Danh sách các tiền tố và hậu tố trong Tiếng Anh y khoa

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:35

Thêm vào BST

Báo xấu

99
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu thông tin đến các bạn danh sách các tiền tố và hậu tố trong Tiếng Anh y khoa, giúp các bạn sinh viên có thêm tư liệu phục vụ học tập.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Danh sách các tiền tố và hậu tố trong Tiếng Anh y khoa

DANH SÁCH CÁC TIỀN TỐ VÀ HẬU TỐ TRONG TIẾNG ANH Y KHOA - - - ♦♦♦♦♦♦ - - - A Tiền tố/ hậu Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ tố Denotes an absence of, Ancient Greek ἀ-/ἀν- Apathy (thờ ơ), Analgia (không a-, an- Vắng mặt hoặc k có without (a-/an-), without, not đau đớn) ab- away from Đi từ Latin Abduction (bắt cóc) Latin (abdōmen), Of or relating to the abdomin(o)- Liên quan tới bụng abdomen, fat around Abdomen (bụng) abdomen the belly cardiac (liên quan tới tim), -ac, -acal pertaining to Liên quan đến... Greek -ακός (-akos) hydrophobiac (k có ái lực vs nước) acanthocyte (1 loại tb máu có Ancient Greek ἄκανθα acanth(o)- thorn or spine Gai/ cột sống gai chống lại vi sinh vật) , (akantha), thorn acanthoma (khối u ở biểu bì) Greek ἀκουστικός acoumeter (thiết bị đo đọ nhạy acous(io)- Of or relating to hearing Liên quan tới Nghe (acoustikos), of or for of tai), acoustician hearing Greek ἄκρον (akron), acroosteolysis (hoại tử đốt xa Cực, trên cùng, điểm acr(o)- extremity, topmost highest or farthest ngón tay), acromegaly (bệnh xa nhất hoặc cao nhất point xương to do tuyến yên) Greek ἀκουστικός -acusis Hearing Liên quan tới nghe (acoustikos), of or for paracusis ( khuyết tật về nghe) hearing -ad toward, in the direction of Hướng tới Dorsad ( hướng phía sau lưng) increase, adherence, Tăng, chuyển động về, Adduction ( đi sâu vào phần sâu ad- Latin motion toward, very rất... của cơ thể) Adenocarcinoma ( hình như là Ancient Greek ἀδήν, aden(o)-, Liên quan tới Tuyến ung thư mô tuyến), adenology Of or relating to a gland ἀδέν- (adēn, aden-), an aden(i)- ^^ (nghành tuyến học), adenotome acorn; a gland (dụng cụ cắt bỏ hạch adenoid) Of or relating to fat or Liên quan tới mô mỡ Latin (adeps, adip-), Adipocyte ( Tế bào mỡ, tạo adip(o)- fatty tissue hay chất béo fat thành mô mỡ) Of or relating to adrenal Liên quan tói Tuyến adrenal artery (động mạch tuyến adren(o)- Latin glands thượng thận thượng thận) Greek ἀναιμία, -aemia (BrE) blood condition Máu Anaemia ( thiếu máu) without blood Aerosinusitis (hình như nghĩa là aer(o)- air, gas Khí Greek ἀήρ, ἀέρος viêm xoang) aesthesio- Sensation Cảm giác Greek αἴσθησις Anesthesia (gây tê) (BrE) -al pertaining to Liên quan đến... Latin -alis abdominal (thuộc bụng) Denoting a white or pale alb- Trắng hoặc nhạt Latin albus, white Albino (bạch tạng) color alge(si)- Pain đau Greek ἄλγος Analgesic (giảm đau) -algia Pain -- Greek Myalgia(chứng nhứt gân) alg(i)o- Pain -- Greek -- Denoting something as Alloantigen (kháng nguyên đk Khác nhau hoặc bổ Ancient Greek ἄλλος allo- different, or as an mã hóa trên cùng 1 locus ở các sung nhau (allos), another, other 1 addition (other or sinh vật cùng loài),
diferent) allopathy(diều trị bằng cách ngăn chặn các triệu chứng) Denoting something as Latin (ambi-, ambo), ambi- positioned on both sides; 2 phía, 2 mặt Ambidextrous (thuận cả 2 bên) both, on both sides Describing both of two Pertaining to the amnio- membranous fetal sac Liên quan tới màng ối Greek ἄμνιον Amniocentesis (chọc ối) (amnion) amph-, amphismela ( 1 loại dao giải on both sides 2 bên Greek ἀμφί (amphi) amphi- phẩu dùng đk cả 2 mặt) an- not, without K có, k Greek Analgesia ( thuốc giảm đau) Anaplasia ( sự thay đổi đặc tính ana- back, again, up Lặp lại, quay lại Greek của tb, xra trong u ác tính) an(o) Anus Hậu môn Latin Andrology (nam học), android andr(o)- pertaining to a man Liên quan tới nam giới Greek ἀνήρ, ἀνδρ- (giống người) Mạch máu( ủa, đáng ra phải thuộc về động Angiogram (biểu đồ x-quang of angi(o)- blood vessel Greek ἀγγεῖον mạch mới đúng chứ mạch máu) nhể..) Anisotropic (đặc tính k giống Describing something as Ancient Greek ἄνῑσος nhau ở những hướng khác aniso- Bất bình đẳng unequal (anīsos), unequal nhau), anisocytosis ( bệnh thay đổi kích thước hồng cầu) Ancient Greek ankyl(o)-, Denoting something as Ankylosis ( cứng khớp, bất Quanh co hoặc cong ἀγκύλος (ankýlos), ancyl(o)- crooked or bent động khớp) crooked, curved Describing something as Latin (āntē), before, in antepartum (giai đoạn trước ante- positioned in front of Phía trước, trước front of sinh) another thing Describing something as Ancient Greek αντι Antibody (kháng thể), anti- 'against' or 'opposed to' Chống, đối, nghịch (anti), against antipsychotic (chống loạn thần) another separated from, derived Tách ra từ, chuyển đến Apoptosis ( cái chết có chu apo- Ancient Greek ἀπό from từ.... trình) archinephron (nguyên thủy của arch(i,e,o) first, primitive Đầu, nguyên thận) Of or pertaining to a Nam tính, liên quan tới arsen(o)- Greek (arsein) male; masculine đàn ông Ancient Greek ἀρτηρία (artēría), a Of or pertaining to an Liên quan tới động Artery (động mạch), Arteriole arteri(o)- wind-pipe, artery (used artery mạch (mao mạch) distinctly versus a vein) Of or pertaining to the Liên quan tới chi, Ancient Greek αρθρος arthr(o)- Arthritis (viêm khớp) joints, limbs khớp (arthros), a joint, limb articul(o)- joint Khớp Latin articulum Articulation (khớp xương) bilary tract (hệ thống ống tiết -ary pertaining to Liên quan tới.... Latin -arius giữa mật và ruột) Greek διάστασις, -ase enzyme Enzyme Lactase division Myasthenia gravis (Hội chứng -asthenia weakness Yếu Greek, ἀσθένεια yếu cơ) imperfect or incomplete Phát triển k hoàn toàn atelocardia (tim phát triển k đầy atel(o) development hoặc đầy đủ đủ) Fatty deposit, soft Atherosclerosis ( xơ vữa động Ather(o)- Mềm, vữa gruel-like deposit mạch) -ation process Quá trình Latin Lubrication ( bôi trơn) an atrium (esp. heart atrioventricular (Liên quan tới atri(o)- Tâm nhỉ atrium) tâm nhỉ và tâm thất of tim) 2
aur(i)- Of or pertaining to the ear Liên quan tới tai Latin (auris), the ear Aural (cảm nhận bằng tai) aut(o)- self Tự Greek αὐτο- Autoimmune ( tự miễn dich) aux(o)- increase; growth Tăng, phát triển auxocardia (bệnh tim to) Of or pertaining to the axill- armpit [uncommon as a Liên quan tới nách Latin (axilla), armpit Axilla ( từ y học of nách) prefix] Azothermia (Bệnh tăng nhiệt độ azo(to) nitrogenous compound Hợp chất chứa Nito do hàm lượng nito trong máu) 3
B Tiền tố/ Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Hậu tố Of the glans penis or Greek βάλανος - balanos, Balanitis (Quy đầu dương balano- Quy đầu glans clitoridis acorn, glans vật) bi- twice, double Nhị, hai Latin Binary ( Nhị phân) bio- Life Sinh, sống Ancient Greek βίος Biology ( Sinh học) Blastomere ( Một trong blast(o)- germ or bud Mầm, chồi Greek βλαστός những tb đk tạo ra do sự phân cắt hợp tử) Of or pertaining to the Ancient Greek βλέφαρον Blepharoplast ( hạt cơ blephar(o)- Liên quan tới mí mắt eyelid (blépharon), eyelid bản of trùng roi) Latin (brachium), from Brachiopod (Loài tay brachi(o)- Of or relating to the arm Liên quan tới Tay Ancient Greek βραχίων cuộn), brachiate (đong (brachiōn), arm đưa tay như khỉ) Ancient Greek βραχύς Indicating 'short' or less brachycephalic (Bệnh brachy- Chỉ ngắn hoặc ít (brachys), short, little, commonly 'little' đầu rộng thấp) shallow Ancient Greek βραδύς Bradycardia (Nhịp tim brady- 'slow' Chậm (bradys), slow thấp, nhỏ hơn 60) Bronchiolitis obliterans bronch(i)- bronchus Phế quản (Viêm tiêu phế quản tắc nghẽn) Of or pertaining to the Buccolabial (Liên quan bucc(o)- Liên quan tới má Latin (bucca), cheek cheek tới vùng má môi) bursa (fluid sac between Bursitis ( Viêm bao hoạt burs(o)- Bao hoạt dịch Latin the bones) dịch) 4
C Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Capillus ( lông trên cơ thể, đặc capill- Of or pertaining to hair Liên quan tới tóc, lông Latin (capillus), hair biệt là tóc trên đầu) Pertaining to the head (as a Liên quan tới đầu (toàn Latin (caput, capit-), the capit- whole) bộ) head Greek καρκίνος Carcinoma (Ung carcin(o)- Cancer Ung thư (karkinos), crab thu biểu mô) Ancient Greek καρδία Cardiology ( Tim cardi(o)- Of or pertaining to the heart Liên quan tới tim (kardía), heart học) Latin (carpus) < Ancient Greek καρπός (karpós), Carpopedal (Liên wrist; NOTE: This root carp(o)- Of or pertaining to the wrist Liên quan tới cổ tay quan tới cổ tay should not be confused hoặc chân) with the mirror root carp(o)- Anh-Anh fruit. Cataract (Đục cata- down, under Dưới Greek κατά (kata) thủy tinh thể) Hydrocele (Sưng Ancient Greek κήλη -cele pouching, hernia Thoát vị, sưng, khối u đau dạng túi dịch (kēlē) ở tinh hoàn) Amniocentesis surgical puncture for Phẩu thuật đục thủng để Ancient Greek κέντησις -centesis (Chọc lấy nước aspiration hút khí hoặc dịch (kentēsis) ối) Of or pertaining to the head Ancient Greek κεφαλή Cephalocentesis( cephal(o)- Liên quan tới đầu (as a whole) (képhalē), the head Lấy dịch não tủy) Ancient Greek κέρας, Of or pertaining to the cornu; Ceratoid (dạng cerat(o)- Liên quan tới sừng κερατ- (kéras, kerat-), a a horn sừng) horn Of or pertaining to the Latin (cerebellum), little Cerebellum (Tiểu cerebell(o)- Liên quan tới tiể não cerebellum brain não) Cerebrology (Náo cerebr(o)- Of or pertaining to the brain Liên quan tới não Latin (cerebrum), brain học) Of or pertaining to the neck, Liên quan tới cổ, cổ tử Latin (cervix, cervīc-), Cervicodorsal cervic- the cervix cung neck, cervix (gáy) Chemotherapy chem(o)- chemistry, drug Thuốc, hóa chất Greek χημεία (Hóa trị) Ancient Greek χείρ, Chiropractor (Bác chir(o)-, cheir(o)- Of or pertaining to the hand Liên quan tới tay χειρο- (cheir, cheiro-), sĩ chuyên khoa hand chỉnh hình) Ancient Greek χλωρός Chlorophyll (Diệp chlor(o)- Denoting a green color Biểu thị màu lục (chloros), green, lục) yellow-green Cholaemia (Suy Ancient Greek χολή chol(e)- Of or pertaining to bile Liên quan tới mật giảm chức năng (cholē), bile mật) Ancient Greek χοληκύστις Of or pertaining to the Cholecystectomy cholecyst(o)- Liên quan tới túi mật (cholēkýstis), gallbladder gallbladder (Cắt túi mật) < χολή (cholē), bile, gall + κύστις (kýstis), bladder Chondrocalcinosi cartilage, gristle, granule, Ancient Greek χονδρός s (Hội chứng tạo chondr(i)o- Sụn, xương sụn, hạt... granular (chondros) sỏi trong mô liên kết) chrom(ato)- color Màu Ancient Greek χρῶμα Hemochromatosis 5
(Hội chứng cở thể hấp thụ quá nhiều săt, bệnh di truyền) Bacteriocidal (Tác -cidal, -cide killing, destroying Tiêu diệt, hủy Latin nhân diệt khuẩn) Of or pertaining to the cilia, Liên quan tới lông mao, < Latin (cilium), eyelash; cili- Ciliary (Lông mi) the eyelashes; eyelids lông mi, mí mắt eyelid Denoting something as Chỉ cái xung quanh cái Circumcision (Cắt circum- Latin (circum), around 'around' another khác bao quy đấu) cis- on this side Phía này Latin (cis) osteoclast ( TB Clast Break Phá vỡ Greek κλαστός tiêu xương) Coenzymes (Enz liên kết với 1 tiểu co- with, together, in association Liên kết, với,.. Latin phân k phải protien) Colonoscopy (Nội col-, colo-, colono- Colon Liên quan tới đại tràng soi đại tràng) Ancient Greek κόλπος Colposcopy (Soi colp(o)- Of or pertaining to the vagina Liên quan tới âm đạo (kólpos), bosom, womb; cổ tử cung) hollow, depth com- with, together Với, cùng Latin Contraindicate (Chỉ ra nguy hiểm Contra Against Chống lại Latin hoặc tác dụng phụ) cor- with, together -- Latin Ancient Greek κόρη Corectomy (Phẩu cor-, core-, coro- Of or pertaining to eye's pupil Liên quan tới con ngươi (kórē), girl, doll; pupil of thuật con ngươi) the eye Commotio cordis Of or pertaining to the heart (Tim ngừng đập cordi- Liên quan tới tim Latin (cor, cordi-), heart [Uncommon as a prefix] do 1 tác động mạnh vào tim) Applied to processes and parts of the body describing Bộ phận cơ thể đk mô tả cornu- Latin (cornū), horn them likened or similar to như sừng horns Liên quan tới xương Costochondral cost(o)- Of or pertaining to the ribs Latin (costa), rib sườn (sụn sườn) Of or relating to the hip, Liên quan tới mông, Coxitis ( Viêm cox- Latin (coxa), hip haunch, or hip-joint khớp mông khớp hông) Latin (cranium) < Ancient Greek κρᾱνίον Craniology ( Belonging or relating to the crani(o)- Liên quan tới hộp sọ (krānion), the cranium, Nghành nghiên cranium skull, bones enclosing cứu hộp sọ) the brain Endocrine (Nội -crine to secrete Tiết εκκρίνει ecrine tiết) Cryoablation (Cắt cry(o)- Cold Lạnh Greek κρύος bỏ mô bằng nhiệt đọ siêu lạnh) Subcutaneous cutane- Skin Da, bì Latin cutis (dưới da) Cyanopsia (1 Ancient Greek κύανος, Chỉ màu xanh cyan ( chi bệnh mù màu, cyan(o)- Denotes a blue color κυάνεος (kýanos, tiết màu này trên google) nhìn tats cả thành kyáneos), blue màu xanh) cycl- circle, cycle Vòng Greek κύκλος (kuklos) 6
Biểu thị 1 vật cong, một Ancient Greek κυφός Cyphosis Denotes something as bent cyph(o)- dạng khác không phổ (kȳphós), bent, (=Kyphosis, gù (uncommon as a prefix) biến của kyph(o)- hunchback lưng) Cystotomy ( Phẩu Of or pertaining to the urinary Liên quan tới bàng Ancient Greek κύστις cyst(o)-, cyst(i)- thuật cắt bàng bladder quang (kýstis); bladder, cyst quang) Cytokine ( Proteins đk TB cyt(o)- Cell Tb Greek κύτος tiết ra để truyền đạt tín hiệu vs TB khác) Leukocyte (Bạch -cyte Cell -- Greek cầu) 7
D Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Dacryorrhea (chảy dacryo- Tear Nước mắt Greek δάκρυ nhiều nước mắt) Dactylology ( Ngôn Liên quan tới ngón tay, Ancient Greek δάκτυλος dactyl(o)- Of or pertaining to a finger, toe ngữ cử chỉ cho ng ngón chân (dáktylos), finger, toe câm điếc) de- away from, cessation Xa, chấm dứt Latin de- Latin (dens, dentis), dent- Of or pertaining to teeth Liên quan tới răng Dentist (Nha sĩ) tooth Ancient Greek δέρμα, dermat(o)-, δέρματ- (dérma, Dermatology (Da Of or pertaining to the skin Liên quan tới da derm(o)- démat-), skin, human liễu) skin Arthrodesis (cố định -desis Binding Buộc, giữ, cố định Greek δέσις (desis) khớp) Dextrocardia (Tật tim dextr(o)- right, on the right side Bên phải Latin dexter ở bênh phải) Diplopia (chứng nhìn di- Two 2 Greek δι- đôi) di- apart, separation Tách, tháo Latin Ancient Greek διά (diá), Diastasis (giai đoạn dia- (same as Greek mean) Xuyên, cắt qua,... through, during, across giữa of 1 nhịp tim) dif- apart, separation -- Latin Of or pertaining to the finger Latin (digitus), finger, digit- Liên quan tới ngón tay Digit (ngón tay, chân) [rare as a root] toe polydipsia (Hội Suffix mean "(condition of) -dipsia Khát chứng khát nước quá thirst"' mức) dis- separation, taking apart -- Latin dis- Dissection (Bóc tách) dorsal (lưng), dors(o)-, Of or pertaining to the back Liên quan tới Lưng Latin (dorsum), back Dorsocephalad (về dors(i)- phái sau đầu) duodenum, twelve: upper part of the small intestine (twelve Duodenal atresia duodeno- Tá tràng Latin duodeni inches long on average), (Hẹp tá tràng) connects to the stomach Quyền lực, sức mạnh, Greek δύναμις dynam(o)- force, energy, power năng lượng (dunamis) Vulvodynia (đau mãn -dynia Pain Đau tính âm hộ) Dysphagia (chứng dys- bad, difficult Tồi tệ, khó Greek δυσ- khó nuốt) 8
E Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ -eal pertaining to Liên quan tới... Latin ec- out, away Ra xa Greek ἐκ- (ek-) Ectopic pregnancy ect(o)- outer, outside Bên ngoài Greek ἐκτός (Thai ngoài tử cung) Bronchiectasis (Giản -ectasis, -ectasia expansion, dilation Mở rộng, dãn Ancient Greek ἔκτασις phế quản) Denotes a surgical operation or removal Phẩu thuật cắt bỏ 1 hay toàn Ancient Greek ἐκτομή Mastectomy (Cắt bỏ -ectomy of a body part. bộ (ectomē), excision vú) Resection, excision Hematemesis (Nôn ra -emesis vomiting condition Nôn, ói Greek ἕμεσις máu) blood condition Greek ἀν-αιμία, without Anemia (Bệnh thiếu -emia Trạng thái, tình trạng máu (AmE) blood máu) Of or pertaining to Liên quan tới não, xem thêm Ancient Greek ἐγκέφαλος Encephalogram (Não encephal(o)- the brain. Also see Cerebro (enképhalos), the brain đồ) Cerebro. Denotes something Ancient Greek ἐνδο- Endocrinology (Nội endo- Chỉ cái bên trong as 'inside' or 'within' (endo-), inside, internal tiết học) Eosin comes from Eos, the Eosinophil Greek word for 'dawn' and granulocyte (Thiếu eosin(o)- Red Màu đỏ the name of the Greek hụt bất thường bạch Goddess of the Dawn. cầu có hạt trong máu) Of or pertaining to Ancient Greek ἔντερον Gastroenterology ( enter(o)- Liên quan tới ruột the intestine (énteron), intestine Ruột học ??? O.o) Ancient Greek ἐπι- (epi-), Epistaxis (chảy máu [Same as Greek epi- Bên ngoài, trước, trên before, upon, on, outside, cam),, epidural Mean: on, upon] outside of (ngoài màng cứng) Of or pertaining to Ancient Greek ἐπίσιον- Episiotomy (Cắt episi(o)- the pubic region, the Liên quan tới vùng âm hộ (epísion), the pubic area, taanngf sinh môn) loins loins; vulva Ancient Greek ἐρυθρός Erythrocyte (hồng erythr(o)- Denotes a red color Chỉ màu đỏ (erythros), red cầu) -esophageal, gullet (AmE) Thực quản Greek οἰσοφάγος -esophago esthesio- sensation (AmE) Cảm giác Greek αἴσθησις Eukaryote ( Nhân eu- true, good, well, new Đúng, tốt, mới Greek thật) Exophthalmos (Lồi ex- Out of, away from Ra khỏi, đi từ, lồi ra ngoài Latin mắt) Denotes something Ancient Greek ἐξω- (exo-), Exoskeleton (Bộ exo- Bên ngoài cái khác as 'outside' another outside of, external xương ngoài) Extradural hematoma extra- outside Ngoài Latin (Tích tụ máu ngoài màng cứng trên não) 9
F Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Latin (faciēs), the faci(o)- Of or pertaining to the face Liên quan tới mặt Facioplegia (Tê liệt mặt) face, countenance Fibroblast (Sợi nguyên fibr(o) fiber Sợi bào) filli- fine, hair like Như tóc Hình thành tính từ chỉ Used to form adjectives Latin (forma), form, Cuneiform (Dạng hình -form, -iform có hình dạng, hình indicating 'having the form of' shape gai) thức... A hollow or depressed area; Khu vực, kênh, rãnh fossa ovalis (Mở tĩnh fossa Latin (fossa), ditch, pit trench or channel trống rỗng mạch hiển) Of or pertaining to the Latin (frōns, front-), Frontonasal (chỉ xương front- Liên quan tới trán forehead the forehead trán và mũi) 10
G Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Galactorrhea ( Bệnh tiết galact(o)- milk Sữa Greek γάλα, γαλακτ- sữa ở nam giới hoặc phụ nữ chưa con) Ancient Greek γαστήρ Gastric bypass ( Một Of or pertaining to the gastr(o)- Liên quan tới dạ dày (gastēr), γαστρ-, phẩu thuật cắt bỏ 1 phần stomach stomach, belly dạ dày) (1) Endogen ( Cây một (1) Denotes the sense lá mầm, mọc nhờ năng 1. Chỉ sinh ra từ, Ancient Greek -γενής 'born in, from' (2) lượng bên trong nó) -gen trong... (-genēs) < γεν-νάειν Denotes the sense 'of a (2) Heterogenous ( 2. Chỉ 1 loại nhất định (gen-náein), to be born certain kind' không tương tự, k đồng nhất) Formative, pertaining Hình thánh, liên quan tới Cardiogenic shock (Sốc -genic Greek to producing sản xuất tim) Genu valgum ( nghiên Of or pertaining to the genu- Liên quan tới đầu gối Latin (genū), knee vào phía bên trong of knee đùi) Of or pertaining to the gingiv- Liên quan tới nướu Latin (gingīva), gum Gingivitis ( Viêm nướu) gums Ancient Greek γλαυκός Denoting a grey or Chỉ màu xanh xám hoặc Glaucoma ( Bệnh tăng glauc(o)- (glaukos), grey, bluish-grey colour xám nhãn áp) bluish-grey Ancient Greek γλῶσσα, Of or pertaining to the gloss(o)-, glott(o)- Liên quan tới lưỡi γλῶττα (glōssa, glōtta), Glossology ( Thiệt học) tongue tongue gluco- glucose -- Greek γλυκός, sweet Glycolysis (đường glyco- sugar Đường phân) Gnathodynamometer ( Of or pertaining to the Ancient Greek γνάθος gnath(o)- Liên quan tới hàm Thiết bị đo sức mạnh jaw (gnáthos), jaw hàm) diagnosis (chuẩn đoán), -gnosis knowledge Hiêu biết Greek prognosis (tiên lượng) seed, semen; also, gon(o)- Hạt, tinh dịch, sinh sản Ancient Greek γόνος Gonorrhea (Bệnh lậu) reproductive Bản thu hay hình ảnh -gram, -gramme record or picture Greek γράμμα (gramma) Angiogram ( Mạch đồ) (Biêu đò) Ancient Greek -γραφία instrument used to Dụng cụ để thu dữ liệu (-graphía), written, Electrocardiograph ( -graph record data or picture hay hình ảnh drawn, graphic Máy điện tim) interpretation Angiography (Chụp -graphy process of recording Quá trình thu ghi động mạch) Gynecomastia (Rối loạn gyn(aec)o- (BrE), woman Phụ nữ Greek γυνή, γυναικ- phát triển vú to bất gyn(ec)o- (AmE) thường ở nam giói) 11
H Tiền tố/Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Lang thang trong tâm Classical Latin to Hallucinosis (bệnh halluc- to wander in mind trí wander in mind ảo giác) Latin (hæma) < Ancient hemat-, haemato- Of or pertaining to Hematology (huyết Liên quan tới máu Greek αἵμα, αἱματ- (haem-, hem-) blood học) (haima, haimat-), blood Hematological hema or hemo- blood (AmE) Máu Greek malignancy (Máu ác tính) hemangi or hemangio- blood vessels Mô máu Ancient Greek ἡμι- Cerebral hemisphere hemi- one-half 1/2 (hēmi-), "half" (Bán cầu não) Ancient Greek ἥπαρ, Of or pertaining to the Hepatology (gan hepat- (hepatic-) Liên quan tới gan ἡπατο- (hēpar, hēpato-), liver học) the liver Denotes something as Chỉ cái khác trong 2 Ancient Greek ἕτερος 'the other' (of two), as Heterogeneous heter(o)- cái, cái thêm vào, cái (héteros), the other (of an addition, or (Không đồng nhất) khác two), another; different different Hyperhidrosis (Bệnh hidr(o)- sweat Mồ hôi Greek ἱδρωτ- tăng đổ mô hôi) hist(o)-, histio- tissue Mô Greek ἱστός Histology (Mô học) Ancient Greek ὅμοιος Homeopathy (Vi home(o)- similar Tương tự (homoios) lượng đồng căn) Denotes something as Ancient Greek ὁμο- Chỉ 1 vật giống 1 cái Homosexuality ( hom(o)- 'the same' as another (homo-), the same, khác hoặc phỏ biến Đồng tính) or common common Of or pertaining to the Incorrect Etymology < Chỉ vai (hoặc có khi Humerus (x.cánh humer(o)- shoulder (or [rarely] Latin (umerus), cánh tay trên) tay) the upper arm) shoulder Hydrophobe (sức hydr(o)- water Nước Greek ὕδωρ căng bê mặt) Denotes something as Ancient Greek ὑπέρ Hypertension (Cao hyper- 'extreme' or 'beyond Cực, quá k bình thường (hyper), over, above; huyết áp) normal' beyond, to the extreme Denotes something as Duwois mức bình Ancient Greek ὑπ(ο)- Hypovolemia (giảm hyp(o)- 'below normal' thường (hypo-), below, under khối lượng máu) Of or pertaining to the Ancient Greek ὑστέρα Hysterectomy (Cắt hyster(o)- Liên quan tới tử cung womb, the uterus (hystéra), womb bỏ tử cung) 12
I Tiền tố/ Hậu Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ tố -i-asis condition Tình trạng Greek -ίασις Mydriasis (Giản đồng tử) Of or pertaining to medicine, or a physician Chỉ y học, bác si (tiền Ancient Greek ἰᾱτρός iatr(o)- [uncommon as a prefix; tó ít phổ biến, hậu tố (iātrós), healer, Iatrochemistry (Hóa y) common as as suffix, see -iatry phổ biến hơn) physician -iatry] Denotes a field in Ancient Greek ἰᾱτρός -iatry medicine of a certain body Chuyên khoa (iātrós), healer, Psychiatry (Tâm thần) component physician -ic pertaining to Liên quan đến Greek -ικός (-ikos) Hepatic artery (Động mạch gan) Ovarian follicle (Buồng trứng -icle small Nhỏ Latin nang) organized knowledge, Tổ chức nghiên cứu, Latin -ica < Greek < -ics Obstetrics (Sản khoa) treatment điều trị -ικά Greek ἴδιος, idios, idio- self, one's own Tự.. Idiopathic (tự phát) "one's own" Ileocecal valve (van 1 động ileo- ileum Hồi tràng Greek ἰλεός mạch ở hồi tràng, chưa học, đoán k ra) Infrahyoid muscles (cơ dưới infra- below Dưới Latin móng, 4 cơ) Interarticular ligament(dây chằn inter- between, among Giữa, trong số Latin gian sườn) Intracranial hemorrhage (xuất intra- within Trong Latin huyết nội sọ) Ipsilateral hemiparesis (yếu nửa ipsi- same Giống Latin người cùng bên) irid(o)- iris Mống mắt Greek ἴρις Iridectomy ( Cắt móng mắt) Ancient Greek ἰσχιόν Of or pertaining to the Liên quan tới x.cụt, ischio- (ischión), hip-joint, Ischioanal fossa ( hố chậu) ischium, the hip-joint khớp hông ischium -ism condition, disease Tình trạng, bệnh Dwarfism (Lùn) Hemiballismus ( co thắt cơ, hay -ismus spasm, contraction Co thắt Greek -ισμός xãy ra ở chi trên) Denoting something as Ancient Greek ἴσος iso- Chỉ 1 cái j đó bằng Isotonic (Đẳng trương) being 'equal' (ísos), equal Pathologist ( Nhà nguyên cứu -ist one who specializes in Người chuyên về... Greek -ιστής (-istes) bệnh học) -ite the nature of, resembling Bản chất, giống như... Greek -ίτης Hermaphrodite (Lưỡng tính) -itis inflammation Viêm Tonsillitis (Viêm amidan) Pericardium (màng ngoài of -ium structure, tissue Cấu trúc, mô tim) isch- Restriction Hạn chế, thiếu Greek ἴσχω Ischemia (Thiếu máu cục bộ) 13
K Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ kal/i potassium Kali Eukaryote (Nhân karyo- nucleus Hạt nhân Greek κάρυον, "nut" thật) Keratoscope (Thiệt kerat(o)- cornea (eye or skin) Giác mạc Greek bị kiểm tra độ cong giác mạc) Kinesthesia (nhận kin(e)-, kin(o), thức về chuyển movement Chuyển động Greek κινέω kinesi(o)- động trong không gian) Koilocyte(Tb koil(o)- hollow Trống rỗng Greek κοῖλος (koilos) rỗng) Kyphoscoliosis kyph(o)- humped Bướu, gù Greek κυφός (cong vẹo cột sống) 14
L Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anha Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Labiodental (thuộc về labi(o)- Of or pertaining to the lip Liên quan tới môi Latin (labium), lip môi) Lacrimal canaliculi lacrim(o)- tear Nước mắt Latin (Ống lệ) lact(i)-, lact(o) milk Sữa Latin Lactation (Cho con bú) Of or pertaining to the Liên quan tới sườn, Ancient Greek λαπάρᾱ lapar(o)- Laparotomy (Mỡ bụng) abdomen-wall, flank bụng, hông (lapárā), flank Of or pertaining to the Ancient Greek λάρυγξ, larynx, the lower throat Liên quan tới thanh laryng(o)- λαρυγγ- (lárynx, Larynx (Thanh quản) cavity where the voice quản laryng-), throat, gullet box is Lateral pectoral nerve latero- lateral Bên Latin (Tk ngực bên) Leiomyoma (khối u lei(o)- smooth Mịn, trơn Greek λεῖος lành tính cơ trơn) Epilepsy (bệnh động -lepsis, -lepsy attack, seizure Tấn công,, bắt giữ Greek λῆψις kinh), narcolepsy (chứng ngủ rũ) lept(o)- light, slender Nhẹ, mãnh Greek λεπτός (leptos) Ancient Greek λευκός leuc(o)-, leuk(o)- Denoting a white color Biểu thị màu trắng Leukocyte (Bạch cầu) (leukos), white, bright Of or pertaining to the Linguistics (Ngôn ngữ lingu(a)-, lingu(o)- Liên quan tới lưỡi Latin (lingua), tongue tongue học) lip(o)- fat Béo Greek λίπος Liposuction (Hút mỡ) lith(o)- stone, calculus Đá, giải Greek λίθος Lithotripsy (tán sỏi) log(o)- speech Phát biểu Greek λόγος Denotes someone who Biểu thị người nghiên Ancient Greek pathologist (bác sĩ giải -logist studies a certain field: cứu -logy của ngành λογιστής (logistēs), phẩu bệnh) _____-logy đó studier, practitioner Denotes the academic Biểu thị sự nghiên cứu, hematology (huyết Ancient Greek λόγoς -logy study or practice of a học tập of 1 ngành học), urology (Tiết (logos) study certain field; The study of nhất định niệu) Lymphedema (phù bạch lymph(o)- lymph Bạch huyết Greek λέμφος, λύμφη huyết) lys(o)-, -lytic dissolution Giải thể Greek Lysosome -lysis Destruction, separation Phá hủy, tách Greek λύσις Paralysis (tê liệt) 15
M Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Macrophage (đại thực macr(o)- large, long Lớn, dái Greek μακρός báo) Osteomalacia (loáng -malacia softening Làm mềm, Greek μαλακία xương) Of or pertaining to Latin (mamma), breast; Mammogram (chụp mamm(o)- Liên quan tới vú the breast udder x-quang vú) Of or pertaining to mammill(o)- Liên quang tới núm vú Latin (mammilla), nipple the nipple Of or pertaining to manu- Liên quan tới bàn tay Latin (manus), hand Manufacture (Sản xuất) the hand Ancient Greek μαστός Of or pertaining to (mastós), breast, women's Mastectomy (Cắt bỏ mast(o)- Liên quan tới vú the breast breast; man's pectoral vú) muscle meg(a)-, Splenomegaly (Lách megal(o)-, enlargement Mở rộng, phát to ra Greek μέγας to) -megaly Ancient Greek μέλας, melan(o)- black color Màu đen μελανο- (melas, melano-), Melanin black; dark erythromelalgia (cảm giác đau nhói như bị melos extremity Cuối Ancient Greek μέλος bỏng, tăng nhiệt độ và mẫn đỏ) Meningitis (Viêm mening(o)- membrane Màng Greek μῆνιγξ, μηνιγγ- màng náo) merocrine (tiết các TB mà không làm tuyến bị mero- part 1 phần, bộ phận Greek μέρος (meros), part hư hại), meroblastic(sự phân tách 1 phần) Ancient Greek μέσος mes(o)- middle Giữa Mesoderm (Trung bì) (mesos), "middle" meta- after, behind Sau Greek μετά Metacarpus ( x.bàn tay) instrument used to Sphygmomanometer -meter Dụng cụ đo, tính Greek μέτρον measure or count (Máy đo huyết áp) -metry process of measuring Quá trình đo Greek -μετρία Optometry (Kiểm định) Pertaining to conditions or Trạng thái hoặc dụng cụ tử Ancient Greek μήτρᾱ Metrorrhagia (băng metr(o)- instruments of the cung (mētrā), womb, uterus huyết) uterus denoting something Ancient Greek μικρός Microscope (Kính hiển micro- as small, or relating Nhỏ (mikros), small vi) to smallness Infectious mon(o)- single Đơn Greek μονός mononucleosis ( Đơn nhiễm) Morphology (Hình thái morph(o)- form, shape Dạng, hình Greek μορφή học) Musculoskeletal muscul(o)- muscle Cơ Latin system (Hệ thống cơ xương) Ancient Greek μῦς, μυ- Of or relating to my(o)- Liên quan tới cơ (mys, my-), muscle; Myoblast (TB tiền cơ) muscle mouse; mussel Onychomycosis (Nâm myc(o)- fungus Nấm Greek μύκης, μυκητ- móng tay, chân) myel(o)- Of or relating to Liên quan tới tủy xương Ancient Greek μυελόν Myeloblast (TB chưa 16
bone marrow (myelon), marrow; trưởng thành trong tủy bone-marrow xương , là tiền thân of bạch cầu hạt) Myringotomy (Phẩu myring(o)- eardrum Màng nhỉ Latin myringa thuật cắt bỏ dịch hay thoát mũ màng nhỉ) Myxoma (U niêm, u myx(o)- mucus Chất nhày Greek μύξα non) 17
N Tiền tố/ Hậu Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ tố narcolepsy (chứng ngủ narc(o)- numb, sleep Ngủ, tê Greek νάρκη rũ) Nasal ( thuộc về mũi, nas(o)- Of or pertaining to the nose Liên quan tới mũi Latin (nāsum), nose mũi) Necrotizing fasciitis necr(o)- death Chết Greek νεκρός (Hoại tử gân chân) Neoplasm (U mới hình neo- new Mới Greek νέος thành) Of or pertaining to the Ancient Greek νεφρός nephr(o)- Liên quan tới thận Nephrology kidney (nephrós), kidney Of or pertaining to nerves Liên quan tới thần kinh Latin (nervus), tendon; and the nervous system hay hệ thống thần kinh nerve; Cognate with the nerv- Nerve (Thần kinh) [Uncommon as a root: (Không phỏ biến bằng Greek νευρον (neuron) neuro- mostly always used] neuro-) (see below) Ancient Greek νεῦρον Neurofibromatosis ( Hội neur(i)-, Of or pertaining to nerves -- (neuron), tendon, sinew; chứng u mềm dưới da và neur(o)- and the nervous system nerve trong hệ thần kinh) Normocapnia (Trạng thái normo- normal Bình thường Latin CO2 trong máu ở múc bình thường) 18
O Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Of or pertaining to the Oculist (Bác sĩ nhãn ocul(o)- Liên quan tới mắt Latin (oculus), the eye eye khoa) Ancient Greek ὀδούς, Of or pertaining to orthodontist ( Bác sĩ odont(o)- Liên quan tới Răng ὀδοντ- (odoús, odont-), teeth chỉnh răng) tooth Stomatodynia (Đau odyn(o)- pain Đau Greek ὀδύνη khoang miệng) -oesophageal, gullet Cuốn họng Greek οἰσοφάγος oesophago- (BrE) Sarcoidosis ( Hội chứng ảnh hưởng nhiều cơ -oid resemblance to Tương đòng với Greek -οειδής quan khác nhau, dẫn tới u hạt) ole small or little Nhỏ, ít Latin Denoting something as Ancient Greek ὀλίγος Oligotrophy (suy dinh olig(o)- 'having little, having Chỉ cái nhỏ, ít, vài (oligos), few dưỡng) few' Of or pertaining to the Ancient Greek ὠμός om(o)- Liên quan tới vai Omoplate (x.vai) shoulder (ōmos), shoulder -oma (singular), Sarcoma(U mô liên kết), tumor, mass, collection Khối u, khối lượng Greek -ωμα -omata (plural) Teratoma( u lan) Ancient Greek Of or pertaining to the omphal(o)- Liên quan tới rốn ὀμφαλός (omphalós), Omphalotomy navel, the umbilicus navel, belly-button onco- tumor, bulk, volume U, lớn Greek ὄγκος Oncology (U học) Ancient Greek < ὄνυξ, Of or pertaining to the Liên quan tới móng ὀνυχο- (ónyx, Onychophagy (thói quen onych(o)- nail (of a finger or toe) tay, chân ónycho-), nail; claw; cắn móng tay) talon Of or pertaining to the Ancient Greek ᾠόν, Oogenesis(sự hình thành oo- an egg, a woman's egg, Liên quan tới trứng ᾠο- (ōón, ōo-), egg, và phát triển của trứng) the ovum ovum Neoclassical Greek Of or pertaining to the Liên quan tới buồng oophor(o)- ᾠοφόρον (ōophóron), Oophorectomy woman's ovary trứng ovary, egg-bearing Ancient Greek Of or pertaining to the Ophthalmology (Nhãn ophthalm(o)- Liên quan tới mắt ὀφθαλμός eye khoa) (ophthalmós), the eye Middle French (optique) < Greek Of or relating to Liên quan đặc tính hóa ὀπτικός (optikós); optic(o)- chemical properties of Opticochemical học of mắt) Cognate with Latin the eye oculus, relating to the eye Of or pertaining to the or(o)- Liên quan tới miệng Latin (ōs, or-), mouth Oral (miệng) mouth orchi(o)-, orchid(o)-, Greek ὀρχις (orkhis, Orchiectomy, testis Tinh hoàn orch(o)- orkhi-) Orchidectomy Ancient Greek ὀρθός Denoting something as Chỉ đến nhứng cái Orthodontist (Bác sĩ orth(o)- (orthos), straight, straight or correct đúng và thẳng chỉnh răng) correct, normal a condition, disease or Tình trạng, bệnh tật -osis Greek -ωσις Psychosis (tâm thần) increase hoặc tăng osseo- bony Xương Latin ossi- bone - Latin - ost(e)-, oste(o)- bone - Greek ὀστέον Osteoporosis (Loãng 19
xương) Of or pertaining to the Ancient Greek οὖς, ὠτ- ot(o)- Liên quan tới tai Otopathy (bệnh of tai) ear (ous, ōt-), the ear -ous pertaining to Liên quan tới Latin -osus Of or pertaining to the Liên quan tới buồng ovari(o)- Latin (ōvarium), ovary Ovariectomy ovaries trứng Of or pertaining to the Latin (ōvum), egg, Ovogenesis (Quá trình ovo-, ovi-, ov- Liên quan tới trứng eggs, the ovum ovum hình thành giao tử cái) oxo- addition of oxygen Bổ sung Oxi Greek ὀξύς sharp, acid, acute, Nét, acid, cấp tình, oxy- Greek ὀξύς oxygen oxy... 20