Dạy tư duy và trí thông minh cho bé

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

253
lượt xem 113
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Theo tiến sĩ Ngô Thị Ngọc Huyền, Phó Trưởng Khoa Thương mại – Du lịch – Marketing – ĐH Kinh tế TP. HCM, hiện nhu cầu của các bậc cha mẹ về việc nuôi dạy con sao cho có thể phát huy trí tuệ của con cái là rất lớn. Tuy vậy, nhiều bậc cha mẹ đã gặp phải khó khăn trong việc hiểu đầy đủ về các khái niệm khoa học như chỉ số thông minh, chỉ số cảm xúc, chỉ số vượt khó… phần nào là do di truyền, phần nào có thể tác động để nâng cao...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dạy tư duy và trí thông minh cho bé

D y tư duy và trí thông minh cho bé Theo ti n sĩ Ngô Th Ng c Huy n, Phó Trư ng Khoa Thương m i – Du l ch – Marketing – H Kinh t TP. HCM, hi n nhu c u c a các b c cha m v vi c nuôi d y con sao cho có th phát huy trí tu c a con cái là r t l n. Tuy v y, nhi u b c cha m ã g p ph i khó khăn trong vi c hi u y v các khái ni m khoa h c như ch s thông minh, ch s c m xúc, ch s vư t khó… ph n nào là do di truy n, ph n nào có th tác ng nâng cao trí thông minh. Khó khăn ti p theo là l a ch n phương pháp nào, chương trình nào ăng ký cho con h c ho c cha m dùng hư ng d n con cái. Vì v y, cũng theo ti n sĩ Huy n, vi c cha m nên tìm hi u m t cách y v trí thông minh và phương pháp nuôi dư ng phát tri n trí thông minh là r t c n thi t.
IQ có ph i là toàn b trí thông minh? Giáo sư tâm lý Howard Gardner c a trư ng i h c Havard công b thuy t “trí thông minh a ng”. Ông cho r ng vi c xác nh và ánh giá trí thông minh m t khía c nh quá riêng l , là ch v i ch s IQ do nhà tâm lý h c ngư i Pháp Alfred Binet xu t năm 1904, thì th t không tho áng. Gardner gi i thích r ng, ch v i riêng IQ, nó không ph n ánh ư c s a d ng c a trí thông minh và nó cũng không cho th y s tương quan gi a trí thông minh v i vô s cách ng x c a trí tu có th quan sát ư c trong cu c s ng. Trong m t th i gian khá dài, quan ni m IQ như m t cái gì “Tr i nh” ã b ch trích, ng th i gi i nghiên c u cũng ã phát tri n quan ni m n m c hoàn thi n, như có th th y thuy t c a Gardner. V y trí thông minh là gì và có bao nhiêu lo i theo Gardner? Theo Giáo sư Howard Gardner, trí thông minh có nghĩa là “kh năng gi i quy t v n và t o ra s n ph m hay d ch v có giá tr thi t th c cho xã h i”. nh nghĩa này d n chúng ta n câu h i cho chính chúng ta: khi con cái c a chúng ta “có kh năng gi i quy t v n ” và kh năng “t o ra” nhưng mà không có «giá tr thi t th c cho xã h i» thì li u con cái chúng ta có thông minh th t không? Thuy t c a giáo sư Gardner nh n di n trí thông minh c a con ngư i có tám d ng như sau: • Trí thông minh ngôn ng • Trí thông minh logic – toán h c • Trí thông minh v không gian • Trí thông minh v kh năng v n ng thân th • Trí thông minh âm nh c
• Trí thông minh tương tác, giao ti p v i ngư i khác • Trí thông minh n i tâm • Trí thông minh trong lĩnh v c t nhiên Như v y, thu t ng IQ theo cách hi u có tính ph bi n r ng nó ch bao g m kh năng có s n c a b não thì “không còn th a áng” n a, mà c n hi u r ng hơn v trí thông minh là bao g m c kh năng mà chúng ta h c ư c t bên ngoài. Gardner cho r ng m t ngư i có nhi u hơn năm d ng trong h th ng tám d ng trí thông minh do ông công b . V i cách hi u th u áo như v y v i tư ng trí thông minh ngư i ta m i l a ch n phương pháp phát tri n nó chính xác hơn và b t ph i lúng túng. Trí thông minh có phát tri n ư c thông qua ào t o không? Có. T ng lo i trí thông minh trên s phát huy t t v i các chương trình ào t o, hu n luy n tư duy phù h p. Giáo sư Tony Buzan, nhà tư v n tư duy hàng u th gi i, th y r ng a tr nào cũng có ti m năng c a Leonardo da Vinci và Albert Einstein. Làm th nào “b t tín hi u” cho ti m năng ó phát huy? Các nghiên c u c a Buzan cho th y trí thông minh ư c phát huy h t công năng khi con cái chúng ta ư c nuôi dư ng trong môi trư ng t t, ư c khuy n khích, ng viên và giáo d c úng phương pháp. V i b công c sơ tư duy hay còn g i là sơ trí não, Buzan hư ng d n chúng ta h c phương pháp h c, h c cách x lý thông tin, và h c tư duy có phương pháp rèn luy n và nâng cao năng l c tư duy, t ó khai phá năng l c ti m n vô cùng to l n c a b não t o nên s t phá trong h c t p và công tác. Vì sao tr em c n ư c h c thông qua chơi?
M t nhà khoa b ng c a i h c Havard, giáo sư David Perkins, ch ra trí thông minh có ba lo i: trí thông minh nơron (neural intelligence), trí thông minh tr i nghi m (experiential intelligent) và trí thông minh suy nghĩ (reflective intelligence). Trong ó, trí thông minh nơron do di truy n và ư c o b ng ch s IQ. Còn hai lo i trí thông minh tr i nghi m và trí thông minh suy nghĩ thì có th ào t o ư c. gia tăng trí thông minh tr i nghi m, tr em c n ư c chơi như là cách h c. Phương pháp này phù h p v i tu i ham chơi c a các em. Như v y, theo tri t lý giáo d c này, chơi là s tr i nghi m giúp trí tu h c ư c trong su t quá trình. Do ó, quan i m h c-mà-chơi này ngày nay ư c ng h trên kh p th gi i. Ti p theo quá trình ó, trí thông minh suy nghĩ là k t qu k t h p a d ng c a tr i nghi m. i u này quý cha m có th quan sát ư c. M t bé trai láu l nh bi u di n ráp nhanh m t chú robot b t kỳ và khoe: “m ơi, con ráp con robot này nhanh ghê chưa”, thì b n nên vui vì con trai cưng c a mình thông minh tr i nghi m. M t ngày n con trai khoe: “m ơi, con ráp con robot quét nhà cho m nhé, m kh i lau nhà nhé!”, thì b n hãy ôm con vào lòng mà h nh phúc vì ó là c u bé, qua nhi u tr i nghi m l p ráp robot mà bi t suy nghĩ n m t m c tiêu h u ích. Hãy thư ng cho con trai m t n hôn khuy n khích (dù con robot y v n chưa th lau nhà giúp b n trong th c t và vi c c a b n là duy trì i u y, hy v ng trong tương lai b n s ư c t ng m t chú ngư i máy bi t làm vi c t con trai). V n là các trò chơi giáo d c trí thông minh l i là m t chuyên ngành h p, r t nghiêm túc c a các nhà nghiên c u phương pháp ào t o tư duy. S d ng trò chơi ph i úng phương pháp. V y âu là các trò chơi có phương pháp giáo d c tư duy? ó là câu h i khó cho hàng tri u cha m trên hành tinh chúng ta! Chúng ta b tràn ng p v i hàng t dòng thông tin trên internet, trên qu y k siêu th , trong c a hàng chuyên doanh cho tr , trên phương ti n truy n thông, t i các khóa ào
t o…trên toàn c u. Hãy hi u, ó là m t ngành công nghi p kh ng l và các b c cha m ang trong m t th trư ng sôi ng. M t g i ý ng x có giá tr là vì b n, v i vai trò làm cha m , b n ã t ng tr i nghi m v i vô s lo i th trư ng và ngành công nghi p và b n ã không ít l n thành công nh vào bi t suy nghĩ. Hãy dùng cách ó, trong lãnh v c này. Chúng ta thư ng thành công nh vào ba giai o n. u tiên, chúng ta tìm hi u y có th nh n th c úng. Ví d chúng ta tìm hi u và bi t r ng chơi thì khác v i chơi giáo d c. Ti p theo, chúng ta thư ng ào sâu hơn v tin c y ưa ra thái . Ví d chúng ta tìm hi u sâu v s công nh n c a gi i chuyên gia v m t món nào ó, v l ch s c a nó, v thành công c a nó trong quá trình. Sau cùng, chúng ta m i ra quy t nh, l a ch n, hành ng. Ví d chúng ta dùng s tư v n c a chuyên gia bi t m t h th ng, s phù h p c a l a tu i v i t ng th trong h th ng ó. Vì sao tr em ngày càng ư c khuy n khích rèn luy n trí thông minh và tinh th n lãnh o? T c là cha m u tư vào vi c d y con thông minh thì k t qu là gì? Vì th gi i ã thay i t các cu c cách m ng k thu t và kinh t . Th gi i không ng ng thay i v i tác ng toàn c u hóa. M t trong nh ng cách làm ch tình hình là ngành khoa h c v qu n tr và ngành giáo d c, trong ó có giáo d c tư duy, ã phát tri n k p th i giúp con ngư i làm ch s thay i không ng ng. Vì th giáo sư Edward de Bono, nhà tư tư ng hàng uv ào t o tư duy ã nói: Ch t lư ng tư duy c a chúng ta s quy t nh ch t lư ng c a tương lai chúng ta. Ông ã ch cho quý ph huynh cách xây d ng t m nhìn trong s nghi p giáo d c con cái: Hãy d y con cái chúng ta cách tư duy c a tương lai ch không ph i cách tư duy c a quá kh . Vì n n kinh t th gi i t lâu ã chuy n qua bán c u não ph i (sáng t o, n i dung, ph n m m) ch không ch ơn thu n bán c u não trái (cơ khí, máy móc). i u này, chúng ta v n thư ng nghe n v i tên g i n n kinh t tri th c,
công nghi p ch t xám hay n n kinh t IQ (v i cách hi u y là trí thông minh). Edward de Bono d n dò các b c ph huynh r ng ngày nay, trong n n kinh t , ngư i ta không bán thông tin hay ki n th c mà là bán khái ni m (concept). i u này òi h i các ch nhân tương lai s c thích ng b ng phương pháp tư duy, ch không ph i thông tin hay ki n th c. ó là lý do các nhà qu n tr nhân s t i các công ty luôn sát h ch v phương pháp làm vi c, kh năng gi i quy t v n , tính năng ng (thích ng, gi i qu n lý) hơn là ki m tra ki n th c hay kho thông tin trong u c a b n. Nh ng c n tr thư ng g p ph i cha m trong vi c d y con tư duy, khu v c văn hóa phương ông? Trong vùng văn hóa phương ông, tr ng tình c m và ít tr ng lý trí, chúng ta d g p ph i tâm lý là cha m thư ng suy nghĩ giúp con cái, thay v chúng t suy nghĩ còn chúng ta gi vai trò hư ng d n, khuy n khích, t o môi trư ng yêu thương và tình b n bè. Chúng ta có th vì quá yêu mà hay b o b c quá m c, khi n tr không còn ch sáng t o, tư ng tư ng. ng quá lo l ng, vì m t tích c c c a vùng văn hóa này là ã cài s n trong chúng ta và con cái chúng ta ti m năng c a s thông thái n i tâm, c m xúc… Cách c a chúng ta là c i m v i chính mình và con cái có th d dàng tr i nghi m c hai th m nh c a hai n n văn hóa, k t h p thành công lý trí và tâm h n – theo cách hi u c a h th ng tám lo i trí thông minh c a Gardner.