Dẫn từ xa bằng lệnh tên lửa phòng không theo thông tin từ đài ra đa trên mặt đất

Nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ<br /> <br /> <br /> dÉn tõ xa b»ng lÖnh tªn löa phßng kh«ng<br /> theo th«ng tin tõ ®µi ra ®a trªn mÆt ®Êt<br /> PHẠM TRUNG DŨNG*, NGUYỄN TRỌNG HÀ**<br /> <br /> Tóm tắt: Bài báo trình bày các kết quả nghiên cứu, phân tích, so sánh các<br /> phương pháp dẫn tên lửa phòng không từ xa bằng lệnh được xây dựng theo nguyên<br /> tắc ba điểm và hai điểm. Lệnh điều khiển theo các phương pháp dẫn này được tạo ra<br /> theo thông tin từ đài ra đa và được phát lên tên lửa nhờ đài điều khiển trên mặt đất.<br /> Các kết quả mô phỏng đã chứng tỏ những ưu điểm và nhược điểm của từng phương<br /> pháp dẫn. Đây là những luận cứ quan trọng khi khai thác, cải tiến, thiết kế mới luật<br /> dẫn cho các tổ hợp tên lửa phòng không.<br /> <br /> Tõ khãa: Tên lửa, Phương pháp dẫn, Phòng không.<br /> <br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Căn cứ thông tin cần thiết để hình thành các luật dẫn, người ta thường phân chia<br /> các phương pháp dẫn tên lửa thành phương pháp dẫn hai điểm và phương pháp dẫn<br /> ba điểm. Theo phương pháp dẫn ba điểm, luật dẫn được hình thành trên cơ sở tọa độ<br /> ba điểm trong không gian: Tên lửa, mục tiêu và đài điều khiển. Còn theo phương<br /> pháp dẫn hai điểm, luật dẫn được hình thành dựa trên thông tin tọa độ hai điểm: Tên<br /> lửa, mục tiêu [1,3,4,5,6]. Phương pháp dẫn ba điểm là phương pháp dẫn phổ biến<br /> nhất trong hệ thống tên lửa phòng không điều khiển từ xa bằng lệnh. Các hệ thống<br /> tên lửa sử dụng phương pháp dẫn này có ưu điểm là cấu trúc tên lửa đơn giản<br /> không cần đầu tự dẫn, thiết bị tính toán trên khoang và nhờ có đài điều khiển đặt<br /> trên mặt đất nên có thể trang bị các phương tiện xử lý mạnh để thực hiện được các<br /> bài toán xử lý tín hiệu, đo, bám, chống nhiễu phức tạp. Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất<br /> của phương pháp dẫn ba điểm là sai số tăng theo cự ly, dẫn đến sai số ở vùng gần<br /> điểm gặp thường lớn. Các phương pháp hai điểm thường được sử dụng trong các<br /> hệ thống điều khiển tên lửa tự dẫn hay các hệ thống điều khiển liên hợp có sử dụng<br /> phương thức tự dẫn ở giai đoạn cuối quá trình dẫn tên lửa. Các phương pháp dẫn<br /> hai điểm có nhiều ưu điểm là sai số động (đặc biệt là tại điểm gặp), quá tải yêu cầu<br /> nhỏ. Do đó, xây dựng các phương pháp dẫn theo phương pháp hai điểm cho các hệ<br /> thống tên lửa phòng không điều khiển từ xa bằng lệnh với các tên lửa không trang<br /> bị đầu tự dẫn là một hướng phát triển đang rất được quan tâm [2,6]. Tuy nhiên,<br /> thực hiện phương pháp dẫn hai điểm đòi hỏi trên tên lửa phải trang bị đầu tự dẫn,<br /> thiết bị tính toán trên khoang [4,5,6]. Bởi vậy, để ứng dụng được phương pháp dẫn<br /> hai điểm theo thông tin của đài ra đa trên mặt đất cho các tên lửa không được trang<br /> bị đầu tự dẫn đòi hỏi phải có các tính toán trung gian nhằm thu được các tham số dẫn<br /> giống như khi tên lửa có đầu tự dẫn trên khoang. Thực tế, một số tổ hợp tên lửa điều<br /> khiển từ xa bằng lệnh đã được cải tiến theo hướng áp dụng phương pháp dẫn hai<br /> điểm (chủ yếu là phương pháp dẫn tiệm cận tỉ lệ) như tổ hợp C-125-2A (НПО Маз),<br /> C-125-2M (МФПГ ‘‘Оборонителыние’’),… đã mang lại những hiệu quả nhất định<br /> [2]. Tuy nhiên, nghiên cứu, đánh giá các đặc trưng hệ thống điều khiển tên lửa từ xa<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T¹p chÝ Nghiªn cøu KH&CN Qu©n sù, Sè 29, 02 - 2014 35<br />  Ra ®a<br /> <br /> bằng lệnh sử dụng hai phương pháp dẫn trên theo thông tin từ đài ra đa trên mặt đất<br /> thì chưa có công bố công khai ở trong và ngoài nước.<br /> Bài báo này sẽ tập trung nghiên cứu phân tích các đặc trưng quĩ đạo, sai số dẫn<br /> tại điểm gặp, thời gian bay, gia tốc pháp yêu cầu của tên lửa tới mục tiêu trong các<br /> hệ thống dẫn từ xa bằng lệnh. Hai luật dẫn tiệm cận tỉ lệ, làm trùng ba điểm được<br /> sử dụng làm đại diện cho các phương thức dẫn hai điểm và ba điểm.<br /> 2. XÂY DỰNG CÁC LUẬT DẪN ĐIỂN HÌNH THEO THÔNG TIN<br /> TỪ ĐÀI RA ĐA MẶT ĐẤT<br /> Trong các hệ thống điều khiển tên lửa từ xa bằng lệnh, các lệnh điều khiển sẽ<br /> được tạo tại đài điều khiển trên mặt đất (trong hệ lập lệnh), rồi phát lên tên lửa.<br /> Thông tin đầu vào được cung cấp nhờ đài ra đa mặt đất. Chúng ta sẽ giả thiết đài<br /> điều khiển, ra đa cùng được bố trí tại gốc tọa độ.<br /> Hình vẽ dưới đây mô tả mô hình tên lửa - mục tiêu điển hình với một số thông<br /> số quan trọng.<br /> Y<br /> <br /> vm<br /> vt<br /> γm<br /> γt<br /> Rm<br /> Rt<br /> εm<br /> εt<br /> <br /> (0,0) X<br /> Hình 1. Mô hình tên lửa - mục tiêu điển hình.<br /> Các tham số trong hình 1 được định nghĩa như sau:<br /> Rm: Cự li từ đài đến tên lửa; Rt: Cự li đài đến mục tiêu; εm: Góc tà tên lửa;<br /> εt: Góc tà mục tiêu; γm: Góc nghiêng quỹ đạo tên lửa;<br /> γt: Góc nghiêng quỹ đạo mục tiêu.<br /> 2.1. Phương pháp dẫn tiệm cận tỉ lệ bằng lệnh<br /> Để thực hiện được phương pháp dẫn này đòi hỏi phải xác định được góc<br /> nghiêng của đường ngắm tên lửa - mục tiêu hay tốc độ của nó. Các giá trị này được<br /> xác định nhờ đầu tự dẫn trong hệ thống tên lửa tự dẫn. Với hệ thống tên lửa điều<br /> khiển từ xa bằng lệnh do trên tên lửa không trang bị đầu tự dẫn nên các đại lượng<br /> này sẽ được tính toán thông qua tọa độ mục tiêu và tên lửa. Quan hệ không gian<br /> giữa tên lửa, mục tiêu trong hệ tọa độ đất như hình vẽ 2.<br /> Trong đó:<br /> βm: Góc phương vị tên lửa;<br /> βt: Góc phương vị mục tiêu;<br /> R: Cự li từ tên lửa đến mục tiêu.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 36 P.Tr.Dòng, N.Tr.Hµ, "DÉn tõ xa b»ng lÖnh tªn löa...ra ®a trªn mÆt ®Êt"<br /> Nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ<br /> <br /> <br /> Z<br /> Tên lửa<br /> R<br /> hΔε hΔ<br /> Mục tiêu<br /> <br /> Rt<br /> εm<br /> (0,0,0)<br /> εt<br /> βm Y<br /> X βt hΔβ<br /> <br /> <br /> Hình 2. Quan hệ không gian trong phương pháp dẫn hai điểm.<br /> Từ quan hệ không gian trên hình 2, qua một số biến đổi lượng giác chúng ta có:<br /> y   zm <br /> m  arctan  m  ;  m  arctan  ;<br />  xm   x 2  y2 <br />  m m <br /> <br /> <br /> y   zt <br /> t  arctan  t  ;  t  arctan  ;<br />  xt   x 2  y2 <br />  t t <br /> R m  x 2m  y 2m  z 2m ; R t  x 2t  y 2t  z 2t ;<br /> R  (x t  x m )2  (y t  y m ) 2  (z t  z m ) 2 .<br /> Góc đường ngắm tên lửa - mục tiêu trong mặt phẳng ngang và mặt phẳng đứng được<br /> xác định như sau:<br />  y  ym <br />   arctan  t <br />  xt  xm <br /> (1)<br />  zt  zm <br />   arctan  <br />  (x  x )2  (y  y )2 <br />  t m t m <br /> Phương trình phương pháp dẫn tiệm cận tỉ lệ có thể được mô tả như sau:<br />  m  N (2)<br /> Hệ số tiệm cận tỉ lệ N được chọn bởi người thiết kế và phải từ 2 đến 6 để đảm bảo<br /> tính ổn định, tác động nhanh của hệ thống [2,3].<br /> Chuyển sang không gian trạng thái ta được:<br />   m   N 0    <br />        (3)<br />  m   0 N   <br /> <br /> <br /> T¹p chÝ Nghiªn cøu KH&CN Qu©n sù, Sè 29, 02 - 2014 37<br />  Ra ®a<br /> <br /> Phân tích giá trị véc tơ vận tốc tên lửa trong mặt phẳng phương vị và mặt phẳng<br /> góc tà ta được [6]:<br /> v m  v m cos(  m  m )<br /> (4)<br /> v m  v m cos m<br /> Gia tốc của tên lửa trong mặt phẳng phương vị và mặt phẳng góc tà là:<br /> a m  vm . m<br /> (5)<br /> a m  v m . m<br /> Gia tốc pháp tuyến của tên lửa theo các trục xyz được tính như sau:<br /> <br /> x m   x m  <br /> x m  a m sin cos  a m sin <br /> <br /> y m  <br /> y m  <br /> y m  a m sin  sin   a m cos (6)<br /> <br /> z m  z m  a m cos<br /> Gia tốc pháp tuyến của tên lửa là:<br /> a m  <br /> x 2m  <br /> y2m  z 2m (7)<br /> Trên đây là các phương trình cần thiết cho phương pháp dẫn tiệm cận tỉ lệ và<br /> phương trình quỹ đạo trong hệ thống điều khiển tên lửa từ xa bằng lệnh.<br /> 2.2. Phương pháp dẫn làm trùng ba điểm bằng lệnh<br /> Phương pháp dẫn làm trùng ba điểm hay phương pháp làm trùng với đường ngắm<br /> là phương pháp dẫn mà trong đó lệnh điều khiển được tạo ra nhằm duy trì tên lửa<br /> nằm trên đường ngắm nối đài điều khiển với mục tiêu. Sai lệch giữa vị trí tên lửa với<br /> đường ngắm chính là sai lệch thẳng. Nhiệm vụ của hệ thống điều khiển là tạo ra lệnh<br /> gia tốc sao cho tên lửa trùng với đường ngắm, khi đó sai lệch thẳng sẽ bằng không.<br /> Đây là phương pháp dẫn cơ bản nhất trong các hệ thống điều khiển từ xa bằng lệnh<br /> [1,3,4,5].<br /> Từ hình 2 ta có thể xác định được sai lệch thẳng hΔ như sau:<br />  <br /> Rm x Rt<br />  1<br /> h  <br />  <br /> (y m z t  y t z m ) 2  (x t z m  x m z t )2  (x m y t  x t y m ) 2 (8)<br /> Rt Rt<br /> <br /> Ở đây, xm, ym, zm là tọa độ tên lửa, xt, yt, zt là tọa độ mục tiêu.<br /> Phân tích giá trị sai lệch thẳng hΔ theo hai mặt phẳng phương vị và góc tà.<br /> Chúng ta có:<br /> h   x 2m  y 2m sin(t  m )<br /> (9)<br /> h   h 2  h 2 si g n( t   m )<br /> Hàm dấu bảo đảm rằng sai lệch thẳng trong mặt phẳng góc tà sẽ có thể dương<br /> hoặc âm. Sai lệch thẳng dương thể hiện tên lửa vượt trước đường ngắm, còn sai<br /> lệch thẳng âm thể hiện tên lửa chậm sau đường ngắm.<br /> Để tên lửa luôn luôn nằm trên đường ngắm từ đài đến mục tiêu thì gia tốc pháp<br /> tuyến của tên lửa có dạng [1,2,3]:<br /> <br /> <br /> <br /> 38 P.Tr.Dòng, N.Tr.Hµ, "DÉn tõ xa b»ng lÖnh tªn löa...ra ®a trªn mÆt ®Êt"<br /> Nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ<br /> <br />  <br />  h  <br /> . <br /> a cmd     0 0   h  <br />     (10)<br /> a cmd    0 0     h  <br /> . <br />  h  <br /> Gia tốc pháp tuyến của tên lửa theo các mặt phẳng được tính như sau:<br /> <br /> x m  x m  <br /> x m  a cmd sin cos  a cmd sin <br /> <br /> y m  <br /> y m  <br /> y m  a cmd sin  sin   a cmd cos (11)<br /> <br /> z m  z m  a cmd cos<br /> Gia tốc pháp tuyến của tên lửa là:<br /> a cmd  <br /> x 2m  <br /> y 2m  z 2m (12)<br /> Như vậy, chúng ta đã xây dựng được các quan hệ cần thiết cho phương pháp<br /> dẫn làm trùng ba điểm trong hệ thống điều khiển tên lửa từ xa bằng lệnh.<br /> 3. KHẢO SÁT<br /> Phần tiếp theo chúng ta sẽ tiến hành mô phỏng khảo sát các đặc trưng quĩ đạo<br /> của tên lửa theo hai phương pháp dẫn đã trình bày ở phần trên trong các tình huống<br /> khác nhau như: Mục tiêu ở độ cao khác nhau khi vận tốc không đổi; Tốc độ mục<br /> tiêu khác nhau ở cùng độ cao; Mục tiêu cơ động với gia tốc khác nhau, đang bay<br /> bằng chuyển sang cơ động bay xa đài; Mục tiêu cơ động tăng độ cao, cơ động bổ<br /> nhào với gia tốc khác nhau, đang bay bằng chuyển sang cơ động bay vào đài.<br /> Hình 3 mô tả sơ đồ mô phỏng phương pháp dẫn làm trùng ba điểm, hình 4 là sơ<br /> đồ mô phỏng phương pháp dẫn hai điểm.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3. Sơ đồ mô phỏng phương pháp dẫn làm trùng ba điểm.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T¹p chÝ Nghiªn cøu KH&CN Qu©n sù, Sè 29, 02 - 2014 39<br />  Ra ®a<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 4. Sơ đồ mô phỏng phương pháp dẫn hai điểm.<br /> <br /> - Vận tốc tên lửa: vm=1000m/s.<br /> - Trường hợp mục tiêu bay vào với vận tốc không đổi ở độ cao khác nhau và<br /> vận tốc mục tiêu thay đổi ở cùng độ cao. Chúng ta chọn các tham số ban đầu như<br /> sau:<br /> x t  10000m; x t  700m / s; <br /> x t  0m / s 2 ;<br /> y t  0m; y t  0m / s; <br /> y t  0m / s 2 ;<br /> z t  50m, 100m, 300m; z t  0m / s; z t  0m / s 2 .<br /> Kết quả mô phỏng được thể hiện trên các hình 5, 6, bảng 1, 2.<br /> <br /> <br /> Mục tiêu 2000m/s 1500m/s700m/s<br /> Hai điểm Hai điểm<br /> 300m<br /> <br /> <br /> <br /> Ba điểm Ba điểm<br /> <br /> 100m<br /> 50m<br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5 Quỹ đạo tên lửa-mục tiêu Hình 6. Quỹ đạo tên lửa-mục tiêu<br /> khi độ cao mục tiêu thay đổi. khi vận tốc mục tiêu thay đổi.<br /> <br /> <br /> <br /> 40 P.Tr.Dòng, N.Tr.Hµ, "DÉn tõ xa b»ng lÖnh tªn löa...ra ®a trªn mÆt ®Êt"<br /> Nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ<br /> <br /> <br /> Bảng 1. Kết quả mô phỏng khi độ cao mục tiêu thay đổi.<br /> T/T Tình huống Phương pháp Sai số nhỏ nhất Thời gian<br /> mục tiêu dẫn (m) gặp (s)<br /> Ba điểm 0,1026 4,9999<br /> 1 zt = 50m<br /> Hai điểm 0,4540 5,0008<br /> Ba điểm 0,0716 4,9994<br /> 2 zt= 100m<br /> Hai điểm 0,2025 5,0017<br /> Ba điểm 0,2165 4,9947<br /> 3 zt = 300m<br /> Hai điểm 0,5190 5,0117<br /> Từ kết quả mô phỏng cho thấy khi mục tiêu càng cao độ cong quỹ đạo tên lửa<br /> của cả 2 phương pháp dẫn càng lớn. Cả hai phương pháp dẫn đều có thể bắn các<br /> mục tiêu bay thấp. Tuy nhiên, quỹ đạo phương pháp dẫn hai điểm thích hợp hơn do<br /> tránh được các ảnh hưởng của địa vật.<br /> <br /> Bảng 2. Kết quả mô phỏng khi vận tốc mục tiêu thay đổi.<br /> <br /> T/T Tình huống Phương pháp Sai số nhỏ nhất Thời gian<br /> mục tiêu dẫn (m) gặp (s)<br /> Ba điểm 0,0745 10,2813<br /> 1 x t  750m / s<br /> Hai điểm 1,3690 10,3117<br /> Ba điểm 0,4243 6,9780<br /> 2 x t  1500m / s<br /> Hai điểm 5,5107 7,0255<br /> Ba điểm 0,8756 5,8062<br /> 3 x t  2000m / s<br /> Hai điểm 2,5270 5,8548<br /> Kết quả mô phỏng cũng cho thấy, độ cong quỹ đạo tăng khi tốc độ mục tiêu<br /> tăng. Khi tốc độ mục tiêu đạt trên 2000m/s thì quỹ đạo tên lửa trong phương pháp<br /> dẫn hai điểm gần giống với phương pháp dẫn ba điểm.<br /> - Trường hợp mục tiêu cơ động với các gia tốc khác nhau, đang bay bằng<br /> ( x t  3000m ) chuyển sang cơ động xa đài ( <br /> z t  30m / s 2 ):<br /> x t  8000m; x t  250m / s; <br /> x t  0m / s 2 ;<br /> y t  0m; y t  0m / s; <br /> y t  0m / s 2 ;<br /> z t  200m; z t  10m / s; <br /> z t  30m / s 2 , 60m / s 2 ,90m / s 2 .<br /> Kết quả mô phỏng được thể hiện trên các hình 7, 8, bảng 3.<br /> Khi mục tiêu cơ động bay xa đài, đặc biệt khi mục tiêu cơ động với cường độ lớn<br /> thì phương pháp dẫn hai điểm có thể tiêu diệt được mục tiêu với độ chính xác cao.<br /> Phương pháp dẫn ba điểm có thể không dẫn tên lửa gặp mục tiêu.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T¹p chÝ Nghiªn cøu KH&CN Qu©n sù, Sè 29, 02 - 2014 41<br />  Ra ®a<br /> <br /> <br /> <br /> ..<br /> zt  90m/ s2<br /> ..<br /> zt  60m / s2 Ba điểm<br /> <br /> Hai điểm Hai điểm<br /> <br /> Ba điểm<br /> <br /> <br /> Khi mục tiêu cơ động<br /> <br /> .. Khi mục tiêu bay bằng<br /> zt  30m / s2<br /> <br /> <br /> Hình 7. Quỹ đạo tên lửa-mục tiêu Hình 8. Quỹ đạo tên lửa-mục tiêu<br /> khi mục tiêu cơ động bay xa đài. khi mục tiêu chuyển cơ động bay xa đài.<br /> <br /> Bảng 3. Kết quả mô phỏng khi mục tiêu cơ động bay xa đài.<br /> <br /> T/T Tình huống mục Phương pháp Sai số nhỏ nhất Thời gian<br /> tiêu dẫn (m) gặp (s)<br /> Ba điểm 0,4001 10,7131<br /> 1 <br /> z t  30m / s 2<br /> Hai điểm 0,5000 10,6264<br /> Ba điểm 0,6000 10,8372<br /> 2 <br /> z t  60m / s 2<br /> Hai điểm 0,7002 10,5911<br /> Ba điểm 163,82 10,8612<br /> 3 <br /> z t  90m / s 2<br /> Hai điểm 22,899 10,5251<br /> Bay bằng chuyển Ba điểm 0,2402 4,1438<br /> 4<br /> sang cơ động xa đài Hai điểm 0,5497 4,1274<br /> <br /> - Trường hợp mục tiêu cơ động với gia tốc khác nhau, mục tiêu đang bay bằng<br /> ( x t  12000m ) chuyển sang cơ động tăng độ cao vào đài ( <br /> z t  30m / s 2 ) ở những<br /> thời điểm khác nhau:<br /> x t  14000m; x t  250m / s; <br /> x t  0m / s 2 ;<br /> y t  0m; y t  0m / s; <br /> y t  0m / s 2 ;<br /> z t  200m; z t  10m / s; <br /> z t  30m / s 2 , 60m / s 2 ,90m / s 2 .<br /> Kết quả mô phỏng được thể hiện trên các hình 9, 10, bảng 4.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 42 P.Tr.Dòng, N.Tr.Hµ, "DÉn tõ xa b»ng lÖnh tªn löa...ra ®a trªn mÆt ®Êt"<br /> Nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ<br /> <br /> <br /> ..<br /> z t =90m/s 2 Khi mục tiêu bay bằng<br /> ..<br /> z t =60m/s 2<br /> <br /> Ba điểm 2<br /> Hai điểm Hai điểm 1<br /> <br /> <br /> Ba điểm<br /> ..<br /> z t =30m/s 2<br /> Khi mục tiêu cơ động<br /> <br /> <br /> Hình 9. Quỹ đạo tên lửa-mục tiêu Hình 10. Quỹ đạo tên lửa-mục tiêu<br /> khi mục tiêu tăng độ cao. khi mục tiêu chuyển cơ động tăng độ cao.<br /> <br /> Bảng 4. Kết quả mô phỏng khi mục tiêu cơ động tăng độ cao.<br /> T/T Tình huống mục Phương pháp Sai số nhỏ Thời gian<br /> tiêu dẫn nhất (m) gặp (s)<br /> Ba điểm 0,7000 11,1750<br /> 1 <br /> z t  30m / s 2<br /> Hai điểm 0,6000 11,2184<br /> Ba điểm 1,2000 11,0881<br /> 2 <br /> z t  60m / s 2<br /> Hai điểm 8,6000 11,2717<br /> Ba điểm 224,77 10,8097<br /> 3 <br /> z t  90m / s 2<br /> Hai điểm 148,30 11,3500<br /> Bay bằng chuyển cơ Ba điểm 0,6519 8,3932<br /> 4<br /> động tăng độ cao 1 Hai điểm 0,7475 8,4052<br /> Bay bằng chuyển cơ Ba điểm 0,4103 7,7963<br /> 5<br /> động tăng độ cao 2 Hai điểm 0,0652 7,8031<br /> <br /> Khi mục tiêu bay vào đài với cường độ cơ động nhỏ thì cả 2 phương pháp dẫn đều<br /> hiệu quả. Tuy nhiên khi mục tiêu cơ động với cường độ lớn thì phương pháp dẫn hai<br /> điểm có độ chính xác cao hơn phương pháp dẫn ba điểm. Nếu bán kính sát thương<br /> đầu đạn tên lửa hạn chế thì tên lửa sẽ không tiêu diệt được mục tiêu với phương pháp<br /> ba điểm.<br /> - Trường hợp mục tiêu cơ động, đang bay bằng ( x t  12000m ) chuyển sang cơ<br /> động bổ nhào ( <br /> z t  30m / s 2 ) ở những thời điểm khác nhau:<br /> x t  10000m; x t  450m / s; <br /> x t  0m / s 2 ;<br /> y t  0m; y t  0m / s; <br /> y t  0m / s 2 ;<br /> z t  2000m; z t  20m / s; <br /> z t  30m / s 2 .<br /> <br /> <br /> <br /> T¹p chÝ Nghiªn cøu KH&CN Qu©n sù, Sè 29, 02 - 2014 43<br />  Ra ®a<br /> <br /> Kết quả mô phỏng được thể hiện trên các hình 11, 12, bảng 5.<br /> <br /> <br /> Khi mục tiêu bay bằng<br /> Hai điểm Hai điểm<br /> 2<br /> 1<br /> <br /> <br /> <br /> Ba điểm<br /> Ba điểm<br /> <br /> Khi mục tiêu cơ động<br /> <br /> <br /> Hình 11. Quỹ đạo tên lửa-mục tiêu Hình 12. Quỹ đạo tên lửa-mục tiêu<br /> khi mục tiêu bổ nhào. khi mục tiêu chuyển cơ động bổ nhào.<br /> <br /> Bảng 5. Kết quả mô phỏng khi mục tiêu cơ động bổ nhào.<br /> T/T Tình huống mục tiêu Phương Sai số nhỏ Thời gian<br /> pháp dẫn nhất (m) gặp (s)<br /> Ba điểm 0,4678 6,4592<br /> 1 Cơ động bổ nhào<br /> Hai điểm 3,1999 7,1248<br /> Bay bằng chuyển cơ động Ba điểm 0,4001 7,0341<br /> 2<br /> bổ nhào 1 Hai điểm 6,4001 7,6763<br /> Bay bằng chuyển cơ động Ba điểm 0,4001 6,6078<br /> 3<br /> bổ nhào 2 Hai điểm 0,9000 7,2557<br /> <br /> Đối với trường hợp mục tiêu cơ động bổ nhào quỹ đạo tên lửa trong cả hai<br /> phương pháp dẫn đều có thể gặp mục tiêu. Quỹ đạo tên lửa ít thay đổi ở giai đoạn<br /> đầu và thay đổi lớn khi mục tiêu cơ động.<br /> <br /> <br /> 4. KẾT LUẬN<br /> <br /> Trong bài báo này chúng ta đã trình bày thuật toán xây dựng các luật dẫn tên lửa<br /> phòng không điều khiển từ xa bằng lệnh theo phương pháp hai điểm, ba điểm sử<br /> dụng thông tin từ đài ra đa trên mặt đất. Chúng ta cũng đã xây dựng chương trình<br /> mô phỏng và khảo sát các đặc trưng dẫn trong các tình huống khác nhau. Kết quả<br /> nghiên cứu cho thấy khi mục tiêu bay bằng với vận tốc không đổi thì cả hai loại<br /> phương pháp dẫn đều hiệu quả. Tuy nhiên, khi mục tiêu cơ động bay vào đài, xa<br /> đài với cường độ lớn thì phương pháp hai điểm cho kết quả tốt hơn phương pháp<br /> ba điểm.<br /> <br /> <br /> <br /> 44 P.Tr.Dòng, N.Tr.Hµ, "DÉn tõ xa b»ng lÖnh tªn löa...ra ®a trªn mÆt ®Êt"<br /> Nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> [1]. Lê Anh Dũng, Nguyễn Hữu Độ, Huỳnh Lương Nghĩa. “Lý thuyết bay và hệ<br /> thống điều khiển tên lửa phòng không”, Học viện Kỹ thuật quân sự (1999),<br /> tập III.<br /> [2]. С.И.Бурковcкий, П.Ю. Сеgышев. Cpaвнительная oценка эффективности<br /> зарубетных вариантов модернизации ЗРК С-125M1, “Печора-M” при<br /> pешении задач ПВО важных государственных oбьектов Yкраины.<br /> Cиcтеми озброення і військова техніка. №1 (21) (2010).<br /> [3]. Неупокоев Ф.К. Cтрельба зенитными pакетами. M.Воениздат (1991).<br /> [4].C. Aрханчелыкий И.И, … Проектирование зенитных yправачемых pакет.<br /> B.<br /> M: ИЗД-ВО MAI (1999).<br /> [5]. George M.Siouris. “Missle guidance and control systems”. (2003).<br /> [6]. Paul Zarchan. “Tactical and strategic missile guidance”. Third edition (1997).<br /> <br /> ABSTRACT<br /> SURFACE-TO-AIR MISSILE COMMAND GUIDANCE<br /> USING DATA OF GROUND RADAR<br /> This paper presents the results of research, analysis, comparison of the<br /> air defense missile remote command guidance laws which is built on the<br /> principle of three-point and two-point. Control command according to the<br /> guidance laws is generated by using information from radar station and<br /> missile to be transmitted by ground controller. The simulation results have<br /> demonstrated the advantages and disadvantages of each guidance law.<br /> These are important arguments to exploit, improve, design new guidance<br /> law to air defense missile complex.<br /> <br /> Keywords: Missile, Guidance, Surface-to-air<br /> Nhận bài ngày 25 tháng 12 năm 2013<br /> Hoàn thiện ngày 04 tháng 01 năm 2014<br /> Chấp nhận đăng ngày 14 tháng 01 năm 2014<br /> <br /> Địa chỉ: * Học viện Kỹ thuật quân sự;<br /> ** Học viện Phòng không-không quân.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T¹p chÝ Nghiªn cøu KH&CN Qu©n sù, Sè 29, 02 - 2014 45<br />