1. RA - VA, VC - RC 1. RA - VA, RC - VC 1. VC - RC, VA - RA 1. VC - RC, RA - VA 1. RC - VC, VA - RA 1. RC - VC, RA - VA Kyï hiãûu : A vaì C chè pha cuía doìng âiãûn V (Vaìo) æïng våïi âáöu vaìo cæûc tênh (* ) trãn âáöu cæûc tênh cuía TI R (Ra) æïng våïi âáöu ra trãn âáöu cæûc tênh cuía TI 69
Trong maûch âiãûn aïp coï thãø coï 6 täø håüp âáúu dáy : 3 khi thuáûn pha: A-B - C , B -C -A , C - A - B . vaì 3 khi ngæåüc pha: A-C -B , C -B- A , B - A - C . Khi âáúu TU xeït vãö cæûc tênh coï 4 træåìng håüp âáúu cuäün thæï cáúp theo mäúi tæång quan våïi cuäün så cáúp ( xem hçnh 3.8 d,f,h ) Nhæ váûy khi âáúu cäng tå våïi TI vaì TU säú så âäö maûch âo læåìng coï thãø coï laì : 8 x 6 x 4 = 192 Âãø loaûi boí dáön âæåüc nhæîng så âäö âáúu maûch âo læåìng sai , bàòng nhæîng duûng cuû âo âån giaín , chuïng ta coï thãø loaûi boí nhæîng sai soït træåïc hãút trong maûch âiãûn aïp Âãø laìm âæåüc viãûc âoï viãûc âáöu tiãn phaíi xaïc âënh âæåüc pha åí giæîa laì pha phaíi näúi âáút trong caïc cuäün thæï cáúp cuía TU (âãø thäúng nháút , thæåìng qui æåïc pha B vaì cáön læu yï thãm laì chè aïp duûng khi âáúu TU theo så âäöì tam giaïc håí ) . Ta duìng vän meït coï thang âo tæì 100 - 250 V, mäüt âáöu âáúu vaìo âiãøm tiãúp âáút (voí cuía tuí , baíng âiãûn ), âáöu kça láön læåüt âo âiãûn aïp trãn caïc trãn caïc âáöu dáúu dáy âiãûn aïp cuía cäng tå , âæåüc dáùn tæì caïc cuäün thæï cáúp cuía TU âãún . Âiãûn aïp cuía dáy tiãúp âáút näúi våïi voî phaíi bàòng khäng , dáy naìy âæåüc näúi våïi âáöu âáúu dáy cuía pha B trãn cäng tå . Sau khi xaïc âënh âæåüc pha giæîa cuía maûch âiãûn aïp, säú så âäö âáúu coï thãø coï seî giaím xuäúng coìn 8 x 2 x 4 = 64, trong säú naìy coï 32 så âäö theo chiãöu thuáûn thæï tæû pha A - B - C vaì 32 så âäö theo chiãöu ngæåüc thæï tæû pha C- B -A . Täøng håüp toaìn bäü så âäö maûch âo læåìng coï thãø coï khi âáúu cäng tå trong træåìng håüp thuáûn thæï tæû pha vaì âäöì thë veïc tå cuía chuïng âæåüc trçnh baìy trãn caïc hçnh tæì 8.1 - 8.8 (âãø tiãûn cho viãûc trçnh baìy trãn hçnh veî vaì traïnh nháöm láùn ta qui æåïc A-B-C bàòng 1-2-3 ) vaì: Cæûc tênh cuía TI - Cuäün så cáúp L1 âáöu vaìo (*) - Luän åí phêa bãn traïi L2 âáöu ra - Luän åí phêa bãn phaíi - Cuäün thæï cáúp I1 âáöu vaìo (*) I2 âáöu ra Cæûc tênh cuía TU - Cuäün så cáúp A - âáöu vaìo (*) X - âáöu ra - Cuäün thæï cáúp a - âáöu vaìo (*) x - âáöu ra Cho ràòng doìng âiãûn vaì âiãûn aïp åí phuû taíi äøn âënh vaì âäúi xæïng , trãn cå såí âäö thë vectå ta coï haìm læåüng giaïc æïng våïi goïc lãûch pha vaìo tæìng pháön tæí âo cuía tæìng så âäö âáúu dáy âæåüc trçnh baìy trong baíng 8.1 (säú thæï tæû tæång æïng våïi säú så âäö ) . Chuïng tyí lãû thuáûn våïi mä men quay cuía âéa cäng tå . 70
Trong 32 så âäö maûch âo læåìng coï thãø coï theo chiãöu thuáûn, chè coï 4 så âäö âuïng , âoï laì caïc så âäö 8.1.1, 8.2.6 ,8.3.11 vaì 8.4.16. Täøng håüp 32 så âäö maûch âo læåìng theo chiãöu ngæåüc thæï tæû pha cuîng tæång tæû nhæ trãn nãúuï thay âäøi kyï hiãûu âiãûn aïp thaình C - B - A ( tæì trãn xuäúng ) âäöng thåìi thay âäøi luän caí kyï hiãûu åí caïc vec tå âiãûn aïp tæìng cæûc. Tuy nhiãn, 32 så âäö naìy chè âãö cáûp âãø hiãøu biãút vãö lyï thuyãút, trong thæûc tãú khi âáúu maûch bàòng caïch duìng âäöng häö kiãøm tra thæï tæû pha ta dãø daìng loaûi boí ngay âæåüc 32 så âäö sai naìy . Tiãúp âãún duìng vän meït âo âiãûn aïp åí caïc âáöu cæûc âáúu dáy âiãûn aïp :A-B,B-C,A-C. Nãúu âiãûn aïp giæîa caïc pha bàòng nhau khoaíng 100- 110 V thç tæì nhæîng så âäö âaî âãö cáûp âãún, ta loaûi boí tiãúp âæåüc 16 så âäö coï âaío cæûc tênh cuía caïc TU ( âoï laì caïc så âäö åí hçnh 8.2 -5, 6, 7, 8, hçnh 8.3 -9, 10, 11, 12, 14, 8.6 -21, 22, 23, 24, hçnh 8.7 -25, 26, 27, 28) chi tiãút cuû thãø trçnh baìy åí phêa dæåïi ( hçnh 8.11a vaì b) Trãn baíng 8.1 chèú giaï trë haìm læåüng giaïc goïc lãûch pha cuía taíi cuía caïc hçnh tæì 8.1âãún 8.8 (Âãø tiãûn cho kháu biãún âäøi ta sæí duûng cäng thæïc cos ( α+ß) = cosα .cosß sinα.sinß ). Baíng 8.1 GIAÏ TRË GOÏC LÃÛCH PHA SÄÚ SÅ GIAÏ TRË GOÏC LÃÛCH PHA ÂÄÖ 1 Cos (300 + ) + cos (300 - ) = cos 2 Cos (1500 - ) + cos (300 - ) = + sin 3 Cos (300 + ) + cos (1500 + ) = -sin 4 Cos (1500 - ) + cos (1500 + ) = - cos 5 Cos (1500 - ) + cos (300 - ) = +sin 6 Cos (300 + ) + cos (300 - ) = cos 7 Cos (1500 - ) + cos (1500 + ) = - cos 8 Cos (300 + ) + cos (1500 + ) = -sin 9 Cos (300 + ) + cos (1500 + ) = -sin 10 Cos (1500 - ) + cos (1500 + ) = - cos 11 Cos (300 + ) + cos (300 - ) = cos 12 Cos (1500 - ) + cos (300 - ) = +sin 13 Cos (1500 - ) + cos (1500 + ) = - cos 14 Cos (300 + ) + cos (1500 + ) = -sin 15 Cos (1500 - ) + cos (300 - ) = +sin 16 Cos (300 + ) + cos (300 - ) = cos 71