Đánh giá kết quả cắt mống mắt chu biên bằng laser yag trên mắt góc đóng nguyên phát tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 3 * 2018<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ CẮT MỐNG MẮT CHU BIÊN<br /> BẰNG LASER YAG TRÊN MẮT GÓC ĐÓNG NGUYÊN PHÁT<br /> TẠI BỆNH VIỆN NGUYỄN TRI PHƯƠNG<br /> Trần Thanh Phong*, Trần Anh Tuấn**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá kết quả điều trị cắt mống mắt chu biên bằng laser Yag<br /> trên bệnh nhân góc đóng nguyên phát.<br /> Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu tiến cứu, cắt dọc. Mẫu nghiên cứu bao gồm các bệnh nhân góc đóng<br /> nguyên phát đã được điều trị cắt mống mắt chu biên bằng laser Yag từ tháng 10/2016 đến tháng 6/2017. Đánh<br /> giá kết quả nhãn áp (NA), độ mở góc tiền phòng qua khám lâm sàng và soi góc tiền phòng (TP).<br /> Kết quả: mẫu nghiên cứu gồm 46 mắt (22 mắt phải và 24 mắt trái). Tuổi trung bình là 57,6 ± 7,5 với góc<br /> đóng nguyên phát ở 2 mắt là 64,3% và 1 mắt là 35,7%. Kết quả nhãn áp, hầu hết đều giảm sau laser. NA trung<br /> bình trước điều trị là 23,6 ± 1,6 mmHg và sau 6 tháng là 17,1 ± 1,7 mmHg. Có 1 mắt tăng NA kéo dài phải điều<br /> trị thuốc bổ sung. Có sự gia tăng mở rộng góc TP, đa số mắt có độ mở góc ≥ 270 độ chiếm 80,4%. Biến chứng<br /> tăng NA phản ứng, chảy máu mống mắt và bít lại lỗ mống mắt lần lượt là 8,7%, 10,8% và 4,3%.<br /> Kết luận: cắt mống mắt chu biên bằng laser Yag là phương pháp điều trị an toàn mang lại hiệu quả hạ NA<br /> và làm tăng mở rộng góc ở các góc hẹp, đồng thời giải quyết được cơ chế gây nghẽn đồng tử ở bệnh nhân góc đóng<br /> nguyên phát.<br /> Từ khóa: góc đóng nguyên phát, cắt mống mắt chu biên bằng laser YAG<br /> ABSTRACT<br /> EVALUATION OF THE OUTCOMES OF ND:YAG LASER PERIPHERAL IRIDOTOMIES IN PRIMARY<br /> ANGLE CLOSURE EYES AT NGUYEN TRI PHUONG HOSPITAL<br /> Tran Thanh Phong, Tran Anh Tuan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 3- 2018: 212- 217<br /> <br /> Objective: to evaluate the result of Nd:YAG laser peripheral iridotomies in Primary angle closure eyes.<br /> Methods: prospective study of 46 eyes underwent Nd: YAG laser peripheral iridotomies from October 2016<br /> to June 2017. Evaluation of intraocular pressure and the anterior chamber angle by clinical examinations and<br /> gonioscopy.<br /> Results: A total of 46 eyes with primary angle closure includes 22 right eyes and 24 left eyes. Mean age of<br /> patients was 57,6 ± 5,7. The ratio of bilateral primary angle closure was 64,3%. IOP in most cases generally<br /> decreased after laser iridotomies. Mean IOP after 6 months was 17,1 ± 1,7 mmHg, lower than before treatment,<br /> 23,6 ± 1,6 mmHg. There was one eye increasing IOP needed additional treatment. Anterior chamber angle width<br /> increased significantly ≥ 270o with 80.4%. The ratio of complication including IOP spike, iris bleeding, reclosure<br /> of iridotomy hole was respectively 8,7%, 10,8% and 4,3%.<br /> Conclusion: Nd: YAG laser peripheral iridotomy is a safe and effective in reducing intraocular pressure and<br /> widening the anterior chamber angle, and at the same time resolving mechanism of pupillary block in patients<br /> with primary angle closure.<br /> <br /> * Bệnh viện Nguyễn Tri Phương ** Bộ môn Mắt trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Tác giả liên lạc: BSCK2. Trần Thanh Phong, ĐT: 0903604094, Email: tranthanhphongmd@gmail.com<br /> 212 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch năm 2018<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 3 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Key words: primary angle closure, Nd: YAG laser peripheral iridotomy.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> Glôcôm là nguyên nhân hàng đầu gây mù BN góc đóng nguyên phát có chỉ định<br /> không hồi phục. Theo Quigley, đến năm 2020 CMMCB thỏa tiêu chuẩn:<br /> trên thế giới có khoảng 80 triệu người mắc - Góc hẹp ≥ 180, từ độ 0 – độ 2. Có ít nhất: 1<br /> bệnh Glôcôm, gây mù cả 2 mắt ở khoảng 11 trong 2: NA > 21 mmHg hoặc PAS<br /> triệu người. Trong đó có một nửa số bị mù là - Không tổn thương TK thị giác<br /> do Glôcôm góc đóng nguyên phát (Error!<br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Reference source not found.). Tại Việt Nam<br /> Glôcôm nguyên phát hoặc thứ phát (có tổn<br /> (2007), có 24.800 người mù do Glôcôm (theo<br /> thương TK thị)<br /> VMTW và tổ chức Atlantic Philanthropies).<br /> Bệnh chiếm tỷ lệ cao ở người Alaska và người TP quá nông<br /> Châu Á. Bệnh góc đóng nguyên phát (PAC) Bệnh lý giác mạc, VMBĐ<br /> do diễn tiến từ nghi ngờ góc đóng nguyên Tiền sử chấn thương hay PT nội nhãn.<br /> phát (PACS). Nếu không điều trị, bệnh trở<br /> Rung giật nhãn cầu<br /> thành Glôcôm góc đóng nguyên phát (PACG)<br /> Viêm nhiễm tại mắt<br /> với tổn thương thần kinh thị.<br /> BN không theo dõi trong 6 tháng<br /> Cắt mống mắt chu biên (CMMCB) bằng laser<br /> là phương pháp được lựa chọn ban đầu để điều Phương pháp nghiên cứu<br /> trị bệnh PAC cũng như phòng ngừa cơn cấp. Với Thiết kế nghiên cứu<br /> sự phát triển của kỹ thuật laser, CMMCB bằng Can thiệp lâm sàng, tiến cứu, cắt dọc, không<br /> laser có xu hướng thay thế cho CMMCB bằng nhóm chứng.<br /> phẫu thuật. Ưu điểm kỹ thuật can thiệp không<br /> Cỡ mẫu<br /> tạo vết th-ương hở nhãn cầu, tránh được các biến<br /> Công thức được áp dụng là:<br /> chứng phẫu thuật nội nhãn. Phương pháp<br /> CMMCB bằng laser được điều trị cho bệnh nhân = = 44,7<br /> PAC tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương từ nhiều<br /> năm nay. Tuy nhiên, với CMMCB đơn thuần<br /> Chọn cỡ mẫu tối thiểu là 45 mắt. (với P:<br /> liệu có làm thay đổi góc tiền phòng hay không tỷ lệ hạ NA thành công sau điều trị<br /> và có ngăn chặn được tiến triển của bệnh trở CMMCB) bằng laser trên bệnh nhân góc<br /> thành PACG không. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đóng nguyên phát.Dựa theo nghiên cứu<br /> nghiên cứu “Đánh giá kết quả CMMCB bằng NoLan chọn p = 0,97(Error! Reference source not found.).<br /> laser YAG trên mắt góc đóng nguyên phát” tại Quy trình nghiên cứu<br /> bệnh viện Nguyễn Tri Phương, nhằm mục tiêu Khai thác thông tin dịch tễ tuổi, giới, nơi cư<br /> đánh giá kết quả điều trị: nhãn áp, độ mở góc<br /> ngụ, tiền sử, bệnh lí mắt và toàn thân. Đo thị lực<br /> tiền phòng. và chỉnh kính bằng bảng thị lực Snellen. Nhãn<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU áp đo bằng NA kế Schiotz (NA thu được là giá<br /> trị trung bình của 3 lần đo liên tiếp, nếu 2 lần đo<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> đầu cho kết quả giống nhau và được chia theo<br /> 46 mắt của 28 bệnh nhân góc đóng nguyên<br /> nhóm: ≤ 17 mmHg, 17- 21 mmHg, > 21 – 23<br /> phát được điều trị CMMCB tại Bệnh viện<br /> mmHg, > 23 – 25 mmHg, > 25 – 27 mmHg, > 27<br /> Nguyễn Tri Phương từ tháng 10/2016 đến<br /> mmHg). Khám phần trước nhãn cầu bằng sinh<br /> tháng 6/2017<br /> hiển vi: các môi trường trong suốt, tiền phòng,<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch năm 2018 213<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 3 * 2018<br /> <br /> thủy tinh thể. Khám đáy mắt với kính Volk KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Digital Wide Field. Soi góc tiền phòng bằng kính<br /> Nghiên cứu được tiến hành trên 46 mắt<br /> Goldmann 3 gương, đánh giá độ mở góc theo<br /> của 28 BN, có 3 nam (11%), 25 nữ (89%). Độ<br /> phân loại Shaffer được chia từ độ 0 đến độ 4.<br /> tuổi từ 43 đến 70, tuổi trung bình là 57,6.<br /> Theo Shaffer: góc được gọi là mở khi soi góc thấy<br /> hình ảnh góc ở độ 3, độ 4 và góc hẹp khi soi góc<br /> thấy hình ảnh góc độ 1, 2 và góc đóng khi thấy<br /> hình ảnh góc ở độ 0.<br /> Tiến hành điều trị<br /> giải thích quy trình cho BN. Nhỏ mắt<br /> Pilocarpin 2% 2 lần, cách 15 phút, trước làm thủ<br /> thuật 2 giờ. Trước điều trị, tất cả BN được nhỏ<br /> Timolol 0,5%, sau đó nhỏ tê tại chỗ bằng<br /> Tetracain 0,5%. Nếu giác mạc phù nhiều, NA còn<br /> cao, sử dụng thuốc Acetazolamid 0,25g x 2 viên.<br /> Biểu đồ 1. Đặc điểm dân số nghiên cứu<br /> Tiến hành laser cắt mống mắt khi NA trở về bình<br /> thường, giác mạc trong trở lại. Các bệnh nhân nghiên cứu có tiền sử cơn<br /> góc đóng cấp có 3 mắt chiếm 10,7%. Trong đó, 2<br /> Thông số kỹ thuật<br /> mắt xảy ra cơn góc đóng gián đoạn và 1 BN là<br /> Máy laser Yag bước sóng là 1064 nm với chế PAC ở 1 mắt với mắt kia đã bị cơn góc đóng<br /> độ dao động chuyển mạch xung. Cài đặt mức cấp được phẫu thuật. Ở nhóm nghiên cứu bệnh<br /> năng lượng ban đầu từ 1,4-2,3 mj, thường cần 2- 2 mắt có 18 người (64,3%), bệnh PAC 1 mắt có<br /> 11 xung để làm thủng mống mắt. Vị trí mở lỗ 10 người (35,7%). Thị lực trước điều trị đa số<br /> trên 5/10 (91,3%), NA trung bình trước điều trị<br /> mống mắt từ 11 giờ đến 1 giờ, tốt nhất chọn các<br /> là 23,6 ± 16 mmHg. Đặc điểm góc TP trước điều<br /> vị trí ở hốc mống mắt dễ thủng. BN ngồi vào ghế<br /> trị, đa số các góc có độ mở là độ 1, góc độ 2 thì<br /> trước máy laser, kính Abraham đã có nhầy đặt chiếm đa số ở góc tư dưới (60,9%), góc độ 0 gặp<br /> tiếp xúc vào giác mạc. Điều chỉnh ánh sáng điểm nhiều ở góc tư trên (13%), không có độ 4. Dính<br /> hội tụ nhỏ nhất tại mống mắt với hệ thống sinh góc trước chu biên (PAS) xảy ra ở 2 mắt (4,3%),<br /> hiển vi đi kèm bộ định vị tiêu He – Ne thì bấm tất cả đều dính dưới 4 cung giờ. Các đối tượng<br /> nút, đồng thời thấy tổ chức mống mắt và sắc tố nghiên cứu được chọn chưa có tổn thương thần<br /> kinh thị với C/D ≤ 0,3.<br /> bung ra, khi thủng sẽ thấy dòng thủy dịch kèm<br /> Bảng 2. Nhãn áp sau điều trị<br /> sắc tố trào qua lỗ cắt, ghi nhận các thông số laser<br /> Nhãn áp (mmHg) Nhỏ Lớn Trung Độ lệch Giá trị<br /> vào phiếu theo dõi. N = 46 nhất nhất bình chuẩn p<br /> Chăm sóc sau điều trị Sau điều trị 1h 13,4 29 21,5 3,5