Đặc điểm hình thái nền sọ trong các sai hình xương hạng 1,2,3 (nghiên cứu trên phim sọ nghiêng)

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI NỀN SỌ TRONG CÁC SAI HÌNH XƯƠNG<br /> HẠNG I,II,III (NGHIÊN CỨU TRÊN PHIM SỌ NGHIÊNG)<br /> Lữ Minh Lộc*, Lê Đức Lánh*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Mô tả và phân tích đặc điểm hình thái nền sọ và các xương hàm trong các sai hình xương hạng<br /> I,II,III ở những người từ 15-35 tuổi.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Mẫu nghiên cứu gồm 180 phim sọ nghiêng (90 nam và 90 nữ) được vẽ nét và<br /> đo đạc bằng phần mềm Autocad 2010.<br /> Kết quả: Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê của chiều dài nền sọ trước, chiều dài nền sọ sau, góc nền<br /> sọ giữa ba nhóm nghiên cứu. Trường hợp hạng II: xương hàm trên nhô ra trước, xương hàm dưới lui sau so với<br /> nền sọ. Kích thước các xương hàm bình thường. Trường hợp hạng III: xương hàm trên ngắn và ở vị trí lui sau.<br /> Xương hàm dưới dài và nhô ra trước. Độ xoay của xương hàm dưới có liên quan đến sự sai lệch theo chiều<br /> trước-sau của hai xương hàm.<br /> Từ khóa: Góc nền sọ, sai hình xương hạng I,II,III.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE MORPHOLOGICAL CHARACTERISTICS OF CRANIAL BASE IN SKELETAL CLASS I,II,III<br /> MALOCLUSION (RESEARCHED ON LATERAL CEPHALOMETRIC RADIOGRAPHS)<br /> Lu Minh Loc, Le Đuc Lanh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 2 - 2012: 13 - 18<br /> Objective: The aim of this study was to analyse morphological characteristics of cranial base, maxillary and<br /> mandibular skeletal in skeletal class I, II, III maloclusion of Vietnamese patients aged 15-35.<br /> Methods: The sample included 180 lateral cephalometric radiographs (90 males and 90 females) traced and<br /> mesured with Autocad 2010 software.<br /> The results: Cranial base angle anterior and posterior cranial base lengths were not statistically significant<br /> differences between three groups. Characteristics of skeletal class II maloclusion: anteriorly positioned maxilla,<br /> posteriorly positioned mandible and normal maxillary and mandibular skeletal lengths. Characteristics of skeletal<br /> class III maloclusion: posteriorly positioned and shorter length of maxilla, anteriorly positioned and longer length<br /> of mandible. There was a relationship between rotation of mandible and anterioposterior positions of maxilla and<br /> mandible.<br /> Key words: Cranial base angle, skeletal class I,II,III maloclusion.<br /> với sự gia tăng kích thước theo chiều trước-sau<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> hay trên-dưới của nền sọ trong quá trình tăng<br /> Về giải phẫu học, nền sọ trước kết nối với<br /> trưởng và phát triển, có thể dẫn đến sự dịch<br /> xương hàm trên, và xương hàm dưới liên quan<br /> chuyển vị trí của các xương hàm theo chiều<br /> với nền sọ sau thông qua vùng khớp thái dương<br /> trước-sau, đồng thời tạo ra các sai hình xương<br /> hàm. Việc thay đổi độ lớn của góc nền sọ, được<br /> hay gây ra các bất hài hòa hàm mặt như: hô,<br /> hợp thành bởi nền sọ trước và nền sọ sau, cùng<br /> móm… Young(12) là một trong những nhà<br /> * Khoa RHM, Đại học Y Dược TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS Lữ Minh Lộc ĐT: 0913614126<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Email: loclu75@yahoo.com<br /> <br /> 13<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> nghiên cứu đầu tiên đã đề nghị khả năng có mối<br /> liên hệ giữa sự thay đổi của nền sọ với sự sai<br /> khớp cắn giữa hàm trên và hàm dưới. Bjork(1) đã<br /> sử dụng phim sọ nghiêng để chứng minh mối<br /> liên hệ giữa hình thái nền sọ và độ nhô của<br /> xương hàm. Tuy nhiên những nghiên cứu của<br /> Varella(10), Wilhelm(11), Kasai(6) không tìm thấy sự<br /> khác biệt của góc nền sọ giữa nhóm bệnh nhân<br /> hạng I, II, III. Như vậy, đặc điểm hình thái và sự<br /> tăng trưởng của góc nền sọ được xem như một<br /> yếu tố bệnh lý gây ra những sai lệch theo chiều<br /> trước-sau của xương hàm vẫn là một vấn đề còn<br /> đang tranh cãi. Với mong muốn góp phần<br /> nghiên cứu các yếu tố liên quan gây ra bất hài<br /> hòa về tương quan vị trí của các xương hàm,<br /> chúng tôi thực hiện một nghiên cứu cắt ngang<br /> trên các phim sọ nghiêng ở những người trưởng<br /> thành có các sai hình xương, nhằm đạt được các<br /> mục tiêu sau: (1) mô tả đặc điểm hình thái nền<br /> sọ trong các sai hình xương hạng I, II, III, (2) mô<br /> tả đặc điểm của các xương hàm trong các sai<br /> hình xương hạng I, II, III.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Tất cả các bệnh nhân đã qua đỉnh tăng<br /> trưởng và có hình ảnh đốt sống cổ ở giai đoạn<br /> CS6 trở lên theo chỉ số tăng trưởng của đốt<br /> sống cổ.<br /> Không có điều trị chỉnh hình, không có<br /> những chấn thương hàm mặt, các bất thường<br /> hàm mặt do bệnh lí hoặc thói quen xấu.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Phương pháp cắt ngang-mô tả nhằm đi<br /> tìm mối liên hệ giữa các sai hình xương và<br /> góc nền sọ.<br /> <br /> Phương pháp đo đạc trên phim<br /> 180 phim sọ nghiêng được vẽ nét và scan<br /> vào máy vi tínhChuẩn hóa hình ảnh đã được<br /> scan theo tỉ lệ 1/1 so với bản vẽ nét Dùng<br /> phần mềm Autocad 2010 để tiến hành đo các<br /> góc độ và khoảng cách theo mục tiêu đề ra.<br /> <br /> Xử lý số liệu<br /> Các số liệu được phân tích thống kê theo<br /> chương trình SPSS để tìm giá trị trung bình, độ<br /> <br /> Mẫu nghiên cứu<br /> <br /> lệch chuẩn, các giá trị lớn nhất, các giá trị nhỏ<br /> <br /> Mẫu gồm 180 phim sọ nghiêng (90 nam và<br /> 90 nữ) với độ tuổi từ 15-35 tuổi được chụp<br /> phim lần đầu khi đến khám và điều trị chỉnh<br /> hình tại khoa Răng Hàm Mặt trường ĐHYD<br /> TPHCM. Mẫu được chia đều thành 3 nhóm cụ<br /> thể như sau:<br /> <br /> nhất.<br /> <br /> Nhóm 1: Sai hình xương hạng I: Góc ANB:<br /> 00-40, chỉ số Wits: -4mm đến 2,1mm.<br /> Nhóm 2: Sai hình xương hạng II: Góc<br /> ANB>40, chỉ số Wits: > 2,1mm.<br /> Nhóm 3: Sai hình xương hạng III: Với góc<br /> ANB