Đánh giá tình hình ô nhiễm môi trường và đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các làng nghề sản xuất mây tre đan tỉnh Hà Tây

§¸NH GI¸ T×NH H×NH ¤ NHIÔm M¤I TR¦êNG Vµ §Ò XUÊT C¸C GI¶I PH¸P<br /> GI¶M THIÓu ¤ NHIÔm T¹I C¸C LµNG NGHÒ M¢Y TRE §AN TØNH Hµ T¢Y(*)<br /> <br /> TS. Vò Hoµng Hoa<br /> ThS. PHAN V¡N Y£N<br /> Tr­êng §¹i häc Thñy lîi<br /> <br /> Tãm t¾t: C¸c lµng nghÒ m©y tre ®an ë c¸c tØnh phÝa B¾c nãi chung vµ tØnh Hµ T©y nãi riªng<br /> ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh. Sù ph¸t triÓn nµy ®· mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho khu vùc<br /> n«ng th«n, gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ phï hîp víi c«ng cuéc CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng<br /> th«n cña §¶ng vµ ChÝnh phñ. Tuy nhiªn vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng t¹i c¸c lµng nghÒ m©y tre ®an<br /> ®ang lµ mét th¸ch thøc lín cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ngµnh nghÒ nhiÒu tiÒm n¨ng nµy. Bµi b¸o<br /> ph©n tÝch thùc tr¹ng m«i tr­êng mét sè lµng nghÒ m©y tre ®an ®iÓn h×nh cña tØnh Hµ T©y, qua ®ã<br /> b­íc ®Çu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m gi¶m thiÓu t¸c ®éng m«i tr­êng t¹i c¸c lµng nghÒ, gãp phÇn<br /> x©y dùng c¸c lµng nghÒ m©y tre ®an trë thµnh c¸c lµng nghÒ kinh tÕ-v¨n hãa truyÒn thèng.<br /> <br /> I. TæNG QUAN HIÖN TR¹NG C¸C LµNG Cã trªn 50 hé thu gom hµng, 27 hé chÕ biÕn<br /> NGHÒ S¶N XUÊT M¢Y TRE §AN nguyªn liÖu vµ cung cÊp nguyªn liÖu s¶n xuÊt,<br /> I.1. Tæng quan 15 hé chuyªn xö lý hµng hun sÊy vµ 18 hé<br /> C¸c lµng nghÒ m©y tre ®an vµ thñ c«ng mü chuyªn dïng chÊt tÈy röa tÈy nguyªn liÖu. Sè hé<br /> nghÖ ë Hµ T©y chiÕm ®Õn 162 trong tæng sè 280 xö lý phun s¬n, lµm mµu vµ ho¸ chÊt kh¸c trªn<br /> lµng nghÒ cña tØnh. TØnh cã vÞ trÝ thuËn lîi lµ 100 hé. Ngoµi ra, c¸c hé s¶n xuÊt nµo còng cã<br /> gÇn Hµ Néi, n¬i tiªu thô s¶n phÈm tèt vµ tiÕp tói hoÆc x©y phßng hun xö lý l­u huúnh ®Ó<br /> gi¸p víi Hoµ B×nh, mét trong c¸c vïng chuyªn chèng mèc, mèi mät. §Õn th¸ng 10/2004 cã 7/7<br /> cung cÊp c¸c nguyªn liÖu ®Ó ph¸t triÓn lµng lµng ®­îc UBND tØnh Hµ T©y c«ng nhËn lµng<br /> nghÒ thñ c«ng nh­ tre, song, m©y. C¸c lµng nghÒ, trong ®ã cã th«n Phó Vinh lµ lµng nghÒ<br /> nghÒ m©y tre ®an ph©n bè chñ yÕu ë Ch­¬ng truyÒn thèng ®­îc c«ng nhËn n¨m 2002. Trong<br /> Mü (däc trªn quèc lé 6) vµ Phó Xuyªn - ®­îc lµng cã 9 nghÖ nh©n ®­îc ®Ò nghÞ Nhµ n­íc<br /> coi lµ mét trong côm lµng nghÒ lín nhÊt tØnh. phong tÆng danh hiÖu vµ mét sè thî thñ c«ng cã<br /> ChØ riªng trong vïng chËm lò cña huyÖn Ch­¬ng tay nghÒ cao ®· ®­îc tÆng th­ëng nhiÒu hu©n,<br /> Mü ®· cã 25 lµng nghÒ lµm m©y tre ®an xuÊt huy ch­¬ng.<br /> khÈu trªn tæng sè 28 lµng nghÒ trong vïng. C¸c Trªn ®Þa bµn x· cã 21 c«ng ty TNHH -<br /> s¶n phÈm m©y tre ®an truyÒn thèng chñ yÕu Doanh nghiÖp vµ tæ hîp t¸c, trong ®ã 16 doanh<br /> ®­îc s¶n xuÊt tËp trung ë c¸c x· Phó NghÜa, nghiÖp vµ tæ hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh hµng<br /> Tr­êng Yªn (huyÖn Ch­¬ng Mü), Phó Mü m©y tre xuÊt khÈu. T¹i côm c«ng nghiÖp Phó<br /> (huyÖn Phó Xuyªn),.... NghÜa cã 20 c«ng ty, doanh nghiÖp ®ang s¶n<br /> Trªn toµn x· Phó NghÜa cã 87% sè hé s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã 9 c«ng ty, doanh<br /> xuÊt kinh doanh lµm nghÒ thñ c«ng m©y tre ®an nghiÖp kinh doanh vÒ s¶n phÈm thñ c«ng m©y<br /> xuÊt khÈu, chiÕm trªn 300 ngµy lµm trong n¨m. tre giang ®an xuÊt khÈu.<br /> <br /> (*) TØnh Hµ T©y cò, nay lµ Hµ Néi<br /> <br /> <br /> 33<br />  B¶ng 1: Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh nghÒ m©y, tre, giang ®an t¹i tØnh Hµ T©y<br /> giai ®o¹n 2007 - 2010 vµ ®Þnh h­íng ®Õn n¨m 2015<br /> Ngµnh Sè hé Sè lao ®éng Gi¸ trÞ s¶n xuÊt<br /> nghÒ 2006 2007- ¦íc 2015 2006 2007- ¦íc 2015 2006 2007- ¦íc 2015<br /> 2010 t¨ng so víi 2010 t¨ng so 2010 t¨ng so víi<br /> 2010 víi 2010 2010<br /> M©y tre 100% 130% 110% 100% 160% 110% 100% 120% 110%<br /> giang ®an<br /> Nguån: PET Hµ T©y<br /> <br /> I.2. Quy tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c t¸c ®éng tre nh­ng vÒ c¬ b¶n c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®Òu<br /> m«i tr­êng lµm thñ c«ng. Quy tr×nh s¶n xuÊt chung cã thÓ<br /> 1. Quy tr×nh s¶n xuÊt m©y tre ®an: m« t¶ nh­ h×nh sau:<br /> MÆc dï m¸y mãc ®­îc sö dông ®Ó chÎ m©y<br /> <br /> M©y, tre SÊy l­u<br /> giang huúnh Chuèt<br /> <br /> ChÎ theo mÉu<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> X«ng l­u nhËp kho<br /> huúnh §an, ®¸nh bãng, phun<br /> s¬n<br /> <br /> <br /> H×nh 1: Quy tr×nh s¶n xuÊt m©y tre ®an<br /> <br /> 2. C¸c t¸c ®éng m«i tr­êng chÝnh: ®¸ g©y « nhiÔm kh«ng khÝ, n­íc th¶i sau nhuém<br /> Tõ c«ng nghÖ vµ quy tr×nh s¶n xuÊt nªu trªn, chøa nhiÒu lo¹i hãa chÊt vµ phÈm mµu th¶i trùc<br /> c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng chÝnh cña s¶n xuÊt m©y tiÕp ra m«i tr­êng g©y « nhiÔm m«i tr­êng n­íc,<br /> tre ®an lµ: ®Êt.<br /> - Giai ®o¹n ng©m tre, nøa, vÇu nguyªn liÖu: - Hun, sÊy l­u huúnh: « nhiÔm kh«ng khÝ do<br /> thùc hiÖn t¹i c¸c ao lµng lµm n­íc chuyÓn mµu khÝ l­u huúnh, nguyªn nh©n chÝnh cña bÖnh h«<br /> ®en, bèc mïi khã chÞu, ¶nh h­ëng ®Õn m«i hÊp t¨ng cao.<br /> tr­êng n­íc, kh«ng khÝ. - Nhóng keo, phun s¬n s¶n phÈm: mïi hãa<br /> - TÈy tr¾ng nguyªn liÖu: thùc hiÖn ë c¸c bÓ x©y chÊt, s¬n, dung m«i g©y khã thë cho ng­êi lao<br /> t¹i hé gia ®×nh, n­íc th¶i chøa sót, gia ven, chÊt ®éng vµ ng­êi d©n xung quanh; c¸c hãa chÊt<br /> h÷u c¬ kh«ng ®­îc xö lý x¶ th¼ng ra m«i tr­êng thõa th¶i ra m«i tr­êng g©y « nhiÔm n­íc.<br /> g©y « nhiÔm ®Êt, n­íc, mïi hãa chÊt ®éc h¹i.<br /> - ChÎ nguyªn liÖu: g©y bôi kh«ng khÝ (bôi II. HIÖN TR¹NG M¤I TR¦êNG c¸c LµNG<br /> t­íp nguyªn liÖu), khãi ®èt nguyªn liÖu thõa ©m NGHÒ m©y tre ®an tØnh Hµ t©y<br /> Ø liªn tôc. II.1. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng n­íc<br /> - Luéc, nhuém: luéc thµnh phÈm b»ng than II.1.1. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng n­íc mÆt<br /> <br /> <br /> <br /> 34<br />  B¶ng 2: KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu n­íc mÆt t¹i mét sè ao hå trong lµng nghÒ m©y tre ®an th«n Phó<br /> Vinh, x· Phó NghÜa, huyÖn Ch­¬ng Mü, tØnh Hµ T©y<br /> Giíi h¹n cho phÐp TCVN<br /> Sè §¬n<br /> Th«ng sè KÕt qu¶ ®o TCVN 5942:1995 6773:2000<br /> TT vÞ ®o<br /> 1 2 Cét A Cét B<br /> 0<br /> 1 NhiÖt ®é C 28.5 27.9 - -<br /> 2 pH 6.9 7.2 6 - 8.5 5.,5 – 9 5,5 - 8,5<br /> 3 EC (§é dÉn ®iÖn) ms/c 0.473 0.374<br /> m<br /> 4 Oxy hoµ tan mg/l 2.2 2.3 ≥6 ≥2 ≥2<br /> 5 S (§é muèi) ‰ 0.2 0.01<br /> 6 Tæng chÊt r¾n hoµ tan mg/l 156.8 125.4