Đánh giá hiện trạng của khu hệ thú ở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La, đề xuất biện pháp khôi phục, bảo tồn nguồn lợi

28(4): 18-27 T¹p chÝ Sinh häc 12-2006<br /> <br /> <br /> <br /> §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng cña khu hÖ thó ë huyÖn méc ch©u,<br /> tØnh s¬n la. ®Ò xuÊt biÖn ph¸p kh«i phôc, b¶o tån nguån lîi<br /> <br /> TrÇn Hång ViÖt, TrÇn Hång H¶i<br /> Trung t©m nghiªn cøu §éng vËt Èn sinh vµ §éng vËt quý hiÕm ViÖt Nam<br /> Ph¹m V¨n Nh·<br /> Tr−êng ®¹i häc T©y B¾c<br /> <br /> Nh»m thu thËp sè liÖu, gãp phÇn bæ sung t− b. §Æc ®iÓm tù nhiªn, x· héi<br /> liÖu cho c«ng viÖc nghiªn cøu c¬ b¶n ®éng vËt<br /> - KhÝ hËu: huyÖn Méc Ch©u n»m trong vïng<br /> ViÖt Nam vµ còng nh»m kiÓm kª l¹i nguån lîi<br /> khÝ hËu T©y B¾c; mçi n¨m cã 2 mïa kh¸ râ rÖt:<br /> vµ hiÖn tr¹ng cña thó rõng ë tØnh S¬n La, tõ n¨m<br /> mïa m−a tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10, mïa kh« tõ<br /> 2004, chóng t«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t khu hÖ thó<br /> th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau. L−îng m−a trung<br /> ë huyÖn Méc Ch©u.<br /> b×nh n¨m 1.559,9 mm, tËp trung vµo th¸ng 5 ®Õn<br /> th¸ng 10; cao nhÊt vµo th¸ng 7 vµ th¸ng 8, Ýt nhÊt<br /> I. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> vµo th¸ng 12. §é Èm trung b×nh lµ 85%; cao nhÊt<br /> vµo th¸ng 8 (88%), thÊp nhÊt vµo th¸ng 4 vµ<br /> 1. §Æc ®iÓm<br /> th¸ng 5 (82%). NhiÖt ®é trung b×nh n¨m 18,5oC,<br /> a. VÞ trÝ, ®Þa h×nh trung b×nh cao nhÊt 23,4oC vµ trung b×nh thÊp<br /> nhÊt 15,4oC; nãng nhÊt vµo th¸ng 5, l¹nh nhÊt vµo<br /> HuyÖn Méc Ch©u n»m ë cùc ®«ng nam tØnh th¸ng 1. NhiÖt ®é thÊp tuyÖt ®èi lµ - 0,2oC; mét sè<br /> S¬n La, trªn trôc quèc lé sè 6, cã diÖn tÝch tù n¨m ®· cã hiÖn t−îng n−íc ®ãng b¨ng.<br /> nhiªn lµ 202.513 ha; phÝa ®«ng vµ ®«ng nam<br /> gi¸p tØnh Hßa B×nh; phÝa t©y vµ t©y b¾c gi¸p Nh×n chung, khÝ hËu Méc Ch©u t−¬ng ®èi m¸t,<br /> huyÖn Yªn Ch©u; phÝa b¾c gi¸p huyÖn Phï Yªn; Èm, m−a nhiÒu nh−ng kh«ng ®Òu, tËp trung vµo gi÷a<br /> phÝa nam gi¸p tØnh Thanh Hãa vµ n−íc n¨m; ®Æc biÖt lµ quanh n¨m cã s−¬ng mï, m−a phïn<br /> CHDCND Lµo. nhiÒu nhÊt tØnh S¬n La. Ngoµi ra, trong n¨m cã thÓ<br /> cã mét sè ngµy gi«ng vµo c¸c th¸ng 4 ®Õn th¸ng 8;<br /> §Þa h×nh cña huyÖn Méc Ch©u bÞ chia c¾t cã m−a ®¸ vµo c¸c th¸ng 2, 3 vµ 4.<br /> phøc t¹p. Nh×n chung mÆt b»ng cña HuyÖn<br /> nghiªng theo h−íng t©y nam-®«ng b¾c, cã thÓ - Thñy v¨n: hÖ thèng s«ng suèi ë huyÖn Méc<br /> ph©n thµnh 3 tiÓu vïng kh¸c nhau: Ch©u kh¸ phong phó vµ ph©n bè kh«ng ®Òu;<br /> phÝa ®«ng b¾c huyÖn cã s«ng §µ dµi 65 km; ®æ<br /> + TiÓu vïng cao nguyªn Méc Ch©u: ®é cao vµo ®©y cã c¸c suèi lín: suèi SËp, suèi Bµng,<br /> trung b×nh 1000 m so víi mÆt biÓn. BÒ mÆt t−¬ng suèi Gi¨ng…; phÝa nam cã suèi Nha, suèi Cam<br /> ®èi b»ng ph¼ng, phæ biÕn lµ d¹ng ®åi b¸t óp; khÝ ®æ vµo s«ng M·. C¸c suèi th−êng ng¾n vµ dèc<br /> hËu m¸t mÎ, phï hîp víi ®éng thùc vËt −a m¸t. nªn mïa m−a ®Çy n−íc, cã l−u l−îng lín, tèc ®é<br /> + TiÓu vïng däc S«ng §µ: ®é cao tõ 100 - cao, th−êng g©y lò, lò quÐt, xãi mßn ®Êt nh−ng<br /> 1000 m, trung b×nh tõ 500 - 700 m. Nh×n chung, mïa kh« l¹i c¹n n−íc, ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn s¶n<br /> vïng nµy phÇn lín lµ ®Êt dèc vµ cã khÝ hËu nãng xuÊt vµ ®êi sèng cña toµn sinh giíi.<br /> Èm phï hîp víi ®éng thùc vËt −a nãng Èm. - Sinh giíi: theo thèng kª, n¨m 2004 ®Êt l©m<br /> + TiÓu vïng cao nguyªn biªn giíi: ®é cao tõ nghiÖp cßn rõng cã 59659 ha, ®é che phñ ®¹t<br /> 300 - 1970 m, trung b×nh 1000 m. Xen gi÷a c¸c 29,46%; trong ®ã rõng tù nhiªn cã 55002 ha<br /> khe, suèi vµ c¸c d·y nói cao, cã c¸c phiªng b·i (27,16%), rõng trång lµ 4657 ha (2,29%). Rõng<br /> b»ng ph¼ng, réng hoÆc hÑp nh−ng kh«ng liªn tù nhiªn hiÖn t¹i ®a phÇn lµ rõng thø sinh, rõng<br /> tôc. nghÌo, rõng phôc håi, rõng tre nøa….<br /> <br /> 18<br />  Giíi ®éng vËt ë huyÖn Méc Ch©u còng bÞ 3. Ph−¬ng ph¸p<br /> suy tho¸i nghiªm träng, ®Õn nay vÉn ch−a ®−îc<br /> + Quan s¸t ngoµi thiªn nhiªn theo c¸c<br /> kh¶o s¸t kü vµ míi cã mét sè Ýt kÕt qu¶ ®−îc<br /> ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng; t×m hiÓu qua d©n vµ<br /> c«ng bè: §µo V¨n TiÕn kh¶o s¸t ChiÒng Khoang<br /> c¸c thî s¨n giµu kinh nghiÖm; sö dông bé mÉu<br /> (S«ng M·) vµ Lãng SËp (Méc Ch©u) n¨m 1985,<br /> cña c¸c loµi thó nhá nhåi b«ng, c¸c tÊm da thó<br /> c«ng bè 13 loµi thó. N¨m 1991, ®oµn cña tr−êng<br /> nhá, thó lín, bé ¶nh mµu cña c¸c loµi thó<br /> ®¹i häc S− ph¹m Hµ Néi kh¶o s¸t rõng Xu©n<br /> th−êng gÆp ë ViÖt Nam. Qua ®ã, x¸c ®Þnh thµnh<br /> Nha, thèng kª ®−îc 48 loµi thó, 160 loµi chim,<br /> phÇn cña c¸c loµi thó, sù ph©n bè cña thó theo<br /> 44 loµi bß s¸t, 20 loµi Õch nh¸i. N¨m 2003, ®oµn<br /> sinh c¶nh, sù biÕn ®éng cña c¸c chñng quÇn, ®é<br /> cña tr−êng ®¹i häc L©m nghiÖp tiÕp tôc kh¶o s¸t<br /> phong phó vµ hiÖn tr¹ng cña c¸c chñng quÇn;<br /> Xu©n Nha, thèng kª ®−îc 61 loµi thó, 217 loµi<br /> ®ång thêi t×m hiÓu thªm vÒ ®Æc ®iÓm sinh häc<br /> chim, 43 loµi bß s¸t, 23 loµi Õch nh¸i.<br /> (n¬i ë, thøc ¨n, ho¹t ®éng ngµy, mïa, ho¹t ®éng<br /> - Nh©n v¨n: huyÖn cã 25 x· vµ 2 thÞ trÊn; cã sinh s¶n) vµ ý nghÜa thùc tiÔn cña tõng loµi ®èi<br /> 134.308 ng−êi, gåm 24,42% ng−êi Kinh, víi ®Þa ph−¬ng.<br /> 33,13% ng−êi Th¸i, 15,88% ng−êi M−êng, + Quan s¸t, thu thËp mÉu vµ di vËt cßn l−u tr÷<br /> 14,62% ng−êi H’m«ng, cßn l¹i lµ c¸c d©n téc trong d©n; ghi chó vµ chôp ¶nh mÉu vµ di vËt nÕu<br /> kh¸c chiÕm 6,95%. Cã 18,16% ng−êi sèng t¹i d©n kh«ng b¸n; mua c¸c mÉu thó nhá mµ d©n s¨n<br /> thÞ trÊn, thÞ tø vµ 81,84% ng−êi sèng trong c¸c b¾t ®−îc vµ b¸n ë ®Þa ph−¬ng.<br /> vïng cßn l¹i. D©n c− ph©n bè kh«ng ®Òu, mËt ®é<br /> b×nh qu©n 68 ng−êi/km2 nh−ng ë c¸c thÞ trÊn lªn + §Þnh lo¹i mÉu theo khãa ph©n lo¹i thó cña<br /> tíi 860 ng−êi/km2, cßn ë n«ng th«n (x· Xu©n §µo V¨n TiÕn [14], cã tham kh¶o khãa ph©n lo¹i<br /> Nha) chØ cã 26 ng−êi/km2. VÒ y tÕ, gi¸o dôc, c¸c cña Cao V¨n Sung [12], Ph¹m Träng ¶nh [1].<br /> x· ®Òu cã tr−êng tiÓu häc vµ trung häc c¬ së, cã S¾p xÕp cËp nhËt tªn gièng, tªn loµi theo Hill &<br /> tr¹m x¸. HuyÖn cã 3 tr−êng trung häc phæ th«ng Corbet [6], Ellermen & Morrison-Scott [7], §Æng<br /> vµ 1 bÖnh viÖn. Huy Huúnh vµ cs. [8], Vò §×nh Thèng vµ cs.<br /> Nh×n chung, c¸c thÞ trÊn, thÞ tø cã tr×nh ®é [13]. −íc tÝnh ®é phong phó theo quy −íc cña<br /> d©n trÝ vµ s¶n xuÊt tiÕn bé; ë c¸c vïng cßn l¹i, TrÇn Hång ViÖt [17].<br /> ®êi sèng cña d©n cßn khã kh¨n, phô thuéc nhiÒu<br /> vµo tù nhiªn, tr×nh ®é d©n trÝ cßn thÊp. II. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> <br /> 2. §Þa ®iÓm vµ thêi gian 1. Thµnh phÇn loµi thó ë huyÖn Méc Ch©u<br /> Ngoµi c¸c x· ®· ®−îc c¸c t¸c gi¶ tr−íc Trªn thùc ®Þa, chóng t«i thu ®−îc 47 mÉu thó<br /> nghiªn cøu, chóng t«i chän 4 x· M−êng Men vµ nhá vµ di vËt cña 34 loµi; quan s¸t vµ chôp ¶nh<br /> ChiÒng Yªn (mçi x· kh¶o s¸t trong 12 ngµy, tõ mét sè hiÖn vËt ®−îc l−u tr÷ trong d©n; t×m hiÓu vÒ<br /> 18/12/2004 - 30/12/2004), V©n Hå vµ T« Móa khu hÖ thó ®Þa ph−¬ng qua d©n. KÕt hîp c¸c c«ng<br /> (mçi x· kh¶o s¸t trong 15 ngµy, tõ 1/3/2005 - bè cña §µo V¨n TiÕn (1985), tr−êng ®¹i häc S−<br /> 14/3/2005) ®Ó nghiªn cøu tiÕp, v× ë c¸c x· nµy ph¹m Hµ Néi (1991), ®¹i häc L©m nghiÖp (2003)<br /> rõng cßn kh¸ tèt vµ khu hÖ thó còng ch−a ®−îc vµ Vò §×nh Thèng (2004), b−íc ®Çu lËp ®−îc<br /> kh¶o s¸t. danh s¸ch thó ë huyÖn Méc Ch©u (xem b¶ng).<br /> B¶ng<br /> Danh s¸ch c¸c loµi thó ë huyÖn Méc Ch©u, tØnh S¬n La<br /> CÊp<br /> §é Nguån<br /> STT Tªn khoa häc Tªn ®Þa ph−¬ng b¶o<br /> PP t− liÖu<br /> vÖ<br /> 1 2 3 4 5 6<br /> I. Insectivora Bé ¨n s©u bä<br /> 1. Soricidae Hä Chuét chï<br /> 1 Crocidura attenuata Milne - Chuét chï nói ®u«i ®en (K), t« nu ch×<br /> 2 §T<br /> Edwards, 1872 (T), nµo chiÕm (D), chïlr nÖch (M)<br /> 19<br />  1 2 3 4 5 6<br /> 2. Erinaceidae Hä Chuét voi<br /> 2 Hylomys suillus Miller, 1839 Chuét voi ®åi (K), t« chãn cßm<br /> (T), nµo tung c«ng (D), hÒ noi, hÒ 2 1 §TB<br /> tuåi pÆn (M)<br /> 3. Talpidae Hä Chuét chòi<br /> 3 Talpa micrura Hodgson, 1841 Chuét chòi (K), t« nu chán hai<br /> 2 1 §TB<br /> (T), biªn dÝ (D), chïlr nÖch (M)<br /> II. Chiroptera Bé D¬i<br /> 4. Pteropodidae Hä D¬i qu¶<br /> 4 Rousettus leschenaulti (Desmarest,<br /> D¬i c¸o n©u (K), t« kia (T) 2 1 V§T<br /> 1820)<br /> 5 Cynopterus sphinx (Vahl, 1797) D¬i chã c¸nh dµi (K), t« kia (T) 2 1 V§T<br /> 5. Rhinolophidae Hä D¬i mãng ngùa<br /> 6 Rhinolophus pearsoni Horsfield, D¬i l¸ pec x«n (K), kia bØ, kª pØ<br /> 2 4 §SP<br /> 1851 (T)<br /> 7 R. rouxii Temmincki, 1835 D¬i l¸ rót (K), t« kia (T) 2 1 V§T<br /> 8 R. affinis Horsfield, 1823 D¬i l¸ ®u«i (K), kia bØ, kª pØ (T) 2 1 V§T<br /> 6. Hipposideridae Hä D¬i nÕp mòi<br /> 9 Hipposideros larvatus Horsfiel,<br /> D¬i nÕp mòi x¸m (K), t« kia (T) 2 1 V§T<br /> 1823<br /> 10 Asellicus stoliczkanus (Dobson,<br /> D¬i nÕp mòi ba l¸ (K), t« kia (T) 2 1 V§T<br /> 1871)<br /> 7. Vespertilionidae Hä D¬i muçi<br /> 11 Tylonycteris pachypus (Temminck, D¬i ch©n ®Öm thÞt (K), bui lui thao<br /> 3 1 §SP<br /> 1840) (D)<br /> 12 Pipistrellus javanicus (Gray, 1838) D¬i muçi x¸m (K), t« kia (T) 2 1 V§T<br /> 13 P. coromandra (Gray, 1838) D¬i muçi n©u (K), t« kia (T) 2 1 V§T<br /> III. Pholidota Bé Tª tª<br /> 8. Manidae Hä Tª tª<br /> 14 Manis pentadactyla Linnaeus, Tª tª vµng (K), t« lÞ (T), tµo l¹i<br /> 0 V §T<br /> 1758 (D), p¸ch ph−îp, con sªnr (M)<br /> IV. rodentia Bé gÆm nhÊm<br /> 9. Muridae Hä Chuét<br /> 15 Mus musculus Waterhouse, 1843 Chuét nh¾t nhµ (K), t« nu n×a, nu<br /> moong h−¬n (T), nµo h¶o (D), hÒ 3 1 §SP<br /> m−n (M)<br /> 16 M. caroli Bonhote, 1902 Chuét nh¾t ®ång (K), t« nu nÝa nµ,<br /> nu nÝa (T), lÐng nµo h¶o (D), hÒ 4 6 §VT<br /> m−n (M)<br /> 17 M. pahari Thomas, 1916 Chuét nh¾t nói (K), nu nÝa (T), hÒ<br /> 2 §T<br /> m−n (M)<br /> 18 Hapalomys delacouri Thomas, Chuét ®êlacua (K), nµo chung xÝ<br /> 2 E §T<br /> 1927 l«, nµo chung xÝ tÝt (D)<br /> 19 Rattus flavipectus (Milne - Edwards, Chuét nhµ (K), t« nu moong h−¬n<br /> 4 2 §SP<br /> 1871) (T), nao plao (D), hÒ nhµ (M)<br /> 20 R. molliculus Robinson & Kloss, Chuét ®ång ®µn (K), t« nu phan<br /> 1922 n−êng, nu phan (T), nµo chung 4 1 §TB<br /> gioµng (D), hÒ bo, hÒ na (M)<br /> 20<br /> 1 2 3 4 5 6<br /> 21 R. remotus (Robinson & Kloss, Chuét rõng (K), t« nu khuy (T), hao<br /> 4 2 §SP<br /> 1914) muæi n¶o (D), hÒ khuy (M)<br /> 22a R. bukit gracilis (Miller, 1913) Chuét bukit (K), t« nu h×nh, nu phan<br /> 3 2 §SP<br /> (T), nµo chung (D), hÒ lo (M)<br /> 22b R. bukit huang (Bonhote, 1903) Chuét hoµng (K), nu phan (T), hÒ<br /> 2 1 §TB<br /> lo (M)<br /> 23 Maxomys surifer (Miller, 1900) Chuét Suri (K), t« nu phan dßn,<br /> nu vai ®in (T), nµo chïng dao (D), 2 §T<br /> hÒ locl¼ng, hÒ bang (M)<br /> 24 Leopoldamys edwardsi Thomas, Chuét vai (K), t« nu vai (T), hÒ<br /> 4 2 §TB<br /> 1882 ho¸ch (M)<br /> 25 L. sabanus revertens (Robinson & Chuét nói (K), t« nu to (T), dåm<br /> 3 2 §TB<br /> Kloss, 1922) chuåi (D), hÒ ho¸ch (M)<br /> 26 Niviventer confucianus Milne - Chuét khæng tö (K), t« nu moong<br /> 2 §T<br /> Edwards, 1871 (T), nao póa (D), hÒ leo (M)<br /> 27 Berylmys bowersi (Andersen, 1879) Chuét ®ang (K), t« nu póc (T), dåm<br /> 3 2 §VT<br /> póa (D), hÒ ho¸ch, hÒ bíp (M)<br /> 28 Bandicota indica (Bechstein, Chuét dói (K), t« nu khµ (T), t«m nµo<br /> 3 2 §VT<br /> 1800) (D), hÒ p¶i (M)<br /> 10. Sciuridae Hä Sãc c©y<br /> 29 Tamiops maritimus (Bonhote, Sãc chuét (K), t« nªn lai, t« nÒn<br /> 1900) (T), tµo chiªn nhoµng (D) con chung 4 6 §VT<br /> qu¸ch nu, con t¶nh cl¶nh (M)<br /> 30 Callosciurus inornatus (Gray, Sãc bông x¸m (K), t« hãc ®Ých<br /> 2 §VT<br /> 1867) (T), bèp ®Ðt (D), chung qu¸ch 3 2 §TB<br /> mèc, chuét bunlr (M)<br /> 31a C. erythraeus castaneoventris (Gray, Sãc bông ®á ®u«i tr¾ng (K), t«<br /> 1842) hãc bau (T), bèp xÝ (D), chuét tã, 4 1 §SP<br /> chung qu¸ch tã (M)<br /> 31b C. erythraeus erythrogaster (Blyth, Sãc bông ®á ®u«i ®en (K), t« hãc<br /> 1 §VT<br /> 1843) bau (T), bèp xÝ (D), chuét tã, 2 2 §TB<br /> chung qu¸ch tã (M)<br /> 32 Ratufa bicolor (Sparmann, 1778) Sãc ®ang (K), t« cµ ®¹p, t« ®ang<br /> 1 §T<br /> (T), bl×nh chôt (D), con ®¾p (M)<br /> 33 Dremomys rufigenis (Blankford, Sãc ®Êt m¸ ®µo (K), t« n¶y ngua,<br /> 10 §VT<br /> 1878) t« nµy(T), tµo dia xÝ (D), chung 4 2 §TB<br /> qu¸ch tã, con tacla (M)<br /> 34 D. pernyi (Milne - Edwards, 1867) Sãc ®Êt pecni (K), t« n¶y kh¶o, t«<br /> nµy (T), dia póa (D) chung qu¸ch 3 2 §VT<br /> cl¼ng, con tacla (M)<br /> 11. Pteromyidae Hä Sãc bay<br /> 35a Petaurista petaurista lylei Bonhote, Sãc bay tr©u ®u«i ®en (K), t«<br /> 1900 bµng hao, t« bµng (T), bèp xanh<br /> 2 R §T<br /> (D), chung qu¸ch p¨ulr, dÐr clï<br /> (M)<br /> 35b P. petaurista miloni Bourret, Sãc bay tr©u ®u«i tr¾ng (K), t«<br /> 1942 bµng hao kh¶o (T), bèp xanh póa 2 R §T<br /> (D), chung qu¸ch pl«ng pã (M)<br /> 36 P. elegans (Miiller, 1839) Sãc bay sao (K), dÐr pß (M) 1 E 1 §TB<br /> 21<br />  1 2 3 4 5 6<br /> 37 Trogopterus pearsoni (Gray, Sãc bay l«ng tai (K), t« b¸ng n¶y,<br /> 1842) t« bµng nµy (T), bèp ph¸ng (D), 2 R §T<br /> dÐr nÐ (M)<br /> 12. Rhizomyidae Hä Dói<br /> 38 Rhizomys pruinosus Blyth, 1851 Dói mèc lín (K), t« æn ruéc, t« èn (T),<br /> 4 2 §SP<br /> lÇu póa (D), c¼n mèc, c¼n duèc (M)<br /> 39 R. sinensis Gray, 1831 Dói mèc nhá (K), t« æn puéc, t«<br /> èn khem (T), lÇu manh (D), c¼n 4 2 §SP<br /> mèc tã, c¼n (M)<br /> 40 R. sumatrensis (Raffles, 1821) Dói m¸ ®µo (K), t« æn khem (T),<br /> 2 1 §TB<br /> phong s¸o lÇu (D), c¼n mòi tã (M)<br /> 13. Hystricidae Hä NhÝm<br /> 41 Acanthion subcristatum Swinhoe, NhÝm bêm (K), t« nªn ruéc (T),<br /> 1 Qs<br /> 1870) ®iÒn b¶y pÑ (D), con nghÞm (M)<br /> 42 Atherurus macrourus (Linnaeus, §on (K), t« hon (T), tµo plôn (D),<br /> 1 §T<br /> 1758) con ter t¼ng, con ter (M)<br /> V. Carnivora Bé ¨n thÞt<br /> 14. Viverridae Hä CÇy<br /> 43 Viverricula malaccensis Kloss, CÇy h−¬ng (K), t« nhªn cµn, nhªn<br /> 1919 hom (T), ®iÒn ®ang (D), con 2 Qs<br /> chung cun, con p«ng h¬m (M)<br /> 44 Viverra zibetha Linnaeus, 1758 CÇy gi«ng (K), t« nhªn khèc (T),<br /> ®iÒn sinh trêi (D), con chung cun, 2 1 §VT<br /> tªn hßi (M)<br /> 45 Prionodon pardicolor Hodgson, CÇy sao (K), t« nhªn b«ng lanh,<br /> 1842 nhªn mÌo (T), ®iÒn o¨n seo (D), 2 R Qs<br /> con t©ng, con ngheo má (M)<br /> 46 Hemigalus owstoni (Thomas, CÇy v»n b¾c (K), t« nhªn bä ã, nhªn<br /> 1922) c¸n tao (T), ®iÒn van seo (D), con 2 V Qs<br /> cun meo, con p«ng h¬m (M)<br /> 47 Paradoxurus hermaphroditus CÇy vßi m−íp ®u«i ®en (K), nhªn<br /> (Pallas, 1777) moßng h−ëng, nhªn moßng ®µn (T), 3 Qs<br /> ®iÒn chiªn ®ang (D), ãm hong (M)<br /> 48 Paguma larvata (H. Smith, 1827) CÇy vßi mèc ®u«i ®en (K), nhªn<br /> moong v¨n, nhªn mßong (T), ®iÒn<br /> 3 Qs<br /> pe mÞn póa (D), con chä hang,<br /> chung cïn vµng (M)<br /> 49 Arctictis binturong (Raffles, CÇy mùc (K), t« nhªn khá, nhªn<br /> 1821) khã (T), ®iÒn clè (D), chung cun 0 V §T<br /> d©m (M)<br /> 15. Herpestidae Hä CÇy lon<br /> 50 Herpestes javanicus (I. Geoffroy, Lon chanh (K), t« chßn vßn (T),<br /> 2 1 §TB<br /> 1818) con chån (M)<br /> 51 H. urva (Hodgson, 1836) CÇy mãc cua (K), nhªn bä ã, t«<br /> nhªn hµ (T), ®iÒn ®ung (D), con 2 1 §TB<br /> culr, con t©ng (M)<br /> 16. Mustelidae Hä Chån<br /> 52 Mustela kathiah Hodgson, 1835 TriÕt n©u (K), t« ca chiÖt (T),<br /> 2 R 1 §TB<br /> pham lµ (D), con chó nÖch (M)<br /> 22<br /> 1 2 3 4 5 6<br /> 53 M. strigidorsa Gray, 1853 TriÕt chØ (K), t« ca chiÖt lai (T),<br /> pham lµ póa (D), con chó nÖch 1 R §T<br /> vµng (M)<br /> 54 Melogale moschata (Gray, 1831) Chån b¹c m¸ (K), nhªn bä ã (T),<br /> 3 Qs<br /> ®iÒn clè (D), con clór (M)<br /> 55 Lutra lutra (Linnaeus, 1758) R¸i c¸ th−êng (K), t« bu«n, t« n¹c<br /> 1 V §T<br /> (T), sh¹n pôa (D), ph−îp, con s¶i (M)<br /> 56 Lutra sp. R¸i c¸ ch©n chã (K), t« n¸c, t«<br /> bu«n (T), sh¹n xÝ (D), con ph−îc, 1 V §T<br /> ph−îc ch©n chä (M)<br /> 57 Arctonyx collaris F. Cuvier, Löng lîn (K), t« løng mu (T), tµo gräi<br /> 3 §T<br /> 1825 (D), con clôn cñi, con pÇrl mèc (M)<br /> 58 Martes flavigula (Boddaert, 1785) Chån m¸c (K), t« nhªn h¹c (T),<br /> ®iÒn nh¶y (D), con gieng, con 2 §T<br /> ng¶r (M)<br /> 17. Ursidae Hä GÊu<br /> 59 Ursus thibetanus (G. Cuvier, GÊu ngùa (K), m−êi m¶ (T), kliÕp<br /> 1 E Qs<br /> 1823) chµng (D), con cñ, cñ ngùa (M)<br /> 60 U. malayanus (Raffles, 1821) GÊu chã (K), m−êi ma, m−êi mØ (T),<br /> 0 E §T<br /> kliÕp, cnè (D) con cñ, cñ chá (M)<br /> 18. Canidae Hä Chã<br /> 61 Cuon alpinus (Pallas, 1811) Sãi löa (K), t« ma nµy (T), hia cnè<br /> 1 E §T<br /> (D), chä sãi, chä khánr (M)<br /> 62 Nyctereutes procyonoides (Gray, Löng chã (K), t« l−ng ma (T), ®iÒn<br /> 2 §T<br /> 1834) crè (D), chä h©ng, chß kh¬nr (M)<br /> 19. Felidae Hä MÌo<br /> 63 Prionailurus bengalensis (Kerr, MÌo rõng (K), nhªn meo n−êng,<br /> 1792) nhªn mÌo (T), la mao chai póa 2 1 §TB<br /> (D), con t©ng, ãm hÇng (M)<br /> 64 Catopuma temmincki Vigors et B¸o löa (K), xöa phay, x−a phµy<br /> 1 E 1 §TB<br /> Horsfield, 1827 (T), ®iÒn bÓu xÞ (D) kh¶nr cñi (M)<br /> 65 Panthera pardus (Linnaeus, 1758) B¸o hoa mai (K), t« x−a lai, x−a lµi<br /> chÌn (T), kiªm ch×n (D), con l¨ng 0 E §T<br /> kÐn (M)<br /> 66 P. tigris corbetti Mazak, 1968 Hæ (K), t« x−a (T), con kh¶nr (M) 0 E §T<br /> VI. artiodactyla Bé guèc ch½n<br /> 20. Suidae Hä Lîn<br /> 67 Sus scrofa Linnaeus, 1758 Lîn rõng (K), t« mï pµ ®¶nh, mï<br /> pµ (T), hy tïng ca ham pÌ (D), 2 Qs<br /> con lßi, côi h©ng vµng (M)<br /> 21. Cervidae Hä Nai<br /> 68a Muntiacus - muntjak nigripes G. Ho½ng vã ®en (K), t« phan cÇm,<br /> Allen, 1930 t« phµn (T), chung pÌ (D), chung 2 §T<br /> cun nè, con bang (M)<br /> 68b M. muntjak vaginalis (Boddaert, Ho½ng vã vµng (K), t« phan n−êng,<br /> 1785) t« phan khem (T), chung gioµng 2 Qs<br /> (D), chung cun, con bang ( M)<br /> 69 Cervus unicolor Kerr, 1792 Nai ®en (K), t« quang (T) 0 Qs<br /> <br /> 23<br />  1 2 3 4 5 6<br /> 22. Bovidae Hä Bß<br /> 70 Naemorhedus sumatraensis S¬n d−¬ng (K), t« d−¬ng, t«<br /> (Bechstein, 1799) d−êng (T), hy dång (D), tª h©ng, 1 V Qs<br /> con c¸ch (M)<br /> VII. Scandentia Bé nhiÒu r¨ng<br /> 23. Tupaiidae Hä §åi<br /> 71 Tupaia benlangeri (Wagner, §åi th−êng (K), t« chãn (T), dia<br /> 1841) chuèi (D), con oi oi, chung qu¸ch 3 1 §VT<br /> h«i (M)<br /> VIII. Primates Bé linh tr−ëng<br /> 24. Loricidae Hä Cu ly<br /> 72 Nycticebus coucang (Boddaert, Cu ly lín (K), t« cu ly (T), c« ngo¶i<br /> 3 V Qs<br /> 1785) póa (D), con voäc xá mèc (M)<br /> 73 N. pygmaeus Bonhote, 1907 Cu ly nhá (K), t« lÝnh l«m (T), c«<br /> 3 V 1 §TB<br /> ngo¶i xÝ (D), con voäc xá (M)<br /> 25. Cercopithecidae Hä KhØ<br /> 74 Macaca mulatta (Zimmermann, KhØ vµng (K), t« linh n−êng, t« linh<br /> 1870) lanh (T), blinh dßang (D), con voäc 1 Qs<br /> vang, con voäc th−êng (M)<br /> 75 M. assamensis M’Clelland, 1839 KhØ mèc (K), t« linh méc, t« linh<br /> có (T), blinh póa (D), con voäc 1 V §T<br /> mèc (M)<br /> 76 M. arctoides I. Geoffrey, 1831 KhØ céc (K), t« c¼ng (T), blinh knÝa<br /> 1 V Qs<br /> (D), con voäc lanr (M)<br /> 26. Hylobatidae Hä V−în<br /> 77 Nomascus leucogenys leucogenys V−în ®en m¸ tr¾ng (K), t« x× l×, t«<br /> Ogilby, 1840 ch− ni (T), tµo quyÕn (D) con déc, 1 E 3 §VT<br /> con voäc cñ (M)<br /> Ghi chó: PP. phong phó. Cét 4: 0. loµi ®· tuyÖt chñng; 1. møc hiÕm; 2. møc Ýt; 3. møc trung b×nh; 4. møc<br /> nhiÒu. Cét 5: E. ®ang nguy cÊp; V. sÏ nguy cÊp; R. hiÕm; T. cã thÓ bÞ ®e däa [2]. Cét 6: §T. ®iÒu tra; Qs.<br /> quan s¸t; §SP. B¶o tµng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi; §TB. §¹i häc T©y B¾c; §VT. §µo V¨n TiÕn; V§T. Vò<br /> §×nh Thèng; (T). d©n téc Th¸i; (D). d©n téc Dao; (M). d©n téc M−êng. Ch÷ sè chØ sè mÉu hiÖn cã l−u ë B¶o<br /> tµng cña tr−êng ®¹i häc S− ph¹m Hµ Néi vµ tr−êng ®¹i häc T©y B¾c.<br /> <br /> 2. §é ®a d¹ng cña khu hÖ thó ë huyÖn Méc c¸c bËc ph©n lo¹i thÊp. Cã 3 bé ®a d¹ng vµ<br /> Ch©u phong phó nhÊt: Bé ¨n thÞt cã 6 hä, 19 gièng,<br /> Do thêi gian nghiªn cøu h¹n hÑp, ph−¬ng 24 loµi, chiÕm 16,21% sè hä, 16,96% sè gièng<br /> tiÖn nghiªn cøu thiÕu thèn, ch¾c ch¾n kÕt qu¶ vµ 10,76% sè loµi thó ë ViÖt Nam; chiÕm<br /> trªn ch−a thÓ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ thµnh phÇn thó ë 31,16% sè loµi thó ë ®Þa ph−¬ng vµ chiÕm<br /> huyÖn Méc Ch©u. Tuy nhiªn, b−íc ®Çu ®· x¸c 63,15% sè loµi thó ¨n thÞt ë ViÖt Nam. Bé GÆm<br /> ®Þnh ®−îc 81 loµi vµ ph©n loµi n»m trong 56 nhÊm cã 5 hä, 17 gièng, 27 loµi, chiÕm 13,51%<br /> gièng, 24 hä cña 8 bé thó hiÖn h÷u ë ViÖt Nam. sè hä, 15,18% sè gièng vµ 12,11% sè loµi thó ë<br /> §¸ng l−u ý lµ trong tæng sè 223 loµi, 112 gièng, ViÖt Nam; chiÕm 35,06% sè loµi thó ë ®Þa<br /> 37 hä, 12 bé thó ë ViÖt Nam [9] th× huyÖn Méc ph−¬ng vµ chiÕm 40,91% sè loµi thó gÆm nhÊm<br /> Ch©u cã 77 loµi (34,53%), 56 gièng (50%), 24 ë ViÖt Nam. Bé d¬i cã 4 hä, 8 gièng, 10 loµi,<br /> hä (62,86%), 8 bé (66,66%). chiÕm 10,81% sè hä, 7,14% sè gièng vµ 4,48%<br /> sè loµi thó ë ViÖt Nam; chiÕm 12,98% sè loµi<br /> Nh− vËy, khu hÖ thó ë huyÖn Méc Ch©u ®a thó ë ®Þa ph−¬ng vµ chiÕm 9,35% sè loµi d¬i ë<br /> d¹ng ë c¸c bËc ph©n lo¹i cao vµ kÐm ®a d¹ng ë ViÖt Nam.<br /> 24<br />  Víi 77 loµi ®· ph¸t hiÖn, sè l−îng loµi thó ë d−íi trung b×nh lªn tíi 67,9%, møc Ýt vµ hiÕm<br /> huyÖn Méc Ch©u b»ng 126,23% sè loµi thó ë chiÕm 64,2%; sè loµi tuyÖt diÖt lªn tíi 7,41%.<br /> Khu b¶o tån Xu©n Nha, 116,66% sè loµi thó ë §ã lµ nh÷ng con sè b¸o ®éng nguy cÊp cho tÊt<br /> Khu b¶o tån Sèp Cép, 118,46% sè loµi thó ë c¶ nh÷ng ai quan t©m ®Õn sù tån vong cña khu<br /> Khu b¶o tån Hoµng Liªn S¬n, 160,41% sè loµi hÖ thó ë tØnh S¬n La nãi chung, ë huyÖn Méc<br /> thó ë V−ên quèc gia Xu©n S¬n, mÆc dï diÖn Ch©u nãi riªng.<br /> tÝch ®iÒu tra cßn nhá vµ thêi gian kh¶o s¸t cßn 4. C¸c loµi thó quý hiÕm ë huyÖn Méc Ch©u<br /> ng¾n; nÕu kh¶o s¸t kü h¬n trªn toµn huyÖn, ch¾c<br /> ch¾n sè loµi thó sÏ nhiÒu h¬n. C¨n cø vµo NghÞ ®Þnh 48/2002/N§-CP cña<br /> KÕt qu¶ trªn ®· nãi lªn sù ®a d¹ng ®¸ng kÓ ChÝnh phñ, S¸ch §á ViÖt Nam n¨m 2000 vµ<br /> cña khu hÖ thó ë huyÖn Méc Ch©u. Danh lôc §á IUCN n¨m 2003, c¸c loµi thó cã<br /> nguy c¬ bÞ ®e däa cÇn ®−îc b¶o vÖ ë huyÖn Méc<br /> 3. HiÖn tr¹ng cña khu hÖ thó ë huyÖn Méc Ch©u ®−îc thèng kª nh− sau: tæng sè cã 29 loµi,<br /> Ch©u chiÕm 37,66% sè loµi vµ ph©n loµi thó ë ®Þa<br /> ph−¬ng, trong ®ã cã 2 bé cã nhiÒu loµi quý<br /> ViÖc nghiªn cøu hiÖn tr¹ng cña 81 loµi vµ<br /> ph©n loµi thó ®· ph¸t hiÖn ë nh÷ng x· ®¹i diÖn hiÕm nhÊt lµ bé ¨n thÞt vµ bé Linh tr−ëng.<br /> cña huyÖn Méc Ch©u cho thÊy: a. Theo NghÞ ®Þnh 48 cña ChÝnh phñ<br /> + Møc nhiÒu (4): cã 10 loµi, chiÕm 12,35% Cã 14 loµi ë møc IB (cÊm khai th¸c, s¨n b¾t)<br /> sè loµi thó ë ®Þa ph−¬ng, gåm: 5 loµi chuét, 3 gåm: tª tª, cÇy mùc, r¸i c¸ (2 loµi), gÊu ngùa,<br /> loµi sãc, 2 loµi dói, lµ nh÷ng loµi sinh s¶n m¹nh, gÊu chã, mÌo rõng, b¸o löa, b¸o hoa mai, hæ,<br /> g©y h¹i nhiÒu, Ýt cã ý nghÜa khoa häc. s¬n d−¬ng, cu ly (2 loµi) vµ v−în ®en; 14 loµi ë<br /> + Møc trung b×nh (3): cã 16 loµi, chiÕm møc IIB (h¹n chÕ khai th¸c) gåm: sãc bay tr©u<br /> 19,75% sè loµi vµ ph©n loµi ë ®Þa ph−¬ng, gåm ®u«i ®en, sãc bay tr©u ®u«i tr¾ng, sãc bay sao,<br /> 1 loµi d¬i, 6 loµi chuét, 2 loµi sãc thuéc bé GÆm sãc bay l«ng tai, cÇy h−¬ng, cÇy gi«ng, cÇy v»n,<br /> nhÊm; 2 loµi cÇy, 2 loµi chån thuéc bé ¡n thÞt; 1 cÇy sao, triÕt chØ, triÕt tr¬n, sãi löa, khØ vµng, khØ<br /> loµi ®åi thuéc bé NhiÒu r¨ng; 2 loµi khØ thuéc mèc, khØ céc.<br /> bé Linh tr−ëng. Trong ®ã, chØ 1 loµi ®åi, 2 loµi<br /> b. Theo S¸ch §á ViÖt Nam n¨m 2000<br /> cÇy vµ 2 loµi khØ lµ cã ý nghÜa kinh tÕ vµ khoa<br /> häc, cßn l¹i ®a phÇn lµ c¸c loµi g©y h¹i. Cã 9 loµi ë møc E (®ang nguy cÊp) gåm:<br /> + Møc Ýt (2): cã 37 loµi, chiÕm 45,68% sè chuét ®êlacua, sãc bay sao, gÊu ngùa, gÊu chã,<br /> loµi thó ë ®Þa ph−¬ng, gåm: 3 loµi ¨n s©u bä, 9 sãi löa, b¸o löa, b¸o hoa mai, hæ vµ v−în ®en<br /> loµi d¬i, 11 loµi gÆm nhÊm, 6 loµi cÇy, 2 loµi m¸ tr¾ng; 10 loµi ë møc V (sÏ nguy cÊp) gåm: tª<br /> chån, 2 loµi chã, 1 loµi mÌo, 3 loµi guèc ch½n. tª vµng, cÇy v»n b¾c, cÇy mùc, r¸i c¸ th−êng, r¸i<br /> Trong ®ã, nhiÒu loµi cã ý nghÜa kinh tÕ vµ khoa c¸ ch©n chã, s¬n d−¬ng, cu ly lín, cu ly nhá, khØ<br /> häc. mèc vµ khØ céc; 6 loµi ë møc R (hiÕm) gåm: sãc<br /> bay tr©u ®u«i ®en, sãc bay tr©u ®u«i tr¾ng, sãc<br /> + Møc hiÕm (1): cã 15 loµi, chiÕm 18,52% bay l«ng tai, cÇy sao, triÕt n©u vµ triÕt chØ.<br /> sè loµi vµ ph©n loµi thó ë ®Þa ph−¬ng, gåm 2<br /> loµi sãc, 1 loµi nhÝm, 1 loµi ®on, 3 loµi chån, 1 c. Theo Danh lôc §á IUCN n¨m 2003<br /> loµi gÊu, 1 loµi chã, 1 loµi b¸o, 1 loµi s¬n Cã 1 loµi ë møc En (®ang nguy cÊp) lµ hæ;<br /> d−¬ng, 4 loµi khØ v−în. Trong ®ã, cã tíi 11 loµi 10 loµi ë møc VU (sÏ nguy cÊp) gåm: cÇy v»n<br /> lµ ®éng vËt quý hiÕm. b¾c, r¸i c¸ th−êng, r¸i c¸ ch©n chã, gÊu ngùa,<br /> + Møc tuyÖt diÖt (0): cã tíi 6 loµi, chiÕm sãi löa, b¸o löa, s¬n d−¬ng, cu ly nhá, khØ mèc<br /> 7,41% sè loµi vµ ph©n loµi thó ë ®Þa ph−¬ng, vµ khØ céc; 4 loµi ë møc LR/nt (gÇn nguy cÊp)<br /> gåm: tª tª, cÇy mùc, gÊu chã, b¸o hoa mai, hæ, gåm: tª tª vµng, chuét l«ng tai, sãc bay l«ng tai<br /> nai ®en. Trong ®ã, 5 loµi lµ ®éng vËt quý hiÕm, vµ khØ vµng; 2 loµi ë møc DD (thiÕu t− liÖu)<br /> 1 loµi lµ ®éng vËt cã ý nghÜa kinh tÕ quan träng. gåm: gÊu chã vµ v−în ®en m¸ tr¾ng.<br /> Nh− vËy, nh×n chung, khu hÖ thó ë huyÖn Nh− vËy, huyÖn Méc Ch©u cã 29 loµi thó<br /> Méc Ch©u hiÖn kh«ng cßn phong phó. §¹t møc cÇn ®−îc b¶o vÖ; tuy nhiªn, trong ®ã cã 4 loµi<br /> trung b×nh trë lªn chØ cã 32,1% sè loµi, møc (13,79%) ®· tuyÖt diÖt, 13 loµi (44,83%) ë møc<br /> 25<br /> hiÕm, 10 loµi (34,48%) ë møc Ýt vµ chØ 2 loµi vËt, ®éng vËt rõng, xö lý nghiªm kh¾c c¸c<br /> (6,9%) ®¹t møc trung b×nh. Sè loµi thó quý hiÕm tr−êng hîp vi ph¹m ®Ó lµm g−¬ng cho mäi<br /> ë huyÖn Méc Ch©u cã ®é phong phó d−íi møc ng−êi.<br /> trung b×nh lµ 93,1%; chØ cßn 2 loµi (6,9%) ®¹t e. CÇn tæ chøc n©ng cao d©n trÝ, gi¸o dôc<br /> møc trung b×nh; ®iÒu ®ã thËt ®¸ng quan t©m. b¶o vÖ thiªn nhiªn vµ m«i tr−êng cho toµn d©n<br /> b»ng mäi ph−¬ng tiÖn trong c¸c ho¹t ®éng v¨n<br /> III. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ hãa, c¸c ho¹t ®éng cña ®oµn thÓ, kÓ c¶ viÖc<br /> gi¶ng d¹y trong nhµ tr−êng, gióp mäi ng−êi cã ý<br /> 1. KÕt qu¶ kh¶o s¸t ë 4 x· M−êng Men,<br /> thøc tù gi¸c b¶o vÖ tµi nguyªn.<br /> ChiÒng Yªn, V©n Hå vµ T« Móa cña huyÖn Méc<br /> Ch©u, tØnh S¬n La ®· ghi nhËn ®−îc 81 loµi vµ<br /> tµi liÖu tham kh¶o<br /> ph©n loµi thó, n»m trong 56 gièng, 24 hä, 8 bé<br /> thó ë ViÖt Nam. Tuy ®−îc coi lµ ®a d¹ng song<br /> ®a sè lµ c¸c loµi thó nhá. C¸c loµi thó lín, cã gi¸ 1. Ph¹m Träng ¶nh, 1982: Nghiªn cøu thó<br /> trÞ kinh tÕ ®· bÞ khai th¸c ®Õn c¹n kiÖt vµ cã tíi ¨n thÞt miÒn B¾c ViÖt Nam, LuËn ¸n PTS<br /> 69,13% sè loµi cã ®é phong phó d−íi møc trung sinh häc, ViÖn Sinh vËt häc, Hµ Néi.<br /> b×nh, trong ®ã, 61,73% sè loµi ë møc Ýt, hiÕm vµ 2. Boonsong Lekagul, Jeffrey, A. Mc Neely,<br /> 6 loµi ®· bÞ tuyÖt diÖt. 1977: Mammals of Thailand, Bangkok.<br /> 2. §Ó b¶o tån, kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nguån 3. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng,<br /> gien ®a d¹ng cña khu hÖ thó ë huyÖn Méc Ch©u, 2000: S¸ch §á ViÖt Nam, phÇn ®éng vËt: 25-<br /> chóng t«i ®Ò nghÞ: 100. Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.<br /> a. Nhanh chãng tæ chøc vµ thùc hiÖn tèt viÖc 4. §Æng Ngäc CÇn vµ cs., 2003: T¹p chÝ Sinh<br /> khoanh nu«i b¶o vÖ, trång dÆm, t¸i sinh rõng. häc, 27(2): 32-48. Hµ Néi.<br /> Kh«i phôc c¸c hÖ sinh th¸i tù nhiªn nh»m ph¸t<br /> triÓn sù ®a d¹ng sinh häc nãi chung, sù ®a d¹ng 5. ChÝnh phñ n−íc CHXHCN ViÖt Nam,<br /> ®éng vËt giíi nãi riªng, trong ®ã cã thó rõng. 2002: NghÞ ®Þnh 48/2002/N§-CP ngµy<br /> 22/04/2002 quy ®Þnh danh môc c¸c loµi<br /> b. Nhanh chãng khoanh c¸c khu rõng ch−a<br /> ®éng, thùc vËt quý hiÕm vµ quy chÕ qu¶n lý,<br /> bÞ t¸c ®éng nhiÒu, x©y dùng thµnh c¸c khu b¶o<br /> b¶o vÖ chóng.<br /> vÖ tù nhiªn cña ®Þa ph−¬ng, tr−íc m¾t do ®Þa<br /> ph−¬ng qu¶n lý ®Ó kÞp thêi b¶o vÖ nguån gien 6. Corbet G. B. and J. B. Hill, 1992: The<br /> ®ang cßn tån t¹i ë ®Þa ph−¬ng. mammals of the Indomalayan region. A<br /> c. TiÕn hµnh quy ho¹ch l¹i ®Êt ®ai dµnh cho systematic review: 117-156, oxford univer-<br /> n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp mét c¸ch hîp lý. Tæ sity press.<br /> chøc l¹i s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp, n©ng cao 7. Ellerment J. R. & Morrison Scott T. G.<br /> kiÕn thøc khoa häc vÒ s¶n xuÊt n«ng, l©m<br /> nghiÖp. Tõng b−íc thùc sù thùc hiÖn xãa ®ãi, S., 1951: Checklist of palearctic and Indian<br /> gi¶m nghÌo, khuyÕn khÝch ng−êi d©n tham gia mammals 1758 to 1946. Brist. Mus. Nat.<br /> b¶o vÖ m«i tr−êng, b¶o vÖ rõng. X©y dùng mçi Hist. London, 810 p.<br /> lµng b¶n thµnh mét hÖ sinh th¸i nh©n v¨n ph¸t 8. §Æng Huy Huúnh vµ cs., 1994: Danh lôc<br /> triÓn bÒn v÷ng. c¸c loµi thó (Mammalia) ViÖt Nam, Nxb.<br /> d. §Ó ng¨n chÆn viÖc s¨n b¾t ®éng vËt rõng, Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.<br /> viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i lµ rÊt cÊp thiÕt, cÇn tæ 9. IUCN, 2003: Red List of Threatened<br /> chøc ph¸t triÓn ch¨n nu«i theo tõng b−íc tõ nhá Species.<br /> ®Õn lín, lÊy ng¾n nu«i dµi, tõ ch¨n nu«i gia cÇm<br /> vµ tiÓu gia sóc ®Ó gi¶i quyÕt nguån ®¹m tr−íc 10. Tr−êng ®¹i häc L©m nghiÖp., 2003: Kh¶o<br /> m¾t cho ®Þa ph−¬ng. Khi ®· cã ®iÒu kiÖn th× tiÕn s¸t bæ sung tµi nguyªn ®éng vËt Xu©n Nha.<br /> tíi lµm giÇu b»ng ch¨n nu«i thªm ®¹i gia sóc 11. Cao V¨n Sung, NguyÔn Xu©n §Æng, 1995:<br /> theo yªu cÇu cña thùc tiÔn. TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña<br /> ®. CÇn kiªn quyÕt thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt: 479-<br /> ph¸p luËt cña nhµ n−íc vÒ cÊm khai th¸c thùc 485. Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.<br /> 26<br /> 12. Cao V¨n Sung vµ cs., 1980: Nh÷ng loµi 15. ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch rõng - Tr−êng ®¹i<br /> gÆm nhÊm ë ViÖt Nam, Nxb. Khoa häc vµ häc S− ph¹m Hµ Néi, 1991: §iÒu tra, kh¶o s¸t<br /> Kü thuËt, Hµ Néi. vµ x©y dùng luËn chøng kinh tÕ-Kü thuËt rõng<br /> 13. Vò §×nh Thèng vµ cs., 2004: T¹p chÝ Khoa b¶o tån Quèc gia Xu©n Nha, Méc Ch©u, S¬n La.<br /> häc, §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi, 4: 120-125. 16. TrÇn Hång ViÖt, 1995: T¹p chÝ Khoa häc,<br /> 14. §µo V¨n TiÕn, 1976: Khãa ph©n lo¹i thó §¹i häc tæng hîp Hµ Néi: 49-51.<br /> ViÖt Nam, §¹i häc Tæng hîp Hµ Néi Nxb. 17. TrÇn Hång ViÖt, Lª V¨n Chiªn, 2000: T¹p<br /> Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi. chÝ Sinh Häc, 22(1B): 164-172. Hµ Néi.<br /> <br /> <br /> Estimation of the present mammal Fauna situation in the<br /> mocchau district, sonla province<br /> <br /> Tran Hong Viet, Tran Hong Hai, Pham Van Nha<br /> <br /> <br /> <br /> Summary<br /> <br /> The article presents the estimation of the present mammal fauna situation in the Mocchau district, Sonla<br /> province, which includes 81 species and subspecies belonging to 56 genera, 24 families and 8 orders of<br /> mammals in Vietnam now. On those basics, we appreciate the actuality and suggest some methods to<br /> protection.<br /> The abundance of this mammal population are shown in 5 levels as follows. In the numerous level, there<br /> are 10 species which make up 12.35% of the mammal species number in the district: in the medium level,<br /> there are 16 species (19.75%); in the little level, there are 37 species (45.68%); in the rare level, there are 15<br /> species (18.52%) and in the extinct level, there are 6 species (7.41%).<br /> There are 29 precious and rare mammal species and subspecies which make up 37.66% of the mammal<br /> species number in the district; among them, there are 93.1% species which have the abundance under the<br /> medium level.<br /> In general, the Mocchau mammal fauna is not rich, with 67.9% species which have the number under the<br /> medium level and 7.41% species which are extincted. So, it needs to protect this fauna timely and effectively.<br /> <br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 1-3-2006<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 27<br />