Đánh giá kết quả theo dõi và chăm sóc bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue điều trị tại Bệnh viện Quân y 7A

HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THEO DÕI VÀ CHĂM SÓC<br /> BỆNH NHÂN SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE ĐIỀU TRỊ<br /> TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A1<br /> <br /> Nguyễn Thị Hồng Thi1, Phạm Khôi Nguyên1<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả theo dõi về lâm sàng sốt xuất huyết Dengue và kết<br /> qủa chăm sóc bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue tại Bệnh viện quân y 7A. Đối tượng và<br /> phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang trên 47 bệnh nhân được chẩn đoán sốt xuất<br /> huyết Dengue điều trị từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2018 tại khoa Truyền nhiễm-Da liễu<br /> Bệnh viện quân y 7A-Quân khu 7. Kết quả: Sốt xuất huyết Dengue gặp ở tuổi từ 14 đến<br /> 81, tuổi trung bình 37,70. Thời gian điều trị trung bình 8 ngày. 100% bệnh nhân khỏi,<br /> ra viện. Lứa tuổi mắc SXHD vào nằm điều trị nhiều nhất là 20 - 29 chiếm 38,30%. Nam<br /> chiếm 63,83%, nữ 36,17%. 42 BN (89,36%) ở mức SXHD, 5 BN (10,64%) SXHD có dấu<br /> hiệu cảnh báo trong đó 2 BN (40%) đau vùng gan, 2 BN (40%) xuất huyết niêm mạc, 1<br /> BN (10%) nôn nhiều, không có BN chuyển SXHD nặng trong quá trình theo dõi và chăm<br /> sóc. 100% BN có sốt, trong đó sốt cao là 24 BN chiếm 51,06%; 28 BN (59,58%) có thời<br /> gian sốt 5 - 6 ngày chiếm tỷ lệ cao nhất. 100% xuất huyết dưới da, 14 BN (29,78%)<br /> xuất huyết ngoài da và niêm mạc. Xuất huyết xảy ra vào ngày thứ 4 - 5 của bệnh chiếm<br /> 55,32%. Kết luận: 47 bệnh nhân SXHD đã được theo dõi mức độ sốt, thời gian sốt, đặc<br /> điểm xuất huyết, các dấu hiệu cảnh báo và phân độ sốt xuất huyết Dengue; 100% BN<br /> SXHD đã được chăm sóc sốt với phương pháp tổng hợp đó là bù nước đường uống, lau<br /> mát tích cực, dùng thuốc hạ sốt và chế độ ăn thích hợp, vì vậy 100% BN khỏi, ra viện,<br /> không có BN chuyển độ nặng hơn.<br /> Từ khóa: Sốt xuất huyết Dengue.<br /> EVALUATION OF PERSONAL MONITORING AND PATIENT RESULTS<br /> DENGUE TREATMENT OF DENGUE TREATMENT<br /> AT 7A MILITARY HOSPITAL<br /> <br /> 1<br /> Bệnh viện Quân y 7A<br /> Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Thị Hồng Thi (luongthe48@gmail.com)<br /> Ngày nhận bài: 12/10/2018, ngày phản biện: 30/10/2018<br /> Ngày bài báo được đăng: 30/12/2018<br /> <br /> <br /> 59<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> SUMMARY<br /> Objective: To evaluate the results of dengue hemorrhagic fever clinical follow-up<br /> and the results of dengue hemorrhagic fever care at 7A Military Hospital. Subject and<br /> method: A cross-sectional study was conducted on 47 patients diagnosed with dengue<br /> hemorrhagic fever from March to August 2018 at Department of Infectology and Der-<br /> matology, 7A Military Hospital. Results: Dengue hemorrhagic fever occurred at ages 14<br /> to 81, average age 37.70. Average duration of treatment is 8 days. 100% of patients re-<br /> cover, discharge from hospital. Age range of occupational diseases is 20 - 29, account-<br /> ing for 38.30%. Males accounting for 63.83%, females 36.17%. 42 patients (89.36%) at<br /> DHF, 5 patients (10.64%) had warning signs in which 2 patients (40%) had pain in the<br /> liver, 2 patients (40%) had mucosal bleeding, 1 Patients with severe vomiting (10%) did<br /> not have severe diarrhea patients during follow-up and care. 100% of patients had fever,<br /> of which high fever was 24 patients accounting for 51.06%; 28 patients (59.58%) had<br /> a fever of 5-6 days with the highest rate. 100% subcutaneous hemorrhage, 14 patients<br /> (29.78%) hemorrhage and mucosal. Hemorrhage occurred on day 4 - 5 of the disease<br /> accounted for 55.32%. Conclusion: 47 patients with dengue fever have been monitored<br /> for fever, fever time, haemorrhagic features, warning signs and dengue hemorrhagic<br /> fever; 100% DHF patients have been treated with a combination of oral fluids, active<br /> diarrhea, fever-reducing medication and appropriate diet.<br /> Key words: Dengue hemorrhagic fever.<br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Dengue, chúng tôi thấy ngoài chẩn đoán<br /> Sốt xuất huyết Dengue là bệnh đúng, điều trị kịp thời của bác sĩ thì công<br /> truyền nhiễm cấp tính do vi rút Dengue tác điều dưỡng theo dõi, chăm sóc bệnh<br /> gây ra và được muỗi Aedes truyền qua vết nhân tốt cũng góp phần quan trọng trong<br /> đốt, bệnh dễ lây thành dịch. Hiện nay sốt thành công của từng ca bệnh.<br /> xuất huyết Dengue vẫn đang thách thức Mục tiêu:<br /> ngành y chúng ta vì chưa có thuốc điều - Đánh giá kết quả theo dõi về lâm<br /> trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh chưa sàng sốt xuất huyết Dengue<br /> cho kết quả rõ ràng. Bệnh diễn biến nhanh,<br /> dễ chuyển nặng gây nguy hiểm tính mạng. - Đánh giá kết quả chăm sóc bệnh<br /> Biến chứng bệnh sốt xuất huyết Dengue nhân sốt xuất huyết Dengue điều trị tại<br /> là sốc, xuất huyết và suy tạng gây nguy Bệnh viện Quân y 7A.<br /> cơ tử vong. Phát hiện sớm sốt xuất huyết 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> Dengue để điều trị, theo dõi, chăm sóc NGHIÊN CỨU:<br /> giúp tránh được những biến chứng đáng<br /> 2.1 Đối tượng nghiên cứu:<br /> tiếc với người bệnh[8] Qua thời gian chăm<br /> sóc, theo dõi bệnh nhân sốt xuất huyết Số lượng bệnh nhân: 47 bệnh nhân<br /> được chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue<br /> <br /> 60<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> theo tiêu chuẩn WHO (2009) điều trị tại Các bệnh có thể gây xuất huyết:<br /> khoa Truyền nhiễm-Da liễu, Bệnh viện viêm thành mạch dị ứng xuất huyết, bệnh<br /> quân y 7A. giảm số lượng và chất lượng tiểu cầu,<br /> 2.1.2.Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh Hemophilie, loét dạ dày hành tá tràng, sỏi<br /> nhân: tiết niệu, ung thư thận, viêm cầu thận, rong<br /> kinh ở phụ nữ …<br /> Các bệnh nhân được chẩn đoán sốt<br /> xuất huyết Dengue dựa theo tiêu chuẩn Bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue có<br /> chẩn đoán của WHO 2009 và Quyết định bộ nhiễm biến chứng.<br /> ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị Phương pháp nghiên cứu:<br /> sốt xuất huyết Dengue của Bộ y tế năm Mô tả cắt ngang<br /> 2011[4],[9]:<br /> 2.3.Thời gian nghiên cứu:<br /> Lâm sàng:<br /> Từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2018 <br /> Sốt cao đột ngột, liên tục từ 2-7 ngày<br /> và có ít nhất 2 trong các dấu hiệu sau: 2.4.Nội dung nghiên cứu :<br /> <br /> Biểu hiện xuất huyết có thể như 2.4.1. Đặc điểm về dịch tễ:<br /> nghiệm pháp dây thắt dương tính, chấm Tuổi: tuổi thấp nhất, tuổi cao nhất,<br /> xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng tuổi trung bình<br /> hoặc chảy máu cam.<br /> giới: Nam, nữ<br /> Nhức đầu, chán ăn, buồn nôn.<br /> 2.4.2. Đặc điểm về lâm sàng:<br /> Da xung huyết, phát ban.<br /> a) Đánh giá phân độ sốt xuất huyết:<br /> Đau cơ, đau khớp, nhức hai hố mắt.<br /> * Sốt xuất huyết Dengue  : Sốt cao<br /> b) Cận lâm sàng: đột ngột, liên tục từ 2-7 ngày và có ít nhất<br /> Hematocrit bình thường (không có 2 trong các dấu hiệu sau:<br /> biểu hiện cô đặc máu) hoặc tăng (có cô - Biểu hiện xuất huyết có thể như<br /> máu) chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân<br /> Số lượng bạch cầu bình thường hoặc răng hoặc chảy máu cam.<br /> hơi giảm. Nhức đầu, chán ăn, buồn nôn.<br /> Số lượng tiểu cầu thường giảm. Da xung huyết, phát ban.<br /> XN Dengue NS1(+), hoặc MAC- Đau cơ, đau khớp, nhức hai hố mắt.<br /> ELISA IgG(+), IgM(+)<br /> Cận lâm sàng<br /> 2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ :<br /> Hematocrit bình thường (không có<br /> Bệnh lý về máu như thiếu máu, bệnh biểu hiện cô đặc máu) hoặc tăng (cô máu)<br /> máu ác tính.<br /> Số lượng tiểu cầu bình thường hoặc<br /> <br /> 61<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> hơi giảm. ngày<br /> Số lượng bạch cầu thường giảm. c) Theo dõi xuất huyết: tính theo<br /> * Sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu ngày của bệnh.<br /> cảnh báo: Xuất huyết dưới da: xác định dạng<br /> Bao gồm các triệu chứng lâm sàng xuất huyết (chấm, nốt, mảng), vị trí xuất<br /> của sốt xuất huyết Dengue, kèm theo các huyết<br /> dấu hiệu cảnh báo sau: Xuất huyết niêm mạc: chảy máu mũi,<br /> Vật vã, lừ đừ, li bì. chân răng, kết mạc, …<br /> <br /> Đau bụng vùng gan hoặc ấn đau Xuất huyết phủ tạng: nôn ra máu, ỉa<br /> vùng gan. phân đen; đái ra máu; ho khạc ra máu; có<br /> kinh bất thường hoặc đúng chu kỳ nhưng<br /> Gan to > 2 cm. nhiều hơn những lần có kinh trước…<br /> Nôn nhiều. d) Theo dõi các triệu chứng lâm sàng<br /> Xuất huyết niêm mạc. có dấu hiệu cảnh báo:<br /> Tiểu ít. Vật vã, kích thích hoặc li bì.<br /> * Sốt xuất huyết Dengue nặng: Đau bụng vùng gan.<br /> Khi người bệnh có một trong các Gan to > 2cm<br /> biểu hiện sau: Nôn nhiều<br /> - Thoát huyết tương nặng dẫn đến Xuất huyết niêm mạc<br /> sốc giảm thể tích (Sốc sốt xuất huyết<br /> Dengue), ứ dịch ở khoang màng phổi và ổ Tiểu ít<br /> bụng nhiều. 2.4.3. Đánh giá chăm sóc sốt của<br /> - Xuất huyết nặng. điều dưỡng và kết quả:<br /> <br /> - Suy tạng. a. Chăm sóc sốt:<br /> <br /> b) Đặc điểm sốt: lấy nhiệt độ nách, Bao gồm tổng hợp của uống nước đầy<br /> vẽ bảng mạch - nhiệt độ - huyết áp. đủ, lau mát tích cực và dùng thuốc hạ sốt.<br /> <br /> Mức độ sốt: + Bù dịch sớm bằng đường uống:<br /> nước oresol, nước sôi để nguội, nước trái<br /> - Sốt nhẹ: Thân nhiệt >370C đến < cây (dừa, cam, chanh…) hoặc nước cháo<br /> 380C. loãng cho ít muối đường để cung cấp đủ<br /> - Sốt vừa: 38 – 390C. lượng nước cho cơ thể. Cụ thể, trẻ nhỏ hơn<br /> 5 tuổi cần 500-1.500ml/ngày, trẻ lớn hơn<br /> - Sốt cao: ≥ 390C.<br /> 5 tuổi cần 2.000 - 2.500ml/ngày và người<br /> Thời gian sốt: Các mốc thời gian ≤ lớn là 2.500 - 3.000ml/ngày.<br /> 2 ngày, 3-4 ngày, 5-6 ngày, 7-8 ngày, ≥9<br /> <br /> 62<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> + Lau mát tích cực bằng nước ấm các 2.5. Địa điểm và phương tiện<br /> vị trí mạch máu lớn ở sát da như hố nách, nghiên cứu:<br /> bẹn, 2 bên cổ… Địa điểm nghiên cứu tại khoa Truyền<br /> + Uống thuốc hạ nhiệt dùng nhiễm-Da liễu bệnh viện quân y 7A.<br /> Paracetamol đơn chất, liều từ 10-15 mg/kg Phương tiện nghiên cứu gồm toàn bộ<br /> cân nặng/ lần cách nhau 4-6 giờ. Tổng liều trang thiết bị của bệnh viện<br /> không quá 60 mg/kg cân nặng/24 giờ<br /> 2.6. Xử lý số liệu:<br /> b. Chế độ ăn của bệnh nhân sốt: ăn<br /> lỏng, dễ tiêu, chia nhiều bữa nhỏ. Xử lý số liệu bằng phương pháp<br /> thống kê y học.<br /> c. Đánh giá thời gian điều trị và ngày<br /> điều trị trung bình 3. KẾT QUẢ:<br /> <br /> d. Đánh giá kết quả điều trị: Khỏi, ra 3.1. Đặc điểm chung:<br /> viện; không đỡ chuyển tuyến trên; tử vong.<br /> Bảng 3.1. Tuổi, giới của bệnh nhân SXHD<br /> Tuổi, Giới Số lượng % Ghi chú<br /> Thấp nhất – cao nhất 14 – 81<br /> 14 – 19 tuổi 05 10,64<br /> 20 – 29 tuổi 18 38,30<br /> Tuổi 30 – 39 tuổi 05 10,64<br /> 40 - 49 tuổi 06 12,76<br /> ≥ 50 tuổi 13 27,66<br /> tuổi trung bình 37,70<br /> Nam 30 63,83<br /> Giới<br /> Nữ 17 36,17<br /> Nhận xét: Tuổi thấp nhất 14, cao nhất 81, tuổi trung bình 37,70. Lứa tuổi vào nằm<br /> điều trị nhiều nhất từ 20 đến 29 (38,30%). Nam 30 chiếm 63,83%, nữ 17 chiếm 36,17%<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 63<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> 3.2. Theo dõi đặc điểm lâm sàng:<br /> Bảng 3.2. Phân độ sốt xuất huyết<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nhận xét: Có 42 bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue chiếm 89,36%, có 5 bệnh nhân<br /> sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo chiếm 10,64%. Không có BN chuyển nặng.<br /> Bảng 3.3. Đặc điểm sốt<br /> Đặc điểm sốt Số lượng (N) %<br /> Nhẹ 4 8,51<br /> Mức độ sốt Vừa 19 51,06<br /> Cao 24 40,43<br /> ≤ 2 ngày 1 2,13<br /> 3 – 4 ngày 4 8,51<br /> Thời gian sốt 5 – 6 ngày 28 59,58<br /> 7 – 8 ngày 12 25,53<br /> ≥9 2 4,25<br /> Nhận xét: 24 bệnh nhân có mức độ sốt cao chiếm 51,06%; 19 bệnh nhân sốt mức<br /> vừa chiếm 40,43%. Thời gian sốt 5-6 ngày là 28 bệnh nhân chiếm 59,58%.<br /> Bảng 3.4.Thời gian xảy ra xuất huyết<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 64<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> Xuất huyết<br /> Xuất huyết dưới da Nội tạng<br /> Thời gian niêm mạc<br /> Số<br /> Số lượng % Số lượng % %<br /> lượng<br /> Ngày thứ 1 0 0 0 0 0<br /> Ngày thứ 2 - 3 14 29,79 2 14,28 0<br /> Ngày thứ 4 - 5 26 55,32 8 57,14 0<br /> Ngày thứ 6 - 7 5 10,64 3 21,42 0<br /> Ngày thứ 8 - 9 2 4,25 1 7,14 0<br /> ≥ 10 ngày 0 0 0 0 0<br /> Tổng 47 100 14 100 0<br /> Nhận xét: Có 47 bệnh nhân (100%) xuất huyết dưới da, 14 bệnh nhân (29,78%)<br /> xuất huyết niêm mạc. Như vậy có 29,78% xuất huyết phối hợp cả ngoài da và niêm mạc.<br /> Xuất huyết chủ yếu ở ngày thứ 4-5 là 26 bệnh nhân chiếm 55,32<br /> Bảng 3.5. Theo dõi các triệu chứng lâm sàng có dấu hiệu cảnh báo<br /> <br /> Các triệu chứng Số lượng %<br /> Vật vã hoặc li bì 0 0<br /> Đau bụng vùng gan 2 40,0<br /> Gan to > 2 cm 0 0<br /> Nôn nhiều 01 20,0<br /> Xuất huyết niêm mạc 02 40,0<br /> Tiểu ít 0 0<br /> Tổng 05 100,0<br /> <br /> Nhận xét: có 5 BN sốt XHD có dấu hiệu cảnh báo trong đó có 2 BN (40%) đau<br /> vùng gan, 2 BN (40%) xuất huyết niêm mạc, 1 BN (10%) nôn nhiều. Không có BN<br /> chuyển sang SXHD nặng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 65<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> 3.3. Chăm sóc sốt xuất huyết:<br /> Bảng 3.6. Đánh giá chăm sóc sốt của Điều Dưỡng<br /> Đặc điểm Số lượng %<br /> Dùng<br /> thuốc Uống Paracetamol 0,5g x 1v khi nhiệt độ ≥ 390c 24 100<br /> hạ sốt<br /> Nhiệt độ không hạ sau uống thuốc<br /> 18 75,0<br /> hạ sốt 30 phút, T0 ≥ 390c<br /> Lau mát bằng nước ấm 18 100<br /> Lau mát Vị trí lau mát: hõm nách, bẹn, 2 bên cổ… 18 100<br /> hạ sốt Theo dõi nhiệt độ khi lau mát 15phút/lần 18 100<br /> Ngưng lau mát khi T0 ≤ 3805c 11 61,10<br /> Thời gian lau mát 30 phút 18 100<br /> Có giải thích khi lau mát 18 100<br /> Loại nước: đun sôi để nguội, nước<br /> 47 100<br /> suối, trái cây, Orezol…<br /> Động viên Hướng dẫn uống 1 lần không nhiều nhưng<br /> 47 100<br /> và kiểm uống nhiều lần, không chờ khát mới uống<br /> soát uống Dựa vào đặc điểm từng BN (mức độ<br /> nước sốt, dịch truyền tĩnh mạch, khả năng<br /> 47 100<br /> ăn uống…) để định lượng nước uống<br /> trong 24 giờ và theo dõi uống nước<br /> Thức ăn lỏng, dễ tiêu hoá, tránh dùng<br /> 47 100<br /> Chế độ ăn thức ăn có màu: nâu, đen, đỏ.<br /> Chia nhiều bữa ăn nhỏ, không ép ăn nhiều 1 bữa. 47 100<br /> Nhận xét: Trong 47 BN sốt XHD có 24 BN (51,06%) sốt cao cần dùng thuốc hạ<br /> sốt Paracetamol 0,5g x 1v/lần. Có 18 BN (75,0%) không hạ ≤ 3805c sau dùng thuốc hạ<br /> sốt nên cần lau mát tích cực. Có 11 BN (61,10%) lau mát đạt ≤ 3805c. 100% BN được<br /> tư vấn hướng dẫn cách bù nước đường uống và chế độ ăn.<br /> Bảng 3.7. Thời gian điều trị<br /> Thời gian Số lượng %<br /> 10 ngày 09 19,15<br /> Ngày điều trị trung bình 08 (18-03)<br /> Nhận xét: Thời gian điều trị trung bình 8 ngày, dài nhất là 18 ngày, ngắn nhất là 3<br /> <br /> 66<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> ngày; 22 BN có thời gian điều trị từ 5-7 ngày chiếm 46,81%, 14 BN (29,79%) điều trị<br /> từ 8-10 ngày, trên 10 ngày có 9 BN (19,15%), chỉ 2 BN (4,25%) điều trị dưới 5 ngày.<br /> Bảng 3.8. Kết quả điều trị<br /> Kết quả Số lượng %<br /> Khỏi, ra viện 47 100<br /> Không đỡ, chuyển tuyến trên 0 0<br /> Tử vong 0 0<br /> Tổng 47 100<br /> <br /> Nhận xét: 100% BN khỏi bệnh, ra 4.2. Đặc điểm lâm sàng:<br /> viện. Đặc biệt không để chuyển độ nặng 4.2.1. Theo dõi phân độ sốt xuất<br /> hơn trong quá trình theo dõi và chăm sóc. huyết:<br /> 4. BÀN LUẬN: Kết quả nghiên cứu có 42 BN<br /> Qua nghiên cứu 47 bệnh nhân sốt (89,36%) ở mức sốt XHD, có 5 BN<br /> xuất huyết Dengue điều trị từ tháng 3 đến (10,64%) sốt XHD có dấu hiệu cảnh báo.<br /> tháng 8/2018 tại Bệnh viện Quân y 7A, Kết quả tương đương với Bùi Đại[1], tỉ lệ<br /> chúng tôi có một số nhận xét và bàn luận SXHD có dấu hiệu cảnh báo ở Bệnh viện<br /> như sau: trung ương quân đội 108 là 7,3%, Bệnh<br /> viện quân đoàn 6 là 11%. Theo dõi phân<br /> 4.1. Đặc điểm dịch tễ: độ SXHD nhằm đề ra chương trình chăm<br /> 4.1.1. Tuổi bệnh nhân: sóc cụ thể phù hợp cho từng bệnh nhân,<br /> Kết quả cho thấy SXHD gặp ở tuổi từ không để tăng độ nặng, cố gắng chăm sóc<br /> 14 đến 81, tuổi trung bình 37,70; lứa tuổi và điều trị để giảm độ nặng.<br /> mắc SXHD vào nằm điều trị nhiều nhất là 4.2.2. Theo dõi đặc điểm sốt:<br /> 20 – 29 chiếm 38,30%. * Mức độ sốt:<br /> 4.1.2. Giới tính: Kết quả nghiên cứu là 100% bệnh<br /> Nam chiếm 63,83%, nữ 36,17%. nhân có sốt, trong đó sốt cao là 24 bệnh<br /> Tuổi và giới của bệnh nhân trong nhân chiếm 51,06%; 19 bệnh nhân sốt vừa<br /> nghiên cứu phản ánh đặc điểm của Bệnh chiếm 40,43%.<br /> viện quân đội do đối tượng nhập viện chủ * Thời gian sốt:<br /> yếu là người lớn, nam giới. Kết quả này Có 28 bệnh nhân (59,58%) có thời<br /> cũng trùng với các nghiên cứu ở các bệnh gian sốt 5 - 6 ngày, chiếm tỷ lệ cao nhất; 12<br /> viện quân y trên cả nước. bệnh nhân (25,53%) có thời gian sốt 7 - 8<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 67<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> ngày; 2 BN (4,25%) sốt trên 9 ngày. ≤ 3805c sau uống thuốc hạ nhiệt nên cần<br /> Theo Bùi Đại[1], sốt là triệu chứng lau mát tích cực. Có 11 BN (61,10%) lau<br /> tiêu biểu nhất có hầu hết ở bệnh nhân với mát đạt ≤ 3805c. Do SXHD chưa có thuốc<br /> đặc điểm: Đại đa số sốt từ 390C trở lên (70 đặc trị, điều trị chủ yếu là triệu chứng nên<br /> - 90%) cũng có bệnh nhân chỉ sốt 380C. chăm sóc sốt rất quan trọng. Cần phải phối<br /> Kéo dài trung bình 4 - 7 ngày, ít nhất 2 hợp cả 3 phương pháp đó là lau mát, uống<br /> ngày, có trường hợp tới 15 - 19 ngày. đủ nước và dùng thuốc hạ sốt. Những bệnh<br /> nhân sốt mức độ cao mới dùng hạ sốt và<br /> 4.2.3. Theo dõi đặc điểm xuất huyết: cần tuân thủ dùng loại Paracetamol đơn<br /> Có 47 bệnh nhân (100%) xuất huyết chất, liều lượng 10-15 mg/kg/lần cách mỗi<br /> dưới da, 14 bệnh nhân (29,78%) xuất huyết 4-6 giờ, không quá 60mg/kg/24 giờ.<br /> niêm mạc. Như vậy có (29,78%) có xuất 100% BN được tư vấn hướng dẫn<br /> huyết phối hợp cả ngoài da và niêm mạc, cách bù nước đường uống và chế độ ăn.<br /> không có BN xuất huyết nội tạng. Thường Bù nước đường uống rất sinh lý và quan<br /> xuất huyết xảy ra vào ngày thứ 4-5 của trọng, đây là cách điều trị chủ động mà<br /> bệnh, chiếm 55,32%. Kết quả chúng tôi không xâm lấn giải quyết được vấn đề<br /> phù hợp với nghiên cứu của Nguyễn Hùng không để cô máu, không bị quá tải dịch,<br /> Vượng [7] đó là 100% xuất huyết, trong đó không chuyển độ nặng và không dẫn đến<br /> xuất huyết dưới da gặp 67,40%, sau đó là biến chứng của SXHD. Chế độ ăn cho BN<br /> xuất huyết niêm mạc 41,30%. Ngày xuất cũng không được coi nhẹ, điều dưỡng phải<br /> hiện xuất huyết là từ ngày thứ 2 đến ngày nắm vững để tư vấn hướng dẫn cụ thể bảo<br /> thứ 6, nhiều nhất ở ngày thứ 4 của bệnh. đảm dinh dưỡng, không để hạ đường huyết,<br /> 4.2.4. Theo dõi các triệu chứng lâm rối loạn tiêu hóa làm nặng thêm bệnh.<br /> sàng có dấu hiệu cảnh báo: 4.2.6. Thời gian điều trị:<br /> Có 5 BN (10,63%) có các dấu hiệu Thời gian điều trị trung bình 8 ngày;<br /> cảnh báo, trong đó 2 BN (40%) đau vùng 22 BN (46,81%) có thời gian điều trị từ<br /> gan, 2 BN (40%) xuất huyết niêm mạc, 1 5-7 ngày chiếm 14 BN (29,79%) điều trị<br /> BN (10%) nôn nhiều, không có BN chuyển từ 8-10 ngày; 9 BN (19,15%) trên 10 ngày,<br /> độ nặng trong quá trình theo dõi. Kết quả chỉ 2 BN (4,25%) điều trị dưới 5 ngày.<br /> nghiên cứu tương đương với Bùi Đại[1]: Kết quả tương đương với nghiên cứu của<br /> đau vùng gan 15-39%, xuất huyết niêm Nguyễn Hùng Vượng lần lượt là 35,26%,<br /> mạc 19-48%, nôn nhiều 20-23%. 21,45%, 18,84%, 3,78%.<br /> 4.2.5. Chăm sóc sốt: 4.2.7. Kết quả điều trị:<br /> Trong 47 bệnh nhân SXHD có 24 100% khỏi, ra viện, đặc biệt không<br /> BN (51,06%) sốt cao khó hạ trong thời để chuyển độ nặng hơn trong quá trình<br /> gian trung bình từ 3 – 7 ngày (trung bình theo dõi và chăm sóc. Kết quả này đã có từ<br /> là 4,7 ngày). Có 18 BN (75,0%) không hạ nhiều năm nay tại Bệnh viện Quân y 7A,<br /> <br /> 68<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> phản ánh đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng của xuất huyết Dengue:<br /> khoa Truyền nhiễm - Da liễu đã có nhiều Trong 47 bệnh nhân SXHD có 24<br /> kinh nghiệm trong chẩn đoán, điều trị, theo BN (51,06%) sốt cao cần dùng thuốc hạ<br /> dõi, chăm sóc bệnh nhân sốt xuất huyết sốt. Có 18 BN (75,0%) không hạ ≤ 3805c<br /> Dengue. Theo Bùi Đại[1], tỉ lệ tử vong sau dùng thuốc hạ sốt 3nên phối hợp lau<br /> trong bệnh viện trung bình 0,7-1,6%. Theo mát tích cực. Có 11 BN (61,10%) lau mát<br /> WHO[9], tỉ lệ tử vong chung là 2,5%. đạt ≤ 3805c. 100% BN được tư vấn hướng<br /> 5. KẾT LUẬN dẫn cách bù nước đường uống và chế độ<br /> ăn.<br /> Nghiên cứu 47 bệnh nhân sốt xuất<br /> huyết Dengue điều trị từ tháng 3 đến tháng TÀI LIỆU THAM KHẢO:<br /> 8 năm 2018 tại bệnh viện quân y 7A, chúng 1. Bùi Đại(1999) Dengue xuất huyết.<br /> tôi rút ra một số kết luận sau: Nhà xuất bản Y học, Hà nội.<br /> 5.1. Kết quả theo dõi bệnh nhân sốt 2. Bùi Đại, Nguyễn văn Mùi, Nguyễn<br /> xuất huyết Dengue: Hoàng Tuấn (2005), Dengue xuất huyết,<br /> Sốt xuất huyết Dengue gặp ở tuổi bệnh học truyền nhiễm. Nhà xuất bản Y<br /> từ 14 đến 81, tuổi trung bình 37,70, lứa học, Hà Nội.<br /> tuổi mắc SXHD vào nằm điều trị nhiều 3. Đào Đình Đức, Trần Công Đại<br /> nhất là 20 - 29 chiếm 38,30%. Nam chiếm (1988), Các dấu hiệu dự báo sốc và điều trị<br /> 63,83%, nữ 36,17%. sốt xuất huyết Dengue. Kỷ yếu công trình<br /> 42 BN (89,36%) ở mức SXHD, 5 nghiên cứu khoa học Bệnh viện Bạch Mai.<br /> BN (10,64%) SXHD có dấu hiệu cảnh báo 4. Bộ Y tế (2011), Quyết định về việc<br /> trong đó 2 BN (40%) đau vùng gan, 2 BN ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị<br /> (40%) xuất huyết niêm mạc, 1 BN (10%) sốt xuất huyết Dengue. Bộ y tế.<br /> nôn nhiều, không có BN chuyển SXHD 5. Bộ Y tế (2015), Tài liệu tập huấn<br /> nặng trong quá trình theo dõi và chăm sóc. sốt xuất huyết. Bộ y tế.<br /> 100% BN có sốt, trong đó sốt cao 6. Cục Quân y (2012), Tài liệu tập<br /> là 24 BN chiếm 51,06%; 19 BN sốt vừa huấn phòng chống sốt xuất huyết. Cục<br /> chiếm 40,43%; 28 BN (59,58%) có thời quân y, Bộ quốc phòng.<br /> gian sốt 5 - 6 ngày chiếm tỷ lệ cao nhất; 12 7. Nguyễn Hùng Vượng (2006), Một<br /> BN (25,53%) có thời gian sốt 7 - 8 ngày. số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh<br /> nhân sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue<br /> 100% xuất huyết dưới da, 14 BN<br /> tại Khánh Hòa năm 2005 – 2006. Luận<br /> (29,78%) xuất huyết ngoài da và niêm<br /> văn thạc sĩ y khoa 2006, Học viện quân y.<br /> mạc. Xuất huyết xảy ra vào ngày thứ 4 - 5<br /> 8. CDC (2018), http://vi.wikipedia.<br /> của bệnh chiếm 55,32%.<br /> org.<br /> Thời gian điều trị trung bình 8 ngày. 9. WHO (2009), Dengue hemoragic<br /> 100% bệnh nhân khỏi, ra viện. fever, diagnosis, treatment and control.<br /> 5.2. Kết quả chăm sóc bệnh nhân sốt Geneva. <br /> <br /> 69<br />