ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ KHẢ NĂNG GÂY BỆNH CỦA NẤM Metarhizium anisopliae (METSCH.) SOROKIN ĐỐI VỚI SÂU KHOANG (Spodoptera litura F.) HẠI RAU CẢI XANH (Brassica juncea L.)

Chia sẻ: Sunny_1 Sunny_1 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

244
lượt xem 70
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nấm Metarhizium anisopliae là một trong những nấ m thuộ c ngà n h phụ nấ m bấ t toà n (Deuteromycotina:Hyphomycetes) có phổ ký chủ rộng, ký sinh gây bệnh cho nhiều lọai sâu hại cây trồng. Nấm này đã được nhiều nơi trên thế giới nghiên cứu ứng dụng như là một lọai thuốc sinh học phòng trừ nhiều đối tượng sâu hại cây trồng, khắc phục những nhược điểm do thuốc hóa học gây ra. Tại Philippin đã nghiên cứu sử dụng nấm Metarhizium anisopliae để trừ rầy nâu hại lúa (Rombach A.C., và ctv, 1986) trừ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ KHẢ NĂNG GÂY BỆNH CỦA NẤM Metarhizium anisopliae (METSCH.) SOROKIN ĐỐI VỚI SÂU KHOANG (Spodoptera litura F.) HẠI RAU CẢI XANH (Brassica juncea L.)

58 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT ÑAËC ÑIEÅM SINH HOÏC VAØ KHAÛ NAÊNG GAÂY BEÄNH CUÛA NAÁM Metarhizium anisopliae (METSCH.) SOROKIN ÑOÁI VÔÙI SAÂU KHOANG (Spodoptera litura F.) HAÏI RAU CAÛI XANH (Brassica juncea L.) STUDIES ON BIOLOGICAL CHARACTERISTICS OF Metarhizium anisopliae ISOLATES AND EVALUATION THEIR CONTROL ABILITY TO ARMYWORM EFFECTED ON LEAF MUSTARD Voõ Thò Thu Oanh, Leâ Ñình Ñoân, Buøi Caùch Tuyeán Boä moân BVTV, Khoa Noâng hoïc, tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM ABSTRACT coù hoïat tính dieät saâu cao. Vì vaäy, thöôøng xuyeân thu thaäp, nghieân cöùu caùc ñaëc ñieåm sinh hoïc lieân quan Several isolates of Metarhizium anisopliae, an ñeán vieäc tuyeån choïn caùc maãu naám coù ñoäc tính cao, oån entomopathogenic fungi, collected from mumy ñònh laøm cô sôû cho vieäc saûn xuaát cheá phaåm sinh hoïc insects were subjected to morphological and dieät saâu vaãn luoân laø ñieàu caàn thieát cuûa baát cöù nghieân biological studies. Results indicated that the cöùu heä thoáng naøo ñöôïc thöïc hieän. isolates grown well on Sabouraud plus minerals culture at 25 – 300C during 12 -14 days after Trong phaïm vi nghieân cöùu naøy, chuùng toâi tieán culturing. Light regime and its intensity influented haønh khaûo saùt moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa naám to development and spore forming of those isolates Metarhizium anisopliae thu thaäp ngoøai töï nhieân, ñoàng in invitro. A field experiment was conducted using thôøi ñaùnh giaù hieäu löïc cuûa naám ñoái vôùi saâu haïi treân two isolates of Metarhizium anisopliae and one caây rau goùp phaàn tuyeån choïn doøng naám coù ñoäc tính pesticide, Pegasus 500SC (Diafenthiuron) to control dieät saâu cao laøm phong phuù boä maãu naám thuoäc nhoùm Spodoptera litura F. attacked on leaf mustards. Hyphomycetes hieän ñang coù ôû nöôùc ta. Data showed that the isolates Metarhizium anisopliae (SXH-BD and RS-Q9) could control more VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP than 70% the armyworm. The control efficacy was increased remarkably when the fungi combined Vaät lieäu with Pegasus 500SC for spraying. - Moâi tröôøng phaân laäp vaø nuoâi caáy naám MÔÛ ÑAÀU Metarhizium anisopliae Naám Metarhizium anisopliae laø moät trong nhöõng Sabouraud khoaùng chaát (SB+KC): Glucose 40gr; naá m thuoä c ngaø n h phuï naá m baá t toaø n pepton 20gr; KH2PO4 1g; MgSO4.7H20 1g; agaz (Deuteromycotina:Hyphomycetes) coù phoå kyù chuû 20gr vaø nöôùc 1000ml. roäng, kyù sinh gaây beänh cho nhieàu loïai saâu haïi caây troàng. Naám naøy ñaõ ñöôïc nhieàu nôi treân theá giôùi Dulmage: Glucose 15gr; boät baép 10gr; boät ñaäu naønh nghieân cöùu öùng duïng nhö laø moät loïai thuoác sinh hoïc 10gr; NaCl 5gr; CaCO3 5gr; agar 20gr vaø nöôùc phoøng tröø nhieàu ñoái töôïng saâu haïi caây troàng, khaéc 1000ml phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm do thuoác hoùa hoïc gaây ra. Taïi Philippin ñaõ nghieân cöùu söû duïng naám Metarhizium Czapek-Dox (CZA-D): Glucose 30g; NaNO3 2g; anisopliae ñeå tröø raày naâu haïi luùa (Rombach A.C., vaø K2HPO4 1g; MgSO4.7H2O 0,5g; KCl 0,5g; FeSO4 ctv, 1986) tröø boï hung haïi mía ôû UÙc vaø tröø chaâu chaáu 0.01g; agar 20g vaø nöôùc 1000ml ôû Brazil vaø Nigieria baèng cheá phaåm saûn xuaát töø naám Metarhizium flavoviridae. ÔÛ Vieät Nam trong nhöõng SDAY: Glucose 40g; peptone 20g; Yeast extract naêm qua ñaõ coù moät soá coâng trình nghieân cöùu söû duïng 3g; agar 15g; nöôùc 1000ml. naám Metarhizium anisopliae trong vieäc phoøng tröø moái (Nguyeãn Döông Khueâ, 2005) tröø saâu, raày haïi caây Moâi tröôøng nhaân sinh khoái loûng: Maät ræ 30gr; baû coâng nghieäp, caây laâm nghieäp vaø caây luùa (Phaïm Thò bia 15gr vaø nöôùc 1000ml Thuøy vaø ctv, 2000-2004; Nguyeãn Thò Loäc vaø ctv, 2002). Thuoác hoùa hoïc: Pegasus 500SC (Diafenthiuron) Vieäc söû duïng naám ñeå saûn xuaát cheá phaåm vôùi soá löôïng lôùn coøn gaëp nhieàu khoù khaên veà kyõ thuaät, giaù Daàu ñaäu naønh 0,05% thaønh vaø toàn tröõ baûo quaûn gioáng naám. Caùc nhaø khoa hoïc luoân nghieân cöùu hoaøn thieän phöông phaùp nhaân Phöông phaùp nghieân cöùu sinh khoái naám, deã thöïc hieän vaø nhaát laø giaù thaønh thaáp cuõng nhö luoân tìm kieám caùc doøng naám ngoøai töï Khaûo saùt moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa naám nhieân coù ñoäc tính cao, oån ñònh ñeå saûn xuaát cheá phaåm Metarhizium anisopliae Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 59 AÛnh höôûng cuûa moät soá moâi tröôøng dinh döôõng ñeán Khaû naêng gaây beänh cuûa naám Metarhizium söï phaùt trieån cuûa naám Metarhizium anisopliae anisopliae ñoái vôùi saâu khoang (Spodoptera litura F.) haïi rau caûi xanh (Brassica juncea Tieán haønh nuoâi caáy naám treân 4 loïai moâi tröôøng: L.) vaø aûnh höôûng cuûa naám ñeán thieân ñòch cuûa SB+KC (Sabouraud khoaù n g chaá t ), Dulmage, saâu haïi Czapek-Dox vaø SDAY. Moâi tröôøng ñöôïc khöû truøng ôû 1210C trong 20 phuùt. Caùc moâi tröôøng nuoâi caáy Ñòa ñieåm: Taân Phuù Trung, Cuû Chi, naêm 2005 sau khi voâ truøng ñöôïc roùt vaøo ñóa petri (16 x 90cm), 15ml/ ñóa. Caáy moät khoanh naám coù ñöôøng kính 4- Thí nghieäm boá trí theo khoái ñaày ñuû ngaãu nhieân, 5 mm coù cuøng ñoä tuoåi (laáy töø meùp khuaån laïc 3-4 3 laàn laëp laïi, dieän tích oâ thí nghieäm 15m2, giöõa caùc ngaøy tuoåi) uû ôû nhieät ñoä phoøng 27±10C. oâ thí nghieäm coù khoûang caùch ly 20cm. Noàng ñoä naám söû duïng laø 6x109baøo töû/ml theâm 0,05% daàu Thí nghieäm boá trí hoaøn toaøn ngaãu nhieân 3 laàn ñaäu naønh ñeå taêng khaû naêng baùm dính. laëp laïi, moãi laàn laëp laïi laø 1 ñóa petri. Theo doõi söï phaùt trieån cuûa naám ôû 4, 8, 12, 14, 21 vaø 28 ngaøy Nghieäm thöùc keát hôïp vôùi thuoác hoùa hoïc giaûm ½ sau khi caáy. lieàu löôïng so vôùi khuyeán caùo. Chæ tieâu theo doõi ñöôïc ghi nhaän 1, 3, 7 vaø 14 ngaøy sau khi phun. Caùc Khaû naêng hình thaønh baøo töû cuûa naám Metarhizium thí nghieäm ñeàu coù oâ ñoái chöùng khoâng phun thuoác anisopliae treân caùc moâi tröôøng dinh döôõng (phun nöôùc laõ). Naám ñöôïc nuoâi caáy treân 4 loïai moâi tröôøng dinh Phöông phaùp theo doõi: moãi nghieäm thöùc ñieàu döôõng SB+KC (Sabouraud khoaùng chaát), Dulmage, tra 5 ñieåm coá ñònh theo 2 ñöôøng cheùo goùc cuûa oâ thí Czapek-Dox vaø SDAY), tieán haønh theo doõi söï phaùt nghieäm, moãi ñieåm ñieàu tra 0,2m2 ñeám toaøn boä soá trieån cuûa naám vaø ñeám soá löôïng baøo töû ñöôïc hình saâu vaø thieân ñòch coù trong oâ thí nghieäm, sau ñoù thaønh ôû 4, 8, 12, 14, 21 vaø 28 ngaøy sau nuoâi caáy ôû tính trung bình roài qui ra maät soá con/m2. Hieäu löïc nhieät ñoä phoøng 27±10C. cuûa naám ñöôïc hieäu ñính theo coâng thöùc Henderson- Tilton: AÛnh höôûng cuûa caùc möùc nhieät ñoä ñeán söï phaùt trieån cuûa naám Metarhizium anisopliae Hieäu quaû % = [ 1 – (Ta x Cb)/(Tb x Ca)] x 100 Naám ñöôïc nuoâi caáy ôû caùc möùc nhieät ñoä: 15±10C, Ta: Soá saâu soáng trong loâ thí nghieäm sau xöû lyù naám 20±10C, 25±10C, 30±10C vaø 350C±1. Moãi möùc nhieät ñoä töông öùng vôùi moät nghieäm thöùc, boá trí hoaøn toaøn Tb: Soá saâu soáng trong loâ thí nghieäm tröôùc xöû lyù naám ngaãu nhieân, ba laàn laëp laïi töông öùng vôùi 3 ñóa petri. Ñöôøng kính taûn naám (cm), moâ taû caùch moïc khuaån laïc Cb: Soá saâu soáng trong loâ ñoái chöùng tröôùc xöû lyù ñöôïc theo doõi ôû 4, 8, 12, 14, 21 vaø 28 ngaøy sau caáy. Ca: Soá saâu soáng trong loâ ñoái chöùng sau xöû lyù AÛnh höôûng cuûa caùc cheá ñoä aùnh saùng Soá lieäu ñöôïc phaân tích ANOVA baèng phaàn meàm Naám ñöôïc nuoâi caáy trong caùc hoäp petri, nhieät MSTATC. ñoä phoøng 28 ± 10C ôû 3 cheá ñoä chieáu saùng khaùc nhau: Chieáu saùng lieân tuïc 24/24 giôø, ñeå toái hoaøn KEÁT QUAÛ toaøn 24/24 giôø vaø 12 giôø saùng/12 giôø toái. Thôøi gian nuoâi caáy 7 ngaøy. Khaû naêng sinh tröôûng cuûa naám Metarhizium anisopliae treân moät soá moâi tröôøng dinh Thí nghieäm boá trí hoaøn toaøn ngaãu nhieân, 3 laàn döôõng khaùc nhau laëp laïi töông öùng vôùi 3 ñóa petri. Maøu saéc taûn naám, ñöôøng kính taûn naám (cm) laø chæ tieâu theo doõi chính Nghieân cöùu ñieàu kieän dinh döôõng cuûa naám gaây cuûa thí nghieäm. beänh cho coân truøng ñöôïc chuù yù nhieàu trong thöïc tieãn. Vieäc choïn löïa vaø taïo ñöôïc thaønh phaàn moâi tröôøng AÛnh höôûng cuûa caùc maøu saéc aùnh saùng khaùc nhau dinh döôõng thích hôïp coù yù nghóa quan troïng ñeå nhaân naám ñaït keát quaû toát laø taêng tính ñoäc dieät saâu vaø taêng Naám ñöôïc nuoâi caáy ôû 4 nguoàn chieáu saùng coù sinh khoái naám. Ñaây laø ñieàu raát caàn thieát khi saûn xuaát maøu saéc khaùc nhau: xanh laù caây, vaøng, ñoû vaø tím cheá phaåm sinh hoïc ñaït hieäu quaû cao. trong thôøi gian 7 ngaøy. Thí nghieäm boá trí hoaøn toaøn ngaãu nhieân, 3 laàn laëp laïi töông öùng vôùi 3 ñóa Moâi tröôøng thích hôïp laø moâi tröôøng khi nuoâi petri. Maøu saéc taûn naám, maät soá baøo töû/ cm2 laø chæ caáy naám coù toác ñoä phaùt trieån nhanh, coù maøu saéc tieâu theo doõi cuûa thí nghieäm. ñaëc tröng, cho soá löôïng baøo töû cao vaø coù hoaït tính Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007
60 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT dieät saâu maïnh. Nuoâi caáy naám treân 4 loïai moâi tröôøng thích hôïp vôùi moâi tröôøng SB+KC vaø thôøi gian naám Sabouraud+khoaù n g chaá t (SB+KC), Dulmage, phaùt trieån cöïc ñaïi laø 14 ngaøy sau caáy. Czapek-Dox vaø SDAY ñeå so saùnh khaû naêng phaùt trieån cuûa naám Metarhizium anisopliae laø böôùc ñaàu Khaû naê n g hình thaø n h baø o töû cuû a naá m tieân trong quaù trình nghieân cöùu veà ñaëc ñieåm sinh Metarhizium anisopliae treân caùc moâi tröôøng hoïc cuûa naám naøy. Keát quaû ñöôïc trình baøy ôû hình 1. dinh döôõng khaùc nhau Treâ n caû 4 moâ i tröôø n g dinh döôõ n g naá m Keát quaû baûng 1 cho thaáy caû 4 moâi tröôøng khaûo saùt Metarhizium anisopliae phaùt trieån raát nhanh trong ñeàu cho soá löôïng baøo töû cao töø 8 ngaøy sau khi caáy vaø 14 ngaøy, ngay töø ngaøy thöù 4 sau khi caáy ñaõ xuaát ñaït ñænh cao ôû 14 ngaøy sau khi caáy vôùi soá löôïng baøo hieän voøng baøo töû maøu xanh. Töø ngaøy 20 trôû ñi, taûn töû cao nhaát treân moâi tröôøng SB+KC laø 12,3x 108 baøo naám khoâng phaùt trieån nöõa vaø maøu saéc cuõng chuyeån töû/cm2. Sau 14 ngaøy soá löôïng baøo töû ôû taát caû caùc moâi sang maøu luïc toái. Ñöôøng kính taûn naám ñaït kích tröôøng coù chieàu höôùng giaûm xuoáng coù leõ do luùc naøy thöôùc cao nhaát treân moâi tröôøng SB+KC laø 8,4cm ôû sôïi naám ñaõ giaø, thaønh phaàn dinh döôõng cuûa moâi 14 ngaøy sau khi caáy vaø ngöøng phaùt trieån töø 21 ngaøy tröôøng khoâng coøn nöõa neân ñaõ aûnh höôûng ñeán söï hình sau caáy trôû veà sau. Nhö vaäy, naám M. anisopliae thaønh baøo töû trong khoaûng thôøi gian naøy. 9 8 Đường kính tản nấm (cm) 7 6 SDAY 5 SB+KC 4 DUL 3 CZA-D 2 1 0 4 8 12 14 21 Ngaøy sau caáy Hình 1. Söï phaùt trieån cuûa naám Metarhizium anisopliae treân caùc moâi tröôøng dinh döôõng khaùc nhau Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 61 Baûng 2. Söï phaùt trieån vaø taïo baøo töû cuûa caùc doøng phaân laäp naám Metarhizium anisopliae ôû caùc ñieàu kieän chieáu saùng khaùc nhau Ñöôøng kính taûn naám (cm) Maät soá baøo töû (x108/ cm2) Nguoàn naám Toái Saùng 12giôø toái/ Toái Saùng 12giôø toái/ 24/24 giôø 24/24 giôø 12giôø saùng 24/24 giôø 24/24 giôø 12giôø saùng M.a (ST-ÑL) 7,4 6,2 6,6 0,4 bc 7,2 cd 6,1 bc M.a (SK-CC) 7,7 6,4 7,3 0,3 c 8,9 b 6,6 b M.a (SXÑP-TN) 7,2 5,9 7,0 0,3 c 6,7 d 5,9 c M.a (RS-Q9) 8,2 6,8 7,8 0,6 ab 11,0 a 7,8 a M.a (SXH-BD) 6,4 6,2 6,5 0,3 bc 7,7 c 5,2 d M.a (CC-BTh) 6,8 6,2 6,0 0,3 a 7,5 cd 5,0 d Baûng 1. Söï hình thaønh baøo töû cuûa naám Metarhizium anisopliae treân caùc moâi tröôøng dinh 6,08 g CV% - - - 21,08 döôõn 4,19 LSD0.01 qua-caùc thôøi ñieåm theo doõi - - 0.234 0.884 0.636 Caùc soá trong cuøng moät coät theo sau cuøng moät kyù töï thì khoâng coù söï khaùc bieät Soá löôï möù baøo töû (x108/cm2 ) veà maët thoáng keâ ôû ng c 0.01 theo traéc nghieäm Duncan. Moâi tröôøng dinh döôõng 4 nsc 8 nsc 12 nsc 14 nsc 21 nsc 28 nsc SDAY AÛnh höôûng cuûa caùc möùc nhieät ñoä ñeán söï phaùt 11,4ab n toái hoaøn toaøn (24/24 giôø) vaø ñieàu kieän 12 4,7ab 6,1a 8,1ab ñieàu kieä 8,8a 7,9a Sabouraud+khoaùna chaát Metarhizium anisopliae trieån cuûg naám 5,1a 6,5a 9,5a 12,3a i/12 giôø saùng (baûng 2). Nhö vaäy, vôùi ñaëc ñieåm giôø toá 9,3a 8,4a Dulmage 3,4c 6,1a 6,8b naøy coù theå6,7b duïng 6,3b quaù trình leân men taïo 7,9c öùng trong Czapek-Dox Nhieät ñoä laø moät trong nhöõng 5,4btoá aûnh höôûng 8,6bc 3,9bc yeáu 7,3b cheá phaåm 7,5b m Metarhizium anisopliae baèng töø naá 7,7a CV% ñeán söï phaùt trieån, hình thaønh vaø khaû naê8,52 y 11,17 trong thôøi gian5,38 giöõ toái ñeå cho sôïi naám 7,57 3,90 ng naû caùch 3,95 ñaàu LSD0.01 maàm cuûa baøo töû naám Metarhizium anisopliae. Keát 3.087 trieån0.875 chieáu saùng thöôøng xuyeân ñeå kích 0.887 0.643 1.846 phaùt sau ñoù 1.123 quaû khaûo saùt caùc möùc nhieät ñoä khaùc nhau cho thaáy thích hình thaønh nhieàu baøo töû hôn. Caùc m phaùt trieångtoát trongtheo ang nhieät moät kyù töï thì khoâng coù söï khaùc bieät naásoá trong cuø n moät coät khoû sau cuøng ñoä töø 250C- 300C. ÔÛ nhieät ñoä caoghônôûsôïi naám giaø ñi traéckhaû m Duncan c cuûa nguoàn chieáu saùng cuõng laø moät trong veà maët thoán keâ möùc 0.01 theo vaø nghieä Maøu saé naêng sinh baøo töû keùm, naám vaãn coù theå phaùt trieån nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån vaø hình ñöôïc ôû 350C nhöng ñöôøng kính taûn naám chæ ñaït thaønh baøo töû cuûa naám Metarhizium anisopliae. Keát 1,8cm vaø khoâng coù baøo töû, ôû nhieät ñoä 150C naám quaû baû n g 3 cho thaá y maä t soá baø o töû naá m haàu nhö khoâng moïc ñöôïc, ñöôøng kính taûn naám cao Metarhizium anisopliae ñöôïc taïo thaønh ôû aùnh saùng nhaát chæ ñaït 1,3 cm ôû 28 ngaøy sau caáy vaø hoaøn maøu xanh lam, vaøng vaø ñoû cao hôn ôû nguoàn aùnh toaøn khoâng phaùt trieån ôû 400C (hình 2) saùng maøu tím, trong ñoù soá löôïng baøo töû thu ñöôïc ôû maøu aùnh saùng xanh lam laø cao nhaát ôû caû 6 doøng AÛnh höôûng cuûa aùnh saùng ñeán söï phaùt trieån phaân laäp khaûo saùt. cuûa naám Metarhizium anisopliae Hieäu löïc cuûa naám Metarhizium anisopliae ñoái Ñoái vôùi naám Metarhizium anisopliae, ôû ñieàu kieän vôùi saâu khoang (Spodoptera litura F.) haïi rau chieáu saùng thöôøng xuyeân (24/24 giôø) maëc duø naám caûi xanh (Brassica juncea L.) vaø aûnh höôûng phaùt trieån keùm nhöng khaû naêng taïo baøo töû cao ôû cuûa naám ñeán thieân ñòch cuûa saâu haïi Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007
62 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT Baûng 3. Khaû naêng hình thaønh baøo töû cuûa naám Metarhizium anisopliae ôû caùc nguoàn aùnh saùng coù maøu saéc khaùc nhau Maät soá baøo töû (x108/cm2) Nguoàn naám Maøu xanh lam Maøu vaøng Maøu ñoû Maøu tím M.a (ST-ÑL) 11,4 b 9,5 b 10,7 ns 3,9 b M.a (SK-CC) 12,5 ab 11,4 ab 10,2 3,3 c M.a (SXÑP-TN) 11,7 ab 10,9 ab 9,8 3,0 c M.a (RS-Q9) 13,6 a 12,2 a 11,2 4,9 a M.a (SXH-BD) 11,5 b 9,4 b 9,7 3,3 c M.a (CC-BTh) 10,9 b 9,3 b 9,5 3,1 c CV% 6,89 10,45 9,10 5,09 LSD 0.01 2.057 2.734 2.340 0.453 Caùc soá trong cuøng moät coät theo sau cuøng moät kyù töï thì khoâng coù söï khaùc bieät veà maët thoáng keâ ôû möùc 0,01 theo traéc nghieäm Duncan. Naám ñöôïc nuoâi trong ñieàu kieän phoøng 14 ngaøy. Baûng 4. Hieäu löïc cuûa naám Metarhizium anisopliae (SXH-BD; RS-Q9) ñoái vôùi saâu khoang haïi rau caûi xanh (Spodoptera litura F.) Hieäu löïc (%) dieät saâu qua caùc laàn theo doõi Nghieäm thöùc 1 NSP 3NSP 7 NSP 14 NSP M.a (SK-CC) 7,9 c 14,2 c 72,6 a 74,2 a M.a (RS-Q9) 9,9 c 14,5 c 74,4 a 76,7 a M.a (SK-CC)+ Pegasus 500SC 11,8 b 42,9 b 74,8 a 78,1 a M.a (RS-Q9) + Pegasus 500SC 13,0 b 43,5 b 76,4 a 80,3 a Pegasus 500SC 69,7 a 82,3 a 55,1 b 44,5 b CV(%) 8.32 4.83 3.04 3.50 LSD0.05 6.029 3.643 4.966 6.403 Caùc soá trong cuøng moät coät theo sau cuøng moät kyù töï thì khoâng coù söï khaùc bieät veà maët thoáng keâ ôû möùc 0.05 theo traéc nghieäm LSD; NSP: ngaøy sau phun Keát quaû baûng 4 cho thaáy naám Metarhizium vôùi thuoác hoùa hoïc ñeå baûo veä moâi tröôøng vaø duy trì anisopliae coù hieäu löïc cao ñoái vôùi saâu khoang haïi moät neàn noâng nghieäp beàn vöõng. rau caûi, hieäu löïc cuûa naám cao nhaát ñaït ñöôïc ôû 14 ngaøy sau khi xöû lyù töø 74,2-80,3%. Hieäu löïc cuûa Keát quaû baûng 5 cho thaáy maät soá boï ruøa 6 chaám nghieäm thöùc xöû lyù thuoác hoùa hoïc cao nhaát vaøo ngaøy ôû nghieäm thöùc xöû lyù thuoác Pegasus 500SC giaûm thöù 3 sau khi xöû lyù 82,3% sau ñoù giaûm daàn vaø ñeán nhieàu töø 9,7 con/m2 ôû 1 ngaøy tröôùc khi phun xuoáng 14 ngaøy sau xöû lyù hieäu löïc chæ coøn 44,5% thaáp hôn coøn 4,7 con/m2 ôû 1 ngaøy sau phun vaø 2,1 con/m2 ôû moät caùch coù nghóa so vôùi caùc nghieäm thöùc xöû lyù 14 ngaøy sau phun vaø giaûm moät caùch coù nghóa so naám ñôn vaø naám keát hôïp vôùi thuoác hoùa hoïc. Hieäu vôùi nghieäm thöùc ñoái chöùng. Trong khi ñoù maät soá löïc cuûa caùc nghieäm thöùc keát hôïp naám vôùi thuoác boï ruøa ôû caùc nghieäm thöùc phun naám thì haàu nhö hoùa hoïc Pegasus 500SC coù söï khaùc bieät veà maët khoâng bò aûnh höôûng keå töø 1 ngaøy sau khi phun thoáng keâ so vôùi caùc nghieäm thöùc xöû lyù naám ñôn ôû naám cho tôùi 14 ngaøy sau khi phun. Cuï theå ôû 14 thôøi ñieåm 1 vaø 3 ngaøy sau khi xöû lyù. Nhöng töø 7 ngaøy sau phun naám maät soá boï ruøa ôû nghieäm thöùc ngaøy sau xöû lyù hieäu löïc cuûa caùc nghieäm thöùc naøy xöû lyù naám taêng cao hôn tröôùc khi xöû lyù vaø khoâng khoâng coù khaùc bieät veà maët thoáng keâ. coù söï khaùc bieät qua xöû lyù thoáng keâ vôùi nghieäm thöùc ñoái chöùng. ÔÛ 2 nghieäm thöùc xöû lyù naám keát hôïp vôùi Nhö vaäy, naám Metarhizium anisopliae coù hieäu thuoác hoùa hoïc, 1 ngaøy sau phun maät soá boï ruøa taêng löïc khaù cao ñoái vôùi saâu khoang haïi rau caûi. Khi xöû nhöng ñoù giaûm vaø ñeán 14 ngaøy sau xöû lyù maät soá boï lyù naám keát hôïp vôùi thuoác hoùa hoïc cho hieäu quaû ruøa thaáp hôn so vôùi nghieäm thöùc xöû lyù naám ñôn vaø nhanh vaø cao hôn nhöng töø 7 ngaøy sau xöû lyù hieäu nghieäm thöùc ñoái chöùng vaø coù söï khaùc bieät raát coù löïc ñoái vôùi saâu khoâng coù söï khaùc bieät giöõa caùc nghóa qua xöû lyù thoáng keâ. Nhö vaäy, khoâng caàn phaûi nghieäm thöùc chæ xöû lyù naám vaø xöû lyù naám keát hôïp keát hôïp vôùi thuoác hoùa hoïc ñeå baûo veä loaøi thieân vôùi thuoác hoùa hoïc. Vì vaäy, khoâng caàn phaûi keát hôïp ñòch naøy. Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 63 Baûng 5. AÛnh höôûng cuûa naám Metarhizium anisopliae (SXH-BD; RS-Q9) ñeán maät soá boï ruøa 6 chaám (Cheilomenes sexmaculatus F.) treân rau caûi xanh Maät soá boï ruøa 6 chaám (con/m2) Nghieäm thöùc 1NTP 1NSP 3NSP 7NSP 14NSP M.a (SK-CC) 7,3 c 8,4c 10,9b 6,4b 9,7a M.a (RS-Q9) 7,2 c 9,6 bc 11,4ab 7,3b 9,5a M.a (SK-CC)+ Pegasus 500SC 8,9bc 10,5c 8,6c 6,5b 6,1b M.a (RS-Q9)+ Pegasus 500SC 8,3bc 10,3a 8,9c 7,1b 6,7b Pegasus 500SC 9,7ab 4,7b 2,8d 2,3c 2,1c Ñoái chöùng 10,8a 11,6a 13,6a 12,5a 11,9a CV% 11,10 22,85 7,72 12,78 19,48 LSD0.05 1.758 3.822 1.317 1.632 2.716 Caùc soá trong cuøng moät coät theo sau cuøng moät kyù töï thì khoâng coù söï khaùc bieät veà maët thoáng keâ ôû möùc 0.05 theo traéc nghieäm Duncan. NSP: ngaøy sau phun KEÁT LUAÄN Nguyeã n Döông Khueâ , 2005. Söû duï n g naá m Metarhizium anisopliae Sorok. phoøng tröø moái nhaø Naám Metarhizium anisopliae phaùt trieån vaø (Coptotetrmes formosanus Shiraki) theo phöông hình thaønh baøo töû toát nhaát treân moâi tröôøng phaùp laây nhieãm. Hoäi nghò coân truøng hoïc toaøn quoác Sabouraud + khoaùng chaát. Thôøi gian thích hôïp cho laàn thöù 5. Haø Noäi 11-12/04/2005, trang 409 – 414 naám phaùt trieån töø 12-14 ngaøy Nhieät ñoä thích hôïp cho naám phaùt trieån töø 25-300C. Nguyeãn Thò Loäc Voõ Thò Bích Chi, Nguyeãn Thò Nhaøn, Phaïm Quang Höng, Huyønh Vaên Nghieäp, Naám Metarhizium anisopliae phaùt trieån keùm ôû Vuõ Tieán Khang vaø Nguyeãn Ñöùc Thaønh, 2002. ñieàu kieän chieáu saùng thöôøng xuyeân (24/24 giôø) Nghieân cöùu, saûn xuaát vaø öùng duïng hai cheá phaåm nhöng khaû naêng taïo baøo töû cao ôû ñieàu kieän toái hoaøn sinh hoïc ñeå quaûn lyù caùc loaøi saâu haïi luùa. Vieän luùa toaøn (24/24 giôø) vaø ñieàu kieän 12 giôø toái/12 giôø saùng. ÑBSCL, trang 274 – 295 Maät soá baøo töû naám Metarhizium anisopliae ñöôïc Phaïm Thò Thuyø, Traàn Vaên Huy, Nguyeãn Duy Maïn, taïo thaønh ôû nguoàn aùnh saùng maøu xanh lam, vaøng 2005. Nghieân cöùu hoaøn thieän coâng ngheä saûn xuaát vaø ñoû cao hôn ôû nguoàn aùnh saùng maøu tím, trong thuoác tröø saâu vi naám Beauveria vaø Metarhizium ñoù soá löôïng baøo töû thu ñöôïc ôû maøu aùnh saùng xanh ñeå phoøng tröø saâu haïi ñaäu töông vaø ñaäu xanh ôû Haø lam laø cao nhaát ôû caû 6 doøng phaân laäp khaûo saùt. Tónh naêm 2003-2004. Hoäi nghò coâng ngheä sinh hoïc toaøn quoác. Haø Noäi 11-12/4/2005, trang 494 -497. Hieäu löïc tröø saâu khoang haïi rau caûi xanh (Spodoptera litura F.) ñaït treân 70% sau 7 ngaøy vaø Phaïm Thò Thuyø, Nguyeãn Thò Vaân, 2000. Thaønh keùo daøi ñeán 14 ngaøy sau xöû lyù. Chöa thaáy coù söï phaàn vi sinh vaät treân saâu tô haïi rau ôû Ñaø Laït. Taïp aûnh höôûng xaáu tôùi thieân ñòch chính treân ruoäng rau chí Noâng nghieäp vaø Coâng nghieäp thöïc phaåm soá 5, laø boï ruøa 6 chaám (Cheilomenes sexmaculatus F.) trang 223-225 LÔØI CAÛM ÔN M.C Rombach., R. M. Aguda and Roberts D. W., 1986b. Biological control of the brown planthopper, Xin chaân thaønh caûm ôn PGS.TS. Nguyeãn Thò Nilaparvata lugens (Homoptera: Delphacidae) with Chaét ñaõ giuùp ñònh danh saâu haïi vaø thieân ñòch trong dry mycelium applications of Metarhizium nghieân cöùu naøy. anisopliae (Deuteromycotina: Hyphomycetes). Philipp. Entomology 8: 613 – 627. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Barnett H.L., and Barry B.H., 1972. Illutrated genera of imperfect fungi. Bugress Publishing Company. Minneapolis Minnesota. 250pp Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007