Đánh giá tác dụng hạ đường huyết của thổ phục linh (Smilax Glabra Roxb, Liliaceae - SG) theo đường uống trên chuột nhắt và ảnh hưởng của nó trên test dung nạp Glucose

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

61
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiếp theo nghiên cứu của chúng tôi về tác dụng hạ đường huyết của SG trên chuột theo đường tiêm mμng bụng [2, 3], trong nghiên cứu nμy, mục tiêu của chúng tôi lμ tiếp tục đánh giá tác dụng hạ đường huyết của SG trên chuột, nhưng theo đường uống vμ đánh giá ảnh hưởng của SG trên tét dung nạp glucose để tìm hiểu thêm cơ chế tác dụng hạ đường huyết của thuốc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá tác dụng hạ đường huyết của thổ phục linh (Smilax Glabra Roxb, Liliaceae - SG) theo đường uống trên chuột nhắt và ảnh hưởng của nó trên test dung nạp Glucose

§¸nh gi¸ t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña thæ phôc linh (smilax glabra roxb, liliaceae - Sg) theo ®−êng uèng trªn chuét nh¾t vµ ¶nh h−ëng cña nã trªn test dung n¹p glucose NguyÔn Ngäc Xu©n1, §µo V¨n Phan2 NguyÔn ThÞ BÝch Thu3 1 §¹i häc T©y Nguyªn, 2§¹i häc Y Hµ Néi 3 ViÖn D−îc liÖu TW Hµ Néi Trªn chuét nh¾t, uèng liÒu duy nhÊt 1g/kg, SG g©y h¹ ®−êng huyÕt kho¶ng 10,58%; dïng liªn tôc trong 7 ngµy, t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña SG kho¶ng 26,78% (p < 0,05). T¸c dông cña SG cã thÓ mét phÇn lµ do t¨ng nh¹y c¶m cña tæ chøc víi insulin. I. §Æt vÊn ®Ò §Þnh l−îng glucose t¹i c¸c thêi ®iÓm 0 giê TiÕp theo nghiªn cøu cña chóng t«i vÒ t¸c (ch−a dïng thuèc) 2, 4, 6, 7, 8 giê sau dïng dông h¹ ®−êng huyÕt cña SG trªn chuét theo thuèc. ®−êng tiªm mµng bông [2, 3], trong nghiªn cøu 2.2. §¸nh gi¸ t¸c dông cña SG b»ng nµy, môc tiªu cña chóng t«i lµ tiÕp tôc ®¸nh gi¸ ®−êng uèng dïng dµi ngµy (7 ngµy) t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña SG trªn chuét, Chuét nh¾t ®−îc chia lµm 2 l« nh−ng theo ®−êng uèng vµ ®¸nh gi¸ ¶nh L« 1. Uèng n−íc muèi sinh lý 0,1ml/10 gam h−ëng cña SG trªn tÐt dung n¹p glucose ®Ó t×m chuét (dïng lµm l« chøng); l« 2 uèng SG 1g/kg hiÓu thªm c¬ chÕ t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña trong cïng thÓ tÝch 0,1ml/10g chuét uèng liªn thuèc. tôc 7 ngµy. II. ChÊt liÖu, ®èi t−îng vµ ph−¬ng Sau 6 ngµy dïng thuèc liªn tôc, ®Õn ngµy ph¸p nghiªn cøu thø 7 ®Þnh l−îng glucose vµo thêi ®iÓm 0 giê 1. ChÊt liÖu vµ ®èi t−îng nghiªn cøu (tr−íc lóc uèng thuèc) 6, 7, 8 vµ 10 giê sau uèng thuèc. Th©n rÔ cña SG ph¬i kh« chiÕt trong ethanol thu håi d−íi d¹ng bét 1mg bét t−¬ng 2.3. Kh¶ n¨ng dung n¹p glucose ë chuét ®−¬ng 25mg d−îc liÖu kh« ®−îc dïng trong tiªm strepozotocin (100mg/kg) nghiªn cøu (chi tiÕt xin xem [2, 3]) Streptozotocin (STZ) lµ kh¸ng sinh chèng ung 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu th−, cã t¸c dông ph¸ huû tÕ bµo β tuyÕn tuþ. Trªn c¬ së th¨m dß liÒu streptozotocin cña lÇn nghiªn 2.1. §¸nh gi¸ t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cøu tr−íc [1], chóng t«i chän liÒu 100mg/kg - tmb cña SG trªn chuét nh¾t lµ liÒu ch−a g©y t¨ng ®−êng huyÕt nhiÒu ®Ó thö L« 1: uèng n−íc muèi sinh lý (NaCl 0,9%) kh¶ n¨ng dung n¹p glucose ë chuét. 0,1mg/10gam chuét (dïng lµm l« chøng); l« 2 Ba ngµy (72 giê) tr−íc khi uèng glucose, uèng SG 1g/kg; l« 3 SG tiªm mµng bông (tmb) chuét ®−îc chia lµm 2 l«: 100g/kg; l« 4 SG tmb 200mg/kg; l« 5 insulin tmb 1Ul/kg; tÊt c¶ ®Òu trong mét thÓ tÝch L« 1. NaCl 0,9% tmb 0,1mg/kg; l« 2 STZ 0,1ml/10g chuét. tmb 100mg/kg trong 0,1ml. Ngµy thÝ nghiÖm cho chuét ë c¶ 2 l« uèng glucose víi liÒu 2g/kg. 20
§Þnh l−îng glucose m¸u ë c¸c thêi ®iÓm 0 2.5. ¶nh h−ëng cña SG trªn t¸c dông h¹ giê (ch−a uèng glucose) 1/2, 1 vµ 2 giê sau ®−êng huyÕt cña isulin ë chuét g©y ®¸i th¸o uèng glucose. ®−êng b»ng STZ 300mg/kg 2.4. ¶nh h−ëng cña SG trªn test dung 72 giê sau tiªm STZ chuét ®−îc chia lµm 2 l« n¹p glucose ë chuét ®∙ ®−îc g©y t¨ng L« 1. tmb NaCl 0,9% - 4 giê sau tmb insulin ®−êng huyÕt b»ng STZ liÒu 100mg/kg 0,5Ul/kg Sau 72 giê tiªm STZ 100mg/kg, chuét ®−îc L« 2. tmb SG 200mg/kg - 4 giê sau tiªm chia lµm 2 l« insulin 0,5UI/kg L« 1. Tiªm n−íc muèi sinh lý 0,9% §inh l−îng glucose vµo lóc 0 giê ch−a tiªm 0,1ml/10g chuét; l« 2 tiªm SG 200mg/kg. SG, 2/1, 1 vµ 2 giê sau uèng glucose. §Þnh l−îng glucose 0 giê lóc ch−a tiªm SG, 3. §Þnh l−îng glucose 4 giê sau tiªm thuèc. Sau ®ã cho chuét uèng §Þnh l−îng glucose b»ng que thö glucose glucose 2g/kg trong 0m1ml. §Þnh l−îng m¸u vµ ®äc kÕt qu¶ trªn m¸y One Touch Profile glucose 30, 60, 120 phót sau uèng glucose. Meter do h·ng Johnson & Johnson s¶n xuÊt. III. KÕt qu¶ 1. ¶nh h−ëng cña SG trªn nång ®é glucose m¸u ë chuét nh¾t B¶ng 1: ¶nh h−ëng cña SG trªn nång ®é glucose m¸u ë chuét nh¾t (n = 10 / l«) Nång ®é glucose m¸u (mg/dl) T (giê) 0 giê 1/2 giê 1 giê 2 giê 4 giê 6 giê 7 giê 8 giê Chøng 149,16 155 ± 144,5 ± 154,16 ± ± 8,10 10,43 15,44 11,26 SG 1g/kg 137,71 125,57 ± 126,85 ± 123,71 123,14 (uèng) ± 12,07 13,43 0,68 ±15,08 ±12,11 -8,81% -7,88% -10,16% -10,58% SG 133 ± 114,5 ± 95,66 ± 105,83 ± 100mg/kg 8,27 12,91 12,61 12,46 (tmb) -13,90% -28,07% -20,42% SG 146,16 121,83 ± 89,16 ± 111,16 ± 200g/kg ± 10,72 16,94 19,82 19,12 (tmb) -16,64% -38,99%** -23,93% insulin 134,6 ± 51,2 ± 7,64 86 ± 4,30 99 ± 134,8 1UI/kg 14,25 -54,53%** - 36,10% 11,22 ±13,08 (tmb) ** -33,43% Ghi chó: * p< 0,05; ** p < 0,01. NhËn xÐt: SG uèng liÒu duy nhÊt 1g/kg, t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt yÕu, kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa (p > 0,05) so víi chøng SG tiªm mµng bông (tmb) liÒu 100mg/kg sau 2 giê b¾t ®Çu cã t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt (13,90%). 21
2. ¶nh h−ëng cña SG trªn nång ®é glucose m¸u ë chuét nh¾t sau 7 ngµy uèng SG B¶ng 2: ¶nh h−ëng cña SG trªn nång ®é glucose m¸u ë chuét nh¾t sau 7 ngµy uèng SG (n = 10/l«) Nång ®é glucose m¸u (mg/dl) L« ngµy 0 7 ngµy 6 giê 7 giê 8 giê 10 giê 0 giê NaCl 0,9% (uèng) 1342, ± 139,0 ± 139,88 ± 143,55 ± 122,11 ± 148,5 ± 6,9 11,73 12,67 18,78 18,78 14,64 SG 1g (uèng) 148,2 ± 130,4 ± 123,11 ± 115,6 ± 108,5 ± 126,8 ± 11,56 9,51 12,57 27,39 21,04 21,31 12,02% -16,93% -21,99% -26,78% -14,43% Ghi chó: * p < 0,5 NhËn xÐt: SG uèng (1g/kg ngµy) sau 7 ngµy liªn tôc cã t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt 3. Kh¶ n¨ng dung n¹p glucose ë chuét tiªm STZ liÒu 100mg B¶ng 3: Kh¶ n¨ng dung n¹p glucose ë chuét tiªm STZ liÒu 100mg (n = 10/l«) Thêi gian Nång ®é glucose (mg/dl) L« 72 giê sau tiªm 30 phót 60 phót 120 phót Uèng glucose chøng (tmb) 193 ± 15,75 164 ± 16,37 139 ± 9,96 2g/kg 132,75±26,47 NaCl +45,38% +23,54% +4,7% STZ (tmb) (100mg) 152,25±6,18 235,75 ± 73 216,5 ±80,5 187 ± 68,6 +54,84% +42,20% * +22,82% Ghi chó: * p < 0,05 NhËn xÐt: chuét tiªm STZ 100mg/kg kh¶ n¨ng dung n¹p glucose gi¶m râ ë giê thø 1, giê thø 2 sau uèng glucose so víi chøng (kh«ng tiªm STZ) 4. ¶nh h−ëng cña SG trªn test dung n¹p glucose ë chuét g©y suy gi¶m dung n¹p glucose b»ng STZ liÒu 100mg/kg B¶ng 4: ¶nh h−ëng cña SG trªn test dung n¹p glucose ë chuét g©y suy gi¶m dung n¹p glucose b»ng STZ liÒu 100mg/kg (n = 10/l«) Tr−íc lóc thÝ nghiÖm 72 giê, tÊt c¶ chuét ë c¶ 2 l« ®Òu ®· ®−îc nhËn 100mg/kg STZ theo ®−êng tiªm mµng bông T (giê) Nång ®é glucose m¸u (mg/dl) 0 giê (a) 4 giê sau 1/2 giê (c) 1 giê (d) 2 giê (e) Uèng glucose L« dïng SG (b) Chøng NaCl 149 ± 110,6 ± 7,4 204 ±29,05 175 ± 32,00 164,6± 22,06 0,9% 15,04 +84,44% +58,22% +48,82% SG (tmb) 136 ± 71,8 ± 15,95 130 ± 28,50 93,75± 20,12 73,25 ±8,65 4,74 +81,50% +30,57%* +2,01%** Ghi chó: * p < 0,05 ; ; ** p < 0,01 % h¹ ®−êng huyÕt cña c¸c cét c, d, e so víi b NhËn xÐt:- Sau 30 phót uèng glucose ch−a thÊy cã sù kh¸c biÖt gi÷al« trÞ vµ l« chøng - Sau 60 phót, 120 phót kh¶ n¨ng dung n¹p glucose cña l« trÞ cao h¬n so víi l« chøng 22
5. ¶nh h−ëng cña SG trªn TDH§H cña insulin (0,5UI/kg) ë chuét g©y §T§ b»ng STZ 300mg/kg. B¶ng 5: ¶nh h−ëng cña SG trªn TDH§H cña insulin (0,5UI/kg) ë chuét g©y §T§ b»ng STZ 300mg/kg T (giê) Nång ®é glucose (mg/dl) L« 72 giê sau 1/2 giê sau tiªm 1 giê sau tiªm 2 giê sau tiªm tiªm STZ insulin insulin insulin Tiªm insulin Chøng NaCl 406,54 306,63 ± 107,14 293,81±119,84 314,9±122,94 0,9% n = 10 ± 107,14 -24,57% -27,72% -22,54% STZ (tmb) 433,9 277,81 ±104,12 189,36±72,53 222,27±47,36 (100mg) ± 69,15 -35,97% -56,35% -48,55% - SG 200mg tmb lµm t¨ng t¸c dông h¹ m¹nh nhÊt ë giê thø 4 sau tiªm (21%) [4]; kÕt ®−êng huyÕt cña insulin qu¶ nµy còng phï hîp víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i [3]. Tuy nhiªn, t¸c gi¶ chØ dõng IV. Bµn luËn l¹i ë ®−êng tiªm mµng bông mµ ch−a thö t¸c Trªn chuét nh¾t, SG tmb cã t¸c dông h¹ dông cña thuèc b»ng ®−êng uèng. ®−êng huyÕt râ, møc h¹ ®−êng huyÕt m¹nh 2. C¬ chÕ t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña SG. nhÊt ë giê thø 4 vµ kÐo dµi trªn 4 giê, møc ®é h¹ ®−êng huyÕt phô thuéc vµo liÒu l−îng, liÒu §Ó t×m hiÓu c¬ chÕ t¸c dông h¹ ®−êng cµng cao t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cµng m¹nh huyÕt cña SG chóng t«i ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng (SG 100mg: 29,07%; SG 200mg: 38,99%) cña SG trªn test dung n¹p glucose ë chuét tiªm STZ liÒu thÊp (100mg/kg) vµ trªn m« h×nh Trong lÇn nghiªn cøu tr−íc [2[, chóng t«i ®· t¨ng ®−êng huyÕt b»ng STZ liÒu cao cho chuét uèng SG víi liÒu 200mg/kg, t¸c (300mg/kg). dông h¹ ®−êng huyÕt kh«ng râ rÖt víi ®−êng tiªm mµng bông. Trong nghiªn cøu nµy chóng 2.1. Trªn test dung n¹p glucose t«i cho chuét uèng 1000mg/kg, liÒu duy nhÊt C¬ së cña test dung n¹p glucose lµ khi cho t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt kho¶ng 10,58%, mét l−îng ®−êng lín vµo c¬ thÓ, c¬ thÓ sÏ nh−ng khi cho chuét uèng liªn tôc trong 7 ngµy ph¶n øng b»ng c¸ch t¨ng bµi tiÕt insulin, t¨ng th× t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt t¨ng lªn, ®Õn ngµy tæng hîp glycogen vµ t¨ng nh¹y c¶m cña tæ thø 7 møc h¹ ®−êng huyÕt m¹nh nhÊt lµ chøc víi insulin [1] 26,78% sau 8 giê uèng thuèc. T¸c dông h¹ Trong thùc nghiÖm cña chóng t«i, chuét ë l« ®−êng huyÕt cña SG dïng ®−êng uèng chËm chøng (kh«ng tiªm STZ) 1, 2 giê sau uèng vµ yÕu h¬n so víi ®−êng tiªm (liÒu 1g/kg t−¬ng glucose ®−êng huyÕt t¨ng lÇn l−ît 23,54% lµ ®−¬ng 55% so víi ®−êng tiªm liÒu 200mg/kg). 4,7%. Tuy nhiªn ë l« tiªm STZ ®−êng huyÕt Cã nhiÒu nguyªn nh©n t¸c ®éng lµm ¶nh t¨ng cao; 1, 2 giê sau uèng glucose ®−êng h−ëng ®Õn sinh kh¶ dông ®−êng uèng cña huyÕt t¨ng 42,20% vµ22,82%, ®iÒu nµy chøng thuèc: kh¶ n¨ng hÊp thu cña thuèc kÐm qua tá r»ng c¸c tÕ bµo β tuþ ®· bÞ tæn th−¬ng, kh¶ ®−êng tiªu ho¸, hoÆc thuèc bÞ ph¸ huû mét n¨ng bµi tiÕt insulin kh«ng ®ñ ®¸p øng víi nhu phÇn ë ®−êng tiªu ho¸... ChÝnh c¸c yÕu tè trªn cÇu t¨ng ®−êng huyÕt. SG 200mg/kg - tmb lµm lµm ¶nh h−ëng ®Õn sinh kh¶ dông ®−êng uèng h¹ thÊp møc t¨ng ®−êng huyÕt ë c¸c chuét cña thuèc. nµy. Mét giê sau uèng glucose ®−êng huyÕt ë Tomoji Fukunaga vµ céng sù (1997) khi l« dïng SG t¨ng 30,37%; ë l« chøng (kh«ng nghiªn cøu t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña SG dïng SG) ®−êng huyÕt t¨ng 58,44%, 2 giê sau còng cho kÕt qu¶ t−¬ng tù: SG 100mg/kg tmb ®−êng huyÕt cña l« dïng SG gÇn nh− trë vÒ t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt ë giê thø 2 (16%) b×nh th−êng, cßn ë l« chøng huyÕt vÉn cßn 23
t¨ng 48,82%, sù kh¸c biÖt gi÷a l« trÞ vµ l« liÒu trªn, t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña thuèc chøng cã ý nghÜa thèng kª p < 0,01) t¨ng lªn. Kh¶ n¨ng c¶i thiÖn test dung n¹p glucose - T¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña SG dïng cã thÓ lµ do SG kÝch thÝch t¨ng bµi tiÕt insulin theo ®−êng uèng xuÊt hiÖn muén vµ ë møc t¨ng tæng hîp glycogen vµ t¨ng nh¹y c¶m cña kÐm h¬n so víi ®−êng tiªm. tæ chøc víi insulin. - T¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña SG ngoµi kh¶ 2.2. Trªn t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña n¨ng t¨ng tæng hîp glycogen [2] cßn cã thÓ lµ insulin lµm t¨ng nhaþ c¶m cña tæ chøc víi insulin. Trong lÇn nghiªn cøu tr−íc [2] chóng t«i ®· Tµi liÖu tham kh¶o thö t¸c dông cña SG lÉn tolbutamid trªn chuét 1. NguyÔn ThÕ Kh¸nh, Ph¹m Tö D−¬ng g©y t¨ng ®−êng huyÕt b»ng STZ 300mg/kg; kÕt (2001), NghiÖm ph¸p t¨ng glucose m¸u, XÐt qu¶ cho thÊy c¶ SG vµ toulbutamid ®Òu kh«ng nghiÖm sö dông trong l©m sµng, Nhµ xuÊt b¶n cã t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt. §iÒu nµy chøng tá Y häc, tr.737 - 742 c¸c tÕ bµo β tuþ tæn th−¬ng nhiÒu kh«ng cßn 2. §µo V¨n Phan, NguyÔn Ngäc Xu©n, kh¶ n¨ng bµi tiÕt insulin. Trong nghiªn cøu nµy NguyÔn Duy ThuÇn (2000), B−íc ®Çu t×m hiÓu chóng t«i ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña SG trªn t¸c c¬ chÕ t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña thæ phôc dông h¹ ®−êng huyÕt cña insulin ë chuét tiªm linh (smilax glabra), T¹p chÝ Nghiªn cøu Y häc, STZ 300 mg/kg vµ nhËn thÊy SG lµm t¨ng t¸c §¹i häc Y Hµ Néi, tr. 37 - 42. dông h¹ ®−êng huyÕt cña insulin mét c¸ch cã ý 3. NguyÔn Ngäc Xu©n, §µo V¨n Phan, nghÜa so víi l« chøng (dïng insulin vµ n−íc NguyÔn Duy ThuÇn (2000), B−íc ®Çu nghiªn muèi sinh lý) cøu t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña thæ phôc linh Kh¶ n¨ng lµm t¨ng t¸c dông h¹ ®−êng (Smilax glabra) trªn chuét nh¾t, T¹p chÝ Nghiªn huyÕt cña insulin trong tr−êng hîp nµy chØ cã cøu Y häc, §¹i häc Y Hµ Néi, tr. 3 -6. thÓ ®−îc gi¶i thÝch lµ do SG lµm t¨ng nh¹y c¶m 4. Tomoji Fukinaga, Toshihiro Miura, Kh«ng cña insulin víi tæ chøc v× c¸c chuét nµy kh«ng Furuta, Atsushi KATO (1997), Hypolglycemic cßn kh¶ n¨ng bµi tiÕt insulin). KÕt qu¶ nµy bæ effect of the rhizomes of Smilax glabra in sung ®Ó gi¶i thÝch kh¶ n¨ng c¶i thiÖn test dung normal and diabetic mice. Biol, pharm. Bull, 20 n¹p glucose cña SG mét phÇn lµ do t¨ng nh¹y (1), pp. 44 - 46. c¶m cña insulin víi tæ chøc. V. KÕt luËn - Trªn chuét nh¾t, d¹ng bét kh« ®«ng cña dÞch chiÕt athanol cña SG uèng liÒu duy nhÊt 1g/kg, t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt kho¶ng 10,58%. Dïng liªn tôc trong 7 ngµy cïng víi Summary Evaluating the hypoglycemic effect of smilax glabra-roxb per oral route in the mice and its influence on the glucose tolerance test The oral administration of the ethanol extract of SG with the does of 1000mg/kg body weigh, administered continuosly for 7 days, the reduction of blood glucose was about 26,78% at the 7th day 8 hours after oral administration. The hypoglycemic effect of SG was suggested that at least in part SG increases the sensibility of tissue with insulin. 24