Chuyên đề tốt nghiệp: Hạn chế rủi ro trong hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam - Chi Nhánh Huế

Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br /> <br /> PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> 1. Lí do chọn đề tài<br /> Sau khi gia nhập WTO và mở cửa hội nhập kinh tế thế giới, hoạt động kinh tế đối<br /> ngoại của nước ta ngày càng mở rộng, tạo điều kiện cho ngành ngân hàng phát triển<br /> các loại hình dịch vụ của mình, đặc biệt là các loại hình thanh toán quốc tế. Trong các<br /> phương thức thanh toán quốc tế thì tín dụng chứng từ có nhiều ưu điểm nhất, có thể<br /> cân bằng lợi ích của các bên tham gia. Đây cũng là phương thức được sử dụng nhiều<br /> chiếm khoảng 70 – 80 % trong thanh toán quốc tế. Mặc dù có nhiều ưu điểm và được<br /> sử dụng nhiều nhưng phương thức thanh toán này vẫn tồn tại những rủi ro cho bất kì<br /> bên nào tham gia. Thực tế trong hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân hàng đã<br /> xuất hiện không ít rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ, gây thiệt hại ảnh hưởng trực<br /> tiếp đến về tài chính cũng như uy tín, sự tín nhiệm của đối tác nước ngoài dành cho<br /> ngân hàng và các doanh nghiệp Việt Nam. Vì thế nghiên cứu phòng tránh rủi ro, nâng<br /> cao hiệu quả trong thanh toán tín dụng chứng từ đã trở thành mối quan tâm hết sức cấp<br /> bách và thường xuyên trong quá trình hoàn thiện và phát triển của mỗi ngân hàng vì<br /> mục tiêu an toàn và lợi nhuận.<br /> Là ngân hàng thương mại quốc doanh phục vụ đối ngoại có uy tín nhất trên địa<br /> bàn thành phố Huế, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế luôn<br /> được biết đến trong lĩnh vực tài trợ ngoại thương, thanh toán xuất nhập khẩu, kinh<br /> doanh ngoại hối, bảo lãnh ngân hàng....Tuy nhiên trong quá trình hoạt động, nghiệp vụ<br /> thanh toán tín dụng chứng từ của chi nhánh còn gặp một số rủi ro và hạn chế nhất<br /> định. Qua thời gian thực tập tại đây và trên cơ sở kiến thức thầy cô truyền đạt, em đã<br /> chọn đề tài: “Hạn chế rủi ro trong hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân<br /> hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi Nhánh Huế” cho khoá luận tốt nghiệp.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Mục tiêu nghiên cứu khóa luận là đề xuất các giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt<br /> động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại Vietcombank Huế.<br /> <br /> Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br /> <br /> 1<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br /> <br /> Khoá luận tập trung nghiên cứu một số vấn đề sau:<br /> - Hệ thống hóa các vấn đề lí luận về hoạt động thanh toán quốc tế và các rủi ro<br /> phát sinh khi áp dụng thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại ngân<br /> hàng thương mại.<br /> - Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế nói chung và thanh<br /> toán tín dụng chứng từ nói riêng tại Vietcombank Huế từ năm 2009 – năm 2011.<br /> - Nhận dạng và phân tích các rủi ro phát sinh khi Vietcombank Huế thực hiện vai<br /> trò: ngân hàng phát hành, ngân hàng thông báo, ngân hàng chiết khấu …<br /> - Đề xuất các giải pháp hạn chế rủi ro khi thực hiện phương thức tín dụng chứng<br /> từ cho Vietcombank Huế.<br /> 3. Đối tƣợng nghiên cứu và Phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của khóa luận là các rủi ro phát sinh trong hoạt động thanh<br /> toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ ở Ngân hàng Ngoại thương chi<br /> nhánh Huế và các biện pháp phòng ngừa rủi ro đó.<br /> Phạm vi nghiên cứu:<br /> - Không gian nghiên cứu: Phòng Thanh toán quốc tế - Ngân hàng Ngoại thương<br /> Chi nhánh Huế.<br /> - Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ ở<br /> Ngân hàng Ngoại thương Chi nhánh Huế trong thời gian 3 năm 2009 – 2011.<br /> 4. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Để làm nổi bật các vấn đề về rủi ro, rút ra bài học kinh nghiệm và đưa ra các giải<br /> pháp có tính khả thi, khóa luận đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:<br /> Phương pháp thu thập tài liệu: Tổng hợp các thông tin tư liệu từ giáo trình,<br /> Internet, sách báo, tài liệu nghiệp vụ và tài liệu nghiên cứu nghiệp vụ và rủi ro trong<br /> tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại nói chung và Vietcombank Huế nói riêng.<br /> <br /> Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br /> <br /> 2<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu: Phương pháp thu thập số liệu phi thực nghiệm:<br /> bằng câu hỏi mở phỏng vấn cá nhân trực tiếp các nhân viên trong phòng Thanh toán<br /> quốc tế - Vietcombank Huế về thực tiễn các rủi ro thường gặp và có khả năng xảy ra.<br /> Ngoài ra còn có số liệu thứ cấp do Vietcombank Huế cung cấp.<br /> Phương pháp xử lí, phân tích số liệu: Phương pháp tổng hợp mô tả kết quả<br /> phỏng vấn trực tiếp. Phương pháp xử lí số liệu thứ cấp: số liệu các bảng biểu số liệu do<br /> Vietcombank Huế cung cấp, được tiến hành xử lí bằng excel và dùng phương pháp<br /> phân tích, phương pháp so sánh tương đối và so sánh tuyệt đối để phân tích thực trạng.<br /> 5. Nội dung nghiên cứu<br /> Khóa luận nghiên cứu rủi ro cho Ngân hàng và khách hàng khi tham gia thanh<br /> toán quốc tế bằng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Vietcombank Huế, từ<br /> đó đưa ra những giải pháp hạn chế những rủi ro đó. Kết cấu khoá luận gồm 3 chương:<br /> Chƣơng I: Tổng quan về Thanh toán quốc tế, Phƣơng thức tín dụng chứng từ<br /> và rủi ro khi áp dụng.<br /> Chƣơng II: Thực trạng rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế theo<br /> phƣơng thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Ngoại thƣơng chi nhánh Huế.<br /> Chƣơng III: Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động thanh toán tín dụng<br /> chứng từ tại Ngân hàng Ngoại thƣơng chi nhánh Huế.<br /> <br /> Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br /> <br /> 3<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br /> <br /> PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ, PHƢƠNG THỨC<br /> TÍN DỤNG CHỨNG TỪ VÀ RỦI RO KHI ÁP DỤNG<br /> <br /> 1.1.Tóm tắt các nghiên cứu trƣớc<br /> Trong thời gian qua, đa số các đề tài nghiên cứu về hoạt động thanh toán tín dụng<br /> chứng từ tại các ngân hàng chủ yếu tập trung: phân tích thực trạng; nâng cao hiệu quả<br /> hoặc đánh giá nhân tố ảnh hưởng quy trình, chất lượng phương thức tín dụng chứng từ.<br /> Khóa luận tốt nghiệp “Hạn chế rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng<br /> TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Huế” năm 2010 của Nguyễn Thị Vĩnh<br /> Hằng K41TCNH - Đại học Kinh Tế Huế đã nêu ra khái quát các rủi ro Vietcombank<br /> Huế đã gặp, thông qua phương pháp chấm điểm ý kiến thu thập từ nhân viên chi nhánh<br /> từ đó đưa ra các giải pháp hạn chế.<br /> Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang dần phục hồi sau khủng khoảng tài<br /> chính toàn cầu thì nghiên cứu rủi ro tín dụng chứng từ vẫn rất cần thiết. Dựa trên cơ sở<br /> tiếp thu kinh nghiệm các nghiên cứu trước, với đề tài “Hạn chế rủi ro hoạt động thanh<br /> toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh<br /> Huế” sẽ tiếp tục đi sâu nghiên cứu các rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ,<br /> thường xảy ra dưới khía cạnh ngân hàng trong giai đoạn nền kinh tế vừa trải qua<br /> khủng hoảng, đang dần dần hồi phục và công tác TTQT đã cơ bản hoàn thiện tại chi<br /> nhánh. Thông qua phỏng vấn tiếp thu, tổng hợp ý kiến trực tiếp từ các nhân viên<br /> phòng Thanh toán quốc tế - Vietcombank Huế; qua đó đề xuất các giải pháp mới về<br /> công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ tại chi nhánh với<br /> tính thực tiễn cao, phù hợp quá trình hội nhập kinh tế và nền kinh tế hồi phục sau<br /> khủng hoảng tài chính toàn cầu.<br /> <br /> Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br /> <br /> 4<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br /> <br /> 1.2. Cơ sở lý luận về rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phƣơng thức thanh<br /> toán tín dụng chứng từ<br /> 1.2.1. Những vấn đề chung về thanh toán quốc tế<br /> 1.2.1.1. Khái niệm thanh toán quốc tế<br /> Cùng với xu hướng toàn cầu hoá, hoạt động thương mại quốc tế ngày càng phát<br /> triển. Để đáp ứng được quá trình hợp tác và trao đổi quốc tế giữa các quốc gia,<br /> “Nghiệp vụ thanh toán quốc tế” đã ra đời.<br /> “Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền hưởng lợi về<br /> tiền tệ phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa tổ chức, cá nhân<br /> của nước này với tổ chức, cá nhân của nước khác, hay giữa một quốc gia với một tổ<br /> chức quốc tế, thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nước liên quan”1.<br /> TTQT liên quan tới các chủ thể kinh tế của các quốc gia khác nhau, chịu ảnh<br /> hưởng của các yếu tố tiền tệ, phương thức chuyển đổi, tỷ giá, tín dụng, tập quán, ngôn<br /> ngữ …nên luôn tiềm ẩn rủi ro cao và hậu quả rủi ro thường rất lớn. Hoạt động này<br /> ngày càng phức tạp, đòi hỏi các NHTM và các bên tham gia phải hiểu rõ bản chất,<br /> tuân thủ nghiêm túc điều kiện của các chuẩn mực và thông lệ quốc tế trên nguyên tắc<br /> “bình đẳng cùng có lợi”.<br /> 1.2.1.2. Vai trò của hoạt động thanh toán quốc tế<br /> a. Đối với nền kinh tế<br /> Thanh toán quốc tế là một hoạt động tất yếu diễn ra trong nền kinh tế phát triển.<br /> Hoạt động này ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế quốc gia<br /> đặc biệt là quốc gia có nền kinh tế mở. Đó là cầu nối giữa người xuất khẩu và nhập<br /> khẩu, xúc tiến sản xuất, lưu thông hàng hóa xuất nhập khẩu, qua đó thúc đẩy hoạt động<br /> kinh tế đối ngoại phát triển. Đồng thời nó còn giúp bôi trơn và thúc đẩy hoạt động đầu<br /> tư nước ngoài; mở rộng các hoạt động dịch vụ như du lịch và hợp tác quốc tế. Thanh<br /> <br /> 1<br /> <br /> Nguyễn Văn Tiến, 2008, Giáo trình Thanh toán quốc tế, Nhà xuất bản Thống kê, trang 219.<br /> <br /> Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br /> <br /> 5<br /> <br />