intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đánh giá mức độ nhiễm một số sâu hại chính trên các tổ hợp ngô lai mới trồng trên vùng đất bãi ven sông tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa năm 2017

Chia sẻ: Quenchua5 Quenchua5 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

33
lượt xem
1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài báo này cung cấp các kết quả nghiên cứu về mức độ nhiễm các loài sâu hại ngô chính của một số tổ hợp ngô lai trồng trên đất bãi ven sông của huyện Thiệu Hóa tỉnh Thanh Hóa trong năm 2017.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đánh giá mức độ nhiễm một số sâu hại chính trên các tổ hợp ngô lai mới trồng trên vùng đất bãi ven sông tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa năm 2017

  1. Kết quả nghiên cứu Khoa học BVTV - Số 4/2019 25. Yang R. H., Su J. H., Shang J. J., Wu Y. Y., Li diversity by deep sequencing, PloS one, 13(10), Y., Bao D. P., & Yao Y. J., 2018. Evaluation of the e0206428. ribosomal DNA internal transcribed spacer (ITS), specifically ITS1 and ITS2, for the analysis of fungal Phản biện: TS. Trịnh Xuân Hoạt ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ NHIỄM MỘT SỐ SÂU HẠI CHÍNH TRÊN CÁC TỔ HỢP NGÔ LAI MỚI TRỒNG TRÊN VÙNG ĐẤT BÃI VEN SÔNG TẠI HUYỆN THIỆU HÓA, TỈNH THANH HÓA NĂM 2017 Assessment of The Level of Infestation Caused by Some Major Insect Pests in New Hybrid Maize Planted on Coastal Riverside Land in Thieu Hoa District, Thanh Hoa Province in 2017 1 2 Lê Văn Ninh và Lê Quý Tƣờng Ngày nhận bài: 11.05.2019 Ngày chấp nhận: 4.7.2019 Abstract In Thanh Hoa province, maize growing area accounts for high rate; however, the productivity is low due to many reasons: 1) the degradation of seed quality; 2) seed sources are not actively supplied; 3) the emergence and damage of insect pests. Maize is one of the main crops for spring and autumn crops in Thieu Hoa district in recent years. The insect pests those damage maize in Thieu Hoa district include armyworm (Spodoptera litura Fabr); black cut worm (Agrotis ypsilon Hufnagel); corn stem borer (Ostrinia furnacalis Guenee) and maize aphis (Aphis maydis Fitch). They can reduce yields by 10-20% in some areas. A survey on maize grown in riverside land in Thieu Hoa district, Thanh Hoa province has identified four major insect pests of maize, of which armyworm and corn stemborere are most destructive pests. In different varieties of maize, the infestation and population densities of insect pests are different. In the three new hybrid maize varieties and check maize variety, CP333 was most severely damaged, followed by the hybrid maize QT66. Hybrid maize QT55 was lightest damaged. For different insect pests, at different growth stages of maize, the damage level caused by each pest was different to others. Keywords: armyworm, corn stem borer, infestation level, maize aphid, maize insect pests * 1. ĐẶT VẤN ĐỀ khẩu không chủ động nguồn giống (Phan Xuân Hào 2008); 3) do sự phát sinh và phá hại của các Trong những năm gần đây, ngô được xem là một trong những cây trồng chủ lực ở huyện loài sâu hại (Phạm Văn Lầm, 2013). Cây ngô ở Thiệu Hóa thường xuyên bị các sâu tấn công gây Thiệu Hóa tỉnh Thanh Hóa. Giống như các địa hại nặng, đặc biệt là sâu xám Agrotis ypsilon phương khác thuộc tỉnh Thanh Hóa, ngô ở huyện Hufnagel; sâu đục thân Ostrinia furnacalis Thiệu Hóa năng suất thấp là do một số nguyên Guenee và sâu khoang Spodoptera litura Fabr và nhân:1) do giống bị thoái hóa: 2) giống nhập rệp muội Aphis maydis Fitch (Quách Thị Ngọ, 2000) (Nguyễn Thị Kim Oanh, 1996). Có nơi, sâu 1. Khoa Nông Lâm Ngư nghiệp Trường Đại học Hồng hại làm giảm năng suất ngô từ 10-20%. Mặc dù Đức, tỉnh Thanh Hóa nông dân đã sử dụng nhiều loại thuốc bảo vệ 2. Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây thực vật để phòng trừ các loài sâu hại nhưng trồng Quốc Gia 49
  2. Kết quả nghiên cứu Khoa học BVTV - Số 4/2019 hiệu quả đạt được như mong muốn. Việc xác Bố trí các công thức thí nghiệm đồng ruộng định được các loài sâu hại chính trên các giống theo kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủ (RCB), nhắc lại 2 ngô trồng tại địa phương có ý nghĩa quan trọng 3 lần. diện tích mỗi ô là 14 m . Cụ thể như sau: trong việc xác định các biện pháp quản lý một Công thức I: Giống CP 333 (đối chứng); cách phù hợp và có hiệu quả. Bài báo này cung Công thức II: QT66; cấp các kết quả nghiên cứu về mức độ nhiễm Công thức III: QT55; các loài sâu hại ngô chính của một số tổ hợp ngô Công thức IV: QT68 lai trồng trên đất bãi ven sông của huyện Thiệu Áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác theo quy Hóa tỉnh Thanh Hóa trong năm 2017. chuẩn “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khảo nghiệm giá trị canh tác và giá trị sử dụng của 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU giống ngô” QCVN 01-56:2011/BNNPTNT của Bộ Vật liệu nghiên cứu Nông nghiệp và PTNT. Chỉ tiêu theo dõi Các tổ hợp ngô QT55; QT66; QT68 là những Điều tra đánh giá mật độ và mức độ gây hại của tổ hợp ngô lai do nhóm tác giả trường Đại học Đực, tỉnh Thanh Hóa lai tạo và đưa ra khảo các sâu hại trên ngô vào các giai đoạn sinh trưởng chính của cây ngô bao gồm: giai đoạn cây con, giai nghiệm tại các vùng sinh thái trong tỉnh. Giống đoạn ngô vươn cao, giai đoạn ngô trỗ cờ phun râu ngô đối chứng là CP333 (là giống hiện đang được sản xuất đại trà tại địa phương). Phân bón, và giai đoạn ngô chín sữa – chín sáp. Mỗi kỳ điều tra tiến hành điều tra mật độ sâu tại 5 điểm trên 2 thuốc BVTV sử dụng theo quy trình canh tác đường chéo góc của mỗi ô thí nghiệm. Ở mỗi điểm, chung cho cây ngô. Phương pháp nghiên cứu tiến hành điều tra mật độ các loại sâu hại, thiên địch hiện diện trên toàn bộ số lá, đinh sinh trưởng Nghiên cứu được tiến hành theo Quy chuẩn và các bộ phận khác của 3 cây ngô.. Việt Nam (QCVN 01-167: 2014/BNNPTNT) của Bộ Nông nghiệp và PTNT về điều tra sinh vật hại Điều tra mật độ và tỷ lệ hại của các sâu chính hại ngô. trên cây ngô. Tổng số sâu điều tra - Mật độ sâu hại (con/cây) = Tổng số cây điều tra (Tổng số bộ phận bị hại (thân, lá, cây...) - Tỷ lệ hại (%) = -------------------------------------------------------- x 100 (Tổng số bộ phận của cây điều tra ) Điều tra tỷ lệ hại của rệp muội ngô được thực 3.1 Thành phần sâu chính hại trên các tổ hiện theo QCVN 01-38: 2010/BNNPTNT. hợp và giống ngô trên vùng đất bãi ven sông Cấp 1: nhẹ (quần thể rệp muội xuất hiện tại Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hoá rải rác). Ngô là cây trồng ngắn ngày, có thể trồng nhiều Cấp 2: trung bình (quần thể rệp muội phân bố vụ trong năm, ngô là cây trồng có dinh dưỡng cao dưới 1/3 dảnh, búp, cờ, cây). ở các bộ phận: thân, lá, hạt. Lá ngô là nguồn thức Cấp 3: nặng (quần thể rệp muội phân bố trên ăn ưa thích và cũng là nơi cư trú của nhiều loài sâu 1/3 dảnh, búp, cờ, cây). hại và thiên địch. Số lượng và mật độ của các loài Phƣơng pháp xử lý số liệu thay đổi theo giai đoạn sinh trưởng của cây ngô. Số liệu thu thập được xử lý thống kê bằng Kết quả điều tra thành phần sâu hại chính trên các tổ hợp lai và giống đối chứng trồng tại phần mềm Excel và chương trình IRRISTAT 5.0 vùng đất bãi ven sông huyện Thiệu Hóa, tỉnh 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Thanh Hoá (bảng 1). 50
  3. Kết quả nghiên cứu Khoa học BVTV - Số 4/2019 Bảng 1. Thành phần sâu chính hại ngô trên đất bãi ven sông tại huyện Thiệu Hóa năm 2017 STT Tên Việt Nam Tên khoa học Tần suất xuất hiện 1 Rệp muội ngô Aphis maydis Fitch +++ 2 Sâu khoang Spodoptera litura Fabr +++ 3 Sâu xám Agrotis ypsilon Hufnagel +++ 4 Sâu đục thân ngô Ostrinia furnacalis Guenee ++ Ghi chú: +: Xuất hiện ít, gây hại nhẹ ++:Xuất hiện vừa, gây hại trung bình +++: Xuất hiện nhiều, gây hại nặng Qua bảng 1 cho thấy có 4 loài sâu hại chính Sâu khoang, là đối tượng gây hại nặng trên xuất hiện trên các tổ hợp lai và giống đối chứng. ngô trồng ở vùng đất bãi ven sông huyện Thiệu Mức độ gây hại và xuất hiện của từng loại sâu Hóa, tỉnh Thanh Hóa, đặc biệt là những năm hại khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn sinh khô hạn và sau những trận lũ lụt nặng. Ngô bị trưởng phát triển của cây ngô. Sâu khoang sâu khoang Spodoptera litura Fabr gây hại ở Spodoptera litura Fabr, sâu xám Agrotis ypsilon giai đoạn cây con, ngay từ đầu vụ, từ khi mọc Hufnagel gây hại ở giai đoạn từ khi ngô bắt đầu mầm đến khi ngô 4-5 lá thật. Khi sâu khoang mọc đến khi ngô có 5 lá thật. Rệp muội Aphis có mật độ cao, sâu cắn gãy cây làm giảm mật 2 maydis Fitch gây hại nặng từ giai đoạn ngô phun độ cây/m dẫn đến năng suất ngô bị giảm. Từ râu trỗ cờ, sâu đục thân ngô Ostrinia furnacalis khi ngô vươn lóng đến khi thu hoạch sâu ăn Guen gây hại khi cây ngô được 2-3 lá cho đến khuyết lá làm ảnh hưởng khả năng quang hợp khi thu hoạch. của cây. Kết quả nghiên cứu trùng với kết quả điều tra của tác giả (Nguyễn Xuân Thành, 3.2 Mức độ gây hại của sâu khoang 2007). Mật độ sâu khoang xuất hiện và gây hại (Spodoptera litura Fabr) đến các tổ hợp lai và trên các tổ hợp lai và giống đối chứng rất khác giống đối chứng trồng tại huyện Thiệu Hóa, nhau (bảng 2). tỉnh Thanh Hoá Bảng 2. Mức độ gây hại của sâu khoang (Spodoptera litura Fabr) trên các tổ hợp lai và giống đối chứng trồng tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hoá năm 2017 Mật độ sâu khoang trên các tổ hợp và giống ngô trồng trên đất bãi ven sông tại 2 huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hoá (con/m ) Giai đoạn CP 333 QT66 QT55 QT68 sinh trưởng Vụ Vụ Vụ LSD Vụ Vụ Thu Vụ Vụ Vụ CV% Thu Thu Thu 0,5 Xuân đông Xuân Xuân Xuân đông đông đông Mọc mầm- 5 lá 19,6 23,8 15,9 18,7 12,3 15,8 17,6 20,4 1,2 2,3 Vươn cao 7,2 8,5 5,7 9,4 4,2 6,7 5,9 7,8 0,8 1,4 Phun râu, trỗ cờ 6,7 7,8 4,6 6,5 2,9 4,3 4,2 5,3 0.5 1,3 Cả 3 tổ hợp lai và giống CP33 làm (đối CP333. Trong 2 vụ sản xuất ngô tại Thiệu Hóa chứng) tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa đều thì vụ Thu Đông sâu khoang gây hại nặng hơn vụ bị sâu khoang gây hại; mức độ gây hại trên các Xuân. Trong 3 tổ hợp ngô lai, thì tổ hợp QT55 bị tổ hợp lại và giống đối chứng là khác nhau thể gây hại nhẹ nhất. hiện qua sự khác nhau về mật độ sâu khoang 3.3 Mức độ bị Sâu xám (Agrotis ypsilon trên các tổ hợp ngô lai và giống đối chứng. Giống Hufnagel) gây hại ở các tổ hợp lai và giống đối bị sâu khoang gây hại nặng nhất (có mật độ sâu 2 chứng tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hoá cao nhất đạt 23,8 con/m ) vụ Thu Đông là giống 51
  4. Kết quả nghiên cứu Khoa học BVTV - Số 4/2019 Sâu xám (Agrotis ypsilon Hufnagel) là đối lai và giống đối chứng là khác nhau, sâu xám gây tượng gây hại nặng trên ngô trồng ở vùng đất bãi hại nặng ở giai đoạn cây con, các vụ khác nhau ven sông huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa, sâu trong năm thì mức độ gây hại của sâu xám cũng xám gây hại làm ảnh hưởng đến năng suất và khác nhau (bảng 3). chất lượng ngô. Mức độ gây hại trên các tổ hợp Bảng 3. Mức độ gây hại của sâu xám (Agrotis ypsilon Hufnagel) ở các tổ hợp lai và giống đối chứng tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hoá năm 2017 Mật độ sâu xám gây hại trên các tổ hợp ngô lai tai huyện Thiệu Hóa, tỉnh tỉnh Thanh Hoá 2 (con/m ) Giai đoạn sinh CP 333 QT66 QT55 QT68 trưởng Vụ Vụ Thu Vụ Vụ Thu Vụ Vụ Thu Vụ Vụ Thu CV% LSD 0,5 Xuân đông Xuân đông Xuân đông Xuân đông Mọc mầm- cây con 14,9 16,8 12,5 14,7 6,9 10,6 9,5 12,6 1,5 2,1 Vươn cao 8,6 10,2 6,1 8,4 3,6 5,4 4,8 6,8 1,2 1,9 Phun râu, trỗ cờ 4,1 7,3 3,6 5,7 2,7 3,2 3,4 4,5 0,8 1,1 Bảng 3 cho thấy, sâu xám (Agrotis ypsilon CP 333 (đối chứng) có mật độ sâu xám gây Hufnagel) phát sinh và gây hại trên cây ngô hại cao nhất. từ giai đoạn cây con đến khi thu hoạch. Ở tất 3.4 Mức độ nhiễm sâu đục thân ngô cả các tổ hợp lai và giống đối chứng đều phát (Ostrinia furnacalis Guenee) của các tổ hợp hiện thấy sự xuất hiện và gây hại của sâu lai và giống đối chứng tại huyện Thiệu Hóa, xám nhưng diễn biến mật độ sâu xám trên các tỉnh Thanh Hoá tổ hợp lai và giống đối chứng biến động theo các giai đoạn sinh trưởng của cây ngô, chủ Kết quả điều tra trên 3 tổ hợp lai và giống đối yếu là giai đoạn cây con. Mật độ sâu xám gây chứng (CP333) cho thấy, sâu đục thân ngô hại giảm dần từ giống đối chứng CP 333 đến Ostrinia furnacalis Guenee, phát sinh và gây hại tổ hợp lai QT55 ở thời kỳ cây con. Trong 3 tổ từ khi ngô bắt đâu phun râu đến khi ngô chín hợp lai và giống đối chứng thì tổ hợp lai QT55 sáp. Diễn biến mật độ sâu đục thân ngô hại bắp có mật độ sâu xám xuất hiện và gây hại thấp hại trên các tổ hợp lai và giống đối chứng trồng nhất, tiếp đến là tổ hợp lai QT68, còn giống tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa (bảng 4). Bảng 4. Diễn biến mật độ sâu đục thân ngô (Ostrinia furnacalis Guenee) trên các tổ hợp lai và giống đối chứng tại Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa năm 2017 Giai đoạn ngô phun râu, Tổ hợp lai và Tỷ lệ hại (%) Giai đoạn ngô chín sữa trỗ cờ giống ngô đối của sâu đục CV% LSD 0,5 Vụ Thu chứng thân Vụ Xuân Vụ Thu đông Vụ Xuân đông CP 333 TLH (%) 5,7 6,5 3,6 5,9 1,8 2,0 QT66 TLH (%) 4,1 5,6 3,2 5,1 1,3 1,7 QT55 TLH (%) 2,9 3,7 2,5 3,6 0,8 1,0 QT68 TLH (%) 3,7 4,8 2,8 4,3 0,5 0,8 Trong quá trình sinh trưởng, các tổ hợp lai và lệ hại nặng nhất trong vụ xuân là 5,7%. Tỷ lệ hại giống đối chứng (CP333) bị sâu đục thân ngô sâu đục thân ngô thấp nhất ở vụ xuân đối với tổ (Ostrinia furnacalis Guenee) gây hại khác nhau, hợp lai QT55 tỷ lệ bị hại là 2,9 %.. nhưng ở cả 3 tổ hợp lai và giống đối chứng 3.5 Mức độ gây hại của rệp (Aphis maydis (CP333) tỷ lệ hại sâu cao nhất là ở giai đoạn Fitch) trên các tổ hợp lai và giống đối chứng cây ngô phun râu, trỗ cờ. Ở giống CP333 với tỷ tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hoá 52
  5. Kết quả nghiên cứu Khoa học BVTV - Số 4/2019 Rệp muội (Aphis maydis Fitch) là loài sâu hại sông huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hoá. Tỷ lệ hại thường xuyên xuất hiện và gây hại nặng làm trên các tổ hợp lai và giống đối chứng khác nhau giảm năng suất trên cây ngô tại vùng đất bãi ven cho mức độ hại khác nhau (bảng 5). Bảng 5. Tỷ lệ hại của rệp Aphis maydis Fitch hại trên các tổ hợp lai và giống đối chứng tại huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa năm 2017 Tổ hợp lai Tỷ lệ (%) hại của rệp Aphis maydis Fitch trên các tổ hợp lai và giống và giống ngô đối chứng CV (%) LSD .05 đối chứng Cây con Vươn cao phun râu, trỗ cờ Chín sáp CP 333 5,7 9,4 13,1 7,6 2,4 1,9 QT66 4,3 8,2 10,2 5,8 2,6 1,7 QT55 3,4 4,5 7,3 4,3 2,3 1,2 QT68 3,9 6,3 8,4 4,9 1,6 0,7 Từ kết quả bảng 5 cho thấy, rệp Aphis maydis mức độ gây hại của các loài sâu hại cũng khác Fitch hại ngô xuất hiện sớm và gây hại trên tất cả nhau, sâu khoang Spodoptera litura Fabr xuất các tổ hợp lai và giống đối chứng từ khi cây ngô hiện sớm và gây hại nặng nhất ở giai đoạn cây ở giai đoạn cây con đến thu hoạch. Tỷ lệ hại của con, còn rệp Aphis maydis Fitch xuất hiện và gây rệp gây hại có sự tăng giảm tùy vào từng giai hại nặng ở giai đoạn ngô phun râu, trỗ cờ. đoạn sinh trưởng, phát triển của cây ngô. Tỷ lệ hại của rệp Aphis maydis Fitch cao nhất ở giai TÀI LIỆU THAM KHẢO đoạn ngô phun râu, trỗ cờ (ở giống ngô CP 333 tỷ lệ hại lên đến 13,1%). Trong giai đoạn cây con, 1. Phan Xuân Hào, 2008. Một số giải pháp nâng tỷ lệ hại ở giống ngô CP 333 chỉ là 5,7 %. Ở các cao năng suất ngô ở Việt Nam, Báo cáo tại Viện Khoa tổ hợp ngô lai khác nhau thì tỷ lệ hại của rệp Học Nông Nghiêp Việt Nam tháng 3 /2008. cũng khác nhau, thấp nhất ở tổ hợp ngô lai QT55 2. Phạm Văn Lầm, 2013. Các loài côn trùng và tỷ lệ hại ở giai đoạn phun râu trỗ cờ là 7,3%. nhện nhỏ gây hại cây trồng phát hiện ở Việt Nam. Quyển 1, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội, tr.242-264. 4. KẾT LUẬN 3. Quách Thị Ngọ, 2000. Nghiên cứu rệp muội Trên tất cả tổ hợp ngô lai và giống ngô đối (Homoptera: Aphididae) trên một số cây trồng chính ở chứng trồng tại vùng đất bãi ven sông huyện đồng bằng sông Hồng và biện pháp phòng trừ. Tóm tắt Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa, có 4 đối tượng sâu luận án tiến sĩ. Hà Nội. hại chính trong đó sâu khoang Spodoptera litura 4. Nguyễn Thị Kim Oanh, 1996. Nghiên cứu thành Fabr và rệp Aphis maydis Fitch là những đối phần, đặc tính sinh học, sinh thái của một số loài rệp tượng có tần suất xuất hiện nhiều. muội (Aphididae-Homoptera) hại cây trồng vùng Hà Ở các tổ hợp ngô lai khác nhau, tình hình Nội. Tóm tắt luận án phó tiến sĩ. Hà Nội. phát sinh và gây hại của các loài sâu hại cũng 5. Nguyễn Xuân Thành, 2007. Atlat Côn trùng. khác nhau. Trong 3 tổ hợp ngô lai và giống đối NXB Nông nghiệp. chứng (CP333), thì giống đối chứng (CP333) bị 6. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hại nặng nhất, tiếp đến là tổ hợp ngô lai QT66. (2014).Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương Tổ hợp ngô lai QT55 là tổ hợp ngô lai bị các loài pháp điều tra phát hiện dịch hại trên cây ngô. QCVN sâu hại nhẹ nhất. 01-167: 2014. Đối với các loai sâu hại khác nhau và ở các giai đoạn sinh trưởng khác nhau của cây ngô thì Phản biện: TS.NCVCC. Nguyễn Văn Liêm 53
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2