Tham khảo tài liệu 'chuyên đề 14- giá trị tư tưởng nghệ thuật của đoạn văn tả cảnh huấn cao', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Chuyên đề 14- giá trị tư tưởng nghệ thuật của đoạn văn tả cảnh Huấn Cao
- h .
4
Ñeà 14: Giaù trò tö töôûng vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn vaên taû caûnh oâng Huaán
Cao “cho chöõ” trong nhaø giam (truyeän ngaén”Chöõ ngöôøi töû tuø”
2
cuûa Nguyeãn Tuaân). Vì sao taùc giaû cho ñoù laø “moät caûnh töôïng
- xöa nay chöa töøng coù”?
* Gôïi yù chi tieát
1/ Nguyeãn Tuaân tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm laø moät nhaø vaên duy mó.
OÂng yeâu ñeán say ñaém caùi ñeïp, ngôïi ca caùi ñeïp, toân thôø caùi ñeïp. Theo oâng mó laø
ñænh cao cuûa nhaân caùch con ngöôøi. OÂng saên luøng caùi ñeïp khoâng tieác coâng söùc. OÂng
mieâu taû caùi ñeïp baèng kho ngoân ngöõ giaøu coù cuûa rieâng oâng. Nhöng nhaân vaät hieän leân
trong taùc phaåm cuûa Nguyeãn Tuaân phaûi laø hieän thaân cuûa caùi ñeïp. Ñoù laø nhöõng con
ngöôøi taøi hoa hoaït ñoäng trong nhöõng hoaøn caûnh, moâi tröôøng ñaëc bieät, phi thöôøng.
OÂng phaùt hieän, mieâu taû caùi ñeïp beân ngoaøi vaø beân trong cuûa nhaân vaät. Trong caùi ñeïp
cuûa oâng bao goàm caùi CHAÂN vaø THIEÄN. OÂng coøn keát hôïp MÓ vôùi DUÕNG. Truyeän
ngaén “Chöõ ngöôøi töû tuø” (1939) trong taäp “Vang boùng moät thôøi” laø aùng vaên hay nhaát,
tieâu bieåu nhaát cuûa Nguyeãn Tuaân. Giaù trò tö töôûng vaø duïng coâng ngheä thuaät cuûa
Nguyeãn Tuaân ñöôïc theå hieän chuû yeáu trong ñoaïn vaên taû “moät caûnh töôïng xöa nay
chöa töøng coù”, caûnh töôïng moät ngöôøi töû tuø cho chöõ moät vieân quaûn nguïc.
.v n
2/a. OÂng Huaán Cao trong truyeän “Chöõ ngöôøi töû tuø” laø moät nho só taøi hoa
h
cuûa moät thôøi ñaõ qua nay chæ coøn “vang boùng”. Nguyeãn Tuaân ñaõ döïa vaøo nguyeân
maãu nhaø thô, nhaø giaùo, moät laõnh tuï cuûa khôûi nghóa noâng daân laø Cao Baù Quaùt, moät
4
ngöôøi heát söùc taøi hoa vaø duõng khí phi thöôøng ñeå saùng taïo ra nhaân vaät Huaán Cao
2
(Cao laø hoï, Huaán laø daïy) Cao Baù Quaùt tröôùc khi thaønh laõnh tuï noâng daân cuõng laø
c
thaày giaùo. Nguyeãn Tuaân ñaõ ñöa vaøo hai tính caùch noåi baät cuûa nguyeân maãu ñeå xaây
döïng nhaân vaät Huaán Cao. Cao Baù Quaùt ngöôøi vieát chöõ ñeïp noåi tieáng vaø khí phaùch
o
löøng laãy. Xaây döïng nhaân vaät Huaán Cao, Nguyeãn Tuaân vöøa theå hieän lyù töôûng thaåm
ih
myõ cuûa oâng laïi vöøa thoaû maõn tinh thaàn noåi loaïn cuûa oâng ñoái vôùi xaõ hoäi ñen toái taøn
baïo luùc baáy giôø.
V u b. Truyeän coù hai nhaân vaät chính, moät laø oâng Huaán Cao coù taøi vieát chöõ
ñeïp, moät nöõa laø vieân quaûn nguïc say meâ chöõ ñeïp cuûa Huaán quyeát tìm moïi caùch ñeå
“xin chöõ” treo trong nhaø. Laõo coi chöõ Huaán Cao nhö baùu vaät.
Hoï ñaõ gaëp nhau trong moät tình huoáng oaùi oaêm laø nhaø nguïc. Ngöôøi coù taøi
vieát chöõ ñeïp laïi laø moät teân “ñaïi nghòch” caàm ñaàu cuoäc khôûi nghóa noâng daân (trieàu
ñình goïi laø noåi loaïn, “giaëc” ñang bò baét giam chôø ngaøy thuï hình. Con ngöôøi meâ chöõ
ñeïp cuûa oâng Huaán Cao laïi laø moät teân quaûn nguïc ñaïi dieän cho caùi traät töï xaõ hoäi aáy.
Treân bình dieän ngheä thuaät hoï laø tri aâm tri kæ, treân bình dieän xaõ hoäi hoï ôû hai vò trí ñoái
laäp. Tình huoáng cuûa truyeän coù tính kòch. Töø tình huoáng ñaày kòch tính aáy, tính caùch
cuûa hai nhaân vaät ñöôïc boäc loä vaø tö töôûng chuû ñeà cuûa truyeän ñöôïc theå hieän moät caùch
saâu saéc.
Nguyeãn Tuaân thích xaây döïng nhaân vaät trong tình huoáng phi thöôøng. Moät
vieân quaûn nguïc, tay sai ñaéc löïc cho boä maùy thoáng trò laïi tha thieát xin chöõ moät toäi
phaïm. Coøn Huaán Cao laø moät baäc anh huøng, moät ngheä só ñaâu coù deã daøng cho chöõ
- moät keû tieåu nhaân ñang laøm ngheà taøn aùc, löøa loïc. Vaäy maø vieäc cho chöõ trong nguïc
ñaõ dieãn ra.
Huaán Cao noùi: “Ta nhaát sinh khoâng vì vaøng baïc hay quyeàn theá maø phaûi eùp
mình vieát caâu ñoái bao giôø”. Huaán Cao coi thöôøng tieàn baïc vaø uy quyeàn, nhöng
Huaán Cao vui loøng cho chöõ vieân quaûn nguïc vì con ngöôøi soáng giöõa choán buøn nhô
naøy, nôi ngöôøi ta chæ bieát soáng baèng taøn nhaãn, baèng löøa loïc laïi coù keû bieát troïng
ngöôøi coù nghóa khí, bieát toân quí caùi ñeïp cuûa chöõ nghóa. “Ta caûm caùi taám loøng bieät
nhôõn lieân taøi cuûa caùc ngöôøi. Naøo ta coù bieát ñaâu moät ngöôøi nhö thaày quaûn ñaây maø laïi
coù nhöõng sôû thích cao quí nhö vaäy”. Vieân quaûn nguïc cuõng khoâng deã gì nhaän ñöôïc
chöõ cuûa Huaán Cao. Haén ñaõ bò nghi ngôø, bò ñuoåi. Coù laàn haén mon men vaøo nguïc ñònh
laøm quen vaø bieät ñaõi Huaán Cao ñeå xin chöõ thì laïi bò Huaán Cao cöï tuyeät:”Ngöôøi hoûi
ta muoán gì? Ta chæ muoán coù moät ñieàu, laø nhaø ngöôi ñöøng ñaët chaân vaøo ñaây”. Veà sau
hieåu ñöôïc taám loøng cuûa vieân quaûn nguïc, oâng ñaõ noùi moät lôøi saâu saéc vaø caûm ñoäng
“Thieáu chuùt nöõa ta ñaõ phuï moät taám loøng trong thieân haï”.
n
Coi khinh cöôøng quyeàn vaø tieàn baïc. Huaán Cao chæ troïng nhöõng taám loøng
.v
bieát quí caùi ñeïp, caùi taøi, coù sôû thích cao quí. Nhöõng con ngöôøi aáy theo Huaán Cao laø
coøn giöõ ñöôïc “thieân löông”. OÂng khuyeân vieân quaûn nguïc boû caùi ngheà nhô baån cuûa
mình ñi “ôû ñaây khoù giöõ ñöôïc thieân löông cho laønh vöõng vaø roài cuõng ñeán nhem nhuoác
maát caû ñôøi löông thieän ñi”.
4 h
c. Huaán Cao coøn ñeïp ôû khí phaùch. OÂng laø moät ngöôøi töû tuø gaàn ñeán ngaøy töû
2
hình vaãn giöõ ñöôïc tö theá hieân ngang, ñuùng laø khí phaùch cuûa anh huøng Cao Baù Quaùt.
c
Ñeâm hoâm aáy, luùc traïi giam tænh Sôn Chæ coøn tieán moõ voïng canh, “moät caûnh töôïng
o
xöa nay chöa töøng coù” ñaõ baøy ra. Trong moät buoàng toái chaät heïp, aåm öôùt, ñaày maøng
nheän, ñaát böøa baõi phaân chuoät, phaân giaùn, taùc giaû coá yù mieâu taû baèng caùch töông
ih
phaûn giöõa tính caùch cao quí cuûa Huaán Cao vôùi caùi dô daùy, baån thæu cuûa nhaø tuø, moät
hình aûnh thu nhoû cuûa xaõ hoäi baáy giôø.
V u Veû ñeïp röïc rôõ cuûa Huaán Cao hieän leân trong ñeâm vieát chöõ cho vieân quaûn
nguïc. Chính trong tình tieát naøy, caùi Mó vaø caùi Duõng hoaø hôïp döôùi aùnh ñuoác ñoû röïc
cuûa moät boù ñuoác taåm daàu, moät ngöôøi tuø coå ñeo goâng, chaân vöôùng xieàng ñang giaäm
toâ neùt chöõ treân taám luïa traéng tinh caêng treân maûnh vaùn. Ngöôøi tuø vieát xong moät chöõ,
vieân quaûn nguïc laïi voäi khuùm nuùm caát nhöõng ñoàng tieàn keõm ñaùnh oâ chöõ treân phieán
luïc oùng. Hình aûnh ngöôøi töû tuø trôû neân loàng loäng. Vieân quaûn nguïc vaø vieân thö laïi trôû
neân beù nhoû, bò ñoäng, khuùm nuùm tröôùc ngöôøi töû tuø” .Nhöng vôùi caùch suy töôûng saâu
xa hôn,chuùng ta coù theå hieåu ñöôïc söï vó ñaïi cuûa vieân quaûn nguïc.Ta coù theå ví raèng
vieân quaûn nguïc laø moät vì vua anh minh vaø Huaán Cao laø moät töôùng taøi.Vua gioûi phaûi
bieát duøng töôùng taøi.
d. Vì sao Nguyeãn Tuaân laïi noùi ñaây laø “moät caûnh töôïng xöa nay chöa töøng
coù?”
Caûnh töôïng naøy quaû laø laï luøng, chöa töøng coù vì troø chôi chöõ nghóa thanh
tao coù phaàn ñaøi caùc laïi khoâng dieãn ra trong thö phoøng, thö saûnh, maø laïi dieãn ra nôi
nguïc toái chaät heïp, baån thæu, hoâi haùm.
- Caûnh töôïng laï luøng chöa töøng coù bôûi vì ngöôøi ngheä só coù taøi vieát chöõ ñeïp
laïi troå taøi trong khi coå mang goâng, chaân ñeo xieàng vaø saùng mai ra phaùp tröôøng.
Caûnh töôïng laï luøng chöa töøng thaáy laø hình aûnh teân töû tuø cho chöõ thì noåi
baät leân uy nghi loàng loäng, coøn vieân quaûn nguïc vaø thö laïi, nhöõng keû ñaïi dieän cho traät
töï xaõ hoäi ñöông thôøi thì laïi khuùm nuùm run run.
Ñieàu ñoù cho thaáy raèng trong nhaø tuø taêm toái, hieän thaân cho caùi aùc, caùi taøn
baïo ñoù khoâng phaûi caùi aùc, caùi xaáu ñang thoáng trò maø chính laø caùi Ñeïp, caùi Duõng, caùi
Thieän, caùi cao caû ñang laøm chuû. Vôùi caûnh cho chöõ naøy, caùi nhaø nguïc taêm toái ñaõ ñoå
suïp, bôûi vì khoâng coøn keû phaïm toäi töû tuø, khoâng coøn quaûn nguïc vaø thö laïi, chæ coù
ngöôøi ngheä só taøi hoa ñang saùng taïo caùi ñeïp tröôùc ñoâi maét ngöôõng moä suøng kính cuûa
nhöõng keû lieân taøi, taát caû ñeàu thaám ñaãm aùnh saùng thuaàn khieát cuûa caùi ñeïp, caùi ñeïp
cuûa thieân löông vaø khí phaùch. Cuõng vôùi caûnh naøy, ngöôøi töû tuø ñang ñi vaøo coõi baát töû.
Saùng mai oâng seõ bò töû hình, nhöng nhöõng neùt chöõ vuoâng vaén, töôi ñeïp hieän leân caùi
hoaøi baõo tung hoaønh caû moät ñôøi cuûa oâng treân luïa baïch seõ coøn ñoù. Vaø nhaát laø lôøi
n
khuyeân cuûa oâng ñoái vôùi teân quaûn nguïc coù theå coi laø lôøi di huaán cuûa oâng veà ñaïo lí
.v
laøm ngöôøi trong thôøi ñaïi nhieãu nhöông ñoù. Quan nieäm cuûa Nguyeãn Tuaân laø caùi ÑEÏP
gaén lieàn vôùi caùi THIEÄN. Ngöôøi say meâ caùi Ñeïp tröôùc heát phaûi laø ngöôøi coù thieân
löông. Caùi Ñeïp cuûa Nguyeãn Tuaân coøn gaén vôùi caùi DUÕNG. Hieän thaân cuûa caùi ñeïp laø
trong nhaø tuø.
4 h
hình töôïng Huaán Cao ñoù, khí phaùch löøng laãy ñaõ saùng röïc caû trong ñeâm cho chöõ
2
Beân caïnh hình töôïng Huaán Cao loàng loäng, ta coøn thaáy moät taám loøng trong
c
thieân haï. Trong ñeâm cho chöõ, hình aûnh vieân quaûn nguïc cuõng caûm ñoäng. Ñoù laø thanh
o
aâm trong treûo chen vaøo giöõa moät baûn ñaøn maø nhaïc luaät ñeàu hoãn loaïn xoâ boà. Caùi tö
theá khuùm nuùm, gioïng noùi ngheïn ngaøo, caùi cuùi ñaàu xin baùi lónh vaø cöû chæ run run
ih
böng chaäu möïc khoâng phaûi laø söï quy luî heøn haï maø laø thaùi ñoä chaân thaønh khieán ta
coù caûm tình vôùi con ngöôøi ñaùng thöông naøy.Nhöng neáu khoâng coù ngöôøi cai nguïc
V u
bieát traân troïng taøi naêng,thì Huaán Cao cuõng chæ laømoät Huaán Cao töû tuø.
e. Ñoaïn truyeän oâng Huaán Cao cho chöõ laø ñoaïn vaên hay nhaát trong truyeän
ngaén”Chöõ ngöôøi töû tuø”. Buùt phaùp ñieâu luyeän, saéc saûo khi döïng ngöôøi, döïng caûnh,
chi tieát naøo cuõng gôïi caûm, gaây aán töôïng. Ngoân ngöõ Nguyeãn Tuaân bieán hoaù, saùng
taïo, coù hoàn, coù nhòp ñieäu dö ba. Moät khoâng khí coå kính trang nghieâm ñaày xuùc ñoäng,
coù phaàn bi traùng toaùt leân trong ñoaïn vaên.
3/ “Chöõ ngöôøi töû tuø” khoâng coøn laø “chöõ” nöõa, khoâng chæ laø Mó maø thoâi,
maø “nhöõng neùt chöõ töôi taén noùi leân nhöõng hoaøi baõo tung hoaønh cuûa moät ñôøi ngöôøi”.
Ñaây laø söï chieán thaéng cuûa caùi ÑEÏP, caùi CAO THÖÔÏNG, ñoái vôùi söï phaøm tuïc nhô
baån, cuõng laø söï chieán thaéng cuûa tinh thaàn baát khuaát tröôùc thaùi ñoä cam chòu noâ leä. Söï
hoøa hôïp giöõa Mó vaø Duõng trong hình töôïng Huaán Cao laø ñænh cao nhaân caùch theo lí
töôûng thaåm mó cuûa Nguyeãn Tuaân, theo trieát lí Duy Mó cuûa Nguyeãn Tuaân.
* * *
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
