Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân táo bón do sa trực tràng kiểu túi

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG  <br /> CỦA BỆNH NHÂN TÁO BÓN DO SA TRỰC TRÀNG KIỂU TÚI <br /> Trần Đình Cường*, Nguyễn Trung Tín** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Táo bón do sa trực tràng kiểu túi là bệnh lành tính xảy ra hầu như ở phụ nữ đặc biệt là phụ nữ <br /> sanh đẻ nhiều qua đường âm đạo. Bệnh thường gặp ở tuổi trung niên, ảnh hưởng nhiều đến công việc và sinh <br /> hoạt của bệnh nhân.    <br /> Mục tiêu: Xác định đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của táo bón do sa trực tràng kiểu túi. <br /> Phương pháp: Mô tả loạt ca. Chúng tôi đánh giá táo bón dựa theo tiêu chuẩn chẩn đoán thang điểm đánh <br /> giá táo bón Agachan ‐ Wexner 1996 (điểm Wexner), thang điểm đánh giá hội chứng tống phân tắc nghẽn 5 tiêu <br /> chí của Aldolfo Renzi (2012) (điểm 5 tiêu chí). Đánh giá kích thước túi sa trực tràng và phân độ theo Yang trên <br /> hình cộng hưởng từ trực tràng hoạt động. <br /> Kết quả: Thời gian bị táo bón trước điều trị trung bình là 6,43 ± 6,32 năm. Điểm Wexner trung bình: 15,85 <br /> ± 3,41. Điểm 5 tiêu chí trung bình: 10,39 ± 2,95. Nhóm > 9 điểm chiếm 57,6%. Kích thước túi sa trực tràng <br /> trung bình: 3,23 ± 0,56 cm, cổ túi sa trung bình: 3,15 ± 0,66 cm. Độ II (theo Yang): 91,4%. Độ III (theo Yang): <br /> 8,6%. Sa tạng chậu và lồng trực tràng hậu môn kèm theo: Sa sàn chậu (từ độ II trở lên): 68,6%, Sa bàng quang <br /> (từ độ II trở lên): 8,6%, Sa tử cung (từ độ II trở lên): 5,7%, Lồng trực tràng hậu môn: 34,3%. <br /> Kết luận: Thời gian táo bón trung bình của bệnh nhân trên 6 năm. Phần lớn bệnh nhân có sa trực tràng <br /> kiểu túi độ II (91,4%). Tỷ lệ sa sàn chậu là 68,6% và lồng trực tràng hậu môn là 34,3%.  <br /> Từ khóa: sa trực tràng kiểu túi, Sa sàn chậu, Sa tử cung, Sa bàng quang, Phẫu thuật STARR <br /> <br /> ABSTRACT <br /> CLINICAL AND PARACLINICAL CARACTERISTICS OF PATIENTS  <br /> WITH CONSTIPATION CAUSED BY RECTOCELE <br /> Tran Dinh Cuong, Nguyen Trung Tin  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 375 ‐ 381 <br /> Background:  Constipation caused by rectocele is benign sickness which occurres in women espsecially in <br /> multipara. The sickness usually occurres in mid‐age adults, influences to working and daily activities of patients.  <br /> Objectives: To determine the clinical and para clinical caracteristics of patients with constipation caused by <br /> rectocele. <br /> Methodologies:  Case  serie  study  was  conducted  in  this  study.  We  evaluated  the  constipation  of  patient <br /> based on the Wexner scoring system, five items scoring of Aldolfo Renzi (2012). The assessement of rectocele size <br /> on magnetic resonance imaging was based on the classification of Yang.  <br /> Results:  The  mean  time  of  constipation  before  operation  was  6.43  ±  6.32  years.  Mean  wexner  score  was <br /> 15.85 ± 3.41. Mean five items score was 10.39 ± 2.95. Majority of them had five items score was greater than 9 <br /> (57.6%). Mean size of rectocele was 3.23 ± 0.56 cm, mean size of the neck of the rectocele was 3.15 ± 0.66 cm. <br /> Among of them, grade II and III (according to Yang) were 91.4% and 8.6%, respectfully. Pelvic floor descending <br /> <br /> * Bệnh viện Bình Long‐ Bình Phước, ** Đại học Y Dược TPHCM <br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. Nguyễn Trung Tín  ĐT: 0934666697  Email: bsnguyentrungtin@yahoo.com <br /> <br /> Ngoại Tổng Quát <br /> <br /> 375<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> of equal to or greater than grade II was 68.6%. Prolapse of urinary bladder and uterus equal to or greater than <br /> grade II were 8.6% and 5.7%, respectfully. Internal rectal intussusception was 34.3%. <br /> Conclusions:  Mean  duration  of  constipation  of  study  patients  was  greater  than  6  years.  Majority  of <br /> patients had second grade of rectocele (91.4%). The proportion of pelvic floor descending was 68.6% and internal <br /> rectal intussusception was 34.3%.  <br /> Key  terms:  rectocele,  Pelvic  Floor  Descending,  Uterus  prolapse,  Urinary  Bladder  prolapse,  STARR <br /> procedure <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> <br /> Táo bón gặp ở nữ nhiều hơn nam giới từ 2,2 <br /> đến  3  lần  và  hầu  hết  các  nghiên  cứu  cho  thấy <br /> triệu chứng gia tăng sau 65 tuổi(7,16). Trong khảo <br /> sát ở 10018 người của Stewart và cộng sự(17), táo <br /> bón chiếm 14,7% trong đó 4,6% là táo bón chức <br /> năng,  2,1%  hội  chứng  ruột  kích  thích,  4,6%  hội <br /> chứng  tống  phân  tắc  nghẽn  và  3,4%  là  kết  hợp <br /> giữa  hội  chứng  tống  phân  tắc  nghẽn  và  hội <br /> chứng ruột kích thích, hội chứng tống phân tắc <br /> nghẽn có hoặc không có kết hợp với hội chứng <br /> ruột kích thích thường gặp nhất ở phụ nữ với tỉ <br /> lệ nữ/nam là 2,27/1,65. <br /> <br /> Trong khoảng thời gian từ tháng 8‐2011 đến <br /> tháng  12‐2012,  tại  bệnh  viện  Đại  học  Y  Dược <br /> Thành Phố Hồ Chí Minh có 35 bệnh nhân nữ đã <br /> được điều trị bệnh lý sa trực tràng kiểu túi bằng <br /> phẫu  thuật  STARR  có  hoặc  không  có  kèm  theo <br /> khâu  bản  nâng  (KBN)  để  điều  trị  sa  sàn  chậu <br /> phối hợp. <br /> <br /> Hội chứng tống phân tắc nghẽn ảnh hưởng <br /> nhiều  đến  chất  lượng  cuộc  sống  bệnh  nhân,  có <br /> nhiều nguyên nhân gây ra hội chứng tống phân <br /> tắc  nghẽn,  tùy  theo  nguyên  nhân  mà  có  các <br /> phương  pháp  điều  trị  khác  nhau,  sa  trực  tràng <br /> kiểu túi là một trong những nguyên nhân gây ra <br /> hội chứng này. <br /> Sa  trực  tràng  kiểu  túi  là  bệnh  lý  lành  tính <br /> xảy  ra  hầu  như  ở  phụ  nữ  đặc  biệt  là  phụ  nữ <br /> sanh  đẻ  nhiều  qua  đường  âm  đạo(11,4).  Bệnh <br /> thường  gặp  ở  tuổi  trung  niên(8,11,14,20),  ảnh <br /> hưởng  nhiều  đến  công  việc  và  sinh  hoạt  của <br /> bệnh  nhân.  Nghiên  cứu  này  nhằm  xác  định <br /> đặc  điểm  lâm  sàng  và  cận  lâm  sàng  của  táo <br /> bón do sa trực tràng kiểu túi. <br /> <br /> Đặc điểm bệnh nhân <br /> Tuổi <br /> Tuổi  trung  bình  của  bệnh  nhân  là  44,40  + <br /> 12,01  (26  đến  76).  Bệnh  nhân  trong  nhóm   90 ml nước) là 23,5% (4/17). <br /> <br /> Chẩn đoán sa trực tràng kiểu túi theo Yang <br /> dựa trên hình ảnh chụp cộng hưởng từ trực <br /> tràng hoạt động  <br /> Kích  thước  túi  sa  trực  tràng  trung  bình  là <br /> 3,23  ±  0,56  cm,  nhỏ  nhất  là  2,18  và  lớn  nhất  là <br /> 4,75 (n = 35). Cổ túi sa trung bình là 3,15 ± 0,66 <br /> cm (n = 12), dao động từ 2,25 đến 4,12 cm. Phân <br /> độ Yang độ II chiếm 91,4% (32/35), độ III chiếm <br /> 8,6% (3/35).  <br /> <br /> Chẩn đoán sa tạng chậu kèm theo dựa trên <br /> hình  ảnh  chụp  cộng  hưởng  từ  trực  tràng <br /> hoạt động <br /> <br /> Điểm  và  triệu  chứng  theo  thang  điểm  5  tiêu <br /> chí <br /> Điểm  5  tiêu  chí  trung  bình  là  10,39  ±  2,95, <br /> điểm thấp nhất bằng 4,0 và cao nhất bằng 16,0. <br /> Nhóm  9 điểm chiếm <br /> 57,6% (19/33). <br /> <br /> Bệnh kèm theo gặp nhiều nhất là sa sàn chậu <br /> 68,6% (24/35), ít hơn là lồng trực tràng hậu môn <br /> 34,3%  (12/35)  sa  bàng  quang  8,6%  (3/35),  sa  tử <br /> cung 5,7% (2/35).  <br /> <br /> Bảng 1. Điểm trung bình triệu chứng theo thang <br /> điểm 5 tiêu chí <br /> <br /> Đặc điểm bệnh nhân <br /> <br /> Triệu chứng<br /> Rặn nhiều<br /> Trực tràng tống xuất không hoàn<br /> toàn<br /> Dùng thuốc nhuận trường/thụt tháo<br /> Dùng tay ấn âm đạo/tầng sinh môn<br /> Khó chịu/đau bụng<br /> <br /> Điểm trung bình<br /> 3,06 ± 0,97<br /> 3,06 ± 0,86<br /> 0,73 ± 1,23<br /> 1,60 ± 1,54<br /> 1,94 ± 1,67<br /> <br /> Áp  lực  hậu  môn  trực  tràng,  phản  xạ  đại <br /> tiện, rặn tống bóng  <br /> Áp  lực  hậu  môn  trực  tràng  thì  nghỉ  trung <br /> bình 20,7 ± 1,6 mmHg (19 đến 24), bình thường <br /> (