Đặc điểm nguồn giống cá trong các thảm cỏ biển Phú Quốc Kiên Giang, Việt Nam

HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 6<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM NGUỒN GIỐNG CÁ TRONG CÁC THẢM CỎ IỂN PHÖ QUỐC<br /> KIÊN GIANG, VIỆT NAM<br /> VÕ VĂN QUANG, TRẦN THỊ HỒNG HOA<br /> <br /> Việ H<br /> N ồ<br /> T<br /> ệ<br /> ươ<br /> ưỡ<br /> ẻ, ơ ươ<br /> <br /> ờ<br /> ờ<br /> <br /> ư<br /> ủ<br /> ọ<br /> -<br /> <br /> ủ<br /> ưỡ<br /> ậ<br /> <br /> Ở ư<br /> <br /> ồ<br /> <br /> ệ<br /> ệ<br /> <br /> ệ<br /> <br /> ơ ư<br /> ờ T<br /> <br /> ồ<br /> <br /> ố<br /> <br /> ồ<br /> <br /> ươ<br /> <br /> ủ<br /> <br /> ế<br /> <br /> ,<br /> [8].<br /> <br /> ế<br /> ệ<br /> <br /> ở<br /> <br /> ủ<br /> Đ<br /> ưỡ<br /> <br /> ẻ<br /> ươ<br /> "N ă<br /> <br /> ì<br /> <br /> ủ<br /> ưỡ<br /> <br /> ư<br /> ưỡ<br /> <br /> ì<br /> ờ<br /> ệ<br /> <br /> ố<br /> <br /> ẫ ế<br /> , ố ư<br /> <br /> ,<br /> <br /> ố<br /> <br /> ố<br /> <br /> ư<br /> <br /> ư<br /> <br /> ệ<br /> ”,<br /> ì<br /> <br /> ườ<br /> ế ậ<br /> ở<br /> ồ<br /> <br /> ọ<br /> ế<br /> [4; 15]. S<br /> <br /> ồ<br /> <br /> ệ<br /> ẫ<br /> <br /> ồ<br /> ố<br /> ư ệ<br /> <br /> ườ<br /> ủ<br /> <br /> T<br /> <br /> ,<br /> ái,<br /> <br /> ế<br /> <br /> ở<br /> Đ<br /> [13; 15]<br /> ơ ắ<br /> <br /> v<br /> <br /> ư<br /> ồ<br /> <br /> ủ<br /> ọ<br /> <br /> ậ [12].<br /> <br /> T<br /> <br /> ổ<br /> ì<br /> ”<br /> <br /> Vệ N<br /> <br /> ồ<br /> <br /> ố<br /> ởP<br /> <br /> ì<br /> <br /> ế<br /> ệ<br /> <br /> ủ<br /> <br /> ứ<br /> ẻ, ươ<br /> <br /> L "<br /> ,<br /> <br /> ồ<br /> ủ<br /> <br /> ờ<br /> <br /> “<br /> <br /> Việ H i d ơ g họ ,<br /> C g ghệ Việ N<br /> <br /> họ<br /> <br /> ọ<br /> ,<br /> ọ<br /> <br /> uy ì<br /> <br /> ủ<br /> ọ ,<br /> <br /> ư<br /> <br /> ọ<br /> ồ<br /> ậ<br /> <br /> ứ ă<br /> ồ<br /> <br /> ủ<br /> ă<br /> <br /> T<br /> <br /> , ừ<br /> ậ [3; 6] Hệ<br /> <br /> Kh<br /> <br /> ,<br /> <br /> ố<br /> ẽ<br /> ư<br /> ơ ở<br /> <br /> “N<br /> ứ<br /> ế ậ<br /> ố<br /> ủ<br /> (Fisheries refugia) ở<br /> ế<br /> ệ<br /> Q ố , K ên Giang. Bài báo này<br /> ư<br /> ư<br /> ầ<br /> , ậ<br /> ở<br /> ứ<br /> ồ<br /> ố<br /> ươ<br /> ệ.<br /> <br /> I. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đị điể<br /> <br /> hời gi n h<br /> <br /> ẫ<br /> <br /> Tiến hành thu mẫu vào tháng 07/2013 ở 10 bãi có c<br /> bi n ở<br /> P Q ốc mỗi bãi thu 3 tr m, các tr m<br /> ở mỗi bãi cách nhau từ 0,6-1,6 km, c th<br /> ư<br /> :<br /> ươ (<br /> : , , ) ),<br /> T ơ (<br /> m: 4, 5, 6),<br /> Hòn M t (3 tr m: 7, 8, 9), Bãi Bổn (3 tr m: 10, 11, 12),<br /> Bãi Cây Sao (3 tr : , , ), M Đ<br /> c (3 tr m: 16,<br /> 17, 18), Bãi Vòng ven bờ (3 tr m: 19, 20, 21), Bãi Vòng<br /> xa bờ (3 tr m: 22, 23, 24), Cồn S i (3 tr m: 25, 26, 27),<br /> Bãi Cây Da (3 tr m: 28, 29, 30) (Hình 1).<br /> <br /> Hình 1: Sơ đồ thu mẫu trứng cá và<br /> cá bột ở các bãi cỏ biển của<br /> Phú Quốc (Kiên Giang)<br /> <br /> 1589<br /> <br /> HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 6<br /> <br /> 2. Phƣơng pháp h<br /> <br /> ẫu<br /> <br /> Mẫu trứng cá - cá b t thu b<br /> ư i tầng m t có gắ ư ốc kế,<br /> 56 cm, diện tích: 0,5 m2,<br /> ư c mắ ư i 0,33 mm Lư i tầng m<br /> 10-15 phút, vận tố é ư i từ 2-3 h i lý/giờ.<br /> Mẫ<br /> ư<br /> <br /> ư c b o qu n trong dung d<br /> f<br /> phòng thí nghiệm Viện H ươ<br /> ọc.<br /> <br /> 3. Phân ích<br /> Mẫ<br /> <br /> ư c bi n) v i nồ<br /> <br /> 4- %<br /> <br /> ư c<br /> <br /> ử ý ố iệ<br /> <br /> ư<br /> <br /> ứ<br /> ậ<br /> ứ<br /> ệ ủ Okiyama (1988) [11], Moser (1996) [7], Leis & Carson-Ewart (2004)<br /> & (<br /> )[<br /> S<br /> ầ<br /> <br /> [5], V Vă Q<br /> Tứ<br /> <br /> (<br /> <br /> ư c miệ ư i: 90 cm x<br /> ư c kéo phía sau tàu từ<br /> <br /> -<br /> <br /> ư<br /> <br /> M<br /> ệ<br /> <br /> f E<br /> ầ<br /> <br /> ế<br /> <br /> ậ<br /> <br /> ổ<br /> <br /> ố ư<br /> <br /> 3<br /> <br /> m.<br /> S<br /> ồ<br /> <br /> ậ<br /> M<br /> <br /> ố ệ Vệ<br /> f E<br /> <br /> ố<br /> <br /> é<br /> <br /> ố<br /> <br /> ơ<br /> <br /> ẽ<br /> <br /> W S<br /> <br /> II. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 1. Th nh phần<br /> Tứ<br /> T ổ (E<br /> ỉ ế<br /> <br /> ứng cá<br /> ),<br /> <br /> ,<br /> <br /> %<br /> <br /> cá bộ<br /> <br /> ư<br /> ọ ồ<br /> Trích (Clupeidae), cá Bơ (<br /> Bàn chài (Labridae), cá Mú (S<br /> ) Ư ế<br /> ứ<br /> ư<br /> ế<br /> <br /> ọ,<br /> <br /> ),<br /> Trích ư<br /> ư<br /> ầ<br /> <br /> ố<br /> ổ<br /> ờ T<br /> ố<br /> ọ<br /> ư<br /> ế ư<br /> ế ư<br /> ọ<br /> ố<br /> ắ (G<br /> )<br /> ế<br /> , %, ọ<br /> T<br /> (P<br /> ): , %, ọ<br /> S ố<br /> (Atherinidae): 5,7 %, ọ<br /> L (<br /> ): , %, ọ<br /> Đàn lia (Callionymidae): 2,33%.<br /> ế<br /> ế<br /> ọ, ư<br /> ế<br /> ỉ ệ<br /> ư: ọ<br /> Đố<br /> (M<br /> )<br /> ế<br /> , % ọ<br /> ă (T<br /> )<br /> ọ<br /> Đ (S<br /> )<br /> ế<br /> , %<br /> ọ Thu n ừ (S<br /> )<br /> ọ M (S<br /> ) ế<br /> , % (Hì<br /> )<br /> <br /> Hình 2: Tỉ ệ % các nhó<br /> 1590<br /> <br /> i cá bộ<br /> <br /> ng các b i giống ại hả<br /> <br /> cỏ biển ở Phú Q ốc<br /> <br /> HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 6<br /> <br /> 2. Mậ độ<br /> <br /> ứng cá<br /> <br /> Mậ<br /> ươ<br /> ố<br /> ứ<br /> ầ , ư<br /> <br /> cá bộ<br /> <br /> ì<br /> <br /> ủ ứ<br /> ở<br /> ởP<br /> ế 436,97 ứ<br /> m3 T ứ<br /> ở<br /> ,<br /> ậ<br /> é<br /> ANOVA<br /> ứ<br /> ĩ %(<br /> Hì<br /> )<br /> <br /> Đố<br /> <br /> ậ<br /> <br /> ư<br /> ,<br /> ANOVA<br /> Mậ<br /> con/100 m3<br /> con/100 m3<br /> ậ<br /> <br /> ,<br /> <br /> G<br /> <br /> )<br /> ố<br /> ậ<br /> <br /> ậ<br /> ầ<br /> ở<br /> <br /> ứ<br /> <br /> 50,36 con/100 m3, ầ ế<br /> ơ<br /> ầ , ư<br /> é<br /> ậ<br /> ở<br /> ứ<br /> ĩ %<br /> H M<br /> 162,96 con/100 m3, ế ế<br /> ổ , ơ<br /> ơ<br /> m3,<br /> V<br /> ờ<br /> 4,97<br /> ư<br /> ẻ ậ<br /> ủ<br /> ươ<br /> ưỡ<br /> ủ<br /> (<br /> Hì<br /> )<br /> <br /> ậ<br /> <br /> ẻ ứ<br /> <br /> Q ố (K<br /> ệ ở<br /> <br /> ổ<br /> <br /> ì<br /> <br /> g1<br /> Mậ độ<br /> <br /> ng bình củ<br /> <br /> Kh ực<br /> ổ<br /> Bãi Cây Sao<br /> ươ<br /> T ơ<br /> V<br /> ờ<br /> V<br /> ờ<br /> Cây Da<br /> ồ S<br /> H M<br /> M Đ<br /> Trung bình chung<br /> <br /> Hình 3: Mậ độ<br /> <br /> Số<br /> <br /> ứng cá, cá bộ<br /> ẫ<br /> <br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 30<br /> <br /> ng bình<br /> <br /> ứng cá<br /> <br /> ng các hả<br /> <br /> T ứng cá (TB ± s.e.)<br /> 530,98 ± 250,25<br /> 130 ± 50,64<br /> 445,87 ± 324,35<br /> 434,08 ± 418,18<br /> 369,3 ± 122,76<br /> 147,62 ± 65,87<br /> 1278,21 ± 1240,27<br /> 12,93 ± 7,14<br /> 523,99 ± 462,04<br /> 496,72 ± 396,78<br /> 436,97 ± 139,43<br /> <br /> Hình 4: Mậ độ<br /> <br /> cỏ biển ở Phú Q ốc<br /> Cá bộ (TB ± s.e.)<br /> 96,33 ± 60,01<br /> 79,71 ± 38,25<br /> 24,59 ± 15,19<br /> 37,89 ± 10,78<br /> 4,97 ± 1,19<br /> 5,12 ± 2,28<br /> 9,57 ± 5,28<br /> 33,03 ± 13,33<br /> 162,96 ± 121,48<br /> 49,4 ± 18,77<br /> 50,36 ± 14,856<br /> <br /> ng bình cá bộ<br /> <br /> N ồ<br /> ố<br /> ở P Q ố (Kiên Giang)<br /> ế ư<br /> ế<br /> ọ<br /> Bố t ắ (G<br /> ),<br /> ậ<br /> ì 18,42 con/100 m3<br /> ổ : 80,56 con/100 m3,<br /> Bãi Cây Sao: 41,17 con/100 m3 T ế ế<br /> á Thia (Pomacentridae) có ậ<br /> ì<br /> 3,93 con/100 m3<br /> T ơ<br /> 21,02 con/100 m3 Họ S ố (A<br /> )<br /> ậ<br /> ì 2,91 con/100 m3<br /> ọ Lon (Blennidae) là 1,75 con/100 m3.<br /> ọ<br /> ậ<br /> ư<br /> ,<br /> m3 (<br /> )<br /> 1591<br /> <br /> HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 6<br /> <br /> g2<br /> Mậ độ<br /> <br /> ng bình (T ± .e.) ch ng cá bộ các nhó ,<br /> các b i cỏ biển ở Phú Q ốc<br /> <br /> iƣ<br /> <br /> hế<br /> <br /> Cá Bống ắng<br /> Cá Thia<br /> Cá S ố<br /> Cá Đèn ồng<br /> Cá Đàn lia<br /> (Gobiidae) (Pomacentridae) (Atherinidae) (Blennidae) (Callionymidae)<br /> ổ<br /> 80,56 ± 55,63<br /> 0,25 ± 0,25<br /> 0<br /> 3,12 ± 0,67<br /> 1,41 ± 0,24<br /> Bãi Cây Sao 41,17 ± 28,19<br /> 0,87 ± 0,87<br /> 3,03 ± 3,03<br /> 1,2 ± 0,1<br /> 1,87 ± 0,57<br /> ươ<br /> 0<br /> 11,17 ± 10,45<br /> 0<br /> 0,73 ± 0,73<br /> 0<br /> T ơ<br /> 4,26 ± 2,36<br /> 21,02 ± 13,07<br /> 0<br /> 3,81 ± 2,2<br /> 0<br /> Bãi Vòng<br /> 1,94 ± 0,48<br /> 0<br /> 1,46 ± 0,09<br /> 0<br /> 0,16 ± 0,16<br /> ầ ờ<br /> Bãi Vòng<br /> 0,7 ± 0,35<br /> 0<br /> 2,14 ± 1,66<br /> 0,36 ± 0,36<br /> 0,36 ± 0,36<br /> ờ<br /> Cây Da<br /> 3,87 ± 1,39<br /> 0,83 ± 0,83<br /> 0<br /> 3,05 ± 3,05<br /> 0<br /> ồ S<br /> 15,47 ± 10,45<br /> 0,38 ± 0,38<br /> 10,38 ± 6,34<br /> 0<br /> 1,7 ± 0,31<br /> H M<br /> 17,26 ± 6,71<br /> 3,81 ± 3,5<br /> 0<br /> 2,5 ± 1,49<br /> 1,02 ± 1,02<br /> M Đ<br /> 18,96 ± 8,73<br /> 1,0 ± 1,0<br /> 12,08 ± 10,82 2,69 ± 2,69<br /> 4,45 ± 2,33<br /> Trung bình 18,42 ± 6,94<br /> 3,93 ± 1,87<br /> 2,91 ± 1,34<br /> 1,75 ± 0,48<br /> 1,1 ± 0,33<br /> Tên bãi<br /> <br /> ố<br /> ươ<br /> <br /> ậ<br /> K ế(<br /> <br /> ố<br /> ) S<br /> <br /> ậ<br /> <br /> ,ư<br /> ủ<br /> <br /> ế<br /> <br /> ế<br /> ệ<br /> Trích (Clupeidae), cá Cơ<br /> <br /> , ư<br /> (Encrasicholina sp.) và cá<br /> (<br /> )<br /> g3<br /> <br /> Mậ độ<br /> <br /> ng bình (T ± .e.) ứng cá củ các nhó ,<br /> các b i cỏ biển ở Phú Q ốc<br /> Cá Trích<br /> (Clupeidae)<br /> 1,44 ± 1,09<br /> 0,87 ± 0,87<br /> 3,05 ± 3,05<br /> 0,77 ± 0,77<br /> 0,86 ± 0,47<br /> 0,33 ± 0,33<br /> 0<br /> 2,57 ± 1,3<br /> 1,33 ± 0,11<br /> 1,72 ± 1,72<br /> 1,3 ± 0,38<br /> <br /> Tên Bãi<br /> ổ<br /> Bãi Cây Sao<br /> ươ<br /> T ơ<br /> V<br /> ờ<br /> V<br /> ờ<br /> Cây Da<br /> ồ S<br /> H M<br /> M Đ<br /> Trung bình<br /> 3. Thả<br /> <br /> ận<br /> <br /> T<br /> ươ<br /> <br /> ưỡ<br /> <br /> ư<br /> ế<br /> <br /> 1592<br /> <br /> ủ<br /> <br /> ư<br /> [9] T<br /> ệ<br /> <br /> i có giá<br /> <br /> ị kinh ế<br /> <br /> Cá Cơ<br /> (Encrasicholina sp.)<br /> 0,32 ± 0,32<br /> 7,54 ± 6,28<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 1,72 ± 1,72<br /> 0,96 ± 0,68<br /> ệ<br /> ờ<br /> <br /> Cá Khế<br /> (Carangidae)<br /> 0,25 ± 0,25<br /> 0,43 ± 0,43<br /> 0<br /> 0,34 ± 0,34<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0,38 ± 0,38<br /> 0<br /> 1,72 ± 1,72<br /> 0,31 ± 0,18<br /> <br /> ờ<br /> ờ<br /> <br /> ng<br /> <br /> ọ<br /> ệ<br /> <br /> ,<br /> ừ<br /> <br /> ậ<br /> <br /> ó vai<br /> [8].<br /> <br /> HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 6<br /> <br /> Bell & cs (1987) [2]<br /> ệ<br /> ỉ<br /> ệ<br /> ư ủ<br /> , ư<br /> ơ<br /> ẩ<br /> ẻă<br /> ươ<br /> ưỡ<br /> ủ<br /> ố<br /> ọ<br /> ầ<br /> ư ư<br /> ư<br /> ố<br /> [14]<br /> ứ<br /> ố ư<br /> ườ<br /> ơ ở<br /> ,<br /> ố<br /> ậ<br /> ố ư<br /> ư Trích (Clupeidae), cá Bố<br /> ắ (G<br /> ) [1] N<br /> ứ<br /> Trích (Clupeidae), cá Bố<br /> ắ (G<br /> )<br /> ậ<br /> T<br /> ởP Q ố<br /> ệ<br /> ư<br /> ,<br /> ế<br /> , ậ<br /> ở<br /> ủ<br /> [10] Vì ậ<br /> ố<br /> ủ<br /> ư<br /> ẻ<br /> ươ<br /> ưỡ<br /> ổ<br /> ồ<br /> M<br /> ế<br /> ư<br /> , ư<br /> ậ<br /> ủ ứ<br /> ủ<br /> ầ<br /> ế<br /> ệ<br /> ệ<br /> ẻ ươ ưỡ<br /> ủ<br /> III. KẾT LUẬN<br /> T<br /> ở P Q ố ,<br /> ầ<br /> ứ<br /> ủ ế<br /> ọ<br /> Trích<br /> (Clupeidae), cá Bơ (<br /> e), cá T ổ (E<br /> ),<br /> Bàn chài (Labridae)... thành<br /> ầ<br /> ở<br /> ế<br /> ọ,<br /> ệ<br /> ố<br /> ổ<br /> ố<br /> ờ T<br /> ố<br /> ọ<br /> ư<br /> ế ư<br /> ế ư ọ<br /> Bố<br /> ắ<br /> (G<br /> ), ọ cá T<br /> (P<br /> , ọ S ố (A<br /> ), ọ L (<br /> ), ọ<br /> Đ<br /> (<br /> )<br /> ế<br /> ế<br /> ọ, ư<br /> ế ỉ ệ<br /> ư Că (T<br /> ), Đ (S<br /> ), Đố (M<br /> ),<br /> N ừ (S<br /> ),<br /> cá Mú (Serranidae).<br /> Mậ<br /> ế<br /> ế<br /> <br /> ì<br /> <br /> ,<br /> ế<br /> <br /> N ồ<br /> Bố<br /> ắ<br /> S ố (A<br /> <br /> ủ ứ<br /> ứ<br /> m3<br /> ư<br /> Mậ<br /> ổ , ơ<br /> ố<br /> (G<br /> )<br /> <br /> ),<br /> ọ<br /> <br /> ở<br /> ậ<br /> <br /> ởP<br /> ,<br /> <br /> Q ố (K G<br /> ì<br /> ,<br /> H M<br /> <br /> ) ươ<br /> ố<br /> 3<br /> m, ầ<br /> ,<br /> <br /> ế<br /> m3,<br /> <br /> m3.<br /> <br /> ở P Q ố (K<br /> G<br /> )<br /> g bình 18,42 con/100 m3 ế ế<br /> T<br /> L (<br /> )<br /> ọ<br /> ậ<br /> <br /> Lờ<br /> m ơn: C g<br /> h<br /> ộ phầ ế<br /> i nông thôn: Nghiê<br /> hiế ập ộ ố h d<br /> Ref gi ) ở Việ N . Cá á gi i h<br /> h h<br /> ơ<br /> ã<br /> iề iệ h<br /> h h ội d g<br /> .<br /> <br /> ề<br /> g<br /> h<br /> <br /> ế ư<br /> (P<br /> ư<br /> <br /> ế<br /> ,<br /> <br /> ọ<br /> ), ọ<br /> m3.<br /> <br /> i ấp ộ N g ghiệp<br /> Phá<br /> giố g h<br /> (Fi he ie<br /> hiệ<br /> Việ H i d ơ g họ<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> Ara, R., A. Arshad, S. M. N. Amin, S. K. Daud, A. G. Mazlan, 2011. Journal of<br /> Fisheries and Aquatic Science. Vol. 6, p. 795-801.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Bell, J. D., M. Westoby, A. S. Steffe, 1987, Journal of Experimental Marine Biology and<br /> Ecology. Vol. 111, No. 2, p. 133-144.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Christensen, V. T., L.R. Garces, G.T. Silvestre, D. Pauly, 2003. Fisheries Impact on the<br /> South China Sea Large Marine Ecosystem: A Preliminary Analysis using Spatially-Explicit<br /> Methodology, in Assessment, Management and Future Directions for Coastal Fisheries in<br /> Asian Countries. G. Silvestre, L. Garces, I. Stobutzki, M. Ahmed, R.A. Valmonte-Santos,<br /> C. Luna, L. Lachica-Aliño, P. Munro, V. Christensen and D. Pauly (ed.). Vol. 67, World<br /> Fish Center Conference Proceedings, p. 51-62.<br /> 1593<br /> <br />