Đặc điểm một số loại gỗ dùng trong sản xuất ván nhân tạo

Chia sẻ: Nguyen Thai Hang | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:54

Thêm vào BST

Báo xấu

240
lượt xem 77
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trám Trắng là cây gỗ lớn, chiều cao tối đa có thể đạt 25m, đường kính lớn nhất dmax = 120 cm; thân cây tròn, thẳng, vỏ xám trắng, lúc về già thường bong vảy nhỏ. Vết vỏ đẽo có nhựa thơm, hơi đục. Là kép chân chim lẻ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đặc điểm một số loại gỗ dùng trong sản xuất ván nhân tạo

§Æc ®iÓm mét sè lo¹i gç Dïng trong s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o Dïng 1.Gç Tr¸m Tr¾ng ( dïng cho v¸n L_V_L) Tr¸m Tr¾ng lµ c©y gç lín, chiÒu cao tèi ®a cã thÓ ®¹t 25 m, ®êng kÝnh Tr¸m lín nhÊt dmax = 120 cm; th©n c©y trßn, th¼ng, vá x¸m tr¾ng, lóc vÒ giµ th êng lín cm bong v¶y nhá. VÕt vá ®Ïo cã nhùa th¬m, h¬i ®ôc. Lµ kÐp ch©n chim lÎ, cã 7 VÕt ®Õn 13 l¸ chÐt, l¸ chÐt dµi tõ 6 ®Õn 15 cm, réng 2,5 ®Õn 5,5 cm, ®Çu nhän cm réng cm dÇn, ®u«i lÖch, mÐp l¸ nguyªn, mÆt díi l¸ thêng cã nhiÒu v¶y s¸p tr¾ng. G©n dÇn, êng G©n bªn cã tõ 12 ®Õn 16 ®«i, cã l¸ kÌm sím rông. bªn Tr¸m Tr¾ng lµ lo¹i c©y ph©n bè réng tõ B¾c vµo Nam, lµ lo¹i c©y cã gç mÒm vµ ®îc sö dông réng r·i trong nh©n d©n ta tõ l©u do gç dÔ gia c«ng. mÒm Tr¸m Tr¾ng lµ lo¹i gç dÔ gia c«ng, song còng rÊt dÔ bÞ s©u, nÊm ph¸ ho¹i. Tr¸m Do ®ã chØ sö dông trong ®å méc th«ng th êng vµ dïng cho c¸c c«ng tr×nh díi Do m¸i che. m¸i ë vïng nói phÝa B¾c, c©y Tr¸m Tr¾ng ngoµi viÖc trång ®Ó lÊy gç, lÊy qu¶ nã cßn ®îc sö dông ®Ó lµm h¬ng, tinh dÇu tr¸m, lµm phô gia cho c«ng qu¶ nghiÖp s¬n, in… Do th©n gç tr¸m, trßn, th¼ng, dÔ gia c«ng do vËy nã ®ang Do ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt v¸n d¸n.[ 4] Do nh÷ng ®Æc ®iÓm nh vËy cña gç Tr¸m Tr¾ng, nªn trong ®Ò tµi ®· sö dông lo¹i nguyªn liÖu nµy ®Ó nghiªn cøu thÝ nghiÖm bãc v¸n máng cho v¸n dông LVL. LVL. Gç Tr¸m Tr¾ng ë vïng nói phÝa B¾c, vËn chuyÓn xuèng c¸c tØnh quanh khu vùc Hµ Néi . Nguyªn liÖu Tr¸m Tr¾ng trong ®Ò tµi ® îc mua t¹i nhµ m¸y gç khu CÇu §uèng, Hµ Néi . Th«ng sè kÝch thíc cña gç Tr¸m Tr¾ng dïng trong ®Ò tµi. Th«ng Th«ng sè KÝ hiÖu §¬n vÞ tÝnh TrÞ sè §êng kÝnh gç D Cm 32 -37 ≤2 §é cong C % §é 1
≤2 §é thãt ngän F cm/m §é §é trßn ®Òu Kr % ≥ 80 1.1. CÊu t¹o th« ®¹i cña gç Tr¸m Tr¾ng: Tr¸m Tr¾ng lµ c©y gç lín,th¼ng thí, vßng n»m t¬ng ®èi réng, lç m¹ch ph©n t¸n, m¹ch tô hîp ®¬n - kÐp, sè lîng trung b×nh (7 - 9 lç/mm2) KÝch thíc ph©n tia gç trung b×nh, sè lîng võa (5 - 6 tia/mm) h×nh thøc s¾p xÕp võa ®ång tia nhÊt, võa kh«ng ®ång nhÊt. nhÊt, TÕ bµo m« mÒm v©y quanh lç m¹ch kh«ng kÝn, khã nh×n thÊy b»ng m¾t thêng. m¾t 1.2. Mét sè tÝnh chÊt vËt lý cña nguyªn liÖu gç Tr¸m Tr¾ng . B¶ng 3.1 : TÝnh chÊt c¬ häc, vËt lý cña gç Tr¸m Tr¾ng. TÝnh chÊt TrÞ sè §¬n vÞ γ 0 = 0.42 g/cm3 Khèi lîng thÓ tÝch Tû lÖ co rót +ChÒu däc thí % Yl = 0.16 +ChiÒu xuyªn t©m % Yx = 1.56 +ChiÒu tiÕp tuyÕn % YT = 3.74 Tû lÖ gi·n në +ChiÒu däc thí % YL = 0.67 +ChiÒu xuyªn t©m % YX = 2.50 Cêng ®é uèn tÜnh Mpa σut = 25.68 Modul ®µn håi Mpa E = 54.63 2
σKd = 71.86 Cêng ®é kÐo däc thí Mpa Cêng ®é kÐo ngang thí Mpa σKNXT = 2.36 2.36 KNXT Mpa σKNTT = 2.3 KNTT §é cøng tÜnh Mpa HXT = 17.27 Mpa HTX = 24.80 TX Mpa HNgang = 31.8 øng suÊt t¸ch. Mpa σTXT = 1.01 Mpa σTTT = 1.18. 2. Keo lai. (dïng cho v¸n L_ V_L) 2.1. C¸c ®Æc ®iÓm h×nh d¹ng th©n c©y B¶ng 01: Th«ng sè h×nh d¹ng th©n c©y Stt Th«ng sè TrÞ sè §¬n vÞ 1 ChiÒu cao trung b×nh 17 m 2 ChiÒu cao díi cµnh 8 m 3 §êng kÝnh ngang ngùc 25-27 cm 4 §êng kÝnh trung b×nh 27 cm 5 §é thãt ngän trung b×nh 0.8 cm/m 6 §é cong trung b×nh 2.2 % 7 ChiÒu dµy vá trung b×nh phÇn gèc 0.8 cm 8 ChiÒu dµy vá trung b×nh phÇn ngän 0.4 cm 9 M¾t gç cã ®êng kÝnh (1,1 – 1,6 cm) 2-4 m¾t/m 10 Tû lÖ lâi (lâi mµu n©u nh¹t) 80 % §Æc ®iÓm h×nh d¹ng c©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ¶nh h - ëng ®Õn chÊt lîng v¸n máng khi bãc còng nh chÊt lîng v¸n s¶n phÈm sau nµy. Bªn c¹nh ®ã, nã còng ¶nh h ëng rÊt lín ®Õn tû lÖ lîi dông nguyªn liÖu khi s¶n xuÊt v¸n máng. Nh×n chung, c¸c c©y gç cã ® êng kÝnh lín, th©n c©y th¼ng, chiÒu cao díi cµnh lín, ®é cong, ®é thãt ngän, sè l îng vµ ®êng kÝnh m¾t cµng nhá th× chÊt lîng v¸n máng cµng cao, tû lÖ lîi dông gç còng cao. 2.1.2.C¸c ®Æc ®iÓm cÊu t¹o gç 3
+CÊu t¹o th« ®¹i: Gç Keo lai khi míi chÆt h¹ cã gi¸c lâi ph©n biÖt kh«ng râ, sau mét thêi gian gç lâi cã mµu n©u sÉm, gi¸c cã mµu n©u nh¹t. Vßng n¨m, gç sím, gç muén kh«ng ph©n biÖt râ, chiÒu réng vßng n¨m tõ 12-17mm. Thí gç th¼ng vµ kh¸ th«. +CÊu t¹o hiÓn vi: M¹ch gç cã kÝch thíc trung b×nh (0,1 – 0,2mm), sè l îng Ýt, m¹ch gç xÕp ph©n t¸n, h×nh thøc tô hîp ®¬n vµ kÐp víi sè l îng 2-3lç/mm2. Trong m¹ch gç kh«ng cã thÓ bÝt. Trªn mÆt c¾t ngang: Tia gç nhá vµ kh¸ râ (
nÒn t¶ng t¹o ra cêng ®é cña v¸n sau khi Ðp. Giíi h¹n bÒn cña gç cµng lín sÏ t¹o ra s¶n phÈm cã cêng ®é cµng cao. B¶ng 02: Mét sè tÝnh chÊt vËt lý vµ c¬ häc cña gç Keo lai Stt TÝnh chÊt TrÞ sè §¬n vÞ γ 0 = 0,466 g/cm3 1 Khèi lîng thÓ tÝch γ 12 = 0,549 γ 18 = 0,553 2 Hót níc sau 24 giê ng©m níc 21,2 % 3 Hót Èm sau 24 giê 2,0 % 4 §é co rót +Däc thí 0,59 % +Xuyªn t©m 3,73 % +TiÕp tuyÕn 7,61 % 5 §é d·n dµi sau 30 ngµy ng©m níc +Däc thí 0,37 % +Xuyªn t©m 3,41 % +TiÕp tuyÕn 7,94 % 6 Giíi h¹n bÒn khi nÐn däc (MC=12%) 62,35 MPa 7 Giíi h¹n bÒn khi nÐn côc bé (MC=12%) 12,07 MPa 8 Giíi h¹n bÒn khi nÐn toµn bé (MC=12%) 7,289 MPa 9 Giíi h¹n bÒn khi kÐo däc thí (MC=12%) 126,8 MPa 10 Giíi h¹n bÒn khi kÐo ngang thí (MC=12%) 3,764 MPa 11 Giíi h¹n bÒn khi uèn tÜnh (MC=12%) 88,6 MPa 12 M« ®un ®µn håi khi uèn tÜnh 7500 MPa 13 Giíi h¹n bÒn khi trît däc thí xuyªn t©m 13,25 MPa (MC=12%) 14 Giíi h¹n bÒn khi trît däc thí tiÕp tuyÕn 12,3 MPa (MC=12%) 15 Giíi h¹n bÒn khi trît ngang thí xuyªn t©m 5,17 MPa (MC=12%) 16 Giíi h¹n bÒn khi trît ngang thí tiÕp tuyÕn 7,68 Mpa (MC=12%) 17 Søc chèng t¸ch xuyªn t©m (MC=12%) 14,25 Kgf/cm 18 Søc chèng t¸ch xuyªn t©m (MC=12%) 17,57 Kgf/cm §Ó cã thÓ x¸c ®Þnh xem gç Keo lai cã thÓ ®¸p øng ® îc lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt v¸n máng hay kh«ng, ®Æc biÖt lµ v¸n máng dïng trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt v¸n LVL thêng cã chiÒu dµy t¬ng ®èi lín, chóng ta cÇn dùa trªn c¬ së vÒ yªu cÇu ®èi víi nguyªn liÖu s¶n xuÊt v¸n d¸n (HiÖn ch a cã yªu cÇu cô thÓ ®èi víi nguyªn liÖu s¶n xuÊt v¸n LVL). B¶ng 03: Yªu cÇu ®èi víi nguyªn liÖu dïng cho s¶n xuÊt v¸n L_V_L 5
Stt Th«ng sè Yªu cÇu §¬n vÞ 1 §êng kÝnh gç trßn > 18 cm 2 §é trßn ®Òu > 70 % 3 §é cong mét chiÒu < 2-3 tuú lo¹i % 4 §é cong nhiÒu chiÒu
- C¸c tÝnh chÊt c¬, vËt lý cña gç Th«ng m· vÜ: C¸c + Søc co d·n cña gç: Lµ sù thay ®æi vÒ kÝch th íc cña gç khi ®é Èm cña gç Søc thay ®æi trong kho¶ng tõ 0% ®Õn ®é Èm b·o hoµ thí gç vµ ng îc l¹i tõ ®é Èm thay b·o hoµ thí gç xuèng 0%. b·o + Khèi lîng thÓ tÝch cña gç: 0.45÷ 0.50 g/cm3. Khèi + Giíi h¹n bÒn khi nÐn ngang thí: Giíi . NÐn ngang thí toµn bé theo chiÒu tiÕp tuyÕn: 22 ÷ 27 (Kg/cm2) NÐn . NÐn ngang thí toµn bé theo chiÒu xuyªn t©m: 26÷ 32 (Kg/cm2) NÐn . NÐn ngang thí côc bé theo chiÒu tiÕp tuyÕn: 38 ÷ 44 (Kg/cm2) NÐn .NÐn ngang thí côc bé theo chiÒu xuyªn t©m: 40÷ 49 (Kg/cm2) + §é cøng tÜnh: .§é cøng tÜnh theo mÆt c¾t ngang: 500÷ 630 (Kg/cm2) .§é cøng tÜnh theo mÆt c¾t xuyªn t©m: 400 ÷ 520 (Kg/cm2) .§é cøng tÜnh theo mÆt c¾t tiÕp tuyÕn: 450÷ 580 (Kg/cm2) + Giíi h¹n bÒn khi uèn tÜnh: .Giíi h¹n bÒn theo chiÒu xuyªn t©m: 420 ÷ 530 (Kg/cm2) .Giíi h¹n bÒn theo chiÒu tiÕp tuyÕn: 450÷ 560 (Kg/cm2) 4.Gç cao su (dïng cho v¸n sµn) Cao su lµ mét lo¹i c©y c«ng nghiÖp cã gi¸ trÞ, cã nguån gèc tõ Nam Mü, ®îc ®a vµo trång ë ViÖt Nam chñ yÕu ë c¸c tØnh miÒn §«ng Nam Bé vµ T©y Nguyªn vµo cuèi thÕ kû 19 víi môc ®Ých chÝnh lµ khai th¸c nhùa, sau khi hÕt Nguyªn tuæi khai th¸c nhùa cã thÓ lÊy gç. Gç Cao su tríc nh÷ng n¨m 1990 ®îc sö Gç dông lµm chÊt ®èt lµ chñ yÕu, sau khi ChÝnh phñ h¹n chÕ vµ tiÕn ®Õn cÊm dông khai th¸c rõng tù nhiªn th× c¸c lo¹i gç rõng trång nh gç Cao su ngµy cµng thÓ khai hiÖn vai trß quan träng trong ngµnh ChÕ biÕn l©m s¶n. HiÖn nay kho¶ng 60 hiÖn – 70 % xÝ nghiÖp chÕ biÕn gç xuÊt khÈu ë c¸c tØnh phÝa Nam dïng nguyªn 70 liÖu chÝnh lµ gç Cao su. liÖu 4.1 §Æc ®iÓm sinh trëng vµ cÊu t¹o Th©n c©y Cao su cã hai phÇn chÝnh, th©n c©y vµ vá c©y. Th©n c©y th¼ng, cã ®êng kÝnh tõ 25 – 60cm, chiÒu cao tõ 15 – 20m, th©n lµ phÇn th¼ng, 7
chÝnh cung cÊp nhùa vµ gç. Vá c©y gåm 3 líp, líp da sÇn lµ tËp hîp c¸c tÕ chÝnh bµo chÕt b¶o vÖ líp trong, líp vá cøng lµ líp da c¸t cã chøa mét sè m¹ch nhùa, bµo trong cïng lµ líp vá mÒn hay líp da lôa chøa nhiÒu m¹ch nhùa. trong VÒ cÊu t¹o gç Cao su, phÇn gç gi¸c, gç lâi khã ph©n biÖt, vßng n¨m ph©n biÖt rÊt râ nhÊt lµ ë phÇn gèc, thí th¼ng, xo¾n thí Ýt. Gç Cao su cã lç ph©n m¹ch kh¸ lín, ph©n bè kiÓu ph©n t¸n, nhu m« gç Cao su kh¸ phong phó, tia gç m¹ch cã cÊu t¹o dÞ bµo, xÕp tõ 2 – 3 hµng tÕ bµo, sîi gç th¼ng. cã - C¸c tÝnh chÊt c¬, vËt lý cña gç Cao su: + Søc co d·n cña gç: Lµ sù thay ®æi vÒ kÝch th íc cña gç khi ®é Èm cña gç thay ®æi trong kho¶ng tõ 0% ®Õn ®é Èm b·o hoµ thí gç vµ ng îc l¹i tõ ®é gç Èm b·o hoµ thí gç xuèng 0%. Èm + Khèi lîng thÓ tÝch cña gç: Lµ tû sè gi÷a khèi l îng gç trªn mét ®¬n vÞ thÓ tÝch gç. Th«ng thêng, gç cã khèi lîng thÓ tÝch cµng cao th× kh¶ n¨ng thÓ chÞu lùc t¸c dông cµng lín vµ ngîc l¹i gç cã khèi lîng thÓ tÝch cµng nhá th× chÞu kh¶ n¨ng chÞu lùc cµng nhá. kh¶ + §é cøng tÜnh: BiÓu thÞ kh¶ n¨ng chèng l¹i t¸c dông cña ngo¹i lùc khi Ðp mét vËt kh«ng biÕn d¹ng vµo gç lµm cho gç lâm xuèng. Ðp + Giíi h¹n bÒn khi uèn tÜnh: Sau lùc Ðp ngang thí th× øng suÊt uèn tÜnh lµ chØ tiªu thø hai ®Ó ®¸nh gi¸ c êng ®é chÞu lùc cña gç lµm v¸n sµn. V× tÜnh thÕ, khi ®¸nh gi¸ cêng ®é gç lµm v¸n sµn ng êi ta dïng øng suÊt giíi h¹n bÒn thÕ, Ðp ngang thí vµ giíi h¹n bÒn khi uèn tÜnh lµm tiªu chuÈn. Ðp B¶ng giíi thiÖu mét sè tÝnh chÊt c¬ lý cña gç Cao su B¶ng 8
STT ChØ tiªu Gi¸ trÞ §¬nvÞ TÝnh chÊt vËt lý, c¬ häc g/cm3 1 Khèi lîng thÓ tÝch t¬i 0.937 g/cm3 2 Khèi lîng thÓ tÝch kh« kiÖt 0.633 g/cm3 3 Khèi lîng thÓ tÝch th¨ng b»ng 0.693 g/cm3 4 Khèi lîng thÓ tÝch c¬ b¶n 0.550 5 §iÓm b·o hoµ thí gç 29.5 % 6 §é co rót däc thí 0.33 % 7 §é co rót xuyªn t©m 2.43 % 8 §é co rót tiÕp tuyÕn 4.05 % Kg/cm2 9 øng suÊt nÐn ngang thí 7.12 Kg/cm2 10 øng suÊt nÐn däc thí 83.16 Kg/cm2 11 øng suÊt uèn xuyªn t©m 451.43 Kg/cm2 12 øng suÊt uèn tiÕp tuyÕn 751.36 Kg/cm2 13 Lùc t¸ch 48.51 Thµnh phÇn ho¸ häc 14 Cellulose 44 – 46 % 15 Pentosan 18 – 20 % 16 Lingnin 22 - 24 % 5. Sa méc(dïng cho v¸n ghÐp thanh) 5. Gç Sa méc (Cunninghamia lanceolata Hook) lµ lo¹i gç thuéc nhãm V trong b¶ng ph©n lo¹i gç. trong Gç Sa méc cã mét sè ®Æc ®iÓm nh sau: - Gç th¼ng thí, mµu vµng nh¹t, th¬m, mÒm nhÑ, dÔ gia c«ng, ®Æc biÖt khã bÞ mèi mät chÞu ®ùng ®îc ë díi ®Êt Èm; khã - Cã cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt t¬ng ®èi ®ång ®Òu, ®é thãt ngän vµ ®é cong nhá; nhá; 9
- Cµnh nhá vµ tËp trung; Cµnh - Sè lîng m¾t/m t¬ng ®èi lín; - Sa méc lµ loµi c©y cã kh¶ n¨ng t¸i sinh chåi m¹nh vµ ph¸t Sa triÓn nhanh; triÓn VÒ sö dông: ë Trung Quèc ®· nghiªn cøu sö dông gç Sa méc trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n d¨m, bét giÊy.... Tuy nhiªn, rÊt Ýt c«ng tr×nh nghiªn cøu sö dông gç xuÊt nµy trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh. Do vËy, ®Ò tµi nµy thùc hiÖn nµy nh»m bíc ®Çu t×m kiÕm, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sö dông gç Sa méc ®Ó s¶n xuÊt nh»m v¸n ghÐp thanh. Mét lo¹i h×nh c«ng nghÖ ®ang ® îc quan t©m vµ ph¸t triÓn v¸n m¹nh ë níc ta. m¹nh íc 5.1. Th«ng sè h×nh häc 5.1. - §é cong cña c©y: §é §é cong ®îc cña c©y ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: §é h f= . 100, % l Trong ®ã: f- ®é cong c©y gç, %; Trong f- h- ®é cong t¹i vÞ trÝ lín nhÊt, cm; h- l- chiÒu dµi ®o¹n gç cong, m; §èi víi gç Sa méc qua kh¶o s¸t vÒ th«ng sè h×nh häc thÊy r»ng ®é cong cña c©y rÊt bÐ ta cã thÓ bá qua ®é cong cña c©y, nh vËy lµ mét ®iÒu rÊt cña thuËn lîi cho viÖc sö dông nguyªn liÖu nµy. thuËn - §é thãt ngän (c): d1 − d 2 c= , cm/m L Trong ®ã: d1- ®êng kÝnh gèc, cm; Trong d2- ®êng kÝnh ngän, cm; L- chiÒu dµi c©y gç, m; 5.2. §Æc ®iÓm cÊu t¹o §Æc ®iÓm ngo¹i quan §Æc Sa méc: th©n th¼ng ®é cong nhá h¬n 2%, ®é thãt ngän nhá h¬n 2 Sa cm/m vµ ®é trßn ®Òu (Kr) lín h¬n 0.7. cm/m 10
Vá cã mµu hång, cã cÊu t¹o nhiÒu líp, líp ngoµi th êng dµy h¬n c¶ vµ th- Vá êng nøt däc thµnh « bong ra. ChiÒu dµy vá kho¶ng 3-7mm, cã c©y lín tíi 9-11 mm, chiÕm tû lÖ 4-7% thÓ tÝch c©y gç. mm, Gç cã nhiÒu m¾t sèng, m¾t chÕt. M¾t sèng tËp chung, sè l îng m¾t 3- 5 m¾t /m, ®êng kÝnh m¾t kho¶ng 0.7-1.0 cm. M¾t môc cã sè lîng Ýt nhÊt víi sè l îng kho¶ng 0-1 m¾t/m, ®êng kÝnh kho¶ng 0.5-0.6 cm. CÊu t¹o th« ®¹i cña gç CÊu Gç cã lâi, gi¸c ph©n biÖt, lâi gç chiÕm kho¶ng 31% phÇn gç gi¸c chiÕm kho¶ng 69% kho¶ng Vßng n¨m rÊt râ, cã gç sím, gç muén ph©n biÖt. PhÇn gç sím chiÕm kho¶ng 67.7%, phÇn gç muén chiÕm kho¶ng 32.3%. §é réng vßng n¨m trung kho¶ng b×nh lµ 5 mm. b×nh Gç th¼ng thí, mÆt gç mÞn, tÕ bµo m« mÒm kh«ng râ; Tia gç kÝch thíc bÐ, tÕ bµo m« mÒm cÊu t¹o nªn tia gç xÕp ®ång nhÊt, sè lîng tia gç tõ 4-5 tia/1mm; sè Gç kh«ng cã cÊu t¹o líp, kh«ng cã èng dÉn nhùa. ChØ cã sè Ýt èng dÉn nhùa sinh ra do tæn th¬ng c¬ giíi. nhùa ¬ng CÊu t¹o hiÓn vi :Qu¶n bµo cã h×nh kim dµi, hai ®Çu nhän, trªn mÆt :Qu¶n c¾t ngang qu¶n bµo cã h×nh ®a gi¸c hoÆc h×nh mÐo. ChiÒu dµi qu¶n bµo ë c¾t chiÒu cao th©n c©y 1.5 m biÕn ®éng tõ 1.96-3.10 mm, chiÒu dµi trung b×nh chiÒu 2.59 mm, ®êng kÝnh trung b×nh cña qu¶n bµo 33 µm, chiÒu dµy v¸ch qu¶n 2.59 êng bµo thay ®æi tõ 4.7 µm ®Õn 7.4 µm. ®Õn Lç th«ng ngang trªn v¸ch qu¶n bµo cã vµnh h×nh trßn hoÆc h×nh bÇu dôc s¾p xÕp so le, kh«ng ®Òu, thÓ hiÖn râ trªn mÆt c¾t xuyªn t©m. Lç dôc th«ng ngang cã kÝch thíc rÊt bÐ, nhá h¬n nhiÒu lÇn ® êng kÝnh cña qu¶n th«ng bµo. bµo. TÕ bµo m« mÒm thêng tËp hîp thµnh gi¶i ng¾n, xÕp theo h íng tiÕp tuyÕn, sè lîng Ýt. tuyÕn, Tia gç ®¬n, chØ do tÕ bµo m« mÒm xÕp ngang th©n c©y t¹o nªn, kh«ng cã qu¶n bµo trong tia gç. Tia gç cã chiÒu cao trung b×nh 135 µm, réng kh«ng 22µm. V¸ch ng¨n ngang cña tÕ bµo m« mÒm cÊu t¹o nªn tia gç rÊt kh¸c nhau 22 11 11
vÒ cÊu t¹o, cã thÓ dµy hoÆc kh«ng dµy theo tõng phÇn. Lç th«ng ngang gi÷a vÒ qu¶n bµo vµ tia gç nhá h¬n lç th«ng gi÷a qu¶n bµo víi qu¶n bµo. B¶ng 1.1. Mét sè tÝnh chÊt vËt lý, c¬ häc, ho¸ häc chñ yÕu cña gç Sa B¶ng Méc Stt ChØ tiªu §¬n vÞ TrÞ Ghi chó Stt tÝnh sè tÝnh sè 1 TÝnh chÊt vËt lý g/cm3 1.1 Khèi lîng thÓ tÝch c¬ b¶n 0.28 1.2 Tû lÖ co rót Xuyªn t©m % 3.4 TiÕp tuyÕn % 4.9 Xuyªn t©m % 3.2 Xuyªn 1.3 Tû lÖ d·n në TiÕp tuyÕn % 4.4 TÝnh chÊt c¬ 2 häc häc N/mm2 2.1 giíi h¹n bÒn nÐn däc thí 23.7 MC= 12% N/mm2 Giíi h¹n ngang thí TiÕp tuyÕn 2.2 MC= 12% 2.2 toµn bé toµn N/mm2 Xuyªn t©m 2.0 MC= 12% N/mm2 Giíi h¹n bÒn trît TiÕp tuyÕn 3.9 MC= 12% 2.3 däc thí däc N/mm2 Xuyªn t©m 4.1 MC= 12% 3. Thµnh PhÇn ho¸ häc 3.1 Hµm lîng tro % 0.43 Hµm lîng c¸c chÊt tan trong 3.2 % 8.74 NaOH 1% NaOH Hµm lîng c¸c chÊt tan trong 3.3 % 7.81 Benzen- etanol Benzen- 3.4 §é pH 6.2 12
B¶ng 1.1. Mét sè tÝnh chÊt vËt lý, c¬ häc, ho¸ häc chñ yÕu cña gç Sa Méc Stt ChØ tiªu §¬n vÞ TrÞ Ghi chó Stt tÝnh sè tÝnh sè 1 TÝnh chÊt vËt lý g/cm3 1.1 Khèi lîng thÓ tÝch c¬ b¶n 0.28 1.2 Tû lÖ co rót Xuyªn t©m % 3.4 TiÕp tuyÕn % 4.9 Xuyªn t©m % 3.2 Xuyªn 1.3 Tû lÖ d·n në TiÕp tuyÕn % 4.4 TÝnh chÊt c¬ 2 häc häc N/mm2 2.1 giíi h¹n bÒn nÐn däc thí 23.7 MC= 12% N/mm2 Giíi h¹n ngang thí TiÕp tuyÕn 2.2 MC= 12% 2.2 toµn bé toµn N/mm2 Xuyªn t©m 2.0 MC= 12% N/mm2 Giíi h¹n bÒn trît TiÕp tuyÕn 3.9 MC= 12% 2.3 däc thí däc N/mm2 Xuyªn t©m 4.1 MC= 12% 3. Thµnh PhÇn ho¸ häc 3.1 Hµm lîng tro % 0.43 Hµm lîng c¸c chÊt tan trong 3.2 % 8.74 NaOH 1% NaOH Hµm lîng c¸c chÊt tan trong 3.3 % 7.81 Benzen- etanol Benzen- 3.4 §é pH 6.2 13
6. Keo l¸ trµm (dïng cho s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh) §Æc ®iÓm vµ cÊu t¹o gç lµ nh©n tè chñ yÕu nhÊt quyÕt ®Þnh ®Õn mäi tÝnh chÊt cña gç. CÊu t¹o ®îc xem nh biÓu hiÖn bªn ngoµi cña tÝnh chÊt, tÝnh nh÷ng biÓu hiÖn vÒ cÊu t¹o lµ c¬ së khoa häc ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t îng nh÷ng s¶n sinh trong qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn, lùa chän c¸c th«ng sè c«ng nghÖ s¶n phï hîp Keo l¸ trµm lµ lo¹i c©y cã gi¸c, lâi ph©n biÖt. Gç gi¸c cã mµu tr¾ng x¸m, Keo gç lâi cã mµu vµng nh¹t ®Ó l©u chuyÓn mµu n©u x¸m. Tû lÖ gi¸c lâi phô gç thuéc vµo tuæi c©y, ë ®é tuæi 6-10 n¨m tû lÖ trung b×nh phÇn gç lâi chiÕm thuéc 72%. Gi÷a phÇn lâi cã tuû nhá (®Æc biÖt ë giai ®o¹n 10 n¨m trë ®i), xung 72%. quanh tuû nhÑ, xèp, cã nh÷ng nÐt gç giµ gièng Keo tai tîng. quanh Keo l¸ trµm lµ mét lo¹i c©y mäc nhanh, vßng n¨m ph©n biÖt kh«ng râ rµng, mçi vßng n¨m réng kho¶ng 1-1,5cm, trong mçi vßng n¨m gç sím, gç rµng, muén ph©n biÖt kh«ng râ rµng. Keo l¸ trµm cã thí gç h¬i nghiªng vµ t ¬ng ®èi muén mÞn, m¹ch gç cã thÓ quan s¸t b»ng m¾t th êng, lç m¹ch kho¶ng 5-8 lç/1mm 2. mÞn, Tia gç nhá, sè lîng trung b×nh, kho¶ng 3-7 tia /1mm 2. M¹ch gç võa xÕp vßng, Tia võa xÕp ph©n t¸n, ph©n bè kh«ng ®Òu, h×nh thøc tô hîp ®¬n. TÕ bµo nhu võa m« däc vßng quanh lç m¹ch theo kiÓu h×nh trßn kÝn vµ nöa kÝn. Keo l¸ trµm m« cã tû lÖ m¾t nhiÒu, tõ 6-7 m¾t/m chiÒu dµi. B¶ng2.1: TÝnh chÊt vËt lý, ho¸ häc cña gç keo l¸ trµm B¶ng2.1: Th«ng sè §¬n vÞ TrÞ sè G/cm3 Khèi lîng thÓ tÝch 0,47 §é co rót: - xuyªn t©m % 1,53 - TiÕp tuyÕn % 3,81 TiÕp - ThÓ tÝch % 4,72 HÖ sè co rót thÓ tÝch 0,41 §é hót Èm % 23,6 §é Èm gç t¬i % 75 PH 6,5 TÝnh chÊt c¬ häc Th«ng sè §¬n vÞ TrÞ sè 14
kgf/cm2 §é bÒn Ðp däc thí 462 §é kgf/cm2 §é bÒn uèn tÜnh: - Xuyªn t©m 1028 kgf/cm2 - TiÕp tuyÕn 990 TiÕp Søc chèng t¸ch: - Xuyªn t©m kgf/cm 10 - TiÕp tuyÕn kgf/cm 12 kgf/cm2 90 . 103 M«dun ®µn håi: - Xuyªn t©m kgf/cm2 89 . 103 - TiÕp tuyÕn TiÕp kgf/cm2 - §é cøng tÜnh 460 C¨n cø vµo mét sè tÝnh chÊt c¬ häc vµ vËt lý cña gç Keo l¸ trµm thÊy r¾ng ®©y lµ mét lo¹i gç cã ®é cøng trung b×nh vµ nÆng trung b×nh phï hîp r¾ng víi nhiÒu lo¹i h×nh s¶n phÈm. 7.Gç Mì (dïng cho s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh) (dïng §Æc ®iÓm vµ cÊu t¹o gç lµ nh©n tè chñ yÕu nhÊt quyÕt ®Þnh ®Õn mäi tÝnh chÊt cña gâ. CÊu t¹o ®îc xem nh biÓu hiÖn bªn ngoµi cña tÝnh chÊt, nh÷ng chÊt biÓu hiÖn vÒ cÊu t¹o lµ c¬ së khoa häc ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t îng s¶n sinh biÓu trong qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn, lùa chän c¸c th«ng sè c«ng nghÖ phï hîp. trong Mì cã thí gç h¬i nghiªng vµ t¬ng ®èi mÞn. ¬ng C¨n cø vµo mét sè tÝnh chÊt c¬ häc vµ vËt lÝ cña gç Mì thÊy r»ng ®©y lµ mét lo¹i gç cã ®é cøng trung b×nh vµ nhÑ phï hîp nhiÒu lo¹i s¶n phÈm. mét Gç mµu tr¾ng hoÆc vµng nh¹t, nhÑ (tØ träng gç 0.422g/cm 3), mÒm, th¬m, Gç mÞn, Ýt co rót, nøt nÎ, tØ lÖ cellulo cao, chÞu ® îc ma n¾ng, dÔ gia c«ng, ®îc mÞn, dïng lµm giÊy, gç d¸n l¹ng, bót ch×, trô má, ®å mÜ nghÖ, v¸n ghÐp thanh, c¸c dïng ®å gia dông bÒn ®Ñp. Lµ mét trong nh÷ng loµi c©y trång chñ yÕu trªn ®Êt Lµ rõng thø sinh nghÌo kiÖt ë vïng trung t©m vµ mét sè tØnh ë phÝa B¾c níc ta. rõng C©y thêng cao 15 - 20m, ®êng kÝnh cã thÓ ®¹t 50-60cm. êng 15 15
Mì lµ c©y sinh trëng nhanh, ®Õn tuæi 9 hÇu hÕt c©y cha cã lâi, rõng Mì trång thuÇn loµi mËt ®é 2500 - 3300 c©y/ha, sau 4 lÇn tØa th a, mËt ®é cßn trång gi÷ l¹i 350 - 500 c©y/ha; ë tuæi 15, chiÒu cao b×nh qu©n ®¹t 17.4-20.2m, ® - gi÷ êng kÝnh 19.9-22.6cm, . Nh×n chung t¨ng trëng chiÒu cao trung b×nh n¨m lµ êng 0.7-1m, ®êng kÝnh 1cm, [11]. 0.7-1m, 8. Gç B«ng gßn(dïng cho v¸n ghÐp thanh) C©y B«ng gßn cã t¸n c©y gièng nh mét chiÕc « lín lé râ ë trªn t¸n rõng, nã lµ mét trong nh÷ng loµi c©y cao nhÊt trong rõng nhiÖt ®íi cã thÓ ®¹t tíi nã kÝch thíc 60 m. ë ViÖt Nam, c©y thêng cã chiÒu cao tõ 18-25 m, Th©n c©y kÝch trßn ®Òu, thêng cã b¹nh vÌ ë gèc, cµnh non cã gai vµ th êng cã mµu xanh do trßn c¸c chÊt tè quang hîp, l¸ kÐp ch©n vÞt tõ 5-8 l¸. Sîi cña b«ng kh«ng dÝnh vµo c¸c h¹t, sîi cña b«ng dµi tõ 1.5-3.0 cm vµ ® îc bao phñ mét líp s¸p (parafin) ®Ó h¹t, gióp kh«ng hoµ tan vµo níc ®îc. C©y në hoa vµo buæi tèi vµ ®îc thô phÊn gióp nhê nh÷ng con d¬i ¨n phÊn hoa vµ mËt hoa. C©y B«ng gßn cã thÓ në hoa Ýt nhê nhÊt 5 n¨m 1 lÇn, ®Æc biÖt lµ ë rõng Èm. C©y rông l¸ vµo mïa kh«, sù ra hoa nhÊt vµ kÕt qu¶ s¶y ra khi c©y rông l¸ [15]. vµ C©y B«ng gßn lµ c©y mäc nhanh, a ¸nh s¸ng, chÞu h¹n; C©y cã thÓ C©y ¸nh tÝch luü níc trong c¸c tÕ bµo ë vá cña th©n c©y. C©y mäc tèt n¬i cã nhiÖt ®é tÝch b×nh qu©n 20 0C, lîng ma trªn 1000 mm, ®Êt sÊu Èm tho¸t níc [9]. 8.1.§Æc ®iÓm ngo¹i quan Gç B«ng gßn th©n th¼ng, ®é cong nhá, ®é thãt ngän nhá, ®é trßn ®Òu cao. cao. Th©n c©y cã mµu xanh, cã cÊu t¹o nhiÒu líp, vá dµy 18-20 mm, gèc cã b¹nh vÌ, th©n c©y vµ cµnh non cã gai. b¹nh 16
Gç cã rÊt Ýt hoÆc kh«ng cã m¾t môc vµ m¾t chÕt, c©y cã cµnh tËp Gç chung. CÊu t¹o th« ®¹i CÊu Gç B«ng gßn cã m¹ch gç ph©n t¸n dÔ thÊy b»ng kÝnh lóp. Gç gi¸c, gç lâi kh«ng ph©n biÖt, khi míi chÆt h¹ gç cã mµu tr¾ng, gç kh« cã mµu vµng lâi h¬i x¸m tr¾ng, gç cã nhiÒu x¬ sîi. h¬i Gç sím gç muén ph©n biÖt, gç muén cã mµu xÉm h¬n. Vßng sinh tr ëng hµng n¨m biÕn ®éng trong kho¶ng 6-30 mm. Trong giíi h¹n mçi vßng sinh tr - hµng ëng cã thÓ ph©n biÖt ®îc phÇn gç sím vµ gç muén. CÊu t¹o hiÓn vi Qua kh¶o s¸t cÊu t¹o hiÓn vi trªn 3 mÆt c¾t: mÆt c¾t ngang, tiÕp tuyÕn vµ xuyªn t©m, ta cã thÓ quan s¸t ® îc c¸c ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ®Æc tr ng tuyÕn nh sau: nh M¹ch gç ®¬n ph©n t¸n, h×nh bÇu dôc, ®«i khi cã m¹ch kÐp xuÊt hiÖn, lç M¹ch m¹ch biÕn ®éng tõ nhá ®Õn trung b×nh, vµo kho¶ng 60-200 μm. Bªn c¹nh ®ã, cã nh÷ng lç m¹ch kh¸ nhá cã ®êng kÝnh 35-50 μm. Sè lîng m¹ch tÕ bµo 3- ®ã, êng 10/mm2. M¹ch ph©n t¸n ®¬n cã khi kÐp xuyªn t©m, sè lîng m¹ch kÐp chiÕm tû lÖ t¬ng ®èi Ýt, thêng cã tõ 2-9 lç. M¹ch ®¬n n»m s¸t c¹nh nhau vµ v¸ch c¸c lç lÖ m¹ch t¬ng ®èi máng. Trong sè lç m¹ch cã sù tån t¹i cña thÓ bÝt chiÕm tû lÖ m¹ch lín ë phÇn gç gi¸c vµ rÊt Ýt ë phÇn gç lâi. Nhu m« xÕp xa m¹ch vµ ph©n t¸n. Tia gç B«ng gßn phÇn lín lµ tia kÐp, Nhu nhiÒu hµng tÕ bµo. BÒ réng tia gç tõ 3-10 tÕ bµo, chiÒu cao tia biÕn ®éng tõ nhiÒu 20-60 tÕ bµo. MËt ®é tia tõ 4-10 tia/mm, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c tia nhá gÇn 20-60 b»ng ®êng kÝnh lç m¹ch. b»ng êng Sîi gç lµ thµnh phÇn chñ yÕu cÊu t¹o nªn gç l¸ réng, gióp c©y ®øng Sîi v÷ng, sîi gç B«ng gßn th¼ng, cã m¹ch dµy trung b×nh, chiÒu dµi sîi trong v÷ng, 17 17
kho¶ng 300-1500 μm. TÊm xuyªn m¹ch cña gç B«ng gßn xÕp so le nhau trªn v¸ch tÕ bµo m¹ch gç lµm chøc n¨ng dÉn níc cña m¹ch gç . v¸ch Mét sè tÝnh chÊt vËt lý, c¬ häc, ho¸ TÝnh chÊt vËt lý TÝnh - Khèi lîng thÓ tÝch c¬ b¶n (g/cm3) 0.26 0.26 - §é co rót xuyªn t©m (%) 1.70 - §é co rót tiÕp tuyÕn (%) 4.90 §é 4.90 - §é co rót thÓ tÝch (%) 7.60 - §é hót níc (%) 447 - §é Èm gç t¬i (%) 80 - §é Èm th¨ng b»ng (%) 12.12 §é 12.12 - §é Èm b·o hoµ thí gç (%) 24 §é 24 TÝnh chÊt c¬ häc - §é cøng tÜnh trªn mÆt c¾t xuyªn t©m 8.42 (MPa) (MPa) - §é cøng tÜnh trªn mÆt c¾t tiÕp tuyÕn 10.53 (MPa) (MPa) - §é cøng tÜnh trªn mÆt c¾t ngang 16.3 (MPa) (MPa) - §é bÒn uèn tÜnh (MPa) 33.55 - M« ®un ®µn håi uèn tÜnh (MPa) 3154.06 - ®é bÒn nÐn ngang thí toµn bé (MPa) 3.62 TÝnh chÊt ho¸ häc - §é pH 6.5 9.Gç H«ng 9.1 CÊu t¹o gç 9.1.1. Ngo¹i h×nh C©y H«ng cã vá mµu x¸m, cÊu t¹o bëi 2 líp, líp ngoµi máng cã nhiÒu 18 18
vÕt sÇn sïi kh«ng ®Òu nhau, khi nhá cã mµu n©u b¹c, khi lín cã mµu tr¾ng vÕt x¸m hoÆc x¸m vµng, líp vá trong dµy, phÇn tiÕp gi¸p víi líp vá ngoµi cã mµu x¸m xanh lôc, phÇn cßn l¹i mµu tr¾ng. Vá dßn, chøa nhiÒu n íc, khã bãc vá khái xanh th©n c©y, vá nøt däc kh¸ s©u vµ kh«ng liªn tôc. th©n Th©n c©y t¬ng ®èi trßn, th¼ng víi ®é trßn ®Òu Kr > 0.7 , ®é cong f < Th©n 2%, ®é thãt ngän C < 2 cm/m. 2%, Gç kh«ng cã khuyÕt tËt nh: u, bíu, … sè lîng m¾t Ýt: 2 ÷ 3 m¾t/m dµi. îng 9.1.2. CÊu t¹o th« ®¹i 9.1.2. - Gç cã mµu s¸ng, tõ tr¾ng nh¹t ®Õn tr¾ng vµng. - Gç mÒm, nhÑ, gç gi¸c vµ gç lâi kh«ng ph©n biÖt, gç gi¸c Ýt, chØ cã 1 ÷ 2 Gç vßng n¨m, tuû gç cã kÝch thíc lín, chiÕm tû lÖ 3 ÷ 5 % ®êng kÝnh gç. vßng íc - Vßng n¨m réng 12 ÷ 18 mm, gç sím vµ gç muén ph©n biÖt, tû lÖ gç sím lín Vßng h¬n gç muén. h¬n - M¹ch gç xÕp vßng, tô hîp ®¬n vµ kÐp ng¾n, ® êng kÝnh lç m¹ch ë phÇn gç sím lín h¬n ®êng kÝnh lç m¹ch ë phÇn gç muén. Sè l îng m¹ch gç Ýt, gi¶m sím dÇn tõ phÇn gç sím ®Õn gç muén, trung b×nh 120 ÷ 140 lç/cm2. - M« mÒm khã quan s¸t ®îc b»ng m¾t thêng vµ kÝnh lóp. - Tia gç Ýt, kÝch thíc bÐ, s¾p xÕp ®ång nhÊt. - Thí gç t¬ng ®èi th¼ng vµ th«. - Gç kh«ng cã cÊu t¹o líp vµ èng dÉn nhùa. 9.1.3. CÊu t¹o hiÓn vi -M¹ch gç: chñ yÕu lµ m¹ch ®¬n, h×nh trßn, cã mét sè m¹ch kÐp ng¾n 2 ÷ 3, xÕp vßng. xÕp + §êng kÝnh m¹ch gç gi¶m dÇn tõ phÇn gç sím ®Õn gç muén. + Sè lîng m¹ch gç Ýt, gi¶m dÇn tõ phÇn gç sím ®Õn gç muén. B¶ng 9 - 2 Ph©n cÊp cÊu t¹o hiÓn vi cña m¹ch gç. PhÇn gç §êng kÝnh Ph©n cÊp Sè lîng Ph©n cÊp (µm) (m¹ch/mm2) 19
200 ÷ 300 2÷ 3 T¬ng ®èi lín Ýt 200 Gç sím Gç Gç Trung b×nh RÊt Ýt m u 70 ÷ 150 vµ t¬ng ®èi 1 vµ 70 é bÐ n + Lç th«ng ngang trªn v¸ch tÕ bµo m¹ch gç: h×nh elip, s¾p xÕp so le, ® êng kÝnh lç th«ng ngang kh¸ réng 9 ÷ 10 (µm). Trong m¹ch gç cã thÓ nót (do c¸c tÕ bµo m« mÒm n»m c¹nh m¹ch gç chui qua lç th«ng ngang trªn v¸ch m¹ch tÕ vµo bªn trong, ph×nh to vµ bÞt kÝn toµn bé hoÆc mét phÇn èng m¹ch). vµo - Sîi gç: sîi gç cã chiÒu dµi tõ trung b×nh ®Õn t ¬ng ®èi dµi, v¸ch tÕ bµo máng, ë phÇn gç sím sîi gç cã kÝch thíc ®ång ®Òu h¬n phÇn gç muén. máng, íc B¶ng 9- 3 Ph©n cÊp cÊu t¹o hiÓn vi cña sîi gç. B¶ng ChiÒu Ph©n cÊp §êng Ph©n ChiÒu dµy Ph©n dµi (µm) kÝnh sîi cÊp v¸ch tÕ bµo cÊp kÝnh cÊp v¸ch cÊp dµi (µm) (µm) Trung b×nh 900 ÷ T¬ng 900 25 ÷ 35 2÷ 3 vµ t¬ng ®èi Máng vµ 25 ®èi lín ®èi 1700 1700 dµi dµi - Tia gç: tia gç nhá, chØ cã Ýt tia ®¬n, phÇn nhiÒu lµ tia kÐp, cã tõ 2 ÷ 3 Tia tia hµng tÕ bµo, cã cÊu t¹o tÇng so le. hµng B¶ng 9 - 4 Ph©n cÊp cÊu t¹o hiÓn vi cña tia gç ChiÒu Ph©n ChiÒu Ph©n Sè tia/mm Ph©n Sè cao (µm) réng cÊp cÊp chiÒu tiÕp cÊp réng cÊp cÊp chiÒu cÊp cao (µm) tuyÕn tuyÕn 300 ÷ T¬ng Ýt 300 34 ÷ 39 2÷ 3 ThÊp 34 ®èi hÑp ®èi 600 600 20