Cương 6: Cấu tạo và thiết kế mạng lưới thoát nước trong nhà

Chia sẻ: Nguyễn Mạnh Dũng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

163
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

HTTN trong nh l hệ thống thu gom tất cả các loại nước thải, kể cả rác nghiền và nước mưa trên mái nhà , để đưa ra mạng lưới thoát nước bên ngoài. - Trong những trường hợp cần thiết có thể xử lý cục bộ nước thải trong nhà trước khi đưa ra mạng lưới thoát nước bên ngoài.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cương 6: Cấu tạo và thiết kế mạng lưới thoát nước trong nhà

VI. Ch−¬ng 6: CÊu t¹o v thiÕt kÕ m¹ng l−íi tho¸t n−íc trong nh . (06 tiÕt) 6.1 Kh¸i niÖm chung vÒ hÖ thèng tho¸t n−íc trong nh : (0.5 tiÕt) 6.1.1 ý nghÜa HTTN trong nh : - HTTN trong nh l hÖ thèng thu gom tÊt c¶ c¸c lo¹i n−íc th¶i, kÓ c¶ r¸c nghiÒn v n−íc m−a trªn m¸i nh , ®Ó ®−a ra m¹ng l−íi tho¸t n−íc bªn ngo i. - Trong nh÷ng tr−êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ xö lý côc bé n−íc th¶i trong nh tr−íc khi ®−a ra m¹ng l−íi tho¸t n−íc bªn ngo i. 6.1.2 Ph©n lo¹i HTTN trong nh : Tuú theo tÝnh chÊt v ®é bÈn cña n−íc th¶i, ng−êi ta th−êng thiÕt kÕ c¸c HTTN trong nh nh− sau : - HTTN sinh ho¹t : dïng ®Ó dÉn n−íc th¶i sinh ho¹t tõ c¸c dông cô vÖ sinh (hè xÝ, chËu röa, t¾m...) - HTTN s¶n xuÊt : dïng ®Ó tho¸t n−íc tõ c¸c m¸y mãc trong nh s¶n xuÊt. Tuú thuéc v o tõng lo¹i s¶n xuÊt, th nh phÇn v tÝnh chÊt cña n−íc th¶i s¶n xuÊt rÊt kh¸c nhau.V× vËy, hÖ thèng tho¸t n−íc cã thÓ riªng hoÆc chung víi HTTN sinh ho¹t. §èi víi n−íc th¶i s¶n xuÊt qui −íc s¹ch cã thÓ x¶ v o HTTN m−a bªn ngo i. - HTTN m−a : dïng ®Ó tho¸t n−íc m−a tõ c¸c m¸i nh . HTTN n y cã thÓ dïng m¸ng hë, èng hoÆc r nh kÝn ®Ó ®−a n−íc m−a tõ c¸c m¸i nh hoÆc trªn mÆt ®Êt ®Ó ra HTTN m−a bªn ngo i. - HTTN kÕt hîp : l HTTN kÕt hîp c¸c lo¹i hÖ thèng tho¸t n−íc trªn t−¬ng øng víi HTTN bªn ngo i. 6.1.3 C¸c bé phËn cña HTTN trong nh : Trang 1/17
èng th«ng h¬i èng kiÓm tra thiÕt bÞ thu nuíc èng tÈy röa èng nh¸nh èng ®øng èng th¸o (èng x¶) HÖ thèng tho¸t n−íc trong nh bao gåm c¸c bé phËn sau : - C¸c thiÕt bÞ thu n−íc th¶i : l m nhiÖm vô thu n−íc th¶i tõ c¸c khu vÖ sinh, nh÷ng n¬i s¶n xuÊt cã n−íc th¶i : chËu röa mÆt, chËu giÆt, thïng röa hè xÝ, ©u tiÓu, l−íi thu n−íc... - Xiph«ng hay tÊm ch¾n thuû lùc. - M¹ng l−íi ®−êng èng tho¸t n−íc : bao gåm ®−êng èng ®øng, èng nh¸nh, èng th¸o(èng x¶), èng s©n nh : dÉn n−íc th¶i tõ c¸c thiÕt bÞ thu n−íc th¶i ra m¹ng l−íi tho¸t n−íc bªn ngo i. - C¸c c«ng tr×nh cña HTTN trong nh : Trong tr−êng hîp cÇn thiÕt, HTTN trong nh cã thÓ thªm c¸c c«ng tr×nh sau : + Tr¹m b¬m côc bé : ®−îc x©y dùng trong tr−êng hîp n−íc th¶i trong nh kh«ng thÓ tù ch¶y ra m¹ng l−íi tho¸t n−íc bªn ngo i ®−îc. + C¸c c«ng tr×nh xö lý côc bé : ®−îc sö dông khi cÇn thiÕt ph¶i xö lý côc bé n−íc th¶i trong nh tr−íc khi cho ch¶y v o m¹ng l−íi tho¸t n−íc bªn ngo i hoÆc x¶ ra nguån. Trang 2/17
6.2 CÊu t¹o m¹ng l−íi tho¸t n−íc trong nh :(0.5 tiÕt) M¹ng l−íi tho¸t n−íc trong nh bao gåm c¸c thiÕt bÞ thu n−íc th¶i, c¸c ®−êng èng v phô tïng nèi èng. 6.2.1 C¸c thiÕt bÞ thu n−íc th¶i: - §Ó thu n−íc th¶i sinh ho¹t, ng−êi ta th−êng dïng c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh nh− : ©u xÝ, ©u tiÓu, chËu röa tay, röa mÆt, chËu giÆt, chËu t¾m, l−íi thu n−íc trªn s n...Tuú theo tÝnh chÊt cña ng«i nh (nh ë, nh tËp thÓ, nh c«ng céng...) m trang bÞ c¸c thiÕt bÞ v dông cô vÖ sinh cho phï hîp. - §Ó thu n−íc th¶i s¶n xuÊt cã thÓ dïng l−íi thu, phÔu thu, chËu röa ... - §èi víi n−íc m−a cã thÓ dïng c¸c m¸ng n−íc ( xªn«) v phÔu hoÆc l−íi thu n−íc m−a. C¸c yªu cÇu chung ®èi víi c¸c thiÕt bÞ thu n−íc th¶i : + TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ(trõ ©u xÝ) ®Òu ph¶i cã l−íi ch¾n b¶o vÖ ®Ò phßng r¸c chui v o l m t¾c èng. + TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ ®Òu ph¶i cã xiph«ng ®Æt ë d−íi hoÆc ngay trong thiÕt bÞ ®ã ®Ó ®Ò phßng mïi h«i thèi v khÝ ®éc bay lªn. + MÆt trong c¸c thiÕt bÞ ph¶i tr¬n, nh½n, Ýt g y gãc ®Ó ®¶m b¶o dÔ d ng tÈy röa v cä s¹ch. + VËt liÖu chÕ t¹o ph¶i bÒn : kh«ng thÊm n−íc, kh«ng bÞ ¶nh h−ëng bëi ho¸ chÊt. VËt liÖu tèt nhÊt l sø, s nh, hoÆc chÊt dÎo, s¾t hoÆc gang cã tr¸ng men... + KÕt cÊu v h×nh d¸ng thiÕt bÞ ph¶i ®¶m b¶o vÖ sinh cho viÖc sö dông. + C¸c chi tiÕt cña thiÕt bÞ ph¶i ®ång nhÊt v dÔ d ng thay thÕ. 6.2.2 C¸c lo¹i xiph«ng: - ý nghÜa : Xiph«ng hay cßn gäi l tÊm ch¾n thuû lùc cã nhiÖm vô ng¨n ngõa mïi h«i thèi , khÝ ®éc tõ m¹ng l−íi tho¸t n−íc bay v o phßng. - VÞ trÝ : Xiph«ng cã thÓ ®Æt d−íi mçi dông cô vÖ sinh(hè xÝ), hoÆc nhãm dông cô vÖ sinh(chËu röa), cã thÓ ®−îc chÕ t¹o riªng rÏ (chËu röa, chËu röa mÆt, chËu t¾m...) hoÆc g¾n liÒn víi thiÕt bÞ thu n−íc (©u xÝ, l−íi thu...). Trang 3/17
- Ph©n lo¹i: +Xiph«ng uèn khóc: cã 3 lo¹i (th¼ng ®øng, nghiªng 450, n»m ngang), th−êng sö dông cho ©u xÝ. Lo¹i th¼ng Lo¹i xiªn Lo¹i ngang +Xiph«ng kiÓm tra: th−êng sö dông cho c¸c chËu röa, n¬i dÔ bÞ t¾c. Xiph«ng kiÓm tra +Xiph«ng h×nh chai : th−êng ®Æt ë c¸c chËu röa mÆt, ©u tiÓu trªn t−êng. Xiph«ng h×nh chai +Xiph«ng thu n−íc s¶n xuÊt : Trang 4/17
- CÊu t¹o: +ChiÒu s©u cña tÊm ch¾n thuû lùc hay l mùc n−íc trong xiph«ng th−êng l 55-75mm(riªng ©u xÝ 60mm). Xiph«ng cã ®−êng kÝnh 32,50,100mm cã thÓ chÕ t¹o b»ng gang, s nh, kim lo¹i m u, cao su v chÊt dÎo. 6.2.3 §−êng èng tho¸t n−íc v c¸c phô tïng nèi èng: C¸c lo¹i èng dïng ®Ó x©y dùng cèng tho¸t n−íc: (xem l¹i 3.1.3) - èng s nh : - èng gang : - èng thÐp : - èng fibr« xim¨ng: - èng bª t«ng : - èng nhùa : - C¸c lo¹i phô tïng nèi : tª, cót, c«n... 6.2.4 èng nh¸nh tho¸t n−íc: - NhiÖm vô: dïng ®Ó dÉn n−íc th¶i tõ c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh v o èng ®øng tho¸t n−íc. - VÞ trÝ: cã thÓ ®Æt trong s n nh (trong líp xØ ®Öm) hoÆc d−íi trÇn nh -d¹ng èng treo (khi ®ã nªn cã trÇn che kÝn cho mü quan). - Yªu cÇu bè trÝ èng nh¸nh: + ChiÒu d i mçi èng nh¸nh kh«ng lín qu¸ 10m ®Ó tr¸nh bÞ t¾c v tr¸nh cho chiÒu d y s n qu¸ lín nÕu ®Æt èng trong s n nh . Khi ®Æt èng d−íi nÒn nh th× chiÒu d i èng nh¸nh cã thÓ lín h¬n, nh−ng trªn èng ph¶i cã giÕng kiÓm tra theo mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. + Kh«ng ®−îc ®Æt èng treo qua c¸c phßng ë, bÕp v c¸c phßng s¶n xuÊt kh¸c khi s¶n phÈm yªu cÇu vÖ sinh cao. + §é s©u ®Æt èng nh¸nh trong s n nh (chiÒu s©u líp b¶o vÖ) ph¶i s©u h¬n 10cm kÓ tõ mÆt s n ®Õn ®Ønh èng. Trang 5/17
+ Trong c¸c nh ë gia ®×nh v c«ng céng khi yªu cÇu mü quan ®ßi hái kh«ng cao l¾m cã thÓ x©y c¸c m¸ng hë ®Ó dÉn n−íc t¾m röa, giÆt giò ®Õn c¸c èng ®øng. Tr−íc khi n−íc v o èng ®øng ph¶i qua l−íi thu v xiph«ng. M¸ng cã thÓ l m b»ng g¹ch hay bªt«ng, cã chiÒu réng 100-200mm, ®é dèc tèi thiÓu l 0.01. 6.2.5 èng ®øng tho¸t n−íc: - NhiÖm vô: dïng ®Ó thu to n bé n−íc th¶i tõ c¸c èng nh¸nh. - VÞ trÝ: th−êng ®Æt ë trong c¸c gãc cña t−êng nh . èng ®øng cã thÓ bè trÝ hë ngo i t−êng hoÆc bè trÝ chung trong hép kü thuËt víi c¸c ®−êng èng kh¸c.èng th−êng ®Æt gÇn nh÷ng chç tËp trung nhiÒu thiÕt bÞ vÖ sinh, ®Æc biÖt l c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh x¶ ra nhiÒu cÆn nhÊt (th−êng l gÇn hè xÝ). - Yªu cÇu bè trÝ èng ®øng: + NÕu èng ®øng ®Æt kÝn th× ë chç èng kiÓm tra ph¶i chõa c¸c cöa më ra ®ãng v o dÔ d ng ®Ó th¨m nom tÈy röa ®−êng èng. + §−êng kÝnh èng ®øng tho¸t n−íc trong nh tèi thiÓu l 50mm ®èi víi tho¸t n−íc t¾m v röa s n, 100 mm ®èi víi thu n−íc tõ hè xÝ. + èng ®øng nªn bè trÝ th¼ng ®øng tõ tÇng d−íi lªn tÇng trªn cña nh . NÕu cÊu tróc nh kh«ng cho phÐp nh− vËy th× cã thÓ ®Æt mét èng ngang ng¾n cã h−íng dèc lªn v kh«ng cã ®o¹n èng n o kh¸c nèi v o èng ngang n y. + Tr−êng hîp chiÒu d y t−êng, mãng nh thay ®æi th× dïng èng cong h×nh ch÷ S. 6.2.6 èng th¸o (èng x¶): - NhiÖm vô: l èng chuyÓn tiÕp tõ cuèi èng ®øng d−íi nÒn nh tÇng mét hoÆc tÇng hÇm ra giÕng th¨m ngo i s©n nh . - Yªu cÇu bè trÝ èng th¸o: + ChiÒu d i lín nhÊt cña èng th¸o theo quy ph¹m lÊy nh− sau : D = 50mm Lmax=10m D = 100mm Lmax=15m D = 150mm Lmax=20m Trang 6/17
+ Trªn ®−êng èng th¸o ra khái nh , c¸ch mãng nh 3-5m, bè trÝ mét giÕng th¨m, chç giao gi÷a èng th¸o v èng ngo i s©n nh còng cÇn bè trÝ mét giÕng th¨m(th−êng kÕt hîp hai giÕng ®ã l mét). + Gãc ngoÆt gi÷a èng th¸o v èng ngo i s©n nh kh«ng nhá h¬n 900 theo chiÒu n−íc ch¶y. + Cã thÓ nèi mét hay 2-3 èng th¸o chung trong mét giÕng th¨m. Cã thÓ nèi nhiÒu èng ®øng víi mét èng th¸o. + èng th¸o cã ®−êng kÝnh b»ng hoÆc lín h¬n ®−êng kÝnh èng ®øng. + Chç èng th¸o xuyªn qua t−êng, mãng nh ph¶i chõa mét lç lín h¬n ®−êng kÝnh èng tèi thiÓu l 30cm. Khe hë gi÷a èng v lç ph¶i bÞt kÝn b»ng ®Êt sÐt nh o (cã thÓ trén víi ®¸ d¨m, g¹ch vì) nÕu l ®Êt kh«. Tr−êng hîp ®Êt −ít cã n−íc ngÇm th× ph¶i ®Æt trong èng bao b»ng thÐp hay gang cã nhÐt kÝn khe hë b»ng sîi gai tÈm bitum. + Cho phÐp ®Æt èng th¸o d−íi mãng nh nh−ng ®−êng èng ph¶i ®−îc b¶o vÖ cÈn thËn tr¸nh t¸c ®éng c¬ häc g©y bÓ vì. + §é dèc cña èng th¸o ngo i nh cã thÓ lÊy lín h¬n tiªu chuÈn th«ng th−êng mét chót ®Ó ®¶m b¶o n−íc tho¸t dÔ d ng, nhanh chãng, Ýt bÞ t¾c. 6.2.7 èng th«ng h¬i: - NhiÖm vô: l èng nèi tiÕp èng ®øng ®Ó dÉn c¸c khÝ ®éc, c¸c h¬i nguy hiÓm cã thÓ g©y næ(NH3,H2S, CH4, h¬i dÇu...) ra khái m¹ng l−íi tho¸t n−íc bªn trong nh . - Yªu cÇu bè trÝ èng th«ng h¬i: + Kh«ng nèi èng ®øng tho¸t n−íc víi èng th«ng khãi cña nh . + §èi víi nh÷ng nh kh«ng cã ng−êi qua l¹i trªn m¸i th× chiÒu cao cña èng ®øng c¸ch m¸i nh tèi thiÓu l 0.7m. + §èi víi nh cã ng−êi qua l¹i trªn m¸i th× chiÒu cao cña èng ®øng c¸ch m¸i nh tèi thiÓu l 3.0m v ph¶i c¸ch xa cöa sæ hoÆc ban c«ng nh bªn c¹nh l 4m. + §−êng kÝnh cña èng th«ng h¬i cã thÓ lÊy b»ng hoÆc nhá h¬n ®−êng kÝnh èng ®øng tho¸t n−íc mét chót. Trang 7/17
+ Chç c¾t nhau gi÷a èng th«ng h¬i v m¸i nh ph¶i cã biÖn ph¸p chèng thÊm tèt. + §èi víi c¸c nh cao tÇng hoÆc c¸c nh ® x©y dùng m kh«ng thay ®æi èng ®øng ®−îc khi t¨ng thªm thiÕt bÞ vÖ sinh th× ph¶i bè trÝ èng th«ng h¬i phô. Theo qui ph¹m ®−êng èng th«ng h¬i phô ®Æt trong c¸c tr−êng hîp sau : ▪ Khi ®−êng èng ®øng tho¸t n−íc d=50mm v l−u l−îng lín h¬n 2(l/s). ▪ Khi ®−êng èng ®øng tho¸t n−íc d=100mm v l−u l−îng lín h¬n 9(l/s). ▪ Khi ®−êng èng ®øng tho¸t n−íc d=150mm v l−u l−îng lín h¬n 20(l/s). 6.2.8 èng kiÓm tra v èng tÈy röa: - èng kiÓm tra: ®−îc bè trÝ trªn èng ®øng ë mçi tÇng nh , c¸ch mÆt s n kho¶ng 1m v cao h¬n mÐp thiÕt bÞ vÖ sinh l 15cm v còng cã thÓ ®Æt trªn c¸c èng nh¸nh. Khi cÇn kiÓm tra hay th«ng t¾c ta th¸o ªcu më n¾p kiÓm tra ra, dïng n−íc ¸p lùc hoÆc gËy mÒm th«ng t¾c. - èng tÈy röa: ®−îc bè trÝ cuèi èng nh¸nh, trªn ®−êng cã nhiÒu thiÕt bÞ nèi v o hoÆc bè trÝ t¹i c¸c chç ngoÆt v chç uèn cong. èng tÈy röa nh− mét c¸i cót 900 cã n¾p th¸o ra dÔ d ng ®Ó th«ng t¾c. - Trªn c¸c ®−êng èng nh¸nh hay èng th¸o qu¸ d i còng ph¶i ®Æt èng kiÓm tra hoÆc èng tÈy röa. Kho¶ng c¸ch lín nhÊt gi÷a chóng cã thÓ lÊy theo qui ph¹m. - TÇng hÇm ph¶i bè trÝ c¸c giÕng kiÓm tra cã d¹ng trßn hoÆc vu«ng víi kÝch th−íc tèi thiÓu l 700x700mm. 6.2.9 Liªn hÖ gi÷a tho¸t n−íc trong v ngo i nh : - N−íc th¶i tõ m¹ng l−íi trong nh ch¶y ra m¹ng l−íi tho¸t n−íc s©n nh v o m¹ng l−íi tiÓu khu råi ®i v o m¹ng l−íi tho¸t n−íc ®−êng phè. - Chç giao nhau gi÷a c¸c lo¹i èng tho¸t n−íc ph¶i bè trÝ giÕng th¨m, giÕng kiÓm tra. Trªn c¸c chç ngoÆt, thay ®æi tèc ®é, ®−êng kÝnh hoÆc c¸c ®o¹n èng th¼ng qu¸ d i ph¶i bè trÝ giÕng th¨m. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c giÕng th¨m lÊy theo qui ph¹m. - M¹ng l−íi tho¸t n−íc s©n nh th−êng x©y dùng song song víi t−êng nh , c¸ch t−êng nh tèi thiÓu l 3m víi dmin l 125mm. Trang 8/17
- M¹ng l−íi tho¸t n−íc tiÓu khu ®æ ra m¹ng l−íi ®−êng phè theo con ®−êng ng¾n nhÊt víi dmin l 150mm. - CÊu t¹o v ®Æc ®iÓm cña giÕng th¨m(xem l¹i phÇn 3.2). ®uêng èng tho¸t nuíc s©n nh ®uêng èng tho¸t nuíc tiÓu khu ®uêng èng tho¸t nuíc s©n nh mÐp bã vØa ®uêng èng tho¸t nuíc ngo i phè 6.3 TÝnh to¸n m¹ng l−íi tho¸t n−íc trong nh :(0.5 tiÕt) - TÝnh to¸n MLTN trong nh th−êng tÝnh to¸n cho m¹ng l−íi s©n nh , cßn c¸c èng bªn trong nh th−êng chän theo kinh nghiÖm. - Môc ®Ých tÝnh to¸n : x¸c ®Þnh l−u l−îng n−íc th¶i, t×m ®−îc ®−êng kÝnh hîp lý víi c¸c th«ng sè thuû lùc. a/X¸c ®Þnh l−u l−îng n−íc th¶i: x¸c ®Þnh dùa v o sè thiÕt bÞ vÖ sinh cã trong nh . Do c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh th¶i n−íc kh¸c nhau nªn ng−êi ta ®−a ra kh¸i niÖm l−u l−îng ®¬n vÞ cña mét dông cô vÖ sinh hay ®−¬ng l−îng tho¸t n−íc. §−¬ng l−îng tho¸t n−íc lín h¬n ®−¬ng l−îng cÊp n−íc nh»m môc ®Ých x¶ ®−îc n−íc ®i nhanh chãng. - L−u l−îng tÝnh to¸n cña c¸c ®o¹n èng tho¸t n−íc trong nh ë gia ®×nh hoÆc nh c«ng céng : Trang 9/17
qth = qc+qdcmax (l/s) Trong ®ã : qth- l−u l−îng n−íc th¶i tÝnh to¸n(l/s). qc- l−u l−îng n−íc cÊp tÝnh to¸n x¸c ®Þnh theo c¸c c«ng thøc cÊp n−íc trong nh . qdcmax- l−u l−îng n−íc th¶i cña dông cô vÖ sinh cã l−u l−îng n−íc th¶i lín nhÊt cña ®o¹n èng tÝnh to¸n (th−êng l hè xÝ :1.4-1.6l/s). - L−u l−îng tÝnh to¸n cña c¸c ®o¹n èng tho¸t n−íc trong c¸c ph©n x−ëng, nh t¾m c«ng céng v phßng sinh ho¹t cña c«ng nh©n trong xÝ nghiÖp : Qth = Σ(qo.n.β)/100 (l/s) Trong ®ã : qth- l−u l−îng n−íc th¶i tÝnh to¸n(l/s). qc- l−u l−îng n−íc th¶i cña tõng thiÕt bÞ vÖ sinh, cïng lo¹i (lÊy theo qui ph¹m). n – sè thiÕt bÞ vÖ sinh cïng lo¹i m ®o¹n èng phôc vô. β – hÖ sè ho¹t ®éng ®ång thêi th¶i n−íc cña c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh. b/TÝnh to¸n thuû lùc: x¸c ®Þnh ®−êng kÝnh èng, ®é dèc, ®é ®Çy, tèc ®é n−íc ch¶y trong èng. - §−êng kÝnh trong nh th−êng chän theo kinh nghiÖm. VÝ dô : èng tho¸t n−íc ra chËu röa mÆt l D30, ®èi víi xÝ l D90 hoÆc110. - §−êng kÝnh tho¸t n−íc trong s©n nh : x¸c ®Þnh dùa v o qth. Tõ qth tra b¶ng tÝnh to¸n thuû lùc chän v,i, h/d tho¶ m n c¸c ®iÒu kiÖn sau : + §¶m b¶o vËn tèc tù l m s¹ch cña èng : Vmin = 0.7(m/s) ®èi víi n−íc th¶i sinh ho¹t. Vmin = 0.6(m/s) ®èi víi n−íc m−a v n−íc th¶i quy −íc s¹ch. Vmin= 0.4(m/s) ®èi víi m¸ng hë. + §¶m b¶o tèc ®é lín nhÊt cho phÐp trong èng : èng kh«ng kim lo¹i Vmax=4(m/s). Trang 10/17
èng kim lo¹i Vmax=8(m/s). + §é dèc tèi thiÓu : imin = 1/D + §é ®Çy h/d=0.5-0.8. 6.4 HÖ thèng tho¸t n−íc m−a trªn m¸i nh :(0.5 tiÕt) - NhiÖm vô: dÉn to n bé n−íc m−a trªn m¸i nh v o hÖ thèng tho¸t n−íc m−a bªn ngo i. §¶m b¶o c«ng tr×nh khái dét v ¶nh h−ëng tíi ng−êi sèng trong nh . 6.4.1 S¬ ®å v cÊu t¹o : a/ S¬ ®å tho¸t n−íc m−a ®èi víi nh d©n dông: I-I i 2 I 1 cèng TN m ua i èng ®øng 3 r·nh hë giÕng th¨m I 1- M¸ng dÉn(xªn«) 2- Lu¬Ý ch¾n v phÔu thu 4 3- èng ®øng 4- Cót v bÖ ®ì cót 5- R·nh tho¸t nu¬c mua xung quanh nh 5 - Khi n−íc m−a ch¶y th¼ng tõ èng ®øng qua èng th¸o v o giÕng th¨m cña m¹ng l−íi tho¸t n−íc m−a s©n nh th× kh«ng cÇn r nh tho¸t n−íc m−a Trang 11/17
xung quanh hÌ nh . Khi ®ã, cÇn bè trÝ èng kiÓm tra trªn èng ®øng, ë ®é cao kho¶ng 1m ®Ó tÈy röa v th«ng t¾c khi cÇn thiÕt. b/ S¬ ®å tho¸t n−íc m−a ®èi víi nh c«ng nghiÖp: Lu¬Ý ch¾n v phÔu thu èng dÉn èng ®øng èng kiÓm tra m¹ng lu¬Ý ngÇm duíi nÒn nh - M¸i nh trong c¸c nh c«ng nghiÖp th−êng réng v cã h×nh d¸ng phøc t¹p nªn n−íc m−a kh«ng tho¸t ngay ra ngo i m ch¶y v o m¹ng l−íi ngÇm d−íi s n nh råi míi dÉn ra bªn ngo i. Khi kh«ng thÓ thu n−íc trùc tiÕp v o èng ®øng, cã thÓ dïng c¸c èng dÉn g¾n trùc tiÕp v o kÕt cÊu m¸i nh (v× kÌo, dÇm...) dÉn n−íc ®Õn èng ®øng gÇn nhÊt. - M¹ng l−íi tho¸t n−íc m−a cã thÓ kÕt hîp ®Ó tho¸t n−íc th¶i s¶n xuÊt quy −íc s¹ch. c/ CÊu t¹o : - Xªn« (m¸ng dÉn) : l n¬i tËp trung n−íc m−a ch¶y tõ m¸i xuèng. §èi víi c¸c nh cã chiÒu réng nhá (B
®øng còng nªn bè trÝ ngo i t−êng bao(®Ò phßng bÓ vì rß rØ ch¶y qua phßng). + Xªn« cã thÓ b»ng g¹ch, bªt«ng, cã d¹ng ch÷ nhËt hoÆc b¸n nguyÖt (m¸ng t«n). Xªn« bª t«ng cã thÓ ®æ to n khèi hay l¾p ghÐp. + ChiÒu réng cña xªn« th−êng kh«ng lín h¬n 50-60cm. ChiÒu s©u ban ®Çu cña xªn« 5-10cm v phÔu thu kh«ng lín h¬n 20-30cm. - L−íi ch¾n : cã nhiÖm vô gi÷ l¹i r¸c, l¸ c©y, cÆn bÈn v kh«ng cho c«n trïng chui v o l m t¾c èng. MÆt kh¸c, l−íi ch¾n cßn khèng chÕ n−íc m−a ch¶y qu¸ nhiÒu v o èng ®øng l m èng dÔ vì. V× vËy, chiÒu cao phÇn khe hë ph¶i kh«ng lín h¬n 10cm, phÝa trªn cña l−íi ch¾n th−êng bÞt kÝn. + L−íi ch¾n cã thÓ chÕ t¹o b»ng gang ®óc, b»ng c¸c thanh thÐp h n d−íi d¹ng h×nh trô hoÆc vßm. + Tû lÖ khe hë cho n−íc ch¶y qua so víi diÖn tÝch xung quanh l−íi ch¾n th−êng lÊy 70-80%. 10cm - PhÔu thu : nèi gi÷a l−íi ch¾n v èng ®øng ®Ó cho n−íc ch¶y v o èng nhÞp nh ng, ®iÒu ho h¬n. + §−êng kÝnh l−íi ch¾n v phÔu thu th−êng lÊy b»ng 1.5-2lÇn ®−êng kÝnh èng ®øng. + Khi xªn« trong t−êng bao, cÇn cã c¸c biÖn ph¸p chèng thÊm ë chç nèi phÔu thu víi ®−êng èng bªn ngo i. Trang 13/17
- Yªu cÇu vÒ èng nh¸nh, èng ®øng, èng th¸o tho¸t n−íc m−a : 1-1.2m (12d) i>0.05 + èng nh¸nh : dÉn n−íc tõ phÔu thu ®Õn èng ®øng, èng ph¶i cã ®é dèc tèi thiÓu l 0.05. ChiÒu cao tõ phÔu thu ®Õn chç nèi èng nh¸nh víi èng ®øng l 1-1.2m hoÆc 12 lÇn ®−êng kÝnh èng. + èng ®øng : th−êng dùa v o cét, t−êng nh b»ng mãc hoÆc neo. Khi x¶ n−íc ra hÌ nh tõ cuèi èng ®øng víi cót 450 th× ph¶i cã bÖ ®ì cót b»ng g¹ch hay bªt«ng ®Ó tr¸nh bÓ vì cót hay cót bÞ tuét ra khi n−íc ch¶y m¹nh. + èng th¸o : dÉn n−íc tõ èng ®øng ra ngo i m¹ng l−íi tho¸t n−íc m−a s©n nh , ph¶i cã chiÒu d i kh«ng lín h¬n 10-15m. + C¸c èng nh¸nh, èng ®øng, èng th¸o cã thÓ l m b»ng èng s nh ®èi víi nh th«ng th−êng, èng t«n h n thiÕc ®èi víi nh c«ng céng, èng gang cho c¸c nh c«ng céng ®Æc biÖt hay c¸c c¬ së s¶n xuÊt, hoÆc cã thÓ l èng chÊt dÎo cho tÊt c¶ c¸c lo¹i nh . Chän lo¹i èng ph¶i xuÊt ph¸t tõ kh¶ n¨ng cung cÊp cña ®Þa ph−¬ng, ®iÒu kiÖn kinh tÕ, tÇm quan träng cña ng«i nh . + §èi víi m¹ng l−íi ngÇm d−íi nh , th−êng dïng èng bªt«ng hay bªt«ng cèt thÐp(khi d>500mm). ChiÒu s©u líp b¶o vÖ èng ngÇm d−íi nh khi kh«ng cã xe «t« qua l¹i cã thÓ lÊy 0.4m, khi cã xe «t« ®i qua lÊy tèi thiÓu l 0.7m (kÓ tõ ®Ønh èng). Trang 14/17
6.5 TÝnh to¸n hÖ thèng tho¸t n−íc m−a trªn m¸i nh :(0.5 tiÕt) - TÝnh to¸n HTTN m−a trªn m¸i nh bao gåm : chän ®−êng kÝnh èng ®øng, x¸c ®Þnh sè èng ®øng cÇn thiÕt v kÝch th−íc cña m¸ng dÉn (xªn«), tÝnh to¸n thuû lùc m¹ng l−íi. - B−íc1 : tÝnh èng ®øng v èng nh¸nh. + Chän ®−êng kÝnh èng ®øng, sau ®ã tÝnh diÖn tÝch phôc vô giíi h¹n cña mét èng ®øng v sè èng ®øng cÇn thiÕt. + DiÖn tÝch phôc vô giíi h¹n cña mét èng ®øng(hoÆc èng nh¸nh) x¸c ®Þnh theo c«ng thøc : Fgh = 20.d2.Vt/(Ψ.h5) (m2). + DiÖn tÝch phôc vô giíi h¹n lín nhÊt cña mét èng ®øng(hoÆc èng nh¸nh) x¸c ®Þnh theo c«ng thøc : Fgh = 20.d2.Vp/(Ψ.h5max) (m2). Trong ®ã : d-®−êng kÝnh èng ®øng(cm). Ψ- hÖ sè dßng ch¶y trªn m¸i nh lÊy b»ng 1. Vt,Vp – tèc ®é tÝnh to¸n v tèc ®é ph¸ ho¹i cña èng, cã thÓ lÊy nh− sau : èng s nh Vt = 1.0(m/s) Vp=2.0(m/s) èng t«n Vt = 1.2(m/s) Vp=2.5(m/s) èng gang Vt = 1.5(m/s) Vp=3.0(m/s) h5- líp n−íc m−a tÝnh to¸n øng víi thêi gian m−a 5ph v chu kú v−ît qu¸ c−êng ®é tÝnh to¸n p=1n¨m. h5max- líp n−íc m−a tÝnh to¸n lín nhÊt øng víi thêi gian m−a 5ph khi theo dâi nhiÒu n¨m. h5, h5max- x¸c ®Þnh theo c¸c t i liÖu khÝ t−îng cña tõng ®Þa ph−¬ng. + Sè èng ®øng cÇn thiÕt : n = Fm¸i/Fgh Fgh : diÖn tÝch giíi h¹n cña mét èng ®øng. Trang 15/17
- B−íc2 : tÝnh to¸n m¸ng dÉn n−íc(xªn«). + L−îng n−íc m−a tÝnh to¸n qm v lín nhÊt qm.max ch¶y ®Õn phÔu thu x¸c ®Þnh theo c«ng thøc : qm = Ψ.F.h5/300 (l/s) qmmax = Ψ.F.h5max /300 (/s) Trong ®ã : F- diÖn tÝch giíi h¹n cña mét èng ®øng (m2). + Tõ qm tra c¸c biÓu ®å hoÆc c¸c b¶ng tÝnh to¸n thuû lùc cho m¸ng dÉn h×nh ch÷ nhËt hoÆc b¸n nguyÖt ®Ó t×m ra vËn tèc n−íc ch¶y trªn m¸ng, ®é dèc lßng m¸ng, chiÒu réng m¸ng, chiÒu s©u trung b×nh cña m¸ng thu. + Khi tÝnh to¸n cÇn tu©n theo mét sè qui ®Þnh sau : • VËn tèc nhá nhÊt n−íc ch¶y trong m¸ng Vmin = 0.4(m/s). • §é dèc lßng m¸ng lÊy l 0.002 – 0.01. • ChiÒu cao líp n−íc ë miÖng phÔu trong tr−êng hîp th«ng th−êng(øng víi h5) lÊy 4-5cm v khi lín nhÊt (øng víi h5max) l 8-10cm. - B−íc3 : tÝnh to¸n m¹ng l−íi ngÇm d−íi nÒn nh v ngo i s©n nh . + X¸c ®Þnh l−u l−îng n−íc m−a trong tõng ®o¹n èng ngÇm dùa v o l−u l−îng cña mçi èng ®øng. + Tõ qm tra c¸c biÓu ®å hoÆc c¸c b¶ng tÝnh to¸n thuû lùc t×m ra d,V,i,h/d theo c¸c ®iÒu kiÖn sau : Vmin = 0.6(m/s), imin = 1/d, h/d
6.6.2 §Æc ®iÓm thiÕt kÕ : - Lùa chän s¬ ®å tho¸t n−íc cho thÝch hîp. - NÕu n−íc th¶i s¶n xuÊt cã chøa axit hoÆc kiÒm th× tr−íc khi cho ch¶y v o m¹ng l−íi tho¸t n−íc chung cÇn ph¶i tiÕn h nh xö lý côc bé b»ng bÓ trung ho . Ngo i ra khi cÇn thiÕt thiÕt kÕ c¸c bÓ thu dÇu mì, bÓ l¾ng c¸t, cÆn, khö khÝ ®éc… - CÇn tiÕn h nh c¸c biÖn ph¸p tho¸t n−íc tèt, nhanh chãng. - L−u l−îng n−íc th¶i s¶n xuÊt ph¶i dùa v o c«ng nghÖ, c¸c lý lÞch m¸y. - Tõ l−u l−îng t×m d, V,i, h/d. Trang 17/17