Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br />
<br />
<br />
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG SỐNG CỦA BỆNH NHÂN ĐAU NỬA ĐẦU<br />
BẰNG BỘ CÂU HỎI SF - 36 VÀ MIDAS TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC<br />
Y DƯỢC TP. HỒ CHÍ MINH<br />
Trần Công Thắng*, Hoàng Thị Hải Yến*<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Mở đầu: Chất lượng cuộc sống của bệnh nhân migraine vẫn chưa được đánh giá đúng mức dù đã có nhiều<br />
tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị. Ở Việt Nam, cần có một phương pháp khách quan giúp đánh giá chính xác<br />
mức độ ảnh hưởng của migraine lên chất lượng cuộc sống và mức độ mất chức năng của bệnh nhân.<br />
Mục tiêu: Đánh giá chất lượng cuộc sống của bệnh nhân migraine bằng bộ câu hỏi SF - 36 và MIDAS, đánh<br />
giá mối liên quan giữa hai bộ câu hỏi đồng thời khảo sát một số yếu tố có thể ảnh hưởng lên chất lượng cuộc sống<br />
của bệnh nhân migraine.<br />
Đối tượng-Phương pháp nghiên cứu: cắt ngang mô tả hàng loạt ca. Bệnh nhân migraine từ 18 tuổi trở lên<br />
được thu nhận vào nghiên cứu. Đánh giá chất lượng cuộc sống bằng bộ câu hỏi SF - 36 và MIDAS, tính hệ số<br />
tương quan Spearman giữa hai bộ câu hỏi SF - 36 và MIDAS. Các biến số thu thập được xử lý bằng phần mềm<br />
thống kê SPSS 20.0.<br />
Kết quả: 149 bệnh nhân migraine (78,5% nữ) được đưa vào nghiên cứu (tuổi từ 18 - 75, tuổi trung bình<br />
39,8 ± 13,4). Điểm số SF - 36 thấp ở tất cả các lĩnh vực ngoại trừ hoạt động chức năng. Điểm số trung bình<br />
MIDAS là 13,8 ± 10,02. Theo phân độ MIDAS, 20% bệnh nhân không hoặc mất chức năng ít, 33% mất chức<br />
năng nhẹ, 31% mất chức năng trung bình và 16% mất chức năng nặng. Tất cả các lĩnh vực sức khỏe SF - 36 đều<br />
có tương quan nghịch với điểm số MIDAS. Lĩnh vực hoạt động chức năng, giới hạn chức năng, cảm nhận đau<br />
đớn, đánh giá sức khỏe và giới hạn tâm lý tương quan trung bình với MIDAS, hệ số tương quan Spearman từ<br />
0,38 đến 0,59 (p < 0,05). Điểm số 8 lĩnh vực SF - 36 ở nhóm mất chức năng nhẹ cao hơn nhóm mất chức năng<br />
trung bình – nặng theo MIDAS (p < 0,0001). Nữ có điểm MIDAS cao hơn nam (11 so với 9,5, p = 0,014). Ở<br />
bệnh nhân có mất ngủ là yếu tố khởi phát, điểm số MIDAS cao hơn so với nhóm không mất ngủ (15 so với 10, p =<br />
0,007). Bệnh nhân với điểm trung bình cơn đau ≤ 7 có điểm MIDAS thấp hơn nhóm điểm trung bình cơn đau > 7<br />
(10,31 so với 17,06, p < 0,001).<br />
Kết luận: Kết quả điểm số SF - 36 và MIDAS cho thấy bệnh nhân migraine có chất lượng cuộc sống kém<br />
hơn ở cả về mặt thể chất và tâm thần. Có mối tương quan nghịch trung bình giữa hai bộ câu hỏi SF - 36 và<br />
MIDAS. Mức độ mất chức năng theo phân độ MIDAS càng nặng thì điểm số SF - 36 càng thấp. Giới nữ, mất<br />
ngủ và cường độ cơn đau là ba yếu tố được chứng minh làm giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân migraine<br />
trong nghiên cứu.<br />
Từ khóa: migraine, chất lượng cuộc sống, bộ câu hỏi SF - 36, bộ câu hỏi MIDAS.<br />
ABSTRACT<br />
QUALITY OF LIFE ASSESSMENT AMONG MIGRAINE PATIENTS TREATED AT THE MEDICAL<br />
UNIVERSITY HOSPITAL OF HO CHI MINH CITY USING SF - 36 AND MIDAS QUESTIONAIRE<br />
Tran Cong Thang, Hoang Thi Hai Yen<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 1 - 2016: 175 - 180<br />
<br />
<br />
* Bộ môn Thần Kinh, ĐHYD TPHCM<br />
Tác giả liên lạc: BS. Hoàng Thị Hải Yến ĐT: 0976709009 Email: dr.hth.yen@gmail.com<br />
Thần kinh 175<br />
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016<br />
<br />
Background: Quality of life of migraine patients is still underestimated despite many advances in diagnosis<br />
and treatment. In Vietnam, an objective method is necessary to evaluate the impact of migraine on patients’<br />
quality of life and disability degree.<br />
Objectives: The aim of this study was to assess the quality of life of migraine patients using two<br />
questionaires SF – 36 (Short Form 36) and MIDAS (Migraine Disability Assessment), to describe the<br />
relationship between SF - 36 and MIDAS and to find out some factors that affect migraineurs’ quality of life.<br />
Method: In this cross - sectional study, patients from 18 year old with migraine were consecutively<br />
recruited. SF - 36 and MIDAS questionnaire were used to assess migraine patients’ quality of life. The<br />
Spearman’s correlation coefficient between SF – 36 and MIDAS was calculated. Statistical analysis is done with<br />
the software SPSS 20.0 for window.<br />
Results: A total of 149 migraine patients (78.5% female) were enrolled (aged 18 - 75, mean age 39.8 ± 13.4).<br />
SF - 36 scores are low in all areas except for physical functioning. Mean MIDAS score is 13.8 ± 10.02. According<br />
to the MIDAS classification, minimal migraine disability was reported by 20% of patients, mild disability by<br />
33%, moderate disability by 31% and severe disability by 16%. Moderate correlations were reported between<br />
MIDAS score and 8 areas of SF - 36 (r = |0.38 - 0.59|, p < 0.001). SF - 36 scores in all 8 domains in the minimal<br />
to mild disability group were higher than in the moderate to severe disability group, p < 0.0001. Female has higher<br />
MIDAS score than male (11 vs 9.5, p = 0.014). In patients with insomnia as a trigger, MIDAS score is higher (15<br />
vs 10, p = 0.007). Patients with mean score of pain intensity ≤ 7 have lower MIDAS score (10.31 vs 17.06, p <<br />
0.001).<br />
Conclusion: Results of SF - 36 and MIDAS questionaires indicate that migraine patients have poorer<br />
quality of life in both physical and mental domains. There is an average inverse correlation between SF – 36 and<br />
MIDAS. The higher the MIDAS score,the poorer the quality of life. Female gender, insomnia and pain intensity<br />
are three factors proven to reduce quality of life of migraine patients in this study..<br />
Key words: migraine, quality of life, SF - 36, MIDAS.<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ em(3). Gánh nặng kinh tế do migraine gây ra là<br />
rất lớn, các nhà dịch tễ học tính toán được chi phí<br />
Migraine hay đau nửa đầu là một trong điều trị trực tiếp gồm thuốc men, viện phí cho<br />
những bệnh được biết đến sớm nhất trong lịch<br />
bệnh nhân migraine ở Mỹ chiếm khoảng 1 tỉ Đô<br />
sử nhân loại, với những ca bệnh đầu tiên được la mỗi năm. Bên cạnh đó, khoảng 5% dân số<br />
người Ai Cập cổ đại ghi nhận từ hơn 1.200 năm chung trải qua ít nhất 18 ngày bị đau đầu<br />
trước công nguyên. Biểu hiện của bệnh đặc migraine, và ít nhất 1% - đồng nghĩa với 2,5 triệu<br />
trưng với đau đầu diễn ra thành từng cơn, mỗi người ở Bắc Mỹ có ít nhất một ngày bị migraine<br />
cơn kéo dài trong khoảng từ 4 đến 72 giờ, mỗi tuần(4). Cơn migraine nặng được xem là một<br />
thường đau dữ dội một bên và theo mạch đập, trong những bệnh mạn tính gây mất chức năng<br />
kết hợp với một số triệu chứng khác như buồn nhiều nhất. Chi phí cho việc giảm hoặc mất năng<br />
nôn, nôn, sợ tiếng ồn, sợ ánh sáng và choáng suất lao động do migraine gây ra là một con số<br />
váng. Những triệu chứng này gây ảnh hưởng rất khổng lồ.<br />
lớn đến chất lượng làm việc cũng như cuộc sống<br />
Hai phương pháp khách quan thường<br />
gia đình và xã hội của bệnh nhân. Migraine còn<br />
được sử dụng để đánh giá chất lượng cuộc<br />
là bệnh khá phổ biến trong dân số chung với tỉ lệ<br />
sống của bệnh nhân migraine là SF - 36 và<br />
mắc xấp xỉ 15 - 20% ở nữ và 5 - 8% ở nam giới,<br />
MIDAS. SF - 36 là bộ câu hỏi thăm dò sức khỏe<br />
gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp hơn ở phụ<br />
tổng quát được sử dụng rộng rãi trên thế giới,<br />
nữ dưới 45 tuổi, ít gặp hơn ở người già và trẻ<br />
bao gồm 36 câu hỏi thuộc 8 lĩnh vực sức khỏe,<br />
<br />
<br />
176 Nội Khoa<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br />
<br />
sau đó hợp thành 2 phần là sức khỏe thể chất khỏe; cảm nhận sức sống; hoạt động xã hội; giới<br />
và sức khỏe tâm thần. Bộ câu hỏi SF - 36 đã hạn tâm lý và tâm thần tổng quát.<br />
được chứng minh tính hữu ích trong dân số Bảng 1 Diễn giải ý nghĩa kết quả điểm số SF – 36 cao<br />
tổng quát và dân số bệnh chuyên biệt, giúp so và thấp(7)<br />
sánh gánh nặng bệnh tật, lợi ích về sức khỏe Ý nghĩa<br />
Yếu tố<br />
tùy theo các biện pháp can thiệp điều trị(7). Bộ Điểm số thấp Điểm số cao<br />
câu hỏi MIDAS giúp đánh giá mức độ mất Hoạt động Hạn chế khi thực Không hạn chế khi<br />
chức năng hiện tất cả hoạt thực hiện tất cả hoạt<br />
chức năng (hoạt động bị giới hạn) ở ba hoạt động chức năng động mạnh có liên<br />
động sống quan trọng gồm: việc làm được trả bao gồm tự tắm rửa quan đến sức khỏe<br />
hoặc thay quần áo chức năng.<br />
lương hoặc học hành, việc nhà và các hoạt<br />
Giới hạn Bị trở ngại trong Không bị trở ngại<br />
động lúc nhàn rỗi cùng gia đình và xã hội(5). chức năng công việc hoặc sinh trong công việc hoặc<br />
Ở Việt Nam hiện nay, việc điều trị và hoạt hàng ngày do sinh hoạt hàng ngày<br />
tình trạng sức khỏe do tình trạng sức<br />
phòng ngừa migraine đã có rất nhiều tiến bộ chức năng khỏe chức năng<br />
và luôn được cập nhật với y học thế giới hiện trong 4 tuần qua<br />
Hoạt động Các vấn đề chức Các vấn đề chức<br />
đại. Tuy nhiên, các bác sĩ thường chỉ quan tâm năng và tâm lý tác năng và tâm lý không<br />
xã hội<br />
điều trị hết bệnh mà không chú trọng việc động trầm trọng và gây tác động nào lên<br />
thường xuyên lên các hoạt động xã hội<br />
đánh giá toàn vẹn bệnh nhân trong điều kiện các hoạt động xã hội thông thường trong 4<br />
sống thực tế của họ. Để theo kịp xu hướng thông thường tuần qua<br />
điều trị bệnh song song với cải thiện chất Cảm nhận Cơn đau rất trầm Không có cơn đau<br />
đau đớn trọng và ảnh hưởng nào xảy ra trong 4<br />
lượng cuộc sống hiện nay trên thế giới, chúng nhiều tuần qua<br />
tôi tiến hành nghiên cứu “Đánh giá chất lượng Tâm thần Lúc nào cũng cảm Lúc nào cũng cảm<br />
sống của bệnh nhân đau nửa đầu bằng thang tổng quát thấy căng thẳng đầu thấy thoải mái, sung<br />
óc và xuống tâm sướng và dễ chịu<br />
điểm SF - 36 và MIDAS tại Bệnh viện Đại học thần trong 4 tuần qua.<br />
Y Dược TP. Hồ Chí Minh” với các mục tiêu cụ Giới hạn tâm lý Bị trở ngại trong Không bị trở ngại<br />
công việc hoặc sinh trong công việc hoặc<br />
thể sau: (1) đánh giá chất lượng cuộc sống của hoạt hàng ngày do sinh hoạt hàng ngày<br />
bệnh nhân migraine theo hai bộ câu hỏi SF - 36 tình trạng sức khỏe do tình trạng sức<br />
và MIDAS; (2) khảo sát mối liên quan giữa bộ tâm lý khỏe tâm lý trong 4<br />
tuần qua<br />
câu hỏi SF - 36 và MIDAS; (3) khảo sát các yếu Cảm nhận Lúc nào cũng cảm Lúc nào cũng cảm<br />
tố ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của bệnh sức sống thấy ưu tư, buồn, thấy hăng hái và dồi<br />
mệt mỏi dào sức lực trong<br />
nhân migraine. suốt 4 tuần qua<br />
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đánh giá Nghĩ rằng sức khỏe Nghĩ rằng sức khỏe<br />
sức khỏe kém và đang đi tuyệt vời<br />
Bệnh nhân từ 18 tuổi trở lên được chẩn đoán xuống<br />
migraine tại phòng khám Thần kinh Bệnh viện Điểm số được tính theo thang điểm 0 - 100,<br />
Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh, thỏa mãn tiêu điểm càng cao chứng tỏ chất lượng cuộc sống<br />
chuẩn chẩn đoán migraine có và không có tiền càng tốt. Bộ câu hỏi MIDAS gồm 7 câu hỏi, 5 câu<br />
triệu theo IHS 2013(6) đồng ý tham gia phỏng vấn đầu tiên phản ánh mức độ ảnh hưởng của<br />
được thu nhận vào nghiên cứu. Thiết kế nghiên migraine trong vòng 3 tháng qua lên các lĩnh<br />
cứu là cắt ngang mô tả có phân tích. Chúng tôi vực: việc học hoặc công việc được trả lương, việc<br />
sử dụng hai bộ câu hỏi SF - 36 và MIDAS để tiến nhà và các hoạt động lúc nhàn rỗi cùng gia đình,<br />
hành phỏng vấn. xã hội. Hai câu hỏi cuối đánh giá số ngày bị<br />
Bộ câu hỏi SF - 36 đo lường 8 lĩnh vực sức migraine trong 3 tháng qua và điểm trung bình<br />
khỏe gồm có: hoạt động chức năng; giới hạn cơn đau trên thang điểm 10. Điểm số MIDAS<br />
chức năng; cảm nhận đau đớn; đánh giá sức được tính bằng tổng của 5 câu hỏi đầu tiên và<br />
<br />
<br />
<br />
Thần kinh 177<br />
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016<br />
<br />
chia làm 4 mức độ mất chức năng như sau: KẾT QUẢ<br />
không hoặc mất chức năng ít (0 - 5), mất chức<br />
149 bệnh nhân migraine thỏa mãn tiêu chuẩn<br />
năng nhẹ (6 - 10), mất chức năng trung bình (11 -<br />
chọn bệnh và tiêu chuẩn loại trừ được đưa vào<br />
20) và mất chức năng nặng (> 20). Sau khi tiến<br />
nghiên cứu (nữ chiếm 78,5%; tuổi từ 18 - 75,<br />
hành nhập và mã hóa số liệu, chúng tôi phân<br />
trung bình 39,8 ± 13,4,). Chỉ 18,8% bệnh nhân<br />
tích các kết quả thu được bằng phần mềm SPSS<br />
không có việc làm. Các yếu tố có thể khởi phát<br />
20.0. Dùng hệ số tương quan Spearman’s (r) để<br />
cơn đau đầu migraine gồm: stress (41,6%); rối<br />
khảo sát mối liên quan giữa điểm số SF - 36 và<br />
loạn giấc ngủ (35,4%); thay đổi thời tiết (32,2%);<br />
MIDAS, nếu hệ số r < 0 chứng tỏ có tương quan<br />
ngửi mùi lạ (6,7%); liên quan với kỳ kinh nguyệt<br />
nghịch và ngược lại, mức độ tương quan yếu<br />
(15,4%) và sau khi uống bia rượu (2,7%). Các yếu<br />
nếu hệ số Spearman r < 0,3, r trong khoảng 0,3 -<br />
tố báo trước cơn migraine gồm có: mệt mỏi<br />
0,5 là tương quan trung bình, r trong khoảng 0,5<br />
(26,8%); chán ăn (8,1%). Có 19,5% bệnh nhân có<br />
- 0,7 là tương quan chặt và r ≥ 0,7 là tương quan<br />
tiền triệu thị giác và 15,4% bệnh nhân có người<br />
rất chặt. Sử dụng phép kiểm T để so sánh 2 trung<br />
thân trực hệ (bao gồm cha, mẹ, anh, chị, em ruột)<br />
bình của các biến định lượng có phân phối<br />
có tiền sử đau đầu với tính chất tương tự.<br />
chuẩn và phép kiểm Mann Whitney U để so<br />
sánh trung vị của các biến định lượng có phân Điểm số SF - 36 thấp ở tất cả các lĩnh vực (≤<br />
phối không chuẩn. 53,5 điểm) ngoại trừ lĩnh vực hoạt động chức<br />
năng (86,7). Điểm số thấp nhất ở lĩnh vực giới<br />
hạn tâm lý với 18,6 điểm.<br />
Bảng 2: Kết quả bộ câu hỏi SF - 36 và dữ liệu chuẩn của một số nước<br />
8 lĩnh vực SF - 36 Trung bình (SD) Trung vị Khoảng tứ phân vị Giá trị nhỏ nhất Giá trị lớn nhất<br />
(25% - 75%)<br />
Hoạt động chức năng 86,7 (17,2) 90 85 – 100 0 100<br />
Giới hạn chức năng 30,0 (39,3) 0 0 – 75 0 100<br />
Cảm nhận đau đớn 36,5 (14,7) 30 30 – 40 0 70<br />
Đánh giá sức khỏe 31,6 (17,9) 30 20 – 45 0 75<br />
Cảm nhận sức sống 50,4 (9,4) 50 45 – 55 15 70<br />
Hoạt động xã hội 53,5 (8,4) 50 50 – 62,5 25 75<br />
Giới hạn tâm lý 18,6 (33,2) 0 0 – 33,33 0 100<br />
Tâm thần tổng quát 51,6 (9,6) 52 48 – 56 12 80<br />
Điểm MIDAS trung bình là 13,8 ± 10,02, dao năng, cảm nhận đau đớn, đánh giá sức khỏe và<br />
động từ 0 - 40 ngày. Số ngày làm việc bị ảnh giới hạn tâm lý tương quan trung bình với<br />
hưởng là 7,43 ± 9,01 lớn hơn số ngày không làm MIDAS, hệ số tương quan Spearman trong<br />
việc bị ảnh hưởng bởi migraine là 6,38 ± 6,01. khoảng từ 0,38 đến 0,59 (p < 0,05). Hệ số tương<br />
Điểm trung bình cơn đau là 7,54 ± 0,95, thấp nhất quan ở hai nhóm giới hạn chức năng và giới hạn<br />
là 5 và cao nhất là 10. Theo phân độ MIDAS, tâm lý lớn nhất, lần lượt bằng -0,59 và -0,56. Các<br />
mức độ mất chức năng ghi nhận được như sau: lĩnh vực còn lại tương quan yếu với MIDAS.<br />
20% bệnh nhân không hoặc mất chức năng ít; Điểm số SF - 36 ở tất cả 8 lĩnh vực ở nhóm<br />
33% mất chức năng nhẹ; 31% mất chức năng không hoặc mất chức năng nhẹ theo MIDAS đều<br />
trung bình và 16% mất chức năng nặng. cao hơn so với nhóm mất chức năng trung bình –<br />
Tất cả các lĩnh vực sức khỏe SF - 36 đều có nặng theo MIDAS, sự khác biệt này có ý nghĩa<br />
tương quan nghịch với điểm số MIDAS. Trong thông kê với p < 0,0001.<br />
đó, lĩnh vực hoạt động chức năng, giới hạn chức<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
178 Nội Khoa<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Bảng 3: So sánh điểm số SF - 36 giữa hai nhóm MIDAS I - II và MIDAS III - IV<br />
SF – 36 MIDAS I - II (N = 79) MIDAS III - IV (N = 70) P<br />
Hoạt động chức năng 91,9 (10,4) 81,2 (21,2) < 0,0000<br />
Giới hạn chức năng 47,2 (40) 10,7 (28) < 0,0000<br />
Cảm nhận đau đớn 41,5 (14,9) 30,9 (12,2) < 0,0000<br />
Đánh giá sức khỏe 35,9 (17,2) 26,8 (17,5) 0,001<br />
Cảm nhận sức sống 51,2 (9) 49,5 (9,8) 0,29<br />
Hoạt động xã hội 54,1 (8,2) 52,9 (8,6) 0,43<br />
Giới hạn tâm lý 29,96 (37,2) 5,7 (21,9) < 0,0000<br />
Tâm thần tông quát 52,9 (7,4) 50,2 (11,4) 0,42<br />
MIDAS I - II: không hoặc mất chức năng nhẹ theo MIDAS (điểm số ≤10) MIDAS III - IV: mất chức năng trung bình hoặc<br />
nặng theo MIDAS (điểm số MIDAS >10).<br />
Nữ có điểm MIDAS cao hơn nam trong tôi sẽ so sánh với dữ liệu chuẩn của dân số<br />
nghiên cứu, 11 so với 9,5, p = 0,014. Ở bệnh nhân Hồng Kông bình thường.<br />
có mất ngủ là yếu tố khởi phát, điểm số MIDAS Bảng 4: Tỉ lệ % dân số có điểm số SF - 36 thấp hơn<br />
cao hơn so với nhóm không mất ngủ (15 so với dữ liệu chuẩn của người Hồng Kông bình thường<br />
10), p = 0,007. Bệnh nhân có điểm trung bình cơn SF - 36 Hồng Kông Tỉ lệ %<br />
(2)<br />
đau ≤ 7 có điểm MIDAS thấp hơn so với nhóm N = 2410<br />
có điểm trung bình cơn đau >7 (10,31 so với Hoạt động chức năng 91,83 (12,89) 55,03<br />
Giới hạn chức năng 82,43 (30,97) 87,24<br />
17,06, p < 0,001).<br />
Cảm nhận đau đớn 83,98 (21,89) 100<br />
BÀN LUẬN Đánh giá sức khỏe 55,98 (20,18) 89,26<br />
Cảm nhân sức sống 60,27 (18,65) 89,93<br />
Trong nghiên cứu của chúng tôi, ngoại trừ<br />
Hoạt động xã hội 91,19 (16,49) 100<br />
lĩnh vực hoạt động chức năng có điểm số<br />
Giới hạn tâm lý 71,67 (38,39) 90,6<br />
trung bình cao (86,7) thì 7 lĩnh vực còn lại đều Tâm thần tổng quát 72,79 (16,57) 98,66<br />
có điểm số thấp (< 53,5). Lĩnh vực giới hạn tâm<br />
Chúng tôi ghi nhận có từ 55 đến 100% số<br />
lý có điểm số thấp nhất (18,6) phản ánh tình<br />
bệnh nhân trong nghiên cứu có điểm số các lĩnh<br />
trạng bị trở ngại trong công việc hoặc sinh<br />
vực SF - 36 thấp hơn so với dữ liệu chuẩn của<br />
hoạt sống hàng ngày do sức khỏe tâm lý.<br />
người Hồng Kông khỏe mạnh. Cụ thể là: 55,03%<br />
Migraine với đặc điểm là cơn đau đầu mức độ<br />
bệnh nhân có điểm số hoạt động chức năng thấp<br />
trung bình đến dữ dội theo mạch đập kèm với<br />
hơn bình thường; các lĩnh vực còn lại đều có hơn<br />
những triệu chứng gây khó chịu khác như<br />
87% bệnh nhân có điểm số thấp hơn bình<br />
buồn nôn, nôn, sợ ánh sáng, sợ tiếng ồn, tiền<br />
thường; hai lĩnh vực cảm nhận đau đớn, hoạt<br />
triệu, bệnh xảy ra thành cơn và tái phát khiến<br />
động xã hội có 100% bệnh nhân có điểm số thấp<br />
bệnh nhân khó chịu cả giai đoạn trong cơn lẫn<br />
hơn bình thường. Các số liệu trên chứng tỏ rằng<br />
giai đoạn ngoài cơn với cảm giác lo lắng<br />
migraine ảnh hưởng xấu lên chất lượng cuộc<br />
không biết khi nào sẽ có cơn kế tiếp. Các đặc<br />
sống, hầu như các bệnh nhân đều có chất lượng<br />
điểm góp phần giải thích cho điểm số rất thấp<br />
cuộc sống giảm sút do ảnh hưởng của migraine.<br />
của lĩnh vực giới hạn tâm lý trong dân số<br />
nghiên cứu của chúng tôi. Các lĩnh vực chất Giống với các nghiên cứu đã thực hiện<br />
lượng cuộc sống khác của SF - 36 cũng có điểm trước đây trên thế giới, chúng tôi tìm thấy sự<br />
số thấp chứng tỏ rằng chất lượng cuộc sống khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa mức độ mất<br />
của bệnh nhân kém hơn do tác động của chức năng và chất lượng cuộc sống của bệnh<br />
migraine. Hiện nay, do không có dữ liệu về nhân migraine. Tất cả lĩnh vực của bộ câu hỏi SF<br />
điểm số chất lượng cuộc sống SF - 36 chuẩn - 36 đều có tương quan nghịch với MIDAS,<br />
của người Việt Nam bình thường nên chúng nghĩa là số ngày mất chức năng càng nhiều thì<br />
<br />
<br />
Thần kinh 179<br />
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016<br />
<br />
điểm số chất lượng cuộc sống của bệnh nhân mức độ mất chức năng theo MIDAS càng nặng<br />
càng thấp. Các lĩnh vực hoạt động chức năng, thì điểm số SF - 36 càng thấp. Giới tính, mất ngủ<br />
giới hạn chức năng, cảm nhận đau đớn, đánh giá và cường độ cơn đau là ba yếu tố được chứng<br />
sức khỏe và giới hạn tâm lý tương quan trung minh làm giảm chất lượng cuộc sống của bệnh<br />
bình có ý nghĩa thống kê với MIDAS. nhân migraine thông qua nghiên cứu.<br />
Khi so sánh điểm số SF - 36 giữa hai nhóm Thông qua nghiên cứu này, chúng tôi kết<br />
mất chức năng nhẹ và mất chức năng trung bình luận rằng bộ câu hỏi MIDAS - với cấu trúc ngắn<br />
nặng theo phân độ của MIDAS, kết quả cho thấy gọi, đơn giản và dễ hiểu - có thể dùng trong thực<br />
mức độ mất chức năng càng cao thì điểm số SF - hành lâm sàng tại Việt Nam để đánh giá chất<br />
36 càng thấp đồng nghĩa với chất lượng cuộc lượng cuộc sống cho bệnh nhân migraine.<br />
sống càng thấp. TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
Khi khảo sát một số yếu tố có thể ảnh 1. Edmeads J, Mackell JA, (2002). The economic impact of<br />
hưởng lên chất lượng cuộc sống của bệnh migraine: an analysis of direct and indirect costs. Headache, 42:<br />
501–9.<br />
nhân migraine, chúng tôi ghi nhân nữ có chất 2. Lam CLK, et al (1999). Population based norming of the<br />
lượng cuộc sống thấp hơn so với nam. Nguyên Chinese (HK) version of the SF - 36 health survey. Hong Kong<br />
nhân của sự khác biệt này có thể do nữ giới có Practitioner, 21(10): 460-470.<br />
3. Lê Văn Nam (2010). Migraine. In: Vũ Anh Nhị. Chẩn đoán và<br />
khả năng chịu đau kém hơn so với nam, nữ điều trị Đau đầu, pp 28-40. NXB Y học, TP. Ho Chi Minh.<br />
cũng có nhiều yếu tố gây khởi phát migraine 4. Lipton RB, et al (2003). The Global burden of Migraine. J<br />
Headache Pain, 4: 3-11.<br />
hơn so với nam: kinh nguyệt, stress, rối loạn<br />
5. Lipton RB, et al (2001). Clinical Utility of an Instrument<br />
giấc ngủ. Ngoài ra, mất ngủ và cường độ cơn Assesing Migraine Disability: The Migraine Disability<br />
đau cũng là hai yếu tố được chứng minh gây Assessment (MIDAS) Questionnaire. Headache, 41: 854-861.<br />
6. International Headache Society (2013). The International<br />
giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta<br />
trong nghiên cứu. version). Cephalalgia, 33(9): 629–808.<br />
7. Ware JE Jr, (2000). SF - 36 Health Survey Update. Spine, 25(24):<br />
KẾT LUẬN 3130-3139.<br />
<br />
Kết quả điểm số SF - 36 và MIDAS cho thấy<br />
Ngày nhận bài báo: 20/11/2015<br />
bệnh nhân migraine có chất lượng cuộc sống<br />
Ngày phản biện nhận xét bài báo: 30/11/2015<br />
kém ở cả hai lĩnh vực sức khỏe thể chất và sức Ngày bài báo được đăng: 15/02/2016<br />
khỏe tâm thần. Có mối tương quan nghịch trung<br />
bình giữa hai bộ câu hỏi SF - 36 và MIDAS với<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
180 Nội Khoa<br />