Dạy học Lịch sử bằng kênh hình trong trường trung học phổ thông (Tập 1: Lịch sử Việt Nam): Phần 2

Chia sẻ: Co đơn Trăm Năm | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:167

Thêm vào BST

Báo xấu

169
lượt xem 40
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung phần 1 tài liệu Kênh hình trong dạy học Lịch sử ở trường trung học phổ thông (Tập 1: Lịch sử Việt Nam), phần 2 giới thiệu tới người đọc phương pháp sử dụng kênh hình trong giảng dạy Lịch sử phần: Lịch sử Việt Nam từ 1858 đến 1945, từ 1945 đến 1975, công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dạy học Lịch sử bằng kênh hình trong trường trung học phổ thông (Tập 1: Lịch sử Việt Nam): Phần 2

Phàn thù hai VIÉT NAM TU 1858 DEN 1945 Nhà N g u y è n dùde t h à n h làp sau khi dà d à n à p p h o n g t r à o kh(ii n g h ì a nòng d à n T à y Sem. làm ehu ea nu(ie. Càc vua dàu nhà N g u y è n dà ra sue xày d ù n g . e u n g eò nèn t h ò n g t r i . hjio ve (die dò p h o n g kièn d a n g k h u n g h o a n g . suy vong. T i o n g h(Jn nùa t h è ky tòn tai dùdi trièu N g u \ è n , xà hòi X'ièt N a m hall n h ù k h ò n g p h à t t r i è n . m à u t h u à n xà hòi n g à \ c^àng sàu sàe. eu(*)e d à u t r a n h eua n h à n d a n c h ò n g trièu dinh n g a \ e a n g h u n g nò m a n h me. L()i d u n g su s u \ yèu eua n h a niuie jìhong kièn \'i('t N a m . ihuC d à n P h a p xàm liioe nu()e t a . \'i(^e m à t micie kh(")nu jìhai tàt \ è u . song t r i è u d i n h H u è p h a i chiù t r a e h n h i e m trong vi("'e làm suy \ è u nu()e t a . d à n t(ji vièe m à t micie. IMìàn l a e h su \\ò{ N a m tu 1908 dèn 19 10 rat j^hoim p h u , no p h a n a n h eu(*)e d à u t r a n h a n h d ù n g . ben hi eua n h à n d a n ta ehóng x à m IUCH- và dò ho e u a t h ù e d à n Phajì^dè bao ve dàt nu'(ie và g i à n h dòe là|) tu' do. ( \ i ò e d à u t i ' a n h g i à n h duoe t h à n g loi khi l);ing ('(')ng s a n \'ièl N a m . elo N g u \ è n Ai (^UIK - Ho C h i Minlì t h à n h làp. l à n h dao. \Mèe xàe d i n h eon d ù ò n g eùu nu()e d u n g la e K'-l
la n h à n d à n ta i!à d a p t a n >u th(*)ng t n CUA dò IIU(K' P h a p và (ju;ìn p h i c t X h à t . g i à i ì h du(H* d(*>e h i p . x à y d i ) n g nu*(k^ Viòt N a m D à n c h u (^">ng h o a . Nói (kmi: k h o a t c i n h h c h su' n à v du(H^ IKH- d h'ip T à m dòng l.niì (1 l
lang n(*)'i giùa phù(Jng Dóng và phùOng Tày) ma eòn là noi eò nén vàn hoà lau dòi, phong phù. m(it vùng dòng dàn. tài nguyèn dòi dào. ('àe dàn toc ó khu vùe này tu làu dà là n h ù n g qu(K' già dóc la[), dat dèn t r i n h dò vàn minh eao, ehù khòng phài là noi dàn eù lae hàu ma thùc dàn phùOng Tày tu n h à n "eò SÙ mènh dèn khai hoà" hc). Ngùck' lai su thòng tri eùa thùe dàn f)hù(mg Tà\- dà là trò ngai lòn eho su phàt trièn hó\) (\xìy luàt eiia nhàn dàn khu vùe này. Ve màt tu nhièn. nhin vào bàn dò. hoe sinh nhàn thày rang. nàm ó eàe dói khi hàu nong nèn Dòng và Dòng Nam chàu A n(nig, mUa nhiòu, rat t h u à n ha (ho eày eòi phàt tnòn. Ilàu hot (à(* nvidc trong khu vUe dòn tròng liia là eày la(Jng thUe (dìi'nh hòn c:\nh c'e Tà\' Han Nha kv hièu ehù (T); n h ù n e 1 U ')
nùò
ngon c h o hon t u b.in phùOng T à y t r a n h n h a u xau xe".*" v.v... Th(*ì g i a n d a n h ( h o m u e n à y k h ò n g n h i è u non v\òc gi(ii thièu càe nucie D ò n g và Dòng N a m .\ ehi n è u sO lù(k\ N è n d à n h thoi g i a n dò t r i n h bav ky hon ve \'i(;t N a m . vi d a y là \ r y r p h à n kièn t h ù e c^uan t r o n g . hoc s i n h càn n à m v ù n g . 2. V e " C u ò c k h à n g c h i è n c ù a n h à n d à n V i è t N a m (ó' Dà N à n g rói ( i i a D i n h ) e h ó n g t h u c d à n P h à p x à m luoc". gi;io vièn su d u n g càe b a n do s a u : - B à n d o 'Thiéh trur^ng Già Dinh" (1860-1861). Hi thàt bai t r è n ehièn tiucing Da Nàng. tb.iniz 1^ 18.")9 hèn quàn Phà|> - T à \ Han Nha phai iiit p h à n Inii den ( B ) cac i\dn nhi* kv hiòu h à n u nhùna vonu t Ì-OÌÌ n h o co 1 chà m vuòìm xiini: q u a n h ( ^ 3 * ) ^ nhùn^^ du'ònu e à p k h u c (iTTl—n,) noi tu dòn này sanii dòn kia ha
Dmh (1SÒH 1S(;.^) ". o i a o VIÒÌÌ nn«ai ta \ a tiiòne thuàt ihòn h i (Mi c h i c l i Sii: " S a u kin Ì:\AC clnt'an duiH* thanh ( na Dmh. thani: ^-ISCìi). N i : u > c n T Ì I r h u » m i : du»>c d i c u d o n ; ^ t ì i D à N à n j : vào ( h i h u \ màt ( i;nì ( i i a D i n h . Tht^) clìiòn t h u à t lai. ò n ^ huy (tonu hic l u d i m L:;*ÌP lait \;"\\ d u n u nìiU lìv* lh(")ni: d(">n hàv k i c n co hà\ \);\\ \)on C h i Wx"*,} hàm dA\ han iMatìh. tàp t ì u n ^ (|uàn ^ ì . v u k h i va h i o n u i h u C n h a m \;\\ hi\ Sai (lon C h n L wm cu.i c l n i i ì i : . ' IÌ*> ncn ^iii t r i c h h i ì \{\iu i{\.\ ID» \ :\\ k' in ll'>n m i . i . . \ i o i \ r n T i i Thutìii^ eh» In Ci» t h u nvMii e h m (hcli c h u k h ' i i m c h u d'Mm t i c n coni^» t i c u tlh't ( h c h U'-n H i M i i n ,M i r . i n (hanh l o n n io \ a \ ra. \c phm ( h c f ì . h i c d;'ui Uic h h ) i ì u c o n m u n u ( k h o ; n ì u 1000 (juanc hht k h o i ì L ! th»** d a n h m a u . i h a n u m a u n» n c h u n ; ^ k h o i i ^ : lìì*» n h u i ì u ( uv>c t ; n i c^uo [.(n ni;, |(> x ; ì \ (hinu dòn hot. Ia|) phoiìu tu\
chung tu cac chùa bàn s a n g (ndi eò n h ù n g ky hièu vòng eung) th'i mot dòi q u a n khac d a n h vòng ra sau ehièn tuyèn cùa ta. Tran d a n h dièn ra àc lièt trong hai ngày (2 1. 25-2-1861). (^uàn trièu dinh chòng dò kich lièt nhUng khòng dòi phc) nói sue manh hoà \xic cùa dich. Cuòi cùng. dòn Chi' Hoà hi giae chièm. ehièn luy hi vò, Nguyèn Tri F^hUòng hi thUcing. c^uan quàn phài rùt chay ve Bièn Hoà. Tin thàt thu Dai Dòn lam chàn dòng ea trièu dinh và làm (ho (\x\àn sì (j iiìAt t r a n hèt sue hoang mang. Thì^a t h a n g . quàn Ph;ip d;inh ròng ra nhièu n(
b à n e n h ù n g gach n g a n g dàv. Cà s à u t i n h dèxi lot vào tay P h a p mot eaeh n h a n h c h o n g và de d à n g do su bac nhir(i
thùe d à n P h à p d à n u ó t g o n b a t ì n h m i è n T à y m a k h ó n g p h à i nò mot t i è n g s ù n g . N h ù vày, cà s à u t ì n h N a m Ky, n à m \H61. dà lot v à o t a y thùc d à n P h à p n h ù t h è ' d a y ! G i à o vièn co t h è vò to b a n dò r a m(3t tò giày lón rói d ù n g màu s à c de p h à n bièt b a t ì n h m i è n Dóng và ba t ì n h m i è n Tày N a m Ky. R a n h gidi s à u t i n h e ù n g c à n ve ró t r è n b a n dò. Khi SÙ d u n g , giào vièn k è t hOp vi(^e tù(mg t h u à t vói p h à n tich. n è u m(')t so c à u boi g(à n\ó e h o hoc s i n h t r a l(ji: "\'i s a o thùc d à n Ph;'ii) d à n h (^hièm N a m Ky'.'" "Tai s a o (luan q u à n trièu d i n h n h à N g u y è n hi t h à t bai t r è n e h i è n trùcjng ( l i a Dinh và de Ph;ip d à n h c h i è m r(")ng ra c.-ic t m h mièn Dcum ( D m h TùOng. Bièn Hoà)'.'". "Vi le gi t r i è u N g u \ è n ky Hièp in te n à m 18(ì2. eàt ba t ì n h m i è n Dóng d à n g c h o Phap'*". "Khi (}uàn ITìà[) t à n còn^i chicaiì ìK^t ha t i n h mii'^n T à \ con h n . i h à i do (aia (juan (juàn tri("ai d i n h (dai di(^n là P h a n T h a n h ( n a n ) l a sa(K^*'. "Ti'ach n h ì t a n caia IMian T h a n h ( n a n tì'onii VKU* d('* m à t ha tiìih lìiK^Mi T à y nhii th("^ nao\^". (^ua su" p h à n lich, ho(^ s m h thày vd "(pian (pian tìa("ai N^uyi^ai ('ha\ dai", di ("HI n a \ the"* hi('Mi su iUm h(Mì, h a c iìhu'()c (aia tìa("ai d i n h p h o n ^ ki("m NVUV("MÌ, tì'oim liic n h à n d à n t a l\cn h a n h (aK")c kh;nii; c h u a i rat a n h d u n ^ (dì(*>ns ?^iàc njj;oai x à m . (Tìuy^Mì s a n ^ p h à n "(\un^ k h à n ^ chit'ui ch(*)nji P h a p x à m lu(U^ (Ila n h à n chìn N a m Ky". triau vi(*ui dun^ ban dò 'Whùng trung tàm khói nghìa chong Phap 6'sàu tinh \am Ky". Ni^av tu khi thuC daiì P h a p dàt (dian \cn dàt N a m K\, n h à n (l;"\n s a u t m h N a m K\ d;ì a n h dùnij (tUnu \cn ch(»n2 t h u c (km P h a p x à m ìmu- o k h à p moi nni và kh(')ni! Uic na(» nk^()t. 1 SM
P a n dò t r o n g sàeh giào khoa dièn t.ì n h ù n g t r u n g tàm khdi nghìa ehóng P h a p cua nh;'ui d à n 0 s a u t m h Nam Ky. Tièu bièu cho long dàn ba tinh mièn D ó n g là CIK'H' khdi nghìa T r ù d n g D m h o eàn eù Co Cóng ( h u y è n T à n Hoà - Cia Dmh); khdi ìiizhÌM cua \ ' ó Duy DucUig o Dóng T h a p Mudi: kluà nghìa cua Trucùìiz ( ^ u \ è n (eon Trucmg D i n h ) ó T à y Ninh.. Tièu hièu cho ba t m h mièn Tày N a m Kv là eàe t r u n g t à m : Ha Tri (Ben Tre) cua hai a n h (>m P h a n T a m - P h a n Ngù; eàn eù Wòn Chcìiiiz (Ila Tièn) caia N g u x è n Tru ni: TruC. . N'iiùim t r u n g t à m khcà ngiiìa ehóng P h a p du(
Dia bàn hoat dóng cùa nghìa quàn là eà m(5t vùng dàt róng tìi ven song Soài Rap cho dèn d ò Cóng, My Tho. Tàn An và sàt canh Già Dinh - ChcJ Lón, n h ù n g Gò Cóng là càn cu chinh. () n h ù n g nc^i hièm yèu dèu eò dàt dòn luy c a n h giù de chàn dùcJng tièn còng eùa giàc. Nghìa quàn ngày dèm luyèn tàp, m u a s à m vù khi', ti'ch t r ù lùcJng t h ù c , c h u à n bi chièn dau làu d a i . Dùói su ehi h u y eùa Trù(Jng D i n h . n h ù n g hoat dóng cùa n g h ì a q u à n làm eho Phàj) rat lo n g a i , nhièu vi tri' c h i è m (l(')ng ó mièn Dóng bi t à n eòng. n h i è u phào t h u y è n di lai t r è n song hi d;inh ehim. nhièu dù(jng giao t h ó n g hi eàt d ù t . De dòi [)h() v(à tinh hinh. (diùng phai xin thèm vi("'n binh. rói meli cuòc tàn cóng h'in vào eàn eù Còo Cóng (2-lH(ì.'^). Nghìa quàn a n h d ù n g (diièn dàu suòt 'ò ngày Iièn. rói rùt kh(')i eàn eù de bao toàn lue lù(Jng. Trù(ing Dinh ( ù n g nghìa quàn ra sue xày d ù n g càn cu mói ó vùng Tàn Phù(k\ ven song Soài Rap, dia thè rat hièm yèu. Vi co ta\ sai dàn dùòng. ngày 20-8-18(U, giàc P h à p lot vào eàn eù. TrU(mg Duih (àing nghìa quàn chièn dàu vó cùng a n h dùng. Hi t i ù n g dan. gay xù(
t m h mièn Dóng. tu n à m 1S(>7. n h à n d à n b a t i n h m i è n Tày lai a n h d ù n g g i ù d n g c a o n g o n eò k h a n g e h i è n ( b ó n g t h ù c dàn P h a p x à m Inde . + N h ù n g t r u n g t à m k h d i n g h ì a e h ó n g P h à p d b a t i n h mièn T à v . ( l i a o v i c n huàint! d à n hoc s m h , t i m t r e n h a n d ò nhiing ndi nò ra khòi nehìa. T i ò u hiòu n h à t ha ( à c cuòi* kh(ii n.^hìa cùi\ hai anh vm Vhi\n lain P h a n N^Ci (con t r a i T h a n T h a n h ( I i a n ) vói t r u n g t à m Ha t n (Wcn Tvc), h o a t d ò n e m a n h t r o n u mot vun*: ròng l(àì (lo( th(M) SÒFÌL: ( \ I U Louii. (jua (a(* t i n h \ ' ì n h L o n ^ . S a Dtv, T r a \ ' i n h . t I'OIÌL! - n à m 1 .'^riT-1 Sf^**^. D a c hict cu(")c kh(ti i m h ì a c u a N^UNÒn T i a i n i : TrUc - ngifdi a n h h u n i : noni! d-in \(ii c h i c n con;^ X h à t T a o ( 10 I 2-1 S(Ì1 ), co c a n cu c h i n h o 11. UÌ ( ' h o i m (Ha T K M Ì ) . d a vU(M h i ò n . dò ho, ihx\]) n h ' t n m tifii (h»M d o n KKMI ( l i a n i : *'ua dich (('> IS(>7). X ^ o a i ra con c(» ('U(")c kh()i n u h ì a L o n ^ T Ì I ( M \ T h o ) nani I STO c u a \ L ! U \ eli 11 un 11 u:in. (^ua t r m h h a \ t h o o h a n do. m a o VK'IÌ hu(fnj^ d . m hoc sinh n h a n \* t. | )honu t i a o ch
3. De hoc sinh t h à y rò siJ suy yéu, bac nhUdc cùa triéu dinh Hué trong viéc chòng P h à p và cuòi cùng nhiidng bó, dàu hàng, giào vién d ù n g tài liéu trUc q u a n , trong do co h ì n h v e "Quàn ào và vù khi cùa quàn linh nhà Nguyèn". Day là bue t r a n h ve hai ngiiòi linh bó binh trong t r a n g phuc q u à n ào gon g a n g và vù khi t h ò sd càm tay. Ho là hình ành cùa tinh t r a n g binh liic hét sue nghòo nàn, lac hau cùa quàn dòi nhà Nguyèn nùa sau t h è ky XIX. (^ua bue t r a n h . giào vièn p h à n tich eho hoc sinh t h à y rò dièu dò. (jiào vièn c(') t h è mièu tà cu t h è nhxi sau: "Ho màc q u à n ào vài, chàn di dàt, dàu d()i non ghèp bang eàe t h a n h tre và qu(H m()t l(}p s(Jn ta. Ngi/di linh ben trai dco gUdm. tay eàm giào nhon. NgU(à linh ben phài eàm dào dai. e;'in bang tre, ben eanh là m()t ehièe dào ngàn e(^ tra mùi hinh bùp da". PhU(jng p h à p ehù yèu là mièu tà kèt hcJp vói phàn ti'ch de làm cho hoc sinh thày ró tinh t r a n g binh \xie hèt sue yèu k(Mii. lae hàu kièu t r u n g eó cùa q u à n linh trièu Nguyèn. Tu su mièu tà và p h à n tieh do. giào vièn dàn h(K' sinh tdi kèt luàn: M()t d()i q u à n vdi t r a n g bi thó sd nhii thè khóng thè hoàn t h à n h dxióc nhi(^m vu bào ve dàt niidc trUck' sU xàm \xióc cùa ke thù. 4. Sau khi ehièm xong Nam Ky, thiic d à n P h à p md r(5ng xàm \xixSe trong eà nifde. Cwòc k h à n g chièn chòng P h à p dièn ra manh me ó Hae Ky. Ciào vièn su dung bàn dò "Chièn Iruòng fio NÓI nàm ISY.) rò 1SS2" dò giùp hc)c sinh hièu rò dièu nà\'. Bdn do "Chién truong Ha Nói nàm IS7.3 và 18H2" 1-u \
Ha Nói. t r a n Càu C i à v làn thii n h à t n à m \S1:\ và t r a n (Vui (liày làn t h ù hai n a m 18S;^ T r è n b a n do. t h a n h Ha Nói dxióc kv hièu b a n g ó vu(*)ng to. (làu còmi ( I -I- I ) ndi x a \ ra t i à n d a n h hin. eàe (iia danh k h a c eo lièn q u a n t(ii su kièn du()c ghi ngay t r è n so dò: mùi tèn ubo ( ^ ) ehi eae hiùing di: Sdn T a y . Ha Dóng. N a m Duih. Ngoai ra l i è n b.in dò eon ve mot so d u d n g (pióe lò quan t r o n g . Ho T a y . Ho T r u e B a c h . Ho H o a n Kièm và S o n g Hong. t^òn^^ Duóim. VV' chièn tiiioììii Ho Sni nòm IS7,'K giao vièn làm nói hàt nhufiL' noi dumi >.iu (kèt h()p vdi su d u n g b a n dò).* -^ Nam 1S7.'». I(ii duni: viòc t i i ò u (tinh Huò yòu (\àu nhà càm ip*^'*'^ IMì;ip ph.ìi nuuoi ra K;ic dò uiai (juyòt "vu Duy r u \ " . t h u c (hin Thap (ha tilc toc (li (hn niò (han (juàn ì'a (iành chh'ìtì hac Kv hin t hu nh.it S;in^ n ^ a \ 9-1 1 IST.'V ( l a c n i ò (^òi tòi hàu thi^ \d\ Tòng d(V Ha Noi la NVuyòn T n IMìif(i ph;n nòp t h a n h Ih cii tuvòt. m(< s;in^ n^^ì\ 1^0-1 1-1S7M. (ohaiiò ra h'uìh nò siin^ dành chiòm t h a n h Ha Nói. N ^ u \ ò n T Ì I PhU(
LUu Vình Phùe (dang chuàn bi tàn còng dieh d ngoai vi Ha Nói) chàn d à n h . Cuóc giao chién dièn ra ^c lièt. Gàcniè và nhiéu binh si P h à p bi giét ehèt tai t r a n , so con lai thào chay ve thành. Tran Càu Ciày (làn thù nhàt) làm cho quàn Phàp d Ha Nói và càe tình rat hoàng so. muòn bc) thành chay. Bon thilc dàn hièu chién d Nam Ky cùng hot hoàng. Con quàn ta d càc ndi vò cùng phàn khdi. san sàng xòng lèn quèt sach quàn giàe. NhUng trièu dinh Huè hèn nhàt. bò Id thdi ed. ra l(}nh rùt quàn lèn Són Tày de tao khóng khi' t h u à n Idi cho cu()c thU(Jng thuyèt vói Phàp. Kèt qua là mot hièp xióc dxióc ky kèt giùa trièu dinh Huè vói Phàp ngày 103-187 4 tai Sài Con vói nhùng dièu khoàn rat eò hai cho ta (giào vièn trinh bay theo S(iK nhùng nói dung eua hic'p ude). Ve ehièn tri/òng Ha Nói nàm ISS2. giào vièn cho hoc sinh nàm dxióc nhùng n(3Ì dung ed ban. và t n n h bay theo ban dò: + Vói dièu xióc 1874. Phàp dà chièm diióe Nam Ky. nhitng chùng chUa chièm difdc toàn ho Vièt Nam. nhàt là Bàe Ky dang là mièng mói ngon cùa chùng. + Nàm 1882, vièn ed trièu dinh Huè "vi pham" dièu xióc 1874 (vàn tièp tue giao thièp vói Trung Quóe. ngàn trd ngUòi Phàp di lai buon bàn trèn song Hong, càm và gièt dao). Rivie dUde lènh mang 400 quàn cùng 2 phào thuyèn ra dành chièm Bàc Ky làn thù hai. Ciào vièn tifdng thuàt nhit sau: "Vùa dàt chàn d^^'n Ha Noi (4-1882). Rivie dà gi(3 trò khièu khi'eh. d(')i d(')ng i}uàn trong thành và phà huy eàe cóng sit phòng thù trèn màt thành. Md sàng ngà>- 25-1. RÌVK^ gùi tói 19Ò
h à u thii che Tòng dòi- Ha Nói la H o à n g Dièu. dói iKip thành. H a n t r a Idi t h u (^hUa h è t . y dà ra lènh nò s ù n g d à n h thành. (^uan q u à n ta kièn quyèt e h ó n g lai. CIKH' e h i è n d à u d a n g dièn ra àe lièt thi bóng n h i è n k h o thu(V d a n t r o n g t h à n h b(V chày lam eho q u a n q u à n H o à n g Dièu d a o d()ng. h à n g ngù rói loan. T h ù a ed do. q u à n P h a p dot n h à p e h i è m t h à n h . Dai quàn tan rà. H o à n g Dièu e h a y vào h à n h e u n g . t h à o di bièu gùi trièu dinh rói d ù n g k h a n lua t u à n tièt t r o n g vudn Vò Mièu (dUcJi ( h à n (\)t Co ngay nay) nèu eao t i n h t h à n yèn nU(Tk-. mot King ,^óng ehèt vdi t h a n h . Sau khi ehitMii xong t h à n h Ha Nói (làn t h ù hai), (juàn P h a p ìììH rong d a n h ehièni n h i è u tinh t h à n h v ù n g dóng bang. (b'U t h a n l ì Nani D m h ibi duiii: lai. Ti'inie do. vào t h a n ^ 3- 1 S8"'. IMì.ip (I.I clìitMii v u n g Ilio t h a n l l ó n u C a i và (^u.ing Y('n d a n u bi tu ban .\nli (Ioni ngo. H a n h (l()ng n g a n g ngiàie cua lvi\i
Hàn dò này khòng n h ù n g diidc su dung khi trinh bay mue: "ThUe dàn P h à p d à n h chièm Ha N(')i và càc tinh dóng bang làn thù n h à t " ma con dùng de t r ì n h bay "Nhàn dàn mièn Bàc sói nói k h a n g chièn (1873-1874): "ThUe dàn Phàp xàm litcle Bàc Ky lan t h ù hai (1882-188 4)"; "Nhàn dàn Bàe ky tièp tue khàng ehièn chòng xàm \xióe Phàp". Khi su dung, giào vièn kèt hdp ehàt che giùa vièe ehi bàn dò \(\\ wòe tUdng t h u à t . Dièu dò khóng ehi tièt kièm dit(k* thdi gian, tao bièu tUdng lieh su ma con giùp eae em hoc t à p t(')'t h(Jn. Trong eu(')e chièn dàu ò Ha Nói. nói lèn h m h anh Hoang Dièu. giiio vièn su dung t r a n h ehàn dung "FT)ang Du'u" (trinh bay trong sàeh giao khoa). - Chàn dung Hoàng Diéu dxióc chxip lai tìt ành eua Bao tàng Càch mang. Ciào vièn t n n h bay ve Hoang DK'U trong bài mièu tà sau: "Ong e(') V(')e d;ing to khoe. khuòn màt day dan. dói mat to và den toàt lèn ve eii(mg nghi Mù. ào ma óng mac là t r a n g phue cua vièn (pian th('à nha Nguxèn. Hoàng Dii^u sinh ra tiong m(')t già dinh nha Nho (> (^uang Nam- Nàm 2(i tuoi, óng dàu Phó Bang và dxióc bò làm q u a n . giù nhièu nhi(^m vu khàe n h a u d eàe tình mièn T i u n g . mièn Bàe và kinh dò Huè. Nàm 1880. óng difde eù làm tòng dòe Uà Ninh (Ha N(")i. Ninh Binh). dà tieh eitc chuàn lu phong thu ehóng àm mxixx d à n h t h à n h eua giae Phàp. Ngàv 2.")- 1- 1882. Phàp nò sùng tàn eòng Ha N(Si làn t h ù hai. Hoàng Du^u dà di'elì th;"in lèn mat t h à n h ehi huy chièn dàu. Do co n(Ji phàn. kho thuóc siing hi ehà\' làm eho q u a n quàn dao dóng. hàng ngù roi loan. Ph;ip t r a n diùn- vào ulianh. Thè cung. óng da là\ mau \ \ò{ \ò\ di bièu mn inèii dinh va dunu khan that 1 UT
co tu tu Ucn c a n h càv l)cii Vò Micu (dùd\ chàìi Còt ('(i n^àv nav) tic yiiì tìon klu tict. Titani: di hióu dà n h à c den NVu.Nvn Tri IMìuoìì^ nhu nìot l à m uut^iì^^ s a n ^ (*h()i cui\ n^ildi tU(t so noi ticu hieu ve t i r u sU và nlìunu hn;it d(")nL; elioni; mac cua ònu Dièu do sé tao nèn hieu tuMim s(")!i^' doni: \
thi "Kinh t h à n h Hue dU(Je xàv ditng n h ù n g nani 1«()5-1820, là mot t h à n h vuóng, mói bè l^.ókm. m()t mat giàp song Ha(mg, ba màt c(') hào sàu. tUóng t h a n h xày bang gaeh;,dà eao lOm, trèn màt t h à n h e(') dù t r a m dai bàe. Trong t h à n h eó dxi van binh linh". C ngay sàt nàch kinh t h à n h Huè (ve phia dóng) là dòn Mang Cà (kv hi(:'u bang mot ó vuóng nho màu den (B) là nOi dfing (pian (aia Ph;ìp. 'Vxi nOi dong (pian này. giac Phàp eó thè kièm soàt dvidc moi hoat (tòn^^ cua lU(* lUcJnu chòn^ P h à p ben tron^ t h à n h . Toà Khàm su (kv hièu hàn^^ ò vuòn^ nho màu tì'àn^ (CU) nàm n^ay hèn ho nam sòn^ HU(Jn
1 1 sìing. dot bùi n h ù i (dio dièin sinh nò day d;in g a n g bay xa e h ù n g l - 2 k m ) . n g h ì a binh ta dìing s ù n g k q ' . d a o . màc... xóii^ t r a n , t à n cóng dich. I^i d a n h bàt ngò. die h hot h o à n g . rói loan. chi ra sue eó t h ù ehó s à n g . Khi s ù n g bàt d à u nò (i Mang Ci thi ben kia song HilOng. Tón T h à t Le e ù n g ra lènh t à n cóng toà K h à m su P h à p . (^uàn eùa \JÒ ehièm eae t r a i b n h ehun^ q u a n h . Cac eó dai bae diùic hi màt e h u y è n b a n g t h u \ è n (jiia song HiiOng dàt cpianh toà K h à m sii. n h à t loai n h a d a n . (^uàn P h a p 1)1 t à n cóng bàt ngO. h o a n g h o t . c h a v t a n loan. nu)t so co t h u t r o n g toa K h à m s u bi tièu d i è t . Dòn s a n g . boa ìxic ta vèu d à n , dieh tó chuC p h a n cóng lai. t ì à n vào chièni t h a n h H u è C h i i n g la siù aióp boe v à n g b;ie. ( h à u b a u troii^; e u n u duMi. t h a n g l a \ dot p h à n h a cua va l a n sai thiKMin d à n vó ( ì i n g t h;ini khòc Troim e a n h hòn c h i è n . Tón T h à t T h u \ e l da n h a n h elienu va bi mài dUa \ ua llaiu .\Vhi. me. vi) ( h i n h \ a V() i h ù cua vua Tu Due r(n khoi k m b i h a n h . ra c u i (u T a o Sii ((^iiany tri) dò t ì n h e h u v è n kh;iim ( h i è n làu dai. Su \ lec bai ngO àv dà làm eho thUe d à n Pha)) vó cìmg bòi loi." liài t à p : \ ' e s(( dò. t r i n h b a \ c;i(h bó t r i (ìia (pian la vii dièn bièn sU kièn ó k m h t h a n h HIK', l l u i n ^ 7-ISSÒ. "Chàn dung vua Hàm Nghi" Vua H à m Nghi tèn t h à t la C n g Lieh (la eni ruòt eua vua Kièn P h ù e ) . lèn ngói lu( 1 1 tuoi. dUO