Đánh giá tác dụng lợi tiểu và khả năng bài xuất một số chất điện giải của Địa Long trên thực nghiệm

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Địa long có tên khoa học là Megascholecidae, là một loại giun tròn sống dưới lòng đất. Theo y học cổ truyền Địa long được dùng để điều trị sốt rét, cảm hàn, đầu thống, huyễn vựng... [4]. Về đông y Địa long có đặc tính vị mặn, tính hàn, lợi thuỷ, bình xuyễn, thông kinh lạc... và đã được dùng dưới nhiều dạng bào chế khác nhau [5], tuy nhiên dạng thông dụng nhất là sao tẩm hoặc phơi khô. Ngày nay Địa long được làm khô, tán nhỏ và đóng vào viên nang. Một trong những tác dụng dược lý của Địa long là làm hạ huyết áp, gây giãn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá tác dụng lợi tiểu và khả năng bài xuất một số chất điện giải của Địa Long trên thực nghiệm

®¸nh gi¸ t¸c dông lîi tiÓu vµ kh¶ n¨ng bµi xuÊt mét sè chÊt ®iÖn gi¶i cña ®Þa long trªn thùc nghiÖm TrÇn ThÞ Hång Thuý1 NguyÔn TrÇn Gi¸ng H−¬ng2 1 ViÖn Y häc cæ truyÒn qu©n ®éi 2 Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi T¸c dông lîi niÖu cña §Þa long (Megascholecidae) ®−îc thùc hiÖn trªn chuét cèng tr¾ng theo ph−¬ng ph¸p Lipschitz. KÕt qu¶ cho thÊy §Þa long cã t¸c dông t¨ng ®µo th¶i n−íc tiÓu ë liÒu 4,5g/ 100g c©n nÆng. Bªn c¹nh t¸c dông t¨ng th¶i n−íc, §Þa long cßn lµm t¨ng th¶i trõ ion natri, kali vµ clo qua thËn. I. §Æt vÊn ®Ò Chuét cèng tr¾ng c¶ hai gièng, khoÎ m¹nh, §Þa long cã tªn khoa häc lµ nÆng 180- 200 g, ®−îc nu«i trong ®iÒu kiÖn Megascholecidae, lµ mét lo¹i giun trßn sèng phßng thÝ nghiÖm cña Bé m«n D−îc lý tr−êng d−íi lßng ®Êt. Theo y häc cæ truyÒn §Þa long §¹i häc Y Hµ Néi víi ®Çy ®ñ thøc ¨n vµ n−íc ®−îc dïng ®Ó ®iÒu trÞ sèt rÐt, c¶m hµn, ®Çu uèng kh«ng h¹n chÕ. thèng, huyÔn vùng... [4]. VÒ ®«ng y §Þa long cã 3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Æc tÝnh vÞ mÆn, tÝnh hµn, lîi thuû, b×nh xuyÔn, ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng th«ng kinh l¹c... vµ ®· ®−îc dïng d−íi nhiÒu ph¸p Lipschitz [3]: chuét cèng tr¾ng ®−îc chia d¹ng bµo chÕ kh¸c nhau [5], tuy nhiªn d¹ng lµm 3 l«, mçi l« 12 con, nhÞn ¨n tr−íc thÝ th«ng dông nhÊt lµ sao tÈm hoÆc ph¬i kh«. nghiÖm 18 giê. Ngµy nay §Þa long ®−îc lµm kh«, t¸n nhá vµ + L« chøng: uèng n−íc cÊt 2ml/ 100g thÓ ®ãng vµo viªn nang. träng Mét trong nh÷ng t¸c dông d−îc lý cña §Þa + L« trÞ 1: uèng cao §Þa long 3g/ 2 ml/ 100g long lµ lµm h¹ huyÕt ¸p, g©y gi·n m¹ch. §Ó thÓ träng gãp phÇn lµm s¸ng tá c¬ chÕ h¹ huyÕt ¸p cña + L« trÞ 2: uèng §Þa long 4,5g/ 2 ml/ 100g §Þa long vµ lµm tiÒn ®Ò cho nh÷ng øng dông thÓ träng trªn l©m sµng, chóng t«i tiÕn hµnh ®Ò tµi nµy víi môc ®Ých: ®¸nh gi¸ t¸c dông ®µo th¶i n−íc C¸c thuèc thö ®−îc uèng 1 lÇn. tiÓu vµ ®iÖn gi¶i cña §Þa long trªn sóc vËt thùc C¶ 3 l« ®Òu ®−îc tiªm mµng bông 5 ml nghiÖm. n−íc muèi 0,9%/ 100g thÓ träng tr−íc khi b¾t II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p ®Çu nghiªn cøu ®Ó lµm t¨ng l−îng n−íc tiÓu. nghiªn cøu - §o l−îng n−íc tiÓu ë mçi l« ë c¸c thêi ®iÓm 2, 4 vµ 6 giê sau khi uèng thuèc thö. 1. Thuèc nghiªn cøu - X¸c ®Þnh hµm l−îng c¸c chÊt ®iÖn gi¶i Trong ®Ò tµi nµy chóng t«i sö dông §Þa long trong n−íc tiÓu: bµo chÕ d−íi d¹ng cao ®Æc (tØ lÖ 1: 5, 1ml= 5g d−îc liÖu) do Khoa D−îc, viÖn Y häc Cæ truyÒn . Na+, K+: b»ng quang kÕ ngän löa theo qu©n ®éi s¶n xuÊt. Dung m«i dïng lµm chøng ph−¬ng ph¸p so mµu trªn m¸y Keysys cña lµ n−íc cÊt. Boehringer Mannheim. 2. §éng vËt thùc nghiÖm . Cl-: ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p Schales vµ Schales c¶i tiÕn, theo nguyªn t¾c 25
t¹o thµnh phøc cã mÇu tÝm hång råi ®o mËt ®é KÕt qu¶ nghiªn cøu ®−îc xö lý b»ng thuËt quang häc hoÆc chuÈn ®é dung dÞch ®· sö to¸n thèng kª t- test Student. dông. III. KÕt qu¶ 1. Sè l−îng n−íc tiÓu B¶ng 1: T¸c dông lîi niÖu cña §Þa long Sau L« chøng §Þa long % thay ®æi §Þa long % thay ®æi uèng (n= 12) 3g/ 100 g KLNT so víi 4,5g/ 100 g KLNT so víi l« thuèc (ml/ giê) (n= 12) l« chøng (n= 12) chøng (ml/ giê) (ml/ giê) 2 giê 0,38 ± 0,21 0,48 ± 0,09 T¨ng 26,3% 0,53 ± 0,07 T¨ng 39,4% p > 0,05 p > 0,05 4 giê 1,05 ± 0,74 1,57 ± 0,35 T¨ng 49,5% 0,98 ± 0,09 Gi¶m 6,7% p < 0,05 p > 0,05 6 giê 0,93 ± 0,78 1,33 ± 0,39 T¨ng 43% 0,78 ± 0,23 Gi¶m 16,1% p < 0,05 p < 0,05 KLNT: khèi l−îng n−íc tiÓu 2. §iÖn gi¶i KÕt qu¶ nghiªn cøu ë b¶ng 1 cho thÊy sau 2.1 Ion natri 2 giê uèng cao láng §Þa long víi liÒu 3g/ 100g Sau 2 giê uèng cao láng §Þa long, l−îng ion vµ 4,5g/ 100g l−îng n−íc tiÓu bµi tiÕt ®· t¨ng natri ®−îc th¶i qua thËn kh«ng t¨ng. Nh−ng so víi chøng nh−ng sù kh¸c biÖt nµy ch−a cã ý sau 4 ®Õn 6 giê l−îng Na+ t¨ng th¶i m¹nh, ®Æc nghÜa thèng kª. Sau 4 ®Õn 6 giê uèng thuèc biÖt lµ giê thø 6, t¨ng tõ 107,2%- 158,1% so víi thö, l−îng n−íc tiÓu ë l« chuét uèng §Þa long chøng (p< 0,001). KÕt qu¶ ®−îc ghi l¹i trªn 3g/ 100g t¨ng 43%- 49,5% so víi chøng. b¶ng 2. B¶ng 2: Sù thay ®æi vÒ th¶i trõ ion natri sau 6 giê uèng §Þa long Na+(mmol/ L) L« chøng §Þa long p so víi §Þa long p so víi (n= 12) 3g/100g chøng 4,5g/100g chøng Sau uèng thuèc (n= 12) (n= 12) 2 giê 245,8 ± 11,8 239 ± 13,6 > 0,05 231,8 ± 7,68 > 0,05 4 giê 165 ± 11,5 262,5 ± 87,4 < 0,05 301 ± 43,2 < 0,01 6 giê 167 ± 34,2 346 ± 64,6 < 0,001 431 ± 20,3 < 0,001 2.2 Ion kali 12,7%- 17,3% so víi nhãm chøng chØ uèng dung m«i. T¸c dông nµy kÐo dµi tíi 6 giê ë l« KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ sù th¶i trõ ion kali uèng §Þa long 4,5g/100g. Sù kh¸c biÖt nµy cã ý sau khi uèng thuèc ë b¶ng 3 cho thÊy sau 2 giê nghÜa thèng kª (p< 0,001). uèng cao láng §Þa long 3g/ 100g vµ 4,5g/ 100g, l−îng kali ®−îc ®µo th¶i qua thËn t¨ng tõ B¶ng 3: Sù thay ®æi vÒ th¶i trõ ion kali sau 6 giê uèng §Þa long + K (mmol/ L) L« chøng §Þa long p so víi §Þa long p so víi (n= 12) 3g/100g chøng 4,5g/100g chøng Sau uèng thuèc (n= 12) (n= 12) 2 giê 174,3 ± 8,7 196,5 ± 10,2 < 0,05 204,5 ± 21,0 < 0,05 4 giê 124,5 ± 16,6 167 ± 24,1 < 0,05 171 ± 34,8 < 0,05 6 giê 110 ± 8,7 129 ± 24,6 > 0,05 179 ± 14,9 < 0,05 26
2.3 Ion clo KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ sù th¶i trõ clo qua n−íc tiÓu sau khi uèng thuèc ë b¶ng 4 cho thÊy sau khi uèng cao láng §Þa long 2 giê, l−îng clo ®µo th¶i qua thËn t¨ng tõ 13,2- 68,7%. T¸c dông nµy b¾t ®Çu gi¶m dÇn tõ giê thø 4 sau khi uèng thuèc. B¶ng 4: Sù thay ®æi vÒ th¶i trõ ion clo sau 6 giê uèng §Þa long - Cl L« chøng §Þa long p so víi §Þa long p so víi (mmol/ L) (n= 12) 3g/100g chøng 4,5g/100g chøng Sau (n= 12) (n= 12) uèng thuèc 2 giê 163,5 ± 76,1 185,1 ± 25,8 > 0,05 275,8 ± 26,1 < 0,01 4 giê 216,5 ± 76,1 254,8 ± 51,2 > 0,05 265 ± 92,7 > 0,05 6 giê 190,5 ± 30,1 249,8 ± 18,1 < 0,05 213 ± 62,1 > 0,05 IV. Bµn luËn t¨ng th¶i trõ c¸c ion natri qua thËn nhÊt lµ ë giê thø 4 vµ giê thø 6 ë c¸c l« nghiªn cøu. §iÒu §Þa long lµ mét lo¹i ®éng vËt kh«ng x−¬ng ®Æc biÖt lµ cao §Þa long kh«ng chØ t¨ng th¶i trõ sèng, th©n trßn, tõ l©u ®· ®−îc y häc cæ truyÒn ion natri qua thËn mµ cßn lµm t¨ng th¶i trõ c¶ dïng lµm thuèc. §Þa long ®−îc dïng ®Ó h¹ sèt ion kali, clo. T¸c dông nµy m¹nh nhÊt vµo giê trong chøng «n nhiÖt ph¸t cuång, lîi tiÓu hµnh thø 2 vµ giê thø 4 ë tÊt c¶ c¸c liÒu §Þa long ®· thñy gi¶i ®éc trong mét sè chøng phï thòng, h¹ dïng. Theo chóng t«i cao §Þa long võa lµm ho¶ trong chøng can phong co giËt, b¸n th©n t¨ng th¶i trõ c¸c ion võa lµm t¨ng th¶i trõ n−íc bÊt to¹i... qua thËn râ rÖt so víi nhãm chøng, ®iÒu ®ã Tõ ®Çu thÕ kû XX, c¸c nhµ khoa häc NhËt chøng tá r»ng cao láng §Þa long cã t¸c dông lîi B¶n, Trung Quèc ®· chiÕt xuÊt ®−îc niÖu ë liÒu 3 g/ 100 g th©n träng chuét. Tuy lumbrofebrin- mét ho¹t chÊt cña §Þa long cã vËy, víi liÒu cao h¬n (4,5g/ 100g) §Þa long t¸c dông h¹ sèt (®−îc dïng ®Ó ®iÒu trÞ nh÷ng kh«ng thÓ hiÖn kh¶ n¨ng nµy. H¬n n÷a, ngoµi bÖnh nh©n sèt cã kÌm ban xuÊt huyÕt) [1]. mét lµm t¨ng th¶i trõ ion Na+, §Þa long cßn g©y th¶i sè c«ng tr×nh nghiªn cøu cßn cho thÊy dÞch ion K+... Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã ®· gîi më cho chiÕt cån §Þa long cã t¸c dông gi·n m¹ch, lµm chóng t«i nhiÒu h−íng nghiªn cøu tiÕp vÒ d−îc t¨ng l−u l−îng m¸u ®Õn c¸c c¬ quan, trong ®ã liÖu nµy. cã ®éng m¹ch thËn [1]. §iÒu nµy phï hîp víi V. KÕt luËn kÕt qu¶ thùc nghiÖm cña chóng t«i trong nghiªn cøu nµy, cao §Þa long cã t¸c dông lµm Qua nghiªn cøu chóng t«i rót ra mét sè kÕt t¨ng th¶i trõ n−íc tiÓu trªn chuét cèng. Trung luËn: b×nh sè l−îng n−íc tiÓu bµi tiÕt ra ë nhãm uèng - §Þa long cã t¸c dông lîi niÖu, t¸c dông nµy §Þa long liÒu 3g/ 100g t¨ng 39,6% so víi nhãm kÐo dµi tíi 6 giê sau khi uèng thuèc chøng. So víi ChÌ h¹ huyÕt ¸p víi liÒu 2g/ kg - T¸c dông lµm t¨ng th¶i trõ c¸c ion Na+, K+, t¨ng 54% so víi nhãm chøng [6]. So víi Tua rÔ Cl- qua thËn cña §Þa long râ rÖt nhÊt ë giê thø 2 ®a uèng víi liÒu 4ml/ 100g lµm cho sè l−îng vµ thø 4 ë tÊt c¶ c¸c liÒu §Þa long ®· dïng. n−íc tiÓu t¨ng lªn 38% so víi nhãm chøng [2]. Tµi liÖu tham kh¶o T¸c dông nµy so víi cao h¹t ®ay toµn phÇn ë liÒu 0,1g/ kg lµ 333%. 1. Nhµ xuÊt b¶n khoa häc S¬n T©y, Trung Quèc (1995). C«n trïng lµm thuèc. 86- 97. T¸c dông lîi niÖu cña cao §Þa long râ rÖt nhÊt lµ sau 4 giê uèng thuèc víi liÒu 3g/ 100 g, 2. NguyÔn Ngäc Do·n, D−¬ng H÷u Lîi, §µo t¸c dông nµy kÐo dµi tíi 6 giê sau khi uèng C«ng Ph¸t (1968). T¸c dông lîi niÖu cña tua rÔ thuèc nh−ng ë møc ®é võa ph¶i. Cïng víi sù ®a. Y häc thùc hµnh, 156, 4- 9. t¨ng th¶i trõ n−íc tiÓu, cao §Þa long còng lµm 27
3. Bé m«n D−îc lý (1976). Gi¸o tr×nh thùc 5. NguyÔn V¨n Minh. D−îc tÝnh chØ nam. tËp dïng cho sinh viªn n¨m thø 3. Tr−êng §¹i Nhµ xuÊt b¶n Long An, 156 häc Y Hµ Néi 6. Ph¹m ThÞ B¹ch YÕn (1998). Nghiªn cøu 4. §ç TÊt Lîi (1999). Nh÷ng c©y thuèc vµ vÞ t¸c dông h¹ huyÕt ¸p trªn thùc nghiÖm cña bµi thuèc ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc kü thuèc h¹ HA. LuËn ¸n Th¹c sü y häc, Tr−êng thuËt §¹i häc Y Hµ Néi. Summary Evaluation of diuretic and electrolytes excreted effects of dia long in experimental animals The diuretic and electrolytes excreted effects of dialong was carried out on rats with Lipschitz's method. The results showed that: - §ia long (megascholecidae) in dosage of 3g/ 100g and 4,5g/ 100g has diuretic effect. - §ia long has increases the elimination of Na+, K+ and Cl- on kidni. 28