Cụm làng nghề: Một số lý luận và minh chứng với Hà Nội

Vietnam J. Agri. Sci. 2019, Vol. 17, No. 4: 341-349 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2019, 17(4): 341-349<br /> www.vnua.edu.vn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> CỤM LÀNG NGHỀ: MỘT SỐ LÝ LUẬN VÀ MINH CHỨNG VỚI HÀ NỘI<br /> Nguyễn Xuân Hoản1*, Phạm Thị Mỹ Dung2<br /> 1<br /> Công đoàn ngành Nông nghiệp và PTNT Hà Nội<br /> 2<br /> Viện Khoa học Phát triển nông thôn<br /> *<br /> Tác giả liên hệ: nguyenxuanhoan1@gmail.com<br /> <br /> Ngày nhận bài: 29.03.2019 Ngày chấp nhận đăng: 21.06.2019<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> <br /> Do hình thành tự phát nên Cụm làng nghề (CLN) đã đưa lại cả lợi ích và hạn chế cho nhiều địa phương. Cho đến<br /> nay các nghiên cứu lý luận và thực tiễn về CLN vẫn còn rất ít, chưa thống nhất nên rất khó khăn cho việc nhận diện,<br /> đánh giá và đề xuất giải pháp quản lý phát triển. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu: Hệ thống hóa, bổ sung một số lý luận<br /> về CLN; Nêu lên một số minh chứng với CLN của Hà Nội và đề xuất một số hướng nghiên cứu tiếp theo. Thông tin<br /> nghiên cứu được kết hợp giữa nguồn thứ cấp và sơ cấp từ khảo sát PRA tại Hà Nội. Phương pháp phân tích đánh giá<br /> chủ yếu là phương pháp nghiên cứu tại bàn, phương pháp lịch sử và chuyên gia. Kết quả nghiên cứu gồm: Tổng kết,<br /> bổ sung khái niệm và 5 nhóm tiêu chí cho xác định CLN; Tổng kết một số thực tiễn CLN trên thế giới và Việt Nam; Minh<br /> chứng lý luận bằng việc phát hiện sự tồn tại, lợi ích và hạn chế của 33 CLN ở Hà Nội từ đó đề xuất 5 hướng nghiên cứu<br /> ban đầu với Hà Nội là lịch sử hình thành, thực trạng hoạt động, đánh giá phát triển, các các chính sách, các giải pháp<br /> quản lý CLN.<br /> Từ khóa: Cụm làng nghề, lý luận, minh chứng, Hà Nội.<br /> <br /> <br /> Craft village Cluster-Some Theory and Evidence with Hanoi<br /> <br /> ABSTRACT<br /> <br /> Due to spontaneous formation, the cluster of Craft Village Cluster (CVA) has brought both benefits and<br /> limitations to many localities. So far theoretical and practical studies on CVA are still very few, not so unified towel for<br /> identification, evaluation and proposal of development management solutions. This study aims to: Systematize and<br /> supplement some arguments about CVA; State some evidence with the CVA of Hanoi and propose some further<br /> research directions. Research information is combined between secondary and primary sources from the PRA survey<br /> in Hanoi. Methods of analyzing and evaluating mainly are in desk research methods, history research methord and<br /> expert methord. The research results include: Summarizing and supplementing concepts and 5 groups of defined<br /> criteria; Summarizing some CVA practices in the world and Vietnam; Demonstrate reasoning by discovering the<br /> existence, benefits and limitations of 33 CVAs in Hanoi, thereby proposing 5 initial research directions with Hanoi as<br /> history of formation,, operational status, development assessment, policies and solutions for management of CVAs.<br /> Keywords: Craft village cluster, theory, evidences, Hanoi.<br /> <br /> <br /> phĈĎng, có nhiîu Ĉu điðm nhĈng cĆng cù nhČng<br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> tþn täi hän chï và khó quân lý. Cho đïn nay, các<br /> MĂt trong nhČng hĈĐng phát triðn cąa làng nghiên cĊu vî lý luên và thčc tiñn liên quan tĐi<br /> nghî hiòn nay là hình thành các Cćm công CLN còn rçt ôt, chĈa đæy đą, phân tán, hæu hït<br /> nghiòp làng nghî (CCNLN) và Cćm làng nghî các nghiên cĊu có gín vĐi tác giâ là ngĈďi nĈĐc<br /> (CLN). Ở Viòt Nam, CCNLN đĈēc quy đ÷nh ngoài hoặc các đî tài gín vĐi luên án, đî tài<br /> chính thÿng trong Ngh÷ đ÷nh sÿ 68/2017/NĐ-CP nghiên cĊu có sč tham gia cąa các lĈu hüc sinh,<br /> nín đã cù nhiîu nghiên cĊu vî lönh včc này. Còn nhà nghiên cĊu cąa nĈĐc ngoài. Các nghiên cĊu<br /> CLN là mĂt thčc thð không chính thĊc, hình chą yïu do các tác giâ nĈĐc ngoài thčc hiòn hoặc<br /> thành tč phát theo däng tĀ chĊc sân xuçt đ÷a công bÿ đ nĈĐc ngoài (Hoan Nguyen Xuan, 2004;<br /> <br /> 341<br /> Cụm làng nghề: Một số lý luận và minh chứng với Hà Nội<br /> <br /> <br /> <br /> Stephen, 2005; Tamal & Tamal, 2007; Hoang còn güi là Cćm công nghiòp (CCN) trong các<br /> Nam Vu, 2008; Quy Nghi Nguyen, 2009; Sylvie, công trình nghiên cĊu cąa Marshal, 1890;<br /> 2014„). Các nghiín cĊu thĈďng dča trên quan Becattini, 1992; Schmitz, 1997; Ganne & Lecler,<br /> niòm riêng hoặc khái niòm vî Cćm công nghiòp 2009;… CCN đĈēc coi là sč têp trung theo vùng<br /> (CCN) cąa Marshal (1890), Becattini (1992), các ngành nghî có liên quan, là mäng lĈĐi quan<br /> Schmitz (1999), Ganne & Lecler (2009),... đð hò kinh tï täo nên lēi thï cänh tranh cho các<br /> nghiên cĊu thčc tï. Ở Viòt Nam, cho đïn nay hãng và vùng (Timothy & Grace, 2015). CLN<br /> chĈa cù mĂt tài liòu nào trình bày rõ các lý luên (Craft village Cluster) chą yïu là hoät đĂng tiðu<br /> vî CLN, bân chçt, phân loäi, điîu kiòn hình thą công nghiòp nên có thð vên dćng mĂt phæn<br /> thành, tiíu chô xác đ÷nh,... Điîu này dén đïn sč lý thuyït vî CCN nhĈng so vĐi CLN thì CCN<br /> hiðu læm “Cćm làng nghî - Craft village Cluster” vén thiïu víng khía cänh “làng”. MĂt sÿ tác giâ<br /> là “Làng nghî - Craft village” hoặc là “Cćm công đã cù nghiín cĊu vî CLN nhĈ: Hoan (2004)<br /> nghiòp làng nghî - Craft village industry nghiên cĊu vî CLN trên khía cänh vÿn xã hĂi,<br /> Cluster”. Hiòn nay, đ Hà NĂi đã cù các CLN theo vÿn con ngĈďi, sč đĀi mĐi và coi CLN là kït quâ<br /> đĄng nghöa cąa nù nhĈng hæu nhĈ chônh quyîn cąa sč kït hēp giČa các yïu tÿ khác nhau vî đ÷a<br /> đ÷a phĈĎng chĈa nhên biït đĈēc và chĈa cù các lý, l÷ch sċ, thð chï chính tr÷ và th÷ trĈďng;<br /> giâi pháp nhìm khai thác tính tích cčc và hän Hoang (2008) nghiên cĊu vî vÿn nhân lčc và<br /> chï tính tiêu cčc do tính tč phát cąa nó. vÿn xã hĂi đ CLN sít thép Đa HĂi (Bíc Ninh) đã<br /> Mćc tiêu nghiên cĊu: Hò thÿng hóa, bĀ sung chĊng minh rìng: Vÿn nhân lčc và vÿn xã hĂi<br /> mĂt sÿ lý luên vî CLN; đĈa ra nhČng minh đùng vai trø quan trüng trong viòc nâng cao<br /> chĊng thčc tiñn cąa CLN täi Hà NĂi và đî xuçt nëng lčc sân xuçt, tiêu thć sân phèm và phát<br /> mĂt sÿ hĈĐng nghiên cĊu tiïp theo. triðn CLN; Quy (2009) nghiên cĊu trên khía<br /> cänh xã hĂi hüc đ CLN gÿm sĊ và coi CLN đĈēc<br /> đặc trĈng bđi sč têp trung mänh më cąa các lao<br /> 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU đĂng thą cýng đĈēc chuyên môn hóa và nhČng<br /> - PhĈĎng pháp tiïp cên nghiên cĊu: Tiïp doanh nghiòp vĉa và nhú hoät đĂng trong cùng<br /> cên kinh tï thð chï, tiïp cên phân bÿ không mĂt lönh včc; Hoan (2008) và Sylvie (2014)<br /> gian đ÷a lý và tiïp cên đa ngành. nghiên cĊu CLN trên khía cänh tĀ chĊc sân<br /> xuçt, coi CLN là mĂt hò thÿng sân xuçt đ÷a<br /> - PhĈĎng pháp thu thêp thông tin nghiên<br /> phĈĎng têp trung các cĎ sđ sân xuçt và doanh<br /> cĊu: Thông tin thĊ cçp đĈēc thu thêp tĉ các tài<br /> nghiòp cąa cùng mĂt lönh včc hoät đĂng trong<br /> liòu đã cýng bÿ nhĈ bài báo, đî tài khoa hüc, tài các làng nghî liîn kî nhau; Sylve & Hoan<br /> liòu hĂi thâo, báo cáo cąa đ÷a phĈĎng; Thýng tin (2015) nghiên cĊu CLN trên khía cänh cung Ċng<br /> sĎ cçp tĉ các thâo luên PRA và quan sát thčc tï lao đĂng và coi CLN là mĂt hò thÿng sân xuçt<br /> täi mĂt sÿ CLN đ Hà NĂi. đ÷a phĈĎng khýng chônh thĊc (secteur informel),<br /> - PhĈĎng pháp phån tôch đánh giá: PhĈĎng cung cçp nhiîu lao đĂng không chính thĊc,„ Kï<br /> pháp nghiên cĊu bàn giçy nhìm têp hēp, tĀng thĉa các kït quâ đã cù, các nghiín cĊu này còn<br /> kït, hò thÿng hóa tài liòu có sẵn; PhĈĎng pháp lý giâi thêm khái niòm CLN phâi thð hiòn đĈēc<br /> nghiên cĊu l÷ch sċ täi các CLN; PhĈĎng pháp sč gín kït giČa lönh včc Cćm và Làng nghî.<br /> chuyên gia nhìm thu thêp ý kiïn cąa chuyên Trong kinh tï, tĉ “Cćm” đĈēc hiðu là sč têp<br /> gia am hiðu vî CLN. trung vî mặt đ÷a lý cąa các đĎn v÷, thð chï có<br /> liên hò vĐi nhau trong lönh včc cć thð (Michael,<br /> 1998). Cøn “Làng nghî” bao gþm 2 yïu tÿ là<br /> 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN “Làng” và “Nghî”. Vî mặt pháp lý, theo Thông<br /> 3.1. Cơ sở lý luận về Cụm làng nghề tĈ 116/2006/TT-BNN ngày 18/12/2006 cąa BĂ<br /> Nông nghiòp và Phát triðn nýng thýn: “Làng<br /> 3.1.1. Khái niệm Cụm làng nghề nghî là mĂt hoặc nhiîu cćm dån cĈ cçp thôn,<br /> Đã tĉ lâu trên các tài liòu nĈĐc ngoài çp, bân, làng, buôn, phum, sóc hoặc các điðm<br /> thĈďng đî cêp tĐi chą đî “Industry Cluster” hay dån cĈ tĈĎng tč trín đ÷a bàn mĂt xã, th÷ trçn có<br /> <br /> 342<br />  Nguyễn Xuân Hoản, Phạm Thị Mỹ Dung<br /> <br /> <br /> <br /> các hoät đĂng ngành nghî nông thôn, sân xuçt 3.1.3. Thực tiễn về cụm làng nghề trên thế<br /> ra mĂt hoặc nhiîu loäi sân phèm khác nhau” giới và Việt Nam<br /> (BĂ Nông nghiòp và PTNT, 2006). Tĉ đù, trong<br /> nghiên cĊu này, chúng tôi cho rìng: a. Cụm làng nghề trên thế giới<br /> <br /> “Cćm làng nghî là mĂt hò thÿng sân xuçt - Pháp: CLN sân xuçt rĈēu Cognac: Cho<br /> đ÷a phĈĎng, cù sč têp trung vî mặt đ÷a lý cąa đïn thï kỷ XVII, rĈēu Cognac vén chõ là mĂt<br /> các cĎ sđ sân xuçt kinh doanh (SXKD), làng trong hàng trãm thĊ rĈēu bónh thĈďng khác do<br /> nghî và có sč gín kït đa chiîu lén nhau trong CLN thą công sân xuçt. Đïn thï kỷ XVIII thì<br /> mĂt lönh včc cć thð nhìm cung Ċng các d÷ch vć, rĈēu cþn vùng Cognac mĐi đĈēc nhiîu nĎi biït<br /> sân xuçt, tiêu thć sân phèm liên quan tĐi nghî đïn. CLN phát triðn nên bçt cĊ mĂt gia đónh<br /> thą công dča trên thð chï, truyîn thÿng, vën nýng dån trung lĈu nào cĆng biït nçu rĈēu. Bên<br /> hóa và têp quán riêng. Cćm làng nghî bao gþm cänh đù, cøn cù khoâng 450 nhà sân xuçt khác,<br /> các cĎ sđ SXKD chính thĊc, phi chính thĊc cĆng chą yïu sÿng nhď vào nhČng nhãn hiòu cĀ cąa<br /> nhĈ các cĎ quan nhà nĈĐc và tĈ nhån cung cçp làng. Trong suÿt 4 thï kỷ qua, sč phát triðn cąa<br /> d÷ch vć liín quan nhĈ giáo dćc - đào täo, thông rĈēu Cognac đã nhào nặn läi mĂt văng đçt, làm<br /> tin - viñn thông, tín dćng - ngân hàng, trang thay đĀi cĎ cçu cây trþng và cânh quan, đã täo<br /> thiït b÷, kỹ thuêt - công nghò, logistic, xúc tiïn ra mĂt xã hĂi có nîn vën hóa riêng biòt cho<br /> thĈĎng mäi,...”. miîn Tåy Nam nĈĐc Pháp, vĐi nhČng nghi thĊc<br /> và qui tíc sÿng riêng biòt. RĈēu Cognac đã nuýi<br /> 3.1.2. Tiêu chí xác định cụm làng nghề sÿng nhiîu tæng lĐp ngĈďi dân, trong đù cù nýng<br /> Xác đ÷nh tín CLN: Xác đ÷nh có làng, có dân trþng nho, ngĈďi chĈng cçt rĈēu, và mĂt sÿ<br /> nghî; tên cąa làng nghî chính và sân phèm đýng nhà buýn đ các thành phÿ - trung tâm sân<br /> chính cąa làng nghî. Ví dć: Cćm làng nghî gÿm xuçt ra døng rĈēu Cognac này.<br /> sĊ Bát Tràng, CLN måy tre đan PhĄ Vinh, CLN - Trung Quÿc: Các CLN (Khu chuyên<br /> dòt kim La Phă, CLN đþ gā Chàng SĎn,... (nín doanh) xuçt hiòn rçt nhiîu đ các ngành may<br /> đặt tên CLN theo tên làng nghî chính). mặc, dòt, đþ điòn gia dćng (Hî Tùng Thanh,<br /> Sÿ lĈēng các làng nghî trong CLN: Trong 2003). Trong đó, CLN Ôn Châu là thành công<br /> CLN có ít nhçt 02 làng liîn kî nhau, trong đù ôt nhçt. Tĉ phong trào “mĂt xã mĂt ngành nghî,<br /> nhçt 01 làng nghî chônh đĈēc công nhên là làng mĂt thôn mĂt sân phèm”, các chą xí nghiòp dča<br /> nghî theo quy đ÷nh chung cąa tĉng quÿc gia. vào quan hò hü hàng, gia đónh đð hēp tác, phân<br /> công nhau sân xuçt theo nhu cæu th÷ trĈďng.<br /> Khýng gian đ÷a lý cąa CLN: Xác đinh v÷ trí,<br /> Māi khu včc, sân xuçt, kinh doanh mĂt loäi<br /> đ÷a điðm làng nghî chính trên bân đþ hành<br /> hàng hoá nhçt đ÷nh. Sân phèm cąa các xí<br /> chính cąa đ÷a phĈĎng, trín cĎ sđ đù xác đ÷nh v÷<br /> nghiòp dân doanh đ Ôn Châu chą yïu là tiðu<br /> trô đ÷a giĐi cąa các làng nghî liîn kî đð xác đ÷nh<br /> thą cýng, đþ gia dćng. Theo đà phát triðn cąa<br /> đ÷a giĐi hành chính và không gian đ÷a lý<br /> CLN, các hĂ thą công nghiòp chuyðn biïn thành<br /> cąa CLN.<br /> các doanh nghiòp cĀ phæn. TĀ chĊc cąa doanh<br /> Hò thÿng sân xuçt đ÷a phĈĎng: Cù sč têp nghiòp, phát triðn đ cçp đĂ cao hĎn theo phĈĎng<br /> trung theo đ÷a lý các cĎ sđ SXKD chính thĊc và hĈĐng têp đoàn hoá giúp Ôn Châu ngày càng<br /> phi chính thĊc; có th÷ trĈďng täi đ÷a phĈĎng; cù thâm nhêp vào các th÷ trĈďng lĐn trong câ nĈĐc<br /> các cĎ quan nhà nĈĐc và tĈ nhån cung cçp d÷ch (Hoàng Thï Anh, 2004).<br /> vć liên quan trong các làng nghî liîn kî nhau. - Indonesia: Có khoâng 10.000 làng có nghî,<br /> Các mäng lĈĐi quan hò: Trong CLN có các cù 7.000 làng đëng ký hoät đĂng đ däng CLN.<br /> mäng lĈĐi cung cçp nguyên vêt liòu, chuyðn Trong sÿ đù hĎn 40% CLN nìm đ trung tâm<br /> giao kiïn thĊc và tiïn bĂ khoa hüc công nghò, Java, mĂt tõnh cøn tĈĎng đÿi nghèo và đýng dån<br /> đào täo nghî, mäng lĈĐi khách hàng, gia công cĈ. Các CLN hónh thành tč nhiín nhĈng hiòn<br /> thæu khoán,... nay đĈēc các tĀ chĊc tĈ nhån và nhà nĈĐc<br /> <br /> 343<br /> Cụm làng nghề: Một số lý luận và minh chứng với Hà Nội<br /> <br /> <br /> <br /> khuyïn khích phát triðn. Sč hình thành các Ċng cao, hēp tác là chính nên dñ thích nhi vĐi<br /> CLN đ Indonesia đĈēc khuyïn khích bđi mäng thay đĀi cąa điîu kiòn sân xuçt và th÷ trĈďng.<br /> lĈĐi xã hĂi. Sč đan xen cąa xã hĂi nông thôn và CLN có vai trò thĄc đèy chuyðn d÷ch cĎ cçu kinh<br /> các tĀ chĊc kinh tï trong CLN dĈďng nhĈ bâo vò tï, CNH-HĐH nông thôn; sċ dćng đæy đą, hēp<br /> tÿt các giá tr÷ truyîn thÿng, an toàn xã hĂi đĈēc lý các nguþn lčc đ đ÷a phĈĎng; bâo tþn giá tr÷<br /> kiðm soát và Ān đ÷nh, chi phô cĎ hĂi thçp (Poot vën hóa; khuyïn khích sč đĀi mĐi, đùng gùp vào<br /> et al., 1990; Heinen & Weijland, 1989). nguþn thu ngân sách và phát triðn đ÷a phĈĎng.<br /> Các CLN trên thï giĐi có lēi ích tĉ sč hēp Tuy nhiên, CLN cąa Viòt Nam hiòn nay đang<br /> tác, ganh đua, đĀi mĐi và phát triðn đð nâng cao nìm trong khu včc kinh tï phi hình thĊc, hay là<br /> nëng lčc cänh tranh và hiòu quâ SXKD; tuy nîn kinh tï ngæm, ít đĈēc Nhà nĈĐc hā trē, các<br /> nhiín CLN cĆng cù các bçt cêp nhĈ: Täo ra sč cĎ sđ SXKD ít phâi đùng thuï. NhĈ vêy, CLN đ<br /> quá tâi và áp lčc lên hò thÿng cĎ sđ hä tæng; ô Viòt Nam cù tônh đặc thă riíng liín quan đïn<br /> nhiñm mýi trĈďng; Làm cho giá đçt, thuí đçt và các yïu tÿ tč nhiên, kinh tï, xã hĂi, chính tr÷<br /> chi phí sinh hoät cąa ngĈďi dån đ÷a phĈĎng tëng cąa đ÷a phĈĎng và đçt nĈĐc. Lçy thčc tiñn đ mĂt<br /> lên; bçt cêp vî tình hình trêt tč - an ninh và an sÿ CLN:<br /> toàn xã hĂi täi đ÷a phĈĎng.<br /> - CLN đþ gā mỹ nghò Đþng Kỵ (th÷ xã Tĉ<br /> Hiòn nay trên thï giĐi, đặc biòt là đ các SĎn - Bíc Ninh) là sč lan truyîn cąa Làng nghî<br /> nĈĐc phát triðn; viòc xây dčng mô hình tĀ chĊc thýn Đþng Kỵ xã Đþng Quang (nay là PhĈďng<br /> không gian cąa CLN têp trung các doanh Đþng Kỵ) sang thôn Tráng Liòt và Bính Hä. CLN<br /> nghiòp vĉa và nhú bên cänh các làng xóm nghî này có gæn 3.300 hĂ và 15.400 dån, trong đù cù<br /> truyîn thÿng täo ra mĂt khu včc sân xuçt mĐi trên 55% sÿ hĂ sân xuçt đþ gā, có 30 công ty<br /> bên cänh nhČng cánh đþng đang canh tác hoặc trách nhiòm hČu hän, 14 cýng ty tĈ nhån, 65 hēp<br /> các khu đçt hoang hóa ít có giá tr÷ canh tác. Ở tác xã (HTX) và trên 1.800 hĂ gia đónh vĐi trên<br /> trong các làng xóm, nghî cĆ cĆng đĈēc khai thác 12.300 lao đĂng làm viòc thĈďng xuyên, trong sÿ<br /> nhĈng phæn lĐn các mý hónh này đîu nhú và kït này cù trín 6.000 lao đĂng tĉ nĎi khác đïn làm<br /> hēp vĐi d÷ch vć tham quan du l÷ch vĉa đð giČ thuê. Hiòn nay CLN này đã mđ rĂng không gian<br /> đĈēc không gian làng xóm truyîn thÿng, vĉa giČ đ÷a lý sang nhiîu đ÷a phĈĎng khác đ th÷ xã Tĉ<br /> gón đĈēc mýi trĈďng sinh thái nông thôn. SĎn và các huyòn bên cänh. Hàng đþ gā cąa CLN<br /> không chõ cung cçp cho th÷ trĈďng trong nĈĐc mà<br /> Đþng thďi, ngĈďi ta có thð có các giâi pháp<br /> đĈēc xuçt khèu đi nhiîu nĈĐc trên thï giĐi.<br /> tác đĂng nhìm kéo dài giai đoän cąng cÿ, phát<br /> triðn và làm cho giai đoän suy tàn cąa CLN đïn - CLN sít, thép đ xã Châu Khê (nay là<br /> muĂn hĎn và kït thĄc nhanh hĎn. phĈďng Châu Khê - th÷ xã Tĉ SĎn - Bíc Ninh)<br /> đi lín tĉ nhČng làng nghî rèn và cán sít thą<br /> b. Cụm làng nghề ở Việt Nam công. Hiòn nay, trong CLN cù 639 cĎ sđ sân xuçt<br /> Tĉ lâu, Viòt Nam đã cù các mæm mÿng phôi sít thép và 144 doanh nghiòp quy mô nhú và<br /> thai cąa CLN và hiòn nay đã xuçt hiòn ngày vĉa. CLN sċ dćng 5.200 lao đĂng đ÷a phĈĎng<br /> càng rû hĎn vĐi cách tĀ chĊc khác nhau. Các cąa phĈďng Châu Khí và 3.500 lao đĂng bên<br /> CLN có hình thĊc tĀ chĊc däng mäng lĈĐi cąa ngoài. CLN cung cçp sít thép cho th÷ trĈďng<br /> các hĂ sân xuçt, doanh nghiòp; trong đù cù trong nĈĐc và nĈĐc ngoài. Tĉ 4 làng nghî ban<br /> mäng lĈĐi chuyên môn hóa 1 sân phèm hoặc đæu trong CLN, đïn nay đã mđ rĂng sân xuçt<br /> mĂt nhóm sân phèm bĀ trē cho nhau; có chĊa sang khu včc liîn kî cąa huyòn Đýng Anh (Hà<br /> đčng các mÿi liên kït xã hĂi nhĈ gia đónh, døng NĂi) cùng các làng cung cçp than phï liòu, lao<br /> hü, láng giîng, bän bè,... Trong các không gian đĂng tĉ các làng đ huyòn Sùc SĎn (Hà NĂi).<br /> đ÷a lý đặc trĈng cąa CLN có các yïu tÿ l÷ch sċ, Trong điîu kiòn th÷ trĈďng cänh tranh, hoät<br /> vën hùa, tôn ngĈĒng,... Doanh nghiòp và cĎ sđ đĂng trong CLN đã hĈĐng vào chuyên môn hoá<br /> sân xuçt trong CLN thĈďng đĈēc tĀ chĊc gün SXKD theo các nhóm sân phèm và có sč phân<br /> nhì, chuyên môn hóa mîm dêo, có tính thích công giČa các làng trong CLN.<br /> <br /> 344<br />  Nguyễn Xuân Hoản, Phạm Thị Mỹ Dung<br /> <br /> <br /> <br /> - CLN giçy Phong Khê (Thành phÿ Bíc 3.2. Minh chứng về cụm làng nghề ở Hà Nội<br /> Ninh - tõnh Bíc Ninh) bao gþm 5 làng nghî vĐi và một số định hướng nghiên cứu<br /> trên 1.115 hĂ, 125 công ty và HTX, 80 xĈđng vĐi<br /> 3.2.1. Số lượng và phân bố cụm làng nghề ở<br /> trín 5.000 lao đĂng. Trong sÿ này cù 130 cĎ sđ<br /> trang b÷ dây chuyîn sân xuçt công nghiòp hiòn Hà Nội<br /> đäi, 320 hĂ làm d÷ch vć vên tâi, 110 hĂ buôn Ở Hà NĂi tĉ låu cĆng đã cù sč têp trung<br /> bán, 20 hĂ làm d÷ch vć cĎ khô, sÿ còn läi làm làng nghî thành các cćm gæn giÿng mô hình đ<br /> nhČng d÷ch vć khác và hàng trãm hĂ sân xuçt các nĈĐc trên thï giĐi, ví dć nhĈ CLN dòt -<br /> giçy vò tinh cho các doanh nghiòp lĐn. Trong nhuĂm ven hþ Tây, hþ Trúc Bäch; CLN làm giçy<br /> CLN làng nghî đã xuçt hiòn mĂt sÿ xí nghiòp đ BĈđi, Nghöa Đý (Hà Nguyñn, 2010); CLN dòt<br /> vĉa, trang b÷ hiòn đäi, sân xuçt giçy cao cçp tĉ vâi đ các làng La đ Hà Đýng - Hà NĂi (Gourou,<br /> bĂt giçy nhêp tĉ nĈĐc ngoài. Nhď sċ dćng hiòu 1936). Gæn đåy, mĂt sÿ nghiên cĊu cho thçy có<br /> quâ công nghò và thiït b÷ hiòn đäi, CLN đã sân sč têp trung cąa các hĂ sân xuçt, doanh nghiòp,<br /> xuçt đĈēc nhiîu loäi giçy chçt lĈēng cao. thē thą công trong các làng nghî, sč têp trung<br /> Tĉ xu thï cänh tranh th÷ trĈďng, các cĎ sđ các làng nghî liîn kî nhau thành các CLN. Dča<br /> trong CLN đã xĄc tiïn mänh viòc hēp tác sân vào khái niòm và tiíu chô xác đ÷nh CLN, nghiên<br /> xuçt và nghiên cĊu th÷ trĈďng, cùng hēp tác täo<br /> cĊu này đã xác đ÷nh đïn nëm 2017, đ Hà NĂi có<br /> dčng hä tæng dăng chung và trao đĀi thông tin<br /> 33 CLN đĈēc phân bÿ đ 13 huyòn ngoäi thành,<br /> cho nhau,...<br /> trong đù têp trung chą yïu đ huyòn ThĈďng Tín<br /> - CLN đþ gā mỹ nghò La Xuyên (xã Yên (6 cćm); Phú Xuyên (5 cćm); Hoài ĐĊc và<br /> Ninh - Ý Yên - Nam Đ÷nh) là sč lan truyîn nghî ChĈĎng Mỹ (4 cćm); Thanh Oai (3 cćm); Ứng<br /> mĂc tĉ làng nghî La Xuyín sang làng LĆ Hòa, Thäch Thçt và Gia Lâm (2 cćm); Quÿc Oai,<br /> Phong, Ninh xá, Ninh ThĈďng (xã Yên Ninh),...<br /> Phúc Thü, Mỹ ĐĊc, Đýng Anh và Đan PhĈēng<br /> CLN này hiòn có 32 doanh nghiòp và trên 1.500<br /> (1 cćm).<br /> hĂ SXKD vĐi trên 5.000 lao đĂng làm viòc<br /> thĈďng xuyên. Hiòn nay CLN này đã mđ rĂng Theo ngành nghî thì hiòn nay CLN mĂc<br /> khýng gian đ÷a lý sang nhiîu đ÷a phĈĎng khác đ dân dćng và mỹ nghò phân bÿ chą yïu đ huyòn<br /> huyòn Ý Yín nhĈ làng nghî mĂc Đìng ĐĂng (xã ThĈďng Tín (3/7 cćm); CLN måy tre giang đan<br /> Yên Hþng - Ý Yên) và các đ÷a phĈĎng khác. Sân phân bÿ chą yïu đ huyòn ChĈĎng Mỹ (4/7 cćm);<br /> phèm đþ gā cąa CLN này gþm gĈďng, tą, bàn CLN chï biïn nông sân phân bÿ chą yïu đ<br /> ghï, hoành phi, cåu đÿi,... cung cçp cho th÷ huyòn Hoài ĐĊc (3/4 cćm); CLN dòt may phân<br /> trĈďng trong câ nĈĐc và đã đĈēc xuçt khèu đi bÿ chą yïu đ huyòn Thanh Oai (2/5 cćm); các<br /> nhiîu nĈĐc trên thï giĐi (Træn Quang CLN còn läi phân bÿ râi rác đ các quên/huyòn<br /> Vinh, 2017). trín đ÷a bàn Thành phÿ.<br /> <br /> <br /> Bảng 1. Số lượng và phân bố các cụm làng nghề ở trên địa bàn thành phố Hà Nội đến 2017<br /> <br /> Quận/Huyện Số CLN (cụm) Quận/Huyện Số CLN (cụm)<br /> <br /> Thường Tín 6 Thạch Thất 2<br /> <br /> Phú Xuyên 5 Đan Phượng 1<br /> <br /> Chương Mỹ 4 Đông Anh 1<br /> <br /> Hoài Đức 4 Mỹ Đức 1<br /> <br /> Thanh Oai 3 Phúc Thọ 1<br /> <br /> Ứng Hòa 2 Quốc Oai 1<br /> <br /> Gia Lâm 2 Tổng số 33<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 345<br /> Cụm làng nghề: Một số lý luận và minh chứng với Hà Nội<br /> <br /> <br /> <br /> Bảng 2. Số lượng cụm làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội phân theo nhóm nghề<br /> Loại cụm Số CLN (cụm) Phân bố chủ yếu ở quận/huyện<br /> Mộc dân dụng, mỹ nghệ 7 Thường Tín (3 cụm)<br /> Mây tre giang đan 7 Chương Mỹ (4 cụm)<br /> Chế biến nông sản 4 Hoài Đức (3 cụm)<br /> Dệt may 5 Thanh Oai (2 cụm)<br /> Gốm sứ 1 Gia Lâm (1 cụm)<br /> Kim khí 1 Thạch Thất (1cụm)<br /> Loại khác 2 Gia Lâm, Thường Tín<br /> <br /> <br /> <br /> Bảng 3. Một số thông tin về cụm làng nghề ở Hà Nội đến năm 2017<br /> CLN mây tre đan CLN đồ gỗ CLN gốm sứ<br /> Chỉ tiêu<br /> Phú Vinh Chàng Sơn Bát Tràng<br /> Không gian làng nghề chính vào những năm Làng Phú Vinh Làng Chàng Sơn Làng Bát Tràng<br /> 1945 (làng)<br /> Không gian tăng thêm đến năm 2017 (xã) 6 xã lân cận làng 8 xã lân cận làng 3 xã lân cận làng<br /> nghề chính nghề chính nghề chính<br /> Số làng nghề trong xã có làng nghề chính (làng) 7 1 2<br /> Số làng có nghề trong CLN hiện nay (làng) 26 30 5<br /> Số hộ nghề trong xã có làng nghề chính (hộ) 2.500 1.358 1.064<br /> Số doanh nghiệp trong xã có làng nghề chính 35 100 121<br /> (doanh nghiệp)<br /> <br /> <br /> <br /> Minh chĊng cć thð vî mĂt sÿ CLN tiêu biðu (2) Cćm làng nghî đþ gā đ Chàng SĎn<br /> đ Hà NĂi: (huyòn Thäch Thçt)<br /> (1) Cćm làng nghî mây tre đan đ Phú Vinh Nghî mĂc có đ làng Chàng SĎn tĉ trĈĐc thï<br /> (huyòn ChĈĎng Mỹ) kỷ XVI. Sau mĂt quá trình hình thành và phát<br /> Nghî måy tre đan bít đæu xuçt hiòn đ làng triðn, nghî mĂc đ Chàng SĎn đã lan nhanh ra 7<br /> PhĄ Vinh (xã PhĄ Nghöa - huyòn ChĈĎng Mỹ) tĉ thôn trong toàn xã và sang các xã lân cên. Hiòn<br /> thï kỷ XVII và là nĎi sinh ra nghî måy tre đan đ nay, täi xã Chàng SĎn (Trung tâm cąa CLN đþ<br /> văng Đþng bìng sông Hþng. Sau mĂt quá trình gā) có 102 doanh nghiòp, 2 HTX thą công nghiòp<br /> dài hình thành và phát triðn, riêng xã Phú Nghöa và 1.358 hĂ trčc tiïp sân xuçt đþ gā và thu hút<br /> (Trung tâm cąa cćm làng nghî) có 7 làng nghî, trên 5.000 lao đĂng đ đ÷a phĈĎng và hàng nghón<br /> thu hút 2.500 hĂ tham gia làm hàng måy tre đan lao đĂng tĉ đ÷a phĈĎng khác đïn làm viòc<br /> (chiïm 90% tĀng sÿ hĂ trong toàn xã) và giâi (UBND xã Chàng SĎn, 2017). Đïn nay, CLN đþ<br /> quyït viòc làm cho trín 9.000 lao đĂng trong xã gā này đã lan túa sang các làng xã lân cên nhĈ:<br /> và mĂt sÿ lao đĂng ngoài đ÷a phĈĎng. Trong xã xã Canh Nêu hiòn có 18 doanh nghiòp, thu hút<br /> này hiòn có 35 doanh nghiòp và 2 HTX chuyên 2.700 lao đĂng (chiïm 46,7% tĀng sÿ lao đĂng<br /> kinh doanh hàng thą cýng måy tre đan (UBND cąa xã); xã D÷ Nêu có 11 doanh nghiòp vĐi 1.100<br /> xã PhĄ Nghöa, 2017). Đïn nay, CLN måy tre đan lao đĂng làm nghî mĂc dân dćng (chiïm 37%<br /> đã mđ rĂng ra 6 xã lân cên vĐi 26 làng liîn kî có tĀng sÿ lao đĂng cąa xã); xã HČu Bìng hiòn có<br /> nghî; đþng thďi CLN này đùng vai trø trung tåm 50 doanh nghiòp sân xuçt đþ gā, trang trí nĂi<br /> trong các mäng lĈĐi sân xuçt và tiêu thć hàng thçt thu hút khoâng 4.950 lao đĂng, chiïm<br /> måy tre đan trong huyòn, thành phÿ và các đ÷a 73,4% tĀng sÿ lao đĂng cąa xã (UBND huyòn<br /> phĈĎng khác cąa Viòt Nam. Thäch Thçt, 2016).<br /> <br /> 346<br />  Nguyễn Xuân Hoản, Phạm Thị Mỹ Dung<br /> <br /> <br /> <br /> (3) Cćm làng nghî gÿm sĊ đ Bát Tràng điîu kiòn sân xuçt, th÷ trĈďng hĎn so vĐi các<br /> (huyòn Gia Lâm) doanh nghiòp lĐn căng lönh včc sân xuçt trong<br /> Nghî gÿm sĊ có đ làng Bát Tràng (thuĂc xã các CCN đa ngành hoặc nìm riêng lê.<br /> Bát Tràng - huyòn Gia Lâm) tĉ trĈĐc thï kỷ + Hình thành th÷ trĈďng đ÷a phĈĎng<br /> XIII và phát triðn mänh vào thďi nhà Træn, (nguyên vêt liòu, lao đĂng, công nghò, tín dćng,<br /> khoâng thï kỷ XIII-XIV. Sau mĂt quá trình tþn tiêu thć sân phèm), cù cĎ sđ hä tæng chung, có<br /> täi và phát triðn, nghî làm gÿm sĊ đã lan túa các mÿi liên kït xã hĂi (gia đónh, døng hü, láng<br /> sang làng Giang Cao (xã Bát Tràng) và các làng giîng, bän bè,...) nín giĄp các cĎ sđ SXKD giâm<br /> lân cên. Täi xã Bát Tràng (Trung tâm cąa CLN đĈēc chi phí giao d÷ch, chi phô đæu vào và nâng<br /> gÿm sĊ) hiòn có 121 doanh nghiòp, 4 HTX và cao hiòu quâ SXKD.<br /> trên 1.000 hĂ SXKD gÿm sĊ; thu hút trên 5.000 + Tác nhân tham gia chuāi giá tr÷ trong CLN<br /> lao đĂng cąa xã và hàng nghón lao đĂng nĎi khác<br /> thĈďng có các chiïn lĈēc phát triðn trong khoâng<br /> đïn làm thuê (UBND xã Bát Tràng, 2017). Đïn<br /> mĂt thďi gian dài dén đïn có các cam kït, hēp tác<br /> nay, CLN gÿm sĊ đã lan túa và phát triðn ra các<br /> theo đ÷nh hĈĐng chung và thčc hiòn các phĈĎng<br /> làng xã liîn kî nhĈ Kim Lan, Đa Tÿn, Vën ĐĊc<br /> thĊc cæn thiït đð đät đĈēc các mćc tiíu đĈēc xác<br /> (huyòn Gia Lâm).<br /> đ÷nh trong sč thÿng nhçt vĐi nhau.<br /> Trong các CLN không chõ làng nghî chính<br /> + Có sč ganh đua, cänh tranh linh hoät<br /> mà câ các làng nghî, các đ÷a phĈĎng lån cên<br /> giČa các doanh nghiòp và cĎ sđ SXKD trong<br /> cĆng cù sč têp trung các đĎn v÷ SXKD, d÷ch vć.<br /> cùng mĂt lönh včc nên luôn täo ra khâ nëng đĀi<br /> Ví dć trong CLN Chàng SĎn thó các làng nghî<br /> mĐi nhìm hiòn đäi hóa trang thiït b÷, mđ rĂng<br /> lân cên đîu có nhiîu doanh nghiòp và thu hút<br /> th÷ trĈďng, nâng cao hiòu quâ sân xuçt và nëng<br /> nhiîu lao đĂng tham gia nhĈ: xã Canh Nêu, D÷<br /> lčc cänh tränh cąa CLN.<br /> Nêu, HČu Bìng. NhĈ vêy, hò thÿng tĀ chĊc<br /> + Khai thác, tên dćng hiòu quâ müi nguþn<br /> SXKD trong các CLN mang tính chçt đ÷a<br /> lčc đ÷a phĈĎng và gia đónh đð täo sinh kï cho<br /> phĈĎng rçt rõ ròt; các khâu sân xuçt chą yïu do<br /> ngĈďi dân, gín kït đĈēc kinh tï, vën hóa, du<br /> hĂ quy mô nhú thčc hiòn, còn cung Ċng đæu vào,<br /> l÷ch và liên kït vùng không chõ trong nĂi bĂ<br /> tiêu thć, d÷ch vć khác chą yïu do các hĂ lĐn,<br /> CLN mà câ vĐi các đ÷a phĈĎng khác.<br /> doanh nghiòp, HTX thčc hiòn. Giai đoän sân<br /> xuçt và tiêu thć quan trüng nhçt đîu do làng (2) Tþn täi cąa cćm làng nghî<br /> nghî chính chi phÿi. + Không gian hoät đĂng luôn mđ rĂng và<br /> Các yïu tÿ ânh hĈđng đïn sč phát triðn cąa phát triðn tč phát nên quân lý hành chính đ đ÷a<br /> CLN gþm có: Các chính sách và thð chï; Th÷ phĈĎng gặp khó khën; có sč tranh chçp vî<br /> trĈďng (đæu vào và đæu ra); Vÿn xã hĂi và con nguþn lčc đ đ÷a phĈĎng (cĎ sđ hä tæng, đçt đai,<br /> ngĈďi; Nguþn lčc tč có cąa đ÷a phĈĎng (nĂi sinh lao đĂng,...); làm tëng giá các d÷ch vć phćc vć<br /> và ngoäi sinh); Yïu tÿ l÷ch sċ và truyîn thÿng; sân xuçt và đďi sÿng cąa ngĈďi dån đ÷a phĈĎng<br /> Sč gæn kî vî đ÷a lý và tĀ chĊc; HĂi nhêp khu (giá đçt, giá thuí nhà xĈđng, vêt tĈ,...); khù giâi<br /> včc và quÿc tï. quyït vçn đî mýi trĈďng, giao thông, an ninh<br /> trêt tč; có sč cänh tranh giČa không gian sÿng<br /> 3.2.2. Lợi ích và hạn chế của cụm làng nghề và không gian làm nghî; khó thÿng nhçt quân<br /> của Hà Nội lý khi CLN lan ra xã khác, huyòn khác hoặc<br /> (1) Lēi ích cąa cćm làng nghî tõnh khác.<br /> + Têp trung các doanh nghiòp và cĎ sđ + Thành phÿ chĈa nhón nhên đæy đą và<br /> SXKD, ngĈďi lao đĂng đð sân xuçt quy mô lĐn. thĉa nhên vî sč tþn täi cąa CLN nhĈ mĂt thčc<br /> Các cĎ sđ sân xuçt trong CLN thĈďng có tĀ chĊc thð không chính thĊc trong phát triðn tiðu thą<br /> gün nhì, chuyên môn hóa mîm dêo, có tính công nghiòp nông thôn. Đïn nay, Thành phÿ<br /> thích Ċng cao nên dñ thích Ċng vĐi thay đĀi cąa mĐi biït đïn 28 CCNLN (đĈēc công nhên theo<br /> <br /> 347<br /> Cụm làng nghề: Một số lý luận và minh chứng với Hà Nội<br /> <br /> <br /> <br /> Ngh÷ đ÷nh sÿ 68/2017/NĐ-CP) mà chĈa biït và hā trē trčc tiïp; các chính sách quân lý phát<br /> trong thčc tiñn còn có mĂt thčc thð không chính triðn nông thôn và chính sách liên kït vùng Hà<br /> thĊc là 33 CLN trín đ÷a bàn Thành phÿ. Do NĂi có liên quan tĐi CLN.<br /> chĈa cù sč phân biòt giČa CLN và CCNLN nên - Giâi pháp quân lý CLN: Đð thçy hò thÿng<br /> trong quân lý và hā trē phát triðn nông thôn, giâi pháp hành chính, tĀ chĊc không gian và sân<br /> phát triðn làng nghî, phát triðn tiðu thą công xuçt, công nghò, xã hĂi, truyîn thông, xúc tiïn<br /> nghiòp nýng thýn chĈa cù hò thÿng chính sách thĈĎng mäi và phát triðn th÷ trĈďng,„<br /> thích hēp, chĈa gín kït tĀng hòa các giâi pháp,<br /> chĈa phă hēp vĐi thčc tiñn.<br /> 4. KẾT LUẬN<br /> + ChĈa cù nghiín cĊu vî CLN và các vçn đî<br /> liên quan nên thiïu cĎ sđ khoa hüc trong viòc xċ CLN là mĂt thčc thð phi chính thĊc hình<br /> lý vçn đî kinh tï, xã hĂi, mýi trĈďng, an ninh thành khách quan và đĈēc đặc trĈng bđi sč têp<br /> trêt tč,... liín quan đïn phát triðn ngành nghî trung theo đ÷a lý cąa các cĎ sđ SXKD trong cùng<br /> nông thôn, làng nghî, CCNLN và CLN. mĂt lönh včc thą công nghiòp, làng nghî có mÿi<br /> quan hò chặt chë, gín liîn vĐi phong tćc, têp<br /> 3.2.3. Đề xuất một số hướng nghiên cứu về quán, truyîn thÿng vën hóa - xã hĂi cąa làng<br /> cụm làng nghề nghî và cĂng đþng dån cĈ đ÷a phĈĎng. Vî khái<br /> Đð khai thác lēi ích và hän chï tþn täi cąa niòm và bân chçt cąa CLN hoàn toàn không<br /> CLN cąa Hà NĂi thó trĈĐc hït cæn có các nghiên giÿng nhĈ CCNLN trong vën bân cąa Nhà nĈĐc<br /> cĊu khoa hüc trĈĐc khi đĈa ra giâi pháp và khi đĈa ra quyït đ÷nh thành lêp. Hoät đĂng cąa<br /> chính sách quân lý, hā trē. MĂt sÿ hĈĐng nghiên các CLN có nhiîu lēi ích cho phát triðn kinh tï,<br /> cĊu ban đæu vĐi CLN đ Hà NĂi có thð là: vën hóa, xã hĂi đ đ÷a phĈĎng; nhĈng cĆng cøn<br /> - L÷ch sċ hình thành CLN: Đð thçy lý do nhiîu tþn täi, hän chï cæn đĈēc khíc phćc. Tuy<br /> hónh thành, các bĈĐc thëng træm, tính bîn vČng nhiín, đïn nay chúng ta vén chĈa hiðu rõ và<br /> cąa nó. Tĉ đù cù cách nhón nhên đæy đą vî CLN, đæy đą vî quá trình hình thành, các hoät đĂng<br /> coi đåy là mĂt thčc thð không chính thĊc, tþn (kinh tï, vën hóa, xã hĂi), thčc träng và xu<br /> täi khách quan, đĈēc cĂng đþng và xã hĂi chçp hĈĐng phát triðn cąa CLN đð có giâi pháp phù<br /> nhên vì nhČng đùng gùp cąa nó cho phát triðn hēp trong quân lý và hā trē cho CLN phát triðn.<br /> kinh tï xã hĂi đ đ÷a phĈĎng. Vì vêy, cæn tiïp tćc có nhČng nghiên cĊu vî<br /> - Thčc träng CLN: Đð cù thýng tin đæy đą CLN đ Viòt Nam nói chung và đ Hà NĂi nói<br /> vî hoät đĂng (kinh tï, xã hĂi, vën hóa, du l÷ch,„) riíng đð có sč thĉa nhên vî sč tþn täi cąa hình<br /> vî các cĎ sđ trčc tiïp SXKD ngành nghî thą thĊc tĀ chĊc sân xuçt đ÷a phĈĎng khýng chônh<br /> công, các thð chï chính thĊc và không chính thĊc này và có nhČng đ÷nh hĈĐng, chính sách<br /> thĊc, lēi ích và tþn täi cąa CLN, quan hò giČa mĐi hā trē cho CLN phát triðn bîn vČng trong<br /> làng nghî chính và làng nghî mĐi, mÿi quan hò tĈĎng lai.<br /> xã hĂi, cĂng đþng và thuên lēi khó khën<br /> cąa CLN,„<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> - Phát triðn cąa CLN: Đð đánh giá đĈēc sč<br /> Becattini G. (1992). Le district marshallien: une notion<br /> phát triðn trong thďi gian 10-15 nëm gæn đåy<br /> socio-économique in : “Les régions qui gagnent.<br /> qua mĂt sÿ tiíu chô nhĈ khýng gian đ÷a lý, sÿ Districts et réseaux: les nouveaux paradigmes de la<br /> làng nghî, sÿ doanh nghiòp và cĎ sđ làm nghî, géographie économique”. Benko G. et Lipietz A.<br /> đĎn v÷ phć trē, tĀ chĊc SXKD, chąng loäi và (éd.). PUF. Paris. pp. 35-55.<br /> chçt lĈēng sân phèm, th÷ trĈďng đæu vào và sân Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (2006). Thông<br /> phèm d÷ch vć, công nghò, kït quâ và hiòu quâ tư 116/2006/TT-BNN ngày 18/12/2006 của Bộ<br /> Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về phát triển<br /> kinh doanh trong CLN,„<br /> ngành nghề nông thôn.<br /> - Chính sách vĐi CLN: Đð ním bít chính Chính phủ Nước CHXHCN Việt Nam (2017). Nghị<br /> sách cąa thành phÿ và đ÷a phĈĎng trong quân lý định số 68/2017/NĐ-CP ngày 25/5/2017 của Thủ<br /> <br /> 348<br />  Nguyễn Xuân Hoản, Phạm Thị Mỹ Dung<br /> <br /> <br /> tướng Chính phủ về quản lý, phát triển cụm soutenue le 18 mars 2009 à L’Université Lumière<br /> công nghiệp. Lyon 2 - France.<br /> Ganne B. & Lecler Y. (2009). Asian Industrial Schmitz H. & Nadvi K. (1999). “Clustering and<br /> Clusters, Global Competitiveness and New Policy Industrialization: Introduction”. World<br /> Initiatives. World Scientific Publishing Company, Development. 27(9): 1503-1514.<br /> Singapore. Stephen Paterson (2005). The Competitiveness of Craft<br /> Gourou P. (1936). Người nông dân châu thổ Bắc Kỳ. Village Clusters in Ha Tay and Ninh Binh<br /> Nhà xuất bản Nghệ thuật và Lịch sử, Paris. Provinces. Retrieved from http://www.asiaseed.org<br /> Hà Nguyễn (2010). Làng nghề thủ công Hà Nội. Nhà /wec/weca/ steve.pdf on February 21, 2019.<br /> xuất bản Thông tin và Truyền thông. Sylvie Fanchette & Xuan Hoan Nguyen (2015).<br /> Hề Tùng Thanh (2003). Bàn về mấy vấn đề mang tính Integration of formal and Informal sectors incraft<br /> chất phát triển ở Ôn Châu. Tạp chí Chiến Tuyến village in Red River Delta (Viet Nam). Chapter 4 in<br /> Khoa học Xã hội (Trung Quốc). 2. Goodgle book “The Informal Economic in<br /> Development” Countries. Routdlege Taylor<br /> Heinen E. & H. Weijland (1989). Rural industry in &francis group London and New Yord. Fird publish<br /> progress and decline. In P. Van Gelder and J. 2015. Edit by Jean pierre cling, Stephané Lagreé.<br /> Bijlmer (eds.), About fringes, Margins and lucky<br /> Dips. The informel sector in Thrid world contries, Sylvie Fanchette (2014). Les clusters de villages de<br /> Amsterdam. Free University Press. métier, un système urbain non reconnu dans la<br /> tourmente de la métropolisation de Hanoi<br /> Hoan Nguyen Xuan (2004). L’émergence des clusters (Vietnam). Aux frontières de l’urbain, Avignon, du<br /> de villages de métier dans les zones rurales 22 au 24 janvier 2014.<br /> périurbaines: l’exemple de la province de Bac Ninh<br /> au Vietnam. Mémoire du Master d’Économie: Tamal Sarkar & Tamal Sarkar (2007). Artisan Clusters -<br /> Some Policy Suggestions. The Innovation Journal:<br /> Université de Saint-Quentin-en-Yvelines (France),<br /> The Public Sector Innovation Journal. 12(2).<br /> dir. D. Requier-Desjardins. 121p.<br /> Timothy Slaper & Grace Ortuzar (2015). Industry<br /> Hoang Nam Vu (2008). The roles of humain capital<br /> Clusters and Economic Development Indiana<br /> and social capital in the transportation of village - Business Review, Spring 2015. Retrieved from<br /> based in industrial clusters: Evidence from http://www.ibrc.indiana.edu/ibr/2015/spring/article<br /> Northern Vietnam. Thesis in the Institut for Policy 2.html on February 23, 2019.<br /> Studies; Defence 23/10/2008 in Tokyo, Japan.<br /> Trần Quang Vinh (2017). Năng lực cạnh tranh sản<br /> Hoàng Thế Anh (2004). Về một số khu chuyên doanh ở phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền<br /> Trung Quốc. Bài đăng trên tạp chí Nghiên cứu thống vùng Đồng bằng Sông Hồng. Luận án tiến sỹ<br /> Trung Quốc. 3. kinh tế phát triển, tr. 66-68.<br /> Marshall A. (1890). Principles of economics, UBND xã Bát Tràng (2017). Báo cáo thực hiện kế<br /> Macmillan, Londres. hoạch phát triển kinh tế xã hội hàng năm, UBND<br /> Michael Porter (1998). Clusters and the New Economics xã Bát Tràng - Gia Lâm - Hà Nội.<br /> of Competition. Harvard Business Review. UBND xã Chàng Sơn (2017). Báo cáo thực hiện kế<br /> Poot H., Kuyvenhoven A. & Jansen J. (1990). hoạch phát triển kinh tế xã hội hàng năm, UBND<br /> Industrialization and Trade in Indonesia. Gadjah xã Chàng Sơn - Thạch Thất - Hà Nội.<br /> Mada University Press, Yagyakarta. UBND xã Phú Nghĩa (2017). Báo cáo thực hiện kế<br /> Quy Nghi Nguyen (2009). La reconfiguration des hoạch phát triển kinh tế xã hội hàng năm, UBND<br /> districts industriels au Vietnam: Du monde local au xã Phú Nghĩa - Chương Mỹ - Hà Nội.<br /> monde global, une analyse sociologique des UBND huyện Thạch Thất (2016). Đề án phát triển công<br /> mutations d'un village de métier. Thèse de nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp và làng nghề huyện<br /> Sociologie et Sciences Sociales; Présentée et Thạch Thất giai đoạn 2016-2020.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 349<br />